Шет тілдік білім беру аясында оқушылардың таным іс-әрекеттерін ұйымдастыру ретінде Блум таксономиясын қолдану

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 83 бет
Таңдаулыға:

Дипломның тақырыбы: Шет тілдік білім беру аясында оқушылардың таным іс-әрекеттерін ұйымдастыру ретінде Блум таксономиясын қолдану

Мазмұны

Кіріспе3

1 Шетел тіліне оқушыларды оқыту негізіндегі Блум таксономиясының теориялық негіздері6

1. 1 Блум таксономиясының мазмұны, міндеттері мен ерекшеліктері6

1. 2 Блум таксономиясын оқытуда қолданудың мәні19

2 Шет тілдік білім беру аясында оқушылардың таным іс-әрекеттерін ұйымдастыру ретінде Блум таксономиясын қолдану27

2. 1 Шетел тіліне оқыту сабағында Блум таксономиясын қолданудың ерекшеліктері27

2. 2 Шетел тілі сабағында Блум таксономиясын қолданып, оқушылардың таным іс-әрекеттерін дамытудың нәтижелері45

Қорытынды55

Қолданылған әдебиеттер тізімі59

Қосымша62

Кіріспе

Мемлекет басшысы 2007 жылғы “Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан” атты Қазақстан халқына Жолдауында: «Қазақстан бүкіл әлемде үш тілді пайдаланатын жоғары білімді ел ретінде танылуға тиіс. Бұлар қазақ тілі - мемлекеттік тіл, орыс тілі - ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі - жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі» [51] .

Қазіргі өмір талабы - оқу және тәрбие процесін түбегейлі өзгерту. Еліміздің тарихында болып жатқан әлеуметтік-экономикалық өзгерістер, білім беру саласындағы жаңа бағыттар ағылшын тілін оқытуды үнемі жетілдіруді, оқытудың ғылыми және әдістемелік деңгейін көтеру міндеттерін жүзеге асыруды талап етуде.

Осыған орай, ағылшын тілін тілдің үш тұғырының бірі ретінде қызмет етуінің алғышарты - оның қоғамдық өмірдің әр алуан саласында қолданылуы болып табылады. Жер шарын мекендеген мыңдаған ұлттар мен ұлыстардың бір-бірін түсінуіне - халықаралық сипат алған ағылшын тілінің ролі зор.

Ағылшын тiлiн үйрену арқылы оқушылар бiлiм дегейiн көтерiп, өз халқы мен басқа халықтар арасындағы ұқсастықтар мен ерекшелiктердi ажыратуға дағдыланады. Сөйтіп, өз пiкiрi қалыптасады, түрлi елдер мәдениетiн үйренедi.

Оқушылардың бойында білімнің, қабілеттердің, дағдылардың қалыптасу деңгейін анықтаудың, өлшеудің және бағалаудың мәселесі қазіргі кезде оқыту тәжірибесіндегі маңыздылардың бірі болып саналады.

Егер оқытудың мақсаты оқушы нені білуі, нені істей алуы керектігін анықтайтын болса, онда оқытудың міндеттері мақсатқа қалай қол жеткізуге болатындығына жауап береді.

Білім технологиясының шеңберінде 1956 ж. Б. Блуммен педагогикалық мақсаттағы алғашқы таксономия жасалған болатын. Бұл ретте Б. Блум мен Д. Кратволь білімнің мақсатын үш облысқа бөлді: когнитивті (білімнің мазмұнын меңгеруге қойылатын талаптар), психомоторлы (қозғалыс, жүйке-бұлшық еттік қызметтің дамуы) және аффективті (эмоционалдық-құндылықтық сала, меңгерілетінге қатынас) .

Когнитивті облысты қамтитын бірінші таксономия ішінде тағы да бөлінетін алты мақсаттардың түрінен тұрады:

- білім (нақты материал, терминология, фактілер, анықтамалар, белгілер және т. б. ) ;

- түсінік (түсініктеме, интерпретация, экстраполяция) ;

- қолдану;

- талдау (өзара байланыс, құрастырудың принциптері) ;

- синтез (жоспарды және мүмкін әрекеттердің жүйесін құру, абстрактілі қатынастардың жүйесін алу) ;

- бағалау (алынған мәліметтердің негізінде талқылау, сыртқы белгілердің негізінде талқылау) .

Блум таксономиясы бірнеше рет көптеген ғалымдармен сынға ұшыраған болатын, өйткені онда ойлау операциялары бар оқытудың нәтижелерінің (білім, түсінік, қолдану) нақты орын ауыстыруы жүреді.

Қазақстан Республикасының «2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту» тұжырымдамасында: «Әрбір баланың жеке тұлғалық қасиеттерін ашу, оның мүмкіндігін, өмірдегі мәнін көрсету арқылы білімге тереңірек ұмтылуына, сондай-ақ ізденісіне, бейімділігіне көмек беру, жағдай туғызу және оған өмір сүру үшін жаңа рухани күш беру - білім берудің түпкілікті мақсаты» [52] екендігі айқындалған.

Міне сондықтан, ағылшын тілі сабағында оқушылардың танымдық, өмірге деген көзқарасын өзгертудің мақсатында Блум таксономиясына бағытталған сабақтың түрлерін өткізудің маңызы зор. Бұл олардың тек ағылшын тіліне деген қызығушылығын арттырып қана қоймай, олардың бойындағы тақырыпты түсініп, оның тәрбиелік мәнін ұғынуға жол ашады.

Блум таксономиясын қолдана отырып, ағылшын тілін оқыту жаңа заманның талаптарына сай келеді және оқыту барысын сатылай жүргізе отырып, оқушылардың сабаққа деген құлшынысын арттыруға мүмкіндіктер ашады. Өйткені оқушылардың танымдық әрекеттері арқылы олардың шет тілін меңгеруге деген ұмтылысын ұштай түсеміз.

Оқушылардың оқу қызметін, олардың бір-бірімен, оқытушымен, нағыз сол тілде сөйлеушілермен қарым-қатынасын талдай келе, оқушыларда толығымен коммуникативтік және меңгерілген тілдік материалды қарым-қатынас ұстау кезінде қолдану қабілеттері дамымаған деп айта аламыз. Осылайша, зерттеу жұмысы тақырыбының өзектілігі Блум таксономиясын оқыту процесінде ұйымдастыру кезіндегі материалдардың жеткіліксіздігімен түсіндіріледі. Блум таксономиясының көмегімен сөйлеу жақсы жетілдіреді, лексикалық және грамматикалық материалдарды белсенді ете түседі, аудирлеу мен ауызша сөйлеудің қабілеттері дамытылады. Блум таксономиясында оқушылардың шығармашылық, ойлау қабілеттері дамиды. Онда шешімді қабылдау болжанады: қалай істеу керек, не айту керек.

Мұның бәрі осы жұмыстың тақырыбының өзектілігін көрсетеді.

Зерттеу жұмысының жаңалығы: Ағылшын тілін дәстүрлі әдіспен оқытуда бала тез жалығып, шет тілін оқуға деген құлшынысынан айрылады, сондықтан да осы Блум таксономиясы арқылы сабақтарды өткізу баланың грамматикасын ретке келтіріп қана қоймай, оның өзіндік шығармашылық, есте сақтау қабілеттерін дамытады. Ал бұл дипломдық жұмыста осы ағылшын тіліне үйретудегі әдіс-тәсілдер арқылы ұсынылады. Бұл зерттеу жұмысының негізіне айналған.

Теңдіктің сезімі, әуесқойлықтың атмосферасы балаларға жасқаншақты, ұялшақтықты жеңуге, тілдік барьерді, шаршағандықты жеңуге мүмкіндік береді. Блум таксономиясы осындай универсалдылық сынды ерекшелікке ие болғандықтан, осы оқыту тәсілін қолдануды әр түрлі мақсаттар мен міндеттерге бейімдей түседі.

Блум таксономиясының әдістері оқушының дамуы кезінде көптеген қызметтерді атқарады, оқу процесін жеңілдетеді, жыл сайын артып келе жатқан материалды меңгеруге көмектеседі және коммуникативті құзыреттеліктің қажетті қабілеттерін дамытады. Мен өз тәжірибемді 7 сынып оқушыларымен Блум таксономиясын қолдана отырып, ағылшын тілі сабағын беру мақсатында Қарағанды қаласындағы №9 мектеп-гимназиясы мен Қарағанды қаласындағы №34 мектептерде тәжірибе жұмыстары жүргіздім.

Зерттеу жұмысының мақсаты: Шет тілдік білім беру аясында оқушылардың таным іс-әрекеттерін ұйымдастыру ретінде Блум таксономиясын қолдану ерекшеліктерін анықтау.

Зерттеу жұмысының міндеттері:

- Шетел тіліне оқушыларды оқыту негізіндегі Блум таксономиясының теориялық негіздерін қарастыру;

- Блум таксономиясының мазмұны, міндеттері мен ерекшеліктерін анықтау;

- Блум таксономиясын оқытуда қолданудың мәнін ашу;

- Шет тілдік білім беру аясында оқушылардың таным іс-әрекеттерін ұйымдастыру ретінде Блум таксономиясын қолданудың негізін айқындау;

- Шетел тіліне оқыту сабағында Блум таксономиясын қолданудың ерекшеліктерін зерттеу;

- Шетел тілі сабағында Блум таксономиясын қолданып, оқушылардың таным іс-әрекеттерін дамытудың нәтижелерін шығару.

Гипотеза ретінде келесілер ұсынылады:

Ағылшын тіліне үйретуде Блум таксономиясының әдістерін қолдану грамматикалық және ағылшын тілінде сөйлеу қабілеттерінің тиімді қалыптасуына алып келеді.

Зерттеу жұмысының нысаны: Шетел тіліне оқытуда оқушылардың бойында танымдық қабілеттерді дамыту мақсатында Блум таксономиясының негізін қолдану.

Зерттеу жұмысының пәні: Блум таксономиясын қолдана отырып, оқушылардың танымдық әрекеттерін шетел тілі сабағында дамыту.

Зерттеу жұмысының теориялық құндылығы. Зерттеудің нәтижелері ағылшын тілі сабағына оқытуда, ағылшын тіліндегі Блум таксономиясын зерттеудегі теориясына нақты үлес қосады. Зерттеу барысында жасалынған тұжырымдамалар мен нәтижелер Блум таксономиясы мәселелерінің дамуына, қалыптасуына септігін тигізеді.

Зерттеу жұмысының тәжірибелік құндылығы. Бұл зерттеу жұмысында Блум таксономиясы жазылған тапсырмалардың ағылшын тілі сабағында қолданудың ерекшеліктері туралы мәселелері қарастырылған, сонымен қатар ағылшын тілі сабағында оқытушының Блум таксономиясының қолданудың үлгілері келтірілген.

Берілген жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Шетел тіліне оқушыларды оқыту негізіндегі Блум таксономиясының теориялық негіздері 1. 1 Блум таксономиясының мазмұны, міндеттері мен ерекшеліктері

Таксономия (грек тілінен taxis - орналасу, құрылым, тәртіп және nomos - заң) - әдетте иерархиялық құрылымға ие, шынайылықтың күрделі ұйымдастырылған облыстарының жіктелуі мен жүйеленуінің теориясы (органикалық әлем, географияның, геологияның, тіл білімінің, этнографияның және т. б. нысандары) .

Таксономия түсінігі өсімдіктердің жіктелуін жасаушы швейцар ботанигі О. Декандолемен ұсынылған болатын.

Отандық жобалардың негізінде оқушылардың жетістіктерін сипаттаудың жүйелік әдісі жатыр, ол оқытудың нәтижелерін оқу қызметінің деңгейлеріне байланысты топтастыруға мүмкіндік береді. Алайда бүгін оқығандық деңгейінің отандық жобалары жоқ, олар тестілік құралдағы оны тәжірибеде қолдануға мүмкіндік береді. Мұнда келесідей қиындықтар туындайды:

- оқу материалының ұсынылатын деңгейлері педагогикалық қауымдастықпен қабылдануы қажет;

- олардың нақты тапсырма мен ұсынылатын басым элементтің мазмұнын өзара бір мәнді сәйкестіктің күрделілігін алуға мүмкіндік береді;

- барлық мүмкін білім мен қызметтің әдістерін толық жабылуын алу қиын [1, б. 89] .

Шет елдік және отандық ғалымдармен бөліп көрсетілетін педагогикалық мақсаттардың тобын салыстырайық (кесте 1) .

Кесте 1 - Педагогикалық мақсаттардың тобы

Б. Блум, Д. Кратволь

О. Е. Лебедев

И. Я. Лернер

Б. Блум, Д. Кратволь: Когнитивті, танымдық облыс

О. Е. Лебедев: Білімнің дамуы

И. Я. Лернер: Табиғат, қоғам, техника, адам туралы білім

Б. Блум, Д. Кратволь: Психомоторлы облыс

О. Е. Лебедев: Қабілеттер мен дағдылардың дамуы

И. Я. Лернер: Қызмет әдістерін жүзеге асырудың тәжірибесі

Б. Блум, Д. Кратволь: Белсенді эмоционалдық-құндылықтық облыс

О. Е. Лебедев: Қарым-қатынастар жүйесінің дамуы

И. Я. Лернер: Эмоционалдық-сезімталдық тәжірибе

Айта кететін жайт, барлық аталған авторлар өздерінің амалдарында жақын, бірақ олардың арасында кейбір терминологиялық айырмашылық бақыланады. Бұл ретте бірінші облысқа білімді меңгерудің әр түрлі деңгейлері, ал екіншісіне - орындалудың дербестілік деңгейіне байланысты қабілеттер (меңгерілген қызметтің әдістері), үшіншісіне - қарым-қатынастар, мүдделер, қызығушылықтар жатқызылады.

Блум таксономиясы сын тұрғысынан ойлауды қарастыруға болатын ойлау дағдыларының кеңінен қолданылатын иерархиялық моделі болып табылады. Бұл жұмыстың мақсаты үш бағыт бойынша: танымдық, эмоционалдық және психомоторлық жағынан оқушыларды оқыту мақсаттарының тізімін жасау болады. Бұлум таксономиясының мақсаты - оқытудың неғұрлым тұтас нысанын құру мақсатында педагогтерді өздерінің күші мен назарын барлық үш салаға бірдей аударуға ынталандыру.

Танымдық саладағы дағдылар белгілі тақырыптардағы білім, түсінік пен сыни ойлау тұрғысынан қаралады. Дәстүрлі білім беру осы саладағы, әсіресе - әсіресе төмен тәртіптегі мақсаттың дағдыларын алға тартуға ұмтылады. Блум таксономиясы ең төменгі үдерістерден жоғарыға қарай кезең-кезеңімен қозғалуды көздейтін алты кезеңді қамтиды.

Әр түрлі мамандармен нақты мақсаттардың жүргізілген нәтижелерін қарастырайық (кесте 2) .

Оқытудың нәтижелерін жоспарлай отырып, ғалымдармен оқу материалының меңгерілуінің деңгейлері бөліп көрсетіледі [53, б. 62] :

Нөлдік деңгей - бұл оқушы түсінуге қабілетті, яғни ол үшін жаңа ақпаратты саналы қабылдайтын деңгей. Қатаң айтатын болсақ, бұл деңгейді зерттелетін тақырып бойынша оқу материалын меңгерудің деңгейі деп атауға болмайды. Негізінен мәселе кейінгі дайындығы туралы айтылады, ол оған жаңа оқу материалын түсінуге мүмкіндік береді. Шартты түрде оқушының нөлдік деңгейдегі қызметін Түсінік деп атайды.

Бірінші дейгей - бұл меңгерілген ақпаратты солар туралы немесе олармен әрекеттер туралы қайталама қабылдауда зерттелетін нысандарды және процестерді тану, мысалы меңгерілген нысанды әр түрлі ұсынылатын нысандардан бөлінуі. Шартты түрде бірінші деңгейдегі қызметті Таным деп атайды, ал оның негізіндегі білім - танысудың білімі.

Екінші деңгей - бұл алдында меңгерілген білімді тура көшірмелерінен қарапайым жағдайларда қолдануға дейін іске қосу. Мысалдары: есі бойынша ақпаратты іске қосу; негізгі тапсырмаларды шешу (алдында меңгерілген үлгі бойынша) . Екінші деңгейдегі қызметті Іске қосу деп атайды, ал оның негізіндегі білім - көшірме білім.

Үшінші деңгей - бұл ақпаратты меңгерудің деңгейі, онда оқушылар дербес іске қосуға және меңгерілген ақпаратты танымал нысандарды талқылауға және оны әр түрлі жағдайларда қолдануға қабілетті. Бұл ретте оқушы зерттелетін нысандар мен олармен әрекеттер туралы ақпаратты өндіруге қабілетті. Мысалы: типтік емес тапсырмаларды шешу, нақты міндетті шешуге арналған алдында зерттелген алгоритмдерден сәйкес алгоритмді таңдау. Үшінші деңгейдегі қызметті шартты түрде Қолдану деп аталады, ал оның негізіндегі білім - қабілет-білім деп аталынады .

Төртінші деңгей - бұл оқушы объективті жаңа ақпаратты жасауға қабілетті тақырыптағы оқу материалын меңгеру деңгейі (алдында ешкімге танымал болмаған) .

Кесте 2 - Оқу материалын меңгерудің деңгейлері

Б. Блум

В. П. Симонов

В. П. Беспалько

В. Н. Максимова

М. Н. Скаткин

О. Е. Лебедев

В. И. Тесленко

Б. Блум: Мәні

В. П. Симонов: Айырмашылығы

В. П. Беспалько: Оқушылық (тану)

В. Н. Максимова: Тану

М. Н. Скаткин: Түсінікті іске қосу

О. Е. Лебедев: Ақпараттылық

В. И. Тесленко: Ақпараттық

Б. Блум: Түсінігі

В. П. Симонов: Есте сақтау

В. П. Беспалько: Алгоритмдік (негізгі міндеттерді шешу)

В. Н. Максимова: Есте сақтау

М. Н. Скаткин: Түсінікті тану

О. Е. Лебедев: Функционалды сауаттылық

В. И. Тесленко: Репродуктивті

Б. Блум: Қолданылуы

В. П. Симонов: Түсінігі

В. П. Беспалько: Эвристикалық (қызметті таңдау)

В. Н. Максимова: Түсіну

М. Н. Скаткин: Түсінікті қолдану

О. Е. Лебедев: Сауаттылық

В. И. Тесленко: Негізгі

Б. Блум: Талдау

В. П. Симонов: Қарапайым қабілеттер мен дағдылар

В. П. Беспалько: Творческий (қызметтерді іздеу)

В. Н. Максимова: Қолданылуы

М. Н. Скаткин: Түсініктер жүйесін іске қосу

О. Е. Лебедев: Құзыреттілік

В. И. Тесленко: Жоғарғы

Б. Блум: Синтез

В. П. Симонов: Ауыстыру

В. П. Беспалько:

В. Н. Максимова:

М. Н. Скаткин: Түсініктер жүйесін қолдану

О. Е. Лебедев:

В. И. Тесленко: Шығармашылық

Б. Блум: Бағалау

В. П. Симонов:

В. П. Беспалько:

В. Н. Максимова:

М. Н. Скаткин:

О. Е. Лебедев:

В. И. Тесленко:

Алғашқы педагогикалық мақсаттардың авторының бірі американдық ғалым Б. Блум болды. Онымен «Таксономияның» біріншісі жарыққа шықты (1956 ж. ) . Кейінгі онжылдықта Д. Кратволе мен басқа ғалымдармен «Таксономияның» екінші бөлімі жарыққа шықты (аффективті облыста) . Бірінші бөлімі танымдық (когнитивті) облыста мақсаттарды сипаттайды. Алдымен қызметтің облыстары мен оның қамтитын мақсаттары сипатталады [3, б. 67] .

1. Когнитивті (танымдық) облыс. Онда меңгерілген материалды мәселені шешуге дейінгі мақсаттарды есте сақтау мен іске қосу кіреді, оның барысында бар білімдерді қайта ойластыру, алдын ала меңгерілген ойлармен, әдістермен, процедуралармен олардың жаңа үйлесімін құрастыру қажет. Танымдық саласына бағдарламаларда, оқулықтарда, оқушылардың күнделікті тәжірибесінде ұсынылатын оқытудың көптеген мақсаттары жатады.

2. Аффективті (эмоционалдық-құндылықтық) облыс. Оған қоршаған ортаның құбылыстарына эмоционалдық-тұлғалық қарым-қатынастарының қалыптасуының мақсаттары жатады, ол қарапайым қабылдаудан, қызығушылықтан басталып, құндылықтық бағыттар мен қарым-қатынастарды, олардың белсенді көрінісін дейін болады. Бұл салаға мынадай мақсаттар түседі - мүдделер мен қызығушылықтардың қалыптасуы, қандай да бір сезімдерді басынан өткізу, қарым-қатынастың қалыптасуы, оның танымы мен қызметтегі көрінісі жатады.

3. Психомоторлы облыс. Оған қандай да бір қозғалыстық, манипулятивті қызметінің, жүйкелік-бұлшық еттік бағыттың қалыптасуымен байланысты мақсаттар түседі. Бұл хаттың қабілеттері, тілдік қабілеттер; дене тәрбиесімен, еңбек оқытуымен байланысты мақсаттар.

М. В. Кларин таксономияның барынша өндірілген және көпшілікпен қолданылатын, когнитивті және аффективті мақсаттарды қамтитын облыстардың негізгі белгілерін келтіреді.

Негізгі белгілері

1 Білім

Бұл деңгей меңгерілген материалды есте сақтау мен іске қосуды білдіреді. Ол әр түрлі мазмұнның түрлері - нақты фактілерден басталып толық теорияларға дейінгілер туралы айтылады. Бұл белгінің ортақ белгісі - сәйкес мәліметтерді есіне түсіру. Оқушы:

Қолданылатын терминдерді біледі (есінде сақтайды және іске қосады) ;
Нақты фактілерді біледі;
Әдістер мен процедураларды біледі;
Негізгі түсініктерді біледі;
Ережелер мен принциптерді біледі.

2 Түсіну

Меңгерілгеннің мәнін түсіну қабілетінің көрсеткіші көріністің бір формасынан екінші формасына түрлендіру болып табылады - оның бір тілден екінші тілге ауысуы (мысалы, ауызша формадан - математикалыққа) . Түсініктің көрсеткіші ретінде оқушының материалды интерпретациясы (түсіндіру, қысқаша баяндау) немесе құбылыстардың кейінгі ұсынысы (салдарларды, нәтижелерді болжау) болып табылады [4, б. 84] . Оқушы:

Фактілерді, ережелерді және принциптерді түсіндіреді;
Ауызша материалды, сызбаларды, кестелерді, диаграммаларды интерпретациялайды;
Ауызша материалды математикалық көрініске түрлендіреді;
Алынатын мәліметтерден шығатын болашақ салдарды болжап сипаттайды.

3 Қолданылу

Бұл деңгей меңгерілген материалды нақты жағдайларда және жаңа жағдайларда қолдануды білдіреді. Мұнда ережелерді, әдістерді, түсініктерді, заңдарды, принциптерді, теорияларды қолдану кіреді. Сәйкес оқытудың нәтижелері түсінікке қарағанда материалды меңгерудің жоғарғы деңгейін білдіреді. Оқушы:

Жаңа жағдайлардағы түсініктер мен принциптерді қолданады;
Нақты практикалық жағдайлардағы заңдарды қолданады;
Әдістің немесе процедураның дұрыс қолданылуын көрсетеді.

4 Талдау

Бұл деңгей материалды құрылымы нақты кіретіндей құрамдас бөліктерге бөлетінін білдіреді. Мұнда толықтың бөліктерін бөлу, олардың арасындағы өзара байланыстарды анықтау, толықты ұйымдастырудың принциптерін тану кіреді. Оқушы:

Жасырын болжамдарды бөліп көрсетеді (анық емес) ;
Талқылаулар логикасында қателіктер мен қалып қойған жерлерді көреді;
Фактілер мен тергеулер арасындағы айырмашылықтарды жүргізеді;
Мәліметтердің мәнділігін бағалайды [5, б. 103] .

5 Синтез

Бұл деңгей элементтерді жаңалыққа ие толықтықты алатындай комбинациялауға қабілеттілікті білдіреді. Осылайша бар мәліметтерді реттейтін хабарлама (баяндама), әрекеттердің жоспары, сызбалары бола алады.

Сәйкес оқу нәтижелеріне қол жеткізу жаңа сызбалардың, құрылымдардың жасалуына бағытталған шығармашылық сипаттағы қызметті білдіреді. Оқушы:

Кішкене шығармашылық шығарма жазады;
Сынақты жүргізу жоспарын болжайды;
Қандай да бір мәселені шешудің жоспарын құрастыру үшін әр түрлі саладағы білімдерді қолданады.

6 Бағалау

Бұл деңгей қандай да бір материалды бағалау мәнінің қабілетін білдіреді (ұстаным, шығармашылық туынды, зерттеу мәліметтері және т. б. ) . оқушының талқылауы нақты белгілерге негізделуі қажет: ішкі (құрылымдық, логикалық) немесе сыртқы (қойылған мақсатқа сәйкес келу) . Белгілер оқушының өзімен немесе сырттан анықтала алынады, мысалы, оқытушымен.

Осы деңгей барлық алдындағы деңгейлердің оқу нәтижелеріне қол жеткізуді білдіреді. Оқушы:

Жазбаша мәтін түріндегі материалды құрастырудың логикасын бағалайды;
Бар мәліметтерге қорытындылардың сәйкес келуін, қызметтің қандай да бір өнімінің ішкі белгілерден көрінетін мәнділігін бағалайды [6, б. 45] ;

Аффективті облыстағы оқу мақсаттарының деңгейлері

Қабылдау

Бұл деңгей оқушының қоршаған ортадан түсетін стимулдарды, қандай да бір құбылыстарды қабылдауға дайындығын немесе қабілеттілігін білдіреді. Оқытушының ұстанымынан алғанда осындай мақсаттарға қол жеткізудің жолы оқушының назарын аудартуға, ұстауға және бағыттауға негізделеді.

Мұнда кіретін қосалқы деңгейлер:

1. 1. түсіну;

1. 2. дайындық немесе қабылдауға ниеттілік;

1. 3. таңдау (еркін) назары оқушының пассивті ұстанымынан оқытудың барынша белсенді қатынасына дейін көтерілудің диапазонын құрайды (алайда осы деңгейде мақсаттысы толық танылмаған әлі) . Оқушы:

- оқудың маңыздылығының түсінігін көрсетеді;

- сыныптағы қоршаған ортадағылардың түсініктерін мұқият тыңдайды, және т. б., киімдегі, интерьердегі, сәулеттегі эстетикалық факторлардың түсінігін көрсетеді;

- басқа адамдардың проблемаларына, қоғамдық өмірдің проблемаларына қызығушылығын көрсетеді.

Әсер ету

Бұл деңгей оқушының өзінен шығатын белсенді көріністерді білдіреді.

Берілген деңгейде ол жай ғана қабылдап қана қоймай, қандай да бір құбылысқа немесе сыртқы стимулға жауап қайтарады, затқа, құбылысқа немесе қызметке қызығушылығын танытады.

Қосалқы деңгейлер:

2. 1 бағынушы әсер ету;

2. 2 еркін әсер ету;

2. 3 әсер етуден қанағаттандыру.

Оқушы:

Оқытушының берген үй тапсырмасын орындайды;
Ішкі мектептік тәртіпке және мінез-құлықтың ережелеріне бағынады;
Сыныптағы сұрақтардың талқылануына қатысады;
Қоғамдық-саяси және халықаралық мәселелердің жариялануына өз бетінше танысады;
Тапсырманы орындауға өз еркінше шақырылады;
Оқу пәніне қызығушылығын танытады.
Құндылықтық бағдарды меңгереді [7, б. 69] .

Бұл деңгейге құндылықтық бағдарларды меңгерудің әр түрлі деңгейлері кіреді (яғни қандай да бір нысандарға, құбылыстарға немесе қызметтің түрлеріне қарым-қатынастар) :

3. 1 құндылықтық бағдарды қабылдау (тұрмыста бұл «көзқарас» деген түсінікке сәйкес келеді) ;

3. 2 құндылықтық бағдарды таңдау;

3. 3 айнымаушылық, сенімділік.

Оқушы:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.