Мультимедиалық технологиялар арқылы оқушылардың креативтігін дамыту
Кіріспе 3
1 Мультимедиалық технологиялардың педагогикалық мүмкіндіктері және оқушылардың креативтілігі 3
1.1 Ғылыми теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтамалар беру 3
1.2 Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызы 3
1.3 Мультимедиалық технологияларды оқыту жүйесінің принциптері 3
2 Мультимедиалық технологияларды пайдалана отырып, оқушылардың креативтілігін дамытудың жолдары 3
2.1 Оқушылардың креативтілігі 3
2.2 Мультимедиалық технологиялардың оқушы креативтігін дамытудағы мүмкіндіктері 3
2.3 Мультимедиалық технологияларды қолдана отырып, оқушылардың креативтігін дамыту моделі 3
Қорытынды 3
Глоссарий 3
Қолданылған әдебиеттер тізімі 3
Қосымша 3
1 Мультимедиалық технологиялардың педагогикалық мүмкіндіктері және оқушылардың креативтілігі 3
1.1 Ғылыми теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтамалар беру 3
1.2 Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызы 3
1.3 Мультимедиалық технологияларды оқыту жүйесінің принциптері 3
2 Мультимедиалық технологияларды пайдалана отырып, оқушылардың креативтілігін дамытудың жолдары 3
2.1 Оқушылардың креативтілігі 3
2.2 Мультимедиалық технологиялардың оқушы креативтігін дамытудағы мүмкіндіктері 3
2.3 Мультимедиалық технологияларды қолдана отырып, оқушылардың креативтігін дамыту моделі 3
Қорытынды 3
Глоссарий 3
Қолданылған әдебиеттер тізімі 3
Қосымша 3
Зерттеудің өзектілігі: Қоғам ілгері дамыған сайын білім беру жүйесінің алдына қойған мақсаты білім беруді ақпараттандыру, пәндерді ғылыми – технологиялық негізде оқыту болып табылады.
Сондықтан да мультимедиалық технологиялардың зерттелуі уақыт талабы, себебі мұғалім жаңа технологияларды, алға қойылған педагогикалық мәселелерді сапалы және тиімді пайдалануы қажет.
Компьютерлік технологиялардың ішіндегі оқу үрдісінің қолайлысы – мультимедиалық технологиялар. Бұл дегеніміз ғылыми негізде дайындалған педагогикалық ақпараттық өнім. Ол өскелең ұрпақтың ақпарат құралдарымен жұмыс істей білуінің бірден бір себебі.
Бүгінде ауыл мектептерінде де компьютер, интерактивті тақта секілді игіліктер жете бастады. Мультимедианы қолдану оқушылардың оқуға деген ынтасын, белсенділігін, қызығушылығын арттырады.
Мультимедиалық технологияларды қазіргі білім беру саласында дер кезінде игеру және тиімді пайдалану өз дәрежесінде жүргізілмеуде. Мұның себептері: 1. Мультимедиалық технологияларды педагогикалық іс – әрекетінде тиімді пайдалана алатын мұғалімдердің аз болуы; 2. Оқу орындарының материалдық – техникалық базасын үнемі жаңа технологиялармен жабдықтап отыру қажеттілігінің ескерілмеуі; 3. Оқу әдістемелік жұмыстардың жаңаша сипатта жүргізілмеуі т.б. жағдайлар себеп болып отыр.
Елімізде орта мектептерді ақпаратты – коммуникациялық тұрғыдан жабдықтау мақсаты іске асырылып келе жатқанымен, сол мақсат – мүдденің қандай қажеттіліктен туындағанына мән берілмей келеді.
Зерттеудің мақсаты: Мультимедиалық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдарын анықтау.
Зерттеудің міндеттері:
– Әдебиеттермен танысу;
– Ғылыми – теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтама беру;
– Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызын анықтау;
– Мультимедиалық технологиялардың әдістемелік, педагогикалық мүмкіндіктерін талдау;
– Мультимедиялық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдарын қарастыру;
– Мультимедиалық технологияны пайдалану арқылы оқушылардың креативтігін дамытудың моделін жасау.
Зерттеу нысаны: Жалпы білім беретін мекемелерде, оқу тәрбие процесінде мультимедиалық технологияларды пайдалану процесі.
Зерттеу пәні: Бастауыш және орта сыныптарда мультимедиалық технологияларды қолдану арқылы оқушылардың креативтігін дамытудың жолдары.
Сондықтан да мультимедиалық технологиялардың зерттелуі уақыт талабы, себебі мұғалім жаңа технологияларды, алға қойылған педагогикалық мәселелерді сапалы және тиімді пайдалануы қажет.
Компьютерлік технологиялардың ішіндегі оқу үрдісінің қолайлысы – мультимедиалық технологиялар. Бұл дегеніміз ғылыми негізде дайындалған педагогикалық ақпараттық өнім. Ол өскелең ұрпақтың ақпарат құралдарымен жұмыс істей білуінің бірден бір себебі.
Бүгінде ауыл мектептерінде де компьютер, интерактивті тақта секілді игіліктер жете бастады. Мультимедианы қолдану оқушылардың оқуға деген ынтасын, белсенділігін, қызығушылығын арттырады.
Мультимедиалық технологияларды қазіргі білім беру саласында дер кезінде игеру және тиімді пайдалану өз дәрежесінде жүргізілмеуде. Мұның себептері: 1. Мультимедиалық технологияларды педагогикалық іс – әрекетінде тиімді пайдалана алатын мұғалімдердің аз болуы; 2. Оқу орындарының материалдық – техникалық базасын үнемі жаңа технологиялармен жабдықтап отыру қажеттілігінің ескерілмеуі; 3. Оқу әдістемелік жұмыстардың жаңаша сипатта жүргізілмеуі т.б. жағдайлар себеп болып отыр.
Елімізде орта мектептерді ақпаратты – коммуникациялық тұрғыдан жабдықтау мақсаты іске асырылып келе жатқанымен, сол мақсат – мүдденің қандай қажеттіліктен туындағанына мән берілмей келеді.
Зерттеудің мақсаты: Мультимедиалық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдарын анықтау.
Зерттеудің міндеттері:
– Әдебиеттермен танысу;
– Ғылыми – теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтама беру;
– Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызын анықтау;
– Мультимедиалық технологиялардың әдістемелік, педагогикалық мүмкіндіктерін талдау;
– Мультимедиялық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдарын қарастыру;
– Мультимедиалық технологияны пайдалану арқылы оқушылардың креативтігін дамытудың моделін жасау.
Зерттеу нысаны: Жалпы білім беретін мекемелерде, оқу тәрбие процесінде мультимедиалық технологияларды пайдалану процесі.
Зерттеу пәні: Бастауыш және орта сыныптарда мультимедиалық технологияларды қолдану арқылы оқушылардың креативтігін дамытудың жолдары.
1. Мультимедийные технологии» лекционный курс. Якушин А.В http://www.tula.net/tgpu/resouces/yakushin/html_doc/doc08/doc08index.ht
2. Мультимедиа для всех» статьи И.Р.Куцнецова (http://inftech.webservis.ru/it/multimedia)
3. Тенденции развития аппаратного обеспечения компьютеров. Статья «Мультимедия» (http://cdo.bseu.by/dl/hardware)
4. «Мультимедийные технологии обработки и представления информации» (http://do.rksi.ru/library/courses/it/tema3_1.dbk)
5. "Интернет и мультимедийные технологии" (http://www.yastudent.ru/uni/10/faculty/77)
6. «Сенсорные мультимедийные технологии» http://www.multipresent.ru/smt
7. «Информатика и информационные технологии» статьи «Аппаратное обеспечение мультимедиа технологии», «Программное обеспечение мультимедиа технологии» (http://www.infotechno.ru/public.aspx?ngu_iit)
8. А.В. Овчаров “Информатизация образования как закономерный процесс в развитии педагогических технологий» (aeli.altai.ru/nauka/sbornik/2000/ ovcharov2.html)
9. А.В. Осин Мультимедиа в образовании: контекст информатизации. Москва Агентство Издательский сервис, 2004 г.
10. Смолянинова О.Г. Мультимедиа в образовании(теоретические основы и методика использования) Красноярск, КрГУ, 2003
11. Андреев, В.И. Диалектика воспитания и самовоспитания творческой личности [Текст] / В.И.Андреев. – Казань, 1988. – 236 с. - ISBN 5-7464-0029-7
12. Бернштейн, М.С. Психология научного творчества [Текст] М.С.Бернштейн // Вопросы психологии. – 1965. - №3. – С.35-38.
13. Библер, В.С. Мышление как творчество [Текст] / В.С.Библер // Введение в логику мысленного диалога. – М., 1975. – ISBN 5-642-879516-2
14. Богоявленская, Д.Б. Интеллектуальная активность как проблема творчества [Текст] / Д.Б.Богоявленская. - М.: РГУ, 1983. - 302 с. - ISBN 5-234-167951-2
15. Богоявленская, Д.Б. Пути к творчеству [Текст] / Д.Б.Богоявленская // Наука и жизнь, 1977. №1. – С.87-91.
16. Борзова, В.А. Развитие творческих способностей у детей [Текст] / В.А. Борзова, А.А.Борзов. – Самара: Самар. Дом печати, 1994. -315 c. – ISBN 5-871-94561-2
17. Вишнякова, Н.В. Креативная психопедагогика: Монография – Ч.1 [Текст] Н.В.Вишнякова. – Минск, 1995. – 126 с. – ISBN 5-4862-354972-5
18. Галкина, Т.В. Диагностика и развитие креативности [Текст] Т.В.Галкина, Л.Г. Алексеева Развитие и диагностика способностей / Под ред. В.Н. Дружинина. – М., 1991. – 140 с. – ISBN 5-64213-412-4
19. Гaфитулин, М.С. Рaзвитиe твoрчeскoгo вooбрaжeния: Из oпытa рaбoты сo шкoльникaми нaчaльных клaссoв: Мeтoд. рaзрaбoткa пo испoльзoвaнию элeмeнтoв тeoрии рeшeния изoбрeтaтeльских зaдaч в рaбoтe с дeтьми [Текст] М.С. Гафитуллин. - Фрунзe, 1990. - С. 2-18.
2. Мультимедиа для всех» статьи И.Р.Куцнецова (http://inftech.webservis.ru/it/multimedia)
3. Тенденции развития аппаратного обеспечения компьютеров. Статья «Мультимедия» (http://cdo.bseu.by/dl/hardware)
4. «Мультимедийные технологии обработки и представления информации» (http://do.rksi.ru/library/courses/it/tema3_1.dbk)
5. "Интернет и мультимедийные технологии" (http://www.yastudent.ru/uni/10/faculty/77)
6. «Сенсорные мультимедийные технологии» http://www.multipresent.ru/smt
7. «Информатика и информационные технологии» статьи «Аппаратное обеспечение мультимедиа технологии», «Программное обеспечение мультимедиа технологии» (http://www.infotechno.ru/public.aspx?ngu_iit)
8. А.В. Овчаров “Информатизация образования как закономерный процесс в развитии педагогических технологий» (aeli.altai.ru/nauka/sbornik/2000/ ovcharov2.html)
9. А.В. Осин Мультимедиа в образовании: контекст информатизации. Москва Агентство Издательский сервис, 2004 г.
10. Смолянинова О.Г. Мультимедиа в образовании(теоретические основы и методика использования) Красноярск, КрГУ, 2003
11. Андреев, В.И. Диалектика воспитания и самовоспитания творческой личности [Текст] / В.И.Андреев. – Казань, 1988. – 236 с. - ISBN 5-7464-0029-7
12. Бернштейн, М.С. Психология научного творчества [Текст] М.С.Бернштейн // Вопросы психологии. – 1965. - №3. – С.35-38.
13. Библер, В.С. Мышление как творчество [Текст] / В.С.Библер // Введение в логику мысленного диалога. – М., 1975. – ISBN 5-642-879516-2
14. Богоявленская, Д.Б. Интеллектуальная активность как проблема творчества [Текст] / Д.Б.Богоявленская. - М.: РГУ, 1983. - 302 с. - ISBN 5-234-167951-2
15. Богоявленская, Д.Б. Пути к творчеству [Текст] / Д.Б.Богоявленская // Наука и жизнь, 1977. №1. – С.87-91.
16. Борзова, В.А. Развитие творческих способностей у детей [Текст] / В.А. Борзова, А.А.Борзов. – Самара: Самар. Дом печати, 1994. -315 c. – ISBN 5-871-94561-2
17. Вишнякова, Н.В. Креативная психопедагогика: Монография – Ч.1 [Текст] Н.В.Вишнякова. – Минск, 1995. – 126 с. – ISBN 5-4862-354972-5
18. Галкина, Т.В. Диагностика и развитие креативности [Текст] Т.В.Галкина, Л.Г. Алексеева Развитие и диагностика способностей / Под ред. В.Н. Дружинина. – М., 1991. – 140 с. – ISBN 5-64213-412-4
19. Гaфитулин, М.С. Рaзвитиe твoрчeскoгo вooбрaжeния: Из oпытa рaбoты сo шкoльникaми нaчaльных клaссoв: Мeтoд. рaзрaбoткa пo испoльзoвaнию элeмeнтoв тeoрии рeшeния изoбрeтaтeльских зaдaч в рaбoтe с дeтьми [Текст] М.С. Гафитуллин. - Фрунзe, 1990. - С. 2-18.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Мультимедиалық технологиялар арқылы оқушылардың креативтігін дамыту
Орындаған: ________ топ студенті
Ғылыми жетекші:
____________________________
Астана 2014
ЖОСПАР
Кіріспе 3
1 Мультимедиалық технологиялардың педагогикалық мүмкіндіктері және оқушылардың креативтілігі 5
1.1 Ғылыми теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтамалар беру 5
1.2 Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызы 7
1.3 Мультимедиалық технологияларды оқыту жүйесінің принциптері 16
2 Мультимедиалық технологияларды пайдалана отырып, оқушылардың креативтілігін дамытудың жолдары 22
2.1 Оқушылардың креативтілігі 22
2.2 Мультимедиалық технологиялардың оқушы креативтігін дамытудағы мүмкіндіктері 24
2.3 Мультимедиалық технологияларды қолдана отырып, оқушылардың креативтігін дамыту моделі 27
Қорытынды 37
Глоссарий 39
Қолданылған әдебиеттер тізімі 40
Қосымша 42
Кіріспе
Зерттеудің өзектілігі: Қоғам ілгері дамыған сайын білім беру жүйесінің алдына қойған мақсаты білім беруді ақпараттандыру, пәндерді ғылыми - технологиялық негізде оқыту болып табылады.
Сондықтан да мультимедиалық технологиялардың зерттелуі уақыт талабы, себебі мұғалім жаңа технологияларды, алға қойылған педагогикалық мәселелерді сапалы және тиімді пайдалануы қажет.
Компьютерлік технологиялардың ішіндегі оқу үрдісінің қолайлысы - мультимедиалық технологиялар. Бұл дегеніміз ғылыми негізде дайындалған педагогикалық ақпараттық өнім. Ол өскелең ұрпақтың ақпарат құралдарымен жұмыс істей білуінің бірден бір себебі.
Бүгінде ауыл мектептерінде де компьютер, интерактивті тақта секілді игіліктер жете бастады. Мультимедианы қолдану оқушылардың оқуға деген ынтасын, белсенділігін, қызығушылығын арттырады.
Мультимедиалық технологияларды қазіргі білім беру саласында дер кезінде игеру және тиімді пайдалану өз дәрежесінде жүргізілмеуде. Мұның себептері: 1. Мультимедиалық технологияларды педагогикалық іс - әрекетінде тиімді пайдалана алатын мұғалімдердің аз болуы; 2. Оқу орындарының материалдық - техникалық базасын үнемі жаңа технологиялармен жабдықтап отыру қажеттілігінің ескерілмеуі; 3. Оқу әдістемелік жұмыстардың жаңаша сипатта жүргізілмеуі т.б. жағдайлар себеп болып отыр.
Елімізде орта мектептерді ақпаратты - коммуникациялық тұрғыдан жабдықтау мақсаты іске асырылып келе жатқанымен, сол мақсат - мүдденің қандай қажеттіліктен туындағанына мән берілмей келеді.
Зерттеудің мақсаты: Мультимедиалық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдарын анықтау.
Зерттеудің міндеттері:
- Әдебиеттермен танысу;
- Ғылыми - теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтама беру;
- Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызын анықтау;
- Мультимедиалық технологиялардың әдістемелік, педагогикалық мүмкіндіктерін талдау;
- Мультимедиялық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдарын қарастыру;
- Мультимедиалық технологияны пайдалану арқылы оқушылардың креативтігін дамытудың моделін жасау.
Зерттеу нысаны: Жалпы білім беретін мекемелерде, оқу тәрбие процесінде мультимедиалық технологияларды пайдалану процесі.
Зерттеу пәні: Бастауыш және орта сыныптарда мультимедиалық технологияларды қолдану арқылы оқушылардың креативтігін дамытудың жолдары.
Зерттеу болжамы: Егер мультимедиалық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдары анықталса, онда оқушылардың мультимедиалық сауаттылықтары артады.
Зерттудің ғылыми жаңалығы: - Мультимедиалық технологиялардың әдістемелік, ұйымдастырушылық, техникалық, психо-педагогикалық ерекшеліктері талданады.
- Мултимедиалық технологияларды пайдалану арқылы оқушылардың креативтігін тиімді дамыту жолдарының теориялық және практикалық негіздемесі жасалынады.
Зерттеудің практикалық мәнділігі: Техникалық және кәсіптік орта білім беру оқу орындарының студенттері, мектеп мұғалімдеріне ұсынылады.
1 Мультимедиалық технологиялардың педагогикалық мүмкіндіктері және оқушылардың креативтілігі
1.1 Ғылыми теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтамалар беру
Мәтіндік ақпаратпен, графикалы бейнемен, дыбыспен, анимациялы компьютерлік графикамен бір кешенде жұмыс істеуге мүмкіндік беретін қазіргі заманғы техникалы орталар мультимедия ортасы деп аталады.
Мультимедия (multimedia - көп орталы) - бұл әр түрлі физикалық көрсетілімі бар (мәтін, графика, сурет, дыбыс, анимация, видео) және әр түрлі тасушыларда орналасқан (магниттік және оптикалық дискілер, аудио және видеоленталар) ақпаратты өңдеумен байланысқан компьютерлік технологиялар ауданы.
Мультимедия құралдары - бұл әр түрлі орталарды қолданып (дыбысты, видео, графиканы, мәтінді, анимацияны) адамға компьютермен араласуына мүмкіндік беретін ақпаратты және программалы құралдар комплексі.
Мультимедия жарнамалық бизнесте, компьютерлік ойындар жасауда кең қолданылады. Мультимедия технологияларының қызықты мүмкіндіктері электрондық оқу құралдарын жасауда және басқа оқып үйренуге арналған материалдар дайындауда көп пайдаланылады. Мультимедиялық технологияларды кеңінен қолдану оқытудың қазіргі компьютерлік технологияларын дамытудың жаңа бағыттарын дамытуға зор үлес қосып келеді.
Мультимедия технологияларын қолдану үйретілетін бағдарламалық қамтамассыздандыру мүмкіндіктерін көрнекті көрсетуіне мүмкіндігін береді, соның ішінде, слайд-презентациялармен көрсету оқытудың тиімділігін жоғарылатуға мүмкіндік береді. Сонымен, мультимедиялық технологияларды оқу үрдісінде қолдану оқу ақпаратын көрнекті етеді, оны оңай және тез қабылдап меңгерілуіне жол береді.
Интерактивті - inter (бірлесу), act (әрекет жасау) мағынасын білдіреді. Білім берудегі интерактивті технология - сабақ барысында оқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін-бір толықтыратын, сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын оқыту барысы Интерактивті тақта - бұл компьютердің қосымша құрылғыларының бірі және де дәріс берушіге немесе баяндамашыға екі түрлі құралдарды біріктіретін: ақпараттың кескіні мен қарапайым маркер тақтасын біріктіретін құрал. Бүгінгі күні бірнеше интерактивті тақта түрлері бар. Солардың бірі - ACTIVboard (Promethean компаниясы), ACTIVstudio программасы арқылы іске қосылады. Бұл құрылғы компьютер, мультимедиялық проектор және ақпараттарды енгізуге арналған активті қаламнан тұрады [1, б. 93].
Осы техникалық оқыту кешеніне кіретін интерактивті құралдарға тоқтала кетсек. ACTIVstudio-ның көптеген құралдары бар, атап айтқанда, объектілер құратын, арнайы эффектілер енгізетін презентацияда интерактивті элементтерді қолданатын. Бұл құралдарды пайдалану үшін нақты презентацияларда құралдар панелінің көмегі қажет.
ActinPen - бұл меңзерді басқару құрылғысы және компьютер мен тақта арасындағы байланысты іске асырушы құрылғы. Активті қалам мен тышқан құрылғысының арасында өзара байланыстар бар, яғни активті қалам тышқан құрылғысының қызметін атқара алады.
Сурет 1 - Мультимедиялық құрылғылар
ACTIVwand. Электронды ACTIVwand нұсқауышының ұзындығы 54 см, тақтаның жоғарғы бөлігінен кішкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жанында орналасқан батырма ташқанның сол жақ батырмасының қызметін атқарады.
ACTIVwand нұсқауышы web-бетте жұмыс жасағанда rollover және hover функцияларын атқаруға өте қолайлы. ACTIVboard интерактивті тақтасында жұмыс жасаушыға проектордың сәулесінен астынан шығуға мүмкіндік береді. "Оң қол", сонымен бірге "сол қолмен" жұмыс жасауға қолайлы құрал.
ACTIVpanelpro. ACTIVpanelpro (Активпанель) үлкен аудиторияларда қолдануға өте қолайлы, онда үлкен экранға проекцияға қолданады. ACTIVpanelpro арнайы қарындаштың көмегімен дисплейде жазылған жазулар компьютер арқылы тақтадан көруге мүмкіндік береді. ACTIVpanelpro өте жеңіл зат, бөлмеден бөлмеге қиындықсыз-ақ алып жүре беруге болады, ал проектор болса кескінді үлкейтіп көрсетеді.
ACTIVpanelpro ДК басқарады, сурет салады, жазу жазады - бұл ақпаратты енгізетін құрылғыға жатады. ACTIVslate. Радиопортты ACTIVslate панель құрылғысы топпен жүргізілетін конференцияға қатысушылардың белсенді қатысуына мүмкіндік береді.
Конференция немесе презентация кезінде аудиторияда еркін қозғалуға болады ACTIVslateXR панель аудиторияның кез келген жерінен тақтамен жұмыс жасай алады. ACTIVslateXR көмегімен қатысушылар өз шешімдерін орындарынан тұрмай-ақ тақтада жаза алады.
ACTIVtablet. ACTIVtablet планшеті қарапайым тышқанның қызметін атқара алады, презентация мен конференция материалдарын ACTIVstudio2 немесе ACTIVprimary тақтасыз (ACTIVboard көмегінсіз) компьютерде дайындауға мүмкіндік беретін құрылғы. ACTIVtablet компьютерге USB порт арқылы қосылады, бағдарламаның барлық функцияларын қолдануға болады. Арнайы батареясыз қаламмен флипчарт беттерінде жазу жаза алады.
ACTIVote. ACTIVote2 тестілеу жүйесі конференцияның барлық қатысушыларына сұрақтарға, бірнеше берілген жауаптардың нұсқаларынан желісіз радио пульттің батырмасын басу әдісімен жауап беруге мүмкіндік береді. Пульттың көмегімен ақпаратты ACTIVboard қабылдайды және де өңделіп конференция қатысушысының жауабын қабылдайды. ACTIVote2 қарапайым тест жүргізуге өте қолайлы зат. ACTIVote2 16 немесе 32 пульттан кішкене чемоданда тест жүргізу үшін қолданылады.
ACTIVote қолдана отырып, Тест дайындау шеберінде ACTIVstudio бағдарламасында флипчартта мәтіндік немесе графиктік түрде тест сұрақтары кітапханада сақталады да, тестің нәтижесін кесте немесе диаграмма түрінде компьютердің жадында сақтайды. Тестің нәтижесін EXСEL немесе WORD редакторларында экспорт жасауға болады.
ACTIVstudio программалық жабдығы Интерактивтік тақта ХХІ ғасырдың сыныптарындағы жұмысты жеңілдетіп, сабақтар, тұсаукесерлер, конференциялар, көрмелер және т.б. құру үшін арнайы құралдарды игеруге мүмкіндік береді.
Интерактивтік оқыту - ақпаратпен алмасуды, оқытуды ұйымдастыруды, әр сабақта оқыту сапасын бағалауды ұйымдастыруға көмектеседі. Интерактивтік тақтаны құрастырушы ағылшын PROMETHEAN компаниясы. "Activ studio Professional Edition" оқытушыларға "Activ" - тақтаны пайдаланып, тамаша интерактивтік сабақтарды құруға көмек үшін қолайлы аспап ретінде шығарылған болатын. Егер мониторда өзіңіз көріп тұрғаныңызбен және осы басшылықтағы бейнелер арасында кішкене айырмашылықтар болса, мазаланбаңыз, осында сипатталған негізгі ерекшеліктер, өзгеріссіз қалады [2, б. 49].
Интерактивті тақтамен жұмысқа кіріспес бұрын, ең алдымен мыналарға көз жеткізу керек:
- компьютеріңіздің қосылып тұрғанына;
- жұмыс панелінде иконканы көрінгеніне, егер ол пайдаланылса, онда интерактивті тақта калибрленген.
1.2 Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызы
Мультимедиялық құралдар білім беруді қазіргі заман талаптарына сай оқушының қажеттіліктері мен оқып-үйрену ерекшеліктерін ескере отырып икемдеп түрлендіруге зор мүмкіндік береді. Сапалы жасалып, дұрыс қолданылған мультимедиялық оқу құралдары оқушының пән мазмұнын игеруін әлдеқайда жеңілдететіні сөзсіз.
Бүгінгі мектеп оқушылары алдыңғы буын түлектеріне ұқсамайтыны сөзсіз. Оның бір себебі олар - "сандық дәуірдің перзенттері". Аталған ұғымды ең бірінші болып футурист Марк Пренски сандық технологияларға есейе келе бейімделген буын мен өмірге сол технологиялармен бірге келген жас буын арасындағы айырмашылықты түсіндіру үшін қолданған болатын.
Қазіргі кезде дүниежүзінде ақпараттық технологияларды белсенді пайдаланушылар арасында мектеп жасындағы балалардың саны тез өсіп келеді. Сондықтан да технологияларға негізделген құралдардың қазіргі мектеп оқушыларының күнделікті өмірінің ажырамас бір бөлігі болып отырғанын атап айтуға болады. Бұл кей кезде балалар сөйлеу тілінен бұрын технологиялардың тілі мен табиғатын ерте меңгеретінін де көрсетеді. Сондықтан да болар оқушылар мектепте де өздеріне жақсы таныс технологиялардың қолжетімді болғанын қалайды. Бұл үрдістің Қазақстандағы көрінісіне тоқталмай-ақ, еліміздегі мектептердің компьютерлермен жабдықталуы және интернетке қосылу мәселесі жалпы шешімін тапқанын атап өтейік.
Сонымен қатар жалпы еліміздегі интернеттің таралуы да қарқынды жүріп келеді. Байланыс және ақпарат министрлігінің жоспары бойынша, 2015 жылы Қазақстан тұрғындарының 100 пайызы кең жолақты инернетке қосылу мүмкіндігіне ие болады. Компьютерден басқа да интернетке кіру мүмкіндігі бар құралдар қатары көбейген сайын, мектеп жасындағы балалар мен жасөспірімдердің интернетке деген қызығушылығы ерекше тез өсіп келеді. Қазіргі кезде кез келген оқушының қалтасынан табылатын ұялы телефондар интернетке жол ашатын негізгі құралға айналып отыр. Әлемдегі интернетті ең белсенді пайдаланушылардың басым бөлігі 5 - 18 жас аралығындағы жеткіншектерден құралған. Алайда, өкінішке орай, қоғам өмірін тез өзгертіп келе жатқан осындай жаңалықтар білім беру саласы мамандарының назарынан тыс қалып келеді.
Уақыт өткен сайын технологиялар ықпалының артуы мен адам миының ақпаратты қабылдап, сақтау ерекшеліктерін ескере отырып жасалған оқыту әдістемелері жаңа замандағы білім берудің негізгі қозғаушы күшіне айналмақ.
Адам миын зерттеушілердің сөзіне қарағанда, біз ақпартты екі бағытта - көру және есту арқылы қабылдаймыз. Мағлұмат осы екі бағытта қатар берілген жағдайда адам миы көбірек мәлімет қабылдап, оны тез қорыта алады. Оқушыға арналған ақпаратты осындай күйге келтірудің ең ыңғайлы жолы - қазіргі технологияға негізделген мультимедия болмақ.
Зерттеушілердің айтуынша, адам миының мүмкіншіліктері шексіз, бірақ оның сыры әлі де ашыла қоймаған. Десек те, мидың ақпаратты қалай қабылдап, қалай қорытатыны, жалпы алғанда, мамандарға мәлім. Ғалымдардың айтуынша, жаңа ақпараттың мидағы мәліметтер қорына енуі бірнеше сатыдан тұратын күрделі үдеріс. Атап айтқанда, бұл процесс мәліметтерді қабылдау, оларға зейін қою, іріктеу, жүйелеу және өзара байланыстыру кезеңдерінен тұрады.
Осы сатылардан өткен ақпарат ұзақ мерзімді жадыға орнығып, біртұтас жүйе құрайды. Мидың осындай жүйе құра білу қабілеті адамның есту, көру және оқу арқылы жинақтаған ақпараттарын өзара байланыстырып, білім қорына айналуына мүмкіндік береді.
Қабылданған ақпарат ұзақ мерзімді жадыға жетіп орнықпаса, ол көп ұзамай жойылуға бейім болады. Сондықтан білім алу дегеніміз адамның ұзақ мерзімді жадындағы өзгерістер, яғни оның толығуы деп сипаттауға болады.
Ақпарат жоғарыда аталған сатылардын өтіп, ұзақ мерзімді жадыға орнықпас бұрын, қорыту жадына түседі. Қорыту жадының мүмкіндіктері шектеулі, ол шағын көлемдегі мәліметті аз ғана уақыт бойы сақтай алады. Джорд Миллердің осы тақырыпқа арналған зерттеуіне сүйенсек, адам миы бір мезетте жеті түрлі мәліметті ғана қабылдап өңдеуге қауқарлы екен. Сондықтан 20 секунд ішінде өңделіп, ұзақ мерзімді жадыға түспеген мәліметтің есте (ұзақ уақытқа) сақталуы екіталай.
Қорыту жадының өзі ақпаратты бірнеше арна арқылы қабылдап, өңдейді. Зерттеушілер пікірінше, ақпарат негізінен есту және көру мүшелері арқылы қабылданады. Есту мүшесі құлақпен қабылдаған ақпаратты, ал көру мүшесі көзбен көрген ақпаратты өңдейді. Ал мәтін түрінде қабылданатын ақпарат мида өзгеше жолмен өңделеді. Мәтіндер әуелі көру мүшесі арқылы қабылданып, кейін есту арқылы іштей дыбысталып өңделеді.
