Сәулелік зақымданулар

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Реферат

Тақырыбы:Сәулелік зақымданулар

Орындаған:Абдығапарова Гүлшат

Тексерген:Кулбаева М. С

Жоспары:

Сәулелік зақымдардың қалыптасуы
Сәулелік зақымдану формалары
Сәулелік диагностика және терапия
Организм деңгейінде иондаушы радиацияның әсері.
Адамның сәуле ауруы.
Өткір сәуле ауруы

Сәулелік зақымдалулардың сипаттамасы

Сәулелік зақымдаулар ЯҚ(ядролық қару) қолданған және ағзаның ішкі ортасына радионуклидтердің енуі мен сыртқы сәулеленудің нәтижесінде радиационды объектілерде техногенді авариялар салдары болуы мүмкін. Осы кезде туындайды:

1. Сырттан сәулелену салдарынан сәулелі зақымдалуы:

- жалпы сәулелену салдарынан зақымдалу;

- Сыртқы сәулеленуден жергілікті сәулелі зақымдалу

2. Радионуклидтермен дене бетінің сырттай зақымдалу

3. Ішкі радиоактивті зақымдалу

Сыртқы сәулелену салдарынан сәулелі зақымдалу.

Сырттан сәулелену кезінде сәулелену көзі сәулеленген объектілерден қашықтықта орналасады. Сыртқы сәулелену нәтижесінде жалпы және жергілікті сәулелі зақымдалу болып табылады. Сыртқы сәулеленуден сәулелі зақымдалудың ағымының ерекешілігі сәулелену түрі, мөлшерімен, сіңірілген мөлшерінің дене көлеміндегі таралуымен және уақытпен анықталады.

Сыртқы сәулеленуден зақымдалудың ажыратылуы

Сәулелі зақымдалудың әсер етуіне байланысты:

-Гамма немесе рентген сәулелерден

-Нейтрон сәулелерден

-Бета сәулелерден

Рентген және гамма-сәулелер, соған қоса жоғарғы энергиялы нейтрондар барлық тіндерге жоғрғы ену қабілетімен және зақымдаушы әсерімен сипатталады. Жалпы сәулелену кезінде жіті сәуелі ауру дамиды (ОЛБ) .

Бета - сәулелену жоғары емес ену белсенділікке ие, содан ол тері мен шырышты қабатының ғана зақымдалу себебі болады.

Сіңірілген мөлшердің таралу сипатына байланыстытері көлемінде ажыратылады:

- тең мөлшерде және түрлі мөлшерде ажыратылатын жалпы сәулелену,

- локальді.

Сәулелі зақымдалулар уақыты бойынша ажыратылады:

- бір ретті

- фракционды.

Мөлшерді толтырудың жалпы ұзақтығына байланысты ажыратылады:

- қысқа уақытты;

- пролонгирленген;

- созылмалы.

Сәулелену ұзақтығына байланысты сәулелі зақымдалулар ажыратылады:

- жіті (1 -1, 5 апта бойы мөлшері) ;

- созылыңқы;

- созылмалы (бірнеше айлардан асатын)

СӘУЛЕЛІ ДИАГНОСТИКАНЫҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ТЕХНИКАСЫ

Дәстүрлі тікелей ұқсас технологиялар:

-Рентгенография

- Рентгеноскопия

Цифрлы технологиялар

-компьютерлік томография (КТ, МСКТ)

-сонография,

-допплерография

-магнитті-резонансты томография (МРТ)

-есептеуші рентгенография

-есептеуші ангиография (АГ)

-есептеуші сцинтиграфия

-позитронды эмиссионды томография (ПЭТ)

Сәулелі терапия:

Қатерлі ісікті интраоперациялық сәулемен емдеу

ИОСТ(интраоперациялық сәулелік терапия) сәулемен емдеудің дәстүрлі әдісімен тиісті мөлшерді беру мүмкін емес немесе сәулемен емдеудің салдары ауыр болуы мүмкін аумаққа иондаушы сәуленің көп мөлшерін беруге мүмкіндік береді.

Организмге иондаушы сәулелердің әсері

Организмге сәулеленудің әсерін зерттеген кезде, келесідей ерекшеліктер анықталды:

1. Жұтылған энергияның жоғары эффективтілігі, аз мөлшердегі энергия да ағзада терең биологиялық өзгерістер алып келуі мүмкін

2. Жасырын инкубационды периодтың бар болуы

3. Аз дозалар әсері жинақталып бірден эффект беруі

4. Генетикалық эффект-адамға әсері

5. Ағзаның түрлі органдарының сезімталдылығы

6. Әр организм сәулеленуге әр түрлі реакция беруі

7. Сәулелену әсерлердің жиілігіне байланысты болуы

Иондаушы сәулеленудің организмге әсері сыртқы(рентген және гамма-сәулелену) және ішкі(альфа-бөлшектер) болады.

Адамның сәуле ауруы

Сәулелі ауру - бүкіл ағзаға немесе оның бөлімдеріне радиоактивті сәулелендірудің көп мөлшерде әсер етуінен пайда болған адамдар мен жануарлардың жалпы ауруы. Сәулелі ауру өзі 2-ге бөлінеді: ішкі және сыртқы.

Сыртқы сәулелену адам ағзасына сырттан ионизациялық сәулелердің әсер етуін айтамыз. Мысалы, ғарыштық сәулелер, табиғи радиоактивті көздер, атмосферада, суда және т. б.

Ал ішкі сәулелену деп адам ағзасына тыныс мүшелері, ішек-қарын, тері мүшелері арқылы енуін айтамыз. Адам денесін бірреттік сыртқы біркелкі сәулелендіру мөлшеріне байланысты жедел сәуле ауруының 4 ауырлық деңгейін ажыратады:

Адам денесін бірреттік сыртқы біркелкі сәулелендіру мөлшеріне байланысты жедел сәуле ауруының 4 ауырлық деңгейін ажыратады:

1. Жеңіл - сәулелену мөлшері 100-200 Р (1-2 Гр) .

2. Орташа ауырлықта - сәулелену мөлшері 200-400 Р (2-4 Гр) .

3. Ауыр - сәулелену мөлшері 400-600 Р (4-6 Гр) .

4. Өте ауыр - сәулелену мөлшері 600 Р жоғары (6 Гр) .

Жедел сәуле ауруының ағымын төрт кезеңге ажыратады: