Шаруашылық құқықты ұйымдастырып жүргізудің тәртібі
1. Заңды тұлғаның жалпы түсінігі
2. Заңды тұлғаның жауапкершілігі.
3. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу
4. Акционерлік қоғам.
5. Шаруашылық серіктестің жалпы түсінігі.
2. Заңды тұлғаның жауапкершілігі.
3. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу
4. Акционерлік қоғам.
5. Шаруашылық серіктестің жалпы түсінігі.
Меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы оқшау мүлкі бар және сол мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап беретін, өз атынан мүліктік және мүліктік емес жеке құқықтар мен міндеттерге ие болып, оларды жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым заңды тұлға деп танылады. Өз қызметін негізінде табыс келтіруді көздейтін (коммерциялық ұйым) не мұндай мақсат ретінде пайда келтіре алмайтын және алынған таза табысын қатысушыларына үлестірмейтін (комерциялық емес ұйым) заңды тұлға бола алады. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу қажет. Заңды тұлғалар 2-ге бөлінеді: 1) комерциялық ұйым 2) коммерциялық емес ұйым. Коммерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлға мемлекеттік кәсіпорын, шаруашылық серіктестік, акционерлік қоғам, өндірістік кооператив нысандарында ғана құрылуы мүмкін. Коммерциялық емес ұйым болып табылатын заңды тұлға мекеме, қоғамдық бірлестік, акционерлік қоғамдар, тұтыну кооперативі, қоғамдық қор, діни бірлестік нысанында және зор құжаттарындакөзделген өзге де нысанда құрылуы мүмкін.
Құрылтайшы қаржыландыратын мекемелерден, мемлекеттік мекемелерден және қазыналық кәсіпорындардан басқа заңды тұлғалар өз міндеттемелері бойынша өздеріне тиесілі барлық мүлікпен жауап береді. Мекеме міндеттемелер бойынша өз билігіндегі ақшамен жауап береді. Олар жеткіліксіз болған жағдайда мекеменің міндеттемелері бойынша оның құрылтайшылары жауапты болады. Мемлекеттік мекеме өзінің міндеттемелері бойынша өз билігіндегі ақшамен жауап береді. Мемлекеттік мекеме ақша жеткіліксіз болған жағдайда оның міндеттемелері бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе тиісті жергілікті атқарушы орган жауапты болады. Шарттық міндеттемелер бойынша жауапкершілік заңдарға сәйкес мемлекеттік мекемені ұстауға арналып бекітілген сметаның шегінде туындайды. Қазыналық кәсіпорын өзінің міндеттемелері бойынша өз белгілерінде ақшамен жауап береді. Шарттық міндеттемелер бойынша жауапкершілік заңдарға сәйкес мемлекеттік кәсіпорын туралы заң актілерде белгіленген тәртіппен туындайды.
Құрылтайшы қаржыландыратын мекемелерден, мемлекеттік мекемелерден және қазыналық кәсіпорындардан басқа заңды тұлғалар өз міндеттемелері бойынша өздеріне тиесілі барлық мүлікпен жауап береді. Мекеме міндеттемелер бойынша өз билігіндегі ақшамен жауап береді. Олар жеткіліксіз болған жағдайда мекеменің міндеттемелері бойынша оның құрылтайшылары жауапты болады. Мемлекеттік мекеме өзінің міндеттемелері бойынша өз билігіндегі ақшамен жауап береді. Мемлекеттік мекеме ақша жеткіліксіз болған жағдайда оның міндеттемелері бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе тиісті жергілікті атқарушы орган жауапты болады. Шарттық міндеттемелер бойынша жауапкершілік заңдарға сәйкес мемлекеттік мекемені ұстауға арналып бекітілген сметаның шегінде туындайды. Қазыналық кәсіпорын өзінің міндеттемелері бойынша өз белгілерінде ақшамен жауап береді. Шарттық міндеттемелер бойынша жауапкершілік заңдарға сәйкес мемлекеттік кәсіпорын туралы заң актілерде белгіленген тәртіппен туындайды.
Шаруашылық құқықты ұйымдастырып жүргізудің тәртібі
1. Заңды тұлғаның жалпы түсінігі
2. Заңды тұлғаның жауапкершілігі.
3. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу
4. Акционерлік қоғам.
5. Шаруашылық серіктестің жалпы түсінігі.
Меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы оқшау мүлкі
бар және сол мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап беретін, өз атынан
мүліктік және мүліктік емес жеке құқықтар мен міндеттерге ие болып, оларды
жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым заңды
тұлға деп танылады. Өз қызметін негізінде табыс келтіруді көздейтін
(коммерциялық ұйым) не мұндай мақсат ретінде пайда келтіре алмайтын және
алынған таза табысын қатысушыларына үлестірмейтін (комерциялық емес ұйым)
заңды тұлға бола алады. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу қажет. Заңды
тұлғалар 2-ге бөлінеді: 1) комерциялық ұйым 2) коммерциялық емес ұйым.
Коммерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлға мемлекеттік кәсіпорын,
шаруашылық серіктестік, акционерлік қоғам, өндірістік кооператив
нысандарында ғана құрылуы мүмкін. Коммерциялық емес ұйым болып табылатын
заңды тұлға мекеме, қоғамдық бірлестік, акционерлік қоғамдар, тұтыну
кооперативі, қоғамдық қор, діни бірлестік нысанында және зор
құжаттарындакөзделген өзге де нысанда құрылуы мүмкін.
Құрылтайшы қаржыландыратын мекемелерден, мемлекеттік мекемелерден және
қазыналық кәсіпорындардан басқа заңды тұлғалар өз міндеттемелері бойынша
өздеріне тиесілі барлық мүлікпен жауап береді. Мекеме міндеттемелер бойынша
өз билігіндегі ақшамен жауап береді. Олар жеткіліксіз болған жағдайда
мекеменің міндеттемелері бойынша оның құрылтайшылары жауапты болады.
Мемлекеттік мекеме өзінің міндеттемелері бойынша өз билігіндегі ақшамен
жауап береді. Мемлекеттік мекеме ақша жеткіліксіз болған жағдайда оның
міндеттемелері бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе тиісті
жергілікті атқарушы орган жауапты болады. Шарттық міндеттемелер бойынша
жауапкершілік заңдарға сәйкес мемлекеттік мекемені ұстауға арналып
бекітілген сметаның шегінде туындайды. Қазыналық кәсіпорын өзінің
міндеттемелері бойынша өз белгілерінде ақшамен жауап береді. Шарттық
міндеттемелер бойынша жауапкершілік заңдарға сәйкес мемлекеттік кәсіпорын
туралы заң актілерде белгіленген тәртіппен туындайды.
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу мемлекеттік тіркеуге ұсынған құрылтай
және басқа құжаттардың Қазақстан Республикасының Заң актілеріне сәйкестігін
тексеруді, оларға тіркеу нөмірін бере отырып мемлекеттік тіркеу туралы
куәлік берілуін, заңды тұлғалар туралы мәліметтерді біріңғай Мемлекеттік
тіркелімге еңгізуді қамтиды. Филиалдар мен өкілдіктердің есептік тіркеуге
ұсынылған құжаттардың Қазақстан Республикасының Заң актілеріне сәйкестігін
тексеруді, оларға тіркеу нөмірін бере отырып есептік тіркеу туралы куәлік
берілуін, филиалдар мен өкілдіктер туралы мәліметтерді филиалдар мен
өкілдіктер тізіміне енгізуді қамтидыы. Заңды тұлғаларды мемлекеттік
тіркеуді және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеуді әділет органдары
(тіркеуші органдар), заңды тұлғаларды – Алматы қаласының өңірлік қаржы
орталығының қатысушыларын мемлекеттік тіркеуді Алматы қаласының өңірлік
қаржы орталығының қызметін реттеу жөніндегі уәкілеттік мемлекеттік орган
жүзеге асырылады. Заңды тұлғаны тіркеу үшін тіркеуші органға Қазақстан
Республикасы Әділет министрлігі белгіленген нысан бойынша арыз беріледі
және оған осы Заңның 7-бабында яғни, (Кәсіпкерлік туралы Заңында
көрсетілген, мемлекеттік және орыс тілдерінде жазылып, үш дана етіп
берілетін құрылтай құжаттары қоса тапсырылады.
Өз қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту мақсатымен акциалар шығаратын
заңды тұлға акционерлік қоғам деп танылады. Қоғамның өз акционерлерінің
мүлкінен оқшауланған мүлкі болады және олардың міндеттемелері бойынша жауап
береді. Қоғам өз міндеттемелері бойынша өз мүлкі шегінде жауап береді.
Қоғамының акционері оның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және
Қазақстан Республикасы заң актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда,
өзіне тиесілі акциялардың құны шегінде қоғам қызметіне байланысты
залалдарға тәуекел етеді. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген
жағдайларда акционерлік қоғамның ұйымдық құқықтық нысанында коммерциялық
емес ұйымдар құрылуы мүмкін. Қоғам облигациялар және бағалы қағаздардың
өзге де түрлерін шығаруға құқылы.
Қатысушылары өздеріне тиесілі акцияларды басқа акционерлердің
келісімінсіз бөліп алатын акционерлік қоғам ашық акционерлік қоғам болып
табылады. Ашық қоғам заңда көзделген тәртіппен баспасөз басылымында
кірістер мен шығындар туралы жылдық және тоқсандық баланстар мен есептерді
жариялауға міндетті. Акцяларды оның құрылтайшылары және алдын ала
белгіленген адамдар тобы арасында орналастырылған акционерлік қоғам жабық
акционерлік қоғам болып табылады. Жабық акционерлік қоғам өздеріне шығарған
акцияларды тек жабық әдіспен орналастыруға құқылы.
Жарғылық капиталы құрылтайшылардың (қатысушылардың) салымдарына (үлесіне)
бөлінген, өз қызметінің негізгі ақсаты пайда түсіру деп есептелетін және
заңды тұлға болып табылатын коммерциялық серіктестігі болып танылады.
Шаруашылық серіктестіктері толық серіктестік, сенім серіктестігі,
жауапкершілігі шектеулі серіктестік, қосымша жауапкершілігі бар серіктестік
нысанында құрылуы мүмкін. Азаматтар ғана толық серіктестіктің қатысушылары
және сенім серіктестігіндегі толық серіктер бола алады. Құрылтай шарты мен
жарғы шаруашылық серіктестіктің құрылтай құжаттары болып табылады.
Шаруашылық серіктестіктің құрылтай құжаттарын натариат куәләндіруға тиіс.
Шаруашылық серіктестік, заң құжаттарында көзделген реттерді қоспағанда,
басқа шаруашылық серіктестіктердің құрылтайшысы болуы мүмкін. Шаруашылық
серіктестіктердің акциялар шығаруға құқығы жоқ. Ақша, бағалы қағаздар,
заттар, мүліктік құқық, санаткерлік қызмет нәтижесі құқығын қоса алғанда
және өзге де мүлік шаруашылық серіктестіктің жарғылық капиталына салынатын
салым бола алады. Шаруашылық серіктестігінің мүлкін негізгі қорлары мен
айналым қаражаты, сондай-ақ серіктестіктің дербес балансында құны
көрсетілген басқа да мүлік құрайды. Серіктестік мүлкін құрайтын көздер.
1) Қатысушылардың жарлық капиталға салымдары
2) Оның қызметінен алынған табыс.
3) Заң актілерінде тыйым салынбаған өзге де көздер болып табылады.
Кәсіпкерлік құқықтағы кәсіпоырндар мен бірлестіктердің
құқықтық жағдайы.
1. Кәсіпкерлік құқықтың субъектілерінің түсінігі және олардың
кәсіпкерлік қызметтері.
2. Шаруа қожалығының құқықтық жағдайы.
3. Қазыналық кәсіпорынның құқықтық жағдайы.
Кәсіпкерлік қызметті оның субъектілерінің шеңбері бойынша 2 топқа бөлуге
болады:
1) Азаматтардың жеке және ұжымдық кәсіпкерлік.
2) Заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі
Жеке кәсіпкерлік дегеніміз – азаматтың тәуекеліне және мүліктік
жауапкершілігіне атқарылатын азаматтың атынан оның меншігіне негізделе
отырып табыс табуға бағытталған азаматтық ниетті қызметі. Жеке
кәсіпкерліктің түрлері.
1) Жеке өзіндік кәсіпкерлік – азаматтың меншігіндегі мүлікке негізделген
жеке өзі іске асыратын қызметі.
2) Бірлескен кәсіпкерлік – бірнеше азаматтардың өздеріне тиесілі ортақ
меншігіндегі мүлікке негізделген кәсіпкерлік қызмет.
Бірлескен кәсіпкерліктің нысандары:
а) Жұбайылардың артық бірлескен меншігіне негізделген жұбайлардың
кәсіпкерлігі.
б) Жекешелендірілген тұрғын жайға ортақ бірлескен меншігі негізінде іске
асырылатын жанұялық кәсіпкерлік.
в) Ортақ үлестік меншік негізінде іске асырылатын кәсіпкерлік қызмет жай
серіктестік.
Кәсіпкерлік қызмет дегеніміз – азаматтардың және заңды тұлғалардың
меншігіне немесе пайдаланудағы мүлкіне негізделген азаматтың немесе заңды
тұлғаның атына олардың тәуекелдігіне, және мүліктік жауапкершілігіне қарай
іске асырылатын, тауар сатуды, қызмет көрсетуді, жұмыс орындауды атқару
арқылы табыс табуға бағытталған ниеттік қызмет.
Ауыл шаруашылығындағы кәсіпкерлік қызмет көбіне шаруа қожалықтарымен
іске асырылады. Заңмен жеке кәсіпкерлік түрінде кәсіпкерлік жүзеге
асыруда көзделген. Ауыл шаруашылығында қызмет ететін кәсіпкерлік
субъектілер қатарына жеке кәсіпкерліктен басқа, әртүрлі шаруашылық
серіктестіктері және өндірістік кооперативтер, акционерлік қоғамдар
нысандағы шаруашылық жүргізілетін субъектілер кең таралған. Шаруа қожалығы
заңды тұлғалардың құқықтарын иеленетін ерікті түрде шаруашылықжүргізілетін
субъкт. Шаруа қожалығы бір азамат немесе бір отбасы немесе бір азаматтар
ұйымдастыра алады. Шаруа қожалығы пайдалануға жалға алған немесе
меншігіндегі және учаскелерін және мүліктерін пайдалануға негізінде ауыл
шыраушылық өнімдерін өндіруді, өңдеуді, өткізуді іске асыратын шаруашылық
серіктестік.
Шаруа қожалығы дегеніміз - ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, сондай-
ақ сол өнімді жеке өткізу үшін ауыл шаруашылық жерлерін пайдаланумен
байланысты жеке кәсіпкерліктің іске асырылатын отбасылық – еңбек
бірлестігі. Шаруа қожалығына шаруашылықты бірлесіп жүргізілетін ерлі –
зайыптылары, балалары, ата-аналары, туысқандары мүше бола алады.
Жедел басқару құқығымен мемлекет ие болған кәсіпорын қазыналық
кәсіпорын деп танылады. Қазыналық кәсіпорын Қазақстан республикасы немесе
жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша құрылады. Құрылтайшы бекіткен
қазыналық кәсіпорынның жарғысы оның құрылтай құжаты болып табылады. Жедел
басқару құқығына негіздеген кәсіпоырнның фирмалық атауында кәсіпорынның
қазыналық болып табылатындығы көрсетілуге тиіс. Қазыналық кәсіпоырнның
шаруашылық қызметі жарғыда көрсетілген оның мақмскаттарымен және
міндеттермен белгіленеді. Қазақсатн Республикасы немесе әкімшілік –
аумақтық бөлініс қазыналық кәсіпорынның міндеттемелері бойынша жәрдем беру
жауаптылығын өз мойнына алады. Шаруашылық міндеттемелер, бойынша
жауапкершілік мемлекеттік кәсіпорын туралы заң актілерінде белгіленген
тәртіппен туындайды.
Азаматтар және заңды тұлғалар ерікті мүліктік жарналар негізінде
құрған, әлеуметтік, қайырымдылық, мәдени, білім беру және өзге де қоғамдық
пайдалы мақсаттарды көздейтін мүшелігі жоқ коммерциялық емес ұйым қоғамдық
қор деп танылады. Қоғамдық қор заңды тұлға болып табылады, азаматтар
айналымда қордың органдары өкілдік етеді, оның дербес балансы және банктік
шоты бар. Қоғамдық қорға оның құрылтайшылар берген мүлік қордың меншігі
болып табылады. Қор өз мүлкінің пайдалануы туралы есептерін ресми баспасөз
басылымдарын жыл сайын жариялап отыруға міндетті.
Шаруашылық шарттар және оның түрлері.
1. Тауарларды шарт бойынша өткізу.
2. Сатып алу-сату шарты.
3. Жолдау шарты
4. Тауар жеткізілімі шарты
5. Айырбас шарты.
Екі немес одан көп адамның азаматтық құқықтар мен міндеттерді
белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісім шарт деп танылады.
Шарттардан міндеттемелік, заттық, авторлық немесе өзге құқықтық қатынастар
туындауы мүмкін. Азаматтар және заңды тұлғалар шарт жасауға ерікті. Заң
құжаттарында немесе еркімен қабылдаған міндеттемеде шарт жауас міндеті
көзделген жағдайларды қоспағанда, шарт жасауға мәжбүр етуге жол берілмейді.
Шарт оны жасасқан кезден бастап күшіне енеді және тараптар үшін міндетті
болып табылады. Тараптар өздері жасасқан шарттық ережелері олардың шарты
жасауға дейін пайда болған қатынастарына қолданылатындығын белгілеуге
құқылы. Егер заңдарда немесе шартта шарттық қолданылу мерзімі көзделсе, осы
мерзімнің аяқталуы, шарт бойынша тараптар міндеттемелерінің тоқтатылуына
әкеліп соқтырады. Қолдану мерзімі көрсетілген шарт тараптардың онда
белгіленген міндеттемелерді орындауы аяқталып біткен кезге дейін
қолданылады деп танылады. Шарттық қолданылу мерзімінің аяқталуы тараптарыды
осы мерзім біткенге дейін орын алып келген шартты бұзғандық үшін
жауапкершіліктен босатпайды.
