Еліміздің банктерінде жүргізілетін активтік және пассивтік операциялардың түрлерін талдау, тартылған қаржы салымдарын талдау және осы талдау негізінде, Қазақстан банктеріне қосымша салымдарды тартуға ұсыныстар енгізу

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1 ҚАЗАҚСТАНДА ЕКІНШІ ДЕҢГЕЙЛІ БАНКТЕРДIҢ АКТИВТІ ЖӘНЕ ПАССИВТІ ОПЕРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГIЗДЕРІ

1. 1 Коммерциялық банктердің активті және пассивті операцияларының экономикалық мәні 5

1. 2 Активті және пассивті операциялардың банк қызметіндегі алатын ролі, қызметтері және міндеттері 11

1. 3 Коммерциялық банктердің активті және пассивті операцияларын жүзеге асырудың шетелдік тәжірибесі 17

2 ҚР-НЫҢ БАНК ЖҮЙЕСІНІҢ ЕКIНШI ДЕҢГЕЙІНДЕГI БАНКТЕРДІҢ АКТИВТІ ЖӘНЕ ПАССИВТІ ОПЕРАЦИЯЛАРЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

2. 1 Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің активті және пассивті операцияларының 2010-2012 жылдардағы көрсеткіштерін талдау 26

2. 2 «Казкоммерцбанк» АҚ-ның қаржылық жағдайын, активті және пассивті операцияларының көрсеткіштерін талдау 36

3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ АКТИВТІ ЖӘНЕ ПАССИВТІ ОПЕРАЦИЯЛАРЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

Қорытынды 64

Қолданылған әдебиеттер 66

КІРІСПЕ

Банктің пассивтік операцияларды жүргізудің нәтижесінде оның ресурсы пайда болады және банк балансының пассивінде көрініс табады.

Банк ресурстарын банктердің өзіндік қаражаты, қарыз қаражаты және тартылған қаражат құрайды. Банк олардың жиынтығын активтік операцияларды жүзеге асыру үшін пайдаланады, яғни, табыс алу мақсатында жұмылдырылған ресурстарды орналастырады.

Пассивтік және активтік операциялар бір-бірімен тығыз байланысты. Мәселен, пассивтердің құрылымы мен сипаты көп жағынан банктің активтік операцияларды жүргізудегі мүмкіндігін анықтайды, ал, несие саласындағы банк саясатының өзгеруі ресурстардың сипатына елеулі әсер етеді. Банк ресурстарын қалыптастырудың негізгі көздеріне банк клиенттерінің салым ақшалары жатады.

Активтерін басқарудың тиімділігін жетілдіру, коммерциялық банктер үшін әрқашан да өзекті мәселелердің бірі болған. Өйткені, өз активтерін тиімді басқара білу банктің жұмысының жалпы экономикалық тиімділігінің кепілі болып табылады. Сонымен қатар, қаражаттарды активтік операциялар арқылы тиімді орналастыру, активтер портфелінің оптималды құрылымын жасау өте жоғары біліктілік пен тәжірибені қажет етеді. Бұл мәселенің дұрыс шешілуі отандық банк жүйесін бір қадам алға жылжытады.

Банктік салымдар - қандайда бір болмасын коммерциялық банктің заңды қызметін жүзеге асыру үшін керекті салымдар жиынтығы. Банктік салымдар әртүрлі көздерден құралады және әртүрлі мақсатқа жұмсалынады. Салымдарды орналастырудағы банк мақсатының бір-ақ шарты бар - ол табыс көзін молайту арқылы банктің өтімділігін өте жоғары деңгейде ұстау. Өз мақсаттарын жүзеге асыру үшін банктер бір қатар іс әрекетті жүзеге асыруы керек, олар банктік операциялар деп аталады. Бұл депозиттік операциялар тек банктің жұмысының жүзеге асуында ғана емес, өнеркәсіп салаларының, ауыл шаруашылығының және экономиканың басқа да салаларының дамуында үлкен роль атқарады. Банктердің екі негізгі мақсаты бар екендігі белгілі. Оның бірі - бүкіл мемлекетте тараған жеке меншік жинақтар мен ақша капиталын өздеріне тарту, ал екіншісі жинақталған ақша қаражаттарын оларды тиімді пайдалана алатын сол арқылы өзіне пайда әкелетін тұлғалардың иелігіне беру.

