Сабақ беру және оның методтары

Кіріспе

Бүгінгі біздің негізгі тақырыбымыз ұлттық домбыра болғандықтан, сол қазақ домбырасының құрылысын, дұрыс түсіндіру домбырада отыруын құлақ күйінен бастау керек.Адамның көңіл күйі мен домбыраның құлақ күйі бір тектес. Өйткені домбыраның құлақ күйі келмейінше, онымен ән-күй тарту мүмкін емес. Сол себепті сыныпты құлақ күйінен бастаған жөн сияқты.
Сабақты әрі жемісті,әрі қызықты өткізу үшін, оқушының көңіліне қонымды және түсінікті болу үшін,оқытушының сабақ беру,сабақ өткізу методы оқушының ой-өрісіне сай болуы керек. Демек,оқытушының сыныпта сабақ беру методы әр түрлі болуы заңды.
Білім беру мен тәрбиелеушінің негізгі формасы-музыка сабағының басқа сабақтармен ерекшеліктері, іс әрекеттің әр түрлі және мол болуы шарт. Музыкаға тәрбиелеу барысында баланың ақыл-ой белсенділігі талап етіледі, музыкалық әсер арқылы әр түрлі сезімге беріледі, көңіл күйі өзгереді.Ән салу арқылы ән мазмұнын өз басынан кешіргендей әсерленеді, ғажайып қиял елесі туындайды. Музыканың шығу тарихын қызықты баяндау арқылы елесі туындайды. Осымен бірге оқушының музыкалық ой-өрісін кеңейтуге музыкалық аспапта ойнау дағдыларын ойдағыдай дамытуға қажетті арналған педагогикалық репертуар пайдаланылады.
Мәселен дыбыс шығару, перне басу т.б. әдіс амалдар. Штрихтың бірнеше түрлері болады пицикато, тремоло, қос пицикато т.б. Тремолар штрихы-бір немесе бірнеше дыбыстың өте жиі қайталанылуы. Ол дыбысты ұзақ ұстап тұру үшін немесе әуенді әрлеу үшін қолданылады. Домбыра тремоло штрихы түрлі әдіспен орындалғанымен, негізінен оның екі түрі қолданылады.
1) Жеке саусақпен орындау. Бұл тремоланы домбыраның шанақ түбіндегі түйме тұсынан оң қол білегімен қаусыра ұстап, алақанды төмен қаратып отыру керек.
2) Сұқ саусақ пен бармақ арқылы ойналатын тремолалар қолдың әр түрлі қимыл қозғалысымен орындалады. Мәселен тремоло штрихының бірінші түрінде қозғалыс саусаққа берілсе, екінші буынға беріледі. Тремоло штрихында әр ішекте жеке жатыққан тиімді.
Оқушы болашақ орындаушы болғандықтан оның өз бетімен
Жұмыс істеп үйренуі үшін, оған еркіндік берудің үлкен маңызы бар.
Мысалы: Шығарманы үйренуде оның ырғағы қиындық туғызса, орындау белгілері ойдағыдай шықпай жатса оқушы оқытушының айтқанын қайталап ойнаған сайын, есіне түсіріп, оны игергеннен кейін ғана шығарманың келесі буынына көшуге тиіс.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Сабақ беру және оның методтары.

Бүгінгі біздің негізгі тақырыбымыз ұлттық домбыра болғандықтан, сол
қазақ домбырасының құрылысын, дұрыс түсіндіру домбырада отыруын құлақ
күйінен бастау керек.Адамның көңіл күйі мен домбыраның құлақ күйі бір
тектес. Өйткені домбыраның құлақ күйі келмейінше, онымен ән-күй тарту
мүмкін емес. Сол себепті сыныпты құлақ күйінен бастаған жөн сияқты.

Сабақты әрі жемісті,әрі қызықты өткізу үшін, оқушының көңіліне қонымды
және түсінікті болу үшін,оқытушының сабақ беру,сабақ өткізу методы оқушының
ой-өрісіне сай болуы керек. Демек,оқытушының сыныпта сабақ беру методы әр
түрлі болуы заңды.

Білім беру мен тәрбиелеушінің негізгі формасы-музыка сабағының басқа
сабақтармен ерекшеліктері, іс әрекеттің әр түрлі және мол болуы шарт.
Музыкаға тәрбиелеу барысында баланың ақыл-ой белсенділігі талап етіледі,
музыкалық әсер арқылы әр түрлі сезімге беріледі, көңіл күйі өзгереді.Ән
салу арқылы ән мазмұнын өз басынан кешіргендей әсерленеді, ғажайып қиял
елесі туындайды. Музыканың шығу тарихын қызықты баяндау арқылы елесі
туындайды. Осымен бірге оқушының музыкалық ой-өрісін кеңейтуге музыкалық
аспапта ойнау дағдыларын ойдағыдай дамытуға қажетті арналған педагогикалық
репертуар пайдаланылады.

Мәселен дыбыс шығару, перне басу т.б. әдіс амалдар. Штрихтың бірнеше
түрлері болады пицикато, тремоло, қос пицикато т.б. Тремолар штрихы-бір
немесе бірнеше дыбыстың өте жиі қайталанылуы. Ол дыбысты ұзақ ұстап тұру
үшін немесе әуенді әрлеу үшін қолданылады. Домбыра тремоло штрихы түрлі
әдіспен орындалғанымен, негізінен оның екі түрі қолданылады.

