Қ.Бітібаева техгологиясы бойынша көркем шығармаларды талдау

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАРАҒАНДЫ ГУМАНИТАРЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ

«Қазақ тілі мен әдебиеті» бөлімі

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

«ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ»

Қ. Бітібаева техгологиясы бойынша көркем шығармаларды талдау

Студент: Қ-10 тобының оқушысы

Шаймұрат Г. О.

Жетекшісі: «Қазақ тілі мен

әдебиеті» пәнінің оқытушысы

Искакова Ғ. С.

2013 - 2014 оқу жылы

Жоспар

КІРІСПЕ3

1 Қ. БІТІБАЕВАНЫҢ АТАУЛЫ МЕКТЕБІ - ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТӘЖІРИБЕ ОРТАЛЫҒЫ5

1. 1 Өр шығыстың шыңға шыққан шынары5

1. 2 Қазақ әдебиетіндегі Қ. Бітібаеваның атаулы мектебі9

2 ӘДЕБИЕТТІ ОҚЫТУ - ҒЫЛЫМИ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚҰБЫЛЫС14

2. 1 Оқыту тәсілдері14

2. 2 Көркем мәтінді талдау жолдары23

3 КӨРКЕМ ТУЫНДЫНЫ ОҚУ ӘДЕБИЕТТІ ОҚЫТУДЫҢ ЕҢ НЕГІЗГІ МӘСЕЛЕСІ27

3. 1 Көркем шығармалармен жұмыстың қорытынды кезеңдері27

3. 2 Әдеби шығармаларды, көркем мәтінді оқыту, талдау жолдары30

ҚОРЫТЫНДЫ35

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ37

КІРІСПЕ

Ұрпақтардың сапалы білім, саналы тәрбие алуына қазақ сөз өнерін оқытатын ұстаздардың қызметі айрықша бағалылығымен ерекшеленеді. Тәуелсіз Қазақстандағы ұлттық сөз өнерін оқыту мен жас ұрпақты тәрбиелеу жұмыстарын тұтастыра жүргізудің үздігі атанған Қанипа Омарғалиқызы Бітібаеваның ұлағаты қазіргі республика ұстаздарына өнеге-үлгі мектебі болып отыр.

Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің өткен 20 жылы ішінде де қазақ сөз өнерін оқытудың, сол арқылы жас ұрпақты тәрбиелеудің үздігі Қанипа Омарғалиқызының іс-тәжірибесімен республикамыздың аймақтарынан орта мектептің, жоғары оқу орындарының оқытушы-профессорлары тәжірибе алмасу үшін арнайы келіп дидарласады. Алыс-жақын шетелдерден (Ресей, Қытай, Түркия, т. б. ), Астанадан, Алматыдан келген қоғам қайраткерлерінің, ақын-жазушылардың, ғалымдардың - бәрінің де ғалым-ұстаз еңбек ететін Өскемен қаласындағы дарынды балаларға арналған Жамбыл атындағы арнайы облыстық мектеп-гимназия интернатындағы Қанипа Омарғалиқызының зертханасына келуі дәстүр боп қалыптасқан.

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Бүкіл саналы ғұмырын білім беру саласына арнап келе жатқан Қанипа Өмірғализының өмірімен, еңбек жолымен танысу арқылы оның оқушыларды оқытуға арналған үздік технологиясының қыр-сырын меңгеру. Өз сөзінде: « . . . данышпан Абай мен ұлы Мұхтар Әуезов шығармаларын оқыту жөніндегі кітаптар жазу барысында ұлтымның асыл қасиеттеріне, қажыр-қайратына ешкімге ұқсамайтын қадіріне, салт-дәстүріне, бай тіліне тәнті болып келемін» деген сөздерінен ол кісінің ұлтын бар жан-тәнімен сүйе отырып, ұлт болашағы үшін қызмет еткенін байқауға болады. Келешек ұрпаққа үлгі боларлықтай мұндай адамдарды ұлт жадына бекіту.

Оқыту барысының нәтижелі, жемісті болуы мұғалім әдістемесіне, шеберлігіне де байланысты болады. Әдіс-тәсілдер деген не? Мұның бәрі Қ. Бітібаева технологиясында жете жазылған. Қазіргі күнде елімізде осы технологияны ұстаздар қауымы кеңінен қолдануда. Ал мен осы әдістердің өзектілігін ашуға барынша тырыстым.

Зерттеу нысаны. Қанипа Өмірғалиқызының оқушыларды әдебиет сабағына қызықтыру мақсатында ұсынған әдісімен танысу.

Жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Мұнда келешек ұрпақты өткен тарихы мен болашағына үңілуді жақсарта түсу үшін, оның ұлттың рухани дүниесімен, яғни әдебиетімен танысуы қажет. Ал осы курстық жұмыста осы оқушылардың рухани дүниесін қазақ әдебиетіне үңілу арқылы байытудың әдіс-тәсілдері ұсынылған. Жұмысымның негізгі міндеттері:

өр шығыстың шыңға шыққан шынары Қ. Бітібаеваның өмірімен таныстыру; қазақ әдебиетіндегі Қ. Бітібаеваның атаулы мектебіне баға беру; әдебиетті Қ. Бітібаеваның технологиясы бойынга оқыту тәсілдерін қарастыру; көркем шығармаларды оқып-үйренудің әдістерін меңгеру; көркем әдебиетті оқып-үйрену және талдауды саралау; көркем шығармалармен жұмыстың қорытынды кезеңдерін анықтау.

Жұмыстың дереккөздері. Қанипа Өмірғалиқызының шыққан кітаптары, ол туралы жазылған пікірлер, мерзімді баспасөзден алынған деректер.

Зерттеу жұмысының құрылымы. Курстық жұмыс кіріспе, үш тарау, бірнеше тараушадан, қорытынды мен әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Қ. БІТІБАЕВАНЫҢ АТАУЛЫ МЕКТЕБІ - ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТӘЖІРИБЕ ОРТАЛЫҒЫ

1. 1 Өр шығыстың шыңға шыққан шынары

1945 жылы Шығыс Қазақстан облысы, Тарбағатай ауданы, Жетіарал ауылында дүниеге келген. Жаңашыл ұстаз, профессор. 1968 жылы Семей педагогикалық институтын бітірген. Қазақстанның еңбек сіңірген мұғалімі. КСРО мемлекеттік сыйлығының лауреаты.
1968-1980 жылға дейін Ласты ауылында мұғалім болды. 1980 жылы Өскемен қаласындағы Жамбыл атындағы облыстық мектеп-интернатында ұстаздық қызметі жалғасады. Осы кезеңдерде еліміздегі ұстазға берілетін атақ, дәреже мен құрметтің барлығын алды. Ұстаздардың ұстазы, халық мұғалімі аталды. Авторлық мектептің жетекшісіне айналды. Қ. Бітібаеваның есімі, атағы Республика жұртшылығынан асып, ТМД елдеріне дейін жайылды.

1980 жылы Тарбағатай аудандық «Ленин туы» газетінде оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастырудағы қалыптасқан тәжірибесінен Оқу министірлігі, Шығыс Қазақстан облыстық оқу бөлімі мен облыстық мұғалімдер білімін жетілдіру институтының ұйымдастыруымен арнайы бет плакат шығарылып, аудан мектептеріне таратылды. Оқу министірлігі мен орталық білімін жетілдіру институтының негізінде республика теледидарының «Шапағат» хабарында «Әдебиеттегі оқытудың тиімді жолдары» атты хабар беріліп, іс-тәжірибесі талқыланды. 1983 жылы Қазақ ССР Оқу министірлігі мен республикалық мұғалімдер білімін жетілдіру институты тарапынан оның «Қазақ тілі мен әдебиетін оқытудың тиімді жолдары» атты тақырыппен тәжірибесі арнайы бет плакат арқылы шығарылып, республика ұстаздарына таратылды. «Әуезов шығармашылығын оқытудың өзекті мәсәлелері» атты тәжірибесі сараланды. Осы уақыттардан бастап Қанипа Омарғалиқызының Мұхтар Әуезов шығармаларын, Абай ілімін оқытудағы өзіндік жолы, шығармашылығы қалыптаса бастады [1, 12 бет] .

Көлемді де құнды, еліміз бойынша барша оқу орындарындағы қазақ тілі мен әдебиеті пәні мамандары арасында қолданылып келе жатқан 15 монографиялық еңбек туды. «Әдебиетті оқытудың тиімді жолдары», «М. Әуезов шығармашылығын оқыту», «Абай шығармашылығын мектепте оқыту», «Абай және Әуезов үндестігін оқыту», «Абайды таныту», «М. Әуезов мектепте», «Әуезовті оқыту әдістемесі» шығармалары республика мұғалімдер қауымынан қызу қолдау тапқан. Сонымен қатар 6 оқу курсының авторы болып табылады. Олардың қатарында «Абай мектепте», «10-11 сыныптарда қазақ әдебиетін тереңдетіп оқыту», «М. Әуезовты оқыту» атты кітаптары бар. Аталған кітаптар облыстағы қазақ тіліндегі орта мектептерінде негізгі оқулық ретінде тұрақты түрде оқытылып келеді. Республикалық ғылыми-педагогикалық журналдарда жарияланған 50-ден астам ғылыми-әдістемелік мақалалардың да авторы болып табылады.

1991 жылдан Өскемен қаласында Қ. Бітібаеваның республикалық атаулы мектебі жұмыс істейді. Ұстаздың іс-тәжірибесі туралы бірнеше оқу фильмдері түсірілген.

Қанипа Омарғалиқызының педагогикалық еңбек өтілі - ХХ ғасырдың 1968-90 жылдары мен қазіргі ХХІ ғасырдың осы өзіміз өмір сүріп отырған кезеңді қамтиды. 1968 жылы Семей қаласындағы Н. К. Крупская атындағы педагогикалық институттың «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығы бөлімін үздік дипломмен бітіріп, өмір бойы ұлтымыздың тілі мен әдебиетін оқытумен айналысты. Қазіргі Тәуелсіз Қазақстанның әлем өркениеті деңгейіндегі үздік ұстазы боп танылған оның еңбек көрсеткіштері педагогикалық мамандық иелері үшін озық инновациялық-технологиялық үздік бағдарлы сипатымен маңызды болып отыр. Ол - республикалық ғылыми-әдістемелік Бітібаеваның атаулы мектебінің және зертханасының жетекшісі.

Қанипа ұстаз ұлттық сөз өнері ұлағатын орта мектептегі қазақ тілі мен әдебиеті пәндерін оқытудағы оқу-әдістемелік шеберлігімен жүзеге асырды. Оның пәндері бойынша тек ғана озық үлгірім көрсеткіштерімен білім алған шәкірттері фольклор мұралары мен әдебиет туындыларының көркемдік-эстетикалық дүниетанымды тереңдететін тағылымын меңгерді. Қазақ тілі мен әдебиеті пәндерін оқытуда - өзіндік жаңашыл ізденістерімен, шәкірттердің қабылдау психологиясына айрықша ықпал жасаған инновациялық-әдістемелік жаңашылдығымен оқыту мен тәрбиелеуде үздік нәтижелерге қол жеткізді. 1968-1980 жылдары туған өңірі Тарбағатайдағы ауылында мектепте мұғалім, директордың тәрбие жұмыстары жөніндегі орынбасары болып еңбек жолын бастаған ол қазіргі уақытқа дейін мұғалім мамандығының шығармашылық ізденіспен ғана жемісті болатынын дәлелдеді. Педагогикалық еңбек жолының 1980 жылы Өскемен қаласындағы Жамбыл атындағы мектеп-интернатына ұстаздық қызметке шақырылуына жалғасқанына дейін де, одан қазіргі уақытқа ұласқан жылдар белестерінде де - бәрінде де ол сапалы еңбегімен жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеудің алдыңғы сапында келеді. Сонау алғашқы еңбек жолын бастаған ауылындағы мектепте ұйымдастырған «Жас қалам» әдеби-драмалық үйірмесі негізінде кіші театр ашқан еді, осылайша пән сабақтары мен сыныптан тыс эстетикалық тәлім-тәрбие ұштасуының озық үлгісін әлі күнге дейін жалғастыруда [2, 205 бет] .

Сол алғашқы еңбек жылдарында туған ауданында тұңғыш рет өзі жабдықтаған «Орта мектептер үшін әдістемелік кабинеті» бүкіл аудан мұғалімдеріне зертханалық ғылыми-зерттеу орталығы болған-ды. Аудандық, облыстық, республикалық педагогикалық оқуларда оқу-әдістемелік жұмыстарымен танымал болған Қанипа Омарғалиқызы Кеңес Одағына және шетелдерге танымал көрнекті ғалымдар, академик Ю. К. Бабанскиймен, КСРО Халық мұғалімі Қ. Нұрғалиевпен ғылыми-әдістемелік іс-тәжірибелер бойынша тығыз байланысты болды. Озат ұстаздың қазақ тілі мен әдебиеті пәндерін оқыту мен оны адамгершілік-имандылық тәлім-тәрбиесімен ұштастырған іс-тәжірибесі лайықты бағаланды. Педагогикалық үздік еңбек нәтижелері үшін КСРО оқу ісінің үздігі, Шығыс Қазақстан атырабындағы тұңғыш бүкілодақтық Н. К. Крупская медалінің иегері, ал 1990 жылы оған КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атағы берілді. Мұғалімдер арасынан Кеңес Одағы бойынша 5-інші, ал Қазақстандағы 1-інші лауреат атанды… Осындай атақтарды иеленген үздік ұстаз туралы «Халықтық білім» («Народное образование») журналының тілшісі Л. Красновский, «Мұғалім газетінің» («Учительская газета») тілшісі С. Синицкая Қанипа Омарғалиқызының сабақтарына қатысып, ол дайындаған дидактикалық, көрнекті және оқу-әдістемелік құралдардың мәтіндерді меңгерудегі ықпалын, мұғалімнің теориялық білімінің тереңдігін, шәкірттер білімінің нәтижелерін өздерінің мақалаларында кеңінен қамтып жазып жариялады.

Әдіскер ғалым-ұстаздың 100-ге тарта ғылыми-әдістемелік мақалалары, 32 кітабы жарық көрген. Солардың ішінде қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірінен қазіргі кезеңге дейінгі пәндік тақырыптарды оқытудың ғылыми-әдістемелік жүйесіне арналған оқу бағдарламасы, «Әдебиетті тереңдетіп оқыту» атты үш кітаптан тұратын оқу құралдары да уақыт зәрулігіне жауап бере білді. Жоғары оқу орындарындағы педагог мамандарды оқыту үдерісіне арналған «Әдебиетті оқыту әдістемесі, технологиясы» атты екі оқулығы да жоғары және орта білім беру жүйесі сабақтастығын дамытуда аса маңызды қызмет атқаруда. Озат ұстаздың «Қазақ әдебиетін әлем әдебиетімен байланыстыра оқыту» атты бағдарламасы бойынша ашылған авторлық сыныптары да Тәуелсіз Қазақстандағы білім беру жүйесінің әлемдік деңгейге көтерілуінде елеулі орын алуда. Авторлық сыныптарын бітірген шәкірттерінің қатарында 17 филология ғылымының кандидаты, 5-еуі - филология, педагогика ғылымдарының докторы, 70-тейі - облыстық пән олимпиадаларының бас жүлдегерлері, 18-і - республикалық олимпиадалардың жүлдегерлері. Қанипа апайдың ақын шәкірттері - республикалық, халықаралық мүшәйралардың, «Шабыт» фестивальдерінің жеңімпаздары [3, 106-101 бет] .

Қанипа Омарғалиқызының мектебіндегі ұстаздар Қазақстан мектептері үшін оқу құралдарын, оқулықтар, әдістемелік нұсқаулар жазып, пайдалануға ұсынып келеді. Алматы, Ақтөбе, Жезқазған, Өскемен қалаларында хакім Абай, Мұхтар Әуезов шығармашылығын оқыту әдістемесіне арналған халықаралық форум, республикалық, облыстық ғылыми-тәжірибелік конференция (1994-1995жж), «Әдебиетті оқытудың инновациялық технологиясы» (Тараз, 2003), «Қазақ тілі мен әдебиетін оқытуды технологияландыру» (Өскемен, 2004) атты ғылыми-тәжірибелік конференциялар да оқу-ағарту жүйемізге пайдалы әсерін тигізді. АҚШ-тың Аризона штатының Тусон қаласында болған іссапары (1991) қорытындылары, шетелдердегі (Моңғолия, Қытай, Өзбекстан, Түрікменстан, Ресей қазақтары) қазақтар мектептерінде пайдаланып жүрген оқулықтары, оқу құралдары - саналы өмірін халыққа қызмет етуге арнаған абзал жанның қайраткерлік тұлғасын даралай түседі. Отанымыздың үздік ұстазының Моңғол Халық Республикасындағы Баян-Өлгий өлкесі Білім департаментінің ең жоғарғы мадақтауларының бірі «Даңқты ұстаз» төсбелгісімен марапатталғаны да еліміздің мерейі болып саналады.

Даңқты ұстаз Қанипа Омарғалиқызы туралы «Қазақтың Қанипасы» (Авторлары - Р. Құдайбергенова, С. Әбішева, Б. Баймұқанова) атты кітабы екі рет (2004, 2005) басылып шықты. Сонымен бірге, «Ұстаздың Хан анасы» (Авторы - Е. Қарасаев, 2004) атты тарихи-танымдық кітабы жарық көрді. Ол туралы «Дәуірдің дара ұстазы» кино-очерк (2004) жарыққа шықты. Үздік ұстаз-ғалым туралы осы кезге дейін жазылып жарық көрген 100-ден аса мақалалар, очерктер, ғалымдардың (академиктер З. Ахметов, Т. Кәкішев, педагог-ғалым Ж. Наурызбай, т. б. ), ақындардың (Ф. Оңғарсынова, т. б. ), әріптестерінің лебіздері - бәрі де ұрпақтарды оқыту мен тәрбиелеуде тынымсыз еңбек ету мен мағыналы өмір сүру ұлағатын танытқан халық перзентінің өнегелі келбетін даралай таныта түседі. Қанипа Омарғалиқызы С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университетінің қазақ тілі мен әдебиеті кафедрасында да еңбек етті. Ғалым-ұстаздың жетекшілігімен 50-ге жуық магистрлік диссертациялар, бітіру дипломдық жұмыстары да жазылып - бәрі де сәтті қорғалды [4, 25-32 бет] .

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің арнайы бұйрығымен 2009 жылы «Ең үздік ұстаз» атағы, атаулы ғылыми-әдістемелік зертханасы мәртебесі берілген Қанипа Омарғалиқызының еңбек ететін ұжым - қазіргі кезде республикамыз бен алыс-жақын шетелдер үшін танымал орталық. Зертхананың филиалдары облыстың Тарбағатай ауданы Абай атындағы орта мектепте, Ақсуат ауданындағы №2 мектепте де жұмыс жүргізуде. Қазіргі кезде Қанипа Омарғалиқызының республикалық ғылыми-әдістемелік атаулы зертханасында 8 мыңдай дидактикалық, оқу-әдістемелік, көрнекті материалдар жинақталған. Жылына төрт рет осы зертханаға жиналып, ғылыми-әдістемелік семинарлар өткізу дәстүрі - қазақ тілі мен әдебиеті пәндерін тереңдете, жаңашыл тәсілдермен оқыту ісінде тірек-орталық қызметін атқаруда.

Қ Бітібаева бүкіл саналы ғұмырымын білім беру саласына арнап келе жатқан адам. Ол өз сөзінде: «Әсіресе, данышпан Абай мен ұлы Мұхтар Әуезов шығармаларын оқыту жөніндегі кітаптар жазу барысында ұлтымның асыл қасиеттеріне, қажыр-қайратына ешкімге ұқсамайтын қадіріне, салт-дәстүріне, бай тіліне тәнті болып келемін. Содан да болу керек, қазақ десе, қазақ жұрты десе, оның абыройы десе, орнымнан тік тұрып, бетіне иненің жасуындай шаң-тозаң қондырмауға ант етіп жүретінім. Төрткүл дүниенің мықты деген талай елінде болдым. АҚШ-қа да барып, олардың мұғалімдеріне дәріс оқыдым. Сөйтіп, қазақты таныттым. Сонда көріп- білгенім, кім болсаң да олардың заңына, тәртібіне бағынады екенсің. Қия тартуға, еркіндік деп еркелік жасауға, өзім білемін деп бұлтақтауға жол жоқ».

Қорыта айтқанда, Тәуелсіз Қазақстанның жаңа толқын шәкірттерін Отанымыздың өсіп-өркендеу мұраттары қызметіне лайықты етіп дайындауда Қанипа Бітібаеваның үлесі қомақты деуге болады.

1. 2 Қазақ әдебиетіндегі Қ. Бітібаеваның атаулы мектебі

Қанипа Омарғалиқызының еңбек жолыдағы ерекше бір құбылыстардың бірі Қазақстан Республикасына ғана тән қызмет жасап жатқан атаулы мекгеп қызметі. Атаулы мектеп қызметін өз дәрежесінде атына затын сай сомдай білген Қанипа Омарғалиқызының бастауы сонау 60-70 жылдардағы шығармашыл педагоггармен ұштасып жатыр.

50-70 жылдары мұғалімдердің, шығармашыл күшін белсендіруде «Педагогикалық оқулардың», ғылыми-эксперименттердің маңызы практик мұғалімдер үшін жебеу болып, ғылым мен практиканың тоғысуын олардың арасындағы зандылықтарды шешу мүмкіндіктерін арттыра түсті. Өз шығармашылығына тойлатқан Ресей ғалымдарымен үзеңгілес болған Қанипа Омарғалиқызының бүгінде өзіндік эмпирикалық-ілімдік оқыту жүйесі қалыптасып, педагогика ғылымының зерттеу объектісіне айналып отыр. Ұстаздың әдіснамасы, әдістемесі, технологиясы, атаулы мектебін басқару жүйесі бүгінде терең талдаулардан өтіп, педагогика ғылымының, біріншіден, әдіснамалық және ілімдік позицияларын анықтауда, екіншіден, педагогика ғылымының әдіснамалық-ілімдік әлеуетінің нығаюындағы әсері орасан зор.

Бүгінгі танда, ғылыми педагогика нақты сұрақтарға жауапты белгілі жағдайда ғана алуға болатындығын, яғни новаторлар педагогикасымен қатар даму қажеттігін толық мойындап отыр [5, 76 бет] .

А. С. Макаренко, В. С. Сухомлинскийдің тарихи ілімдері бірлестік педагогикасының фундаменті, ілімдік, әдіснамалық негізі екені толық мойындалып отыр. Сол секілді Ш. А. Амоношвилидің дәстүрлі оқытуды гумандандыру, оқытуды қуаныш ортасына айналдыру, Ю. К. Бабанскидің оқушылардың нақты мүмкіндіктеріне сай оқу-тәрбие үрдісін тиімдендіру, Бітібаеваның оқушыларға ой салу, ойланту, ойландыру секідді пәлсафалық қағидалары бүгінгі күннің өзекті мәселелері бірі болып отыр.

Бірлестік педагогикасыңдағы, классик педагоктарымыздың еңбектеріндегі гумандық, табиғатқа сәйкестік ілімдерінің уақыты пісіп жетіліп шындыққа айналғандығы ақиқат. Мұны педагогикалық үрдістің барлық компоненттері: бағдарлама, оқулық, сабақ, әдіс, мұғалім тұлғасы, класс бөлмесі баланың даму мүмкіндігіне сай жасалуын, баламен ұстаз арасындағы қарым-қатынастың демократиялық ұстанымда қалыптасу талаптарынан аңғаруға болады. Қанипа Омарғалиқызының өмірінің мәні мен сәнін құрайтын, келесі ұрпаққа үлгі боларлық еңбектеріне, соның ішінде атаулы мектебінің қызметтеріне, жүргізілген 6-7 жылдық зертгеулер, адам бақыты да баяны өзін-өзі бұл өмірде жүзеге асыра білуінде, өз мүмкіндігін барынша орынымен пайдалана білуі керек екендігіне толық көзімізді жеткізеді.

Қанипа Омарғалиқызының атаулы мектебінің педогогикалық-психологиялық негіздемесі «балада адам болу, тұлға болу, шындыққа ұмтылыс қажеттіліктері қалыптасқан ба?» - деген сұрақтар айналасында қарастырылып, адам болуға ұмтылыстары қандай, саналы түрдегі адам болу мүмкіндіктері жеткілікті ме деген пәлсафалық кағидалар негізінде жасалынады.

«Мүмкіндік» пәлсафалық категория ретінде 8 түрлі қасиетті көрсете алды. Аристотельдің айтуынша, мүмкіндік дегеннің өзі қозғалыс, қозғалыс өз кезегінде қызмет. Психологтар пікірінде, мүмкіндік шексіз. Одақтағы ірі психолог Л. С. Выготскийдің «Бала таза тақта емес, ол бұл өмірге құр алақан келген жоқ. Оның тұңғиығында терең бойлап жатқан өскін бар, ол белгілі бір жағдай жасалғанда ашылады. Бала тумысындағы табиғаттың берген байлығы, байлық оған, немесе, ол арқылы басқа адамдарға, мүмкін, бүкіл адамзат атауына беріледі» деген тұжырымдамасын өз ұстанымы ретінде оңтайлаған Қанипа оқушы ертеңгі күнге бағыттаудың қажеттілігін, баланың бүгінгі күні ертеңімен өлшенетіндігіне көзін әбден жеткізе білген. Баланың бүгінгісін дәл анықтау, болашагына болжам жасау, мүмкіндік пен шындық арасындағы қатынасты - өткені, бүгіні, болашағын бағдарлай білу, жалаң ғылыми педагогикадан да балаға жақын, оқушы-мұғалім арасындағы тығыз байланыста дамып келе жатқандығын Қанипа мен оқушыларының арасындағы ұстаздың педагогикалық қызметінен айқын көреміз [1, 35 бет] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.