Жанама салықтардың рөлін, маңыздылығын және әрекет етуші механизмін зерттеу және осының негізінде қазіргі Қазақстан экономикасындағы өзгерістер мен қалыптасқан жағдайға сәйкес оны әрі қарай жетілдіру бойынша негізделген ұсыныстар

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 105 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . . . …. . 4
1 Жанама салықтар, олардың пайда болуы мен экономикадағы орны . . . 6

1. 1 Жанама салықтардың пайда болуы және экономикалық мәні . . . 6

1. 2 Жанама салықтарды алудың шетелдік тәжірибесі . . . …12

1. 3 Қазақстан Республикасындағы жанама салықтардың түрлері және оны төлеушілер . . . ………20

2 Қазақстан Республикасындағы жанама салықтардың түсімі, оларды есептеу және төлеу тәртібі . . . 39

2. 1 Жанама салықтардың бюджетке түсімін талдау . . . … . . . 39

Астана қаласы бойынша Салық басқармасының салықтық түсімдерін талдау . . . 45
Жанама салықтарды есептеу және төлеу тәртібі . . . 53

3 Жанама салықтардың түсімін арттыру мәселелері мен жолдары… . . . 86

3. 1 Жанама салықтарды төлеудегі туындаған мәселелері . . . ………. 86
3. 2 Жанама салықтарды төлемеу қылмысымен күрес шаралары . . . 93

Қорытынды. . ……… . . . ………. …. ……. . 99
Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . . . . …102
Қосымшалар . . . 104

Кіріспе

Салықтар мемлекет үшін маңызды рөлді атқарады. Олар мемлекеттік қызметті қаржыландыруын қамтамасыз етудің негізгі табыс көзі болып табылады. Салықтан түскен түсімдер бюджетке аударылады. Бюджеттен мемлекеттік аппараты, мемлекеттің қауіпсіздігі мен қорғанысын қамтамасыз етеді, мемлекеттік бағдарламаларды қаржыландырады, бюджет саласындағы қызметкерлерге (мұғалімдер мен дәрігерлер), сонымен қоса мәдени саласындағы қызметкерлерге еңбекақы төлеуін қаржыландырылады. Қаражаттардың жетіспеушілігі, салықтардан түскен түсімнің қабілеттілігі, салықтарды төлеуден ауытқу массасы мемлекеттің жағдайына тез әсер етеді. Бұл қоғамға және тұрғындарға әсерін тигізеді.

Бюджетке түсетін табыс түсіретін салықтық түсімдер - жанама салықтар. Оның ішінде ең ірі және табыстысы қосылған құн салығы болып табылады.

Қосылған құнға салығы тауарларды (жұмыстарды, қызмет көрсетулерді) өндіру және олардың айналысы процесінде қосылған, оларды өткізу бойынша салық салынатын айналым құнының бір бөлігін бюджетке аударуды, сондай - ақ Қазақстан Республикасының аумағындағы тауарлар импорты кезіндегі аударымды білдіреді. Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төлеуге тиісті қосылған құн салығы сатылған тауарлар ( жұмыстар, қызмет көрсетулер) үшін төлеуге тиісті қосылған құн салығының сомасы арасындағы айырма ретінде айқындалады. Бағалардың өзгеруіне, төлеушінің қаржылық ахуалына, инфляция деңгейіне қарамастан мемлекет бюджетінің кірістерін қалыптастырудың сенімді және тұрақты базасын қамтамасыз етеді. Қосылған құн салығы экономикалық дағдарыс пен өндірістердің құлдырауы кезеңінде күресудің сенімді тұтқасы ретінде фискалдық қызметін мемлекеттік экономикалық реттеуге қатысады.

Фискалдық қызметіне кәсіпорын және тұлғалар мемлекеттік аппаратты ұстау үшін табысының бөлігі, мемлекеттік қорғанысын және өндірістік емес сфералары, оған меншік табыс көзі болып табылмайды.

Қосылған құн салығын барлық кәсіпорындар тұрақты салық мөлшерлемесімен төлейді.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі бюджетке жақсы түсім түсіретін жанама салықтар, акциздер мен кедендік төлемдер мен алымдар. Жаңа кодексте салық салу бойынша бірқатар мәселелер қарастырылғанымен, осы мәселе төңірегінде әлі де шешілмеген мәселелер жеткілікті десе де болады. Дипломдық жұмыста осы мәселелер қарастырылады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты жанама салықтардың рөлін, маңыздылығын және әрекет етуші механизмін зерттеу және осының негізінде қазіргі Қазақстан экономикасындағы өзгерістер мен қалыптасқан жағдайға сәйкес оны әрі қарай жетілдіру бойынша негізделген ұсыныстар жасау болып табылады. Осы қойылған мақсатқа сәйкес төмендегідей міндеттерді шешу анықталды:

жанама салықтардың салық жүйесіндегі рөлі мен орнын қарастыру;
жанама салықтардың экономикалық мәнін ашу;
жанама салықтардың құрылу негіздерін зерттеу;
Қазақстан Республикасы бойынша жанама салықтарды есептеу тәртібі мен төлеу мерзімдерін зерттеу;
мемлекеттік бюджетке жанама салықтардың түсімін талдау;
жанама салықтардың болашақтағы дамуы бойынша Қазақстан Үкіметінің шараларын қарастыру;
салықтарды төлемеу бойынша қылмыстық іс-әрекеттермен күрес жолдары мен жанама салықтардың түсімін арттыру мәселелерін қарастыру.

Зерттеу объектісі - Астана қаласы бойынша Салық Басқармасының салықтық түсімдерін талдау.

Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік мәліметтері мен деректері отандық және шетелдік ғалымдары мен экономистердің еңбектеріне, мақалалары мен монографияларына, ҚР Статистикалық агенттігінің мәліметтеріне, салық Кодексі, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің Салық Комитетінің қолданатын ережелеріне негізделген.

Диплом жұмысы кіріспеден, үш бөлім мен қорытындыдан тұрады.

Кіріспеде тақырыптың өзектілігі, зерттеу объектісі, дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері және оны жазудың әдіснамалық пен теориялық негіздерінің көзі жазылды.

Бірінші бөлімде жанама салықтардың пайда болу тарихы мен экономикалық рөлі қарастырылды.

Осыған орай, жанама салықтардың орны оның экономикалық мәнінде, яғни мемлекеттік бюджетке айтарлықтай мөлшерде мол түсім түсіреді, яғни экономикалық дағдарыс пен өндірістердің құлдырауы кезеңінде бұл салықтың маңызы артатындығы айтылды.

Екінші бөлімде Қазақстан Республикасының жанама салықтардың мемлекеттік бюджетке түсімін есептеу мен төлеу тәртібіне көңіл бөлінді.

Үшінші бөлім жанама салықтарды төлеудегі негізгі туындаған мәселерді анықтауға және қылмыспен күресу шараларына, сонымен қатар бірыңғай экономикалық кеңістік бойынша Қазақстан Ресей, Беларусь мемлекеттері арасында 2012 жылға дейін келісімшарт қабылдануына байланысты жанама салықтардың табиғи монополияларды реттеу жүйесін бірыңғай деңгейге келтіру мәселелеріне арналды.

Қорытындыда зерттеу жұмысының негізгі нәтижелері мен алынған қорытындылар, шешілетін мәселелер бойынша түйген тұжырымдар мен оларды шешудің жолдары көрсетілді.

1 Жанама салықтар, олардың пайда болуы мен экономикадағы орны

Жанама салықтардың пайда болуы және экономикалық мәні

Салық - заң жүзінде белгіленген мөлшерде шаруашылық жүргізуші субьектілер мен азаматтардан мемлекетпен алынған міндетті төлемдер болып анықталады.

Мемлекеттің пайда болуынан бастап салықтар қоғамда қажетті экономикалық қарым - қатынастардың қажетті құралы болып табылады. Мемелекеттің құрылымдық формаларының өзгеруімен дамуы салық жүйесінің қайта құруымен әрқашан жүргізіледі. Заманауи дамыған қоғамда салықтар - мемлекет табысының негізгі көзі. Осыдан басқа қаржы қызметінің салық механизмі мемлекетпен қоғамдық өндірісте, оның өсіп дамуы мен құрылымы, ғылыми - техникалық прогресс жағдайына экономикалық әсер етуі үшін қолданылады.

Адам өркениетінің бастапқы кезінде салықтар пайда болған. Олардың пайда болуы, ең бірінші қоғамдық қажеттіліктермен байланысты. Мемлекетпен қатар салық жүйесі пайда болған және дамыған. Мемлекеттік үйымның ең алғашқы сатылардан салық салу бастапқы формасы болып, құрбандық шалуды санауға болады. Бірақ олар өз еркімен болмаған. Құрбандық шалу заңда жазылмаған, сол үшінде ол мәжбүрлеп төлеу немесе төлем болып анықталған. Бірақ төлемнің пайыздық мөлшері анықталып берілген.

Қазіргі заманғы жанама салықтардың тарихы ежелгі жанама салықтардан басталады, қайсылары шет жерден келген саудагерлер мен көпестерден, порттарға келген кемелерден, қалалық қақпалардың алдында сауда келісімдер, тауарлармен айырбас және қызмет көрсетулер келісімдері жасалынған. Жанама салықтар бастапқыдан артықшылықтары бар салықтары болып табылған да, ең ақырында, жағдайы бар сатып алушы мен тұтынушыларға оларды төлеуге міндеттелген. [1, 12б] .

Ежелгі Грецияда б. э. дейінгі 6-4 ғасырларда басшылар өкілдері мемлекеттің негізін қалай отырып, табыстың 1/10 немесе 1/20 бөлігі көлемінде салықтарды енгізді. Қалалық қақпа алдында сонымен қатар қайтарымсыз төлем ретінде акциз енгізілген. Жалдамалы армияны қамтамасыз ету, қалалар - мемлекеттер айналасындағы қамалдарды тұрғызу, храмдарды, су арналарын құрылысына және де басқа қоғамдық мақсаттарға бұл қаражаттарды жинап жұмсалуға мүмкіндік туғызған.

Көптеген дамыған мемлекет бастау көзін Ежелгі Римнен алады.

Римде б. э бастап 4-3ғғ. тікелей және жанама мемлекеттік салықтар көбінесе сауда-саттықпен байланысқан төлем ретінде жиналған. Бірыңғай салық жүйесі болмаған. Бөлек мемлекеттер мен қауымдастықтардың әрқайсылары әртүрлі болып салықпен салынған. Рим легионерлерге қарсылық білдірген қалалар мен жерлерге оларды бағындырғаннан кейін жоғары салықпен салынып отырған. Одан басқа Рим әкімшілігі рим алдындағы жергілікті құрылған салық жүйесін көбінесе пайдаланылған. Түскен қаражаттардың бағытымен пайдаланылуы ғана өзгертіліп отырған. Б. э. 100 - б. э. 44 дейін Гай Юлий Цезарь қаржылық шаруашылықтың, сонымен қатар, салық жүйесін қайта құрылуын бастаған. Ең бірінші ол тікелей салықтар бойынша төлемді алып тастады, тек оларды жанама салықтар үшін сақтап қойған. Салықтар төмендетілген, сол үшін мемлекет ғана оларды тікелей алуға мүмкін екендігінен бірталай сомалар откуп қалталарына түспеген.

Көптеген қалалар салық жеңілдіктерін алған, бірақ кейбіреулері Цезарьға қарсы шыққаны үшін салықтарды жоғарлатуымен жаза тартылған. Жанама салықтардың ең маңыздысы: айналымнан түскен салық немесе көбінесе 1 пайыз мөлшерімен ішкі тұтынуға акциз, 4 пайыз мөлшерімен құлдарды сату барысындағы айналымынан ерекше салығы, 5 пайыз мөлшерімен нарықтық құны бойынша құлдарды босату салығы, тұзға акциз. Август Октавиан барлық провинцияларда барлық әкетілген және әкелінген тауарларды сатуға жаңа кедендік алымдарды енгізген. Алымдардың көлемі орташа 5 пайызға әртараптандырылған. Диоклетиан императоры кезінде шаруашылық -кәсіптік салығын бекіткен.

Ежелгі Руста жанама салық салу сауда - саттық және сот алымдары түрлерінде болған. «Мыт» алымы тауарларды таулы жерлерден жөнелту үшін алынған. «Жөнелту» алымы - өзеннен жөнелту үшін «гостиная» алымы - қоймаларды ие болуына құқығы үшін, « сауда - саттық » алымы - нарықтарды құру құқығы үшін. «Салмағы» және « мөлшері » алымдары тауарлардың салмағын өлшеуге сәйкес бектілген. «Вира» сот алымы өлтіргені үшін алынған, «сату» - басқа да қылмыстар үшін айыппұлдар. 5- тен 80 гривенге дейін аралықта сот алымдары құралған.

Татар - монғолдық ұрыстан кейін өкілетті хандармен - баскактармен басында алынған, содан кейін, хандық шенеуніктерден босатудан мүмкіндік туғанда, орыс княздардың өздерімен «выход» негізгі салық болып табылды. «Выход» әрбір ер адам және малдың бір басынан алынып отырған.

Жанама салықтар алымдар және сатып алу жүйесі арқылы алынып отырған, соның ішінде кедендік және шараптар ең бастылары болған. Жанама салықтардың ең бастылары сауда - саттық алымдар болған, тауарлардың әрбір жылжуы, жинақталуы немесе сатылуы барысында алынған: кедендік алымдар Иван Грозный басқару кезінде реттелген; соттық алымдар. Сауда - саттық алымдар өте жиі төлем берілген. Ол сауда -саттық даму үшін кедергі туғызған, әсіресе, олардың жасанды түрде күрделігін туғызғанға, жалдап алынған жинаушылардан және төлемдер жағынан тиіссушілік пен келіспеушіліктерге байланысты.

1563 жылы Весьегонское ауылында Кедендік мадақтау қағазында өздерінің мекен - жайындағы адамдардан рубльден 1, 5 ақшадан алымды алып отыру; шет жердегі көпестерден рубльден 4 ақшадан алуды енгізілген. Би қазынасына моншалар, ішімдік сауда - саттықтан төлемдер түсіп отырған, яғни сыра, бал мен арақтың дайындалуы мен сатуы мемлекеттің бастамасын құрайды.

Осындай көзқарас бар, қарапайым, себеп бойынша, кедендік алымдар салық болып табылмайды, өйткені бұл алымдар және мемлекеттік төлем мен алымды салықпен салыстыруға болмайды.

Салық салу теориясының жоғы тәжірибелік сатылардың ойластырылмағаны ауыр жағдайларға алып келген. Тұрғындардан алдымен 20-шы содан кейін 10-шы, одан кейін 5-ші ақша алып отырған. тікелей салықтарды көбейтуге күрделі болды. Сонда жанама салықтар көмегімен қаржылық жағдайын түзету үшін талпыныс жасалынды. 1646 жылы 5 тиіннен -20 тиінға дейін тұзды пудына акциз жоғарлатылған. Есептілгені, тұрғындардың барлық деңгейі тұзды пайдаланады және салық бәріне бірдей салынады. 1648 жылы халықтық (тұздық) көтерілістерден кейін тұзға салық салуды босатуын және қаржыларды реттелу жұмыстарын саналы түрде бастауға тура келді.

Нақты кедендік жүйесі кездейсоқ кедендік жеңілдіктер мен алымдар орнына енгізілген. [2, 125-130б] .

Европалық мемлекеттерде 17 ғасырдын аяғы мен 18 ғасырдың басында әкімшілік мемлекет құруы басталды, шенеунік аппаратын құрап және тікелей мен жанама салықтардан құралған рационалдық салық жүйесін енгізген. Жанама салықтардан ерекше рөлді акциз алган. Ол қалалық қақпаның алдында барлық әкелінген және әкетілген тауарлардаң алынып отырған. Кейбір кезде салықпен тек қана елге әкелінгені салынып отырған, яғни экспортқа шығатын тауарлар салықтан босатылған. Акциз мөлшері 5-25 % арасында ауытқуға ұшырап отырған. Салық салу мөлшері ғылыми түрде негізделуі болмаған. Тұтыну заттардың салығы көп мөлшерлі табыс түсірген, бірақ олар сауда -саттықтың дамуын төмен деңгейде ұстап тұрған. Сол уақытта, мемлекет шығындар қаржыландыруында жанама салықтардың рөлі тұралы теоретикалық түсініс пайда болды . Ф. Дэмэзон француз экономисты 1666 ж. жазған- « акциздың өзі соншалықты кірісті алып келуге мүмкін және одан да көп, басқа салықтарға қарағанда. [ 3, 90б] .

У. Петти ағылшын экономисты, енбек құны теорияның авторы болып танылған өзінің жұмысында «Салық пен төлем тұралы трактатында жанама салықсалудың ерекшеліктерін дәлелдеген. Ол дәлелдеген: « Акциз пайдалығы келесіге тіреледі:

Біріншіден, шынайы әділеттілік талап етеді - әрқайсысы тұтынуына сәйкес төлеуге керек. Сол үшін, сондай салық ешкімге зорлыкпен күштелмейді және табиғи қажеттілігі бар заттармен пайдаланғандар өте жеңіл оны төлейді .

Екіншіден, бұл салық, егерде ол төлемге берілмесе және үнемі алынып отырса, ұқыптылыққа бейімдетеді, елді байытудың жалғыз әдісімен болады, ол голланд пен еврей және басқа да, үлкен жағдайын жасап алған, үлгілерінде анық көрінеді.