Сатып алу – сату шарты бойынша бір тарап сатушы мүлікті, тауарды
екінші тараптың меншігінде шаруашылық жүргізу құқығына немесе жедел
басқаруына беруіне міндеттенеді, ал салып алушы бұл мүлікті (тауарды)
қабылдауға және ол үшін белгілі бір ақша соммасын бағасын төлеуге
міндеттенеді. Сатып алу-сату шартының пәні болып сатушының меншік
құқығындағы кез-келген азаматтық айналымнан алынбаған мүліктер болады
немесе енді жасалайын деп жатқан заттар (тауарлар( болуы мүмкін. Бағалы
қағаздар мен валюталық құндылықтарды сатып алу-сатуға егерде өзгеше
көзделмесе сатып алу-сату туралы жалпы ереже қолданылады. Сатып алу-сату
шарты конценсуалды, екі жоқты, ақылы шарт бола алады. Сонымен қатар сатып
алу сату шартында азаматтық ерекше бөлімінің ережелерімен қатар
тұтынушылардың қорғау туралы 1991 ж маусымда шыққан заң және Қазақстан
Республикасы Президентінің жарлықтары, қаулылар, іскерлік әдет және
Қазақстан Республикасының азаматтық кодекстің жалпы бөлімінің ережелері
қолданылады. Шарттың мәнді талаптары: 1) тауардың мөлшері. 2) тауардың
бағасы. 3) тауардың сапасы. 4) ассортимент.
Тауардың мөлшерін – тараптар нақты анықтайды. Оған атап айтқанда:
мерт, дана, тонна басқа өлшем бірліктері арқылы анықталуы болмаса ақшалай
көрініс табуы мүмкін.
Тауардың сапасы – шарт арқылы анықталады кейбір тауарларға байланысты
мемлекеттік стандарттарға сәйкес талаптар орындалады.
Ассортимент – сатушы алушыға тауарды түр-түріне сәйкес беруге
міндетті. Тауардың асортименті деп түрлеріне, мөлшеріне, үлгілеріне,
түстеріне немесе өзгеде белгілеріне қарай бөлінген тауарлар.
Сатып алушыға берілген тиісті саны тиісті өлшем бірліктерге сәйкес
немесе ақшалай түрде көзделуі тиіс.
Тауардың бағасы – сатып алушы тауарға шартта көзделген баға бойынша не
шартта көзделмесе және оның шарт талаптарын негізге ала отырып белгілеу
мүмкін болмаса шартқа немесе әдетке қойылатын төлемді жүзеге асыру үшін
қажетті іс құрылымдар жасауға міндетті.
Мүлікті жалдау шарты бойынша мүлікті жалға берілу жалға алушыға
мүлікті ақы төлеп уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенеді –
Шарт консенсуалды, ақылы, екі жақты шарт болып табылады. Тараптарын жалға
алушы және жалға беруші. Жалға беруші ол меншік иесі немесе заң бойынша
өкілетті тұлға. Шарт жазбаша нысанда жасалады, жылжымайтын мүліктерге
байланысты шарт мемлекеттік тіркеуден өтуге тиіс. Мерзімі шартпен
анықталады, егер шартта көзделмеген болса анықталған мерзімде жасалған деп
есептеледі, егер анықталмаған мерзімде жасалған шарт бойынша тараптар бас
тартатын болса бір-бірін 1ай бұрын ескертуге тиіс, жылжымайтын мүлікті 3ай
бұрын ескертілуі тиіс. Объектілеріне: кәсіпорындар, мүліктік кешендер, жер
учаскелері, үйлер, ғимараттар, жабдықтар, көлік құралдары және пайдалану
кезінде өздерінің табиғ қасиеттерін жоймайтын басқада заттар.
Кәсіпкер болып табылатын сатушы (тауар беруші) сатып алушыға өзі
өндіретін немесе статып алатын тауарларды кәсіпкерлік қызметке немесе жеке
өзіне, отбасына, үй ішіне және сол сияқты өзге де пайдалануға байланысты
емес өзге мақсаттарға пайдалану үшін келісілген мерзімде немесе мерзімдерде
беруге міндеттенеді. Тауар жеткізілімі шарты бір жылға, бір жылдан астам
уақытқа немесе тараптардың келісімде көзделген өзге де мерзімге жасалуы
мүмкін. Егер шартта оның қолданылу мерзімі белгіленбесе және ол
міндеттеменің мәнімен туындалмаса, шарт бір жылға жасалған деп танылады.
Тауар беруші сатып алушыға немесе шарта сатып алушы ретінде көрсетілген
адамға шарт бойынша тауарды тиеп-жөнелту жолымен тауарлар жеткізілімін
жүзеге асырылады. Тиеп-жөнелтуге рұқсат қағаздың мазмұны және оны сатып
алушының тауар берушіге жіберу мерзімі шартта белгіленеді. Егер шартта тиеп-
жөнелтуге рұқсат қағаз жіберу терзімі көзделмесе, ол жеткізілім кезеңі
басталғанға дейін 30 күннен кешіктірілмей тауар берушіге жіберуге тиіс.
Айырбас шарты бойынша тараптардың әрқайсысы шаруашылық жүргізуді,
оралымды басқаруды басқа тараптың меншігіне бір тауарды екіншісіне
айырбасқа беруге міндеттенеді. Айырбас шартына тиесінше сатып алу сату
шартының ережелері қолданылады, өйткені бұл осы тауардың ережелеріне және
айырбас мәніне қайшы келмейді. Егер шартта өзгеше туындамаса, айырбастауға
жататын тауарлар бір-біріне теу деп ұйғарылады, ал оларды беру мен қабылдау
жөніндегі шығындарды әрбір жағдайда тиісті міндет жүктелетін тарап жүзеге
асырылады. Шартқа сәйкес айырбасталатын тауарларды беру мерзімдері тұспа-
тұс келмейтін жағдайларда тауар беруге тиісті тараптың тауарды беру
міндеттемелерін басқа тарап тауар бергенсоң
орындауына өзара міндеттемелерді орындау туралы ережелер қоладанылады.
Меншік құқығы қорғау.
1) Меншік құқығының түсінігі мен мазмұны.
2) Меншік иесі емес адамның заттық құқытарын қорғау.
3) Меншікті иелену мен меншік құқығын қорғау.
Меншік қай қоғамның да сан қырлы өзекті мәселесі болып табылады.
Сондықтан да меншік құқығын құқық институты ретінде қараған кезде оны
меншіктен шығатын экономикалық категория деп түсіну керек. Меншік
дегеніміздің өзі материалдық игіліктерді – табиғаттың өнімдері мен еңбекті
– меншіктену әрі иеленуді білдіреді. Меншіктің экономикалық қатынасы құқық
нормаларымен реттеліп, меншік құқығына айналады. Әлемдік құқықтану
доктринасы мен отандық заң ғылымы меншік құқығын объективті жағдайдағы
меншік құқығы және субъективті жағжайдағы меншік құқығы деп бөлінеді.
Меншік құқығы дегеніміз – субъектінің заң құжаттары арқылы танылатын және
қорғлаатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша, пайдалану және оған билік
ету құқығы. Меншік құқығы мәміле жасалған кезде болған барлық
жүктемелерімен басқа адамға беріледі. Меншік иесінің өз мүлкін иелену,
пайдалану және оған билік ету құқығы болады. Иелену құқығы дегеніміз
мүлікті іс жүзінде иеленеді жүзеге асыруды заң жүзінде қамтамсыз ету.
Пайдалану құқығы дегеніміз мүліктен оның пайдалы табиғи қасиеттерін алудың,
сондай-ақ одан пайда табудың заң жүзінде қамтамасыз етілуі. Пайда кіріс,
өсім, жеміс, төл алу және өзге де нысандарында болуы мүмкін. Билік ету
құқығы дегеніміз мүліктің заң жүзіндегі тағдырын белгілеудің заңмен
қамтамасыз етілуі. Меншік иесі өзіне тиесілі мүлікке қатысты өз қалауы
бойынша кез-келген әрекеттер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. Заңды тұлғаның жалпы түсінігі
2. Заңды тұлғаның жауапкершілігі.
3. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу
4. Акционерлік қоғам.
5. Шаруашылық серіктестің жалпы түсінігі.
Меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы оқшау мүлкі
бар және сол мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап беретін, өз атынан
мүліктік және мүліктік емес жеке құқықтар мен міндеттерге ие болып, оларды
жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым заңды
тұлға деп танылады. Өз қызметін негізінде табыс келтіруді көздейтін
(коммерциялық ұйым) не мұндай мақсат ретінде пайда келтіре алмайтын және
алынған таза табысын қатысушыларына үлестірмейтін (комерциялық емес ұйым)
заңды тұлға бола алады. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу қажет. Заңды
тұлғалар 2-ге бөлінеді: 1) комерциялық ұйым 2) коммерциялық емес ұйым.
Коммерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлға мемлекеттік кәсіпорын,
шаруашылық серіктестік, акционерлік қоғам, өндірістік кооператив
нысандарында ғана құрылуы мүмкін. Коммерциялық емес ұйым болып табылатын
заңды тұлға мекеме, қоғамдық бірлестік, акционерлік қоғамдар, тұтыну
кооперативі, қоғамдық қор, діни бірлестік нысанында және зор
құжаттарындакөзделген өзге де нысанда құрылуы мүмкін.
Құрылтайшы қаржыландыратын мекемелерден, мемлекеттік мекемелерден және
қазыналық кәсіпорындардан басқа заңды тұлғалар өз міндеттемелері бойынша
өздеріне тиесілі барлық мүлікпен жауап береді. Мекеме міндеттемелер бойынша
өз билігіндегі ақшамен жауап береді. Олар жеткіліксіз болған жағдайда
мекеменің міндеттемелері бойынша оның құрылтайшылары жауапты болады.
Мемлекеттік мекеме өзінің міндеттемелері бойынша өз билігіндегі ақшамен
жауап береді. Мемлекеттік мекеме ақша жеткіліксіз болған жағдайда оның
міндеттемелері бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе тиісті
жергілікті атқарушы орган жауапты болады. Шарттық міндеттемелер бойынша
жауапкершілік заңдарға сәйкес мемлекеттік мекемені ұстауға арналып
бекітілген сметаның шегінде туындайды. Қазыналық кәсіпорын өзінің
міндеттемелері бойынша өз белгілерінде ақшамен жауап береді. Шарттық
міндеттемелер бойынша жауапкершілік заңдарға сәйкес мемлекеттік кәсіпорын
туралы заң актілерде белгіленген тәртіппен туындайды.
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу мемлекеттік тіркеуге ұсынған құрылтай
және басқа құжаттардың Қазақстан Республикасының Заң актілеріне сәйкестігін
тексеруді, оларға тіркеу нөмірін бере отырып мемлекеттік тіркеу туралы
куәлік берілуін, заңды тұлғалар туралы мәліметтерді біріңғай Мемлекеттік
тіркелімге еңгізуді қамтиды. Филиалдар мен өкілдіктердің есептік тіркеуге
ұсынылған құжаттардың Қазақстан Республикасының Заң актілеріне сәйкестігін
тексеруді, оларға тіркеу нөмірін бере отырып есептік тіркеу туралы куәлік
берілуін, филиалдар мен өкілдіктер туралы мәліметтерді филиалдар мен
өкілдіктер тізіміне енгізуді қамтидыы. Заңды тұлғаларды мемлекеттік
тіркеуді және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеуді әділет органдары
(тіркеуші органдар), заңды тұлғаларды – Алматы қаласының өңірлік қаржы
орталығының қатысушыларын мемлекеттік тіркеуді Алматы қаласының өңірлік
қаржы орталығының қызметін реттеу жөніндегі уәкілеттік мемлекеттік орган
жүзеге асырылады. Заңды тұлғаны тіркеу үшін тіркеуші органға Қазақстан
Республикасы Әділет министрлігі белгіленген нысан бойынша арыз беріледі
және оған осы Заңның 7-бабында яғни, (Кәсіпкерлік туралы Заңында
көрсетілген, мемлекеттік және орыс тілдерінде жазылып, үш дана етіп
берілетін құрылтай құжаттары қоса тапсырылады.
Өз қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту мақсатымен акциалар шығаратын
заңды тұлға акционерлік қоғам деп танылады. Қоғамның өз акционерлерінің
мүлкінен оқшауланған мүлкі болады және олардың міндеттемелері бойынша жауап
береді. Қоғам өз міндеттемелері бойынша өз мүлкі шегінде жауап береді.
Қоғамының акционері оның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және
Қазақстан Республикасы заң актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда,
өзіне тиесілі акциялардың құны шегінде қоғам қызметіне байланысты
залалдарға тәуекел етеді. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген
жағдайларда акционерлік қоғамның ұйымдық құқықтық нысанында коммерциялық
емес ұйымдар құрылуы мүмкін. Қоғам облигациялар және бағалы қағаздардың
өзге де түрлерін шығаруға құқылы.
Қатысушылары өздеріне тиесілі акцияларды басқа акционерлердің
келісімінсіз бөліп алатын акционерлік қоғам ашық акционерлік қоғам болып
табылады. Ашық қоғам заңда көзделген тәртіппен баспасөз басылымында
кірістер мен шығындар туралы жылдық және тоқсандық баланстар мен есептерді
жариялауға міндетті. Акцяларды оның құрылтайшылары және алдын ала
белгіленген адамдар тобы арасында орналастырылған акционерлік қоғам жабық
акционерлік қоғам болып табылады. Жабық акционерлік қоғам өздеріне шығарған
акцияларды тек жабық әдіспен орналастыруға құқылы.
Жарғылық капиталы құрылтайшылардың (қатысушылардың) салымдарына (үлесіне)
бөлінген, өз қызметінің негізгі ақсаты пайда түсіру деп есептелетін және
заңды тұлға болып табылатын коммерциялық серіктестігі болып танылады.
Шаруашылық серіктестіктері толық серіктестік, сенім серіктестігі,
жауапкершілігі шектеулі серіктестік, қосымша жауапкершілігі бар серіктестік
нысанында құрылуы мүмкін. Азаматтар ғана толық серіктестіктің қатысушылары
және сенім серіктестігіндегі толық серіктер бола алады. Құрылтай шарты мен
жарғы шаруашылық серіктестіктің құрылтай құжаттары болып табылады.
Шаруашылық серіктестіктің құрылтай құжаттарын натариат куәләндіруға тиіс.
Шаруашылық серіктестік, заң құжаттарында көзделген реттерді қоспағанда,
басқа шаруашылық серіктестіктердің құрылтайшысы болуы мүмкін. Шаруашылық
серіктестіктердің акциялар шығаруға құқығы жоқ. Ақша, бағалы қағаздар,
заттар, мүліктік құқық, санаткерлік қызмет нәтижесі құқығын қоса алғанда
және өзге де мүлік шаруашылық серіктестіктің жарғылық капиталына салынатын
салым бола алады. Шаруашылық серіктестігінің мүлкін негізгі қорлары мен
айналым қаражаты, сондай-ақ серіктестіктің дербес балансында құны
көрсетілген басқа да мүлік құрайды. Серіктестік мүлкін құрайтын көздер.
1) Қатысушылардың жарлық капиталға салымдары
2) Оның қызметінен алынған табыс.
3) Заң актілерінде тыйым салынбаған өзге де көздер болып табылады.
Кәсіпкерлік құқықтағы кәсіпоырндар мен бірлестіктердің
құқықтық жағдайы.
1. Кәсіпкерлік құқықтың субъектілерінің түсінігі және олардың
кәсіпкерлік қызметтері.
2. Шаруа қожалығының құқықтық жағдайы.
3. Қазыналық кәсіпорынның құқықтық жағдайы.
Кәсіпкерлік қызметті оның субъектілерінің шеңбері бойынша 2 топқа бөлуге
болады:
1) Азаматтардың жеке және ұжымдық кәсіпкерлік.
2) Заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі
Жеке кәсіпкерлік дегеніміз – азаматтың тәуекеліне және мүліктік
жауапкершілігіне атқарылатын азаматтың атынан оның меншігіне негізделе
отырып табыс табуға бағытталған азаматтық ниетті қызметі. Жеке
кәсіпкерліктің түрлері.
1) Жеке өзіндік кәсіпкерлік – азаматтың меншігіндегі мүлікке негізделген
жеке өзі іске асыратын қызметі.
2) Бірлескен кәсіпкерлік – бірнеше азаматтардың өздеріне тиесілі ортақ
меншігіндегі мүлікке негізделген кәсіпкерлік қызмет.
Бірлескен кәсіпкерліктің нысандары:
а) Жұбайылардың артық бірлескен меншігіне негізделген жұбайлардың
кәсіпкерлігі.
б) Жекешелендірілген тұрғын жайға ортақ бірлескен меншігі негізінде іске
асырылатын жанұялық кәсіпкерлік.
в) Ортақ үлестік меншік негізінде іске асырылатын кәсіпкерлік қызмет жай
серіктестік.
Кәсіпкерлік қызмет дегеніміз – азаматтардың және заңды тұлғалардың
меншігіне немесе пайдаланудағы мүлкіне негізделген азаматтың немесе заңды
тұлғаның атына олардың тәуекелдігіне, және мүліктік жауапкершілігіне қарай
іске асырылатын, тауар сатуды, қызмет көрсетуді, жұмыс орындауды атқару
арқылы табыс табуға бағытталған ниеттік қызмет.
Ауыл шаруашылығындағы кәсіпкерлік қызмет көбіне шаруа қожалықтарымен
іске асырылады. Заңмен жеке кәсіпкерлік түрінде кәсіпкерлік жүзеге
асыруда көзделген. Ауыл шаруашылығында қызмет ететін кәсіпкерлік
субъектілер қатарына жеке кәсіпкерліктен басқа, әртүрлі шаруашылық
серіктестіктері және өндірістік кооперативтер, акционерлік қоғамдар
нысандағы шаруашылық жүргізілетін субъектілер кең таралған. Шаруа қожалығы
заңды тұлғалардың құқықтарын иеленетін ерікті түрде шаруашылықжүргізілетін
субъкт. Шаруа қожалығы бір азамат немесе бір отбасы немесе бір азаматтар
ұйымдастыра алады. Шаруа қожалығы пайдалануға жалға алған немесе
меншігіндегі және учаскелерін және мүліктерін пайдалануға негізінде ауыл
шыраушылық өнімдерін өндіруді, өңдеуді, өткізуді іске асыратын шаруашылық
серіктестік.
Шаруа қожалығы дегеніміз - ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, сондай-
ақ сол өнімді жеке өткізу үшін ауыл шаруашылық жерлерін пайдаланумен
байланысты жеке кәсіпкерліктің іске асырылатын отбасылық – еңбек
бірлестігі. Шаруа қожалығына шаруашылықты бірлесіп жүргізілетін ерлі –
зайыптылары, балалары, ата-аналары, туысқандары мүше бола алады.
Жедел басқару құқығымен мемлекет ие болған кәсіпорын қазыналық
кәсіпорын деп танылады. Қазыналық кәсіпорын Қазақстан республикасы немесе
жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша құрылады. Құрылтайшы бекіткен
қазыналық кәсіпорынның жарғысы оның құрылтай құжаты болып табылады. Жедел
басқару құқығына негіздеген кәсіпоырнның фирмалық атауында кәсіпорынның
қазыналық болып табылатындығы көрсетілуге тиіс. Қазыналық кәсіпоырнның
шаруашылық қызметі жарғыда көрсетілген оның мақмскаттарымен және
міндеттермен белгіленеді. Қазақсатн Республикасы немесе әкімшілік –
аумақтық бөлініс қазыналық кәсіпорынның міндеттемелері бойынша жәрдем беру
жауаптылығын өз мойнына алады. Шаруашылық міндеттемелер, бойынша
жауапкершілік мемлекеттік кәсіпорын туралы заң актілерінде белгіленген
тәртіппен туындайды.
Азаматтар және заңды тұлғалар ерікті мүліктік жарналар негізінде
құрған, әлеуметтік, қайырымдылық, мәдени, білім беру және өзге де қоғамдық
пайдалы мақсаттарды көздейтін мүшелігі жоқ коммерциялық емес ұйым қоғамдық
қор деп танылады. Қоғамдық қор заңды тұлға болып табылады, азаматтар
айналымда қордың органдары өкілдік етеді, оның дербес балансы және банктік
шоты бар. Қоғамдық қорға оның құрылтайшылар берген мүлік қордың меншігі
болып табылады. Қор өз мүлкінің пайдалануы туралы есептерін ресми баспасөз
басылымдарын жыл сайын жариялап отыруға міндетті.
Шаруашылық шарттар және оның түрлері.
1. Тауарларды шарт бойынша өткізу.
2. Сатып алу-сату шарты.
3. Жолдау шарты
4. Тауар жеткізілімі шарты
5. Айырбас шарты.
Екі немес одан көп адамның азаматтық құқықтар мен міндеттерді
белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісім шарт деп танылады.
Шарттардан міндеттемелік, заттық, авторлық немесе өзге құқықтық қатынастар
туындауы мүмкін. Азаматтар және заңды тұлғалар шарт жасауға ерікті. Заң
құжаттарында немесе еркімен қабылдаған міндеттемеде шарт жауас міндеті
көзделген жағдайларды қоспағанда, шарт жасауға мәжбүр етуге жол берілмейді.
Шарт оны жасасқан кезден бастап күшіне енеді және тараптар үшін міндетті
болып табылады. Тараптар өздері жасасқан шарттық ережелері олардың шарты
жасауға дейін пайда болған қатынастарына қолданылатындығын белгілеуге
құқылы. Егер заңдарда немесе шартта шарттық қолданылу мерзімі көзделсе, осы
мерзімнің аяқталуы, шарт бойынша тараптар міндеттемелерінің тоқтатылуына
әкеліп соқтырады. Қолдану мерзімі көрсетілген шарт тараптардың онда
белгіленген міндеттемелерді орындауы аяқталып біткен кезге дейін
қолданылады деп танылады. Шарттық қолданылу мерзімінің аяқталуы тараптарыды
осы мерзім біткенге дейін орын алып келген шартты бұзғандық үшін
жауапкершіліктен босатпайды.
Сатып алу – сату шарты бойынша бір тарап сатушы мүлікті, тауарды
екінші тараптың меншігінде шаруашылық жүргізу құқығына немесе жедел
басқаруына беруіне міндеттенеді, ал салып алушы бұл мүлікті (тауарды)
қабылдауға және ол үшін белгілі бір ақша соммасын бағасын төлеуге
міндеттенеді. Сатып алу-сату шартының пәні болып сатушының меншік
құқығындағы кез-келген азаматтық айналымнан алынбаған мүліктер болады
немесе енді жасалайын деп жатқан заттар (тауарлар( болуы мүмкін. Бағалы
қағаздар мен валюталық құндылықтарды сатып алу-сатуға егерде өзгеше
көзделмесе сатып алу-сату туралы жалпы ереже қолданылады. Сатып алу-сату
шарты конценсуалды, екі жоқты, ақылы шарт бола алады. Сонымен қатар сатып
алу сату шартында азаматтық ерекше бөлімінің ережелерімен қатар
тұтынушылардың қорғау туралы 1991 ж маусымда шыққан заң және Қазақстан
Республикасы Президентінің жарлықтары, қаулылар, іскерлік әдет және
Қазақстан Республикасының азаматтық кодекстің жалпы бөлімінің ережелері
қолданылады. Шарттың мәнді талаптары: 1) тауардың мөлшері. 2) тауардың
бағасы. 3) тауардың сапасы. 4) ассортимент.
Тауардың мөлшерін – тараптар нақты анықтайды. Оған атап айтқанда:
мерт, дана, тонна басқа өлшем бірліктері арқылы анықталуы болмаса ақшалай
көрініс табуы мүмкін.
Тауардың сапасы – шарт арқылы анықталады кейбір тауарларға байланысты
мемлекеттік стандарттарға сәйкес талаптар орындалады.
Ассортимент – сатушы алушыға тауарды түр-түріне сәйкес беруге
міндетті. Тауардың асортименті деп түрлеріне, мөлшеріне, үлгілеріне,
түстеріне немесе өзгеде белгілеріне қарай бөлінген тауарлар.
Сатып алушыға берілген тиісті саны тиісті өлшем бірліктерге сәйкес
немесе ақшалай түрде көзделуі тиіс.
Тауардың бағасы – сатып алушы тауарға шартта көзделген баға бойынша не
шартта көзделмесе және оның шарт талаптарын негізге ала отырып белгілеу
мүмкін болмаса шартқа немесе әдетке қойылатын төлемді жүзеге асыру үшін
қажетті іс құрылымдар жасауға міндетті.
Мүлікті жалдау шарты бойынша мүлікті жалға берілу жалға алушыға
мүлікті ақы төлеп уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенеді –
Шарт консенсуалды, ақылы, екі жақты шарт болып табылады. Тараптарын жалға
алушы және жалға беруші. Жалға беруші ол меншік иесі немесе заң бойынша
өкілетті тұлға. Шарт жазбаша нысанда жасалады, жылжымайтын мүліктерге
байланысты шарт мемлекеттік тіркеуден өтуге тиіс. Мерзімі шартпен
анықталады, егер шартта көзделмеген болса анықталған мерзімде жасалған деп
есептеледі, егер анықталмаған мерзімде жасалған шарт бойынша тараптар бас
тартатын болса бір-бірін 1ай бұрын ескертуге тиіс, жылжымайтын мүлікті 3ай
бұрын ескертілуі тиіс. Объектілеріне: кәсіпорындар, мүліктік кешендер, жер
учаскелері, үйлер, ғимараттар, жабдықтар, көлік құралдары және пайдалану
кезінде өздерінің табиғ қасиеттерін жоймайтын басқада заттар.
Кәсіпкер болып табылатын сатушы (тауар беруші) сатып алушыға өзі
өндіретін немесе статып алатын тауарларды кәсіпкерлік қызметке немесе жеке
өзіне, отбасына, үй ішіне және сол сияқты өзге де пайдалануға байланысты
емес өзге мақсаттарға пайдалану үшін келісілген мерзімде немесе мерзімдерде
беруге міндеттенеді. Тауар жеткізілімі шарты бір жылға, бір жылдан астам
уақытқа немесе тараптардың келісімде көзделген өзге де мерзімге жасалуы
мүмкін. Егер шартта оның қолданылу мерзімі белгіленбесе және ол
міндеттеменің мәнімен туындалмаса, шарт бір жылға жасалған деп танылады.
Тауар беруші сатып алушыға немесе шарта сатып алушы ретінде көрсетілген
адамға шарт бойынша тауарды тиеп-жөнелту жолымен тауарлар жеткізілімін
жүзеге асырылады. Тиеп-жөнелтуге рұқсат қағаздың мазмұны және оны сатып
алушының тауар берушіге жіберу мерзімі шартта белгіленеді. Егер шартта тиеп-
жөнелтуге рұқсат қағаз жіберу терзімі көзделмесе, ол жеткізілім кезеңі
басталғанға дейін 30 күннен кешіктірілмей тауар берушіге жіберуге тиіс.
Айырбас шарты бойынша тараптардың әрқайсысы шаруашылық жүргізуді,
оралымды басқаруды басқа тараптың меншігіне бір тауарды екіншісіне
айырбасқа беруге міндеттенеді. Айырбас шартына тиесінше сатып алу сату
шартының ережелері қолданылады, өйткені бұл осы тауардың ережелеріне және
айырбас мәніне қайшы келмейді. Егер шартта өзгеше туындамаса, айырбастауға
жататын тауарлар бір-біріне теу деп ұйғарылады, ал оларды беру мен қабылдау
жөніндегі шығындарды әрбір жағдайда тиісті міндет жүктелетін тарап жүзеге
асырылады. Шартқа сәйкес айырбасталатын тауарларды беру мерзімдері тұспа-
тұс келмейтін жағдайларда тауар беруге тиісті тараптың тауарды беру
міндеттемелерін басқа тарап тауар бергенсоң
орындауына өзара міндеттемелерді орындау туралы ережелер қоладанылады.
Меншік құқығы қорғау.
1) Меншік құқығының түсінігі мен мазмұны.
2) Меншік иесі емес адамның заттық құқытарын қорғау.
3) Меншікті иелену мен меншік құқығын қорғау.
Меншік қай қоғамның да сан қырлы өзекті мәселесі болып табылады.
Сондықтан да меншік құқығын құқық институты ретінде қараған кезде оны
меншіктен шығатын экономикалық категория деп түсіну керек. Меншік
дегеніміздің өзі материалдық игіліктерді – табиғаттың өнімдері мен еңбекті
– меншіктену әрі иеленуді білдіреді. Меншіктің экономикалық қатынасы құқық
нормаларымен реттеліп, меншік құқығына айналады. Әлемдік құқықтану
доктринасы мен отандық заң ғылымы меншік құқығын объективті жағдайдағы
меншік құқығы және субъективті жағжайдағы меншік құқығы деп бөлінеді.
Меншік құқығы дегеніміз – субъектінің заң құжаттары арқылы танылатын және
қорғлаатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша, пайдалану және оған билік
ету құқығы. Меншік құқығы мәміле жасалған кезде болған барлық
жүктемелерімен басқа адамға беріледі. Меншік иесінің өз мүлкін иелену,
пайдалану және оған билік ету құқығы болады. Иелену құқығы дегеніміз
мүлікті іс жүзінде иеленеді жүзеге асыруды заң жүзінде қамтамсыз ету.
Пайдалану құқығы дегеніміз мүліктен оның пайдалы табиғи қасиеттерін алудың,
сондай-ақ одан пайда табудың заң жүзінде қамтамасыз етілуі. Пайда кіріс,
өсім, жеміс, төл алу және өзге де нысандарында болуы мүмкін. Билік ету
құқығы дегеніміз мүліктің заң жүзіндегі тағдырын белгілеудің заңмен
қамтамасыз етілуі. Меншік иесі өзіне тиесілі мүлікке қатысты өз қалауы
бойынша кез-келген әрекеттер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz