Ауытқушылықтар мен аурулар, иммунитет генетикасы

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 51 бет
Таңдаулыға:

Орындағандар: Осмонали Б.

Әбілдашева А.

Хамза А.

Дузелова З.

Кисимова Г.

Жалел М.

12-бөлім

Ауытқушылықтар мен аурулар, иммунитет генетикасы

12. 1 Организмнің иммунитеті және иммундық жүйесі туралы

Иммунитет - (лат. Immunitas- міндеттен босану) - организмнің генетикалық болмысы үшін бөгде заттардан, оның ішінде зардапты экзогенді және эндогенді микробтардан қорғану қабілеті. Қорғану қабілетінің биологиялық мәні - организмнің ішкі ортасының тұрақтылығын (гомеостаз) және оның қызметінің біртұтастығын қамтамасыз ететін микробтан бастап адамға дейінгі бүкіл тіршілік иелеріне тән қасиет. Иммунитет онтогенез даму барысында ұрпақтан ұрпаққа беріліп отырады. Иммунитет туралы негізгі ұғымды орыстың атақты ғалымы Нобель сыйлығының лауреаты И. И. Мечников анықтады.

Иммунология - организмдегі антигеннің бөгде субстанцияларға қарсы генетикалық, молекулалық, клеткалық әсерін, яғни иммунитет туралы ғылым. организмнің бөгде затқа қарсы иммунологиялық жауабы иммунологиялық жүйенің арқасында іске асады. Организмнің антигенге қасы иммундық жауаптың спецификалық немесе спецификалық емес реакция түрінде иммунитет түзуіне қабілеті бар.

Иммундық жүйеге бөгде туыстылық болып генетикалық ұқсас емес организм ғана емес, сонымен қатар генетикалық ұқсас организмде де болуы мүмкін. Иммундық жүйедегі бөгдетуыстық клетканы бір генмен анықтау тәсілі ашылғалы ішкі көпжасушалы популяциялы организмді бақылау - иммунитеттің басты қызметі болып саналды. Келтірілген имунитеттің трактаты «Бернеттің аксиомасы» жалпы үйлесімділік тапты, негіз етіп алынған организмнің орталық биологиялық механизмі «өзіндік» және «бөтенді» тануға бағытталған.

Қазіргі бұл сала тарихтың айқындалуын қажет етеді. Жаңа дәлелдердің табылуы, кішігірім ашылулар иммунологияның құрылуына көңіл аудартты.

Алғашқы иммунологиялық зерттеулерді Фукидидидтің зерттеулерінен б. з. б. V ғасырда анықталады. Батыс және Оңтүстік Африканың туземдері ірі қара малға өкпе қабынуларына (перипневмонияға) қарсы ем салып отырған. Олар өлген ауру малдың өкпесіне қанжармен және лезвиемен кесіліп, өкпенің секретіне батырылып, сау малдың мұрын қуысына бірнеше тілік жасайды. Бұл «кесу» тәсілі қазіргі кездегі вакцинаның дамуына үлесін тигізді. Қытайлықтар ерте заманнан аурудың эпидемия түрінде таралмауы үшін құрғатылған және ұсақталған қабықтарды ауру малдың мұрнына салды. Вариоляция деп аталатын бұл әдіс, ұзақ уақыт Европада анықталмаған, бірақ Англияда танымал болды, британдық елшінің әйелі Константинопольде Турцияда босанған баласына оспаны жұқтырды. Вольтердің бекітуімен түріктер осы дәстүрді черкестерден қабылдады; балаларға оспалық пустуланы екті, қыздардың денсаулығы мен сұлулығын сақтау үшін оны Персия мен Турцияда қымбатқа сатты. 1774 жылы ағылшындық шаруа Бенджамин Джести өзінің әйелін оспадан сақтау үшін оның білек терісіне ауру сиырдың пустуласын екті.

Әртүрлі елде жасанды жолмен жұқтыру әдісі әр түрлі байқалды. Ресейде алдын алу үшін «оспаны сату» есебінде белең алды. Сау балаларды ауру жұқтырған балаларадың үйіне кіргізіп қолтық астына оспалық жара жағылған тиынды қойды. Осындай жұқтыру әдісі «оспалық сатуға» қарағанда едәуір жеңіл түрде өтетін болған.

Ресейлік тарихтың деректері қызықты болған. Екетерина II орыс елшісіне Англияға өзіне және ұлына егу жасатқысы келетіндігі жөнінде хат жөнелткен. 12 қараша 1768 ж. дәрігер Т. Димсдейл патшайымға және I Петрға оспалық егу жасады. Екатерина II және I Петр өмірлерінің соңына дейін бұл дертпен ауырмаған .

XVIII ғ. эмпириялық иммуннлогияда тарихта бірқатар оқиғалар тіркелген.

1766 ж. Данило Смаиловичты Ресейде профилактикалық бубоннын іріңінен жасалынған бубон обасының екпесін ұсынуы вариоляция енгізуіне әкелді.

XIX ғ. Луи Пастердің инфекциялық аурулар зерттеуінде иммунологияның дамуына зор жаңалық әкелді. 1879 ж. Луи Пастер тауықтың тырысқағына қарсы алғашқы әлсіретілген вакцинаны ойлап тапты.

Әйгілі 1880 ж. - тауықтарды тырысқақтан қорғау мақсатындағы мақала жарияланған уақыт ретінде тарихта экисериментік иммунологияға үлес қосты. 1881 жылы Луи Пастер сібір жарасына қарсы аттенуацияланған вакцинаны алды (лат. Attenuo- жібіту, жұмсарту) .

Клеткалық иммунитеттің бастапқы көзі орыс биолог-эволюциянер И. И. Мечниковтың еңбегінен табылады. (Нобель сыйлығы, 1908) . 1883ж. ол алғашқы мақаласын Одессадағы фагацитоз туралы дәрігерлер мен табиғаттанушылардың съезінде алғашқы әклеткалық «клеткалық иммунитет» ұғымын енгізді.

Екі теория- фагоцитарлық (клеткалық) және гуманитарлық- өзінің пайда болу периодында антагонистік позицияда тұрды. И. Мечноков пен П. Эрлихтің мектебі ғылыми шындық үшін күресті, олардың әр соққысы қарсыластарын өздерінің пікіріне жақындата түсті.

XX ғасырда 1900 жылы И. И. Мечников иммунопатологияның негізін енгізе отырып цитотоксин ұғымын ашты. Дәл осы жылы австриялық дәрігер К. Ландштейнер қан жүйесінің АВО тобын ашты.

1940 жылы К. Ландштейнер мен А. Винер резус-антигенді ашты, ал Л. Полинг (химия саласынан Нобель сыйлығының иегері) физико-химиялық позицияда антиденелердің матрициялық теориясын аяқтайды. Иммунологияның дамуына улкен үлес қосқан орыс ғалымдары - Н. Ф. Гамалей, А. Д. Адо, П. Здродовский, Л. А. Тарасевич, В. И. Иоффе, Ф. Я. Чистович, А. АБогомолец және т. б.

Ғылыми иммунологияның даму тарихы мына үлкен жетістіктердің енгізілуімен байланысты: вакцинациялау жөніндегі қиындықтардың шешілуімен (оспаға, сібір жарасына, полиомиелит, құтырық, дифтерия, қызылша, сіреспеге және т. б. ауруларға қарсы) ; қанның иммунологиялық топтарына байланысты қан құйылу жүйесі; жаңа туған төлдің резус гемолитикалық ауруы.

Иммунологиялық төзімділік және дәрілік иммунодепрессияның ашылуы бүйрек және басқа да мүшелердің трансплантациясының шынайы екендігін көрсетті.

Көптеген инфекциялық және инфекциялық емес аурулардың диагностикасы (туа біткен және жүре пайда болған иммуножетіспеушілік, аллергия, жүйелі қызыл жегі және т. б. ) иммунологиялық тестті зерттеу нәтижесінде анықталды.

Организмнің иммундық жүйесі генетикалық гомеостазды сақтай отырып иммунитетті қалыптастырады және лимфоидты мүшелердің және ұлпалардың, генерациялайтын жасушалар мен антидененің өз бетімен немесе синтез жолымен антигенмен спецификалық жолмен әрекеттесуінің жиынтығы болып табылады. Генетикалық аспектіде антиген зат ретінде қарастырылады, организмге енгенде жануар спецификалық антидененің түзілуін индукциялайды, сонымен қатар соңғыларымен in vivo және in vitro спецификалық байланысады. Антигендер - табиғаты нәруыздық болып келетін полимерлік заттар немесе олардың бөгде генетикалық ақпарат белгілерін сақтайтын синтетикалық ұқсастығы бар түрі.

Антидене ( иммуноглобулиндердің синонимі) - табиғаты иммуноглоблин болып табылаты нәруыз, жануар организмінде антигеннің енуіне жауап ретінде түзілетін немесе аналогтық детерминанттық топ болып табылатын гаптендер . антидененің маңызды биологиялық функциясы экзо- және эндотоксинді микрооранизм, вирустық және бактериялық клетка және т. б. антигендерді бейтараптау.

Антигендердің қасиеті иммундық жауап беру қабілетін иммуногендік деп атайды.

Антигендік - антигендік қасиеттердің шаралары, яғни антидене түзілуін индуциялайтын және олармен байланысатын антиген қасиеті.

Иммуногендік, бөгде зат антигенінің дәрежесі мен құрылысына байланысты, сонымен қатар организмнің жеке қабілетіне, түріне, даму ерекшелігіне және антигеннің организмге түсу уақытына, яғни иммунологиялық реактивтілігіне байланысты.

Иммунологиялық реактивтілік (синонимі иммундық дәреже, иммунды профиль) - қазіргі уақыттағы иммундық жүйенің жауап беру қабілеті. Оны иммуноглобулиндердің концентрациясы, лейкоциттер мен лимфоциттер, В және Т клеткалардың циркуляциядағы қатынасы ғана сипаттамайды, функциональдық көрсеткіштері де, атап айтқанда резистенттілік механизмі мен иммунологиялық жауап стимуляциясы да қатысады.

Иммуногендік және иммунологиялық реактивтілік - жоғалып және пайда бола алатын қасиеті антигендермен, сонымен қатар оларға әсері байқалатын жануарларда байқалады. Антигенділікке мына факторлар әсер етеді, филогенетикалық немесе антиген мен рецепиент ұлпаның арасындағы молекулярлы-биологиялық алшақтық, иммунокомплементтік жасушалардың құрамы олардың қабілетіне және физиологиялық активтілігіне, жасы мен жануар организмінің денсаулығына әер етуіне байланысты.

Бөгде туыстылық , яғни генетикалық бөгде ақпаратты организмде тасып жүру - антигенділіктің өзіне тән сипаты. Алайда, бөгде туыстылық, егер антигендер құрылысына байланысты ұқсас болып келсе өзінің маңызын жоғалтуы мүмкін.

Иммунды жүйеге орталық және перифериялық мүшелер жатады: орталыққа тимус, фабриций қапшығы, пейер түйіндері және сүйек кемігі; перифериялыққа қан, көкбауыр және лимфа түйіндері жатады.

Иммунды жүйенің басты өнімі - лимфоцит, соның ішінде Т және В лимфоциттері маңызды элементі болып табылады.

Барлық бөгде туыстылық немесе өзгерген лимфоциттер дер кезінде иммундық жауап беріп отырады. Т жүйе иммундық клетканың иммунды біліктілігін қамтамасыз ете отырып В жүйенің қызметін реттеп отырады. Т-лимфоциттер клеткалық иммунитет реакциясына, яғни инфекциялық және инвазиялық аурулар кезінде иммундық жауапқа, аутоиммундық ауру, трансплантанттың ажырауы және гиперсезімталдықтың баяулаған түріне қатысады. В-лимфоциттер синтездеуші антиденелер плазмалық клеткада трансформацияланып, гуморальды иммунды жауапқа жағдай жасайды және организмді әртүрлі аурудан, әсіресе бактериялық инфекциядан қорғауға қатысады. Т клеткалар сүйек кемігінің дифференциацияланып және иммунокомплементтік клеткаға айналатын орны тимусқа көшуі кезінде түзіледі. иммунокомпетентті клетканың негізгі биологиялық функциясы- жеке организмге бөгдетуыстылықтың генетикалық ақпаратын жеткізетін антигенді табу, одан кейін спецификалық жауап қайтарады. Тимуста сыртта келген жасушаны зерттеу жүріп, одан кейін олар тимоциттерге - керекті антигенмен байланысатын антиген реактивті клеткаларғ айналады. Ұзақ өмір сүретін циркуляцияланатын Т клеткалар антиген иммунологиялық антиген туралы ақпаратты сақтайды, яғни В лимфоциттердің дифференцияциялануын, олардың плазматикалық антидене түзуші клеткаларға айналуына әсер етеді.

Антидене өнімі ретінде гумморальды жауап (иммуноглобулиндердің) В жүйесінің спецификалық иммунды қорғанысына байланысты реттеледі. Орталық мүше жүйесінің қызметін сүйек кемігі атқарады - негізгі орында генерацияланатын В келеткалары. В лимфоциттердің даму кезеңінде сүйек кемігінде иммуноглобулиндердің ауыр және жеңіл тізбегінде гендердің реоргациялануы жүреді.

Бағаналық көмектесетін жасушалар келіп түседі иммунокомпетентті антигендер тек қана тимусқа ғана емес- құстардың немесе олардың аналогтары сүткоректілерде фабриций қалтасы (ішектің лимфоидтық ұлпасы, миндалиндер) болып табылады. Сонымен қатар бағаналық жасушаларға антиденелердің түзілуіне жауап беретін В клеткасына айналып кетеді. бұл дифференцияциялау екі этапта өтеді: 1 этап - иммунолобулинді рецепторды алып жүретін В лимфоцитке айналу; 2 этап - бірдей спецификалық антигендік детерминантты синтездейтін антиденелерге, плазматикалық жасушаға айналу.

Т және В лимфоциттер иммунді қызметті жоғарыдағы мембраналық антиген - реактивтік рецепторлардың көмегімен жүзеге асырады. В лимфоциттегі бұл рецепторлар иммуноглобулиндердің барлық кластарынан тұрады. В лимфоциттер комплексті антигеннің гаптендік бөлігімен байланыстырады. Сонымен қатар Т лимфоциттер антигенреактивті рецепторларын иеленген, бірақ оның комплекстік антигеннің гаптендік бөлігін емес, ал оның тасымалдаушысымен байланысады.

12. 2 Спецификалық емес (туа пайда болған) және спецификалық (жүре пайда болған, адаптациялық) иммунитет

Спецификалық емес (туа пайда болған) иммунитет тұқым қуалау арқылы берілетін организмнің қорғаныс факторы. Спецификалық емес қорғаныс факторлары төрт типке жіктеледі:

Физикалық ( қоздырушының организмге енуіне сыртқы жабындының қарсы тұру қабілеті)
Физиологиялық (бұл қорғанысқа температура, рН, микроорганизмдердің жіктелуі аймағындлағы оттегінің қысымы, сондай ақ еріту факторлары лизоцин, интерферон, комплемент т. б)
Торшалық ( эндоцитоз немесе бөгде клеткалардың тікелей лизисі)
Қабыну (тері жабыны арқылы енген патогенді микроорганизмдерге организмнің реакциясы)

Организмге енген кез келген бөгде антигендер немесе организмнің өзінде пайда болған антиген бұзылған тұрақтылықты қалпына келтіретін генетикалық феномен тудырады. Бұл біріншілік қорғаныс реакциялары жалпы биологиялық реакция болып табылады. Олардың пайда болу деңгейі организмнің өзіндік ерекшелігіне және ішкі және сыртқы факторларға байланысты.

Жануарлардың эволюциялық дамуында мамандандырылған қорғаныс жүйесі қалыптасып, онтогенездің бастапқы этаптарында дайын қорғаныс факторы болды. Эмбриондық даму кезеңінде және туғаннан кейін жануар организміне бөгде микробтар шабуылдайды, алайда спецификалық қорғаныс факторының пайда болуына уақыт қажет. Организмнің генетикалық статусының тұрақтылығы тек сенсибилизацияланған лимфоциттер мен спецификалық антиденелер арқылы жүзеге аспайды. Спецификалық емес және спецификалық иммунитет айырмашылығы - иммунитеттің бірінші түрінде спецификалық реакция болмайды. Спецификалық және специфкалық емес иммунитет категорияларына жататын қорғаныс факторлары бірыңғай функционалдық кешен ретінде қарастырылады. Спецификалық емес резистенттілік сыртқы жабынының ( тері, кілегейлі қабықтар) қорғаныс функциясымен; организмнің әртүрлу бөлу жүйесімен; қалыпты микрофлораның қызметімен; қабыну немесе торшалық-қантамырлық реакциямен; фагоцитозбен; әртүрлі қорғаныс заттарының, медиатор және комплементтің бөлінуімен жүзеге асады. Аталған реакциялар организмдегі ас қорыту, тұз және су алмасу сиякты қарапайым физиологиялық реакцияларына жатады. Олар спецификалық емес иммунитеттің механизмдерінің жетіспеушіліктерін толықтырады. Торшалық қорғаныс реакциясында фагоцитоз маңызды рөл атқарады, фагоцитоз кезінде маманданған лейкоциттер - қозғалмалы фагоциттер (нейтрофил, моноцит, макрофаг) бөгде микробтарды жояды. Спецификалық емес қорғанысты табиғи ( қалыпты) антиденелер немесе иммуноглобулиндер атқарады. Инфекциялық процестің дамуын спецификалық емес қорғаныстың факторлары тежейді. Спецификалық қорғаныс реакциясы организмге енген қоздырушыға қарсы әсер етеді.

Табиғи шалдықпаушылық (төзімділік) - тек түрлік белгі ғана емес. Спецификалық емес иммунитетті қабылдайтын жануарлардың түрлері, тұқымдары, популяциясы қоздырушыға қарсы тұру қабілетінің жоғары болуымен ерекшеленеді.

Қой сібір жарасына сезімтал болып келеді, ал алжирлік қойлар төзімді болып келеді. Шошқаның йоркшир тұқымы щощқа тілмесіне төзімді. Ақ леггорн тұқымды тауықтар құстардың басқа түрлерімен салыстырғанда пуллорозға төзімді болып келеді. Иттердің обаға төзімділігі олардың тұқымына байланысты. Түрлік және тұқымдық төзімділіктен басқа өзіндік төзімділік болады. Мәселен, бөлек особтар, инфекция ошағында болып, ауруға шалдықпайды: адам - қызылшамен, скорлотина, ірі қара - аусылмен, қой - шешекпен. Түрлік төзімділік тек ересек жануарларға тән, ал төлдерде төзімділік болмайды. Бірақ, өзіне тән емес қоздырушылармен зарарланған төлдер белгіленген. Мысалы, көжектерді аусыл, шошқа обасы, ит обасы вирусымен жұқтыруға болады. Тауық эмбриондары аса сезімтал болып келеді.

Кейбір организмдер өзіне тән емес инфекциялық аурумен ауырмай тек оның қоздырушысын тасымалдайды. Адам ит обасы қоздырушысын тасымалдаушысы, ал кептерлер мен қырғауылдар жылқының жұқпалы энцефаломиелитінің қоздырушысын тасымалдаушысы болып табылдаы.

Табиғи туа пайда болған резистенттілік - жануарлардың белгілі бір инфекция қоздырушысына түрлік төзімділігі: ірі қара маңқамен ауырмайды, жылқы - ірі қара обасымен, шошқа - ит обасымен, қой - шошқа обасымен ауырмайды. Адам жануарлардың көптеген инфекциялық және инвазиялық ауруларымен - шошқа обасы, паратуберкулез және т. б аурулармен ауырмайды. Керісінше, ауыл шаруашылық малдары скарлатина, сифилис, гонорейямен ауырмайды. Сонымен қатар 200 дей адам мен жануарларға ортақ зоонозды аурулар бар.

Бір бірінен өзіндік ерекшеліктері мен организмді қорғаудағы рөлімен ерекшеленетін спецификалық және спецификалық емес қорғаныс факторлары бар. Және олар бір бірімен байланысты. Фагоцитоз: иммунды емес - макрофагтар бөгде заттарды, микроорганизмдерді және зақымдалған клетка қалдықтарын фагоцитозға ұшыратады; иммунды макрофагтар беткейлік рецепторлары оксониндер арқылы фагоцитозға ұшыратады.

Фагоцитоз резистенттіліктің бір механизмі болып табылады. Төзімділік механизмі спецификасы болмайды, себебі антигендер спецификалық реакцияны тудырады. Антиденелерде спецификалық иммунитет өнімдері болады, сондықтан осы жағдайда төзімділік механизмдері мен иммунитетпен өзара байланысады.

Иммуноглобулиндер гуморальды иммунитеттің негізін құрайды, ол қан сарысуын егу арқылы енжар жолмен түзіледі. Аталған клеткалық иммунитеттің тасымалдаушылары сенсибилизденген лимфоциттер болып табылады. Ол тек осы клеткаларды басқа организмге енгізу арқылы ғана беріледі. Клеткалық иммунитеттің реакциялары трансплантация кезінде, аутоиммунды ауруларда, созылмалы бактериялық және вирустық инфекциялар мен микоздарда маңызды болып табылады, себебі гуморальды иммунитет жіті бактериялық инфекцияларда маңызды қорғаныс факторы.

Қорганыстың физиологиялық типі дене температурасы мен микроорганизмдер шоғырланған аймақтың рН деңгейіне байланысты. Құстардың дене температурасының 40-41°С болуына байланысты Baccilla anthracis төзімді. Мұндай температурада қоздырғыш тіршілігін тоқтатады.

Қарынның қышқылдығы - патогенді микроорганизмдердің енуінің тағы бір барьері болып табылады. Еріту факторлары - лизоцим, интерферон және комплемент - микробтарға төзімділігін арттырады.

Спецификалық және спецификалық емес қорғаныстардың өзара байланысы 12. 1 суретте көрсетілген.

12. 1 сурет. Организмнің инфекциядан спецификалық және спецификалық емес қорғау механизмі

Спецификалық иммунитет өзінің атауында көрінгендей иммунды қорғаныс формасы. Специфика антиденелердің синтезі мен лимфоциттердің клондарының түзілуі арқылы пайда болады және олар тек бір бөгде затпен байланысқа түседі. Спецификалық иммунитет мынадай формула бойынша жүзеге асады: 1 антиген - 1 антидене. Спецификалық антидене болмайды немесе олардың саны аз болады. Алайда организмнің антигенмен байланысы антидененің өнімі ретінде, спецификалық торша клонының функционалдық жетілуі мен өсуі.

Иммундық жүйенің негізгі белгісі - антигенмен бірінші кездескен кезді сақтаған жадының сақтау қасиеті.

Спецификалық иммунитеттің түзілу механизмі және оның функционалды көрінуі әртүрлі құрылыстық деңгейде қарастырылады: молекулярлық, клеткалық, ағзалы, организм және популяциялық.

Спецификалық иммунитеттің молекулярлық деңгейін зерттеуде антиденеге (иммуноглобулин) көңіл аудару керек. Антидененің құрылысы мен функциясын талдауда екі ұғымды ажырату керек: гетерогендік және вариобелдік. Гетерогендік иммуноглобулиндердің функционалдық қасиетін ажыратады, антигенмен спецификалық байланысының қасиетін қоспағанда. Вариобелдік - иммуноглобулиндердің өзіндік сипаттамасы, олар спецификалық антиген байланыстырушы белсенділігімен көрінеді. Егер иммуноглобулиндер бос антигендердің детерминанттарымен байланыса алса, Т-клеткалық рецепторлар 1, 2 класстағы молекулалық кешендегі антигендердің эпитопын анықтайды. Иммунологияда «антиген» термині екі мағынаны біріктіреді: иммундық жауаптың индикаторы ретінде және биологиялық маркер ретінде. Иммундық жауаптың индукторы ретінде антигенннің спецификасы мен иммуногенділігі сипатталады. Антигендер биологиялық маркер ретінде филогения, систематика, популяциялық генетика, клеткалық дифференцировкадағы салыстырмалы зерттеулерде қолданылады.

Спецификалық иммунитеттің клеткалық деңгейде түзілуінің механизміне негізгі үш клеткалық тип қатысады: Т-лимфоциттер, В-лимфоциттер, макрофагтар.

В-лимфоциттер гуморальды иммунитетке жауапты спецификалық иммуноглобулиндер. В-лимфоциттер мен антигеннің байланысы антигентәуелсіз дифференцировкасына екі бағытта алып келеді - белсенді плазмоциттің В-клеткалық жадының түзілуіне дейін.

Т-лимфоциттер - иммундық жауаптың клеткалық формасының негізгі қатысушысы. В-лимфоциттерге қарағанда Т-лимфоциттер бөгде клеткаларды бұзады. Бөгде клеткаларды анықтау антигенанықтаушы Т-клеткалық рецептордың, Т-лимфоциттерді беткейлі тасымалдау арқылы жүзеге асады. Т-лимфоциттер гуморальды және клеткалық иммунитетке, Т-хелперлердің қызметін күшейтіп немесе бәсеңдетіп (Т-супрессордың қызметін күшейту арқылы) әсер етеді.

Макрофагтар (моноциттер) клеткалық иммунитетте маңызды рөл атқарады. Макрофагтар сүйек кемігінде монобласт ретінде түзіліп, кейіннен моноцитке айналады. Соңғы формалары қанайналымына түсіп әртүрлі ұлпаларда дамиды. Олар гистиоцидтер ретінде борпылдақ-дәнекер ұлпасында ажыратады, өкпеде - альвеолларлы макрофагтар ретінде, лимфа түйіндерінде, көкбауырда және жілік кемігінде - бос және бекітілген макрофагтар ретінде, бауырда Купфер клеткасы ретінде ажыратылады. Жалпы бұл клеткалар макрофагтық жүйені құрайды.

Макрофагтардың ерекше гистогенезді: лимфоиды бағаналы клеткадан емес, қан түзуші клеткадан.

Макрофагтар клеткалық және гуморальдық иммунитетті түзуде әртүрлі функцияларды атқарады. Үш ересек Т-лимфоциттер, үш ересек В-лимфоциттер - жеткі негізгі клеткалық элементтер спецификалық иммунды реакцияны қамтамасыз етеді.

Мүшелік деңгейде клеткалық құрамды және мүшелердегі гистологиялық өзгерістерді зерттейді. Онда иммунитет механизмдері жұмыс істейді және иммунореактивті мүшелерді бір жүйеге біріктіретін факторлар жүзеге асырылады, олардың онто- және филогенетикалық шығу тегін анықтайды. Лимфа және қантүзуші жүйелер құрамына сүйек кемігі, тимус, лимфа түйіндері, көк бауыр, ішек-асқорыту жолдарының лимфоидтық түзілімдері, дәнекер ұлпасы кіретін біртұтас лимфомиеломды кешенді құрайды. Барлық аталған мүшелер мен ұлпалар клеткалық элементтермен мүшеаралық алмасуды қамтамасыз етеін қантасымалдаушы және лимфа тамырлар жүйесімен байланысқан.

Сүйек кемігі - В-лимфоциттердің көзі. Мұнда эмбриогенез кезеңінде бағаналы клеткалар түзіледі. Сүйек кемігіндегі бағаналы клеткалар эмбриогенез кезеңінде лимфоидтыға ауысады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.