Үшіншіден, ешкім бір затқа екі рет немесе екі есе төлемейді, өйткені бір реттен көп еш нәрсе пайдалануға мүмкін емес.

Сонымен қатар, біз жиі көреміз, кейбір кезде адамда өз жерлерінен рента, өз мұржаларынаң, өз шендерінен жән де алымдарды бірден төлейді ( барлық адамдармен төленіп жүретін, бірақ көпестер сол тұралы одан да көп айтып жүреді) . Олар тағы өз еркінмен жарналар мен ондықтарды төлейді. Сонымен қатар, акцизде ешкім тағы да басқа әдіспен және бір реттен көп төлеуге міндетті емес .

Төртіншіден, әр уақытта, салудың осы әдісінде байлық, даму, кәсіптік шаруашылық және елдің күші тұралы керемет мәліметтерді алуға болады. Осы себептеріне байланысты акцизге жанұялармен бөлек келісімдер емес және сатып алу салықтың барлық беруі емес талаптанады, ал ерекше шенеуніктермен салықты жинап алу, қайсылары түгел қамтылған шығыстардың төртінші бөлігін қажет етпейтін қайсысын біздің көптеген қазіргі және көп түрлі салықтарды мәжбүрлеп алуын қажет етеді. [4, 77-79б] .

Дамыған елдердің салық жүйелерінде жанама салық салу маңызды рөлді алуда. Жанама салық немесе адвалорлық деп аталатын - бұл салық, қай жерде салық субьектісі оның бересін басқа тұлғаға осы салықтың нақты төлеушіге салынды, яғни ол салық иесі болып тұр. Жанама салықтың маңызы сонда, мемлекет тауарларды (жұмыстар, қызмет көрестулер) өткізетін тұлғаны осы өнімді өткізуден түскен белгілі сомасын осы сомаға тауарлардың (жұмыстар, қызмет көрестулер) бағасына қосып төлеуге міндеттейді. Нәтижесінде осы салықтардың заңды төлеушісі болып тауарлар сатушы болса, соңында салықтарды тауарды сатып алу төлейді, өйткені салықтың сомасы осы тауардың бағасына қосылады. Сонымен баға белгілеу механизмі арқылы, салықты салық төлеуші - сатушыдан басқа тұлға - сатып алушыға аударылады және салық бересінің нақты иесі болып көрінеді. Сол үшін жанама салықтардан кейбір кезде тұтынуына салығы. Жанама салықтар келесі түрлерге бөлінеді (сурет 1) .

Әмбебап жанама салықтарымен барлық тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер), жеңілдіктерге жататындарды қоспағанда, салынады. Сондай салықтардың классикалық үлгілері болып салық салынатын айналым сатып алудан түскен салығы, сатудан түскен салығы, қосылған құн салығы.

Салық салынатын айналым (оны тағы әмбебап акцизі деп атайды) . Жеке кәсіпкерлермен ұйымдардан мәжбүрлеп алынады, тауарларды (жұмыстар, қызмет көрсетулер) қамтамасыз ететін жалпы айналым құнынан көбінесе пайыз түрінде. Германия мен Францияда бірінші дүние жүзілік соғыс кезеңінде салық салынатын айналым пайда болған және содан кейін көптеген елдерде, соның ішінде КСРО-да қолданған. КСРО -да салық салынатын айналым қоғамның таза табысы материалдық өндірістік саласындағы бөлігі ретінде қарастырылған. Бұл бөлік жоспарлы түрде бекітілген және мекемелерімен өндірілген тауарлардың бағаларында, нақты мөлшерінде белгіленген.

Сурет 1- Жанама салықтардың түрлері

Сурет 1- ден көріп отырғанымыздай жанама салықтардың түрлері әмбебап жанама салықтар, жеке жанама салықтар, фискалды монополдық жанама салықтар және кедендік алымдар болып бөлінетіні көрсетілген.

Ең басында салықпен тауардың жалпы айналымның құны салынған көп деңгейлі немесе кумулятивтік әдісімен, өндірістің, қайта өндеу немесе тауардың айналымы әр сатысында салық мәжбүрлеп алынған. СССР -да салық салынатын айналым қоғамның таза табысы материалдық өндірістік саласындағы бөлігі ретінде қарастырылған. Бұл бөлік жоспарлы түрде бекітілген және мекемелерімен өндірілген тауарлардың бағаларында, нақты мөлшерінде белгіленген. Өндірістің көптеген салаларында салық салынатын айналым көтерме және бөлшек сауда бағасы айырмашылығы ретінде есептелінген. Сонда бұл және басқа бағалар мемлекетпен бекітілген. Салық мөлшерлемесі бекітілген және өзгертілген бюджеттің қажеттілігіне байланысты. Бірақ орталықтандырылған жоспарлау шарттарында бұл өндірістік қызметке әсерін тигізген жоқ, яғни мемлекет өндірістің өзіне тарту салалары салық салу шарттары бойынша қаржыландырған. Бағалар түсу кезінде, ал салық салынатын айналым бағалар арасында айырмашылығы болып алынған, сонда бұл төлемнің түрі жойылған.

Сатып алудан түскен салық салық салынатын айналымның түрі болып табылады. Салық салу обьектісімен көтерме фирмалардың өндірушісімен тауарларды өткізу кезінде айналым болып табылады.

Мемлекеттер қатарында (Ресей, АҚШ, кейбір штаттары Канаданың көптеген провенциялары Япония, СССР өз құрылуының соңғы сатысында) сатудан түскен салық қолданылған. Салық салу обьектісі - соңғы тұтынушыға тауардың өткізуі бойынша айналым. Сатудан түскен айналым тауардың құнынан пайыздың белгілі саны түрінде мөлшерлемесі бойынша алынады. 1991 жылы 1 қаңтарда Қазақстан Республикасында өндірістік - техникалық тағайындауының, халықтың тұтынатын тауары, жасалынған жұмыстармен ақылы қызмет көрсетулер өнімді өткізуден 5 пайыз көлемінде салық жүйесіне сатудан түскен салық енгізілген. Бұл салықтың қолданылуы салық салынатын айналымның көшірмесіне әкелді, алайда сатудан түскен тауардың сатып алушы құнынан жоғары. Егерде олардың біріншісі қатаң орталықтандырылған ретінде алынуды көрсетсе, екіншісі - Республиканың кең құқықтарын жеңілдіктерді бекіту бойынша көрсеткен. Бұл сатудан түскен салық салық жүйесіне сатудан түскен салық енгізілген, басқа республикаларда жеңілдіктер бекітілген, егерде олар басқа жерден әкелінген тауарлар бойынша сомаларын орнына келтіруге белгілі қиындықтар туындаған.

Сатудан түскен салық АҚШ - да бұрыннан бар. Салық мөлшерлемесі әрбір америкалық штатында жергілікті билікпен жеке белгіленеді. Сонымен қатар, тауарлар мен қызмет көрсетулер жалпы ұлттық тізбесі жоқ, қайсысына салық таратылмайды.

Көптеген штаттарда сатудан түскен салықтар дәрі - дәрмектер мен азық - түлік сияқты тауарлардан сатудан түскен айналым болмайды. Салық мөлшерлемесі әр бір штаттарда 0- 8 % - ға дейін ауытқиды, бірақ орташа 5- 6 %-ды құрайды. Федералдық үкімет темекі өнімдерді, алкоголдық ішімдіктерден және көліктер үшін бензин сатудан салықпен салынады. Сонымен осы тауарларды алу кезінде тұтынушылар федералдық үкіметке және де штаттың Үкіметіне төлейді. Әр бір штатта осы тауарларға сатуға түскен салық мөлшерлемесі әр түрлі, темекі өнімдеріннің, алкоголдік ішімдіктермен бензиннің бағасы штаттан штатқа өзгеріп отырады. Мысалы, Колумбия Федералдық аймағында, яғни АҚШ - тың астанасы Вашингтонда темекі қымбат Вирджиния көршілес штатына қарағанда бірақ Вашингтонда спирттік ішімдіктер арзан. АҚШ- да қосылған құн салығы жоқ, не штат деңгейінде не федералдық деңгейінде жоқ. Сарапшылар көзқарасы бойынша осындай салықты енгізілудің барлық мүмкіндік жетістікке жету мүмкін бе еді, өйткені азаматтар санайды, олар онсыз да көптеген салықтарды төлейді. [2, 26-30б] .

Жеке жанама салықпен тауарлардың тек бөлек түрлері ғана салықпен салынады. Мұндай салықты акциз деп атайды. 20 ғасырға дейін акциздермен күнделікті сұранысқа ие болған тауарлар (нан, тұз, ұн, сіріңке, керосин және т. б. ) салықпен салынған. Қазіргі уақытта акциздер мен бағалы заттармен тауарлар, алайда жоғары сұраныста қолданбалы тауарлар бірақ « әлеуметтік зиянға » жататын (спирт ішімдіктері, темекі өнімдері, сыра) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.