Халықаралық қылмыстық құқық бойынша соғыс қылмыстары және оларды жасау үшін жауаптылық сұрақтары

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе3

1. Халықаралық қылмыстық құқық жүйесіндегі соғыс қылмыстары5

1. 1 Соғыс қылмыстары туралы халықаралық құқықтағы қайнар көздер5

1. 2 Халықаралық қылмыстық құқықтағы «соғыс қылмыстар» түсінігі12

1. 3 Халықаралық қылмытық құқықтағы соғыс қылмыстары бойынша жауаптылық мәселелері21

1. 4 Соғыс қылмыстарын жасағаны үшін заңды тұлғалар мен мемлекеттің қылмыстық жауапкершілігінің мәселесі27

1. 5 Соғыс қылмыстарда халықаралық-құқықтық нормалардың қолданылуының мәселесі32

2 Ұлттық қылмыстық құқықтағы соғыс қылмыстары35

2. 1 ҚР заңнамасы бойынша соғыс қылмыстарының түсінігі35

2. 2 Соғыс қылмыстарының обьективті және суъективті белгілері42

2. 3 Шет мемлекеттердің қылмыстық заңнамасындағы соғыс қылмыстары46

2. 4 Қазақстанның қылмыстық заңнамасындағы соғыс қылмыстарына қолданылатын шаралар54

Қорытынды63

Қолданылған әдебиеттер тізімі67

Кіріспе

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Жиырмасыншы ғасырдың тарихи тәжірибесі ең жаман зұлымдықтар мен айуандықтардың соғыс уақытында және қарулы қақтығыстар кезінде болғанын көрсетті. Ғылыми-техникалық прогресс мен онымен байланысты қару-жарақтардың жетілдірілуі, қарулы қақтығыстардың артып келе жатқан толқыны өткен ғасырдың ортасына қарай адам өркениеттінің өзінің тіршілік етуін қауіпке алып келді. Қазіргі кезде дүниежүзілік соғыс пен ғаламдық жойылудың қаупі үлкен болмағанына қарамастан, әлемде халықаралық және ішкі мемлекеттік сипаттағы бір уақытта 20-дан астам қақтығыстар бар. Оның бәрі дерлік ең ауыр қылмыстарды жасаумен бірге жүреді, оның дәлелі жаңа уақытта 1993 және 1994 жылдары БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесімен құрылған бұрынғы Югославия мен Руанда бойынша Халықаралық трибунал қалаларындағы қызметі болып табылады.

Өршіп келе жатқан соғыс конфликтілері, олардың Жаңа және Ең жаңа тарихта толық соғыстарға, толық жою соғыстарына алып келуі әлемдік қауымдастықты тек әлеуметтік-экономикалық және саяси жолдарын іздеумен ғана емес, сонымен бірге соғыстар, сондай-ақ барлық қарулы қақтығыстар жүргізілуі қажет ережелерді анықтауға көмектесті.

Бірінші және екінші дүниежүзілік соғыстардың жағдайлары мен ұлтшылдардың әрекеттерімен жасалынған гуманитарлық апатты қайталауды болдырмаудың әлемдік қауымдастықтың ұмтылысы мемлекетті сондай әрекеттерге тыйым салатын және оларды жасағаны үшін жауапкершілікті білдіретін нормаларды қарастыруға алып келді.

1945 ж. Нюрнберлік Халықаралық соғыс трибуналының Жарғысында Еуропа мемлекеттерінің басты соғыс қылмыскерлерін жазалау мен соттау үшін соғыс қылмыстарының анықтамасын соғыстың дәстүрлері мен заңдарын бұзушы ретінде берді, оған адам өлтіру, қинау немесе құлдыққа алу немесе азаматтық тұрғындардың басқа мақсаттарына қолдану; теңіздегі соғыс тұтқындардың немесе тұлғалардың өлтірілуі немесе қиналуы; тұтқындарды өлтіру; қоғамдық немесе жеке меншікті тонау; қалалар мен ауылдарды мәнсіз жою; соғыс қажеттілікпен ақталмаған тонау және де басқа қылмыстар.

Кейіннен халықаралық қылмыстық құқық Нюрнберлік процестің тікелей әсерімен дамыды. Соғыс қылмыстарын жасағаны үшін жауапкершілікті анықтайтын халықаралық құқықтық қайнар көзінің қалыптасуының маңызды құбылысы 1998 жылы 17 тамызда Халықаралық қылмыстық соттың Римдік Статутын қабылдау болды, ол 2002 жылдың жазында күшіне енді.

Соғыс қылмыстары тек Қазақстанның ғана емес, басқа мемлекеттердің де бірнеше рет халықаралық және қылмыстық құқықтың саласындағы мамандардың зерттеу нысанына айналған. Алайда осы зерттеу жұмысы негізінен соғыс қылмыстарын жасаудың себептерін анықтау мен оларды жасаған тұлғалардың қылмыстық тергеудің тәртіптік мәселелерін зерттеуге арналған.

Зерттеу жұмысының пәні. Халықаралық қылмыстық құқық бойынша соғыс қылмыстарын зерттей отырып, Қазақстандағы соғыс қылмыстарын жасаған тұлғаларға жауаптылық мәселелерін қарастыру.

Зерттеу жұмысының нысаны: Халықаралық деңгейде соғыс қылмыстарын құқықтық жүйеде зерделеу және оларды жасау үшін жауаптылық сұрақтарын айқындау.

Зерттеудің жұмысының мақсаты. Соғыс қылмыстарының түсінігін жан-жақты қарастыра отырып, халықаралық құжаттардағы, тарихтағы соғыс қылмыстарын қарастыру және оларды жетілдірудің амалдарын іздеу.

Осы мақсатқа қол жеткізу үшін мынадай міндеттерді шешу керек:

- Халықаралық қылмыстық құқық жүйесіндегі соғыс қылмыстарын қарастыру;

- Халықаралық қылмытық құқықтағы соғыс қылмыстары бойынша жауаптылық мәселелерін талдау;

- Соғыс қылмыстарын жасағаны үшін заңды тұлғалар мен мемлекеттің қылмыстық жауапкершілігінің мәселесін айқындау;

- Соғыс қылмыстарда халықаралық-құқықтық нормалардың қолданылуының мәселесін зерттеу;

- ҚР заңнамасы бойынша соғыс қылмыстарының түсінігінің мәнін ашып, соғыс қылмыстарының обьективті белгілері мен субьективті белгілерін қарастыру;

- Шет мемлекеттердің қылмыстық заңнамасындағы соғыс қылмыстарын зерттеу;

- Қазақстанның қылмыстық заңнамасындағы соғыс қылмыстарына қолданылатын шараларды қарастыру.

Зерттеу жұмысының теориялық құндылығы. Зерттеу жұмысының барысында соғыс қылмыстары туралы түсініктің үлкен арнасы ашылып, өзінің ерекше зерттеу нысаны, ғылыми ұстанымдары, түрлері мен үлгілері анықталды. Зерттеудің нәтижелері құқық саласында қолданудың ерекшеліктеріне нақты үлес қосады. Зерттеу барысында жасалынған тұжырымдамалар мен нәтижелер еңбек ақы жүйесінің дамуына, қалыптасуына септігін тигізеді.

Зерттеу жұмысының практикалық құндылығы. Алынған мәліметтер соғыс қылмыстары туралы зерттеу жұмыстары үшін қолданыла алынады, курстық, дипломдық, диссертациялық жұмыстарды жазу үшін де қолданыла алады. Сондай-ақ бұл зерттеу жұмысы заң мамандығына зерттеуде, практикалық сабақтарда, дәрістерде қолданыла алады.

Жұмыстың құрылымы зерттеудің мақсаты мен міндеті арқылы анықталады. Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттерден тұрады.

1. Халықаралық қылмыстық құқық жүйесіндегі соғыс қылмыстары 1. 1 Соғыс қылмыстары туралы халықаралық құқықтағы қайнар көздер

Соғыс қылмыстары түсінігінің адамның есінде шошындыратындай бейнелерді келтіретінімен келісуімізге болады: тұтқындарды бір жерге жинап ұстайтын лагерлер, этникалық тазалаулар, соғыс тұтқындарды өлім жазасына кесу, зорлау, бомбалау және қалаларды атқылау. Көптеген қатынастарда бұл бейнелердің берілген түсініктің заңды анықтамаларына сәйкес келетіндігін де мойындауымыз керек. Расында, халықаралық құқықтың анықтамалары мен жіктеулері үнемі және әр жерде барынша қорқынышты әрекеттеру туралы интуициялық түсініктемелерімізге сәйкес келе бермейді.

Егер тарихқа жүгінетін болсақ, онда соғыс әрекеттерді жүргізу ережелерін заңды регламенттеудің амалдары ежелгі және орта ғасырларда да көрінген. Осылайша, тарихшылардың куәлігі бойынша, қарулы қақтығыс кезіндегі әрекеттерге алғашқы шектеулер қытай қолбасшысы Сунь Цзыға (б. з. д. VI ғ. ) келеді. Соғыс қылмыстары түсінігіне барынша анық анықтама индиялық Ману (б. з. д. 200 ж. жуық бұрын) кодексінде берілген болатын.

Көпшілікке мәлім болғандай, ежелгі гректер бірінші болып Еуропада мұндай шектеулерді соғыстың заңдары ретінде қарастыра бастады, олар гректердің өзара соғыстарында қолданылатын (мысалы, Афина мен Спартаның арасындағы Пелопонестік соғыстың барысында) .

Біртіндей келе мұндай түсінік римдік және ортағасырлық еуропалық құқықта бекітілді.

К. Ф. Беккердің ойынша, римдік тарихта соғыстың ережесін орнатудың қажеттілігі Рим жүргізген тек үздіксіз соғыстармен ғана мәжбүрленіп қана қоймай, римдіктердің өзінің тумысынан қаталдығынан да көрінетін. Ежелгі римдіктердің ділін бағаламайық та, тек осы соғыстарда қаза тапқан әскерлердің саны мыңдаған екендігін атап өтейік. Сонымен бірге, ол кездегі соғыстар дәрігерлік көмектің болмауынан және нашар санитарлық жағдайлардан қанға толы болатын [1, б. 74] .

Еуропалық ортағасырдың тарихындағы соғыс қылмыстары туралы істер бойынша алғашқы сот процесі Петер фон Гагенбахтың сотталуы болып табылады, ол соғыс кезінде жасаған айуандығы үшін 1474 жылы Австрияда өлім жазасына кесілген болатын.

Еуропаның тарихында соғыс әрекеттерді жүргізудің құралдары мен әдістерін регламенттеу, әдетте, қарапайым соғыс құқықтың қалыптасуымен байланыстырылады, онда серілік ар-намыс кодексі негізгі орынға ие. Сонда да ортағасырдың кезеңінде Еуропа соғыс пен даулардың кезінде жасалынатын айуан және ештеңемен ақталмайтын шошынарлық әрекеттермен бірінші рет кездесті, және көбінесе бұл соғыста жалданушыларды пайдаланумен байланыстырылды. Жалдау соғысты жүргізу әдісі ретінде ештеңемен регламенттелмейтін қақтығысқа алып келді.

Тарихи ғылымда дәл осы соғыс (қарулы) қақтығыстардың шекті түрде анық регламенттелуі тиіс екендігі негізделеді - соғысты жүргізу кезіндегі ойынның ережелерін сақтамау оны жүргізуші тараптарда кез-келген адами бастауды жояды.

483 ж. Карфагендік жиналыста қабылданған pacta sunt survanda («келісімдер сақталынуы қажет») халықаралық құқығының негізін қалаушы қағидасы өзінің құрамында соғыс қарсы тұру жүйесінің толықтығы тек оның қатысушыларының сондай ойынға қатысуға еріктігінде екендігінде көрінеді. Тиісті тараптардың біреуі соғыс ойынының ережесін сақтамай кетсе, бірден халықаралық құқықтың барлық жүйесі бұзылады (кем дегенде уақытша), немесе ойынды бұзған тарап сол қоғамның шегінен қуылуы қажет, яғни заңнан тыс қойылуы қажет.

А. Нейермен соғыс әрекеттерді тыйым салынған әдістер мен құралдарды қолдану бақыланбай жүргізілетін соғыс ultima ratio («соңғы себеп») соғысынан ultima rabies («шекті, ерікке берілмейтін ашу») көрінісі ретіндегі соғысына айналатындығынан шығады деген ойымен келісуге болады [2, б. 64] .

Жүгенсіз, қандай да бір ережелері мен шектеулері жоқ жойқын соғыс еуропа (соның ішінде қазақ тарихына да) өте жақсы таныс. Сондай әрекеттер туралы барынша толық білу үшін тарихтың түкпірін зерттеу міндетті емес - теледидарлық жаңалықтардың бір шығарылымын, газет-журналдарды көріп шығу да жеткілікті және т. б.

Көпғасырлық дүниежүзілік тарих куәгер болғандай, адам қоғамының дамуы үздіксіз зорлық-зомбылыққа толы адамдардың, кейіннен рулар, тайпалар арасындағы, ал мемлекеттердің пайда болуымен - мемлекетаралық және коалициялық соғыстармен бірге жүреді. Өндірістік күштердің, ғылымның және техниканың даму деңгейі бойынша соғысты жүргізудің құралдары мен әдістері жетілдірілді, соғыстар барынша жаппай және қанға толы бола бастады. Жаппай жоюға қарудың пайда болуы және оны заманауи соғыстарда пайдалану мүмкіндігі планетадағы барлық тіршілік иедерінің өмір сүруіне қауіп төндіреді, өркениеттің жоғалуына алып келеді.

Соғыстар екі жақтың бірдей тұрғындардың ер жыныстыларын жоюмен, бейбіт азаматтардың өлімі мен жарақаттануымен, тарихи, ғылыми, мәдени және басқа да материалдық құндылықтардың жойылуымен аяқталатын. Соғыстар жеңімпаздың жеңілгеннің үстіннен билікті жүргізу, өзгелердің аудандарын, байлықтарын жаулап алу, өзінің идеологиясын сендіру, өзгеше ойлайтындарды, өзгеше ойды және өзге тілді және басқа діни сенімді жоюдың мақсатында жеңіске жету үшін жүргізіледі [3, б. 92] .

Өркениеттің тіршілік етуіне қауіп төндіретін соғыстар мен қарулы қақтығыстардың қарқыны халықаралық қылмыскерліктің үстінен бақылаудың тетігін орнатуды қажет етті (және соның ішінде соғыс) . XX ғасырдың алдыңғы қатарлы тарихшыларының бірі К. Поппердің ойынша, халықаралық қылмыстардың үстінен қалайша рационалды амал тұрса, онымен байланысты мәселелер сондай да бір күрделі емес болып көрінеді. Алайда осындай бақылауды орнату үшін аномальды қоғамдық құбылыс ретіндегі соғыстың терең түсіндірілуі қажет етіледі.

Соғыстар мен соғыс дауларының пайда болуының себептері әр түрлі, алайда оларды аналитикалық жолмен мақсаттар арқылы анықтау қиын емес, соларға жету үшін олар пайда басталған: біреудің байлығын, ауданын жаулап алу, көршілес халықты оны жеңімпаз елге жұмыс істеуі, оған өзінің дінін, өзінің тілін, өзінің дәстүрін, өзінің идеологиясын енгізу үшін жаулап алу. Мамандардың ойынша, мемлекеттің ішіндегі қарулы қақтығыстар (төңкерістер, азаматтық соғыс) сол себептермен сол мақсаттарға қол жеткізу үшін жүргізіледі.

Қарулы қақтығыстардың себептері, әдетте, жасырылатын, ерікті ретінде көрсетілетін, патриотизмнің, ұлттықтың, адалдықтың бетпердесімен жабылатын және т. б.

Неліктен осы факторлардың соғыс даулардың себебіне айналғандығын және неліктен адамзат одан арыла алмай жүргендігін түсіндіру қиын. Бірақ оларды жойып тастау одан да қиын. Ең алдымен, бұл себептердің алдында шағын соғыс даулары сынды дүниежүзілік соғыстарды тудырғандығын, қазір не тудырып жатқандығын және нені тудыратындығын түсіну қажет. Осы жағдайды түсінбестен оларды жою бойынша шараларды жасауға болмайды.

Кез-келген соғыстың нәтижелерін қасақана емес бағалау көрсеткендей, олардың қол жеткізген жеңістің пайдалары үнемі құрбандарға қарағанда аз. Жеңілгендерге қандай қайғылы салдарларды соғыс әкелетіндігі туралы ештеңе айтудың қажеті жоқ. Оған XX ғасырдағы жеңімпаздар мен жеңілгендер үшін шошытарлықтай болған дүниежүзілік соғыстардың қорытындылары куәлік етеді.

Құқық теориясында құқықтың қандай саласы қарулы күресті жүргізуді басқаратын біріңғай ой жоқ. Алайда көрініп тұрғандай, танымал тарихи себептермен соғыстарды жүргізудің заманауи ережелері бірінші кезекте халықаралық құқықпен регламенттелген.

Осы саладағы халықаралық-құқықтық актілерді қабылдаудың тарихы (олардың көбісі бүгінгі күнге дейін қызмет етеді) жақсы танымал - осы тақырыпқа кең әдебиет арналған. Сондықтан жаңа тарихтағы соғыс әрекеттердің халықаралық-құқықтық регламентациясының негізгі сатыларына тоқталып кетейік. Басқаша сөзбен айтқанда, ең алдымен соғыс әрекеттерді жүргізудің құралдары мен ережелерін регламенттейтін халықаралық-құқықтық көздер туралы сұрақты қарастыруға тырысайық, бұл кейіннен соғыс қылмыстары түсінігін қалыптастыру үшін қажет [4, б. 93] .

XIX ғасырдың екінші жартысынан бастап халықаралық құқықтың доктринасында халықаралық құқық кінәлі тұлғаларға қылмыстық жауапкершілікті міндеттейтн қылмыстық әрекеттер немесе қылмыстық әрекетсіздіктер соғысты жүргізудің заңдары мен дәстүрлерімен байланысты екендігі көпшілікпен танылған болып саналады.

Бұл көзқарастар, В. Ю. Калугиннің ойынша, негізінен мемлекет ішіндегі заңнамаға негізделетін. Мысалы, танымал заңгер Ф. Либермен 1863 жылдың 24 сәуірінде дайындалған, АҚШ-ның далалық әскерлеріне арналған нұсқаулықта соғыстың ережесін бұзуға қатысқан кінәлі әскерлер олардың АҚШ-ның соғыс күштері немесе тұтқын болғанына қарамастан сот қарауына ұшырауы қажет екендігі айтылған.

Қарулы қақтығыстарды жүргізу ережелері ұзақ уақыттық тарихқа ие. Еуропада олар көптеген ғасырлардың аралығында соғысты жүргізудің дәстүрлері ретінде жасалынған, бірақ тарихи даму оларды жай ғана қарапайым түрде емес, сонымен бірге жазған тәртіпте жүргізуге мүмкіндік берді.

Соғыс әрекеттерді жүргізудің құралдары мен әдістері туралы алғашқы рет 1899 ж. Гаага конвенциясында және 1907 ж. Гаага конвенциясына қоса тіркелген, құрлықтағы соғыстың заңдары мен дәстүрлері туралы Ережеде айтылған. Соғысты жүргізудің тыйым салынған әдістеріне аталған құжаттарда мыналар жатқызылатын:

Артық азаптарды әкелуге қабілетті улы қаруларды немесе қару-жарақтың басқа түрлерін қолдану;
Қалаларды және ауылдарды негізсіз жою немесе оларды тонау, егер бұл әрекеттер соғыс қажеттіліктен туындамаса;
Қорғалмаған қалаларға, ауылдарға, тұрғын үйлерге немесе ғимараттарға шабуылдау немесе оларды бомбалау;
Жеке немесе қоғамдық мүлікті тонау;
опасыздық;
ешкімді тірі қалдырмау туралы бұйрық;
қаруын қойып немесе қорғалуға құралы болмай тұрып, берілген дұшпанды өлтіру немесе оған зақым келтіру;
Женева конвенциясымен бекітілген дұшпанның парламенттік немесе ұлттық туын, соғыс белгілерін және формалық киімін қолдану.

Соғыстың құқығын бұзғаны үшін жауапкершіліктің халықаралық жүйесін жасаудың алғашқы амалдары Бірінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін жасалған болатын.

1918 жылдың 11 қарашасында соғыс қылмыстары үшін жауапкершілікті орнатуға арналған Кеңестік комиссиясы құрылған болатын (бұл термин ол кезде бірінші рет қолданылған болатын) . Версальдық бейбітшілік келісімінде Вильгельма II кайзерді және басқа кінәлілерді Германия азаматтарына қарсы соғыс қылмыстары үшін жауапкершілікті тартуға келтірілді, сондай-ақ барлық түрдегі соғыс қылмыскерлердің үстінен халықаралық сот пен ұлттық соттарды құру ұсынылды. Бұл ұсыныстар өмірге айналдырылды: кайзер Голландияға қашуымен құтылды, олар оны беруден бас тартты, ал сот қарауына түскендер не ақталды, не таза символдық түрдегі жазалауларға ұшырады. Алдында айтылғандай, Бірінші дүниежүзілік соғыстың кезінде соғыстың кейбір заңдары мен дәстүрлерін бұзу қылмыстар ретінде 1899 және 1907 жылғы конвенцияларда қалыптасқан болатын [5, б. 294] .

Нюрнберлік трибуналдың 1945 ж. Жарғысының 6 бабында соғыс қылмыстарына анықтама берілген.

Нюрнберліктің легитимділігін, кейіннен Токиялық трибуналдың және оның шешімдерін қабылдаудың қарсыластары күмәндердің келесідей негізгі постулаттарын шығарды:

1945 жылдың күзіне қарай халықаралық құқықта мемлекеттің, оның органдарының және төменгі лауазымды тұлғалардың әрекеттері үшін жеке тұлғалардың жауапкершілігі туралы норма болмады;
Трибуналдың юрисдикциясы ешқайда және ешқашан орнатылмаған болатын, ал сондықтан Нюрнберлік трибуналдың ол және оның шешімдері дауластырыла алмайды дегені құқыққа сәйкес келмейді;

3) Жарғының 6 бабында қарастырылған ерікті сипатқа ие, өйткені 1945 ж. 8 тамызындағы Лондондық конференцияда олар ешқандай халықаралық немесе ұлттық құқықтық актіде бекітілмеген болатын (lex post facto теориясы) .

Алдыңғы қатарлы ғалымдар жауап ретінде айтылған аргументтер негіздер бойынша сақталмаған деген ұстаныммен шықты.

Нюрнберлік трибуналдың Юрисдикциясы барынща анық жасалынған болатын. Оның негізіне келесідей құжаттар енді: «Айуандықты жасағаны үшін гитлерліктердің жауапкершілігі туралы» 1943 ж. 30 қазанынан Мәскеу декларациясы; «Еуропалық мемлекеттердің басты соғыс қылмыскерлерінің сотқа қаралуы мен жазасы туралы» 1945 ж. 8 тамызынан Лондондық келісім; Нюрнберлік трибуналдың жарғысы; 1945 ж. 20 желтоқсанынан Германияға арналған Бақылау кеңесінің № 10 заңы; 1945 ж. 18 қазанынан Германиядағы АҚШ Жоғарғы комисарының № 7 бұйрығы; «Германияның жеңілісі мен Германияға қатысты өзіне жоғарғы билікті КСРО, Біріккен Корольдіктің, АҚШ пен Францияның алуы».

Демек, Нюрнберлік және кейінгі трибуналдар өздерінің құқықтық көзі, сондай-ақ юрисдикциясы бойынша халықаралық болып табылады (істерге және сотталғандарға қатысты) деген қорытындымен келіспеуге болмайды.

Мысал ретінде танымал фактіні келтірейік. Нюрнберлік трибуналдың (1946 жылдың 1 қарашасы) шығарылғанынан кейін америкалық ауданның басшысы № 10 Бақылау кеңесінің заңын Германия үшін жүргізуге және Лондондық және Потсдамдік келісімге қол қойған, төрт мемлекетпен негізделген және реттелген тапсырмаларды орындау үшін кейбір соғыс трибуналдардың ұйымдастырылуы мен міндеттемелеріне қатысты № 7 бұйрықты шығарды, олар 1943 жылы Мәскеулік декларацияға қол қойған, мемлекеттердің «ортақ шешімінің» өніміне айналды [6, б. 84] .

Ал олардың қарастыруға құқығы бар сұрақтар және олардың юрисдикциясына кіретін қылмыстар одақтардың арасында орнатылды.

№ 10 Бақылау кеңесінің заңы екі жақты аспектіге ие болды.

Біріншіден, ол оның жағдайын бұзған тұлғаларға арналған қылмыстарды анықтайтын және жазалауды алдын алушы құқықтың материалдық нормаларынан тұрды. Бұл Германияның ауданындағы жалғыз заңды орган қызметінің заңнамалық өнімі - Бақылау кеңесінің, ол жалпы заңнамалық құқықтарға ие болды және оларды жүзеге асырды.

Халықаралық соғыс трибуналдың Жарғысы мен № 10 Бақылау кеңесінің заңы халықаралық органның заңнамалық қызметінің нәтижесі болғандықтан, осындай халықаралық заңнамалық актінің шынайы емес негізгі жағдайларын қабылдайтындай, жүгінуге болатын қандай да бір мемлекеттің ұлттық конституциясы жоқ екендігі шығады.

Басты соғыс қылмыскерлердің адвокаттары Халықаралық соғыс трибуналдың жарғысы жарамсыз деп мойындады, өйткені lex post facto қабылданған заңнамалық актінің белгілеріне ие, яғни әрекеттеі жасағаннан кейін, ол жазалана алмайды, ол үшін жазалау бар, ал бұл ол жазалана алмайды, себебі оны жасағанға дейін осындай қызметтің жазаланғыштығын орнататын сәйкес заңның жоқ болғандығын білдіреді.

Бас ассамблеямен 1950 ж. қабылданған заңдарды үйлестірудің жобасы халықаралық құқықтың комиссиясымен дайындалған, адамзаттың тыныштығы мен қауіпсіздігіне кепілдік береді, халықаралық қылмыстық құқықтың негізгі жағдайларынан тұрды. Осы жобаны өндіруге негіз Лондондық статуттың пунктілері мен жағдайлары, сондай-ақ Нюрнберлік трибуналдың бұйрығында тұратын кейбір принциптер болып табылды.

1949 ж. Женевалық конвенцияларда Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі халықаралық гуманитарлық құқық кодифицирленген, ол соғыс қылмыстардың анық тізіліміне ие. Төрт Женевалық конвенциялардың әрқайсысы: «Қолданыстағы әскерлерде жараланғандар мен аурулардың қатысуын жақсарту туралы» (I Женевалық конвенция), «Теңіздегі қарулы күштердің құрамынан тұратын кеменің бұзылуында жәбірленуші тұлғалар мен аурулардың, жаралылардың қатысуын жақсарту туралы» (II Женевалық конвенция), «Соғыс тұтқындармен жұмыс істеу туралы» (III Женевалық конвенция), «Соғыс кезіндегі азаматтық тұрғындардың қорғалуы туралы» (IV Женевалық конвенция) [7, б. 54] .

1949 ж. Женевалық конвенцияларында келесідей қатаң соғыс әрекеттерді жаүргізу кезіндегі ережелер мен дәстүрлерден тұрады:

Қасақана адам өлтіру;
Зорлаулар мен адам шошынарлық қараулар;
биологиялық эксперименттер;
қасақана ауыр азаптарды шектіру, қатты жазаны келтіру және денсаулығына зиян келтіру;
үлкен масштабта келтірілетін заңсыз, ерікті мүлікті бұзу және оны иемдену, ол соғыс қажеттілікті талап етпейді;
дұшпан одақтың қарулы күштерінде соғыс тұтқынды қызмет етуге мәжбүрлеу;
Конвенцияларда қарастырылған қалыпты істі жүргізу құқығынан соғыс тұтқынды айыру;
Тұтқынды заңсыз депорттау немесе орнын ауыстырғызу;
Тұтқынды заңсыз тұтқындау;
Кепілгерлерді алу.