Елбасымыз Қазақстан халықтарына жолдауында «Дүние жүзінің бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына ену стратегиясында» қаржы саласын дамытуға ерекше көңіл бөлді.

Қазақстан банктері осы жоспарды орындай отырып, олар Қазақстанның қаржы нарығының қалыптасуындағы қиыншылықтарды табысты шешуде. Соңғы жылдардағы еліміздегі банктердің санының азаюы және мықты банктерге қаржы салымдарының шоғырлануының нәтижесінде Қазақстан Республикасының банк жүйесіне сенім артты. Ал бұл із кезегінде салымшылардың бос ақша қаражаттарын коммерциялық банктерге салуына жағдай жасады.

Банк активтерін қалыптастыруда негізгі мақсаттардың бірі - депозиттік саясаттың дұрыс жүргізілуі.

Бүгінгі күнгі өзекті мәселе - нарықтық экономика жағдайында қосымша салымдар тарту мүмкіндігі, ол банктердің қаржылық тұрақтылығы, олардың тартымдылығы, яғни қызмет көрсету деңгейі, клиенттерге деген қарым-қатынастары және әр түрлі салымшылардың қажеттіліктерін қанағаттандыратын түрлі қаржылық инструменттердің болуына байланысты.

Диплом жұмысының негізгі мақсаты - еліміздің банктерінде жүргізілетін активтік және пассивтік операциялардың түрлерін талдау, тартылған қаржы салымдарын талдау және осы талдау негізінде, Қазақстан банктеріне қосымша салымдарды тартуға ұсыныстар енгізу.

Диплом жұмысын жазу барысында келесідей міндеттер қойылды:

Активтік және пассивтік операциялардың экономикалық мәні мен түрлерін қарастыру;
Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің депозиттік және кредиттік саясатының қалыптасуын қарастыру;
Депозиттік салымдарды тарту әдістері мен Қазақстандағы банктердің банктік есебін қарастыру;
Қазақстан Республикасындағы депозиттік нарықтың даму кезеңдерінің ерекшеліктеріне тоқталу;
Коммерциялық банктердің депозиттік және несиелік саясатының депозит нарығындағы роліне көңіл аудару;
Қазақстан Республикасындағы депозиттік және несиелік нарықтың қазіргі жағдайына талдау жасау;

Зерттеу жұмысының әдістемелік және теориялық негізі. Диплом жұмысын жазу барысында "Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы" заңдық күші бар Қазақстан Республикасының Президентінің жарлығы, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің нормативтік-құқықтық актілері мен статистикалық деректері, отандық және шетелдік оқу әдебиеттері, мерзімді басылымдарда жарияланған банктің білікті мамандарының еңбектері және «Казкоммерцбанк» акционерлік қоғамының мәліметтері пайдаланылды.

Диплом жұмысының обьектісі “Казкоммерцбанк” АҚ Астана қалалық филиалының мәлiметтерi негiзiндегi несие қатынастарын ұйымдастыру iс-тәжiрибесi (практикасы) пайдаланылды.

ҚР екінші деңгейдегі коммерциялық банктерінде жүргізілетін активтік және пассивтік операциялар болып табылады.

Зерттеу жұмысының жаңалығы ретінде тұрғындардың коммерциялық банктердегі салымдарын көбейту үшін, олардың банк жүйесіне деген сенімділігін арттыру үшін, көрсетілетін банктік активтік қызметтер туралы ақпараттардың ауқымын кеңейту үшін банктік маркетингті жетілдіру ұсынылады.

1 ҚАЗАҚСТАНДА ЕКІНШІ ДЕҢГЕЙЛІ БАНКТЕРДIҢ АКТИВТІ ЖӘНЕ ПАССИВТІ ОПЕРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГIЗДЕРІ

1. 1 Коммерциялық банктердің активті және пассивті операцияларының экономикалық мәні

Банк - ақшалай қаражатты тарту үшін және оларды өз атынан мерзімінде қайтару, төлеу шартымен орналастыру үшін құрылатын ұйым .

Банк ресурстарын банктердің меншікті, қарыз және тартылған қаражаттар құрайды. банк олардың жиынтығын активтік операцияларды жүзеге асыру үшін пайдаланады, яғни табыс алу мақсатында жұмылдырылған ресурстарды орналастырады.

Пассивтік және активтік операциялар бір бірімен тығыз байланысты. Мәселен, пассивтердің құрылымы мен сипаты көп жағынан банктің активтік операцияларды жүргізудегі мүмкіндігіе анықтайды, ал кредит саласындағы банк саясатының өзгеруі ресурстардың сипатына елеулі әсерін тигізеді.

Банк ресурстарын қалыптастырудың негізгі көздеріне банк клиенттерінің салым ақшалар жатады. Алайда бөтен капиталды тарту үшін банктердің меншікті капиталы болуы керек. Бұл қиын сәттерде кредит берушінің сенімді болуы үшін қажет. Банктің меншікті қаражатына жарғылық және резервтік қорлары сондай-ақ, банк пайдасы есебінен қалыптасқан өзге де қорлар сақтандыру резервтері және жыл ішінде бөлінген пайда жатады.

Банктік салымдар және олардың түрлері

Кез-келген нарықтық экономикада банктік жүйе негізгі төрт функцияны жүзеге асырады:

жинақ ұстаушылар мен инвесторлар арасында делдал қазметін атқарып, қысқа мерзімді депозиттерді орта мерзімдіге, орта мерзімді депозиттерді ұзақ мерзімді депозиттерге айналдырады;
тартылған ақша қаражаттары негізгі және фрикциондық резервтік жүйе жағдайында несиелік ақшаларды қалыптастырады, сөйтіп айналыстағы ақша массасын көбейтеді;
банктердің депозиттік және несиелік саясаттары экономикадағы ақша ұсынысына әсерін тигізеді;
орталық банкпен белгіленген шектеулер шегінде қызметін жүзеге асыра отырып, оған ақша - несие саясатын жүргізуге көмектеседі.

Нарықтық қатынастардың дамуымен байланысты ресурстарды тарту құрылымы да көптеген өзгерістерге ұшырап, банк жүйесіне жеке және заңды тұлғалардың бос қаражаттарын жинақтаудың жаңа түрлері дами бастады.

Қазіргі банктік тәжірибеде салымдардың және депозиттік шоттардың көптеген түрлері кездеседі. Бұл банктердің бәсекелестігі жоғары нарықта банктік шоттарға жинақтарды және уақытша бос қаражаттарды тартып осы банктік ресурстарға деген әртүрлі клиенттер тобының сұраныстарын мейлінше қанағаттандыруға ұмтылумен байланысты.

Қазақстан Республикасының «ҚР банктер және банктік қызметтер туралы» заңында депозит анықтамасы келесідей берілген:

Банктік салымдар дегеніміз - бұл бір тұлғаны, депозиторды екінші тұлға - банкке (соның ішінде Ұлттық Банкке) оларды талап етуі бойынша немесе белгілі бір уақыт өткеннен кейін толығымен немесе бөлшектеп, алдын ала келісілген сыйақымен немесе сыйақысыз тікелей салымшыға (депозиторға) қайтарылуы тиіс немесе оның бұйрығы бойынша басқа бір тұлғаға берілуі тиіс ақша сомасы.

Банктік салымдар - салымшының, банкке алдын ала келісілген сыйақы қосылып қайтарылу шарты негізінде берілген, ақша қаражаттары.

Банктік салымдар коммерциялық банк үшін оның ресурсын қалыптастырудың ең негізгі көзі болып табылады. Жеке тұлғалар, іскерлік фирмалар, акционерлік компаниялар, жеке кәсіпорындар, коммерциялық емес ұйымдар, үкіметтік мекемелер, мемлекеттік кәсіпорындар, жергілікті билік органдарының қаражаттарын коммерциялық банктерге қызығушылықпен орналастырады. Бұл салымдардың үлкен сенімділігін қамтамасыз етеді, екіншіден, салымшылар өз салымдарын кез-келген уақытта қайтаруды талап етіп қана қоймай, одан асатын сомада қарыз ала алады, үшіншіден, бұл салымдар табыс әкеледі.

Банктерге орналастырылған уақытша бос ақша қаражаттары, салымшы үшін екі рөл атқарады, яғни, бір жағынан кіріс әкелетін ақша ретінде, ал екінші жағынан салымшыға табыс әкелетін капитал рөлін атқарады.

Банктік салымдар мынадай қағидалармен ұйымдастырылады:

банктік пайда алуға немесе болашақта пайда алу үшін жағдай жасауға;
депозиттік операциялар қызмет етуі керек;
банк балансының оперативтік өтімділігін демеу мақсатында, икемді депозиттік саясат жүргізілуі керек;
банк балансының өтімділігін жоғары дәрежеде демеп отыратын мерзімдік салымдарға депозиттік операциялармен қарыз аударылуы қажет; депозиттік операциялармен қарыздарды беру бойынша операциялардың арасында мерзім және сомалары бойынша өзара байланыс пен сабақтастылықты қамтамасыз ету қажет;
депозиттерді тартуға әрекет ететін банктік қызметтерді дамытуға шаралар қолдану.

Банктермен тартылатын салымдардың көлемі негізінен негізгі 2 факторға тәуелді болып келеді:

халықтың ақшалай табыстарының көлемі;
олардың банктік жүйеге деген сенімділігі;

Ашық нарықтық қатынастардың даму жағдайында тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз ету үшін, тек инвестициялардың жоғары үлесі жеткіліксіз. Сонымен қатар, ЖҰІ - дегі жинақтардың үлесі де жоғары болуы және ол көрсеткіш ЖҰІ - ге қатысты инвестицияның жиынтық үлесінен артық болуы жөн. Яғни инвестициялар ішкі қаражаттар есебінен қаржыландырылуы тиіс.

Сонымен, қазіргі таңда халық жинақтарын ішкі инвестицияның негізгі көзі ретінде кең көлемде тарту, экономикадағы көкейтесті мәселелердің бірі болып отыр. Жинақтарды тартудың экономикадағы екі негізгі жолдары (бағалы қағаздар нарығы немесе қаржылық мекемелер) арқылы салымдар жасау. Бүгінгі күні Қазақстанда негізгісі болып қаржылық институттар, әсіресе банктер, халық салымдарын тартудағы бәсекеде басыңқы орын алуда.

Соңғы кездерде ақпараттық құралдарда және экономикалық басылымдарда Қазақстанның банктік секорының оңтайлы дамуы жайында көптеген мәліметтер кездеседі. Қазақстан Республикасының банктік секторы 10 жыл аралығында жинақ салымдарын құнтты демеу және салымшылардың жинақтарын банктерде сақтауды ынталандыру үшін пайдалынады. Халық пен коммерциялық емес ұйымдар кәдімгі жинақ салымдарын кеңінен қолданады. АҚШ - та корпорациялар, фирмалар және басқа да коммерциялық ұйымдар үшін шоттың шекті соммасы 150мың доллар көлемінде белгіленген.

Халықтың салымдарын тарту мақсатында жинақтардың түрлі формалары қолданылады: ұтысқа, сыйлыққа, жастарға және т. б. мақсаттарға, әдетте ол халыққа қосымша қызметтерді (пошталық, телеграфтық, саудалық және т. б. ) ұсынулармен бірге жүреді. Жинақ шоттарының тұрақты мерзімі болмайды және шот иесінен ақшаны кері алу туралы алдын ала ескерту талап етілмейді, олар бойынша чектер берілмейді.

Жинақ салымдары мерзімді салымдардың маңызды бірлігін құрайды. Мерзімдік салымдардың басқа бір түрі - мерзімді депозиттік сертификат болып табылады. Ол банкіге тұрақты пайыздық мөлшерлемемен белгілі бір мерзімге банкіге қаражаттарды енгізгендігін куәландыратын ақшалай құжат, оларды компанияларға, фирмаларға және өте бай иемденушілерге 100 мың доллардан кем емес сомада беріледі. Олар екінші ретті нарықта сатылуы және басқа тұлғаға өтуі мүмкін - берілетін және салымшының өзінде қалатын, берілмейтін болады. Ақшаны мерзімнің аяқталуымен, тек сертификаттарды ұсыну арқылы банктен алуға болады, ал мерзімі - 14 күннен 18 айға дейін болуы мүмкін.

Сонымен жинақ салымдарына (шоттарына) мынадай сипаттама беруге болады:

ақша қаражаттарының сақталуының нақты белгіленген мерзімі болмайды;
салымды кез-келген уақытта хабарламай алуға болады;
шотқа ақша қаражаттарын салу немесе алу кезеңінің жинақ кітапшасы депозитормен ұсынылады. Ол кітапшада ақша қаражаттарының барлық қозғалысы көрініс табады.

Жеке тұлғалармен ашылатын жинақ салымдарының мынадай түрлері бар:

- мерзімді жинақтаушы салым;

- қосымша толықтырылған салым;

- ағымдағы жинақтаушы салым.

Мерзімді жинақтаушы салым бойынша нақты мерзім белгіленеді немесе осы салымды шоттан алынатын мерзімі белгіленеді. Мерзімді жинақтаушы салым бойынша төленетін сыйақы мөлшері басқа жинақтаушы салымдарымен салыстырғанда жоғары болып келеді.

Қосымша толықтырылатын жинақтаушы салымы, бұл шотқа алдын ала келісілген ақша сомалары аударылып отырады. Жинақталған қаражат белгіленген күнде беріледі (жаңа жылда, мектеп бітірген кезде және тағы басқа) .

Ағымдағы жинақтаушы салымы - негізінен жалақыны аудару үшін пайдаланады. Бұл шот бойынша ақша қаражаттарының келіп түсуі және аударылуы еркін жүзеге асады.

Америка банктерінің тәжірибесінде 1982 жылы ақша нарығының ДСДР депозиттік шоттары пайда болды және олар резервтік талаптарға жауап берген кезеңінде жинақтаушы шоттар категориясына жатқызылатын болды.

Бұл шоттардың ерекшеліктерін мыналардан байқауға болады:

ақша нарығының басқа инструменттерінің ставкалары өзгеру нәтижесінде шот бойынша ставка мөлшері апта сайын өзгеріп отырады;
салым мерзімі алды ала келісіледі, алайда банктер клиенттерінің қаражатты алатындығын 7 күн бұрын хабарлауын талап етеді;
салымдар салымдарды сақтандыратын федералды корпорациямен сақтандырылған;

Шот иесі үшінші тұлғаларға төлемдер жүргізу үшін шот бойынша айына тек 6 аударымды жүзеге асыруға құқығы бар.

Депозиттік операциялар банктің қызметін, банктік қорларда еркін ақша нарығындағы қорларды тұтыну үшін каражатты пайдаланушылар мен инвесторлар арасындағы делдалдық қызметті айқындайды. Депозиттерді тарту арқылы банк, басқа банктердің және клиентердің несиелік ресурстарға деген мүмкіншіліктерін кеңейтеді, сол арқьілы өзінің табыс табу базасын ұлғайтады. Қазақстан Республикасындағы комерциялық банктердің депозиттік операциялары Қазақстан Республикасының Ата Заңына, Қазақстан Республикасы Президентінің заңдық күші бар "Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы" 31 тамыз 1995 жылдағы және "Салық және басқада бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы" 24 сәуір 2000 жылғы жарлықтарына, сонымен бірге "Валюталық реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 1996 жылдың 24 желтоқсанында бекітілген Заңына және Қазақстан Республикасы Ұлттық банкісінің "Екінші денгейдегі банктерде клиентердің банктік шоттарын ашу, жүргізу жабу тәртібі туралы" 4 наурыз 1996 жылғы және т. б. нұсқауларына сәйкес реттеледі. Елімізде депозиторлар ретінде Қазақстан Республикасының резидентері мен резидент емес заңды және жеке тұлғалары, банкгің клиенттері және клиент еместері бола алады. Сонымен қатар депозит ретіндегі салымдар ұлттық және шетел валютасында салынады. Депозиттік операцияларды жүргізудегі коммерциялық банктердің негізгі мақсаты банкгерде жинақгалған арзан ресурс көздері ретіндегі ақша қаражаттарын өздеріне пайда келетіндей етіп активті операцияларға тиімді түрде орналастыру. Шот ашу кезінде банкпен депозитор арасында күқықгық қатынастар пайда болады, олар тек қана бюджетке аударылатын салықгы шегеріп тастап, есептелген сыйақы мен толық есептелген депозит сомасы қайтарылған кезде тоқтатылады, заңды күші бар жарлыққа және құқықтық қатынас банк пен клиент арасында бекітілетін келісім-шартқа сәйкес реттеледі. Банктің депозиттік базасының көбеюі келесілермен жүзеге асады: қаржылық мекемелердің және басқа банктердің несиелері және корреспонденттік шоттары мен занды тұлғалардың есеп айырысу шоттарындағы ақша қаражаттары есебінен; занды тұлғалардың депозиттік шоттарындағы қаражаттар есебінен; жеке тұлғалардың депозиттік шоттарындағы қаражаттар есебінен.

Экономикалық мазмұнына қарай депозиттерді мынандай топтарға бөлуге болады:

- мерзімді депозиттер;

- талап етуге дейінгі депозиттер;

- тұрғындардың жинак салымдары;

- депозиттік сертификаттар;

Өз кезегінде осы топтың әрқайсысы әр түрлі белгі бойынша жіктеледі:

1. Мерзімді депозиттер банкке қабылданған мерзімдеріне байланысты төмендегідей болып жіктеледі:

- Мерзімі 3 айға дейінгі депозиттер;

- Мерзімі 3 айдан 6 айға дейінгі депозиттер;

- Мерзімі 6 айдан 9 айға дейінгі депозитер;

- Мерзімі 9 айдан 12 айға дейінгі депозиттер;

- Мерзімі 12 айдан жоғары депозиттер;

2. Талап еткенге дейінгі депозиттер шоттағы сақталып тұрған қорлардың бөлігіне және мерзіміне байланысты жіктеледі. Сақталуы бойынша арнайы шоттағы қаражаттар, әртүрлі меншік түріндегі ұйымдар мен кәсіпорындардың, бюджеттік, ағымдағы және есеп айырысу шотындағы қаражаттар деп бөлінеді.

3. Жинақ салымдары банкте сақталу ерекшеліктеріне байланысты: мерзімді, қосымша жарналар қосылып отыратын, ұгысты, ақша-затгай ұгысты, шартты, талап етушіге, ағымдағы талап еткенге дейінгі, жинақгалым сертификаты, пластикалық қарточка болып бөлінеді.

4. Депозиттік сертификаттар ұлттық және шетел валюталарындағы депозиттік сертификаттар болып бөлінеді[5, 6, 7] .

Енді осы депозиттер түрлеріне жеке-жеке тоқталайық. Депозиттердің әрбір түрлерінің өзінің ерекшеліктері мен кемшіліктері бар. Осылардың ішінде талап етуге дейінгі депозиттер неғұрлым өтімді болып келеді. Олардың иелері талап еткенге дейінгі шоттағы ақша қаражатын кез-келген уақытта пайдалана алады. Яғни, талап етуге дейінгі депозиттер - бұл салым иелерінің алғашқы талап етуіне байланысты әртүрлі кұжаттар арқылы нақты ақшаларын алатын әр түрлі шоттардағы қаражаттарды білдіреді. Талап етуге дейінгі депозиттік шоттардың ерекшеліктері төмендегідей болып келеді: осы шотқа ақша қаражаттарын салу немесе оны алу кез-келген уақытта ешқандай шектеусіз жүзеге асырылады; осы шоттан ақша қаражаттарын қолма-қол ақша түрінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк зандылықтары мен бекіткен тәртіпте алуға болады; шот иесі банктен осы шотты пайдаланғаны үшін пайыз түрінде немесе коммиссиондық ақы алып отырады. Талап етуге дейінгі депозитер бойынша коммерциялық банк Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкте сақталатын міндетті резервтерге жоғары мөлшерде аударымдар жасайды.

Ал осы шоттың негізгі кемшіліктері болып мыналар саналады:

1. Бұл шот бойынша пайыз мүлдем төленбейді немесе өте төменгі мөлшерде төленеді;

2. Коммерциялық банк үшін- өтімділікті ұстап тұруға қажетті өте жоғарғы мөлшерде қорларының болу шарты;

Отандық банктік тәжірибеде талап етуге дейінгі депозиттерге мыналар жатады: әртүрлі занды тұлғалардың есеп айырысу, ағымдық шоттардағы, әр түрлі мақсатқа тағайындалған арнайы шоттардағы қаражаттар, басқа банктердің корреспоңденттік шоттарындағы қаражаттардың калдығы, республикалық және жергілікті бюджет қаражаттары, шетелдік банк-корреспонденттер шоттарындағы қаражаттардың калдықгары. Талап етуге дейінгі депозиттер салымшының банкке алдын ала хабарламасынсыз алынуы немесе кез-келген уақытта басқа тұлғаға аударылуы мүмкін. Талап еткенге дейінгі депозиттер - ол белгілі бір уақыт аралығында банктің пассивтік шотында жататын ақша қаражаттары, сондықган банктік шотқа қаражаттың түскен сәтін анықгауы мүмкін емес. Талап етуге дейінгі депозиттер банктің міндеттемесі болып табылады. Депозитке қатысты банктің міндеттемесі депозит қабылданған сәттен басталады. Талап етуге дейінгі депозит өніміне жатқызылатын қызмет көрсетуден табыс тек қана ол табыс әкелген кезде есептелінеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.