1) Жеке саусақпен орындау. Бұл тремоланы домбыраның
шанақ түбіндегі
түйме тұсынан оң қол білегімен қаусыра ұстап, алақанды төмен қаратып
отыру керек.

2) Сұқ саусақ пен бармақ арқылы ойналатын тремолалар қолдың әр түрлі
қимыл қозғалысымен орындалады. Мәселен тремоло штрихының бірінші
түрінде қозғалыс саусаққа берілсе, екінші буынға беріледі. Тремоло
штрихында әр ішекте жеке жатыққан тиімді.

Оқушы болашақ орындаушы болғандықтан оның өз бетімен

Жұмыс істеп үйренуі үшін, оған еркіндік берудің үлкен маңызы бар.

Мысалы: Шығарманы үйренуде оның ырғағы қиындық туғызса, орындау
белгілері ойдағыдай шықпай жатса оқушы оқытушының айтқанын қайталап ойнаған
сайын, есіне түсіріп, оны игергеннен кейін ғана шығарманың келесі буынына
көшуге тиіс.

Оқытушы ойын кезінде оқушының отырысында, оң қол мен сол қолының дұрыс
пайдалануында бақылап жөндеп отырады.

Мысалы, түрлі дыбыс шығару нюанстарына қарай оқушының оң қолын, оң қол
шынтағын бақылап, оны ілгері – кейінді ысырып, жылжытып отыру оқытушыға
қиындық туғызбайды. Оқушы шығарманы ойнап болғаннан кейін оқытушы байқалған
кемшіліктерді жөндеп, дұрыстау методына көшеді. Негізінен оқытушы сабақ
беру методына тек үйге берген тапсырманы тексеру, оны тыңдау, жөндеу
немесе шығарманы талдап орындау шеберлігіне үрету сабақтары ғана
жатпайды,оған орындалатын музыкалық пьесалар, жаттығулар мен этюдтар жайлы
болатын кластағы әңгімелер де жатады.

Мысалы: Сейтектің Сексенер күйін, М.Хамзинның Қосбасар күйін ойнағанда
оның оң қол қағысын қадағалап, сұқ-саусақтарына көп-көңіл бөлу керек.
Негізінен жаңа шығарманы үйрену тәсілінен кейінгі негізгі үйрену жұмысының
бірі, шығарманың техникалық орындаушылық жағын үйрену болып табылады.
Оқытушы бұдан кейін де, оқушыға шығарманы түгел жатқа ойнауды мақсыт етіп
қоймау керек. Бұған оқушыны біртіндеп дайындап, басқаша айтқанда, шығарманы
бөліп-бөліп жаттау керек. Шығарманы осылайша басынан аяғына дейін, жатқа
үйреніп болғаннан кейін, түгел ойнауға болады№ Тек осылай үйренгенде ғана
оқушы ол шығарманы ұзақ уақыт есіне сақтайтын болады.

Қорыта айтқанда, оқытушының әрбір сабағы, тиянақты,түсінікті болып,
бір-бірімен астарласып, бірін-бірі толықтырып жатуы керек. Оқытушының сабақ
беру методы, әр сабаққа лайықты жаңаланып өзгеріп отыруы тиіс. Оқытушы
әрбір оқушының өзіндік ерекшелігін ескеріп, онымен есептесуге міндетті.
Сонда ғана оқытушының сабақ беру методы жемісті болады.

Сабақты ұйымдастыру.

Сабақты әрі жемісті, әрі қызғылықты өткізу үшін, оқушының көңіліне
қонымды және түсінікті болу үшін, оқытушының сабақ беру, сабақ өткізу
методы оқушының ой өрісіне сай болуы керек. Демек оқытушының сыныпта сабақ
беру методы әр – түрлі болуы керек.

Оқушы, домбыраны үйренгенде алдымен оның ерекшелігін, ұлттық қасиетін
түсіндірген өте жөн. Домбыраның бұрауы нота тілімен айтқанда кварта болады.
Ре, соль. Домбыра тартуды үйреткенде әуелі төмен қағысты қағып үйретуден
бастаған жөн. Себебі, ол-оң қолдың табиғи қозғалысына өте ыңғайлы қағыс.
Сондай-ақ домбырада орындалатын ән-күйлердің көпшілігі төмен қағыспен
басталады.Оқушы қағыстарға біраз жатыққаннан кейін сол қол саусақтарынан
перне басып үйренеді. Сол қол саусағы домбыра мойынының астына жасырмай,
қойылымдық қалпын сақтап ұстау керек. Пернедег пернеге ауысарда саусақтарды
сәл босатып, ішектей бойлай сырғыта жылжыту қажет. Қолдың әрлі-берлі
қозғалысы кезінде иық, шынтақ буындарын жоғары не төмен көтермей, білезік
буынын букпей, алақанды домбыра мойнына тигізбей ұстаған жөн.

Аппликатура – музыка аспабын тартқан кезде перне басатын саусақтардың
орналасу,алмасу тәртібі және олардың нотадағы белгісі. Орындаушылық
шеберлік үшін дұрыс қойылған аппликатураның маңызы өте зор.

Мәселен ПедКолледж-дағы көп жылғы еңбектің арқасында оқушыға домбыра
сабағын өткізуде өзінің қызғылықты жерлері өте көп болады. Мәселен домбыра
мектеп жасына дейінгі тәрбиешілер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.