Педагогика ғылымының құрылымы, оның басқа ғылымдармен байланысы

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Педагогика ғылымының құрылымы, оның басқа ғылымдармен байланысы

Педагогика өзінің даму кезеңінде тәрбие мен білім беру жайлы жалпы ғылыми тарауларға бөліне бастады. Мысалы, ол арға педагогнканың жалпы негіздері, тәрбие теориясы, оқып және білім беру теориясы - дидактика т. б. жатады.

Тәрбие мен оқыту ісінің одаң әрі дамуына байланысты педагогика ғылымының түрлі салалары: мектепке дейінгі педагогика, мектеп педагогикасы, педагогика тарихы, дефектология және пәндерді оқыту әдістемесі, кәсіптік - техннкалық білім беру педагогикасы, жоғары мектеп педагогикасы, әскери подогогика мәдени - ағарту қызметкерлерінің педагогикасы, түзеліс-еңбек педагогикасы пайда болды. Мектепке дейінгі педагогика, үйілмендегі балалар бақшасындағы, демек, мектеп жасына дейінгі балалар тәрбиесін зерттейді.

Мектеп педагогикасы кіші, орта және жоғоры жастағы балаларды тәрбиелеу мен оқытудың мақсаттары мен міндеттерін, әдістері мен принциптерін, формаларын, мазмұнын және нәтижесін зерттейді.

Педагогика тарихи педагогиканың өз бетінше және бір саласы. Педагогика тарихы тәрбиенің шығуы мен дамуының заңдылықтарын зерттейді. Сондықтан біздің заманымыздағы педагогикалық теория мен практиканы дамыту үшін өткен кезеңдердегі педагогикалық бай мұраларды терең зерттеп, шығармашылықпен қолданудың маңызы өте зор. Міне, осы жағдайда болашақ ұстаздар оқыту мен тәрбие мәселелерін озат педагогтардың мұраларымен байланыстыра шешетін болады.

Дефектология - педагогика ғылымының арнаулы саласы. Дефектология қару, ету, сөйлеу мүшелерінде және ақыл-ойында табиғи кемістігі бар балаларды оқыту, тәрбиелеу мәселелерін зерттеп жетілдіреді. Дефектология төрт салаға бөлінеді: сурпапедагогика - саңырау, мылқау және херен балаларға, тифлопедагогика - соқыр балаларға, олигофренопедагогика - ақыл-ойы кеміс балаларға, логойедия-тілінің кемісі бар балаларға білім және тәрбие беру проблемаларын зерттейді.

Біздің еліміз мұндай кемістігі бар балаларға зор қамқорлық жасайды. Олар мемлекет есебінен мектептерде тегін оқытады.

Педагогикалық ғылымдар жүйесінде бастауыш мектептегі оқыту, жоғары сыныптарда жеке пәндерді (тіл, әдебиет, физика, химия, математика, тарих, географяя және т. б. ) оқыту әдістемесі едәуір жетіле түсті. Педагогикалық ғылымдардың бұл саласы оқытудың тиімді әдістері мен тәсілдерін, принциптері мен мазмұнын зерттейді. Пәндерді оқытудың әдістемесі - оқыту және білім беру теориясына - жалпы дидактика - педагогиканың негізгі тарауларының бірі.

Дидактика оқытудың заңдылықтарын қарастырады. Сондықтан ол нені оқыту керек қалай оқыту керек не үшін керек деген сұрақтарға жауап беруі тиіс. Жалпы дидактиканың негізгі міндеттері - бұ оқыту процесінің заңдылықтарын ашу, білім берудің мазмұнын анықтау, оқытудың тиімді әдістері мен ұйымдастыру формаларын іздестіру, жастардың таным ынтасы мен қабілетін дамыту, дүниеге көзқарасын қалыптастыру, оларды өмір практикасына дайындау проблемаларын зерттеп шешу.

Педагогикалық ғылымдар жүйесінде пайда болған жоғары оқу орындарының педагогикасы. Жоғары мектептерде жасастарды оқыту және тәрбиелеу проблемасы жайында ғылым» енбектер, оқу құралдары шыға бастады. 1969 жылы аспиранттар не жоғары мектеп оқытушылары үшін «Педагогика высшей школы » кітабы (лекциялар циклі), ал 1972 жылы «Осаовы вузовской педагогики» оқу құралы баспадан шықты. Әрине, жоғары мектеп педагогикасы жаңа және жас ғылым. Ол келешек мұғалімдерді оқыту мен тәрбиелеу, оларды жоғары дәрежелі мамандыққа даярлаудың тиімді жолдарын іздестіріп зерттейді. Педагогикалық ғылымдар салалары өзара бірыңғай, байланстырып , қисынды бір ізгілікпен дамиды.

Педагогика ғылымы басқа ғылымдармен тығыз байланыста дамиды. Өйткені, адамды жан-жақты және жарасымды етіп тәрбиелеу проблемасын шешу үшін педагогика басқа ғылымдардың нақты мағлұматтарына сүйенеді. Олардың бірі Философия табиғат пен қоғам дамуының жалпы заңдарын, түбегейлі мәселелерін зерттейді, өмір шындығын танып білу жөніндегі көзқарастың негізгі жүйесі болып табылады, адамды күшті идеялық сенімге, айқын түсіне білуішілікке тәрбиелейді. Тәрбиенің мақсаттары, халыққа білім берудің мазмұны, педагогикалық процесті ұйымдастыру сияқты проблсмаларды зерттеудің барысында, педарогика ғылымы алдын-ала болған нақтылы әдіснамалық жағдайлардың негізіне сүйенеді.

Ғылыми педагогика тәрбие процесінің ерекшеліктерін, негізгі кезеңдерін, басқа құбылыстармен өзара байланысын қарастырады, олардың заңдылықтарын анықтап қалыптастырады. Педагогика материалнстік диалектиканың қарама-қарсылықтардың бірлігі мен күресі, сан өзгерістерінің сапа өзгерістеріне ауысу және теріске шығаруды теріске шығару сияқты негізгі заңдарын тәрбие, білім беру және оқыту барыстарында шығармашылықпен пайдаланады.

Ғылыми философия тұрғысынан қарағанда, мысалы теріске шығаруды теріске шығару заңының мәңін былайша тусіндіруге болады: ескінің орнын жаңа басады, дамудың бір кезеңі екінші ауысады. Мысалы, қоғамның тарихи дамуы барысына бір формация екінші формациямен ауысады. Ғасырлар бойы табиғи дамудың негізінде жануарлар мен өсімдіктердің ескі түрлерін жаңа түрлері теріске шығарады. «Қай салада болмасын өзінің бұрынғы өмір сүру формасын теріске шығармайтын дамудың болуы мумкін емес».

Педагогика ғылымының даму процесінде көптеген өзгерістер болып келеді. Жалпы білім беретін мектептердегі оқып жұмысының осы заманғы ғылым мен техниканның, әдебиет пен өнердің даму дәрежесіне сая емес екендігі байқалады. Осы жағдайлар ескеріліп, оқыту мазмұнына байыпты өзгерістер енгізілді . Бастауыш және жоғары сыныптар үшін ғылым негізінде бағдарламалар жасалды. Егер бұл өзгерістерді философиялық тұрғысынан қарастырсақ онда жаңа оқу бағдарламалары өмір талабын қайшы келетін ескі оқу бағдарламаларын теріске шығарғандық болып табылады. Демек, бұдан оқыту мен тәрбиенің бір кезеңі екінші жана үдемелі кезеңмен ауысады деген ұғмы туады.

Ғылыми философия әр турлі заттарды, құбылыстарды, оқиғаларды терең және жан-жақты зерттей білуді талап етеді. Сондықтан ол басқа ғылымдар сияқты педагогиканы длалектикалық әдіспен қаруландыра отырып, тәрбие және оқыту мәселелерін ғылыми тұрғыдан шешуге көмектеседі. Мысалы, құқылық және эстетикалық тәрбиеге байланысты мәселелер зерттелгенде, педагогика, этика мен эстетикаға, ал оқыту мен білім беру проблемаларын зерттегенде таным теориясына сүйенеді. Кейбір жалпы проблемалар философия мен педагогика дарының бірігіп зерттеуін қажет етеді. Оларға тәрбиедегі жұртшылықтың рөлі, адамды қалыптастыруда тұқым қалаушылықтың, ортаның және тәрбиенің рөлі т. б. жатады.

Сонымен, педагогика ғылымы философиялық білімдерді басшылыққа алып, тәрбиенің теориялық және практикалық мәселелерін шешуде үлесін қосады.

Педагогика психологиямен тығыз байланысты. Педагогика тәрбие мен дидактика мәселелерін әр уақытта психологиялық ғылыми мәліметтерге сүйене отырып зерттейді. Егер психология психикалық процесті (түйсік, қабылдау, зейін, ес, ойлау және т. б. ) және адамның дербес ерекшеліктерін (темперамент, мінез, қабілет), демек, адам психикасының даму заңдылықтарын зерттейтін болса, ал педагогика осы мәселелерді терең пайдалана отырып, адамды қалылтастыру үшін тәрбие мен оқыту және білім берудің тиімді әдістері мен құралдарын анықтап ашады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.