Файлдармен жұмыс істеу

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ

ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Математика факультеті

«Қолданбалы математика және информатика» кафедрасы

Р Е Ф Е Р А Т

Пән : Информатика

Тақырыбы: Файлдармен жұмыс істеу

Орындаған:

Тексерген:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ4

1. Файлдармен жұмыс істеу6

1. 1. Орындау командасы6

1. 2. Файлдарды ашу және сақтау терезелері8

1. 3. Сұхбаттасу терезелерінің стандартты элементтері8

1. 4. Бумалар мен жарлықтарды даярлау және жою. 9

1. 5. Файлдарды, каталогтарды жою және қалпына келтіру. 9

1. 6. Файлдар шарт белгісі11

1. 7. Файлдарды іздеу12

2. Қолданбалы программалармен байланыс14

2. 1. Файлдармен басқа операциялар орындау14

3. Файлдарды архивтеу16

3. 2. Архивтік файл. 16

Қорытынды18

Қолданылған әдебиеттер:19

КІРІСПЕ

Соңғы жылдары компьютер біздің өмірімізде елеулі орын ала бастады, ал болашақта оның әсері бұдан да арта түспек. Олай болса, барған сайын көптеген адамдардың компьютермен жұмыс істей білуіне тура келеді. Ал электронды есептеуіш машиналары (ЭЕМ) адамдар өзара қарым-қатынас жасайтын табиғи тілдерді, яғни ағылшын, араб, қазақ, неміс, орыс, француз т. б. тілдерді түсінбейді. Неге? Оның себебі - барлық табиғи тілдердегі сөздердің дәл бір мағыналы емес «көбінесе бірнеше мағыналы болуында». Компьютер тек қана өзінің машина тілін «түсінеді». Компьютерлерді жасап шығаратын әрбір фирма машинаны жеке өзіне ғана тән тілмен қамтамасыз етеді, сондықтан ЭЕМ-ның қанша үлгісі болса, сонша машина тілдері бар.

Адамдарға ана тілінде сөйлеу тән қасиет болса, компьютерлер өздерінің машина тілдерін пайдалануды «ұнатады». Адам тілі мен машина тілдерінің арасындағы кедергіні жеңу үшін, машинаға бағытталған программалау тілі жасалады.

Файл дегеніміз не? Файл - аты бар бірқатар байттар тізбегі. Файл не бағдарлама, не құжат болуы мүмкін.

Құжат бағдарламаға бағынышты, себебі ол не бағдарламаны өңдейтін объекті, не бағдарламаның өңдеу нәтижесі ретінде пайдаланылады.

Әр файлдың аты болады. Оның аты: оң және сол бөліктерден тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы бірден 255 символға дейін болады. Оны пайдалану үшін құжаттың қызметін анықтайтын мазмұндық жүктемесі бар. Файл атында \?:* “ <>/ символдарын пайдалануға болмайды.

Файлдың типі бойынша компьютер оның бағдарлама немесе құжат екендігін анықтайды. Егер файлдың типінде . ехе немесе . соm белгілеулері тұрса, онда бұл бағдарлама болғаны. Ал қалған белгілеулері бұлардың бәрін компьютер құжат деп анықтайды.

1. Файлдармен жұмыс істеу

Қазіргі кезде қолданылатын операциялық жүйелердің бәрі де файлдармен жұмыс істейді. Мысалы, қандай да бір программа белгісіне тышқан курсорын апарып, оны екі рет шертсе, соған сай келетін программалық файл іске қосылады, бұл сәттерде файлдың қай жерде орналасқанын әркімге білу міндет емес. Әдетте әрбір адам дискіден файл оқу үшін не оған басқа бір файл жазу үшін, сондай-ақ қолданбалы программаларды іске қосу үшін файлдық жүйеге жүгінеді.

1. 1. Орындау командасы

Тәжірибелі адамдар Программа Диспетчеріне өздері үнемі жұмыс істейтін программаларды орналастырады. Ал анда-санда қажет болатын басқа программалар файлдық жүйе арқылы іске қосылады. Жұмыс столында орналасқан программалар санының аз болуы, олармен жылдамырақ жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Файлдық жүйені пайдалануды біз программаларды іске қосу мысалы арқылы былай етіп қарастырайық:

- Windows 3. х үшін - Программа Диспетчерінде Файл →Орындау. . командасын;

- Windows 98 үшін - Іске қосу →Орындау командасын таңдау қажет.

Экранға Орындау сұхбат терезесі шығады. Оны Командалық жолдың мәтіндік өрісінде жазып көрсетуге болады. Содан соң ОК батырмасын басып, керекті программаны іске қосамыз.

