Реттеумен жұмыс істейтін жабдықтар

1. Реттеумен жұмыс істейтін жабдықтар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2. Микропроцессорлар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
3. Микропроцессордың функциялары . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
4. Микроконтроллерлер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
5. Сандық сигналды процессорлар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
Пайдаланылған әдебиеттер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

Микропрцессор — жүйелік тақтаның ең маңызды құраласы, ол деректерді тікелей өңдейді, атап айтқанда, бөлектелген деректермен арифметикалық және логикалық амалдарды орындайды. Микропроцессор - бір немесе бірнеше үлкен интегралды кестеде орындалған, берілісті өңдейтін бағдарламалық құрылғы; көліктердің автоматты басқару агрегатында қолданылады. Микропроцессор бір мезгілде қатарынан 8, 16 немесе 32 биттік деректерді өңдей алады. 8 биттік процессор бір мезгілде небары бір бит дерекпен ғана жұмыс істей алады. 16 биттік процессор бір мезгілде 2 байт, ал 32 биттік процессор — 4 байт өңдейді.Жалпы алғанда 16 биттік компьютер 8 биттік жүйеден жылдамдырақ жұмыс істейді, ал 32 биттік компьютер 8 және 16 биттік үлгілерден жылдамырақ. Микропроцессор, жады және периферия құрылғылардың арасында дерек беру үрдісі шина арқылы жүзеге асырылады. Қазіргі заманғы процессорлардың көпшілігінде 32 биттік шина қолданылады, яғни бір мезетте 32 биттік дерек беруге болады. 64 биттік шиналы компьютер де болады, бірақ олар әлі кең тарай қойған жоқ.
Микропроцессор – жұмыс атқару жүйесін программалық түрде өзгерте отырып, мәліметтерді өңдеп, түрлендіріп бере алатын бір немесе бірнеше үлкен интегралды схемалар жинағы. Интегралдық схеманың өндіріс технологиясын мейлінше жетілдіру бойынша МП-дың бес буындары пайда болды, олар өзінің техникалық сипаттамаларымен айрылады: Бірінші – баяу әрекеттегі төртразрядтық МП (10-20 мкс команданы орындайтын уақыты) – жиынтығы, жадының көлемі және адресацияның түрлері біршама шектелген болуы. Екінші – 2-5 мкс команданы орындайтын уақыты бойынша төрт және сегізразрядтық МП-лар командалардың жиынтығы, жадының көлемі және әр түрлері адресацияның (үлкейтілген) кеңейтілген болуы. Бұл МП-ларды пайдаланғанда оңай болады, себебі үлкен ИС-лар бірге тіркесетін комплектісімен және өзара бірін-бірі толықтырумен шығарады. Үшінші – шапшаңдылық секциялық МП (100…300 нс-команданы орындайтын уақыты) биполярлық технологияны пайдалану бойынша орындалынған және микропрограммалық бесқару принципімен сонымен қатар 16-разрядтық процессор, арнайы процессорлар. Төртінші – кірістірілгендер енгізу-шығару порттар және сақтайтын құрылғылар мен ішінде біркристалдық микроЭСМ, 32-разрядтық МП-лар. Бесінші – 64-разрядтық МП-лар. Қазіргі уақытта МП-лар барлық қызмет аудандарын қатынасылады. Балалар микроЭСМ көмегі арқылы жазуды, санауды үйренеді, студенттер, оқушылар гуманитарлық (қоғамдық) және техникалық ғылымын оқып біледі. Космос кемесі, әскери техника, өндіріс роботтар және тұрмыс құрылғылары микроЭСМ арқылы басқарылады.

1- http://stud.kz/search
2-Ахметов А, Қ, Ахметова Ә. А «Электротехника» - Астана. «Астана полиграфия» 2010.