Аяқ киімге арналған былғары шикізаттары

1. Аяқ киімге арналған былғары шикізаттары, олардың негізгі қасиеттері, қолданылу ерекшеліктері
2. Қазіргі кездегі аяқ киімге арналған былғары шикізаттары
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Негізінен пайдалану мақсатына қарай былғары 4 топқа бөлінеді:
1. Аяқ-киімге арналған былғары
2. Ер-тұрмандық былғары
3. Техникалық былғары
4. Киімдік-галантереялық былғары
Соның ішінде қарастыратын тақырыбым аяқ-киімге арналған былғары және шикізаттары, олардың негізгі қасиеттері, қолданылуы.
Аяқ киім былғарысы өз ішінен 2 топқа бөлінеді.
1. Аяқ киімнің үстіңгі бөлігіне арналған былғары
2. Аяқ киімнің төменгі бөлігіне арналған былғары
Аяқ киімнің төменгі бөлігіне арналған былғары шикізаттары (халық арасында көн немесе табан былғарысы): мүйізді ірі қараның, түйенің, шошқаның, су жануарларының терісі мен жылқының сауыр терісі. Көн ұлтандық және ұлтарақтық болып бөлінеді.
Шошқа терісі ауданына байланысты майда (30-70 дм2), орташа (70- 120дм2), ірі (120-дм2 артық) болып бөлінеді. Шошқаның бөксе терісі ауданы бойынша шағын (30-50 дм2) және ірі (50 дм2 жоғары) болып бөлінеді. Олар аяқ киімнің жоғарғы жағына былғары жасауға, юфть әзірлеуге, ер-тұрман былғарысын дайындауға, ұлтан мен ұлтарақ және иленбеген қайыс алу үшін қолданылады.
Түйе терісінің құрылымы бостау болып келеді. Ерекшеліктері - мойын терісінің қалыңдығы біркелкі емес, түк қалташалары өзеңге тереңдей орналасқан, өркештің орны дүмпиіп тұрады. Түйенің көп жатқан жағының терісі бұдырланып кетеді. Терінің ауданы үлкен, салмағы ауыр болады. Теріні сыпыру түйенің арқасынан басталып өркеші арқылы аяқталады. Жасына қарай түйе терісі бота және түйе терісі болып екі түрге бөлінеді. Бота және жеңіл түйе терісі ұлтарақ, юфть жасау үшін қолданылады. Ауыр салмақты түйе терісінен иленбеген шикі қайыс (сыромять) және ұлтан дайындайды. Мойын терісінен галантереялық былғары, ал өркешінен өкшеге қаптайтын былғары алынады.

1. «Тері және былғары өнімдерін өңдеу технологиясы» Бауыржанова А.З., Асенова Б.К.
2. kk.wikipedia.org
3. https://massaget.kz/kyizdarga/shayra/29265/
4. https://docviewer.yandex.kz/
5. http://www.baby.ru/blogs/post/97215609-66147449/
6. http://vidy-tkanej.ru/material/40-ekokozha.html
7. «Тігін өндірісінің материалтануы» Рысқұлова Б.Р, Құтжанова А.Ж., Масанова Э.С., Маханова Ж.Ш., Алматы,2011, 270-б.
8. https://sozdik.kz/kk/dictionary/translate/ru/kk/