1. 2. Парақтау - шолу (Пролистать-Обзор) терезесі

Арнайы сұхбат терезесін шақыру үшін Орындау терезесіндегі “Парақтау” батырмасы қолданылады. Оны басқан соң экранға компьютердің файлдық жүйесімен қатынас құруға арналған терезе шығады.

Файлды іздестіру мен таңдау үшін “Парақтау” терезесінде келесі әрекеттерді орындаған абзал:

- экранға шығатын Құрылғылар тізімінде файл жазылған диск атын таңдау;

файл сақталған каталогты Каталогтар тізімнен тауып, оны ашу;
Файл аты тізімінде программалық файлдың атын таңдау керек, сонда ол тізім үстіндегі мәтін өрісіне енеді;
“ОК” батырмасын басу.

Осы әрекеттерден соң, Орындау терезесі қайтадан шығады, тек Командалық жол мәтіндік өрісінде таңдап алынған программалық файлға баратын толық жол жазылатын болады. “ОК” батырмасын басқан соң, файл орындала бастайды. Дискілер немесе файлдар тізімінен олардың бірін таңдау, қажетті тізімге тышқан курсорын апарып, оны шерту арқылы іске қосылады.

Файлдар аттарынан төменде сол сәтте пайда болатын Файл типі тізімі орналасады. Бұл тізімде сұхбат терезесінде көрсетілуі тиіс файлдар атының типі (кеңейтілуі) бейнеленіп тұрады. Бұл мүмкіндік әдетте каталогта әртүрлі мақсаттағы көптеген файлдар- программалар, суреттер, мәтіндер және т. б сақталған жағдайда қолданылады. Келісім бойынша біздің тереземіздің Файл типі тізімінде, тек кеңейтілуі *. ехе болатын барлық программалық файлдар ғана көрініс табады.

Жоғарғы деңгейдегі каталогтардың (түпкі каталог) мазмұнын қарап шығу үшін, каталогтар тізімінен ағымдағы дискінің аты жазылған жолды таңдау қажет (таңдау үшін тышқанды екі рет шерту керек) . Бұл орындалысымен каталогтар тізімінде дискінің аты жазылған жолдың төменгі жағына бірдей белгілер орналастырады, олардың әрқайсысы әр каталогты бейнелеп көрсетіп тұрады. Каталогтар аты белгілердің оң жағына жазылып қойылған.

Қандай-да бір каталогтың барлық ішкі каталогтары мен файлдарын қарап шығу үшін, оның атына тышқанды жеткізіп, екі рет шерту керек. Файлдар тізімінде таңдап алынған каталогта орналасқан файлдар көрсетіледі, онда файлдар болмаған жағдайда ол бос болады.

1. 2. Файлдарды ашу және сақтау терезелері

Windows жүйесінің көптеген программалары дискіден информацияны оқу және оны толықтырып, өңдеп қайта дискіге жазу операцияларын орындаудан тұрады. Осы операцияларды орындау барысында Парақтау (Пролистать) терезесінің аналогымен жұмыс істеу керек болады, ол жұмыс - Парақтау және Сақтау терезелеріне өте ұқсас Ашу терезесі.

1. 3. Сұхбаттасу терезелерінің стандартты элементтері

Сұхбаттасу терезелері жүктелген программалармен жұмыс істеудің кейбір параметрлерін тағайындауға (анықтауға және таңдауға) арналған. Есептер тізімі мен Парақтау терезелерінде тізім түрлерімен танысып, келтірілген тізімнің бір немесе бірнеше варианттарын таңдауға мүмкіндік беретін сұхбаттасу терезесінің стандартты элементтерімен жұмыс істеуді үйренеміз.

Тізімдер екі түрлі болып келеді, олар:

парақталатын, мысалы Парақтау терезесіндегі Файлдар тізімі;
шашырап шығатын (пайда болатын), мысалы, Парақтау терезесіндегі Файл типі тізімі. Парақтау терезесінде файл аты өрісі элементі бар. Мәтіндік өріс пернелерден кейбір параметрлерді анықтайтын (мысалы, файл маршруты не аты, сан түріндегі коэффициент және т. б) бірнеше символдар, әріптер немесе цифрлар енгізу үшін қолданылады.

Сұхбат терезелерінде тізімдерден басқа тағы бірнеше стандартты элементтер кездеседі. Олар:

тексеру жалаушалары;
ауыстырып қосу топтары;
басқару батырмалары.

1. 4. Бумалар мен жарлықтарды даярлау және жою.

Windows 98 жүйесінде барлық файлдар, құжаттар және программалар бумаларда (папка) сақталады. Егер бума сыртында сурет бар болса, онда бума арнайы қызмет атқару бумасы болып саналады және оны жоюға, басқа орынға ауыстыруға болмайды.

Терезе ішінде бума ашу қажет болғанда, Файл→Жасау→Бума командаларын орындау керек.

Қоржынға түскен объектілерді кері қайтарып, бастапқы қалыпқа келтіру үшін мынадай әрекеттер орындалады:

“Қоржынды” курсормен көрсетіп тұрып тышқанды екі рет шерту;
қалпына келтірілетін объектілерді белгілеу;
Файл →Қалпына келтіру командаларын орындау.

Осының нәтижесінде белгіленген объектілер бұрынғы өздері қоржынға түскенге дейінгі тұрған бумаларға қайта орын ауыстырады.

1. 5. Файлдарды, каталогтарды жою және қалпына келтіру.

Каталогтарды немесе файлдарды дискіден жою тек Сілтеу терезесінде емес, кез келген ашық түрдегі бумада (мысалы Му Cоmputer программасында), іске қосылып тұрған қолданбалы программаларда да жүргізіле береді.

Сонымен файлдар мен каталогтарды жою үшін:

терезелердің бірінен сол каталогты немесе файлды таңдау керек;
Delete пернесін басу қажет немесе Файл →Жою командасын орындау қажет.
Сұхбаттасу терезесінде жою әрекетінің орындалатынын тағы растау керек.

Осы мақсатта Drag&Drop технологиясында қолдану мүмкіндігі бар, ол үшін ерекшеленіп жойылуға тиіс объектіні тышқанмен Қоржын (Корзина- Recycle bin) белгісіне жеткізсе болғаны.

Мәліметтерді жоюды қолданбалы программалармен жұмыс істеу барысында файлдары ашу/сақтау кездерінде орындауға болады, ол үшін де жойылатын файлдарды ерекшелеп алып, Delete пернесін басса болғаны. Осы айтылған әрекеттердің бәрінде де жойылған мәліметті қайта қалпына келтіру мүмкіндігі бар, өйткені жойылған файлдар толық жойылмай уақытша Қоржынға салынады.

Қоржын бөлек программа рөлін атқарады, ол жойылған информация туралы мәліметті есте сақтап, олардың үстіне басқа ешнәрсе жаздырмайды. Әрине ол дискіден біраз орын алады, келісім бойынша Қоржын диск көлемінің 10 процентіне дейін пайдалана алады. Егер файлдармен көп жұмыс істеп, Қоржындағы орын толтырылса, біржола жойылады. Бірақ мәлімет сирек жойылса, онда оның алдыңғыларын әрқашанда Қоржыннан қайта шығарып алып, бастапқы қалпына келтіре аласыздар. Ол үшін Қоржын ішінен керекті файлды тауып алып, қалпына келтіру ісін орындай саласыз. Алғашқы қалпына тек Windows жүйесінде жойылған файлдар ғана келе алады (NC арқылы жойылса, қалпына келмейді) . Қалпына келтіру ісі Қоржынды оны тазалау (Очистить корзину) Empty Recycle bin командасымен (динамикалык меню) оны тазалағанға дейін орындала береді, ал оны тазалаған соң дискідегі орын кеңігенмен, мәліметтеріңіз үшті-күйлі жоғалады. Дискіден орын таусылар шақта программа өзі ақ Қоржынды тазалау керектігін еске салады.

Кейбір мәліметтерді бірден қоржынға салмай жою қажет болса, оларды белгілеп алған соң SHIFT+DEL пернелерін басу керек.

Кейбір арнаулы қызмет атқаратын файлдар экранда көрсетілмейді. (Программалар кітапханасы, жасырылған файлдар және т. б) оларды көру қажет болса, Сыртқы түр →Қарап шығу (Вид→Просмотр) командасы арқылы шығатын сұхбат терезесіне өзгертулер енгізіледі.

1. 6. Файлдар шарт белгісі

Бір негізгі программа арқылы жасалған файлдардың барлығы осы программаға сәйкес шартбелгімен (пиктограммамен) өрнектеледі. Егер екі файл екі түрлі белгімен белгіленсе, олардың типтері, яғни оларды жасаған программалардың әртүрлі болғаны. Шартбелгімен бірге файл туралы мәліметтер (көлемі, жазылған мерзімі және т. с. с) орналасуы мүмкін, ол Сыртқы түр→Кесте (Вид→Таблица) менюінің бейнелеу мүмкінідігіне (Кесте, тізім деген ішкі параметрлер) байланысты. Сол параметрлер арқылы белгіше көлемінде өзгертуге (Үлкен белгі, Кіші белгі) болады.

Файл шартбелгісінде тышқанды екі рет шертсек сол белгіге сәйкес негізгі программа іске қосылады да, оның терезесінде файл оқылып, онымен бірден жұмыс істеу мүмкіндігі пайда болады. Мысалы, типі ВМР болып келген файл атында тышқанды екі рет шерткенде PAINT программасы іске қосылса, типі ТХТ файлды таңдап осы әрекетті пайдалансақ - Note Pad (Блокнот) программасы шақырылады.

1. 7. Файлдарды іздеу

Файлды іздеу ісі программалық жүйелерде жиі жүргізіледі. Оны жылдам табу үшін компьютерде файлдары сақтаудың және орналастырудың нақты бір жүйесін енгізу керек екені белгілі. Мысалы, бір каталогта - хаттар, ал басқада - мәтіндер т. с. с.

Windows 98 жүйесінде қажетті файлдарды іздеудің бірнеше жолдары бар, олар:

соңғы пайдаланылған файлдар Іске қосу →Құжаттар (Пуск→Документы) терезесінде сақталып тұрады, қажеттісін тауып тышқанды екі рет шерту арқылы оны экранға бірден шығара аласыз.
Әдетте соңғы жұмыс істеген 4-5 файлыңыз қолданбавлы программаның Файл менюінің тізімдерінің соңында жазылып тұрады, керекті жолды ерекшелеп алып, тышқан көмегімен оны экранда оқуға мүмкіндік бар.

Егер файл ертеректе жазылып қайда тұрғанын ұмытып қалған жағдайда, кеңейтілген іздеу жолдарын қарастырған абзал. Ол үшін алғашқы менюдегі Іске қосу →Іздеу (Пуск→Поиск) командаларын орындау керек. Сол кезде пайда болатын мәлімет іздеу сұхбат терезесіне керекті файл аты енгізіледі де, ол туралы белгілі информация терезедегі көрсетілген өрістерге толық жазылады. “Табу” батырмасы басылысымен іздеу жүргізіліп, төменгі терезеде табылған файлдың аты, толық маршруты көрсетіліп тұрады. Файлды іздеу оның нақты аты емес, нұсқа арқылы да жүргізіле береді. Ондайда ізделіген каталогтардағы сол нұсқаға сәйкес барлық файлдар тізімі терезеге шығады, сол тізімнің өзін бөлек файлға жазып сақтап қоюымызға болады.

Іздеу кезінде сұхбат терезесіне:

файлдар типін;
файл атындағы (* және ? сияқты) нұсқаларды;
диск, каталог аттарын;
файл көлемін (көрсетілген мөлшерден артық немес кем көлемдегіні) ;
оның жасалған мерзімін (көрсетілген мерзімнен ерте немесе кейін жазылғандарын) көрсетуге болады.

Табылған файлдар тізімі тұрған терезеде жоғарыда айтылған көшіру, ауыстыру, жою атын өзгерту сияқты операцияларды түгел орындауға болады.

Іздеу мүмкіндігін компьютерлер желісінде де пайдалана аламыз.

2. Қолданбалы программалармен байланыс

Windows 98 жүйесінде әрбір файл типіне байланысты сол файлды дүниеге келтірген белгілі бір программамен тығыз (ассоциациялық) байланысты болады, яғни осы файлды толықтыру, түзету үшін оның негізгі программасын шақыруымыз керек. Сілтеу терезесіндегі файлдың шарт белгісі оның негізгі программасының белгісіндей болады. Негізгі программа файлды алғаш рет даярлау кезінде анықталады. Бірақ кейде сол программаны өзгерту қажет болып жатады, яғни файлды әрі қарай өңдеу үшін басқа программа қолданғымыз келеді. Осындай кездерде негізгі программаны өзгерту үшін:

Дискіні қарап шығу мүмкіндігін беретін кез келген терезеде Сыртқы түр →Параметрлер (Вид→параметры) командасы орындалады;

Оны Файл типтері (Типы файлов) парағына көшеміз.

Керекті типті таңдап алып, оған сәйкес программаны өзгертеміз (қарап шығу тақталары арқылы) .
Бұрын кездеспеген жаңа тип енгізсек, оған дайындалған негізгі програмамалар ішінен бірін таңдап алу керек.

2. 1. Файлдармен басқа операциялар орындау

Сілтеу терезесінде файлдың атын өзгерту, дискетті форматтау, дискінің көшірмесін алу, файлдың немесе файл топтарының атрибуттарын өзгерту және т. с. с операциялар атқарыла алады. Бұлар меню арқылы жылдам орындалады, тек оларды қалай орындалатынын алдын ала мұқият қарап шығу керек.

Кез келген файл атын өзгерту үшін:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.