Зерттеушілердің пайымдауынша, адам миы көру арқылы келген ақпаратқа қарағанда, есту арқылы келген ақпаратты жеңіл қортады. Десек те, есту және көру мүшелерін қатар пайдалану - мидың қабылдап өңдей алатын ақпарат көлемін едәуір арттыра алады. Адам миына тән мұндай ерекшеліктердің (көп мағлұматты тез арада қорыту) білім беру саласында ескерілуі аса маңызды. Сондықтан, мидың табиғаты мен мүмкіндіктерін ескермей дайындалған әдістемелердің тиімділігінің төмен болуы да әбден түсінікті.
Сатылай өтетін күрделі үдерістерден (сызба) соң ақпарат қорыту жадынан ұзақ мерзімді жадыға енгізіледі. Егер келген ақпаратты жүйелейтін жоғарыда аталған сызба мида біріздендірілмеген болса, ақпаратты қорыту кідіріске ұшырап, қорыту жадында ақпаратты қорыту үшін жаңа сызба жүйесі жасалады [3, б. 74].
Егер ақпарат нашар жүйеленсе немесе түскен ақпарат әртүрлі болып, сызбаға сәйкес келмесе, қорыту жады ақпараттың бір бөлігін (шамалы бөлігін) ғана өңдей алады. Мұндай жағдайдың алдын алу үшін игерілуге тиіс ақпарат пен түскен ақпаратты бірлікте қатар жүйелендіру ұсынылады.
Ақпаратты өңдеу және мультимедиялық оқыту құралдары
Сонымен біздің мультимедиялық оқыту құралдары арқылы қабылданатын ақпараттың мида өңделуіне қатысты қорытындымыз төмендегідей болмақ:
1. Тиімді мультимедиялық құралдар қорыту жадының ақпаратты өңдеу мүмкіндігінің шектеулі екендігін көрсетеді.
2. Тиімді мультимедиялық презентациялар (көрсетілімдер) мазмұнды жеткізу үшін қорыту жадындағы есту және көру арналарының артықшылықтарын пайдаланады.
3. Тиімді мультимедиялық құралдар көру және есту арқылы қабылданған мәтінді өңдеу белгілі бір қиындықтарға соқтыратындығын көрсетеді.
4. Мультимедиялық құралдармен берілген тиімді презентациялар ұзақ мерзімді жадыға орнығар алдында ақпаратты ыңғайлы сызба арқылы жүйелейді. Қолданыстағы сызбаны пайдалану арқылы немесе оқушылардың жүйелендіруіне тиімді әдіспен берілген ақпарат оқушылардың ұзақ мерзімді жадына орнығуына оңтайлы болады.
Тиімділігі жоғары, үздік мультимедиялық оқыту құралдары мидың ақпаратты өңдеу қабілетінің мүмкіндіктерін ескере отырып жасалатынын атап өтуге болады.
Қазіргі кезде мультимедиялық құралдардың тиімділігі неде екендігін түсіндіретін зерттеулер саны артуда. Төменде мультимедиялық құралдарды пайдалану арқылы оқытудың ең маңызды қағидалары анықталып, олардың оқушыларды тиімді оқытуға қаншалықты ықпал ететіні туралы зерттеулерде айтылып жүрген кейбір мәселелер беріледі.
Сөзбен ғана берілген мәтінге қарағанда, сөз және суреттермен берілген мәтін әлдеқайда тиімді
Мультимедиялық құралдарды оқытуда пайдаланудың маңызды қағидаларын толық және жан-жақты сипаттаған зерттеуші, осы саланың жетекші мамандардың бірі - Ричард Майер: Тек сөзді ғана пайдаланумен салыстырғанда, адамдар сөздер мен суреттерді пайдаланған кезде тиімдірек үйренеді - деп дәйектеп, сөздерге жазбаша және ауызша мәтінді, ал суреттерге статикалық графикалық суреттерді, анимацияны және видеоны қосады. Осыған дейінгі зерттеу еңбектерінің тұжырымдары сөздерді де, суреттерді де пайдалану мидың қорыту жадында ақпараттың көбірек өңделуіне мүмкіндік беретіндігін дәйектейді.
Осы негіздемені кеңейткен Майер мен оның әріптестері сипаттау мен видеоның сипаттау мен мәтінге қарағанда тиімдірек екендігін айтады. Сол сияқты сипаттау, видео және мәтінге қарағанда, сипаттау мен видеоның тиімділігі жоғары. Сипаттау мен мәтін ақпаратты өңдеудің бір ғана бағытына негізделген. Мультимедиялық құралдарды пайдаланған мәтіндік презентациялардың сипаттамаға негізделген презентациялармен салыстырғанда тиімділігі төмен болуы мүмкін.
Естеріңізде болса, оқыту үдерісі үшін ақпарат қорыту жадынан табысты түрде ұзақ мерзімді жадқа ауыстырылуы керек. Мультимедиялық мазмұнды ақпарат қорыту жадының түрлі арналары арқылы тиімді түрде ұзақ мерзімді жадыға енгізіліп, жоғалмау ықтималдығын арттыруы мүмкін. Мысалы, анимация мен сипаттама арасындағы теңдікті сақтай отырып (мүмкіндігінше мәтінді аз қолдану арқылы) жасалған презентация тиімді болмақ.
Оқушылардың назары бөлшектерге бөлінбей бір жерге жинақталған кезде мультимедиялық құралды пайдаланып оқыту тиімді
Оқушылардың назары бөлшектерге бөлінбеген кезде ғана мультимедиялық оқыту құралдары тиімді болып саналады. Оқушылар экранда бір-бірінен алыс тұрған ақпараттарға қараған кезде, олардың назары бөлшектерге бөлінеді. Мысалы, мазмұнды сипаттайтын суретті бейне мен мазмұнның өзі экранда бір-бірінен алыс тұрса немесе кезең-кезеңмен екі жеке нүктеде ұсынылатын болса.
Қысқаша айтқанда, суретті бейне мазмұнымен бірге ұсынылса, оқушының қабылдауына жеңіл тиіп, оқыту тиімдірек болады (Майер, 2005). Мазмұн суретті бейнесімен бірге ұсынылмаған болса, оқушының назары бөлшектерге бөлінеді. (Алдыңғы абзацта айтылған ой тағы қайталанған) Мұндай жағдайда кезең-кезеңмен қабылданған ақпаратты үйлестіру үшін миға салмақ түседі.
Сурет пен оның мазмұнының бір мезгілде бірге ұсынылуы дәл осы сурет пен мазмұнның кезектестіре берілуіне қарағанда әлдеқайда оң әсерін тигізеді. Мысалы, оқушыларды оқыту барысында әуелі сипаттаманы, кейін анимацияны (немесе анимация, содан кейін сипаттаманы) беру тәртібімен салыстырғанда бірге ұсынылған сипаттама мен анимация дұрыс нәтиже көрсетеді [4, б. 93].
Экранда бір-біріне жақын орналасқан (немесе бір-біріне ілескен) мәтінді суреттері бар мультимедиялық қосымшалар бір-бірінен алыс орналасқан мәтіні бар суретті қосымшалармен салыстырғанда тиімдірек болып табылады.
Мәтінге қосылған видео немесе графикалық ақпараттар суреттерге жақын берілуі тиіс. Біртұтас, жинақы тұрған ақпаратты оқитын оқушылар осы ақпараттың бөлшектерге бөлінген нұсқасын оқитын оқушылармен салыстырғанда ақпаратты жеңіл қабылдап, тез түсініп, игеріп алады. Біріктірілген күрделі үлгілер (мысалы, ақпаратты бір экранда ұсыну) жеке мультимедиялық үлгіге қарағанда ұтымды болмақ (мысалы, ақпаратты экранда және жеке парақ қағазда ұсыну).
Мультимедиялық мазмұнды ұсынуда артық және сәйкес емес ақпараттың болмауы маңызды.
Зерттеулер қорытындысы бойынша, мультимедиялық құралдар арқылы оқыту барысында маңызды және оқу мақсаттарына сәйкес мазмұн берілген жағдайда ғана оқыту сәтті маңызды болмақ. Калюга, Чандлер және Свеллер сияқты зерттеушілер мультимедиялық құралдарды пайдаланған презентацияға артық және тақырыпқа қатысы жоқ ақпарат берілмеген кезде оқушылардың көп материалды игергендіктерін жазады.
Мидың ақпаратты өңдеу мүмкіндігі шектеулі болғандықтан, тақырыпқа қатысы жоқ ақпаратты азайту арқылы үйрену үдерісін тиімді етуге болады. Мидың мүмкіндіктерін бөтен ақпаратқа жұмсау оқытуға зиянын тигізеді, сондықтан оны оқу мақсаттарына сәйкес келетін нақты ақпараттарға жұмсау керек. Мультимедиялық құралдарды дайындаушылар мен пайдаланушылар осы негіздемені басшылыққа алса, оқыту құралының тиімділігі арта түсер еді.
Мультимедиялық презентацияда мәтінмен бірге, ақпарат мазмұнының алдында және соңында ұсынылатын, оқыту барысында мультимедиялық мазмұнды дайындау, күшейту немесе кеңейту мақсаттарында берілетін қосымша ақпараттар үлкен маңызға ие.
Мультимедиялық оқыту интерактивті және оқушы тарапынан қадағаланса, оның тиімділігі де жоғары болады.
Әр оқушының ақпаратты қабылдау жылдамдығы әртүрлі. Зерттеулер қорытындысы презентация барысын қадағалап, ілесіп жүре алатын оқушылардың әлдеқайда көп ақпаратты игеретіндігін көрсетті.
Оқушылардың презентацияны баяулатып немесе қосып, тоқтату арқылы дербес жұмыс жасау мүмкіндігі болса, мультимедиялық құралдар арқылы жасалған презентация тиімді саналады. Сонымен қатар презентацияны сегментерге бөлу арқылы, оқушылардың ақпаратты жақсы қабылдау жылдамдығына қол жеткізуге болады; пайдаланушыларға өз үлгеріміне сәйкес сегменттер таңдау мүмкіндігін беріп, қысқарақ сегменттерге бөлген кезде олардың құлшынысы артып, сырттай қадағалаумен ғана шектелуге болады.
Оқушылар білімінің құрылымы мультимедиялық мазмұнның әсеріне дейін белсенді болған жағдайда, мультимедиялық құралдары пайдаланып оқыту тиімдірек.
Ақпаратты жүйелендіруге арналған құрылымдар белсенді болған кезде мультимедиялық презентациялардың көмегімен оқыту күшейе түседі (. Материалды оқушылардың жадына түсіруге көмектесудің немесе құрылымдарды алудың (ақпаратты жүйелендіруге және түсінуге көмектесетін) бірнеше әдістері бар. Көрсетілімдер мен талқылаусыз, қайта жаңғырту мен жазбаша сипаттамаларсыз оқушылардың құлшынысын арттыру оларға алдын ала мазмұнды қарауға мүмкіндік беру арқылы жүзеге асуы мүмкін. Маңызды ақпаратты және мазмұнның жүйесін көрсете отырып алдын ала қарату әрекеті - білімді белсенді етуге бағытталған шара. Бастапқыда мазмұнмен танысуға қатысты графикалық көрнекі құралдарды ұсынып, сыныпта талқылап және баға беру алдын ала белсенді ету үшін пайдалы болуы мүмкін. Мидың ақпаратты өңдейтіні туралы жоғарыда айтып өткен тұжырымдарға сәйкес бұл әрекеттер сызбаны (жүйелендіру құрылымдарын) белсенді жасауға көмектесіп, презентация барысында жаңа ақпараттың меңгерілуін жеңілдету үшін жаңа сызба құруға мүмкіндік береді.
Оқыту үрдісін жақсартуға мүмкіндік беретін мультимедиялық оқыту құралдары
Анимацияланған мазмұн тиімді пайдаланылса, оқыту үрдісін жақсартуға да мүмкіндік туады. Ғалымдардың зерттеулерінің нәтижелері оқытудың компьютерге негізделген анимацияланған ортада жүзеге асуы тиімділікті арттыратынын көрсетті. Оқушылардың түсінуіне немесе қиялымен елестетуіне қиындық келтіретін ұғымдар немесе ақпараттардың презентациясын жасау кезінде анимацияны пайдалану дұрыс шешім болып саналады. Анимация оқушыға үрдісті немесе қиялда елестетуге қиындық тудыратын басқа да бір динамикалық құбылысты көру арқылы қабылдауға көмектесе алады. Бұл, әсіресе, ажырамас үрдістер болып табылатын (мысалы, физикадағы электр тізбектері, күштер) мазмұнды түсіндіруде өте маңызды рөл атқарады [5, б. 60].
Анимация көбінесе берілген ақпарат туралы хабары бар оқушыларға емес, ұсынылып отырған ақпаратпен енді таныса бастағандарға елеулі ықпал жасайды. Оның мазмұнды жете білетін оқушылармен салыстырғанда, мазмұнды үстіртін білетін студенттерге берер пайдасы мол. Оқушылар анимацияны қарау барысында тоқтатып және оны өзіндік қабылдау деңгейіне сәйкес қарастыру мүмкіндігі немесе анимацияның түрлі аспектілерін басқару мүмкіндіктері болған жағдайда анимация тиімділігін көрсетеді. Мұндай тәсілмен тиісті ақпаратты алған оқушылар берілген қосымшадағы тапсырмамен жұмыс жасау барысында алған білімін пайдаланып, ақпарат мазмұнына қатысты бақылау жұмысын жасаған кезде үздік нәтижеге қол жеткізеді.
Анимация оқушыларға күрделі ақпаратты көзбен шолу мүмкіндігін бере отырып, ақпаратты түсінуді жеңілдетуі мүмкін. Егер анимация есту және көру мүмкіндіктерін де пайдаланатын сипаттамамен ілестірілетін болса, тиімдірек болады.
Презентациямен айналысатын оқушыларға мультимедиялық оқыту құралдары арқылы дайындалған презентация оңтайлы болады.
Ұсынылған презентацияның мазмұны мен мазмұнды беру тәсілі мультимедиялық оқыту құралдары арқылы берілгенде тиімділігі артып, оқушыларды ынталандырады. Сабаққа белсенді араласу оқушының білім жинақтауына және ақпаратты қабылдау жүйесінің сызбамен қалыптасуына көмектеседі. Зерттеулердің нәтижесі мультимедиялық арналарды (түсініксіз) тартымды жасай алатын бірнеше арналардың бар екендігін көрсетті.
Мультимедиялық құралдар арқылы ұсынылған, оқушының жеке басымен байланыстырылған ақпарат мазмұны оқушының жеке басымен байланыстырылмаған ақпаратқа қарағанда өзіне оқушылардың көңілін тез аударып, олардың белсенділігін күшейтеді. Оқыту барысында оқушыларды формалды стильдегі презентацияларға қарағанда әңгімелесу стиліндегі презентациялар қызықтыратыны, осыған ерекше назар аударатыны байқалды. Сонымен қатар оқушының өзіне тура бағытталған сіз және мен деген есімдіктер қолданылған презентациялар ақпарат үшінші жақта айтылған презентациялармен салыстырғанда оқушылардың сабаққа деген құлшынысын арттыратыны да айқындалды. Оқушылар бейтаныс акцент және бейтаныс дауысты презентацияға қарағанда таныс дауыспен дыбысталған, акценті жағымды, таныс презентацияларды көруге құштар.
Экрандық кейіпкерлерді пайдалану оқушылардың белсенділігін арттырып, олардың қатарын көбейтуі мүмкін. Бұл әсіресе экрандық кейіпкерлердің оқушылармен тікелей тілдік қарым-қатынасқа түсуі кезінде айқын байқалады. Оқыту тұжырымдарын әңгіме сипатында ұсыну оқушылардың сабаққа кеңінен қатысуына жол ашады. Ал сипаттау үлгісі оқушыларды өзіне тартып, тіпті оларға оқу кезінде көмегін де тигізеді. Сипаттау үлгісі ақпаратты жүйелендіруге және оны өңдеу үрдісін жеңілдетуге көмектесуі мүмкін. Әсіресе экран кейіпкерлері мен негізгі сипаттаманы мазмұнды әңгіме ретінде ұсыну мақсатында біріктіру оқытудың тиімділігін арттырмаса, кемітпейтіндігі анық.
Білім құрылымдарын жасау кезінде берілетін ақпараттың оқушыны өзіне тартуы ескерілгені абзал. Дұрыс жасалған білім құрылымдары берілер ақпаратты жүйелендіруге, сонымен қатар қорыту жадындағы ақпаратты өңдеудің жаңа сызбасын құруға көмектеседі. Бұл жаңа ақпаратты меңгеруді және білімді қорыту жадынан ұзақ мерзімді жадыға тапсыруды жеңілдетеді.
Оқушылар игерген білімдерін қолданатын және кері байланысқа қатысатын болса, мультимедиялық құралдар арқылы оқыту өте тиімді болады.
Егер оқушылар есту арқылы келген ақпараттың әсерінен кейін оқығанын пайдалана алу мүмкіндігіне ие болса, бұл мультимедиялық құралдар тиімділігінің тағы бір көрінісі болады. Бұл жаңадан алған білімдерді нығайтып, берік орнығып қалуына ықпал жасайды. Оқушылардың ақпарат арқылы алған білімдерін күнделікті өмірмен байланыстыруына мүмкіндік беру керек. Меңгерілген білімдерді біріктіруге көмектесетін бірден бір тәсілдер оқушылардың игерген білімдерін алдыңғы (келесі) тақырыппен байланыстыру, өткен тақырыптарды талқылау және топтық әрекеттерді ұйымдастыру болып табылады.
Оқушылармен кері байланыс орнату оқыту үрдісінің маңызды бөлігі болып табылады, бірақ бұл кезде мультимедиялық құралдар негізгі тірек бола алмайды. Оқушылармен олардың жетістіктері туралы үздіксіз кері байланыс орнату аса маңызды болып саналады. Кері байланыс оқушыларға өз жетістіктерін білуге және олардың оқыту үрдісінен шығып қалмауына мүмкіндік береді. Сонымен қатар кері байланыс ұсынылған ақпараттың бала зердесіне нық орнығуына септігін тигізеді, кейбір кемшіліктерді түзетуге мүмкіндік береді. Байланыс жиі және тез арада жүзеге асырылатын болса, соншалықты тиімді болады.
Мультимедиялық құралдар арқылы берілген ақпараттан кейін жасалған кері байланыстың қалыпты түрі де, әдеттен тыс (мүмкін: дәстүрлідәстүрлі емес) түрі де оқыту әрекетін нығайтуға септігін тигізеді. Қалыптасқан үлгідегі бағалау (тестілер мен бақылау сұрақтары) әдістері ішкі мониторинг және мұғалімдердің сілтемелерінің көмегімен жүзеге асырылуы тиіс. Оқушының өзін-өзі бағалауына мүмкіндік туғызатын мультимедиялық қосымшалар кері байланыс үшін ерекше құнды мүмкіндіктер береді.
Оқушылардың өзіндік ерекшеліктері және мультимедиялық оқыту құралдары
Мультимедиялық құралдар да басқа да оқыту құралдары сияқты кейбір оқушылардың жақсы жетістіктерге жетуіне оң ықпалын тигізсе, кейбіріне ешқандай әсер тигізбеуі де мүмкін. Бұл жағдай оқушылардың үлгерімінің түрлі деңгейде болатындығын айғақтайды. Мұндайда оқушылардың барлығының қажеттілігін қанағаттандыру үшін оқытудың түрлі стильдерін пайдаланып, ұсынылар ақпаратты түрліше құбылтып отыру керек.
Зерттеуші Говард Гарднер және оның Гарвардтағы әріптестерінің тұжырымы бойынша, адамдардың мүмкіндіктері шексіз болуы мүмкін және интеллектті білімнің бірнеше салаларының немесе ақыл-ой қабілеттерінің үздік жиынтығы ретінде қарастыру қажет. Гарднер интеллекттің (ақыл-ой қабілетінің) сегіз түрі бар екендігін алға тартады: лингвистикалық, логика-математикалық, кеңістік, физика-кинетикалық, музыкалық, тұлға аралық, жеке тұлғалық және натуралистік. Аталған тұжырымға негізделіп, яғни оқушылардың қабілеттері мен мүмкіндіктерін ескере отырып жасалған оқыту құралдары жақсы нәтиже беретіндігі анық.
1970 жылдардың соңы мен 1980 жылдардың басында Рассел Френч, Дэрил Джилли және Эд Черри әзірлеген перцепциялық оқыту стилінің моделі оқытуда оқушылардың ерекшеліктері ескерілетін тағы бір тиімді әдіс түрін ұсынады. Аталған модельде оқушылар ақпаратты қоршаған ортадан өз сезімдерін пайдалану арқылы алатынын, сонымен бірге баспа өнімдері, дыбыс (есту), интерактивті, визуалды, сезіну, кинестетикалық және иіс сезімі арқылы жүргізілетін оқудың (оқытудың) жеті жолы бар екенін атап көрсетілген.
Зерттеуде оқыту үдерісінде оқушылардың белсенді болуы үшін қабілет ерекшеліктері ескеріліп, ақпаратты түрлі әдіспен жеткізу керектігі айтылады.
Оқушылардың өз қалауы болуы мүмкін немесе түрлі әдістердің көмегімен тиімді оқуы мүмкін. Мысалы, бір оқушы баспа өнімдерінде берілген ақпарат арқылы қанағаттанарлық деңгейде білім жинақтай алатын қабілетке ие болса, екіншісі ақпаратты көру арқылы қабылдауды тиімді санайды. Мультимедиялық оқыту құралдары әсіресе ақпаратты көру немесе есту арқылы қабылдайтын оқушылар үшін тиімді [6, б. 38].
Мультимедиялық құралдар арқылы оқыту оқушылардың қызығушылығын арттыруға және қабілеттері, бейімдері әртүрлі оқушыларға берілер ақпаратты қалауына сәйкес ұсына алуға мүмкіндік беретін бірден-бір ыңғайлы, қолайлы оқыту әдісі болып саналады.
Мультимедиялық құралдарды пайдалану білім беру саласын, оқыту үрдісін айтарлықтай жақсарта алады. Бұл зерттеу мидың ақпаратты қалай өңдейтінін түсіндіре алатын мультимедиялық құралдардың тиімділігін түсінуімізге барынша ықпал жасады. Осы зерттеу мультимедиялық құралдарды оқыту мақсатына пайдаланудың тиімді, тиімсіздігін көрсететін бірнеше қағидаларды айқындады. Мультимедиялық құралдарды пайдаланатын оқыту барлық мәселелерді шешпегенімен, ХХІ ғасырда қолданылып жатқан (қолданылатын) оқыту құралдарының ішінде өзіндік маңызды орнын алары айқын. Зерттеулерге сүйенсек, мультимедиялық оқыту құралдары оқушыларды сабаққа ынталандырудың және оқытудың ең маңызды құралы болып саналады.
1.3 Мультимедиалық технологияларды оқыту жүйесінің принциптері
Мультимедияның пайда болуына байланысты динамикалық (аудио, видео, анимация) және статикалық (текст, графикалар, суреттер) құрамы бар компьютерлік интеграция мүмкіндігі туды. Түйіндер мен байланыстар комбинациясы гипертекстік жүйе мультимедиасында жңа ортаны құруға мүмкіндік берді.
Гипермедиа - бұл мәліметтер көрінісі және оған кіру әдісі. Оның концепциясы граф түрінде берілген мәліметтер кеңістігінің моделінде орналасады, түйіндерінде мәліметтер, ал семантикалық байланыс граф доғасында қамтылады. Ақиқатты гипермедия жүйесіндегі сақталатын мәлімет осы заманғы компьютер шығара алатын барлық мүмкін формалармен көрсетіледі. Сонымен қатар, гипермедиа өзінде радио (аудио), теледидар (динамикалық бейне), пресса (текст, суреттер, фотосуреттер) және компьютер (видеотерминал) компьютерлік гиперортада құрамында жататын гипертекстік байланыстарды орнатады.
Мультимедия - компьютерде дыбысты,ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бейнелерді көрсету үшін жинақталған технология.
Мультимедия - екі жай сөзден тұратын күрделі сөз: мульти - көп, медиа - алып жүруші немесе тасымалдаушы. Осылайша, мультимедия те компьютерлік терминін көптеген тасымалдаушылар деп аударуға болады, яғни мультимедия ақпаратты (дыбыс, графика, анимация және т.б.) сақтаудың және көрсетудің көптеген амалдары дегенді білдіреді.
Егер мультимедияны ақпаратты көрсетудің белгілі-бір технологиясы деп айтар болсақ, екі аспектіні еске түсірген де жөн - құрылғылық немесе аспаптық және бағдарламалық.
Мультимедияның құрылғылық жағы қалыпты амалдармен де (графикалық, адаптер, монитор, дыбыс картасы, CD-ROM жетегі және т.б.), қосымша амалдармен де (бейнекарта телевизиялық кірушығумен, CD-R, CD-RW, DVD жетектері және т.б.) таныстырылуы мүмкін.
Мультимедияның бағдарламалық жағы қолданбалы бағдарлама және мамандандырылған бағдарлама деп бөлінеді. Қолданбалы программа - 1) пайдаланушының қолданбалы мәселелерді шешуге арналған программасы; жұмыс істеуші адамның нақты тапсырмасын орындайтын дестелік файлдағы программа. Әдетте, кеңірек айтылса, бұған командалық процессордан басқа программалардың барлығы жатады; нақты мағынада айтылса, оған мәтіндік процессорды, мәліметтер базасын, электрондық кестені және т.б. жатқызуға болады; 2) нақты есепті шығару үшін қолданылатын программа [7, б. 59].
Мультимедия технологиясы күнделікті өмірімізге нық енді. Алайда, осындай қолданбалы бағдарламамен дұрыс жұмыс істеу үшін мультимедия мен компьютер де барлық талапқа сәйкес болуы тиіс.
Мультимедияны қолдану аумағы. Мульмиедия - информацияны бейнелеудің ең жана түрі. Ол экранға түрлі түсті мәтіндік, дыбыстық мүмкіндіктерді біріктіре отыра шығып ЭЕМ-нің барлық жылжыту, сөйлеу, муз беру жақтарын толық пай-ды. Мұндай мүмкіндікті комп-дің қосымша дыбыстық құрылғысымен СД - РОМ дискісі бар ж\е онда бейне фильмдерді, фонаграммаларды, түрлі түсті гаммаларды көрсету жақтары толық қамтылған.М-лық комп-тер фороаппараттарды, бейнемогнитафондарды, бейнекамереларды қосуға арналған арнаулы бейнелік суреттерді өңдегенде қажет болаы. Бірақ онын арзан тұратына өз-өзіне белгілі.
ЭЕМ-ң мулт-лық мүмкіндігі - ақпаратты бейнелеудің еғ керек түрі. Ол экранга мәліметтерді түрлі-түстік мәтіндік, графикалық мүмкіндіктрді біріктіру.
DCI (дейплеймен басқару интерфейсі) - бұл дисплей дарйвермен жұмыс атқаратын интерфейс. Оған сәйкес келетін драйверлер комп-лік ойындар мен және толық экранды видео аппараттарды қасу туралы әр түрлі бағдарламалармен қолданады және тікелей экрандық буферді ақпараттарды жоғалтуға мүмкіндік береді.
Бұл интерфейс сонымен қатар казіргі видеокаталарда таралған ақпараттар қатарын қамтиды, оған қоса:
- Ақпараттық маштабтау. Егер осы мүмкіндік ведиоаппарат арқылы орындалатын болса, ендеше көлемін өзгерту үшін ортвлық процессор ресурстқа жет болмайды.
- Видео аппаратты жақсы қабылдауды қамтамасыз ету үшін IUV-RQB түстерін қайта құру.
- Екі есе буферлеу. Ол істерді өшңру кезінде экрандық буферлерді ақпараттық ауыстыру үшін қолданылады.
- Оссенхронды бейне. Екі есе буферлеумен бірге экрандық буферге ақпараттық шешімнің аса жылдамдығын қамтамасыз етеді.
- Қолданбалы мультимедиядық бағдарлама. Қолданбалы бөліміне мультимедиялық компьютердің қарапайым тұтынушысы қолданылатын мультимедиялық қосымшаларды жатқызамыз.
- Компьютердің программалық бөлігі - ең жетілген комп - дің өзі программалық қамтаммыздандырусыз қызмет етпейді.
Қазіргі мультимедиялық программалар түрлері. Ең жетілген компьютердің өзі программалық қамсыздандырусыз қызмет етпейді. Сол себепті бұл бөлімді нақтырақ қарастырған жөн.
Операциялық жүйе - компьютердің барлық басты әрекеттерін (пернелер тақтасын, экранды, дискжетектерді пайдалануды), сондай-ақ қатар операциялық жүйенің басқаруымен іске қосылатын басқа программалардың жұмысын басқаратын, көбінесе тұрақты сақтауыш құрылғыда тұратын, машиналық кодта жазылған программа.
MCI - Media Control Interface MCI Windows 9x маңайында жұмыс атқаратын мультимедиялық қолданбалы программаларға әртүрлі құрылғыларды басқаратын аппаратты дербес интерфейстерді таныстырады. Берілген интерфейс өздеріне жіберілген MCI-командаларды (play, pause, stop және т.б.) интерпретациялайтын және орындайтын құрылғы драйверлер деңгейінде сүйемелденеді. MCI командасында көптеген мультимедиялық компьютерлер үшін базалық командалар жинағы бар. Компрессионды менеджерлер Мультимедиялық ақпараттарды (кескін, анимация, дыбыс) сақтау үшін үлкен талап етіледі. Көптеген жағдайларда ақпараттар комрессирленген түрде сақталады. Егер құрылғы аппараттық түрде компрессия мен декомпрессияны ұстамаса, бұл мәселені арнайы компрессионды менеджерлер орындайды.
Кодек Windows 9x аудио және видео ақпараттарды декомпрессия және компрессиялау үшін колектермен қатар қойылады. Сонымен қатар қосымша кодектерді орнату мүмкін.
DСI - Display Control Interface DСI (Display Control Interface - дисплеймен басқаруинтерфейсі) - бұл дисплей драйверімен жұмыс атқаратын интерфейс. Бұл Microsoft және Intel фирмаларымен бірлесе отырып құрастырылған. DCI - сәйкес келетін драверлер компьютерлік ойындармен және толық экранды видеақпараттарды қосу туралы әртүрлі бағдарламалармен қолданылады және тікелей экрандық буферден ақпарттарды жоғалтуға м%.мкіндік береді. Бұл интерфес сонымен қатар қазіргі видеокарталарда таралған аппараттар қатарын қамтиды, оған қоса:
- Ақпараттық масштабтау. Егер осы мүмкіндік видеапарат арқылы орындалатын болса, ендеше көлемін өзгерту үшін орталық процессор ресурсы қажет болмайды.
- Видеоақпаратты жақсы қабылдауды қамтамасыз ету үшін YUV-RGB түстерін қайта құру.
- Екі есе буферлеу. Ол беттерді өшіру кезінде экрандық буферлерді аппараттық ауыстыру үшін қолданылады.
- Асинхрондық бейне. Екі есе буферлеумен бірге экрандық буферге ақпараттар шешімінің аса жылдамдығын қамтамасыз етеді [8, б. 35].
Мультимедиялық қосымшалар құру технологиясы.
Мультимедия - компьютерде дыбысты, ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бейнелерді көрсету үшін жинақталған технология. Яғни Мультимедия ақпаратты сақтаудың және көрсетудің амалдары дегенді білдіред.Егер мультимедияны ақпаратты көрсетудің белгілі бір технологиясы деп айтар болсақ,екі аспектіні еске түсірген де жөн - құрылғылық немесе аспаптық және бағдарламалық.Мультимедияның құрылғылық жағы қалыпты амалдармен де (графикалық, адаптер, монитор, дербес дыбыс картасы. СД - РОМ жетігі және т.б),қосымша амалдармен де,(бейнекарта телевизиялық кіру және шығумен,СД - Р,СД - РW,DVD жетектері және т.б.) таныстырылуы мүмкін.
Мультимедия технологиясы күнделікті өмірімізге нық енді.Алайда,осындай қолданбалы бағдарламамен дұрыс жұмыс істеу үшін мультимедия мен компьютер де барлық талапқа сәйкес болуы тиіс.Сонымен,мультимедиялық компьютер дегеніміз - бұл мультимедиялық барлық қолданбалы программалар өзінің барлық мүмкіндігін көрсете алатын компьтер түрі. Мультимедиялық комп көп нәрсенені жасай білуі керек:монитор экранында графикалық және бейне ақпараттар ды,анимацияны көрсете білуі керке.дыбыстық, музыка, соның ішінде компакт дискілердегі музыка сүйемдеуі жоғарғы деңгейде болуы шарт. Мультимедиялық компьютердің аппараттық бөлігі.
Қосымша құрылғылары (қалыпты құрылғылыр)
- DVD жетегі
- модем
- телевизиялық тюнер
Модем - жай телефон арналары арқылы интернетке қосылып, онымен мәлімет алмасу мүмкіндігін береді. Модем деген сөз осы құрылғының қызметіне байланысты шыққан, ол модулятор, демодулято сөздерінің қызқаша түрі. Модем дербес ком-ден шыққын цифрлық сигналдарды жалпы телефон арналары арқылы тасымалданатын анологтық сигналдарға түрлендіреді. Ал екінші модем қабылданған сигналдарды қайтадан цифрлық формаға ауыстырады.
Мультимедиялық компьютердің архитектурасы.
Мультимедия - компьютерде дыбысты,ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бейнелерді көрсету үшін жинақталған технология. Мультимедия - екі жай сөзден тұратын күрделі сөз: мульти - көп, медиа - алып жүруші немесе тасымалдаушы. Осылайша, мультимедия те компьютерлік терминін көптеген тасымалдаушылар деп аударуға болады, яғни мультимедия ақпаратты (дыбыс, графика, анимация және т.б.) сақтаудың және көрсетудің көптеген амалдары дегенді білдіреді.
Мультимедия технологиясы күнделікті өмірімізге нық енді. Алайда, осындай қолданбалы бағдарламамен дұрыс жұмыс істеу үшін мультимедия мен компьютер де барлық талапқа сәйкес болуы тиіс.
Сонымен мультимедиялық компьютер дегеніміз - бұл мультимедиялық барлық қолданбалы программалар өзінің барлық мүмкіндігін көрсете алатын компьютер түрі. Мультимедиялық компьютер көп нәрсені жасай білу керек: монитор экранында графикалық және бейне ақпараттарды, анимацияны көрсете білуі керек, дыбыстық , музыка, соның ішінде компакт-дискілердегі музыка сөйемелдеуі жоғары деңгейде болуы шарт.
Мультимедияның бағдарламалық жағы қолданбалы бағдарлама жəне мамандандырылған бағдарлама деп бөлінеді. Қолданбалы программа - 1) пайдаланушының қолданбалы мəселелерді шешуге арналған программасы; жұмыс істеуші адамның нақты тапсырмасын орындайтын дестелік файлдағы программа. Əдетте, кеңірек айтылса, бұған командалық процессордан басқа программалардың барлығы жатады; нақты мағынада айтылса, оған мəтіндік процессорды, мəліметтер базасын, электрондық кестені жəне т.б. жатқызуға болады; 2) нақты есепті шығару үшін қолданылатын программа. Ал, мамандандырылған бағдарлама категориясы Мультимедиялық компьютердің аппараттық бөлігі .Əдетте, жинақталған мультимедиялық компьютер ұғымының құрамы ретінде мыналар түсінеді:
- Қоректендіру болгының корпусы
- Жүйелік (аналық) тақша
- Орталық процессор
- Оперативті жад
- Бейнеадаптер
- Монитор
- Қатты дискіде жинақтауыш
- Пернетақта
- Тінтуір
- CD-ROM дискжетегі
- Иілгіш дискілердің дискжетегі
- Дыбыстық карта
Қосымша құрылғылары (көптеген елдерде қалыпты құрылғылар):
- DVD дискжетегі
- Модем
- Телевизиялық тюнер
Қазіргі мультимедиялық технологияларды пайдаланып құжаттарды құру. Мультимедия қолданбаларын жасау мүмкіндіктерінің ауқымы айтарлықтай кең. Мультимедия-компютерде ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бинелерді көрсету үшін жинақталган технология. "Мултимедия"-екі жай сөзден тұратын күрделі сөз "мульти"-көп "медия"алып жүруші немесе тасмалдаушы Осылайша "мультимедия" кампютерлік терминін көптеген тасмалдаушылар деп аударуға болады яғни мультимедия ақпаратты дыбыс графика, анимация және тағы басқа сқтаудың және көрсетудің көптеген амалдары дегенді білдіреді. Егер мультимедияны ақпаратты көрсетудің белгілі бір технологиясы деп айтар болсақ, екі аспектіні еске түсірген де жөн-құрлығылық немесе аспаптық және бағдармалық казіргі кезде мультимедияны қолданудың бірнеше негізгі бағыттары мен өздерінің ережелері, терминолргиялиясы қалыптасып келеді. Олардың ішінен ең маңыздыларын қарасытрайық. Білім беру мен оқытып-үйретудегі мультимедия (Computer Based Training-CBT) аса маңызды бағыттардың бірі болып табылады. Жоғары кәсіби деңгейді қамтамасыз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Мультимедиалық технологиялар арқылы оқушылардың креативтігін дамыту
Орындаған: ________ топ студенті
Ғылыми жетекші:
____________________________
Астана 2014
ЖОСПАР
Кіріспе 3
1 Мультимедиалық технологиялардың педагогикалық мүмкіндіктері және оқушылардың креативтілігі 5
1.1 Ғылыми теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтамалар беру 5
1.2 Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызы 7
1.3 Мультимедиалық технологияларды оқыту жүйесінің принциптері 16
2 Мультимедиалық технологияларды пайдалана отырып, оқушылардың креативтілігін дамытудың жолдары 22
2.1 Оқушылардың креативтілігі 22
2.2 Мультимедиалық технологиялардың оқушы креативтігін дамытудағы мүмкіндіктері 24
2.3 Мультимедиалық технологияларды қолдана отырып, оқушылардың креативтігін дамыту моделі 27
Қорытынды 37
Глоссарий 39
Қолданылған әдебиеттер тізімі 40
Қосымша 42
Кіріспе
Зерттеудің өзектілігі: Қоғам ілгері дамыған сайын білім беру жүйесінің алдына қойған мақсаты білім беруді ақпараттандыру, пәндерді ғылыми - технологиялық негізде оқыту болып табылады.
Сондықтан да мультимедиалық технологиялардың зерттелуі уақыт талабы, себебі мұғалім жаңа технологияларды, алға қойылған педагогикалық мәселелерді сапалы және тиімді пайдалануы қажет.
Компьютерлік технологиялардың ішіндегі оқу үрдісінің қолайлысы - мультимедиалық технологиялар. Бұл дегеніміз ғылыми негізде дайындалған педагогикалық ақпараттық өнім. Ол өскелең ұрпақтың ақпарат құралдарымен жұмыс істей білуінің бірден бір себебі.
Бүгінде ауыл мектептерінде де компьютер, интерактивті тақта секілді игіліктер жете бастады. Мультимедианы қолдану оқушылардың оқуға деген ынтасын, белсенділігін, қызығушылығын арттырады.
Мультимедиалық технологияларды қазіргі білім беру саласында дер кезінде игеру және тиімді пайдалану өз дәрежесінде жүргізілмеуде. Мұның себептері: 1. Мультимедиалық технологияларды педагогикалық іс - әрекетінде тиімді пайдалана алатын мұғалімдердің аз болуы; 2. Оқу орындарының материалдық - техникалық базасын үнемі жаңа технологиялармен жабдықтап отыру қажеттілігінің ескерілмеуі; 3. Оқу әдістемелік жұмыстардың жаңаша сипатта жүргізілмеуі т.б. жағдайлар себеп болып отыр.
Елімізде орта мектептерді ақпаратты - коммуникациялық тұрғыдан жабдықтау мақсаты іске асырылып келе жатқанымен, сол мақсат - мүдденің қандай қажеттіліктен туындағанына мән берілмей келеді.
Зерттеудің мақсаты: Мультимедиалық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдарын анықтау.
Зерттеудің міндеттері:
- Әдебиеттермен танысу;
- Ғылыми - теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтама беру;
- Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызын анықтау;
- Мультимедиалық технологиялардың әдістемелік, педагогикалық мүмкіндіктерін талдау;
- Мультимедиялық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдарын қарастыру;
- Мультимедиалық технологияны пайдалану арқылы оқушылардың креативтігін дамытудың моделін жасау.
Зерттеу нысаны: Жалпы білім беретін мекемелерде, оқу тәрбие процесінде мультимедиалық технологияларды пайдалану процесі.
Зерттеу пәні: Бастауыш және орта сыныптарда мультимедиалық технологияларды қолдану арқылы оқушылардың креативтігін дамытудың жолдары.
Зерттеу болжамы: Егер мультимедиалық технологияларды қолдана отырып оқушылардың креативтігін дамыту жолдары анықталса, онда оқушылардың мультимедиалық сауаттылықтары артады.
Зерттудің ғылыми жаңалығы: - Мультимедиалық технологиялардың әдістемелік, ұйымдастырушылық, техникалық, психо-педагогикалық ерекшеліктері талданады.
- Мултимедиалық технологияларды пайдалану арқылы оқушылардың креативтігін тиімді дамыту жолдарының теориялық және практикалық негіздемесі жасалынады.
Зерттеудің практикалық мәнділігі: Техникалық және кәсіптік орта білім беру оқу орындарының студенттері, мектеп мұғалімдеріне ұсынылады.
1 Мультимедиалық технологиялардың педагогикалық мүмкіндіктері және оқушылардың креативтілігі
1.1 Ғылыми теориялық тұрғыдан мультимедиалық ұғымдарға анықтамалар беру
Мәтіндік ақпаратпен, графикалы бейнемен, дыбыспен, анимациялы компьютерлік графикамен бір кешенде жұмыс істеуге мүмкіндік беретін қазіргі заманғы техникалы орталар мультимедия ортасы деп аталады.
Мультимедия (multimedia - көп орталы) - бұл әр түрлі физикалық көрсетілімі бар (мәтін, графика, сурет, дыбыс, анимация, видео) және әр түрлі тасушыларда орналасқан (магниттік және оптикалық дискілер, аудио және видеоленталар) ақпаратты өңдеумен байланысқан компьютерлік технологиялар ауданы.
Мультимедия құралдары - бұл әр түрлі орталарды қолданып (дыбысты, видео, графиканы, мәтінді, анимацияны) адамға компьютермен араласуына мүмкіндік беретін ақпаратты және программалы құралдар комплексі.
Мультимедия жарнамалық бизнесте, компьютерлік ойындар жасауда кең қолданылады. Мультимедия технологияларының қызықты мүмкіндіктері электрондық оқу құралдарын жасауда және басқа оқып үйренуге арналған материалдар дайындауда көп пайдаланылады. Мультимедиялық технологияларды кеңінен қолдану оқытудың қазіргі компьютерлік технологияларын дамытудың жаңа бағыттарын дамытуға зор үлес қосып келеді.
Мультимедия технологияларын қолдану үйретілетін бағдарламалық қамтамассыздандыру мүмкіндіктерін көрнекті көрсетуіне мүмкіндігін береді, соның ішінде, слайд-презентациялармен көрсету оқытудың тиімділігін жоғарылатуға мүмкіндік береді. Сонымен, мультимедиялық технологияларды оқу үрдісінде қолдану оқу ақпаратын көрнекті етеді, оны оңай және тез қабылдап меңгерілуіне жол береді.
Интерактивті - inter (бірлесу), act (әрекет жасау) мағынасын білдіреді. Білім берудегі интерактивті технология - сабақ барысында оқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін-бір толықтыратын, сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын оқыту барысы Интерактивті тақта - бұл компьютердің қосымша құрылғыларының бірі және де дәріс берушіге немесе баяндамашыға екі түрлі құралдарды біріктіретін: ақпараттың кескіні мен қарапайым маркер тақтасын біріктіретін құрал. Бүгінгі күні бірнеше интерактивті тақта түрлері бар. Солардың бірі - ACTIVboard (Promethean компаниясы), ACTIVstudio программасы арқылы іске қосылады. Бұл құрылғы компьютер, мультимедиялық проектор және ақпараттарды енгізуге арналған активті қаламнан тұрады [1, б. 93].
Осы техникалық оқыту кешеніне кіретін интерактивті құралдарға тоқтала кетсек. ACTIVstudio-ның көптеген құралдары бар, атап айтқанда, объектілер құратын, арнайы эффектілер енгізетін презентацияда интерактивті элементтерді қолданатын. Бұл құралдарды пайдалану үшін нақты презентацияларда құралдар панелінің көмегі қажет.
ActinPen - бұл меңзерді басқару құрылғысы және компьютер мен тақта арасындағы байланысты іске асырушы құрылғы. Активті қалам мен тышқан құрылғысының арасында өзара байланыстар бар, яғни активті қалам тышқан құрылғысының қызметін атқара алады.
Сурет 1 - Мультимедиялық құрылғылар
ACTIVwand. Электронды ACTIVwand нұсқауышының ұзындығы 54 см, тақтаның жоғарғы бөлігінен кішкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жанында орналасқан батырма ташқанның сол жақ батырмасының қызметін атқарады.
ACTIVwand нұсқауышы web-бетте жұмыс жасағанда rollover және hover функцияларын атқаруға өте қолайлы. ACTIVboard интерактивті тақтасында жұмыс жасаушыға проектордың сәулесінен астынан шығуға мүмкіндік береді. "Оң қол", сонымен бірге "сол қолмен" жұмыс жасауға қолайлы құрал.
ACTIVpanelpro. ACTIVpanelpro (Активпанель) үлкен аудиторияларда қолдануға өте қолайлы, онда үлкен экранға проекцияға қолданады. ACTIVpanelpro арнайы қарындаштың көмегімен дисплейде жазылған жазулар компьютер арқылы тақтадан көруге мүмкіндік береді. ACTIVpanelpro өте жеңіл зат, бөлмеден бөлмеге қиындықсыз-ақ алып жүре беруге болады, ал проектор болса кескінді үлкейтіп көрсетеді.
ACTIVpanelpro ДК басқарады, сурет салады, жазу жазады - бұл ақпаратты енгізетін құрылғыға жатады. ACTIVslate. Радиопортты ACTIVslate панель құрылғысы топпен жүргізілетін конференцияға қатысушылардың белсенді қатысуына мүмкіндік береді.
Конференция немесе презентация кезінде аудиторияда еркін қозғалуға болады ACTIVslateXR панель аудиторияның кез келген жерінен тақтамен жұмыс жасай алады. ACTIVslateXR көмегімен қатысушылар өз шешімдерін орындарынан тұрмай-ақ тақтада жаза алады.
ACTIVtablet. ACTIVtablet планшеті қарапайым тышқанның қызметін атқара алады, презентация мен конференция материалдарын ACTIVstudio2 немесе ACTIVprimary тақтасыз (ACTIVboard көмегінсіз) компьютерде дайындауға мүмкіндік беретін құрылғы. ACTIVtablet компьютерге USB порт арқылы қосылады, бағдарламаның барлық функцияларын қолдануға болады. Арнайы батареясыз қаламмен флипчарт беттерінде жазу жаза алады.
ACTIVote. ACTIVote2 тестілеу жүйесі конференцияның барлық қатысушыларына сұрақтарға, бірнеше берілген жауаптардың нұсқаларынан желісіз радио пульттің батырмасын басу әдісімен жауап беруге мүмкіндік береді. Пульттың көмегімен ақпаратты ACTIVboard қабылдайды және де өңделіп конференция қатысушысының жауабын қабылдайды. ACTIVote2 қарапайым тест жүргізуге өте қолайлы зат. ACTIVote2 16 немесе 32 пульттан кішкене чемоданда тест жүргізу үшін қолданылады.
ACTIVote қолдана отырып, Тест дайындау шеберінде ACTIVstudio бағдарламасында флипчартта мәтіндік немесе графиктік түрде тест сұрақтары кітапханада сақталады да, тестің нәтижесін кесте немесе диаграмма түрінде компьютердің жадында сақтайды. Тестің нәтижесін EXСEL немесе WORD редакторларында экспорт жасауға болады.
ACTIVstudio программалық жабдығы Интерактивтік тақта ХХІ ғасырдың сыныптарындағы жұмысты жеңілдетіп, сабақтар, тұсаукесерлер, конференциялар, көрмелер және т.б. құру үшін арнайы құралдарды игеруге мүмкіндік береді.
Интерактивтік оқыту - ақпаратпен алмасуды, оқытуды ұйымдастыруды, әр сабақта оқыту сапасын бағалауды ұйымдастыруға көмектеседі. Интерактивтік тақтаны құрастырушы ағылшын PROMETHEAN компаниясы. "Activ studio Professional Edition" оқытушыларға "Activ" - тақтаны пайдаланып, тамаша интерактивтік сабақтарды құруға көмек үшін қолайлы аспап ретінде шығарылған болатын. Егер мониторда өзіңіз көріп тұрғаныңызбен және осы басшылықтағы бейнелер арасында кішкене айырмашылықтар болса, мазаланбаңыз, осында сипатталған негізгі ерекшеліктер, өзгеріссіз қалады [2, б. 49].
Интерактивті тақтамен жұмысқа кіріспес бұрын, ең алдымен мыналарға көз жеткізу керек:
- компьютеріңіздің қосылып тұрғанына;
- жұмыс панелінде иконканы көрінгеніне, егер ол пайдаланылса, онда интерактивті тақта калибрленген.
1.2 Білім берудегі мультимедиалық технологиялардың маңызы
Мультимедиялық құралдар білім беруді қазіргі заман талаптарына сай оқушының қажеттіліктері мен оқып-үйрену ерекшеліктерін ескере отырып икемдеп түрлендіруге зор мүмкіндік береді. Сапалы жасалып, дұрыс қолданылған мультимедиялық оқу құралдары оқушының пән мазмұнын игеруін әлдеқайда жеңілдететіні сөзсіз.
Бүгінгі мектеп оқушылары алдыңғы буын түлектеріне ұқсамайтыны сөзсіз. Оның бір себебі олар - "сандық дәуірдің перзенттері". Аталған ұғымды ең бірінші болып футурист Марк Пренски сандық технологияларға есейе келе бейімделген буын мен өмірге сол технологиялармен бірге келген жас буын арасындағы айырмашылықты түсіндіру үшін қолданған болатын.
Қазіргі кезде дүниежүзінде ақпараттық технологияларды белсенді пайдаланушылар арасында мектеп жасындағы балалардың саны тез өсіп келеді. Сондықтан да технологияларға негізделген құралдардың қазіргі мектеп оқушыларының күнделікті өмірінің ажырамас бір бөлігі болып отырғанын атап айтуға болады. Бұл кей кезде балалар сөйлеу тілінен бұрын технологиялардың тілі мен табиғатын ерте меңгеретінін де көрсетеді. Сондықтан да болар оқушылар мектепте де өздеріне жақсы таныс технологиялардың қолжетімді болғанын қалайды. Бұл үрдістің Қазақстандағы көрінісіне тоқталмай-ақ, еліміздегі мектептердің компьютерлермен жабдықталуы және интернетке қосылу мәселесі жалпы шешімін тапқанын атап өтейік.
Сонымен қатар жалпы еліміздегі интернеттің таралуы да қарқынды жүріп келеді. Байланыс және ақпарат министрлігінің жоспары бойынша, 2015 жылы Қазақстан тұрғындарының 100 пайызы кең жолақты инернетке қосылу мүмкіндігіне ие болады. Компьютерден басқа да интернетке кіру мүмкіндігі бар құралдар қатары көбейген сайын, мектеп жасындағы балалар мен жасөспірімдердің интернетке деген қызығушылығы ерекше тез өсіп келеді. Қазіргі кезде кез келген оқушының қалтасынан табылатын ұялы телефондар интернетке жол ашатын негізгі құралға айналып отыр. Әлемдегі интернетті ең белсенді пайдаланушылардың басым бөлігі 5 - 18 жас аралығындағы жеткіншектерден құралған. Алайда, өкінішке орай, қоғам өмірін тез өзгертіп келе жатқан осындай жаңалықтар білім беру саласы мамандарының назарынан тыс қалып келеді.
Уақыт өткен сайын технологиялар ықпалының артуы мен адам миының ақпаратты қабылдап, сақтау ерекшеліктерін ескере отырып жасалған оқыту әдістемелері жаңа замандағы білім берудің негізгі қозғаушы күшіне айналмақ.
Адам миын зерттеушілердің сөзіне қарағанда, біз ақпартты екі бағытта - көру және есту арқылы қабылдаймыз. Мағлұмат осы екі бағытта қатар берілген жағдайда адам миы көбірек мәлімет қабылдап, оны тез қорыта алады. Оқушыға арналған ақпаратты осындай күйге келтірудің ең ыңғайлы жолы - қазіргі технологияға негізделген мультимедия болмақ.
Зерттеушілердің айтуынша, адам миының мүмкіншіліктері шексіз, бірақ оның сыры әлі де ашыла қоймаған. Десек те, мидың ақпаратты қалай қабылдап, қалай қорытатыны, жалпы алғанда, мамандарға мәлім. Ғалымдардың айтуынша, жаңа ақпараттың мидағы мәліметтер қорына енуі бірнеше сатыдан тұратын күрделі үдеріс. Атап айтқанда, бұл процесс мәліметтерді қабылдау, оларға зейін қою, іріктеу, жүйелеу және өзара байланыстыру кезеңдерінен тұрады.
Осы сатылардан өткен ақпарат ұзақ мерзімді жадыға орнығып, біртұтас жүйе құрайды. Мидың осындай жүйе құра білу қабілеті адамның есту, көру және оқу арқылы жинақтаған ақпараттарын өзара байланыстырып, білім қорына айналуына мүмкіндік береді.
Қабылданған ақпарат ұзақ мерзімді жадыға жетіп орнықпаса, ол көп ұзамай жойылуға бейім болады. Сондықтан білім алу дегеніміз адамның ұзақ мерзімді жадындағы өзгерістер, яғни оның толығуы деп сипаттауға болады.
Ақпарат жоғарыда аталған сатылардын өтіп, ұзақ мерзімді жадыға орнықпас бұрын, қорыту жадына түседі. Қорыту жадының мүмкіндіктері шектеулі, ол шағын көлемдегі мәліметті аз ғана уақыт бойы сақтай алады. Джорд Миллердің осы тақырыпқа арналған зерттеуіне сүйенсек, адам миы бір мезетте жеті түрлі мәліметті ғана қабылдап өңдеуге қауқарлы екен. Сондықтан 20 секунд ішінде өңделіп, ұзақ мерзімді жадыға түспеген мәліметтің есте (ұзақ уақытқа) сақталуы екіталай.
Қорыту жадының өзі ақпаратты бірнеше арна арқылы қабылдап, өңдейді. Зерттеушілер пікірінше, ақпарат негізінен есту және көру мүшелері арқылы қабылданады. Есту мүшесі құлақпен қабылдаған ақпаратты, ал көру мүшесі көзбен көрген ақпаратты өңдейді. Ал мәтін түрінде қабылданатын ақпарат мида өзгеше жолмен өңделеді. Мәтіндер әуелі көру мүшесі арқылы қабылданып, кейін есту арқылы іштей дыбысталып өңделеді.
Зерттеушілердің пайымдауынша, адам миы көру арқылы келген ақпаратқа қарағанда, есту арқылы келген ақпаратты жеңіл қортады. Десек те, есту және көру мүшелерін қатар пайдалану - мидың қабылдап өңдей алатын ақпарат көлемін едәуір арттыра алады. Адам миына тән мұндай ерекшеліктердің (көп мағлұматты тез арада қорыту) білім беру саласында ескерілуі аса маңызды. Сондықтан, мидың табиғаты мен мүмкіндіктерін ескермей дайындалған әдістемелердің тиімділігінің төмен болуы да әбден түсінікті.
Сатылай өтетін күрделі үдерістерден (сызба) соң ақпарат қорыту жадынан ұзақ мерзімді жадыға енгізіледі. Егер келген ақпаратты жүйелейтін жоғарыда аталған сызба мида біріздендірілмеген болса, ақпаратты қорыту кідіріске ұшырап, қорыту жадында ақпаратты қорыту үшін жаңа сызба жүйесі жасалады [3, б. 74].
Егер ақпарат нашар жүйеленсе немесе түскен ақпарат әртүрлі болып, сызбаға сәйкес келмесе, қорыту жады ақпараттың бір бөлігін (шамалы бөлігін) ғана өңдей алады. Мұндай жағдайдың алдын алу үшін игерілуге тиіс ақпарат пен түскен ақпаратты бірлікте қатар жүйелендіру ұсынылады.
Ақпаратты өңдеу және мультимедиялық оқыту құралдары
Сонымен біздің мультимедиялық оқыту құралдары арқылы қабылданатын ақпараттың мида өңделуіне қатысты қорытындымыз төмендегідей болмақ:
1. Тиімді мультимедиялық құралдар қорыту жадының ақпаратты өңдеу мүмкіндігінің шектеулі екендігін көрсетеді.
2. Тиімді мультимедиялық презентациялар (көрсетілімдер) мазмұнды жеткізу үшін қорыту жадындағы есту және көру арналарының артықшылықтарын пайдаланады.
3. Тиімді мультимедиялық құралдар көру және есту арқылы қабылданған мәтінді өңдеу белгілі бір қиындықтарға соқтыратындығын көрсетеді.
4. Мультимедиялық құралдармен берілген тиімді презентациялар ұзақ мерзімді жадыға орнығар алдында ақпаратты ыңғайлы сызба арқылы жүйелейді. Қолданыстағы сызбаны пайдалану арқылы немесе оқушылардың жүйелендіруіне тиімді әдіспен берілген ақпарат оқушылардың ұзақ мерзімді жадына орнығуына оңтайлы болады.
Тиімділігі жоғары, үздік мультимедиялық оқыту құралдары мидың ақпаратты өңдеу қабілетінің мүмкіндіктерін ескере отырып жасалатынын атап өтуге болады.
Қазіргі кезде мультимедиялық құралдардың тиімділігі неде екендігін түсіндіретін зерттеулер саны артуда. Төменде мультимедиялық құралдарды пайдалану арқылы оқытудың ең маңызды қағидалары анықталып, олардың оқушыларды тиімді оқытуға қаншалықты ықпал ететіні туралы зерттеулерде айтылып жүрген кейбір мәселелер беріледі.
Сөзбен ғана берілген мәтінге қарағанда, сөз және суреттермен берілген мәтін әлдеқайда тиімді
Мультимедиялық құралдарды оқытуда пайдаланудың маңызды қағидаларын толық және жан-жақты сипаттаған зерттеуші, осы саланың жетекші мамандардың бірі - Ричард Майер: Тек сөзді ғана пайдаланумен салыстырғанда, адамдар сөздер мен суреттерді пайдаланған кезде тиімдірек үйренеді - деп дәйектеп, сөздерге жазбаша және ауызша мәтінді, ал суреттерге статикалық графикалық суреттерді, анимацияны және видеоны қосады. Осыған дейінгі зерттеу еңбектерінің тұжырымдары сөздерді де, суреттерді де пайдалану мидың қорыту жадында ақпараттың көбірек өңделуіне мүмкіндік беретіндігін дәйектейді.
Осы негіздемені кеңейткен Майер мен оның әріптестері сипаттау мен видеоның сипаттау мен мәтінге қарағанда тиімдірек екендігін айтады. Сол сияқты сипаттау, видео және мәтінге қарағанда, сипаттау мен видеоның тиімділігі жоғары. Сипаттау мен мәтін ақпаратты өңдеудің бір ғана бағытына негізделген. Мультимедиялық құралдарды пайдаланған мәтіндік презентациялардың сипаттамаға негізделген презентациялармен салыстырғанда тиімділігі төмен болуы мүмкін.
Естеріңізде болса, оқыту үдерісі үшін ақпарат қорыту жадынан табысты түрде ұзақ мерзімді жадқа ауыстырылуы керек. Мультимедиялық мазмұнды ақпарат қорыту жадының түрлі арналары арқылы тиімді түрде ұзақ мерзімді жадыға енгізіліп, жоғалмау ықтималдығын арттыруы мүмкін. Мысалы, анимация мен сипаттама арасындағы теңдікті сақтай отырып (мүмкіндігінше мәтінді аз қолдану арқылы) жасалған презентация тиімді болмақ.
Оқушылардың назары бөлшектерге бөлінбей бір жерге жинақталған кезде мультимедиялық құралды пайдаланып оқыту тиімді
Оқушылардың назары бөлшектерге бөлінбеген кезде ғана мультимедиялық оқыту құралдары тиімді болып саналады. Оқушылар экранда бір-бірінен алыс тұрған ақпараттарға қараған кезде, олардың назары бөлшектерге бөлінеді. Мысалы, мазмұнды сипаттайтын суретті бейне мен мазмұнның өзі экранда бір-бірінен алыс тұрса немесе кезең-кезеңмен екі жеке нүктеде ұсынылатын болса.
Қысқаша айтқанда, суретті бейне мазмұнымен бірге ұсынылса, оқушының қабылдауына жеңіл тиіп, оқыту тиімдірек болады (Майер, 2005). Мазмұн суретті бейнесімен бірге ұсынылмаған болса, оқушының назары бөлшектерге бөлінеді. (Алдыңғы абзацта айтылған ой тағы қайталанған) Мұндай жағдайда кезең-кезеңмен қабылданған ақпаратты үйлестіру үшін миға салмақ түседі.
Сурет пен оның мазмұнының бір мезгілде бірге ұсынылуы дәл осы сурет пен мазмұнның кезектестіре берілуіне қарағанда әлдеқайда оң әсерін тигізеді. Мысалы, оқушыларды оқыту барысында әуелі сипаттаманы, кейін анимацияны (немесе анимация, содан кейін сипаттаманы) беру тәртібімен салыстырғанда бірге ұсынылған сипаттама мен анимация дұрыс нәтиже көрсетеді [4, б. 93].
Экранда бір-біріне жақын орналасқан (немесе бір-біріне ілескен) мәтінді суреттері бар мультимедиялық қосымшалар бір-бірінен алыс орналасқан мәтіні бар суретті қосымшалармен салыстырғанда тиімдірек болып табылады.
Мәтінге қосылған видео немесе графикалық ақпараттар суреттерге жақын берілуі тиіс. Біртұтас, жинақы тұрған ақпаратты оқитын оқушылар осы ақпараттың бөлшектерге бөлінген нұсқасын оқитын оқушылармен салыстырғанда ақпаратты жеңіл қабылдап, тез түсініп, игеріп алады. Біріктірілген күрделі үлгілер (мысалы, ақпаратты бір экранда ұсыну) жеке мультимедиялық үлгіге қарағанда ұтымды болмақ (мысалы, ақпаратты экранда және жеке парақ қағазда ұсыну).
Мультимедиялық мазмұнды ұсынуда артық және сәйкес емес ақпараттың болмауы маңызды.
Зерттеулер қорытындысы бойынша, мультимедиялық құралдар арқылы оқыту барысында маңызды және оқу мақсаттарына сәйкес мазмұн берілген жағдайда ғана оқыту сәтті маңызды болмақ. Калюга, Чандлер және Свеллер сияқты зерттеушілер мультимедиялық құралдарды пайдаланған презентацияға артық және тақырыпқа қатысы жоқ ақпарат берілмеген кезде оқушылардың көп материалды игергендіктерін жазады.
Мидың ақпаратты өңдеу мүмкіндігі шектеулі болғандықтан, тақырыпқа қатысы жоқ ақпаратты азайту арқылы үйрену үдерісін тиімді етуге болады. Мидың мүмкіндіктерін бөтен ақпаратқа жұмсау оқытуға зиянын тигізеді, сондықтан оны оқу мақсаттарына сәйкес келетін нақты ақпараттарға жұмсау керек. Мультимедиялық құралдарды дайындаушылар мен пайдаланушылар осы негіздемені басшылыққа алса, оқыту құралының тиімділігі арта түсер еді.
Мультимедиялық презентацияда мәтінмен бірге, ақпарат мазмұнының алдында және соңында ұсынылатын, оқыту барысында мультимедиялық мазмұнды дайындау, күшейту немесе кеңейту мақсаттарында берілетін қосымша ақпараттар үлкен маңызға ие.
Мультимедиялық оқыту интерактивті және оқушы тарапынан қадағаланса, оның тиімділігі де жоғары болады.
Әр оқушының ақпаратты қабылдау жылдамдығы әртүрлі. Зерттеулер қорытындысы презентация барысын қадағалап, ілесіп жүре алатын оқушылардың әлдеқайда көп ақпаратты игеретіндігін көрсетті.
Оқушылардың презентацияны баяулатып немесе қосып, тоқтату арқылы дербес жұмыс жасау мүмкіндігі болса, мультимедиялық құралдар арқылы жасалған презентация тиімді саналады. Сонымен қатар презентацияны сегментерге бөлу арқылы, оқушылардың ақпаратты жақсы қабылдау жылдамдығына қол жеткізуге болады; пайдаланушыларға өз үлгеріміне сәйкес сегменттер таңдау мүмкіндігін беріп, қысқарақ сегменттерге бөлген кезде олардың құлшынысы артып, сырттай қадағалаумен ғана шектелуге болады.
Оқушылар білімінің құрылымы мультимедиялық мазмұнның әсеріне дейін белсенді болған жағдайда, мультимедиялық құралдары пайдаланып оқыту тиімдірек.
Ақпаратты жүйелендіруге арналған құрылымдар белсенді болған кезде мультимедиялық презентациялардың көмегімен оқыту күшейе түседі (. Материалды оқушылардың жадына түсіруге көмектесудің немесе құрылымдарды алудың (ақпаратты жүйелендіруге және түсінуге көмектесетін) бірнеше әдістері бар. Көрсетілімдер мен талқылаусыз, қайта жаңғырту мен жазбаша сипаттамаларсыз оқушылардың құлшынысын арттыру оларға алдын ала мазмұнды қарауға мүмкіндік беру арқылы жүзеге асуы мүмкін. Маңызды ақпаратты және мазмұнның жүйесін көрсете отырып алдын ала қарату әрекеті - білімді белсенді етуге бағытталған шара. Бастапқыда мазмұнмен танысуға қатысты графикалық көрнекі құралдарды ұсынып, сыныпта талқылап және баға беру алдын ала белсенді ету үшін пайдалы болуы мүмкін. Мидың ақпаратты өңдейтіні туралы жоғарыда айтып өткен тұжырымдарға сәйкес бұл әрекеттер сызбаны (жүйелендіру құрылымдарын) белсенді жасауға көмектесіп, презентация барысында жаңа ақпараттың меңгерілуін жеңілдету үшін жаңа сызба құруға мүмкіндік береді.
Оқыту үрдісін жақсартуға мүмкіндік беретін мультимедиялық оқыту құралдары
Анимацияланған мазмұн тиімді пайдаланылса, оқыту үрдісін жақсартуға да мүмкіндік туады. Ғалымдардың зерттеулерінің нәтижелері оқытудың компьютерге негізделген анимацияланған ортада жүзеге асуы тиімділікті арттыратынын көрсетті. Оқушылардың түсінуіне немесе қиялымен елестетуіне қиындық келтіретін ұғымдар немесе ақпараттардың презентациясын жасау кезінде анимацияны пайдалану дұрыс шешім болып саналады. Анимация оқушыға үрдісті немесе қиялда елестетуге қиындық тудыратын басқа да бір динамикалық құбылысты көру арқылы қабылдауға көмектесе алады. Бұл, әсіресе, ажырамас үрдістер болып табылатын (мысалы, физикадағы электр тізбектері, күштер) мазмұнды түсіндіруде өте маңызды рөл атқарады [5, б. 60].
Анимация көбінесе берілген ақпарат туралы хабары бар оқушыларға емес, ұсынылып отырған ақпаратпен енді таныса бастағандарға елеулі ықпал жасайды. Оның мазмұнды жете білетін оқушылармен салыстырғанда, мазмұнды үстіртін білетін студенттерге берер пайдасы мол. Оқушылар анимацияны қарау барысында тоқтатып және оны өзіндік қабылдау деңгейіне сәйкес қарастыру мүмкіндігі немесе анимацияның түрлі аспектілерін басқару мүмкіндіктері болған жағдайда анимация тиімділігін көрсетеді. Мұндай тәсілмен тиісті ақпаратты алған оқушылар берілген қосымшадағы тапсырмамен жұмыс жасау барысында алған білімін пайдаланып, ақпарат мазмұнына қатысты бақылау жұмысын жасаған кезде үздік нәтижеге қол жеткізеді.
Анимация оқушыларға күрделі ақпаратты көзбен шолу мүмкіндігін бере отырып, ақпаратты түсінуді жеңілдетуі мүмкін. Егер анимация есту және көру мүмкіндіктерін де пайдаланатын сипаттамамен ілестірілетін болса, тиімдірек болады.
Презентациямен айналысатын оқушыларға мультимедиялық оқыту құралдары арқылы дайындалған презентация оңтайлы болады.
Ұсынылған презентацияның мазмұны мен мазмұнды беру тәсілі мультимедиялық оқыту құралдары арқылы берілгенде тиімділігі артып, оқушыларды ынталандырады. Сабаққа белсенді араласу оқушының білім жинақтауына және ақпаратты қабылдау жүйесінің сызбамен қалыптасуына көмектеседі. Зерттеулердің нәтижесі мультимедиялық арналарды (түсініксіз) тартымды жасай алатын бірнеше арналардың бар екендігін көрсетті.
Мультимедиялық құралдар арқылы ұсынылған, оқушының жеке басымен байланыстырылған ақпарат мазмұны оқушының жеке басымен байланыстырылмаған ақпаратқа қарағанда өзіне оқушылардың көңілін тез аударып, олардың белсенділігін күшейтеді. Оқыту барысында оқушыларды формалды стильдегі презентацияларға қарағанда әңгімелесу стиліндегі презентациялар қызықтыратыны, осыған ерекше назар аударатыны байқалды. Сонымен қатар оқушының өзіне тура бағытталған сіз және мен деген есімдіктер қолданылған презентациялар ақпарат үшінші жақта айтылған презентациялармен салыстырғанда оқушылардың сабаққа деген құлшынысын арттыратыны да айқындалды. Оқушылар бейтаныс акцент және бейтаныс дауысты презентацияға қарағанда таныс дауыспен дыбысталған, акценті жағымды, таныс презентацияларды көруге құштар.
Экрандық кейіпкерлерді пайдалану оқушылардың белсенділігін арттырып, олардың қатарын көбейтуі мүмкін. Бұл әсіресе экрандық кейіпкерлердің оқушылармен тікелей тілдік қарым-қатынасқа түсуі кезінде айқын байқалады. Оқыту тұжырымдарын әңгіме сипатында ұсыну оқушылардың сабаққа кеңінен қатысуына жол ашады. Ал сипаттау үлгісі оқушыларды өзіне тартып, тіпті оларға оқу кезінде көмегін де тигізеді. Сипаттау үлгісі ақпаратты жүйелендіруге және оны өңдеу үрдісін жеңілдетуге көмектесуі мүмкін. Әсіресе экран кейіпкерлері мен негізгі сипаттаманы мазмұнды әңгіме ретінде ұсыну мақсатында біріктіру оқытудың тиімділігін арттырмаса, кемітпейтіндігі анық.
Білім құрылымдарын жасау кезінде берілетін ақпараттың оқушыны өзіне тартуы ескерілгені абзал. Дұрыс жасалған білім құрылымдары берілер ақпаратты жүйелендіруге, сонымен қатар қорыту жадындағы ақпаратты өңдеудің жаңа сызбасын құруға көмектеседі. Бұл жаңа ақпаратты меңгеруді және білімді қорыту жадынан ұзақ мерзімді жадыға тапсыруды жеңілдетеді.
Оқушылар игерген білімдерін қолданатын және кері байланысқа қатысатын болса, мультимедиялық құралдар арқылы оқыту өте тиімді болады.
Егер оқушылар есту арқылы келген ақпараттың әсерінен кейін оқығанын пайдалана алу мүмкіндігіне ие болса, бұл мультимедиялық құралдар тиімділігінің тағы бір көрінісі болады. Бұл жаңадан алған білімдерді нығайтып, берік орнығып қалуына ықпал жасайды. Оқушылардың ақпарат арқылы алған білімдерін күнделікті өмірмен байланыстыруына мүмкіндік беру керек. Меңгерілген білімдерді біріктіруге көмектесетін бірден бір тәсілдер оқушылардың игерген білімдерін алдыңғы (келесі) тақырыппен байланыстыру, өткен тақырыптарды талқылау және топтық әрекеттерді ұйымдастыру болып табылады.
Оқушылармен кері байланыс орнату оқыту үрдісінің маңызды бөлігі болып табылады, бірақ бұл кезде мультимедиялық құралдар негізгі тірек бола алмайды. Оқушылармен олардың жетістіктері туралы үздіксіз кері байланыс орнату аса маңызды болып саналады. Кері байланыс оқушыларға өз жетістіктерін білуге және олардың оқыту үрдісінен шығып қалмауына мүмкіндік береді. Сонымен қатар кері байланыс ұсынылған ақпараттың бала зердесіне нық орнығуына септігін тигізеді, кейбір кемшіліктерді түзетуге мүмкіндік береді. Байланыс жиі және тез арада жүзеге асырылатын болса, соншалықты тиімді болады.
Мультимедиялық құралдар арқылы берілген ақпараттан кейін жасалған кері байланыстың қалыпты түрі де, әдеттен тыс (мүмкін: дәстүрлідәстүрлі емес) түрі де оқыту әрекетін нығайтуға септігін тигізеді. Қалыптасқан үлгідегі бағалау (тестілер мен бақылау сұрақтары) әдістері ішкі мониторинг және мұғалімдердің сілтемелерінің көмегімен жүзеге асырылуы тиіс. Оқушының өзін-өзі бағалауына мүмкіндік туғызатын мультимедиялық қосымшалар кері байланыс үшін ерекше құнды мүмкіндіктер береді.
Оқушылардың өзіндік ерекшеліктері және мультимедиялық оқыту құралдары
Мультимедиялық құралдар да басқа да оқыту құралдары сияқты кейбір оқушылардың жақсы жетістіктерге жетуіне оң ықпалын тигізсе, кейбіріне ешқандай әсер тигізбеуі де мүмкін. Бұл жағдай оқушылардың үлгерімінің түрлі деңгейде болатындығын айғақтайды. Мұндайда оқушылардың барлығының қажеттілігін қанағаттандыру үшін оқытудың түрлі стильдерін пайдаланып, ұсынылар ақпаратты түрліше құбылтып отыру керек.
Зерттеуші Говард Гарднер және оның Гарвардтағы әріптестерінің тұжырымы бойынша, адамдардың мүмкіндіктері шексіз болуы мүмкін және интеллектті білімнің бірнеше салаларының немесе ақыл-ой қабілеттерінің үздік жиынтығы ретінде қарастыру қажет. Гарднер интеллекттің (ақыл-ой қабілетінің) сегіз түрі бар екендігін алға тартады: лингвистикалық, логика-математикалық, кеңістік, физика-кинетикалық, музыкалық, тұлға аралық, жеке тұлғалық және натуралистік. Аталған тұжырымға негізделіп, яғни оқушылардың қабілеттері мен мүмкіндіктерін ескере отырып жасалған оқыту құралдары жақсы нәтиже беретіндігі анық.
1970 жылдардың соңы мен 1980 жылдардың басында Рассел Френч, Дэрил Джилли және Эд Черри әзірлеген перцепциялық оқыту стилінің моделі оқытуда оқушылардың ерекшеліктері ескерілетін тағы бір тиімді әдіс түрін ұсынады. Аталған модельде оқушылар ақпаратты қоршаған ортадан өз сезімдерін пайдалану арқылы алатынын, сонымен бірге баспа өнімдері, дыбыс (есту), интерактивті, визуалды, сезіну, кинестетикалық және иіс сезімі арқылы жүргізілетін оқудың (оқытудың) жеті жолы бар екенін атап көрсетілген.
Зерттеуде оқыту үдерісінде оқушылардың белсенді болуы үшін қабілет ерекшеліктері ескеріліп, ақпаратты түрлі әдіспен жеткізу керектігі айтылады.
Оқушылардың өз қалауы болуы мүмкін немесе түрлі әдістердің көмегімен тиімді оқуы мүмкін. Мысалы, бір оқушы баспа өнімдерінде берілген ақпарат арқылы қанағаттанарлық деңгейде білім жинақтай алатын қабілетке ие болса, екіншісі ақпаратты көру арқылы қабылдауды тиімді санайды. Мультимедиялық оқыту құралдары әсіресе ақпаратты көру немесе есту арқылы қабылдайтын оқушылар үшін тиімді [6, б. 38].
Мультимедиялық құралдар арқылы оқыту оқушылардың қызығушылығын арттыруға және қабілеттері, бейімдері әртүрлі оқушыларға берілер ақпаратты қалауына сәйкес ұсына алуға мүмкіндік беретін бірден-бір ыңғайлы, қолайлы оқыту әдісі болып саналады.
Мультимедиялық құралдарды пайдалану білім беру саласын, оқыту үрдісін айтарлықтай жақсарта алады. Бұл зерттеу мидың ақпаратты қалай өңдейтінін түсіндіре алатын мультимедиялық құралдардың тиімділігін түсінуімізге барынша ықпал жасады. Осы зерттеу мультимедиялық құралдарды оқыту мақсатына пайдаланудың тиімді, тиімсіздігін көрсететін бірнеше қағидаларды айқындады. Мультимедиялық құралдарды пайдаланатын оқыту барлық мәселелерді шешпегенімен, ХХІ ғасырда қолданылып жатқан (қолданылатын) оқыту құралдарының ішінде өзіндік маңызды орнын алары айқын. Зерттеулерге сүйенсек, мультимедиялық оқыту құралдары оқушыларды сабаққа ынталандырудың және оқытудың ең маңызды құралы болып саналады.
1.3 Мультимедиалық технологияларды оқыту жүйесінің принциптері
Мультимедияның пайда болуына байланысты динамикалық (аудио, видео, анимация) және статикалық (текст, графикалар, суреттер) құрамы бар компьютерлік интеграция мүмкіндігі туды. Түйіндер мен байланыстар комбинациясы гипертекстік жүйе мультимедиасында жңа ортаны құруға мүмкіндік берді.
Гипермедиа - бұл мәліметтер көрінісі және оған кіру әдісі. Оның концепциясы граф түрінде берілген мәліметтер кеңістігінің моделінде орналасады, түйіндерінде мәліметтер, ал семантикалық байланыс граф доғасында қамтылады. Ақиқатты гипермедия жүйесіндегі сақталатын мәлімет осы заманғы компьютер шығара алатын барлық мүмкін формалармен көрсетіледі. Сонымен қатар, гипермедиа өзінде радио (аудио), теледидар (динамикалық бейне), пресса (текст, суреттер, фотосуреттер) және компьютер (видеотерминал) компьютерлік гиперортада құрамында жататын гипертекстік байланыстарды орнатады.
Мультимедия - компьютерде дыбысты,ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бейнелерді көрсету үшін жинақталған технология.
Мультимедия - екі жай сөзден тұратын күрделі сөз: мульти - көп, медиа - алып жүруші немесе тасымалдаушы. Осылайша, мультимедия те компьютерлік терминін көптеген тасымалдаушылар деп аударуға болады, яғни мультимедия ақпаратты (дыбыс, графика, анимация және т.б.) сақтаудың және көрсетудің көптеген амалдары дегенді білдіреді.
Егер мультимедияны ақпаратты көрсетудің белгілі-бір технологиясы деп айтар болсақ, екі аспектіні еске түсірген де жөн - құрылғылық немесе аспаптық және бағдарламалық.
Мультимедияның құрылғылық жағы қалыпты амалдармен де (графикалық, адаптер, монитор, дыбыс картасы, CD-ROM жетегі және т.б.), қосымша амалдармен де (бейнекарта телевизиялық кірушығумен, CD-R, CD-RW, DVD жетектері және т.б.) таныстырылуы мүмкін.
Мультимедияның бағдарламалық жағы қолданбалы бағдарлама және мамандандырылған бағдарлама деп бөлінеді. Қолданбалы программа - 1) пайдаланушының қолданбалы мәселелерді шешуге арналған программасы; жұмыс істеуші адамның нақты тапсырмасын орындайтын дестелік файлдағы программа. Әдетте, кеңірек айтылса, бұған командалық процессордан басқа программалардың барлығы жатады; нақты мағынада айтылса, оған мәтіндік процессорды, мәліметтер базасын, электрондық кестені және т.б. жатқызуға болады; 2) нақты есепті шығару үшін қолданылатын программа [7, б. 59].
Мультимедия технологиясы күнделікті өмірімізге нық енді. Алайда, осындай қолданбалы бағдарламамен дұрыс жұмыс істеу үшін мультимедия мен компьютер де барлық талапқа сәйкес болуы тиіс.
Мультимедияны қолдану аумағы. Мульмиедия - информацияны бейнелеудің ең жана түрі. Ол экранға түрлі түсті мәтіндік, дыбыстық мүмкіндіктерді біріктіре отыра шығып ЭЕМ-нің барлық жылжыту, сөйлеу, муз беру жақтарын толық пай-ды. Мұндай мүмкіндікті комп-дің қосымша дыбыстық құрылғысымен СД - РОМ дискісі бар ж\е онда бейне фильмдерді, фонаграммаларды, түрлі түсті гаммаларды көрсету жақтары толық қамтылған.М-лық комп-тер фороаппараттарды, бейнемогнитафондарды, бейнекамереларды қосуға арналған арнаулы бейнелік суреттерді өңдегенде қажет болаы. Бірақ онын арзан тұратына өз-өзіне белгілі.
ЭЕМ-ң мулт-лық мүмкіндігі - ақпаратты бейнелеудің еғ керек түрі. Ол экранга мәліметтерді түрлі-түстік мәтіндік, графикалық мүмкіндіктрді біріктіру.
DCI (дейплеймен басқару интерфейсі) - бұл дисплей дарйвермен жұмыс атқаратын интерфейс. Оған сәйкес келетін драйверлер комп-лік ойындар мен және толық экранды видео аппараттарды қасу туралы әр түрлі бағдарламалармен қолданады және тікелей экрандық буферді ақпараттарды жоғалтуға мүмкіндік береді.
Бұл интерфейс сонымен қатар казіргі видеокаталарда таралған ақпараттар қатарын қамтиды, оған қоса:
- Ақпараттық маштабтау. Егер осы мүмкіндік ведиоаппарат арқылы орындалатын болса, ендеше көлемін өзгерту үшін ортвлық процессор ресурстқа жет болмайды.
- Видео аппаратты жақсы қабылдауды қамтамасыз ету үшін IUV-RQB түстерін қайта құру.
- Екі есе буферлеу. Ол істерді өшңру кезінде экрандық буферлерді ақпараттық ауыстыру үшін қолданылады.
- Оссенхронды бейне. Екі есе буферлеумен бірге экрандық буферге ақпараттық шешімнің аса жылдамдығын қамтамасыз етеді.
- Қолданбалы мультимедиядық бағдарлама. Қолданбалы бөліміне мультимедиялық компьютердің қарапайым тұтынушысы қолданылатын мультимедиялық қосымшаларды жатқызамыз.
- Компьютердің программалық бөлігі - ең жетілген комп - дің өзі программалық қамтаммыздандырусыз қызмет етпейді.
Қазіргі мультимедиялық программалар түрлері. Ең жетілген компьютердің өзі программалық қамсыздандырусыз қызмет етпейді. Сол себепті бұл бөлімді нақтырақ қарастырған жөн.
Операциялық жүйе - компьютердің барлық басты әрекеттерін (пернелер тақтасын, экранды, дискжетектерді пайдалануды), сондай-ақ қатар операциялық жүйенің басқаруымен іске қосылатын басқа программалардың жұмысын басқаратын, көбінесе тұрақты сақтауыш құрылғыда тұратын, машиналық кодта жазылған программа.
MCI - Media Control Interface MCI Windows 9x маңайында жұмыс атқаратын мультимедиялық қолданбалы программаларға әртүрлі құрылғыларды басқаратын аппаратты дербес интерфейстерді таныстырады. Берілген интерфейс өздеріне жіберілген MCI-командаларды (play, pause, stop және т.б.) интерпретациялайтын және орындайтын құрылғы драйверлер деңгейінде сүйемелденеді. MCI командасында көптеген мультимедиялық компьютерлер үшін базалық командалар жинағы бар. Компрессионды менеджерлер Мультимедиялық ақпараттарды (кескін, анимация, дыбыс) сақтау үшін үлкен талап етіледі. Көптеген жағдайларда ақпараттар комрессирленген түрде сақталады. Егер құрылғы аппараттық түрде компрессия мен декомпрессияны ұстамаса, бұл мәселені арнайы компрессионды менеджерлер орындайды.
Кодек Windows 9x аудио және видео ақпараттарды декомпрессия және компрессиялау үшін колектермен қатар қойылады. Сонымен қатар қосымша кодектерді орнату мүмкін.
DСI - Display Control Interface DСI (Display Control Interface - дисплеймен басқаруинтерфейсі) - бұл дисплей драйверімен жұмыс атқаратын интерфейс. Бұл Microsoft және Intel фирмаларымен бірлесе отырып құрастырылған. DCI - сәйкес келетін драверлер компьютерлік ойындармен және толық экранды видеақпараттарды қосу туралы әртүрлі бағдарламалармен қолданылады және тікелей экрандық буферден ақпарттарды жоғалтуға м%.мкіндік береді. Бұл интерфес сонымен қатар қазіргі видеокарталарда таралған аппараттар қатарын қамтиды, оған қоса:
- Ақпараттық масштабтау. Егер осы мүмкіндік видеапарат арқылы орындалатын болса, ендеше көлемін өзгерту үшін орталық процессор ресурсы қажет болмайды.
- Видеоақпаратты жақсы қабылдауды қамтамасыз ету үшін YUV-RGB түстерін қайта құру.
- Екі есе буферлеу. Ол беттерді өшіру кезінде экрандық буферлерді аппараттық ауыстыру үшін қолданылады.
- Асинхрондық бейне. Екі есе буферлеумен бірге экрандық буферге ақпараттар шешімінің аса жылдамдығын қамтамасыз етеді [8, б. 35].
Мультимедиялық қосымшалар құру технологиясы.
Мультимедия - компьютерде дыбысты, ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бейнелерді көрсету үшін жинақталған технология. Яғни Мультимедия ақпаратты сақтаудың және көрсетудің амалдары дегенді білдіред.Егер мультимедияны ақпаратты көрсетудің белгілі бір технологиясы деп айтар болсақ,екі аспектіні еске түсірген де жөн - құрылғылық немесе аспаптық және бағдарламалық.Мультимедияның құрылғылық жағы қалыпты амалдармен де (графикалық, адаптер, монитор, дербес дыбыс картасы. СД - РОМ жетігі және т.б),қосымша амалдармен де,(бейнекарта телевизиялық кіру және шығумен,СД - Р,СД - РW,DVD жетектері және т.б.) таныстырылуы мүмкін.
Мультимедия технологиясы күнделікті өмірімізге нық енді.Алайда,осындай қолданбалы бағдарламамен дұрыс жұмыс істеу үшін мультимедия мен компьютер де барлық талапқа сәйкес болуы тиіс.Сонымен,мультимедиялық компьютер дегеніміз - бұл мультимедиялық барлық қолданбалы программалар өзінің барлық мүмкіндігін көрсете алатын компьтер түрі. Мультимедиялық комп көп нәрсенені жасай білуі керек:монитор экранында графикалық және бейне ақпараттар ды,анимацияны көрсете білуі керке.дыбыстық, музыка, соның ішінде компакт дискілердегі музыка сүйемдеуі жоғарғы деңгейде болуы шарт. Мультимедиялық компьютердің аппараттық бөлігі.
Қосымша құрылғылары (қалыпты құрылғылыр)
- DVD жетегі
- модем
- телевизиялық тюнер
Модем - жай телефон арналары арқылы интернетке қосылып, онымен мәлімет алмасу мүмкіндігін береді. Модем деген сөз осы құрылғының қызметіне байланысты шыққан, ол модулятор, демодулято сөздерінің қызқаша түрі. Модем дербес ком-ден шыққын цифрлық сигналдарды жалпы телефон арналары арқылы тасымалданатын анологтық сигналдарға түрлендіреді. Ал екінші модем қабылданған сигналдарды қайтадан цифрлық формаға ауыстырады.
Мультимедиялық компьютердің архитектурасы.
Мультимедия - компьютерде дыбысты,ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бейнелерді көрсету үшін жинақталған технология. Мультимедия - екі жай сөзден тұратын күрделі сөз: мульти - көп, медиа - алып жүруші немесе тасымалдаушы. Осылайша, мультимедия те компьютерлік терминін көптеген тасымалдаушылар деп аударуға болады, яғни мультимедия ақпаратты (дыбыс, графика, анимация және т.б.) сақтаудың және көрсетудің көптеген амалдары дегенді білдіреді.
Мультимедия технологиясы күнделікті өмірімізге нық енді. Алайда, осындай қолданбалы бағдарламамен дұрыс жұмыс істеу үшін мультимедия мен компьютер де барлық талапқа сәйкес болуы тиіс.
Сонымен мультимедиялық компьютер дегеніміз - бұл мультимедиялық барлық қолданбалы программалар өзінің барлық мүмкіндігін көрсете алатын компьютер түрі. Мультимедиялық компьютер көп нәрсені жасай білу керек: монитор экранында графикалық және бейне ақпараттарды, анимацияны көрсете білуі керек, дыбыстық , музыка, соның ішінде компакт-дискілердегі музыка сөйемелдеуі жоғары деңгейде болуы шарт.
Мультимедияның бағдарламалық жағы қолданбалы бағдарлама жəне мамандандырылған бағдарлама деп бөлінеді. Қолданбалы программа - 1) пайдаланушының қолданбалы мəселелерді шешуге арналған программасы; жұмыс істеуші адамның нақты тапсырмасын орындайтын дестелік файлдағы программа. Əдетте, кеңірек айтылса, бұған командалық процессордан басқа программалардың барлығы жатады; нақты мағынада айтылса, оған мəтіндік процессорды, мəліметтер базасын, электрондық кестені жəне т.б. жатқызуға болады; 2) нақты есепті шығару үшін қолданылатын программа. Ал, мамандандырылған бағдарлама категориясы Мультимедиялық компьютердің аппараттық бөлігі .Əдетте, жинақталған мультимедиялық компьютер ұғымының құрамы ретінде мыналар түсінеді:
- Қоректендіру болгының корпусы
- Жүйелік (аналық) тақша
- Орталық процессор
- Оперативті жад
- Бейнеадаптер
- Монитор
- Қатты дискіде жинақтауыш
- Пернетақта
- Тінтуір
- CD-ROM дискжетегі
- Иілгіш дискілердің дискжетегі
- Дыбыстық карта
Қосымша құрылғылары (көптеген елдерде қалыпты құрылғылар):
- DVD дискжетегі
- Модем
- Телевизиялық тюнер
Қазіргі мультимедиялық технологияларды пайдаланып құжаттарды құру. Мультимедия қолданбаларын жасау мүмкіндіктерінің ауқымы айтарлықтай кең. Мультимедия-компютерде ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бинелерді көрсету үшін жинақталган технология. "Мултимедия"-екі жай сөзден тұратын күрделі сөз "мульти"-көп "медия"алып жүруші немесе тасмалдаушы Осылайша "мультимедия" кампютерлік терминін көптеген тасмалдаушылар деп аударуға болады яғни мультимедия ақпаратты дыбыс графика, анимация және тағы басқа сқтаудың және көрсетудің көптеген амалдары дегенді білдіреді. Егер мультимедияны ақпаратты көрсетудің белгілі бір технологиясы деп айтар болсақ, екі аспектіні еске түсірген де жөн-құрлығылық немесе аспаптық және бағдармалық казіргі кезде мультимедияны қолданудың бірнеше негізгі бағыттары мен өздерінің ережелері, терминолргиялиясы қалыптасып келеді. Олардың ішінен ең маңыздыларын қарасытрайық. Білім беру мен оқытып-үйретудегі мультимедия (Computer Based Training-CBT) аса маңызды бағыттардың бірі болып табылады. Жоғары кәсіби деңгейді қамтамасыз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz