Сұлтанбек Қожановтың дүниетанымға көзқарасы

Кіріспе: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
І.тарау.Сұлтанбек Қожановтың дүниетанымға көзқарасы
1.1. Сұлтанбек Қожановтың ағартушылық жұмыстары ... ... ..3.6
1.2. Сұлтанбек Қожановтың өзіндік қоғамдық саяси көзқарасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6.9
ІІ.тарау. Сұлтанбек Қожановтың оқыту және тәрбие мәселелері
2.1. Сұлтанбек Қожановтың тарихи деректері ... ... ... ... ... ... 9.12
2.2. Сұлтанбек Қожановтың «Ақжол» газетіне редакторлық етуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13.18
Қорытынды: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Пайдаланылған әдебиеттер: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21

20-30 жылдардың ішінде Орта Азия мен Қазақстан жұртшылығына есімі әйгіленген, аты алашқа етене белгілі болған халқымыздың аяулы азаматтарының бірі — Сұлтанбек Қожанұлы Қожанов. С.Қожанұлы (1894-1938жж.) өзінің мейлінше қысқа ғұмырында артына мәңгі өшпестей із қалдырған үлкен тұлғаларьімыздың көш бастаушы бірегейі.
Сұлтанбек Қожанұлы — Орта Азия мен Қазақстан халық-тарының 1920-1930 жылдардағы тарихында ерекше ерекшеленген өзіндік қоғамдық-саяси көзқарасқа ие болған, өзінің әлеуметтік-экономикалық идеяларын жүзеге асыру жолында жанқиярлық танытқан, мемлекет және саяси қайраткер, туы бөлек тұлға. Ол ТурАТКОМ-ның төрағасының орынбасары, төрағасы, жер халық-ағарту, ішкі істер халкомы.Қазақ өлкелік партия комитетінің хатшысы, екінші хатшысы секілді жауапты қызметтер атқарған, ұлттық намысын жоғары және кіршіксіз сақтаған алғыр да арлы азаматтарымыздың жол сілтеушісі. Өзбекстанда , оннан астам техникалық жоғары оқу орны Сұлтанбек Қожанұлы өз қолымен қабырғасын қалап, тұңғыш ректоры болған.Орта Азия мақта-ирригация инситуты политехникалық институтынан бөлініп шықты . Ол - Түркістан республикасының оқу-ағарту саласын, жер-су мәселесін және ішкі істерін басқарған үш мәрте халық комиссары, Қазақ өлкелік партия комитетінің жауапты хатшысы болды. Ақын, аудармашы, публицист, педагог. Тіпті "Есептану" атты оқу құралының авторы. Түркістандағы халыққа білім беру бөлімінің инспекторы болып істейді. Ташкентке барып, педагогикалық училище мен педагогикалық курстарда сабақ береді. Ұстаздық қызметіне ұйымдастырушылық қабілетін ұштастырып, Қазақ-қырғыз институтының қабырғасын қаласады.

1. М.Жұмабаев.Педагогика,- Алматы:1992
2. Ж.Ә.Әбиев.,С.Б.Бабаев., А.М.Құдиярова.Педагогика-Алматы-2004
3. Ж.Қоянбаев.,Р.Қоянбаева.,Педагогика-Алматы1998
4. Ж.Әбиев-Педагогика тарихы:Оқу құралы-Алматы:Дарын 2010
5. Түркістан нұры журналы – 2 басылым
6. Энциклопедия ІІ-том
7. Б.Кәрібай Түркістан және қазақ хандығы. Алматы: Ғылым, 1999. 64 б.
8. Әлмашұлы Ж. Қожанұлы С.А. Түрмеде сөнген 157 шырақ. Алматы, 1994. 258 б.

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .2

І-тарау.Сұлтанбек Қожановтың дүниетанымға көзқарасы
1.1. Сұлтанбек Қожановтың ағартушылық жұмыстары ... ... ..3-6
1.2. Сұлтанбек Қожановтың өзіндік қоғамдық саяси
көзқарасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...6-9

ІІ-тарау. Сұлтанбек Қожановтың оқыту және тәрбие мәселелері

2.1. Сұлтанбек Қожановтың тарихи деректері ... ... ... ... ... ... 9- 12
2.2. Сұлтанбек Қожановтың Ақжол газетіне редакторлық
етуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..13-18

Қорытынды: ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .20

Пайдаланылған
әдебиеттер: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21

Кіріспе

20-30 жылдардың ішінде Орта Азия мен Қазақстан жұртшылығына есімі
әйгіленген, аты алашқа етене белгілі болған халқымыздың аяулы азаматтарының
бірі — Сұлтанбек Қожанұлы Қожанов. С.Қожанұлы (1894-1938жж.) өзінің
мейлінше қысқа ғұмырында артына мәңгі өшпестей із қалдырған үлкен
тұлғаларьімыздың көш бастаушы бірегейі.
Сұлтанбек Қожанұлы — Орта Азия мен Қазақстан халық-тарының 1920-1930
жылдардағы тарихында ерекше ерекшеленген өзіндік қоғамдық-саяси көзқарасқа
ие болған, өзінің әлеуметтік-экономикалық идеяларын жүзеге асыру жолында
жанқиярлық танытқан, мемлекет және саяси қайраткер, туы бөлек тұлға. Ол
ТурАТКОМ-ның төрағасының орынбасары, төрағасы, жер халық-ағарту, ішкі істер
халкомы.Қазақ өлкелік партия комитетінің хатшысы, екінші хатшысы секілді
жауапты қызметтер атқарған, ұлттық намысын жоғары және кіршіксіз сақтаған
алғыр да арлы азаматтарымыздың жол сілтеушісі. Өзбекстанда , оннан астам
техникалық жоғары оқу орны Сұлтанбек Қожанұлы өз қолымен қабырғасын қалап,
тұңғыш ректоры болған.Орта Азия мақта-ирригация инситуты политехникалық
институтынан бөлініп шықты . Ол - Түркістан республикасының оқу-ағарту
саласын, жер-су мәселесін және ішкі істерін басқарған үш мәрте халық
комиссары, Қазақ өлкелік партия комитетінің жауапты хатшысы болды. Ақын,
аудармашы, публицист, педагог. Тіпті "Есептану" атты оқу құралының авторы.
Түркістандағы халыққа білім беру бөлімінің инспекторы болып істейді.
Ташкентке барып, педагогикалық училище мен педагогикалық курстарда сабақ
береді. Ұстаздық қызметіне ұйымдастырушылық қабілетін ұштастырып, Қазақ-
қырғыз институтының қабырғасын қаласады.

І-тарау.Сұлтанбек Қожановтың дүниетанымға көзқарасы
1.1.Сұлтанбек Қожановтың ағартушылық және
шығармашылық еңбектері.
Қаратаудың оңтүстік-шығыс етегіндегі шағын ғана ауылды жергілікті халық
Ақсүмбе деп атайды екен.Жанға жайлы осы бір шырайлы жерде көп балалы
Қожан ақсақал егіншілікпен айналысып,отбасын асырап ,қарпайым тіршілік
кезіп жүрген шаруа адамы болатын. Осындай отбасынан шығып,мемлекет
қайраткері дәрежесіне дейін өскен шаруа баласы.Сұлтанбек Қожанов
ағартушылық жұмыстарын 1919 жылдан бастайды.С.Қожанов өткен өмірге зер сала
қарау қиын да қызықты екен.Қиындығы-осынау азаматтың есімі ел есінен шығып-
еңбегі еленбей қалуы.Қызығы-Галощекиннің қыспағына түсіп, Сталинге жақпай,
Өзбекістан Республикасында жауапты қызметте болу.Біртұтас Қазақстанады құру
жөнінде Сұлтанбек Қожанұлының қыруар еңбегі көп жыл бойы ұмыт қалды. 20-30
жылдардың ішінде Орта Азия мен Қазақстан жұртшылығына есімі әйгіленген, аты
алашқа етене белгілі болған халқымыздың аяулы азаматтарының бірі —
Сұлтанбек Қожанұлы Қожанов. С.Қожанұлы (1894-1938жж.) өзінің мейлінше қысқа
ғұмырында артына мәңгі өшпестей із қалдырған үлкен тұлғаларьімыздың көш
бастаушы бірегейі.
Сұлтанбек Қожанұлы — Орта Азия мен Қазақстан халық-тарының 1920-1930
жылдардағы тарихында ерекше ерекшеленген өзіндік қоғамдық-саяси көзқарасқа
ие болған, өзінің әлеуметтік-экономикалық идеяларын жүзеге асыру жолында
жанқиярлық танытқан, мемлекет және саяси қайраткер, туы бөлек тұлға. Ол
ТурАТКОМ-ның төрағасының орынбасары, төрағасы, жер халық-ағарту, ішкі істер
халкомы.Қазақ өлкелік партия комитетінің хатшысы, екінші хатшысы секілді
жауапты қызметтер атқарған, ұлттық намысын жоғары және кіршіксіз сақтаған
алғыр да арлы азаматтарымыздың жол сілтеушісі. Өзбекстанда , оннан астам
техникалық жоғары оқу орны Сұлтанбек Қожанұлы өз қолымен қабырғасын қалап,
тұңғыш ректоры болған.Орта Азия мақта-ирригация инситуты политехникалық
институтынан бөлініп шықты . Ол - Түркістан республикасының оқу-ағарту
саласын, жер-су мәселесін және ішкі істерін басқарған үш мәрте халық
комиссары, Қазақ өлкелік партия комитетінің жауапты хатшысы болды. Ақын,
аудармашы, публицист, педагог. Тіпті "Есептану" атты оқу құралының авторы.
Түркістандағы халыққа білім беру бөлімінің инспекторы болып істейді.
Ташкентке барып, педагогикалық училище мен педагогикалық курстарда сабақ
береді. Ұстаздық қызметіне ұйымдастырушылық қабілетін ұштастырып, Қазақ-
қырғыз институтының қабырғасын қаласады.
20-30 жылдары қазақтың білімді азаматтарының алдында қазақ– мектебіне
арнап әсіресе бастауыш мектебіне арнап оқу – құралдарын жазу міндеті тұрды.
Атап айтқанда М.Дулатовтың Есеп-құралы, С.Қожанов бұл оқулықты ары қарай
дамытып өзі Есеп-құралын жазды . Ж.Аймауытовтың мектепке арналған бірнеше
оқулықтарын шығарды педогогикалық оқу орындарын ашты. 1919 жылы араб
тілінде Ж.Аймауытовтың психологиялық еңбегін жарыққа шығарды.
Аспендияровтың Қазақ тарихы оқулығын жазды. А.Байтұрсыновтың, тіл құралы
еңбегін, әліппесін, төте жазу т.б. еңбектерін жарыққа шығарды .

С.Қожанов 1921 жылы Халық ағарту комиссары болған кезде оқу ағарту
саласында білім беруді жергілікті ұлт тілінде жүргізу мәселесін көтеріп,
ана тілінде білім беретін мектептерді көбейтуді талап етті.
Жуырда ҚР Білім және ғылым министірлігінің Республикалық ғылыми
педагогикалық кітапханасында көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері,
ағартушы, ұстаз, қарымды қаламгер С.Қожановтың туғанына 115 жыл толуына
орай Өмір өнегелі ер толға атты еске алу кеші өтті.
Сұлтанбек Қожанов 1894 жылы ескіше Түркістан уезінде, қазіргі Оңтүстік
Қазақстан обылысы, Созақ ауданы, Ақсүмбе ауылында дүниеге келді. Оның қысқа
да ауыр балалық шағы Қаратау баурайындағы Қожан Қаңқаұлының отбасында
өтеді. Көп балалы Қожаның ұлдарының үлкені Сұлтанбек еді. 1910 жылы
Түркістандағы 4 сыныптық орыс-түзем бастауыш мектебінде оқиды. Ташкендегі
үш жылдық мұғалімдер семинариясын үздік аяқтаған оны Әндижан уезіндегі орыс-
тузем мектебінде мұғалімдікке жібереді.
Сұлтанбек Қожановтың қоғамдық-саяси жұмысқа белсенді түрде арласуы
Ташкенде мұғалімдер инситутында жургенде Ақпан төңкерісінен кейін
өрістейді.
Халық ағарту комиссариясының комиссары, Ақ жол газетінің редакторы,
Түркістан орталық атқару комитетінің орынбасары, Қазақ өлкелік БК(к)п
ұйымының жауапты хатшысы,КСРО Бақылау комиссиясының Өзбекістандағы өкілі
қызметтерін атқарады.Жалпыға бірдей ұлт мектептерін ашып алған соң, ол
шаруа ғылымын үйрететін, тұрмыс-тіршілікке жаттықтыратын, яғни, әрі
оқытатын, әрі баулиттын кәсіптік еңбек мектерін ашуды, олардыа да оқуды ана
тілінде жүрргізуді міндет етіп қойды.
1921-1922 жылдары Сұлтанбек Қожанов елді сауаттандыру мақсатында көптеген
мектептер ашты.Сұлтанбек Қожановты 1920-1924 жылдары үш мәселеге ерекше
көңіл аударды.Олар – жер, оқу-ағарту, ұлт мәселелері. Жастардың жалынды
жетекшілері болған Ғ.Мұратбаев, С.Сапарбеков секілді білікті жастар
жетекшілеріне, С.Мұқанов, О.Тұрманжанов, Е.Кежебеков, Ж.Арыстанов,
З.Қоңыратбаев сияқты тарлан қаламгерлерімізге қиын шақта қол беріп, демеп
жіберген осы Сұлтанбек Қожанов.Өзі оқуға қабылдап, үлкен өмірлеріне жолдама
беріп, совет қайраткерлерін тәрбиелеп шығарды. А.Байтұрсыновтың 50жылдық
мерей тойын Сұлтанбек Қожанов Ташкентте ұйымдастырған. Ақиық ақын
М.Жұмабаевтың бір томдық өлеңдер жинағын 1923жылы Ташкентте бастырып,өзі
алғысөз жазған. Сол кезеңдегі ауыр жағдайларға қарамастан партия жұмысын
оқу-ағарту жұмыстарымен ұштастырады.
С.Қожановтың тікелей орналасуымен Орта Азия мақта-ирригациялық
политехника инситуты құрылды және осы білім ошғының алғашқы директоры
болды.
1.2. Сұлтанбек Қожановтың өзіндік қоғамдық саяси көзқарасы
Көп ұзамай – ақ С.Қожанов Орта Азия мақта одағы басқармасының төрағасы
болып сайланды.Одан кейін, яғни,1932 жылдың сәуірінде Мәскеуге шақырылып
,Орта Азия мақта дайындау одағы басқармасынының орынбасары қызметіне
тағайындалды.
С.Қожанов И.В.Сталинмен тікелей байланыста болып, өз ой-ұсыныстарын батыл
айтып жүрді. Осы кезеңде ол В.Куйбышевпен және С.Кировпен араласып,
ақылдасып отырды. В.Куйбышев бұл кезде ССРО еңбек және қорғаныс советінің
төрағасы болатын. Сұлтанбек бұған техникалық мәдениет тобы жетекшісінің
орынбасары болып ауысады. 1934 жылы Сұлтанбекті қайтадан ССРО Халық
Комиссарлары Советі жанындағы Бақылау комиссиясының мақта мәселелері
жөніндегі бақылаушысы қызметіне тағайындайды. 1937 жылы маусымның 16-да
жалған жаламен түрмеге қамалып, 1938 жылы әскерт коллегия үкімімен 8
ақпанда ату жазасына кесіліп , үкім 10 ақпанда орындалды. С.Қожанов ССРО
Жоғарғы Соты Әскери коллегиясының 1957 жылғы шілденің бесіндегі шешімімен
қайта ақталды. 1990 жылғы 29 мамырда Орталық Комитетінің арнаулы комиссиясы
оны саяси жағынанда ақтап шықты. Оңтүстік өңірге ең алғаш мектеп ашуға
үлкен қосқан мемлекет қайраткері С.Қожанов болатын.Ағартушы қайраткердің
осыдан 70-80 жыл бұрын қойған проблемалары күніүгінге дейін маңызын жойған
жоқ, шешімін тауып болғанда жоқ. Оқу, тәрбие жұмысындағы мұғалімдер рөльіне
Сұлтанбек Қожанов үлкен мән берген. Жұрт болу, мемлекет құру, қатардан
қалмау білімді болуға байланысты. Бұл үшін мектеп керек болса, мектеп үшін
мұғалім қажет- деп талмай түсіндірген.
Қорыта айтқанда, С.Қожанов – ағартушы, ұстаз қайраткер. Ол өз тұсында
соқырдың тілегені-екі көз дегендей, қазақ халқының іздегені оқу-өнер,
мәдениет екенін, елдің бұл ынты-зарын қанағаттандыру үшін басқа лайық
бөрік секілді тұрмысқа лайық оқу-ағарту мекемелері қажеттігін жақсы
түсінді. Мәдениет майданының үлкен ұйымдастырушысы, білікті жетекшісі
ретінде ағарту ісіне зор үлес қосты.
С.Қожанов бір өлеңінде жастарға осылай үміт артқан. Олардың ел билігін
өз қолдарына аларын білген, еңбекпен ер көгерер жас жетілер, теңелер -
деп ұрпақ болашағына сенген. Мұны Сұлтанбек 20-жылдардың бірінші
жартысындағы екіталай заманда, жікшілдік желпініп, жалаулатып тізгін бермей
тұрған тұста, ел тағдыры тарих талқысына түсіп жатқан шақта айтқан.
Сұлтанбек Қожанұлы Бүкілресейлік орталық Атқару комитетінің мүшесі
болып сайланды. Ташкенттен оралған соң Ағарту халық комиссары болды. Бір
кезеңде екі-үш жауапты жұмыстарды қатар атқарды.Түркістан Орталық
Комитетінің органы Ақ жол үнжариясында сарапшылық етті. Осы газетке өзі
де араласып көптеген мақалалар, өлеңдер жариялатты.
1921-1922 жылдары С.Қожанұлы елді сауаттандыру, мектептер ашу
бағытында көптеген істер тындырды.
Сұлтанбек Қожанұлы Ташкентте 1920-1924 жылдарда жұмыс істеген
жылдарда негізінен үш мәселеге ерекше көңіл аударғанын тарихи деректер
куәландырады. Ол жер туралы өз ойларың жасырмай, ашық айтып отырды.
С.Қожанұлы ауылдағы мектепке ұстаздық етеді. Сонымен бір мезгілде
өзінің ауылында және аймағында кедейлер мен батырақтар арасында саяси
жұмыстар жүргізумен айналысады.
Сұлтанбек Қожановтың оқыту және тәрбие мәселелерімен щұғылдаануына
екі түрлі себеп болған.
Біріншіден, қызмет бабы лауазымы, яғни Түркістан Орталық атқару
комитетінің орынбасары, төрағасы, республикалық Орталық партия комитетінің
хатшысы, БК(б)П Орталық комитетінің нұсқаушысы, Орта Азия бюросының үгіт-
насихат бөлімі меңгерушісінің орынбасары болуы оның халық ағарту ісімен
тынбай шұғылдануын, ұйымдастыру жағын басшылық етуін қажет еткен.
Екіншіден, Бірлік туы, Ақ жол газеттеріне редакторлық етуі, Орта
Азия политехникалық инситутының директоры болуы оны жалпы жұртты, студент
жастарды оқытып, тәрбиелеумен тікелей айналыстырған. Дәл осы тұста
Сұлтанбек: Қазақ, қырғыз қара бұқарасына ең керегі - өз тілінде оқытатын
ұлт мектебі. Әзірше ең болмаса ана тіліндегі бастауыш мектептері болуы
шарт. Балалар білімі де, тәрбиені де өз ана тілінде алуы керек. Жат тіл –
тәрбие ісінде қиын, түсінуге ыңғайсыз, құр жол бөгеу. Ұлт мектептері жоқта
оқығандардың көбі тілмаштар, арамқорлар болып шықты,-дегенді ашып айтты.
Жалпыға бірдей ұлт мектептерін ашып алған соң, Сұлтанбек шаруа ғылымын
үйрететін, тұрмыс – тіршілікке жаттықтыратын, яғни әрі оқытып, әрі баулитын
кәсіптік еңбек мектептерін ойластыруды, оларда да оқуды ана тілінде
жүргізуді міндет етіп қойды.
Сұлтанбек Қожанов өзінің жан-жақты дарын, табиғи талант, іскер
ұйымдастырушы, нағыз ел басқарушылығымен көпшілікті табындыра біледі.
Сұлтанбек Қожановтың әрбір сөзінен, іс-әрекетінен шын қайраткер азаматқа
тән белгілер байқалады.
20-30 жылдары Сұлтанбек Қожанов Орта Азия мен Қазақстанға лектор,
публицит, насихатшы ретінде еңінен таралып, беделіне бедел қосылған жылдар
еді.Сұлтанбек Қожанов асыра сілтеушілікке жаны қас, терең білім мен ақыл-ой
иесі екендігімен даралана білді.Қол жеткен жетістіктерге ешкез қанағат етіп
қалмаған. Тынбай тіршілік ете беруге, батыл басып нығая түсуге,белестен
белес асуға, табыстан табысқа жетуге ұмтылған.
С.Қожановтың 1915 жылы көңілі ояу, көкірегі отты жастардың Кеңес
атты жасырын ұйымын құрғандығы жазылған. Ал Қазақстан Республикасы
Президентінің мұрағатынан алынған құжаттық деректер жас семинарист
С.Қожановтың Кеңес ұйымының небәрі белсенді мүшесі болғандығын, ал оның
жетекшілері ауқатты, текті әулиеттен шыққан адамдардан құралғандығын
дәлелдей түседі. Түркістан өлкесінің зиялы азаматтарын біріктірген
Кеңес ұйымы 1917 жылдың ақпан және қазан революциялары аралығына дейін
қызмет атқарған. Сұлтанбек Қожанов, Санжар Асфеньдияров сынды талапты
жастардың Сыр бойы ағартушылық ұйымының көрнекті өкілдерімен тығыз
байланыста болып, қоғамдық өмірге ерте араласулары олардың оң-солын танып,
ой-саналарының одан әрі толығуына үлкен әсерін тигізгені сөзсіз.
XX ғасырдың басындағы қазақ ұлттық-демократиялық жастар қозғалысы 1916
жылғы ұлт-азаттық көтерілісі тұсында үлкен қарқынға ие болған еді. Осы
кезеңдегі жастар қозғалысының басында М.Есболов, А.Қисықов, Ш.Бекмұхамедов,
М.Шотаев, Н.Төреқұлов, М.Сейдалин, Х.Бекентаев, Ш.Қапсаламов, А.Кенжин,
Б.Сүлеев, Ф.Ғалымжанов, Е.Омаров, Ә.Бірімжанов, Р.Мақатов, Х.Болғанбаев,
Т.Шахулеев, С.Жиенбаев, Б.Жанқадамов, Сәндібеков, Боранқұлов және басқа да
азаматтар тұрған еді. Қазақ жастары ұлт-зиялыларының басшылығымен
майдандағы жұмысшы жігіттердің қамы үшін барлық ұйымдастыру жұмыстарын
жүргізе білді. Олардың өзге ортада тез бейімделулеріне, мемлекет тарапынан
қорғалуларына, қоғамдық ұйымдардың қамқорлығында болуларына қазақ жастары
өз мүдделіліктерін танытты. Майдандағы жұмысқа алынған қазақ жігіттерінің
де саяси сауаттары ашылып, қазақ халқының қамы үшін бар күшін сарп етіп
жүрген ұлт жастарының ұлы істеріне түсіністікпен қарай бастады. Міне, бұл
кезеңде қазақ жастары ұлт мүддесі үшін қызмет етіп, жұмысшы қазақ
жігіттерін қамқорлыққа алуда ұйымшылдықтың, азаматтық жауапкершіліктің
ерекше үлгісін көрсетіп, өздеріне үміт артқан аға буын ұлт зиялыларының
сенімдерінен шыға білгендігін іс жүзінде дәлелдеді.

ІІ-тарау. Сұлтанбек Қожановтың оқыту және тәрбие мәселелері
2.1. Сұлтанбек Қожановтың тарихи деректері
Сұлтанбек Қожанұлы 1915 жылы жастардың "Кеңес" атты жасырын үйірмесін
құрған. Оған мүшелікке кейіннен түркіменнің, өзбектің, тәжіктің ірі
қайраткерлеріне айналған К.Бөриев, Х.Сахатмурадов, И.Теджибаев,
А.Рахымбаев, т.с.с. өзімен бірге оқитын достары тартылған.
Ол 1920 жылдың қыркүйек айында қазақтар С.Аспандияров, О.Жандосов,
Н.Төреқүлов, түркімен Қ.Атабаев, өзбектер С.Қасымқожаев, А.Бабажанов,
Т.Оразбаев, тәжік А.Рахымбаевпен бірге Түркістан коммунистік партиясы
орталық комитетінің толық мүшелігіне енгізіліп, өлкедегі ықпалды партия
және кеңес қызметкерлерінің қатарына қосылды.
1924 жылғы 27 қарашада Сұлтанбек Қожанұлы Қазобкомның, ал 1925 жылғы 19
ақпанда Қазөлкекомның жауапты хатшысы (республикадағы екінші
дәрежелі лауазым) болып тағайындалады. Ұлт қайраткерінің сол кездегі бір
үлкен еңбегі - астананың Ақмешітке көшуіне мұрындық болуы. Ол Түркістан
орталық атқару комитеті төрағасының орынбасары болып тұрған уақытында -
1922 жылғы 12 сәуірде арнайы қаулы шығарып, өзі тарихи атауын қайтарып
берген Ақмешіт қаласын ел кіндігі етуге күш салды.
Сұлтанбек Қожанов-қазақ мемлекетінің айтулы қайраткерлерінің
бірі.Сұлтанбек семинарияны аяқтаған соң, Әндіжан уезіне барып бала оқытады.
1917 жылғы ақпан төңкерісі туралы хабарды осында жүріп есітеді. Өзінің
жорықтас жолдасы, түркімен жігіті Күмісқали Бөриев екеуі Орынбордағы
"Қазақ" газетінің басқармасына:Мың басылыққа кісі керек болса, біз бармыз.
- Сұлтанбек Қожанұлы, Күмісқали Бөриев", - деген мәтінмен жеделхат жолдап,
ол аталған басылымның 1917 жылғы 24 наурызда шыққан санында жарық көреді.
Сұлтанбек Қожанұлы "Қоқан автономиясы" үкіметінің негізін қалаушылардың
бірі болды. Осы саяси құрылымның жаршысына айналған "Бірлік туы" газетінің
жауапты шығарушысы міндетін 1917 жылғы желтоқсаннынан бастап басылым
жабылғанға дейін, яғни 1918 жылғы сәуірдің ортасына дейін атқарды. Газет
жүмысына М.Дұлатұлы, Х.Болғанбайұлы, А.Мэметұлы, Ш.Сарыбайұлы, Қ.Құлетұлы,
Н.Құлжанұлы, И.Тоқтыбайұлы белсене атсалысты. Мұстафа Шоқай бастаған өзінің
саяси серіктері секілді, Сұлтанбек Қожанұлы да Қазан төңкерісін қуана қарсы
алған жоқ. Бұған "Бірлік туы" газетінде жарық көрген "Түркістанда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.