Ультракүлгін сәулелену туралы түсінік

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе:

Ультракүлгін сәулелену туралы түсінік

Негізгі бөлім:

Биологиялық белсенді ультракүлгін сәулелердің әртүрлі диапазондары
УК сәулелердің биологияда және медицинада қолданылуы
Иондаушы сәулелердің әртүрлі мақсатта қолданылуы
Рентгенография, рентгеноскопия
Рентгенологиялық зерттеу, эндоскопия, функционалдық диагностика
Аэроионотерапия

Қорытынды

Ультракүлгін сәуле шығару - жарық сәулелері спектрінің күлгін бөлігіне іргелес, күлгін және радиосәулелер аралығында орналасқан, толқын ұзындығы 400-10 нанометр (нм) аралығына сәйкес келетін электрмагниттік сәулелер. Толқын ұзындығы қысқарған сайын мөлдір денелердің оларды сіңіруі күшейе түседі, ал ұзындығы 100 нм-ден кем сәулелер толық ұсталып қалады. Көптеген ғарыш денелері, әсіресе Күн ультракүлгін сәуле шығарады. Жерге түсетін ультракүлгін сәулелер А (толқын ұзындығы 400-320 нм), В (320-290 нм) және С (290-40 нм) болып бөлінеді. "А" ультракүлгін сәулесі Жер бетіне көрінетін сәулелермен (жарық сәулелерімен) қатар келіп жетеді, айтарлықтай фотохимиялық әсері бар, мысалы, теріпі "тотықтырады" (секпіл басып кетеді) . "В" ультракүлгін сәулесінің едәуір бөлігі Жер атмосферасыныңозон қабатында тұтылып қалады, тірі протоплазманы жою қасиеті бар. Ол көп мөлшерде әсер еткен жағдайда теріні күйдіреді, қабыршақтандырады, тері обырының кейбір түрлерінің (базальдық клеткалар ісігі, терінің тікенек тәріздес клеткаларының обыры, меланома) себепші болады. Жер бетіне келіп жететін "С" ультракүлгін сәулесі толығымен дерлік атмосфера қабатында тұтылып қалатындықтан, Жер бетіне жетпейді. Ультракүлгін сәулелер организмнің иммунитетін төмендетеді, әр түрлі көз ауруларына себепші болады.

Тарихы Инфрақызыл сәуленің анықталғанынан кейін, неміс физигі Иоганн Вильгельм Риттер спектрдің қарсысындағы, күлгін түстен толқын ұзындығы қысқа сәулені зерттеуді бастады. 1801 жылы көрінбейтін ол жарықта ыдырайтын күміс хлориді күлгін ауданның шекарасынан тыста орналасқан көрінбейтін сәуле әсерінен тезірек ыдырайтынын байқады. Күміс хлориді жарықта бірнеше минут ішінде күңгірттенеді, ал спектрдің әр бөлігі процесс жылдамдығына әртүрлі деңгейде әсер етеді. Күлгін түске дейінгі ауданда бұл процесс ең тез байқалады. Сол кезде көпртеген ғалымсдар жарық үш компоненттен құралады деген тұжырымға келді: тотықтандыратын(инфрақызыл), жарықтандыратын (көрінетін жарық) және тотықсыздандыратын (ультракүлгін) .

Адам ағзасына әсері

Спектрдің 3 әр түрлі бөлігінде сәулеленудің биологиялық эффекті әр түрлі болғандықтан, биологтар өз ісінде ең маңызды деп келесілерді атайды:

Жақын ультракүлгін, УКА сәулелер (UVA, 320-400Нм) УК-В сәулелер (UVB, 290-320Нм) Алыс ультракүлгін, УК-С (UVC, 40-290Нм)

Ультракүлгін сәулесінің зияны

Күннен қашып, көлеңкені саяласаңыз да ультракүлгін сәуледен пайда болған тері жарақаты ұзақ уақыт жазылмайды. Ғалымдардың айтуынша, күн ваннасын, сондай-ақ, соляри қабылдағаннан кейін ультракүлгін сәулелену терінің түсін кіргізетін мелани затын түзетін меланоциттің арнайы жасушасындағы ДНК-ны зақымдайды. Ал бұл өз кезегінде тері обырының пайда болуына себеппкер болады. Бұрын меланиннің теріні сыртқы факторлардың жағымсыз әсерінен, дәлірегі, ультракүлгін сәуледен қорғайтыны туралы пікір айтылып келген болатын. Алайда, жаңа зерттеу нәтижесінен меланиннің теріні тек қорғап қана қоймай, сонымен қатар, зиянды әсерін тигізетіні белгілі болып отыр. Зерттеушілер адам мен тышқанның меланоцитін ультракүлгін сәулеленумен сынап көрген екен. Меланинді меланоцитте ДНК-ның зақымдану процесі баяу жүрген және сәулелену тоқтағаннан кейін де бұл процесс бірнеше сағатқа созылған. Ал меланині жоқ меланоцитке келсек, тек сәулелену кезінде ғана зақымданған. Егер ересек адам терісінің ішіне үңілсек, онда мелианиннің оны зақымданудан қорғайтынын байқаймыз. Ол қалқан секілді қорғайды. Десе де, оның пайдалы жаағымен қатар зиянды жағы да бар болып шықты. Бұл жайында Йел университетінің медицина мектебінің терапевтік радиология және дерматология профессоры Дуглас Браш мәлім етті. Ғалымдар күн ваннасын қабылдап болғаннан кейін де ДНК-ның зақымдануына апарып соқтыратын процестің қалай жүретінін түсіндіріп берді: ультракүлгін сәулелену меланиннің түзілуіне ықпал ететін ферменттердің белсенділігін оятады екен. Осы процесс негізінде күн түскен және қараңғы жерде де терінің зақымдануы бәрібір орын алады. Процесс өте баяу жүретіндіктен ғалымдар оның алдын алудың жолдарын қарастырған. Сондай тәсілдердің бірі - күнге қыздырынғаннан кейін тері жасушаларына тигізетін кері әсеріне тосқауыл қоятын түнгі кремді жағуға кеңес беріп отыр. Бұл жайындағы ғылыми мақала ағылшын тілінде жарық көретін Science басылымында жарияланған болатын.

Иондаушы сәулелер(радиоактивті сәулелер, радиация) олардың кинетикалық және электромагниттік энергиялары үлкен шама құрайды. Сондықтан ондай бөлшектер жолындағы денелердің атомдары мен молекуларының хим-физ-қ қасиеттерін өзгертіп иондайды, олардың араларындағы қалыпты байланыстарды үзеді. Cәулелену көздері болып табылатын приборлар өндірісте, медицинада, ауыл шаруашылығында кеңінен қолданылады.

Әр түрлі салада қолданылатын атом реакторлары, знергетикалық құрылымдар, радионуклеинді алу үшін құрылымдар, өндірістердегі сәулеленулер медицинада және эксперименталды мақсаттарда қолданылады.

Өндірісте, медицинада немесе ғылыми зерттеу мақсаттарында қолданылатын ашық түрдегі радиоактивті заттар

Радиациялық химияда иондаушы сәулелерді қолдану үшін жабық радионуклеидті заттар қолданылады.

Иондаушы сәулелердің көздерін қолдану қоғамдық энергиялық ресурстардың кеңеюіне, өндірістік процестердегі автоматизация және дистанциялық бақылаулардың кеңеюлеріне әсер етеді.

Рентгенограмма- әсерлесу құбылысы негізінде нысанның жарық сезгіш материалдарға (фототаспа, фотопластинка) түсіріліп алынған кескіні. жарықтандыру кезінде рентген сәулелерінің жұтылуы, шағылуы не олардың дифракциясы байқалады. Нысанның “көлеңке” түріндегі кескінін беретін Рентгенограмма, зерттеліп отырған нысанның түрлі бөліктерінде рентген сәулелерінің бірдей жұтылмауынан болады (абсорбц. Р. ) . Мұндай Р. биол. нысандарды зерттеу үшін (әсіресемедицинада), материалдармен құрылымдардағы әр түрлі ақауларды табу үшін (қ. Дефектоскопия), анорганик. материалдар құрамының біртекті еместігін анықтау үшін қолданылады. Дифракц. арқылы өткен рентген сәулелерінің дифракц. шашырауы нәтижесінде алынады. Оны зерттеу мақсаттарында рентгенқұрылымдық талдау жүргізу үшін пайдаланады. Рентгенограмманы алу үшін әр түрлі жарық сезгіш материалдар мен .

Рентгенология(В. Рентгеннi ң атымен) және грек. logos - iлiм] - клиникалық медицинаның рентген сәулесiнiң көмегiмен органдар мен олардың жүйелерiнiң құрамын, қызметiн зерттеп, аурудың рентгендiк диагностикасын қоятын саласы.

Рентгенологиялық зерттеулердiң барлық әдiстерi денеден өткен сәуленi ұстайтын рентгендiк таспа (рентгенографияда) ; флюоросценттiк экран (рентгеноскопияда) ; селендiк күйтабақ () немесе кристалдық детекторлар (компьютерлiк томографияда) - сәуленiң сапасы мен шоғырланған рентген сәулесiнiң сандық талдауына сүйенедi. Рентгенологияның маңызды теорема бөлiмi болып - рентгендiк скиалогия (рентгендiк көлеңкелi суреттiң пайда болу заңдылығын зерттейдi) есептеледi. [

дамуы1923жылдан басталады. . Рентгенология саласының дамуына дәрігер-ғалымдар, профессорлар М. Т. Әлиакпаров, А. Ғ. Серғазин, С. Түсiпбеков, Ж. Хамзабаев, т. б. үлес қосты.

Цифрлы рентгенографияның артықшылықтары мен кемшіліктері

АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ : Жоғары нәтижелілік (кассеталар мен химиялық өңдеудің болмауы) . Қоршаған орта мен денсаулыққа жақсы әсер етуі (химикалийлермен қарым-қатынас жоқ) . Қайта түсірілімдер санының азайтылуына байланысты, науқастың сәулеленуінің азаюы. Телемедицинаны және PACS қолдануда артықшылықтары. КЕМШІЛІКТЕРІ : Жабдық бағасының қымбаттығы.

Эндоскопия(грек. endon - ішкі және skopeo - көремін) - адамның ішкі органдарын арнайы аспап - эндоскоп арқылы тексеру. Эндоскоптар- оптик. және жарық жүйелерімен жабдықталған, иілгіш металл немесе пластмасса түтікшелер. Эндоскопияхирургияда, гастроэнтерологияда, урологияда, гинекологияда, пульмонологияда жиі қолданылады. 20 ғ-дың 60 - 70-жылдарында клиник. тәжірибеге оптик. талшықтардан тұратын (фибро) құрастырылмалы аспаптар (фиброскоптар) енгізіле бастады. Тексерілетін органға байланысты Эндоскопияның бірнеше түрі ажыратылады:фибробронхоскопия(бронх Эндоскопиясы), фиброэзофагоскопия(өңеш Эндоскопиясы), фиброгастроскопия (асқазан Эндоскопиясы), фиброколоноскопия(тоқ ішек Эндоскопия сы), т. б. Сондай-ақ Эндоскопиябиопсияда, денеге енген бөгде заттарды немесе шырышты қабықтардағы аса үлкен емес ісіктерді алып тастауда да қолданылады. Қазіргі кезде Эндоскопия тек ауруды тексеру үшін ғана емес, оларды емдеу тәсіліне (эндоскоп. хирургия) айналып отыр. Эндоскоп. жолмен жасалатын операциялардың дәстүрлі жолмен жасалатын операциялардан ерекшелігі, олардың жарақаты аз, науқас адамдардың ондай операциядан кейін тез жазылып кетуге мүмкіндігі мол. А. Нұрмақов

Функционалдық диагностика

Негізгі мақсаты-түрлі органдардың және ағзаның физиологиялық жүйелері функцияларының нормадан ауытқуы және бұзылу дәрежесін физикалық, химиялық көрсеткіштерді өлшеу немесе олардың қызмет етуінің басқа да объективті көрсеткіштерін құрал-саймандық зерттеу әдістері негізінде бағалау және анықтау болып табылатын, диагностиканың бөлімі.

Функционалдық диагностика кабинетінде жасалады:

электрокардиография (ЭКГ) ;

Электроэнцефалография (ЭЭГ), реоэнцефалография (РЭГ), эхоэнцефалография (ЭХО-ЭГ) .

Артықшылығы:

Замани диагностикалық жабдықтар барлық қажетті зерттеулерді жасауға қолжеткізеді. Аурулардың диагностикасы мен емдеуіндегі барлық мамандар мен емхананың барлық бөлімшелерінің кешенді амал-тәсілі біздің емделушілерімізге амбулаторий шегінде медициналық көмекті жоғары сапада көрсетуге негіз болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.