Қоршаған ортаның биондикация бойынша антропогенді әсерден ластануы



1. Қоршаған ортаның биондикация бойынша антропогенді әсерден ластануының халықаралық бағдарламасы.
2. Аутэкология және синэкология түрлерінің қоршаған ортада биондикациялық бақылануы.
3. Қоршаған ортаның жағдайлары мен кейбір процестердің маңызын бағалау мақсатында биоиндикаторларды қолдану.
4. Пайдаланған әдебиеттер.
Биоиндикация - тірі организмдер мен олардың қауымдастықтарына тигізген әсеріне қарай антропогендік факторларды анықтау.

Биоиндикатор (био... және грек. іndіco — көрсеткіш, анықтағыш) — организмдердің бір жерде тұрақты мекендеуі, олардың сандары, құрылымы және дамуы, табиғи процестер мен тіршілік ортасы жағдайларының көрсеткіші. Қоршаған ортаның жағдайлары мен кейбір процестердің маңызын бағалау мақсатында биоиндикатор қолдану организмдердің белгілі бір факторларға біржақты бейімделушілік қасиетіне негізделген. Мысалы, балықпен қоректенетін құстардың бір жерге көптеп жиналуы — судың сол бөлігінде балықтардың шоғырлануының, ал су микрофлорасының құрамы — оның тазалығы мен ішуге жарамдылығының, топырақ құрамы — оның құнарлылық дәрежесінің көрсеткіші бола алады. Ғарыштық зерттеулерде ғарыш факторларының организмге тигізетін әсерін анықтау үшін жануарлар, өсімдіктер және микроорганизмдер биоиндикатор есебінде пайдаланылады.
Биоиндикатор - қандай да бір табиғат процестерінің, құраушыларының, ерекшеліктерінің немесе қоршаған ортаның өзгерістерінің бар-жоғын немесе қарқындылығын көрсететін көрсеткіш болып табылатын өсімдіктердің немесе жануарлардың (немесе тұтастай биоталық бірлестіктің) жеке түрі. Биоиндикатор бірқатар пайдалы қазбаларды іздегенде, топырақ пен табиғи суларды және тағы да басқалары бағалауда қолданылады.
Табиғат қорғау мәселесі мемлекеттік саясат деңгейінде, себебі қоғам алдында тұрған саяси, экономикалық және әлеуметтік мақсаттарға жету үшін табиғи ресурстарды рационалды түрде қолданып, қажетті деңгейде қорғау керек. Экожүйелердің деградациясын антропогендік стресс әсерін алдын ала болжап, адамның тіршілік ортасына әсер ететін маңызды параметрлерін анықтауқажет. Адам табиғи ортаны қолданған кезде, соның ішінде, табиғиресурстарды ұрпаққа қызмет етуді қалыптастыру қажет. Адам баласы сонымен қатар өзі қоныстанған ортада және айналасында тіршілік етіп жатқан жабайы түрлердің биоалуантүрлілігінің сақталуына моральдық жауапкершілік алады.
Биоиндикация – бұл әдіс биологиялық жүйелер көмегімен тірі организмге абиотикалық және биотикалық факторлардың әсерлерін анықтау және бағалау. Әдетте тірі ағзалар қандай да болмасын деңгейде қоршаған ортаның өзгерісіне сезімталкеледі, ал кейбір жағдайда бұл өзгерстерді физикалық және химиялық әдістермен анықтау мүмкінемес, себебі кейбір приборлардың немесе химиялық анализдің мүмкіндіктері шектеулі. Бұләдістермен мүмкін, мысалға: тек бөлек токсикалық заттектердің өсімдіктер мен жануарлар ағзасындағы биологиялық жиынтығы анықталады.
1. Жатқанбаев Ж.Ж. Экология негіздері. А., 2003
2. Ақбасова А.Ж., Саинова Г.Ә. Экология А., 2003.
3. WWW.GOOGLE.KZ
4. http://netref.ru/zertteudi-bioindikaciyali-edisteri.html?page=5

Жоспар:

1. Қоршаған ортаның биондикация бойынша антропогенді әсерден ластануының
халықаралық бағдарламасы.
2. Аутэкология және синэкология түрлерінің қоршаған ортада биондикациялық
бақылануы.
3. Қоршаған ортаның жағдайлары мен кейбір процестердің маңызын бағалау
мақсатында биоиндикаторларды қолдану.
4. Пайдаланған әдебиеттер.

Қоршаған ортаның биондикация бойынша антропогенді әсерден ластануының
халықаралық бағдарламасы

Биоиндикация - тірі организмдер мен олардың қауымдастықтарына тигізген
әсеріне қарай антропогендік факторларды анықтау.

Биоиндикатор (био... және грек. іndіco — көрсеткіш, анықтағыш) —
организмдердің бір жерде тұрақты мекендеуі, олардың сандары, құрылымы және
дамуы, табиғи процестер мен тіршілік ортасы жағдайларының көрсеткіші.
Қоршаған ортаның жағдайлары мен кейбір процестердің маңызын бағалау
мақсатында биоиндикатор қолдану организмдердің белгілі бір факторларға
біржақты бейімделушілік қасиетіне негізделген. Мысалы, балықпен
қоректенетін құстардың бір жерге көптеп жиналуы — судың сол бөлігінде
балықтардың шоғырлануының, ал су микрофлорасының құрамы — оның тазалығы мен
ішуге жарамдылығының, топырақ құрамы — оның құнарлылық дәрежесінің
көрсеткіші бола алады. Ғарыштық зерттеулерде ғарыш факторларының организмге
тигізетін әсерін анықтау үшін жануарлар, өсімдіктер және микроорганизмдер
биоиндикатор есебінде пайдаланылады.
Биоиндикатор - қандай да бір табиғат процестерінің, құраушыларының,
ерекшеліктерінің немесе қоршаған ортаның өзгерістерінің бар-жоғын немесе
қарқындылығын көрсететін көрсеткіш болып табылатын өсімдіктердің немесе
жануарлардың (немесе тұтастай биоталық бірлестіктің) жеке түрі.
Биоиндикатор бірқатар пайдалы қазбаларды іздегенде, топырақ пен табиғи
суларды және тағы да басқалары бағалауда қолданылады.
Табиғат қорғау мәселесі мемлекеттік саясат деңгейінде, себебі қоғам
алдында тұрған саяси, экономикалық және әлеуметтік мақсаттарға жету үшін
табиғи ресурстарды рационалды түрде қолданып, қажетті деңгейде қорғау
керек. Экожүйелердің деградациясын антропогендік стресс әсерін алдын ала
болжап, адамның тіршілік ортасына әсер ететін маңызды параметрлерін
анықтауқажет. Адам табиғи ортаны қолданған кезде, соның ішінде,
табиғиресурстарды ұрпаққа қызмет етуді қалыптастыру қажет. Адам баласы
сонымен қатар өзі қоныстанған ортада және айналасында тіршілік етіп жатқан
жабайы түрлердің биоалуантүрлілігінің сақталуына моральдық жауапкершілік
алады.
Биоиндикация – бұл әдіс биологиялық жүйелер көмегімен тірі организмге
абиотикалық және биотикалық факторлардың әсерлерін анықтау және бағалау.
Әдетте тірі ағзалар қандай да болмасын деңгейде қоршаған ортаның өзгерісіне
сезімталкеледі, ал кейбір жағдайда бұл өзгерстерді физикалық және химиялық
әдістермен анықтау мүмкінемес, себебі кейбір приборлардың немесе химиялық
анализдің мүмкіндіктері шектеулі. Бұләдістермен мүмкін, мысалға: тек бөлек
токсикалық заттектердің өсімдіктер мен жануарлар ағзасындағы биологиялық
жиынтығы анықталады. 

Индикатор – ағзалар тек экологиялық факторлардың аз дозасына ғана емес,
сонымен қатар кешенді факторлардың әсерін – синергизм,эмерджент,
ингибирлену. Экологиялық потенциал ағзаның факторға әсерін көрсетеді.
Физиологиялық толеранттылық және экологиялық потенция оның индикаторының
маңыздылығын анықтайды. Нәтижесінде, ағзалардың жағдайымен қатар олардың
саны, популяция құрылымы қоршаған ортаның қолайлы жағдайын көрсетеді.
Атмосфераның ластануының объективті жағдайын бағалау үшін зерттеуді 2
бағытта жүргізу қажет . 
Біріншіден, инструментальды химиялық анализдерінің әдістерінің жетілуі,
екіншіден, биоиндикаторларды мақсатты түрде қолдану тиімді. Қоршаған
ортаның ластануына сыртқы визуалды белгілері арқылы қоршаған ортаның
ластануын анықтаудың бірнеше тиімді жақтары бар. Бұл қымбат және
анализдердің қиын физико-химиялық әдістерінің қолданылуын қысқартады
немесе мүлдем қолданбауға мүмкіндік береді. Биоиндикаторлар ластанудың
биологиялық маңызды әсерлерін анықтайды. Олар болып жатқан өзгерістердің
жылдамдығын, экожүйелерде түрлі токсиканттардың жинақталу жолдары мен
орнын, адамға қауіпті әсер қосылыстарының
түрлерін анықтайды. Ортаның фондық ластануы. Тіпті қорықтарда да соңғы 40
жылда жануарлар саны мен түрі азайып кетті. Бұл ортадағы биоиндикацияға
байланысты. 

Биоиндикация жер-ауа ортаcындағы өсімдіктер көмегімен жүреді.
Фитоиндикация ортадағы сапаны жақсартудағы өсімдіктердің пайдаланылуы. Ең
жақсы эффект өсімдіктер қауымдастығы болып табылады, бұларнайы атауға да ие
индикаторлық геоботаника.__

Биоиндикация барлық ұйымдастырылған тірі дәрежеде бола алады:
биологиялық молекула, талшықтар, ұлпалар мен мүшелер, ағзалар, популяция
(ерекше бір түрдің әлемінің топтамасы), орта, экожүйе және барлық биосфера.
Бұл факті – биоиндикацияның жаңашыл теориясының жетістігі. Биоиндикацияның
төменгі дәрежесінде биоиндикацияның тікелей және спецификалық формасы,
жоғарлауда – тек жанама және спецификалық емес. Бірақ та, соңғысы табиғатқа
антропогенді әсерге комплексті баға береді. Клеткалық және субклетқалық
дәрежеде биоиндикация биотикалық және физиологиялық өту реакциясында
құрылған. Оның бағалысы жоғарғы сезімталдықты бұзуға, сонымен қатар
поллютанттарға сай емес концентрацияға мүмкіндік беретін және оны тез
шығаруға. Тек бұл дәрежеде ғана ортаның ерте бұзылуына мүмкіндік туады.
Жетіспеушілік санына, биоиндикаторлар-талшықтар және молекулалар күрделі
аппаратураны талап ететіні кіреді.Агросферада кездесетін поллютанттардың
мутагендік потенциалын анықтау және ластағыштар кешеніне әсер ететін,
агроценоздардың ксенобиотиктармен ластануын объективті бағалау үшін тест-
жүйелер мен фитотесттерді қолданады . 
Биоиндикация тәжірибесінде криптомагтардың картографиясымен қатар
жоғары өсімдіктердің морфологиялық өзгерістері де ескеріледі. Нидерландыда
және басқа елдерде морфологиялық индикаторлар ұлттық мониторинг жүйесінде
қолданылады. Морфологиялық өсімдіктерге негізделген биоиндикациялық
әдістердің көмегімен көптеген антропогендік әсер етулердің
картосхемаларының көп бөлігі алынды. Организмдердің бiрлестiктерiнiң ерекше
және экологиялық мiнездемелерi функционалдық мiнездемелер бойынша қоршаған
ортада тұрған немесе болып жататын ластануын ескеріп биоиндикацияны атап
өту керек. Бiртiндеп түрлi құрамның өзгерiстерi суаттың нәтижесінде ұзақ
улану, және анық өзгерiстердiң жағдайларында алысқа баратын болып
қалыптасады. Сонымен келгенде, балшықталатын суаттан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қоршаған орта жағдайын бағалау критерийлері және әдістері
Мониторинг анықтамасы
Атмосфералық ауаның ластануының гигиеналық маңызы, Қазақстан Республикасында атмосфералық ауаның ластануының мәселелері
Қызылорда қаласының табиғи – экологиялық жағдайлары
Озон қабатының таусылу проблемалары
Қоршаған ортаның өсімдік биоиндикаторлары
Радияциядан қорғау
Адам мен табиғат қарымқатынасы
Негізгі абиотикалық факторлар және ағзалардың оларға бейімделуі. Биосфера ғаламдық экожүйе.Биосфераның ғаламдық экологиялық проблемалары.Экологиялық жағдайлар мен экологиялық дағдарыс
Экологиялық мониторинге түсінік және оның міндеттері
Пәндер