Шағын кәсіпкерлікті құрудың шетелдік тәжірбиелері

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 49 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университеті

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Шағын кәсіпкерлікті құрудың шетелдік тәжірбиелері»

Пәні:Экономика

Орындаған: топ студенті

Шаудирова Нургуль Тулегенкызы

Ғылыми жетекші:

Астана 2013

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ3

1 ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ОНЫ ҚҰРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ5

1. 1 Шағын кәсіпкерліктің түсінігі және оның эволюциясы5

1. 2 Шағын кәсіпкерліктің қызметтері мен түрлері6

1. 3 Шағын кәсіпкерлікті құру ерекшеліктері10

2 ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІКТІ ҚҰРУДЫҢ ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРБИЕЛЕРІН ТАЛДАУ13

2. 1 АҚШ-тағы шағын кәсіпкерлік13

2. 2 Германиядағы шағын кәсіпкерлікті құру және қолдау тетіктері16

2. 3 Түркиядағы шағын кәсіпкерлікті құру ерекшеліктері19

3 ЕЛІМІЗДЕГІ ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІКТІ ҚҰРУМЕН ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРБИЕНІ ҚОЛДАНУ22

3. 1 Қазақстандағы шағын кәсіпкерлікті құру ерекшеліктері22

3. 2 Шағын кәсіпкерлікті құрудың шетелдік шетелдік тәжірбиесін Қазақстанда қолдану31

ҚОРЫТЫНДЫ38

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ40

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Қазіргі таңдағы еліміздегі өзекті мәселелердің бірі - шағын кәсіпкерлікті дамыту. Өйткені, ол әлеуметтік-экономикалық мәселелерді дамыту бағдарламасын шешу барысындағы қуатты тұтқалардың бірі болып табылады. Шағын кәсіпкерлік немесе бизнес бүгінгі дүниежүзілік елдердің экономикалық даму жүйесіндегі болашағы күмән келтірмейтін салалардың бірі болып табылады. Нақты сектор және сауда кәсіпорындары Қазақстан экономикасының дамуына, өсуіне, ұлттық табыс, жалпы ішкі өнім, жалпы ұлттық өнім, жұмыспен қамтылу дәрежесі және тағы да басқа көрсеткіштердің артуына тікелей әсер етеді. Кейінгі жылдары елімізде шағын кәсіпкерлікті дамытуға көбірек көңіл бөліне бастады. Осы орайда дамыған шет мемлекеттердің тәжірибелеріне сүйене отырып, шағын кәсіпкерлікті құрудың маңыздылығы көрінеді. Қарап, отырсақ шет мемлекеттер осы шағын кәсіпкерліктің арқасында экономикасын көтеріп, елінің әлеуметтік жағдайларын да жақсартып жатыр. Бұл сол кәсіпкерлікке мемлекеттің қарамағынан көрсететін қолдаудың арқасында. Осы шет елдің шағын кәсіпкерлікке байланысты озық үлгілерін мен өз курстық жұмысымда қарастыра отырып, бүгінгі таңдағы еліміздің бұл саладағы жай-күйін бағалап, кәсіпкерлікті дамытудың жолдарын ұсынамын. Ал бұл менің курстық жұмысымның өзектілігін баянды етеді.

Тақырыптың зерттелу дәрежесі: Шағын кәсіпкерлікті құрудың шетелдік тәжірбиелерінің ғылыми негізіне тереңнен қалам тартқан батыс елдерінің осы салада зерттеулер жүргізген маман-ғалымдардың еңбектері кеңінен қолданылды. Атап айтқанда, Лян Е. Е., Разумнова И., Кабушкин Н. И., Мамыров Н. К., Меирбеков А. Қ., Ниязбекова Р. Қ., Попова М., Шумпетер Й. А., Ілиясов Қ. Қ., Құлпыбаев С., Рыбалкина В. С., Булатова А. С., Шишкин А. Ф., Шишкина Н. В., Фалькович Е. Б сияқты ғалымдардың және көптеген басқа да отандық экономистердің еңбектері кеңінен пайдаланылды.

Дегенмен, аталған еңбектерде Шағын кәсіпкерлікті құрудың шетелдік тәжірибелері бүгінгі күннің талабына сай жан-жақты қарастырылған деп айту мүмкін емес. Жалпы шағын бизнесті құруға көптеген мәселелер көтеріліп жатқанымен, нақты шағын бизнестің шетелдік тәжірибелеріне сай жұмыстар ғылыми тұрғыда әлі де болса негіздеуді талап етеді.

Қазақстанның нарықтық экономикасы жағдайында экономикалық дамудың кәсіпкерлік моделі тұтас экономиканы дамудың кәсіпкерлік моделі тұтас экономиканы сауықтандырудың маңызды факторы және дағдарыстан шығу жолындағы алғашқы қадамы болып табылады.

Бүгінде кезек күттірмейтін іс-шаралар қатарында кәсіпкерлік қызметті қолдау, шағын және орта бизнесті дамыту маңызды орын алып отыр. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды нығайту және белсендіру жөніндегі іс-шаралар туралы» Жарлығында шағын бизнес субьектілеріне жан-жақты қолдау көрсету, орта класты қалыптастыру қажеттілігіне көп көңіл бөлгендігі кездейсоқтық емес.

Соңғы жылдары шағын бизнестің Қазақстан Республикасының экономикасындағы рөлі артып келе жатыр. Бәрімізге мәлім кәсіпкерлік секторы экономиканың диверсификациялауға, тұрақты қарқындармен дамытуға мүмкіндік береді. Осы тенденция біздің елімізде қалыптаса қойған жоқ. Сондай-ақ жоғарыдағы үлестік көрсеткіштер дамыған мемлекеттердің экономикасымен салыстырғанда мардымсыз болып табылады. Мұндай жағдайдың қалыптасуы мемлекеттік реттеу мен қолдауға және шағын бизнес пен орта кәсіпкерліктің ішкі және сыртқы орталарына қатысты әр алуан аспектілі қиындықтарына байланысты.

Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Жеке бизнес әрқашан және барлық жерде мемлекеттен гөрі тиімдірек әрекет етеді. Сондықтан біз стратегиялық емес сипаттағы кәсіпорындар мен қызметтерді жеке қолға беруге тиіспіз. Бұл - отандық кәсіпкерлікті нығайту үшін аса маңызды қадам» делінген. Ал мемлекетіміз бүгінгі күнде осы мәселені шешуде мынадай шараларды қолдануда:

Шағын және орта бизнестің бірлестіктер мен кооперацияларға ұмтылысын көтермелеу, оларды қолдау мен көтермелеудің жүйесін жасау.
Жергілікті бизнес-бастамаларды көтермелеу және мейлінше аз, бірақ қатаң реттеу есебінен ішкі нарықты дамыту.
Бизнеске жасанды бөгеттер тудыратын мемлекеттік шенеуніктер үшін жаңа, әлдеқайда қатаң жауапкершілік жүйесін енгізуді қарастыру.
Жаңа жағдайларды, соның ішінде біздің Еуразиялық экономикалық кеңістікке қатысуымызды, алда Дүниежүзілік сауда ұйымына (ДСҰ) кіретінімізді ескере отырып, отандық кәсіпкерлерді қолдау тетіктерін жетілдіру және олардың мүдделерін қорғау мен ілгерілету үшін қажетті барлық шараны қабылдау.

Халықаралық сыртқы ортаға қатысты бүкіл потенциялды қиындық қазіргі кезде өте белсенді талқылануының себебі, шағын және орта бизнестің тек қана ішкі рынокқа бағдарлануына байланысты бәсекелік қабілеттің төмендігінде.

Курстық жұмыстың мақсаты: шет мемлекеттердің шағын кәсіпкерлікке қатысты стратегияларын зерттей келе, шағын бизнестің дамуында кедергі болып тұрған мәселелерді қарастырып, оларды шешу жолдары арқылы осы секторды дамыту жолдан зерттеу болып табылады.

Көзделген мақсатқа жету үшін келесі міндеттер қойылды:

- шағын кәсіпкерліктің теориялық негіздері және оны құру ерекшеліктерін қарастыру;

- шағын кәсіпкерліктің қызметтері мен түрлерін анықтау;

- шағын кәсіпкерлікті құру ерекшеліктерін талдау;

- шағын кәсіпкерлікті құрудың шетелдік тәжірбиелерін зерттеу;

- Қазақстандағы шағын кәсіпкерлікті құру ерекшеліктерін анықтау;

- шағын кәсіпкерлікті құрудың шетелдік тәжірбиесін Қазақстанда қолдануды қарастыру.

Зерттеу нысаны шағын кәсіпкерлікті құрудың шетелдік тәжірбиелері болып табылады.

Жұмыстың теориялық және әдістемелік негізі ретінде отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектері, Қазақстан Республикасы Үкіметінің заңнамалық және нормативтік актілері, Қазақстан Республикасы сатистика Агенттігінің материалдары қолданылды.

Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде шағын кәсіпкерліктің түсінігі және оның эволюциясы, шағын кәсіпкерліктің қызметтері мен түрлері, шағын кәсіпкерлікті құру жолдары туралы мәліметтер келтірілген.

Екінші бөлімінде АҚШ-тағы шағын кәсіпкерлік, Германиядағы шағын кәсіпкерлікті құру және қолдау тетіктері, Түркиядағы шағын кәсіпкерлікті құру ерекшеліктеріне талдау жұмыстары жүргізіледі.

Үшінші бөлімінде Қазақстандағы шағын кәсіпкерлікті құру ерекшеліктері, шағын кәсіпкерлікті құрудың шетелдік шетелдік тәжірбиесін Қазақстанда қолдану мәселелері қарастырылады.

1 ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ОНЫ ҚҰРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 1. 1 Шағын кәсіпкерліктің түсінігі және оның эволюциясы

Кәсіпкерлік ұғымының тарихы орта ғасырдан басталады. Тіпті сол кезеңдерде саудагерлер, қолөнершілер, үгіттеушілер бастаушы кәсіпкерлер ретінде болған. Орта ғасырларда «кәсіпкер» деген термин одан да бұрынғы «антрепренер», яғни француз сөзі «делдалдық» екі мағынада қолданылды: 1) түрлі мереке мен музыкалық көріністі ұйымдастырушы; 2) өндірістік немесе құрылыс жобаларын басқарушы. Ал «кәсіпкерлік» ұғымын ең алғаш ХVIII ғасырдың басында ағылшын экономисі Ричард Кантильон (1680-1734жж) енгізген.

Осы «Кәсіпкерлік» терминіне байланысты шетел ғалымдарының әртүрлі көзқарастарына тоқтала кетсек:

1723ж. : Парижде басылып шыққан «коммерцияның жалпылай сөздігінде» ең алғаш «Кәсіпкер» ұғымы, яғни «обьектіні өндіру немесе құруда өзіне міндеттеме алатын адам» пайда болған;

1725ж. : Р. Кантильон: кәсіпкер - ол нарық жағдайында тәуекел етуімен байланысты іс-әрекеттер жиынтығын жүзеге асыратын адам;

1776ж. : Адам Смит, кәсіпкерлік - кәсіпорынның меншік иесі;

1797ж. : К. Бодо, кәсіпкер - ол белгілі бір жүзеге асырылатын іске жауапкершілігі бар адам;

1803ж. : Ж. Б. Сэй, кәсіпкерлік - екі өндіріс факторлары еңбек пен капиталдың тәуекел жағдайындағы шығармашылық үйлесуі;

1876ж. : Ф. Уокер, кәсіпкер - ол өзін ұйымдастырушылық қабілеттілігі мен пайда табатын адам;

1934ж. : Й. Шумпетер, кәсіпкер - ол инновациялардың көзі және дамудың қозғаушы күші, новаторлар;

1964ж. : П. Друкер, кәсіпкер - белгілі бір мүмкіндіктерден мейлінше көп пайда түсіретін адам;

1975ж. : А. Шапиро, кәсіпкер - ол әлеуметтік экономикалық механизмдерді ұйымдастырушы. Осылайша шетел ғалымдары анықтама беріп кеткен.

Қазіргі кездегі кәсіпкер деп - пайда табуға бағытталған және тауарларға (қызмет, өнім) сұранысты қанағаттандыру арқылы өз атынан жүзеге асыратын жауапкершілікті, инициативті қызметті атқарушы азаматтар [1] .

Бұл тұрасында ҚР-дың Азаматтық Кодексінің 10-ші бабында: «меншік түрлеріне қарамастан, азаматтар мен заңды тұлғалардың тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранысты қанағаттандыру арқылы пайда табуға бағытталған ынталы қызмет» және ол кәсіпкердің өз атынан, оның тәуекелдері мен мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады делінген.

Кәсіпкерліктің бірнеше анықтамаларын қарастыру негізінде бұл ұғымның негізгі құрамдас бөліктерін атауға болады:

- жауапкершілік, тәуекел, инициатива;

- жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау;

- құралдарды іске асыру еркіндігі;

- жаңа шешімдерді, идеалдарды іздеу.

Жоғарыдағы кәсіпкерліктің құрамдас бөліктері менеджмент функцияларымен байланысты еркіндігін көтеруге болады [2] .

Сонымен, Шағын кәсіпкерлік бұл - қаржы ресурстарының шектелген жағдайларында жұмыс істейтін, қауіптің және белгісіздіктің жоғарғы үлесімен жанасатын, толық экономикалық жауапкершілікке негізделген табысты алу мақсатымен өндірістің барлық факторларын қозғалысқа келтіретін және меншек иесінің өндіріс пен басқару процесіне жеке қатысуын талап ететін, шаруашылық жүргізуші субьектілердің ынталы, инновациялық қызметі.

Берілген анықтама шағын кәсіпкерлік процесін толық көлемде сипаттайды, оның мәнін инновация ретінде анықтайды, кәсіпкерлер қызметінде қауіп және белгісіздік элементтерінің болуын білдіреді, өндіріс және басқару процесінде меншік иесінің рөлін анықтайды, және ең бастысы- кәсіпкерлік қызметтің ынталандырушысы болып алынатын табыс келеді. Шағын кәсіпкерліктің тұжырымдалған анықтамасы шағын бизнестен түбегейлі ерекшеленеді. Берілген анықтамаға сәйкес шағын кәсіпкерлікке өндірілетін өніммен қызметтердің, өндірісті ұйымдастырудың қолданылатын әдістерінің үнемі жаңартылуы, жоғары өнімді жабдықтар мен жаңа технологияларды енгізу, пайданы ғана емес, сонымен қатар үстеме пайданы алу тән. Ал шағын бизнеске репродуктивтік қызметтерді атқару және жоспарланған пайданы алу тән.

Соңғы он жылда көптеген мемлекеттер шағын кәсіпкерлікті орталықтандырылған қолдаудың жеке обьектісі ретінде сыртқы экономикалық қызметті анықтады. Көптеген өнеркәсібі дамыған елдердің шағын кәсіпкерлігі сыртқы нарықта өзін жақсы көрсетті. Қолдаудың берілген түрін көрсетудің шетелдік тәжірбиесінен бізге өнімді экспортқа шығарумен айналысатын ШКС несиелеудің және салық салудың жеңілдетілген түрлерінен үлгі алу қажет.

Осыған орай, келесі бөлімде шағын бизнестің қызметтері мен түрлері толығымен ашылып, талқыланады. Кәсіпкерлік түсінігінің мәні қарастырылады.

1. 2 Шағын кәсіпкерліктің қызметтері мен түрлері

Экономикалық және заңдық категория ретінде ғылыми тұрғыдан талдау жасау кәсіпкерлікті рыноктық шаруашылықтың ажырамас элементі екендігін дәлелдеп отыр.

Әлемдік тәжірбиде көрсеткендей, кәсіпкерлік қызметте жан-жақты дамуына құқылық түрдегі базасы жеткіліксіз, оған сай әлеуметтік-экономикалық шарт қолдану қажет. Олай дейтініміз, рынок пен кәсіпкерлік қызмет кенеттен пайда болып, тез дамымайтыны кімге болса да түсінікті. Олар бұйрықпен, үкімет шешімдерімен, міндеттеу жолымен іске қосылады. Өйткені, ақшасыз, тауарсыз, капиталсыз ең бастысы реттеуші құн заңынсыз қозғаушы күшінің бәсекесінсіз олар дами алмайды.

Одақтық Республикалардың тәжірибесінде экономиканы құрамдас элементтерге шартты бөлудің дәстүрлі жүйесі кеңінен қолданылған, ол халық шаруашылығының даму бағытын және заңдылығын жан-жақты танып білуге мүмкіндік береді, сондай-ақ жаңадан қалыптасқан мәселелерді өз кезеңінде байқауға және олардың жедел шешілуі бойынша шаралар қолдануға мүмкіндік береді [10] .

Қазіргі уақытта нарықтық қатынастар жүйесінде кәсіпорындар келесідей айрықша ерекшеліктерімен сипатталады, мөлшері, жұмыс істеушілер саны, қай салаға жататындығы, негізгі және айналым қорларының құны, шығарылатын өнім көлемі.

Осылайша, кәсіпорындардың үш түрін бөліп көрсетуге болады: ірі, орта және шағын. Олардың кешені бірін-бірі толықтыра отырып, экономиканың тұтас ағзасын құрайды.

Ірі кәсіпорындар - нарыққа негізгі өнім шығарушылар болып табылады. Ірі кәсіпорындар - эконамика «қаңқасы», экономикалық тұрақтылықтың базисі.

Шағын кәсіпорындар, үнемі жаңарып тұратын номенклатурасымен және ассортиментімен, аз ғана партияда өнім дайындау, шектеулі тұтынушылар жағдайында елеусіз материалдар мен шикізатты қолдану қажет болған жағдайда пайда болады. Сонымен, шағын кәсіпорындар нарықтың салыстырмалы толған кезінде жекелеген тапсырыстарды есепке алып өнімді аяқтайды, яғни ұсақ-түйек өнімдер өндіріледі. Сонымен қатар, шағын кәсіпорындар қызметтің барлық саласында нөлдік нәтиже алумен байланысты жоғары тәуекелге ие болып табылады. Бұл әрі инновациялық қызмет, әрі жаңа технологияны игеру. Өнімнің жаңа түрін игеру. Шағын кәсіпорындардың капиталымен тәуекел, іріге қарағанда қоғамға аз шығындар алып келеді, сондықтан мемлекет шағын кәсіпорындарды құру және дамыту үшін арнайы жеңілдіктер тәртібін тағайындау керек [2] .

Сондай-ақ шағын бизнес сферасына өздерінің тәуелсіз меншігі бар, шаруашылық еркіндікке ие және өз қызметі сферасында үстемдік етпейтін фирмалар жатады. Көптеген шетелдік зерттеулер шағын кәсіпорындарға 500 адамнан аспайтын жұмысшылар бар және сату көлемі 20 млн доллардан аспайтын фирмаларды жатқызады. Бірақ бұл көрсеткіштер шартты болып табылады.

Қазақстанда шағын бизнеске бірнеше инвесторлармен құрылатын, географиялық шектелген зоналарда қызмет ететін және нарықтың шектеулі үлесіне ие, басқаруды құрушылар жүзеге асыратын, барлық негізгі стратегиялық шешімдерді өздері қабылдайтын кәсіпорындар жатады. Басқару сипаты икемділігімен, форьмалділіктің жоқтығымен шешімін қабылдау барысында, өндіріс саласында, басқару саласында жұмысшылардың өзара алмасуының жоғарылығымен ерекшеленеді.

Нарықтық экономиканың шаруашылық жүргізуші субъектілерде «кәсіпкерлік» және «бизнес» ұғымдары өзара тығыз байланысты. Кәсіпкерлік пен бизнесті экономикалық қызметтің бір түрі ретінде қарастыра отырып, отандық және шетелдік зерттеушілердің айтулары бойынша, бұл терминдер - өндіру немесе алу және тауарларды сату, басқа тауарларға айырбастау үшін қызмет көрсету немесе жай қызмет көрсету, серіктестіктер арасында екі жақты пайда табу негізіндегі ақшалар арқылы пайда табуға бағытталған, жеке тұлғалармен, кәсіпорындармен немесе ұйымдармен жүзеге асырылатын (тек заңмен тыйым салынбаған ) еркін шаруашылықты білдіреді.

Бірақ «кәсіпкерлік» және «бизнес» түсініктері экономикалық тұрғыдан қарастырғанда синонимдер болып табылады. «Бизнес» түсінігі экономикалық тұрғыдан қарағанда кеңірек. Шетелдік әдебиеттерде нарықтық экономика бойынша бизнес қағамның қажеттілігін қамтамасыз ететуге қажетті өндіріс жүйесі ретінде анықталады. Бизнес нарықтық экономиканы барлық қатысушыларының арасындағы қатынастарды қамтиды және тек қана жалдамалы жұмысшылардың да, мемлекеттік құрылым қызметкерлерінің де қызметтерін қамтиды. Жалпы түрде бизнес - бұл нарықтық қатынастар жүйесіндегі адамдардың іскерлік белсенділіктері. Ал, кәсіпкерлік қызмет бизнестің бір формасы ретінде қарастырылады және оның әр түрлі сфераларында жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексіне сәйкес (жалпы бөлім) : «кәсіпкерлік - азаматтар мен заңды тұлғалардың меншік нысанына қарамастан, тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранысты қанағаттандыру арқылы пайда табуға бағытталған, жеке меншік немесе мемлекеттік кәсіпорындарды шаруашылық басқару құқығына негізделген ынталы қызметі. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкердің өз атынан, өз тәуекелімен және өзінің мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады».

Соған қарамастан, тәжірибеде «кәсіпкерлік» пен «бизнес» терминдері бірін-бірі алмастыруда. Нақтылап кететін жағдай, «кәсіпкерлік» және «шағын бизнес» бір-біріне синоним бола алады. Өйткені, шағын бизнес кәсіпкерлік пен айналысатын шағын кәсіпорындардың қызметін қарастырады. Әрі қарай, мен, осы дәстүрлі қалыптасқан көзқарасты ұстанатын боламын. Бәрімізге белгілі, шағын және орта бизнесте жеке секторлар басшылық етеді. Өзінің кәсіпорынын ашу барысында адамдарды не қозғайды? Келесідей себептерді бөліп көрсетеді пайда табу, қоғамның әлеуметтік, экономикалық және материалдық жағдайын жақсарту. Басқалардың ішінде кәсіпкерлік қызметпен айналысудың мативі ретінде келесілерді көрсету керек: тұлғалардың өзін - өзі қалыптастыру мүмкіндігі, шаруашылық процеске халық қаржысының бір бөлігін қосу, қосымша және басқада ресурстарды қосу, азаматтардың өз табыстарын заңды жолмен арттыруға ұмтылу [7] .

Қазақстан Республикасының жеке кəсіпкерлік субъектілерін 2006 жылғы 31 қаңтардағы № 124-ші «Жеке кəсіпкерлер туралы» Заңы үлкен үш топқа бөледі :

1. шағын кəсіпкерлік субъектілері - бұл жеке кəсіпкерлер жəне заңды тұлғалар, олардың 50 адамнан көп емес жұмысшылары бар жəне орташа актив құны (баланста көрсетілген жеке кəсіпкерлер мен заңды тұлғалардың мүліктері) жылына 60 000 минималдық есеп көрсеткішінен аспайтын, 2010 жылы 84 780 000 теңгені құрады (активтердің максималды құнын есептеу оңай - 60 000 əрбір жылға республикалық бюджеттен заңда бекітілген айлық есептік көрсеткішке көбейту керек, мысалы 2010 жылы ол 1 413 теңгені құрайды) ;

2. орташа кəсіпкерлік субъектілері - заңды тұлғалық білімі жоқ жеке кəсіпкерлер, жұмысшыларының орташа жылдық саны елу адамнан кем емес жəне жеке кəсіпкерлікті жүзеге асыратын заңды тұлғалар, жұмысшыларының орташа жылдық саны екі жүз елу адамнан көп емес немесе орташа жылдық активтерінің құны 459. 225. 000 теңгеден артық емес (325 000 х əрбір жылға республикалық бюджеттен заңда бекітілген айлық есептік көрсеткіш мөлшерін тиісті қаржылық жылға көбейту) .

3. ірі кəсіпкерлік субъектілері - жеке кəсіпкерлікті жүзеге асыратын заңды тұлғалар, жұмысшыларының орташа жылдық саны елу адамнан жоғары немесе орташа жылдық активтерінің құны 459. 225. 000 теңгеден артық (325 000 артық х əрбір жылға республикалық бюд- жеттен заңда бекітілген айлық есептік көрсеткіш мөлшерін тиісті қаржылық жылға көбейту) [6] .

Кәсіпкерлік қызмет - бұл коммерциялық табысқа қол жеткізуді көздейтін іс-әрекет, ал кәсіпкер кәсіпорынды (фирманы) иемденетін адам немесе иемденушінің атынан кәсіпорынның жұмыстарын атқатарын өкілетті менеджер.

Кәсіпкер шаруашылығы - іс-әрекеттің белгілі типінен тұрады. Жаңашылдық, ресурстарды пайдалану, тәуекелге бел байлаушылық, технологиялық процестерді қолдап пайдаланудағы икемділік пен тапқырлық осы және тағы басқалар. Кәсіпкерлікті өндірістік, коммерциялық-делдалдық, сауда-саттық инновациялық консультативтік іс-әрекеттерді және құнды қағаздар мен жүргізілетін операцияларды қамтиды.

Кәсіпкерлік қабілеті - адам капиталының ерекше түрі. Бұл игіліктер мен қызметтерді жасауға қоданатын, өндірістің барлық факторларының бір-бірімен келісімді, сәйкес түрде қызмет етуін көздейтін іс-әрекет. Адам ресурстарының осы түрінің ерекшелігі мынада: Олар қауіп-қатерлілікті, шығынға ұшырау мүмкіндіктерінің болуына тәуекелдік етіп, өндіріс процесіне, коммерциялық негізге сүйене отырып, өндірілетін өнімнің жаңа түрін, алдыңғы қатарлы технологияларды, бизнесті ұйымдастырудың тиімді формаларын кіргізу болып табылады. Кәсіпкерік қызмет - шама жағынан және нәтижелік жағынан квалификациясы өте жоғары сипаттағы еңбек күшін жұмсаумен пара-пар келеді.

Кәсіпкерік қызмет - бұл өндірістің ерекше факторы. Осы факторт өндірісті ұйымдастырып жүргізуде белсенділікті, іскерлікті, саналылықты, жауапкершілікті, тәуекелшілікті кең пайдалануды талап етеді.

Қазіргі жағдайда кәсіпкерлік қызмет өзара әрекеттестігінің анағұрлым өзекті түрлері - шаруашылық қызметпен оны басқару құрылымдары интеграцияланған әр түрлі корпоративті бірлестік формалары. Сонымен қатар дамушы кәсіпкерлікті көпшілігі өз бетінше қолайсыз оқиғалардың алдын-алуын жөн көреді.

Қазақстанның көптеген кәсіпкерлері шаруашылық жүргізу үлгісі орталықтан басқару кезеңінің өндірістік-технологиялық негіздері мен шетелдік тәжірбиеден алынған нарықтық-құқықтық ұйымдастыру мен институционалдық элементтерден құрылған. Жалпы алғанда, бүгінгі күні шын мәсінісінде тиімді іс-әрекет, дайын кәсіптік қаржылық құрылымдар жоқтың қасы деуге болады.

Сонымен, кәсіпорындардың үш түрін бөліп көрсетуге болады: ірі, орта және шағын. Олардың кешені бірін-бірі толықтыра отырып, экономиканың тұтас ағзасын құрайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.