Білім беру жүйесіндегі электрондық оқыту (e-learning)
Кіріспе 3
1 Білім беру жүйесіндегі «e.learning» . электронды оқыту жүйесі 3
1.1 «E.learning» . электронды оқыту жүйесінің білім саласына енгізілуінің қазіргі жағдайы 3
1.2 «E.learning» . электронды оқыту жүйесі шет тілі сабағында қолданылуының ғылыми.әдістемелік және педагогикалық.тәжірибелік негіздері 3
2 Шет тілі сабағында оқушыларды электрондық оқыту жүйесін қолдана отырып оқытудың практикалық негіздері 3
2.1 Ағылшын тілі бойынша оқушыларға арналған электрондық оқу.әдістемелік құралдарын таңдау және рәсімдеу 3
2.2. Электрондық оқыту технологиясы бойынша ағылшын тілі сабағын оқытудың тәжірибелік сипаты 3
2.3. Ағылшын тілі сабағын электрондық оқыту технологиясын қолдана отырып оқыту тәжірибесінің нәтижелері 3
Қорытынды 3
Қолданылған әдебиеттер тізімі 3
1 Білім беру жүйесіндегі «e.learning» . электронды оқыту жүйесі 3
1.1 «E.learning» . электронды оқыту жүйесінің білім саласына енгізілуінің қазіргі жағдайы 3
1.2 «E.learning» . электронды оқыту жүйесі шет тілі сабағында қолданылуының ғылыми.әдістемелік және педагогикалық.тәжірибелік негіздері 3
2 Шет тілі сабағында оқушыларды электрондық оқыту жүйесін қолдана отырып оқытудың практикалық негіздері 3
2.1 Ағылшын тілі бойынша оқушыларға арналған электрондық оқу.әдістемелік құралдарын таңдау және рәсімдеу 3
2.2. Электрондық оқыту технологиясы бойынша ағылшын тілі сабағын оқытудың тәжірибелік сипаты 3
2.3. Ағылшын тілі сабағын электрондық оқыту технологиясын қолдана отырып оқыту тәжірибесінің нәтижелері 3
Қорытынды 3
Қолданылған әдебиеттер тізімі 3
Зерттеудің өзектілігі: Қазіргі кезде Қазақстанда қоғамды ақпараттандыруға баса назар аударылуда. Қоғам талаптарына байланысты жаңа бағдарламалар тасқыны адамдарға ақпараттық технология құралдарын жоғары дәрежеде білу қажеттігін туғызып отыр.
Қоғам өзінің эволюциялық дамуының жаңа фазасына – ақпараттық қоғам фазасына ауысты, ол ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың адамның барлық өмір саласына енуімен сипатталады. Ал ақпараттық ресурстардың рөлі заттық және энергетикалық ресурстармен бірдей дәрежеде болып келеді. Ақпараттық қоғам құру мәселелерін шешуге бағытталған әлемдік саммит АКТ ұлттық мақсатта қолдануға бағыт алды, соның ішінде білім саласында да, өйткені бұл білімнің жоғары сапасына әкеледі. XXI ғасырдың алдыңғы қатарлы қағидалары ретінде ЮНЕСКО «барлығына арналған білім» және «барлық өмір бойына білім» - «Life Long Learning (LLL)» деп жариялады. Бұл әлемдегі адамдарды саналы түрде ойлауға, жаңа бағытта жаңалықтар ашуға, әлемді жаңа қырларынан тануға мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасын 2020 жылға дейінгі дамытудың стратегиялық жоспарының 136-тармағында: «Орта, техникалық, кәсіптік және жоғарғы оқу орындарында электрондық оқыту жүйесі (е-learning) енгізілетін болады», - деп қарастырылған [1]. Және Елбасының 2010 жылғы 7 желтоқсанда № 1118 Өкімімен бекітілген Қазақстан Республикасы 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламаның негізгі міндеттерінің бірі оқу үдерісін автоматтандыруды енгізудегі «білім беру ұйымдарының 90%-ы электрондық оқыту жүйесін қолданылады» мақсаттық индикаторына негіздеп электронды оқыту жүйесін 2011-2012 оқу жылынан бастап жүзеге асырылып отыр [2].
Қазіргі ақпараттану заманында «Е-learning» – электронды оқыту жүйесіне ағылшын тілі сабағында оқушыларды даярлаудың жаңа әдістері мен технологиялардың пайда болуы педагогика саласында үлкен өзгерістер әкеледі. Бұл педагогикалық оқыту үрдісі мен жаңа технологияларды біріктіруді талап етеді.
Білім беру жүйесін басқаруды қолдаудағы басты құрал болуы себепті электрондық оқыту жүйесі білім беру ортасы жайлы барлық қажетті мәліметтерді сақтауы тиіс. Сондай-ақ, ол – білімді дамытудың ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету құралы, екіншіден, электрондық оқыту жүйесінің кез-келген түйінінен мәліметтерді орталықтандырып жинақтау арқылы білім беру жүйесінің мониторингін жасау құралы, үшіншіден, білім беру жүйесі туралы қажетті статистикалық мәліметтерді және түрлі аспектілер бойынша есеп беруді қалыптастыруды қамтамасыз ететін шешім қабылдау құралы ретінде әрекет етуі тиіс.
Қоғам өзінің эволюциялық дамуының жаңа фазасына – ақпараттық қоғам фазасына ауысты, ол ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың адамның барлық өмір саласына енуімен сипатталады. Ал ақпараттық ресурстардың рөлі заттық және энергетикалық ресурстармен бірдей дәрежеде болып келеді. Ақпараттық қоғам құру мәселелерін шешуге бағытталған әлемдік саммит АКТ ұлттық мақсатта қолдануға бағыт алды, соның ішінде білім саласында да, өйткені бұл білімнің жоғары сапасына әкеледі. XXI ғасырдың алдыңғы қатарлы қағидалары ретінде ЮНЕСКО «барлығына арналған білім» және «барлық өмір бойына білім» - «Life Long Learning (LLL)» деп жариялады. Бұл әлемдегі адамдарды саналы түрде ойлауға, жаңа бағытта жаңалықтар ашуға, әлемді жаңа қырларынан тануға мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасын 2020 жылға дейінгі дамытудың стратегиялық жоспарының 136-тармағында: «Орта, техникалық, кәсіптік және жоғарғы оқу орындарында электрондық оқыту жүйесі (е-learning) енгізілетін болады», - деп қарастырылған [1]. Және Елбасының 2010 жылғы 7 желтоқсанда № 1118 Өкімімен бекітілген Қазақстан Республикасы 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламаның негізгі міндеттерінің бірі оқу үдерісін автоматтандыруды енгізудегі «білім беру ұйымдарының 90%-ы электрондық оқыту жүйесін қолданылады» мақсаттық индикаторына негіздеп электронды оқыту жүйесін 2011-2012 оқу жылынан бастап жүзеге асырылып отыр [2].
Қазіргі ақпараттану заманында «Е-learning» – электронды оқыту жүйесіне ағылшын тілі сабағында оқушыларды даярлаудың жаңа әдістері мен технологиялардың пайда болуы педагогика саласында үлкен өзгерістер әкеледі. Бұл педагогикалық оқыту үрдісі мен жаңа технологияларды біріктіруді талап етеді.
Білім беру жүйесін басқаруды қолдаудағы басты құрал болуы себепті электрондық оқыту жүйесі білім беру ортасы жайлы барлық қажетті мәліметтерді сақтауы тиіс. Сондай-ақ, ол – білімді дамытудың ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету құралы, екіншіден, электрондық оқыту жүйесінің кез-келген түйінінен мәліметтерді орталықтандырып жинақтау арқылы білім беру жүйесінің мониторингін жасау құралы, үшіншіден, білім беру жүйесі туралы қажетті статистикалық мәліметтерді және түрлі аспектілер бойынша есеп беруді қалыптастыруды қамтамасыз ететін шешім қабылдау құралы ретінде әрекет етуі тиіс.
1 Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары туралы // Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығы
2 Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
3 Н.А. Жапбаров. Білім беру жүйесін ақпараттандыруда электронды оқыту кешенін пайдалану тиімділігі // Білім образование. -2009. - Т.43. – № 1. С. 14-17.
4 Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2011 жылғы 28 қаңтардағы Қазақстан халқына Жолдауы.
5 А.Б. Сарсекенова. Ақпараттық - телекоммуникациялық технологиялардағы қашықтықтан оқытудың рөлі // Білім берудегі менеджмент. – 2010. – Т. - №1. С. 128-131.
6 Нұрғалиева Г.Қ. Электронды оқу жүйесі немесе жаңаша білім алу көзінің артықшылықтары қандай? / Нұрғалиева Г.Қ // Ұлан. – (http://zhasorken.kz).
7 К.А. Жамангозов. Электронное обучение – инновационное решение в реализации стратегии успешного преподавания // Открытая школа. – 2011. – Т.105. - №4. С. 198.
8 Электронное обучение в общеобразовательной школе. Монография. – Алматы, 2010. – 212 с.
9 е-Learning in Kazakhstan // eLearning practices. Cases on Challenges Facing eLearhihg and National Development: Institutional Stadies and Practices / ed. U. Demiray. V.1 – Eskisehir-Turkey, Anadolu University, 2010 – Р. 354. – http://www.midasebook.com/ (co-authors Nurgalieva G., Tazhigulova A.).
10 Цифровые образовательные ресурсы в учебном процессе // Мат. межд. научн.-практ. конф. «Проблемы перспективы инновационного развития системы непрерывного профессионального образования на современном этапе». 1 том. – Алматы: АГТУ, 2009. – С.113.
11 О зарубежном опыте информатизации образования. // Сб.: XII Вишняковские чтения «Социально-экономическая концепция вузовской науки в регионе»: мат. междунар. науч. конф. / под общ.ред. проф. В.Н. Скворцова. – СПб.: ЛГУ им. А.С.Пушкина, 2009. – С. 174.
12 Создание цифровых образовательных ресурсов: начало большого пути // Вестник Академии педагогических наук РК. – 2009. – № 1(28). – С. 113.
13 Зарубежный опыт использования информационно-коммуникационных технологий в образовании // Сб. научн. статей межд. научн.-практ. конф. «Инновации в образовании на основе информационно-коммуникационных технологий». – Алматы, АО НЦИ, 2009. – С.238.
14 The project UNESCO «Expansion of Open and Distance Education delivery in Kazakhstan». – Almaty, JSC NCI, 2008. – 30 p. (co-authors Nurgalieva G. and others).
15 Цифровые образовательные ресурсы – вопросы методологии // Профессионал Казахстана. – 2008. – № 12 (87). – С.154.
16 Информатизация образования: зарубежный и отечественный опыт // Вестник Университета «Кайнар». – 2008. – № 4/2. – С.163.
17 Использование цифровых образовательных ресурсов – необходимое условие современного процесса обучения // Менеджмент в образовании. – 2008. – № 4 (51). – С.164.
18 Внедрение информационно-коммуникационных технологий в систему общего среднего образования Республики Казахстан. – Алматы: РЦИО, 2007. – 116 с. (в соавторстве Нургалиева Г.К., Тажигулова А.И.).
19 Учебно-методическое пособие по обучению населения компьютерной грамотности по Программе снижения информационного неравенства в РК. – Алматы, АО НЦИ, 2007. – 136 с. (в соавторстве Есекеев К.Б., Нургалиева Г.К., Тюлеев Т.К., Шарипов Б.Ж.)
20 Захарова И.Г. Информационные технологии в образовании. М.: «Академия», 2003. - 192с.
21 Современные способы активизации обучения: Учеб. Пособие для студ. высш. Учеб. Заведений / Т.С. Панина, Л.Н. Вавилова; Под ред. Т.С. Паниной. – М.: Издательский центр «Академия», 2006. – 176 с.
22 Информационные технологии / Под редакцией В. В. Трофимова. - М.: Высшее образование, Юрайт-Издат, 2009.
23 Новые педагогические и информационные технологии в системе образования. - М.: Академия, 2009, c. 395
24 Панюкова С.В. Использование информационных и коммуникационных технологий в образовании. - М.: Академия, 2010, c. 394
25 Биккулова Г.Р. Методические основы использования электронных учебных пособий в образовании // Инновации в образовании. - 2009. - № 7. - С. 287.
26 Бухаркина М.Ю. Мультимедийный учебник: что это? // ИЯШ - 2001 - №4 - С. 29-33
27 Карамышева Т.В. Изучение иностранных языков с помощью компьютера: в вопросах и ответах. - СПб, 2000. С. 191.
28 Протасеня Е.П. , Штеменко Ю.С. Компьютерное обучение: за и против. // ИЯШ - 1997. - №3. - С. 10-13.
29 Сидоренко А.Ф. Использование компьютерных программ на уроках английского языка.// ИЯШ - 2002 - №2 - с. 41-43
30 Ушакова С.В. Компьютер на уроках английского языка // ИЯШ - 1997. - №5. - С. 40-44.
31 Цветкова Л.А. Использование компьютера при обучении лексике в начальной школе. // ИЯШ - 2002. - №2. - С. 43-47.
32 Полякова Т.Ю "Английский язык для диалога с компьютером" Москва "Высшая школа" 1997.
33 Селевко Г.К. "Современные образовательные технологии" Москва "Научное образование" 1998.
34 Beaty Ken. Computer-assisted Language Learning. Longman, Pearson Education, 2003.
35 Chapelle Carol.A. Computer Applications in Second Language Acquisition: Foundations for teaching, testing and research. – Cambridge University Press, 2005. – 215c.
36 Dudeney Gavin. The Internet and the Language Classroom. A practical guide for teachers. – Cambridge University Press, 2005. – 181c.
37 Апатова, Н.В. Информационные технологии в школьном образовании / Н.В. Апатова. - М.: Просвещение, 1994. с. - 48.
38 Гальскова Н.Д. Современная методика обучения иностранным языкам: Пособие для учителя. М.: АРКТИ, 2003, 192 с.
39 Ильин М.С. О классификации упражнений в речевой деятельности. Иностранные языки в школе. - 1961. - №5. с. 29-34.
40 Колкин Я.М., Устинова Е.С. Еналиева Т.М. Практическая методика обучения иностранному языку: Учеб. Пособие для студ. филол. фак. высш. пед. учеб. заведений // 2-е изд., стер. - М.: Академия, 2004. - 264 с.
41 Лизенин С.М., Денисова Л.Г. Грамматика в курсе интенсивного обучения английскому языку в старших классах средней школы // Иностранные языки в школе.-1992. №5. С. 16-17.
42 Любченко А.С. Нестандартные уроки английского языка в школе. - Ростов Н/Д.: Феникс, 2007. - 301 с.
43 Полат Е.С. Интернет на уроках иностранного языка. ИЯШ № 2,3 - 2001г.
44 Рабинович Ф.М., Сахарова Т.Е. Методика обучения иностранным языкам в средней школе. - М.: Просвещение, 1991. - 287 с.
45 Рогова Г.В., Верещагина И.Н. Методика обучения английскому языку на начальном этапе в общеобразовательных учреждениях. - М.: Просвещение, 1998.
46 Рогова Г.В., Верещагина И.Н. Методика обучения английскому языку на начальном этапе в общеобразовательных учреждениях. - М.: Просвещение, 1988, стр. 224-267.
47 Сафонова В.В. Книга для учителя к учебному пособию по английскому языку для X-XI классов школ с углубленным изучением английского языка. В 2 ч. Ч.1. - М.: Просвещение, 1995. - 64 с.
48 Скалкин В.Л. Коммуникативные упражнения на английском языке. - М., 1983. - С.17-19.
49 Соловова Е.Н. Методика обучения иностранным языкам: базовый курс лекций: пособие для студентов пед. вузов и учителей. - 3-е изд. - М.: Просвещение, 2005. - 239 с.
50 Телицына, Т.Н. Использование компьютерных программ на уроках английского языка / Т.Н Телицына, А.Ф. Сидоренко // Иностранные языки в школе.-2002. С.41-43.
51 Цветкова Л.А. Использование компьютера при обучении лексике в начальной школе / Л.А. Цветкова//Иностранные языки в школе.-2002.-№2. - С.43-47.
2 Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
3 Н.А. Жапбаров. Білім беру жүйесін ақпараттандыруда электронды оқыту кешенін пайдалану тиімділігі // Білім образование. -2009. - Т.43. – № 1. С. 14-17.
4 Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2011 жылғы 28 қаңтардағы Қазақстан халқына Жолдауы.
5 А.Б. Сарсекенова. Ақпараттық - телекоммуникациялық технологиялардағы қашықтықтан оқытудың рөлі // Білім берудегі менеджмент. – 2010. – Т. - №1. С. 128-131.
6 Нұрғалиева Г.Қ. Электронды оқу жүйесі немесе жаңаша білім алу көзінің артықшылықтары қандай? / Нұрғалиева Г.Қ // Ұлан. – (http://zhasorken.kz).
7 К.А. Жамангозов. Электронное обучение – инновационное решение в реализации стратегии успешного преподавания // Открытая школа. – 2011. – Т.105. - №4. С. 198.
8 Электронное обучение в общеобразовательной школе. Монография. – Алматы, 2010. – 212 с.
9 е-Learning in Kazakhstan // eLearning practices. Cases on Challenges Facing eLearhihg and National Development: Institutional Stadies and Practices / ed. U. Demiray. V.1 – Eskisehir-Turkey, Anadolu University, 2010 – Р. 354. – http://www.midasebook.com/ (co-authors Nurgalieva G., Tazhigulova A.).
10 Цифровые образовательные ресурсы в учебном процессе // Мат. межд. научн.-практ. конф. «Проблемы перспективы инновационного развития системы непрерывного профессионального образования на современном этапе». 1 том. – Алматы: АГТУ, 2009. – С.113.
11 О зарубежном опыте информатизации образования. // Сб.: XII Вишняковские чтения «Социально-экономическая концепция вузовской науки в регионе»: мат. междунар. науч. конф. / под общ.ред. проф. В.Н. Скворцова. – СПб.: ЛГУ им. А.С.Пушкина, 2009. – С. 174.
12 Создание цифровых образовательных ресурсов: начало большого пути // Вестник Академии педагогических наук РК. – 2009. – № 1(28). – С. 113.
13 Зарубежный опыт использования информационно-коммуникационных технологий в образовании // Сб. научн. статей межд. научн.-практ. конф. «Инновации в образовании на основе информационно-коммуникационных технологий». – Алматы, АО НЦИ, 2009. – С.238.
14 The project UNESCO «Expansion of Open and Distance Education delivery in Kazakhstan». – Almaty, JSC NCI, 2008. – 30 p. (co-authors Nurgalieva G. and others).
15 Цифровые образовательные ресурсы – вопросы методологии // Профессионал Казахстана. – 2008. – № 12 (87). – С.154.
16 Информатизация образования: зарубежный и отечественный опыт // Вестник Университета «Кайнар». – 2008. – № 4/2. – С.163.
17 Использование цифровых образовательных ресурсов – необходимое условие современного процесса обучения // Менеджмент в образовании. – 2008. – № 4 (51). – С.164.
18 Внедрение информационно-коммуникационных технологий в систему общего среднего образования Республики Казахстан. – Алматы: РЦИО, 2007. – 116 с. (в соавторстве Нургалиева Г.К., Тажигулова А.И.).
19 Учебно-методическое пособие по обучению населения компьютерной грамотности по Программе снижения информационного неравенства в РК. – Алматы, АО НЦИ, 2007. – 136 с. (в соавторстве Есекеев К.Б., Нургалиева Г.К., Тюлеев Т.К., Шарипов Б.Ж.)
20 Захарова И.Г. Информационные технологии в образовании. М.: «Академия», 2003. - 192с.
21 Современные способы активизации обучения: Учеб. Пособие для студ. высш. Учеб. Заведений / Т.С. Панина, Л.Н. Вавилова; Под ред. Т.С. Паниной. – М.: Издательский центр «Академия», 2006. – 176 с.
22 Информационные технологии / Под редакцией В. В. Трофимова. - М.: Высшее образование, Юрайт-Издат, 2009.
23 Новые педагогические и информационные технологии в системе образования. - М.: Академия, 2009, c. 395
24 Панюкова С.В. Использование информационных и коммуникационных технологий в образовании. - М.: Академия, 2010, c. 394
25 Биккулова Г.Р. Методические основы использования электронных учебных пособий в образовании // Инновации в образовании. - 2009. - № 7. - С. 287.
26 Бухаркина М.Ю. Мультимедийный учебник: что это? // ИЯШ - 2001 - №4 - С. 29-33
27 Карамышева Т.В. Изучение иностранных языков с помощью компьютера: в вопросах и ответах. - СПб, 2000. С. 191.
28 Протасеня Е.П. , Штеменко Ю.С. Компьютерное обучение: за и против. // ИЯШ - 1997. - №3. - С. 10-13.
29 Сидоренко А.Ф. Использование компьютерных программ на уроках английского языка.// ИЯШ - 2002 - №2 - с. 41-43
30 Ушакова С.В. Компьютер на уроках английского языка // ИЯШ - 1997. - №5. - С. 40-44.
31 Цветкова Л.А. Использование компьютера при обучении лексике в начальной школе. // ИЯШ - 2002. - №2. - С. 43-47.
32 Полякова Т.Ю "Английский язык для диалога с компьютером" Москва "Высшая школа" 1997.
33 Селевко Г.К. "Современные образовательные технологии" Москва "Научное образование" 1998.
34 Beaty Ken. Computer-assisted Language Learning. Longman, Pearson Education, 2003.
35 Chapelle Carol.A. Computer Applications in Second Language Acquisition: Foundations for teaching, testing and research. – Cambridge University Press, 2005. – 215c.
36 Dudeney Gavin. The Internet and the Language Classroom. A practical guide for teachers. – Cambridge University Press, 2005. – 181c.
37 Апатова, Н.В. Информационные технологии в школьном образовании / Н.В. Апатова. - М.: Просвещение, 1994. с. - 48.
38 Гальскова Н.Д. Современная методика обучения иностранным языкам: Пособие для учителя. М.: АРКТИ, 2003, 192 с.
39 Ильин М.С. О классификации упражнений в речевой деятельности. Иностранные языки в школе. - 1961. - №5. с. 29-34.
40 Колкин Я.М., Устинова Е.С. Еналиева Т.М. Практическая методика обучения иностранному языку: Учеб. Пособие для студ. филол. фак. высш. пед. учеб. заведений // 2-е изд., стер. - М.: Академия, 2004. - 264 с.
41 Лизенин С.М., Денисова Л.Г. Грамматика в курсе интенсивного обучения английскому языку в старших классах средней школы // Иностранные языки в школе.-1992. №5. С. 16-17.
42 Любченко А.С. Нестандартные уроки английского языка в школе. - Ростов Н/Д.: Феникс, 2007. - 301 с.
43 Полат Е.С. Интернет на уроках иностранного языка. ИЯШ № 2,3 - 2001г.
44 Рабинович Ф.М., Сахарова Т.Е. Методика обучения иностранным языкам в средней школе. - М.: Просвещение, 1991. - 287 с.
45 Рогова Г.В., Верещагина И.Н. Методика обучения английскому языку на начальном этапе в общеобразовательных учреждениях. - М.: Просвещение, 1998.
46 Рогова Г.В., Верещагина И.Н. Методика обучения английскому языку на начальном этапе в общеобразовательных учреждениях. - М.: Просвещение, 1988, стр. 224-267.
47 Сафонова В.В. Книга для учителя к учебному пособию по английскому языку для X-XI классов школ с углубленным изучением английского языка. В 2 ч. Ч.1. - М.: Просвещение, 1995. - 64 с.
48 Скалкин В.Л. Коммуникативные упражнения на английском языке. - М., 1983. - С.17-19.
49 Соловова Е.Н. Методика обучения иностранным языкам: базовый курс лекций: пособие для студентов пед. вузов и учителей. - 3-е изд. - М.: Просвещение, 2005. - 239 с.
50 Телицына, Т.Н. Использование компьютерных программ на уроках английского языка / Т.Н Телицына, А.Ф. Сидоренко // Иностранные языки в школе.-2002. С.41-43.
51 Цветкова Л.А. Использование компьютера при обучении лексике в начальной школе / Л.А. Цветкова//Иностранные языки в школе.-2002.-№2. - С.43-47.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Л.Н.Гумелев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Филология факультеті
Шетел тілдерінің теориясы мен тәжірибесі кафедрасы
Мамандығы: 5В11900 - Шет тілі: екі шет тілі
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Білім беру жүйесіндегі электрондық оқыту (E-learning)
Студент: Камалова Мадина Шахибаденқызы
Тобы: ШТ-43
Ғылыми
жетекшісі: п.ғ.к., доцент
Карабаева Жанна Дуйсенбековна
Астана 2015 ж.
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Білім беру жүйесіндегі e-learning - электронды оқыту жүйесі 6
1.1 E-learning - электронды оқыту жүйесінің білім саласына енгізілуінің қазіргі жағдайы 6
1.2 E-learning - электронды оқыту жүйесі шет тілі сабағында қолданылуының ғылыми-әдістемелік және педагогикалық-тәжірибелік негіздері 13
2 Шет тілі сабағында оқушыларды электрондық оқыту жүйесін қолдана отырып оқытудың практикалық негіздері 30
2.1 Ағылшын тілі бойынша оқушыларға арналған электрондық оқу-әдістемелік құралдарын таңдау және рәсімдеу 30
2.2. Электрондық оқыту технологиясы бойынша ағылшын тілі сабағын оқытудың тәжірибелік сипаты 48
2.3. Ағылшын тілі сабағын электрондық оқыту технологиясын қолдана отырып оқыту тәжірибесінің нәтижелері 65
Қорытынды 70
Қолданылған әдебиеттер тізімі 73
Кіріспе
Зерттеудің өзектілігі: Қазіргі кезде Қазақстанда қоғамды ақпараттандыруға баса назар аударылуда. Қоғам талаптарына байланысты жаңа бағдарламалар тасқыны адамдарға ақпараттық технология құралдарын жоғары дәрежеде білу қажеттігін туғызып отыр.
Қоғам өзінің эволюциялық дамуының жаңа фазасына - ақпараттық қоғам фазасына ауысты, ол ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың адамның барлық өмір саласына енуімен сипатталады. Ал ақпараттық ресурстардың рөлі заттық және энергетикалық ресурстармен бірдей дәрежеде болып келеді. Ақпараттық қоғам құру мәселелерін шешуге бағытталған әлемдік саммит АКТ ұлттық мақсатта қолдануға бағыт алды, соның ішінде білім саласында да, өйткені бұл білімнің жоғары сапасына әкеледі. XXI ғасырдың алдыңғы қатарлы қағидалары ретінде ЮНЕСКО барлығына арналған білім және барлық өмір бойына білім - Life Long Learning (LLL) деп жариялады. Бұл әлемдегі адамдарды саналы түрде ойлауға, жаңа бағытта жаңалықтар ашуға, әлемді жаңа қырларынан тануға мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасын 2020 жылға дейінгі дамытудың стратегиялық жоспарының 136-тармағында: Орта, техникалық, кәсіптік және жоғарғы оқу орындарында электрондық оқыту жүйесі (е-learning) енгізілетін болады, - деп қарастырылған [1]. Және Елбасының 2010 жылғы 7 желтоқсанда № 1118 Өкімімен бекітілген Қазақстан Республикасы 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламаның негізгі міндеттерінің бірі оқу үдерісін автоматтандыруды енгізудегі білім беру ұйымдарының 90%-ы электрондық оқыту жүйесін қолданылады мақсаттық индикаторына негіздеп электронды оқыту жүйесін 2011-2012 оқу жылынан бастап жүзеге асырылып отыр [2].
Қазіргі ақпараттану заманында Е-learning - электронды оқыту жүйесіне ағылшын тілі сабағында оқушыларды даярлаудың жаңа әдістері мен технологиялардың пайда болуы педагогика саласында үлкен өзгерістер әкеледі. Бұл педагогикалық оқыту үрдісі мен жаңа технологияларды біріктіруді талап етеді.
Білім беру жүйесін басқаруды қолдаудағы басты құрал болуы себепті электрондық оқыту жүйесі білім беру ортасы жайлы барлық қажетті мәліметтерді сақтауы тиіс. Сондай-ақ, ол - білімді дамытудың ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету құралы, екіншіден, электрондық оқыту жүйесінің кез-келген түйінінен мәліметтерді орталықтандырып жинақтау арқылы білім беру жүйесінің мониторингін жасау құралы, үшіншіден, білім беру жүйесі туралы қажетті статистикалық мәліметтерді және түрлі аспектілер бойынша есеп беруді қалыптастыруды қамтамасыз ететін шешім қабылдау құралы ретінде әрекет етуі тиіс.
Қазіргі білім жүйесінің ерекшелігі - тек біліммен қаруландырып қоймай, өздігінен білім алуды дамыта отырып, үздіксіз өз бетінше өрлеуіне қажеттілік тудыру. Электронды оқыту жүйесін қолданудың кең тараған тиімді себептері ретінде мыналарды айтуға болады:
oo экономикалық әсерлігі. Тікелей оқытуға байланысты жанама шығындарды қысқарту мақсатында (іссапар төлемдері, уақытша тұру, ғимарат жалдау т.с.с.);
oo икемділігі. Клиент, серіктес немесе кез-келген оқытылатын адамдардың географиялық орнына байланысты мәселелерді шешу мақсатында;
oo оқытушыға тәуелсіз кез-келген уақытта оқытуды жабдықтау мүмкіндігі;
oo модульдігі, яғни оқыту бағдарламасы негізін модульдік принцип құрайды;
oo оқытушының алатын рөлінің жаңашылдығы, яғни оқу жобаларына жетекшілік ету, жеке оқу жоспарын құруда көмек беру, танымдық қабілеттерін дамытуға жағдайлар туғызу және т.б;
oo сапаны бақылаудың арнайы түрлері: емтихандар, практикалық, курстық, жоба жұмыстары, компьютерлік интеллектуалдық тестілеу жүйелері;
oo арнайы мамандандырылған технологиялар мен оқу құралдарын қолдану.
Білім жүйесінің ақпараттануының дамуының объективті үрдістері бұл саланың әдістемелік негіздері мен технологияларын қайта ойластыруға бағытталған ғылыми-педагогикалық зерттеулердің үлкен өзгерісіне алып келді.
Зерттеу жұмысының тақырыбы: Білім беру жүйесіндегі электрондық оқыту (E-learning).
Зерттеудің мақсаты: қоғамның барлық саласы ақпараттанған жаңа заманда ағылшын тілі сабағында электронды оқыту әдістерін қолдана білуге дайындығын арттыру.
Дипломдық жұмыстың алдына қойған мақсатына сәйкес келесі міндеттер айқындалды:
oo Елімізде және шетелдерде е-learning - электронды оқыту жүйесінің білім саласына енгізілуінің қазіргі жағдайын талдау;
oo Ағылшын тілі бойынша оқушыларға арналған электрондық оқу-әдістемелік құралдарын таңдау және рәсімдеу;
oo Электрондық оқыту технологиясы бойынша ағылшын тілі сабағын оқытудың тәжірибелік сипатын анықтау.
oo Ағылшын тілі сабағын электрондық оқыту технологиясын қолдана отырып, оқыту тәжірибесінің нәтижелерін анықтау.
Зерттеу объектісі: Е-learning - электронды оқыту жүйесі арқылы оқушыларды шет тілі сабағында ағылшын тілінде сөйлеуге даярлауда қолдану әдістері.
Зерттеу пәні: ағылшын тілі сабағындағы электрондық оқыту жүйесінің негіздері.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы:
oo білімдік қолданбалы бағдарламалық өнімдерді жасаудағы орталық амал теориялық тұрғыдан негізделді және практикада қолданылды;
oo заманауи педагогикалық және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды біріктірудің трансферті тәрізді электронды оқытудың педагогикалық технологиясы жасалынды;
Зерттеу жұмысын жазу барысында келесі әдістер қолданылды:
Салғастырмалы - дипломдық жұмыстың тақырыбында белгіленген мәселелер айнасында әдістемелік материалдарды және зерттеушілердің көзқарастарын зерттеу.
Салыстырмалы - ағылшын тілінен әр түрлі авторлардың оқу құралдарын сол оқу құралдарында электронды оқыту әдісі материалдарының ең көп қолданған коэффициентті анықтау мақсатында зерттеу;
Тәжірибелік - орта мектепте оқу практикасы уақытында шетел тілі бойынша оқыту сабақтарын жүргізу кезінде электронды оқытудың материалдарын пайдалану, нәтижелерді сипаттау және жалпылау.
Зерттеу жұмысының практикалық құндылығы: тілдің грамматикалық жақтарын қалыптастыруда нақты материал, электронды оқыту күйінде ұсынылады, ол кейін жалпы білім беретін мектептерде оқытудың кіші, ортаңғы және жоғарғы сатыларында қолданыла алады.
Зерттеу жұмысының теориялық құндылығы: Зерттеудің нәтижелері Жезқазған қаласындағы №8 мектеп-гимназиясында 7-8 сыныптарында өткізілген практикалық жұмыс тәжірибесінің негізінде құрылған. Мұнда көрсетілген бақылаулар мен тұжырымдар ағылшын тіліне оқыту сабақтарында, жалпы білім беретін мектептерде грамматикаға, ағылшын тілінде сөйлеуге үйретуде, ағылшын тілі мамандарын дайындауда қолданыла алады.
Зеттеудің негізгі дерек көздері: шетелдік, ресей және отандық ғалымдардың еңбектері құрады.
Дипломдық жұмыстың құрылымы: Диплом кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 Білім беру жүйесіндегі e-learning - электронды оқыту жүйесі
1.1 E-learning - электронды оқыту жүйесінің білім саласына енгізілуінің қазіргі жағдайы
Электрондық оқыту- кешенді емес біртұтас, дидактикалық, әдістемелік, интерактивті бағдарламалық жүйе және ол оқу материалынан кездесетін қиындықтарды артта қалдырады, әрі мультимедианың соңғы мүмкіндіктерін қолданып, ғылыми зерттеу әдістерін толықтырады. Бұл жерде оқытудың түсінікті, кең көлемде қарастырылған материалы қолданылады. Дидактикалық заңдастырылған жалпы білім әдістемелік аспектілер, арнайылап оқыту, негізгі пән немесе пәндер тобы және электрондық оқытудың бағдарламалық нақтылығымен өзара тығыз байланысты болады. Электрондық оқыту - бағдарламалық-әдістемелік кешен, өзіндік немесе мұғалімнің көмегімен білім курсындағы бөлімнің мүмкіндігін электрондық түрде қамтиды.
Электрондық оқыту, негізінен үш бөліктен құрастырылады: негізгі ақпараттық курс бөлімінен тұратын презентациялық бөлім, алған білімдері бойынша бекітілген жаттығулар, оқушының білімін көлемді түрде бағалау үшін тестер. Компьютерлік оқыту негізгі оқулықты, анықтаманы, есептеуішті, зертханалық жұмыстарды бір-бірімен байланыстырады.
Электрондық оқыту - таныстыратын теориялық материал, білімнің көрсеткішіне қарай біліммен жаттықтыруды қамтамасыз ететін, оқу үрдісін үзіліссіз дидактикалық материалдармен қамтамасыздандыратын, сонымен қатар ақпараттық іздеу, математикалық және компьютерлік визуалдаумен имитациялық моделдеу интерактивті кері байланыстармен шарт бойынша функцияларды үйренуге арналған бағдарламалық кешенді жүйе. Электронды оқыту барлық негізгі функцияларды, теориялық материалдарды көрсету, бірінші білімді алып қабылдауды көрсету, өзіндік білім алудың жаттығулары мен бақылау көрсеткіштерін қамтамасыз етеді. Дидактикалық цикл үрдісін біріңғай компьютердің көмегімен оқу үрдісін ұйымдастырып, оқушылардың білім алуда уақыттарын үнемдеп, автоматты түрде дидактикалық циклді бір ғана жұмыспен - электрондық оқулықпен орындау керек. Оқыту үрдісін жаңаша түрде орындау үшін компьютермен диалогтық қатынасты дұрыс орынға қою керек. Мультимедианың әдістемелік күші оқушыны дыбыспен, көрермендік бейнемен тез қызықтырып, ақпараттық және көңіл күйіне де көмек береді [4].
Қазіргі заманда білім кеңістігінің жоғары қызығушылықпен дамып келе жатқан саласы - электронды жүйемен оқыту. Осындай электронды оқыту жүйелерінің бірі E-learning. Электронды оқыту жаңа технология болып табылатынына қарамастан, тарихи деректер E-learning электронды оқыту жүйесінің алғашқы қадамы ХХ ғасырдың 60-шы жылдарында Стэндфорд университетінің қабырғасында орын алғанын көрсетеді. Бұл жоба аясында сол кезде компьютерлер математика пәнін оқыту үшін қолданылған және бүкіл әлем бойынша оқушыларды оқыту үшін осындай мультимедиялық курстардан әлемнің 35 мемлекетінен елу мыңнан астам оқушылар мен студенттер өткен. E-learning Финляндияда, Ирландияда және Оңтүстік Кореяда білімді жетілдіру мен экономикалық өсудің негізгі құралы болып есептеледі. Электронды оқыту бойынша арнайы ұлттық бағдарламалар жасалды. АҚШ, Ұлыбритания, Австралия, Жаңа Зеландия елдерінде электронды оқыту күнделікті өмірдің практикалық тәжірибесіне айналған. Білім кеңістігінде электронды оқыту жүйесін қолданудың мақсаты бұл оқу үрдісінде сапалы білім беру қызметтерін енгізу және оған қолжеткізу үшін ақпараттық коммуникативтік технологияларды қолдана отырып ұйымдастыру. Ақпараттық технологиялардың дамуы қоғамның интеллектуалдық потенциалы мен мемлекеттегі білім дамуының деңгейіне байланысты. Білім мазмұны мен сапасы қоғамда әрқашан басымдық маңызға ие. Осының салдарынан білім сапасын көтеру мақсатында жалпы оқыту жүйесіне әртүрлі жаңа ақпараттық коммуникативтік технологияларды енгізу жоспарлы жұмыстары қарастырылуда. Әлемдік тәжірибеде ақпараттық телекоммуникациялық технологияларды білім саласында жетістікке қол жеткізе қолданудың бірнеше мысалдары бар, сонымен қатар оқытуда оң нәтижелер беретін іс жүзіндегі бағдарламалар мен жобалар да бар. Электронды оқыту жүйелеріне кіріктірілген заманауи компьютерлік технологиялар білімді жеткізу мен әртүрлі оқу ақпараттарына өтуде дәстүрлі оқыту құралдарына қарағанда анағұрлым әсерлі әрі нәтижелі. Қазіргі білім жүйесінің ерекшелігі - тек біліммен қаруландырып қоймай, өздігінен білім алуды дамыта отырып, үздіксіз өз бетінше өрлеуіне қажеттілік тудыру [3, б. 35].
Электронды оқытуда мұғалімнің автоматтандырылған жұмыс орны болады. Оған электронды журналдар, күнделіктер, жоспарлар, электронды оқытушылар бөлмесі, ата-аналарды SMS-хабарламалары кіреді. Әрбір оқушы мен оқытушының кез келген уақытта әлемдік ең жақсы білім ресурстарына онлайн өту мүмкіндігі болады. Сонымен қатар цифрлық білім ресурстары, яғни электронды оқулықтар, ойындар, виртуалды тренажерлар, зертханалар болу керек. Жалпы E-learning электронды оқыту жүйесіне берілетін анықтамалық түсініктер өте көп. Солардың бірі E-learning - оқу үрдісін сапалы ұйымдастыру үшін компьютерлік технологияларды құрылымдас мақсатты бағытпен қолдану. Электронды оқытуды қолдану аясында қандай бір шектеулер болмайды. E-learning - күндізгі семинарлардың инновациялық баламасы, сонымен қатар қызметкерді оқыту құралы, кез келген адамның жеке және кәсіби өсуіне тиімді, өз бетімен және жан-жақты дамуына бағытталған құрал ретінде. Қазір Қазақстанда электронды оқытудың синонимі қашықтықтан оқыту жүйелерін (ҚОЖ) өндірістік ірі компаниялар мен банктік секторлар да енгізуде. Себебі, электронды білім беру жүйесі - болашақта жаппай ағарту саласын қамтитын жаңа үрдісті шығармашылық еңбек. Үшінші мыңжылдықта қолға алынып жатқан инновациялық жалпы адамзаттық үрдіс десе де болады. Е-learning электронды оқыту жүйесі білім берудің барлық сатысын технологияландыруымен ерекше. Электронды оқыту түрін қолданудың әсерлігі мен нәтижелігі туындайтын жағдаяттардың нақты факторларына тәуелді болуында.
Е-learning электронды оқыту жүйесін қолдануға қойылатын талаптарда жоқ емес себебі, білім беру мекемелерінің материалдық-техникалық жабдықталу жағдайлары толығымен өзгертіледі, яғни әр оқытылатын пәнге арналған жаңаша кабинеттер жасақталады. Бұған дейін тек информатика немесе физика кабинеттерінде тұратын компьютерлік аппараттық жасақтамалар интерактивті тақта, ноутбук, сондай-ақ жаңа құрылғы - электронды планшетниктер, тағы басқа қажетті құралдар барлық пән кабинеттерге толықтырылады. Бұл жүйемен оқыту білімгерлердің бұрынғы ұстап жүрген портфельдерінен бастап күнделіктеріне дейін электронды түрге ауыстырады. Электронды оқыту жүйесінің ерекшелігінің бірден-бір негізгі ұғымы білімгерлер үшін ол - планшетник. Бұл өте қолайлы, бүгінгі заман талабына сай, жан-жақты білім беруге лайық құрал. Бұл планшетник білім мекемесіндегі компьютерлік торапқа байланыстырылады да білімгерлер өзіне қажетті ақпараттың барлығына қол жеткізіп отырады, яғни мектеп күнделігі, электронды сабақ кестесі, оқулықтар тіпті алған бағаларына дейін ата-аналарымен көрулеріне жағдай жасалады. Бұл ақпарат беру жүйесі мен кері байланыс еш кедергісіз, мұғалімсіз-ақ жүзеге асырылады деген сөз. Білім мекемесіндегі кітапхана, медицина қызметкерлері кабинеті, мұғалімдер бөлмесі де интернетке қосылған компьютерлерге жалғану арқылы жұмыс істейді. Мұндай оқыту педагогтардың жұмысын мәселен, жоспарлау, сабақ кестесін жасау, кабинеттерді бөлу, журналға баға қою, статистикалық мәліметтер жинау, тағы басқа ұсақ-түйек қол байлайтын шаруаның бәрі автоматты түрде жүзеге асады [5, б. 93].
Электронды оқыту жүйесі одан бөлек ата-аналар үшін де өте тиімді деуге болады. Жұмыстан қолы босамайтын ата-аналар үшін бұл электронды жүйе бірден-бір шешім сияқты десе де болады, алайда балаларының сабағын тексеру сияқты жұмыстарды ата-аналардың орындауы үшін интернет байланысының қажеттігін түсінгендері жөн. Тіпті қалаған уақытта сынып жетекшісімен, пән мұғалімдерімен де сөйлесу мүмкіндігі мол, ол үшін электронды оқыту жүйесінде sms хабарлама ұйымдастырылған.
Біздің қоғамымызда виртуалды оқыту - виртуалды білім деген көзқарас қалыптасқан. Меніңше, біз білімді қандай тәсілмен алсақ та ол виртуалды болады. Себебі ақпаратты қабылдау мен беру арасында уақытша сияқты кеңістіктік қашықтық қалыптасқан. Осы көзқараспен қарасақ күндізгі оқыту үрдісінің қашықтықтан оқыту үрдісінен ерекшелігі мүлдем аз. Бұл үрдіс білімгерлер тарапына да тәуелді. Бұл қашықтықтан оқитын студенттерде өте жоғары, олар өздерінің қашықтықтан оқу нәтижелері олардың өздеріне байланысты екендігін түсінеді әрі мойындайды.
Дәстүрлі оқыту жүйелері насихаттығына E-learning әсері болады. Алайда сапа туралы мәселе қозғалса, онда дәстүрлі оқыту түрлері мен E-learning электронды оқыту жүйесін біріктіру тиімді болар еді. Күндізгі және қашықтықтан оқыту технологиялары бар аралас оқытуды қолдану кемшіліктерді жойып, оқытудың екі формасының да жағымды тұстарын қабылдауға мүмкіндік береді. Ұстаз - мектептегі басты тұлға, солай болып қала береді. Электронды оқыту дәстүрлі білім берумен астасып жатыр. Бұл ретте оқытушының сабақ беру шығармашылығын алып тастау деген сөз емес. Керісінше, оқытушы тақырыпты түсіндіру барысында небір қызықты дерек-дәйектерді қосымша пайдалануына мүмкіндіктер жасалған. Электронды оқыту жүйесін мектептерге енгізудің нәтижелі болуы ең әуелі ұстаздардың біліктілігіне тікелей байланысты.Сол себепті де заманауи ұстаз жаңа техникалық әрі педагогикалық жаңашылдықтарды өзара шебер үйлестіре алатын маман болуы тиіс. Өз сабағының режиссурасын, сценарийін өзі жасап, қай жерінде, қалай электронды оқытуды пайдалану керектігін шебер меңгерген болуы тиіс. Яғни, заманауи педагог - үздіксіз жетілу, біліктілігін жоғарылату үстінде жүрген маман. Педагогика саласындағы жаңа-шылдықтарды игерген тұлға деген сөз.
Осы уақытқа дейінгі білім беру саласында тек мұғалімнің айтқандарын немесе оқулықты пайдалану қазіргі заман талабын қанағаттандырмайды, сондықтан қазіргі ақпараттандыру қоғамында бұл оқулықтарды пайдаланбай алға жылжу мүмкін емес. Мазмұны қиындау бір үлкен тақырыптың бөліктерін өткенде қосымша бейнехабар және клиптер қажетті элемент болып табылады. Осы ретте оқу үрдісін заман талабына сай жүргізу үшін электронды оқулықты электронды оқыту кешеніне айналдыру электронды оқулық пен ақпараттық-коммуникациялық мүмкіндіктердің барлығын дерлік қамти алады. Оқыту мақсаттары мен міндеттеріне білім беру, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру, тәжірибе алмасу, алынған білім, біліктілік пен дағдыны тексеруді жалпылай жатқызамыз. Электронды оқыту жағдайында осы мақсат - міндеттерге жету келесі электронды оқыту түрлері мен жабдықтарының көмегімен іске асырылады. Оқыту мазмұнының құрамына әрдайым теория, білімді тәжірибелік тұрғыдан бекіту және білімді тексеру кіреді [6, б. 94].
Электронды оқытудың әдістемелік оқыту моделінде оқыту құралдарының орын алуы өзгереді. Олар оқыту құрылымы мен мазмұнын, әдістерін және оқытудың формаларын анықтайды. Енді бүгінгі күнде электронды оқыту әдістері мен формаларына тоқтала кетейік. Электронды оқытудың әдістеріне топтық әдіс және жеке-дара оқыту әдісі жатады. Бұлар кеңінен тараған оқыту формалары.
Электронды оқыту құралдарына оқытуды ұйымдастыру және жүргізу үшін арналған бағдарламалық өнімдерді жатқызамыз. Электронды оқыту жағдайында әртүрлі оқыту формалары мен әдістерін, мазмұнын қалыптастыру мүмкіндіктерін анықтау үшін оқыту құралдарын салыстыру және оларды бағалаудың негізгі бағыттарын ескеру қажет. Олар жасау және қолдану технологиясы, ұсынылатын аспаптар жиынтығы, ұсынылатын қызметтің іске асырылу деңгейі.
Нақты бағдарламалық өнімді жасау мен қолдану технологиясы жеке-дара және топтық оқыту сияқты әртүрлі әдістерді қолдана отырып, оқытуды іске асыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар олар электронды оқыту шеңберінде оқытудың басқа да формаларын ұйымдастыруға мүмкіндік туғызады.
Ұсынылатын аспаптар жиынтығы оқыту мазмұнының құрылымын қандай да бір тәсілмен қалыптастырып, әртүрлі типті сабақтарды ұйымдастыруға жол ашады. Электронды оқыту шеңберінде оқыту үрдісіне нақты бағдарламалық өнімді ендіру мен қолданудың тиімділік деңгейін, әдістемелік толықтығын өнімнің аспаптар жиынтығы анықтайды.
Қазіргі кездегі қоғамның ақпараттану жағдайында ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы адам өмірінің әр түрлі саласына біртіндеп өзгерістер енгізуде. Ақпараттандыру ісі Қазақстанның білім беру жүйесінің даму жолына да ықпалын тигізуде. Ақпараттық технологияның қарқынды дамуына сәйкес электрондық оқыту деп аталатын оқытудың жаңа технологиясы қалыптасып, нығая түсуде. Сондықтан педагогика ғылымының алдында электрондық оқытудың формасына және құрамына қойылатын кешен талаптарды анықтау қажеттігінен электрондық оқытудың әдістемелік жүйесін қалыптастыру мақсаты туындап отыр.
Әдістемелік жүйенің бөліктерін электрондық оқытуға сәйкес толығырақ қарастырсақ, оны мына 1-суреттен көруге болады. Оқыту мақсаттары мен міндеттеріне білім беру, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру, тәжірибе алмасу, алынған білім, біліктілік пен дағдыны тексеруді жалпылай жатқызамыз. Электрондық оқыту жағдайында осы мақсат-міндеттерге жету келесі электрондық оқыту түрлері мен жабдықтарының көмегімен іске асырылады [7, б. 105].
Оқыту мазмұнының құрамына әрдайым теория, білімді тәжірибелік бекіту және білімді тексеру кіреді. Электрондық оқытудың әдістмелік оқыту моделінде оқыту құралдарының орын алуы өзгерді.
Сурет Оқытудың мақсаты
Оқыту формасы: автономдық, қашықтан оқыту
Оқыту мазмұны: теориялық білімді тәжірибелік бекіту, білімді тексеру
Оқыту әдістері: топтық әдіс, жеке-дара оқыту әдісі
Оқыту мақсаты: бағдарламалық өнімдер
1.Электрондық оқытудың мазмұны, формасы, әдістерінің байланысы
Олар оқыту құрылымы мен мазмұнының әдістерін және оқытудың формаларын анықтайды. Енді бүгінгі күнде электрондық оқыту шеңберінде жиі қолданылатын оқыту әдістері мен формаларына тоқтала кетейік, электрондық оқытудың әдістеріне топтық әдіс және жеке дара оқыту әдісі жатады. Бұларды кеңінен тараған оқыту формаларына жатқызуға болады.
Электрондық оқыту құралдарына оқытуды ұйымдастыру және жүргізу үшін арналған бағдарламалық өнімдерді жатқызамыз. Электрондық оқыту жағдайында әр түрлі оқыту формалары мен әдістеріне мазмұнын қалыптастыру мүмкіндіктерін анықтау үшін оқыту құралдарын салыстыру және оларды бағалаудың негізгі бағыттарын ескеру қажет. Яғни, жасау және қолдану технологиясы, ұсынылатын аспаптар жиынтығы, ұсынылатын қызметтің іске асырылу деңгейі.
Оқушыларға білім беруде жаңа оқыту технологияларын қолдану, инновациялық бағытта жұмыс жасау заман ағымына сай талап етілуде. Оқу үрдісінде компьютерді тиімді пайдалану және қолдану кейінгі жылдары айтарлықтай оң тәжірибе беріп отыр. Атап айтсақ, мектеп оқушыларының өз бетімен ісденісі пәнге деген қызығуын арттырып, шығармашылығын дамытуға, оқу қызметінің мәдениетін қалыптастыруға, дербес жұмыстарын ұйымдастыруға ерекше қолайлы жағдай туғызып отыр [8, б. 47].
Сонымен қатар, электрондық оқулықтарды сабақта пайдалану кезінде оқушылар бұрын алған білімдерін кеңейтіп, өз бетімен шығармашылық тапсырмалар орындайды. Әрбір оқушы таңдалған тақырып бойынша тапсырмалар орындап, тестілер шешіп, карта және сызбалармен жұмыс жасауға дағдыланады.
Электрондық оқулық арқылы түрлі суреттер, видеокөріністер, дыбыс, музыка тыңдатып көрсетуге болады. Бұл әрине мұғалімнің тақтаға жазып түсіндіргенінен әлдеқайда тиімді әрі әсерлі.
Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте-мөте қажет - деп Елбасы атап көрсеткендей, жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор.
Бұл жүйені ұйымдастыру жағынан қамтамасыз етуді Білім және Ғылым минстрлігінің тапсырысы бойынша Ұлттық Ақпараттық Технологиялар акционерлік қоғамы жүзеге асыратын болады. Электронды оқыту жүйесі Электронды Үкіметтің бір бөлігі болып есептеледі. ҰАТ АҚ (АО НИТ) жергілікті жердегі бөлімшесі Астана қаласындағы оқу орындарының электронды оқыту жүйесін бақылап, жол сілтейтін болады.
Көрнекілік, сурет, сызбалар компьютермен іске асырылады
Алған білімін, өзін тексереді
Түрлі ақпараттық анықтамалар
Сарамандық тапсырмалар орындайды
Электрондық оқыту
Тест тапсырмаларын орындайды
Пәнге қызығуы артады
Ойлау қабілетін дамыта алады
Сурет 2. Электрондық оқытудың тиімділігі
Білім беру жүйесін басқаруды қолдаудағы басты құрал болуы себепті электрондық оқыту жүйесі білім беру ортасы жайлы барлық қажетті мәліметтерді сақтауы тиіс. Сондай-ақ, ол - білімді дамытудың ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету құралы, екіншіден, электрондық оқыту жүйесінің кез-келген түйінінен мәліметтерді орталықтандырып жинақтау арқылы білім беру жүйесінің мониторингін жасау құралы, үшіншіден, білім беру жүйесі туралы қажетті статистикалық мәліметтерді және түрлі аспектілер бойынша есеп беруді қалыптастыруды қамтамасыз ететін шешім қабылдау құралы ретінде әрекет етуі тиіс.
Электрондық оқыту жүйесі барлық білім беру мекемелері, мұғалім, оқушы және олардың білім беру ортасында ауысып отыруы туралы мәліметтерді сақтайды.
Электронды оқыту жүйесі төмендегідей ішкі жүйелерден тұрады:
- Ұлттық білімдік мәліметтер қоры;
- Мектептерді басқарудың ішкі жүйесі (мектеп іс қағаздарын жүргізу, т.с.с)
- Электрондық оқулықтар ішкі жүйесі-e-Book;
- Оқыту үрдісін басқару ішкі жүйесі - LMS;
- Оқу мазмұнын басқару ішкі жүйесі - LCMS;
- Тестіні басқарудың ішкі жүйесі - TMS;
- Дамытуды басқару ішкі жүйесі - DM;
- Мониторинг және талдау ішкі жүйесі,
- Сыртқы ақпараттық жүйелермен біріктіру модулі.
Жаңа мемлекеттік бағдарламаның негізгі бағыттарының бірі - электрондық оқыту жүйесін іске асыру мол мүмкіндіктер береді.
Дәлірек айтсақ, электрондық оқыту жүйесінде әкімшілік, директордың орынбасары, мұғалім, оқушы, медициналық қызметкер, кітапханашы үшін функционалдар әзірленген және бұл жүйені ата-аналар сырттай бақылай алатын болады.
Оқушы автоматтандырылған жүйеде өзінің жеке портфолиосын, күнтізбесін, күнделігін жүргізеді. Ал мұғалім күнтізбелік-тақырыптық жоспары бар электрондық дәптерді, сынып журналын, хабарландыру қызметін (алда болатын жоспарлы және жоспардан тыс жиналыстар мен кездесулер туралы оқушылардың ата-аналарына e-mail немесе sms-хабарламалар, есептелік және т.б. жіберу) толтыратын болады. Ата-аналар қауымы тәрбие мәселелері бойынша кеңестер алу, сондай-ақ қашықтықтан баласының сапалы орта білім алуы мен жетістіктері туралы ақпараттық хабарлама алу мүмкіндігіне ие болады [9, б. 93].
Оқытушылық жүктемені, сабақ кестесін, үлгерім мониторингі мен оқушылардың сабаққа келуін, педагогтің қызметін, есептілікті директордың орынбасары жүзеге асырады. Жүйе әкімшісі жергілікті және ғаламдық есептеу желісін, телефон жүйесін немесе дауыс поштасы жүйесін қоса алғанда, көп қолданыстағы компьютерлік жүйенің жұмыс істеп тұруына жауапты болады.
Міне, жоғарыда атап көрсетілгендей, біздің алдымызда осындай келелі міндеттер тұр. Мемлекет өз кезегінде ақпараттық технологиялардың дамуына, білім беру мекемелерінің компьютерлік, интерактивті техникамен, мультимедиалық кабинеттермен жабдықталуына жағдай жасап отыр.
2020 жылы әрбір оқушы мен мұғалімде дербес компьютер болады деп көрсетілсе, кең жолақты Интернет желісіне қосылу қазіргі кезде 36%, Бағдарлама аясында ол көрсеткіш 100%-ға жетеді деп жоспарлануда.
Электронды оқыту жүйесіне 2012-2013 оқу жылында енетін республика көлеміндегі 537, Астана бойынша 10 мектептің қатарына кіріп, қазіргі кезде компьютерлік, интерактивті техникамен және мультимедиалық кабинеттермен жабдықталып, кең жолақты интернет қосу жұмыстары жүргізіліп, ҰАТ АҚ-ның мамандарына мектебіміз туралы барлық мәліметтер ҰБДҚ(НОБД)-ға енгізуге берілу сияқты жұмыстар атқарылып жатыр.
Алдағы уақытта да қомақты жұмыстар атқаратын болады.
Қорыта келгенде, заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде электронды оқу жүйесінің маңызы зор және оқытудың жаңа ақпараттық- телекоммуникативтік технологиясының бір түрі деп қарастыруға болады. Сондай-ақ ұстаздар қауымы да өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан алуға қол жеткізе алады. Сонымен қатар, E-Learning электронды оқыту жүйесінің тек ұстаздар мен білімгерлермен бірге ата-аналар үшін де тиімді тұстары мол.
1.2 E-learning - электронды оқыту жүйесі шет тілі сабағында қолданылуының ғылыми-әдістемелік және педагогикалық-тәжірибелік негіздері
ЭО оқытудың жолын түбегейлі өзгертті. 2000 мен 2001 жж екі үлкен алдыға қозғалыс болды: жаңа компьютерлік платформа ретінде интернет пайда болды және АҚШ рецессия басталды. Бұл екі фактор бірге оқытушы бағдарламалар мен материалдардың оқыту үрдісінде қуатты фокус жасады, яғни нұсқаушының жетекшілігімен деген санаттан онлайн деген санатқа өтуге мүмкіндік берді.
Бүгінгі күнде ЭО жоғарғы даму сатысында тұр, сондықтан нарықта онлайн оқытудың және онлайн білім берудің көптеген түрлері бар. Тез онлайн оқыту (PowerPoint пен Flash технологиялардың көмегімен), қосымшалармен жұмысты модельдеу, анимацияланған кейіпкерлерді қолдану, бизнес-үрдістерді модельдеу, интерактивті оқыту үрдістерінің аудио, видео және т.б. көптеген элементтері бар.
Көптеген орта білім беретін мектептерде ағылшын тілі сабағын оқыту барысында Интернет сабаққа арналған материалдарды тарату үшін, нұсқаушылар мен оқушылардың араласуы үшін, сондай-ақ жаттығулық құралдарды тарату үшін қолданылады.
Ағылшын тілі сабағында электрондық оқытуға сәйкес, бұл оқыту үрдісі компьютерлер мен компьютерлік желілерді қолданып оқыту болып табылады. Сабақты қашықтықтан оқытуға (мысалы, материалдарды пошта арқылы жіберу) қарағанда ЭО заманауи үстелдік ЖК артығырақ болып келеді: графика, дыбыс, үш өлшемді сценалар мен анимациялар, виртуалды жаттығулар және т.б. Ағылшын тілі пәнін компьютерлік оқытуға (CBT, computer-based training, пайдаланушы ЖК өзі ғана жұмыс істегенде) қарағанда электрондық оқытуда желілік мүмкіндіктер қолданылады: оқытудың нәтижелерінің жетекшіге берілуі, бірге жұмыс істеудің нәтижелері, кеңестер мен талқыланулар, тәжірибе алмасу, ұстазды қолдау және т.б.
Шет тілі сабағындағы электрондық оқыту мынадай терминдермен байланысты: компьютерді қолданып оқыту, желілік оқыту, виртуалды оқыту, ақпараттық, электрондық технологиялардың көмегімен оқыту [10, б. 79].
Болашақтың білімі компьютерлік технологиялардың дамуымен тығыз байланысты болғандықтан, оқушыларды дайындауда электронды оқытудың технологияларын пайдалану заманауи оқытудың өзекті мәселесі болып табылады.
Зерттеу барысында біз on-line оқытудың Интернеттегі көптеген түрлерімен кездестік:
oo i-мектеп (Оқыту технологиясының МОО оқыту орталығы).
oo АБИТУРИЕНТТІ сырттай оқыту мектебі.
oo Эйдос қашықтықтан оқыту орталығы
Осылайша, ағылшын тілі сабағын ЭО технологиялары бойынша оқыту танымал болып келеді, сондай-ақ оның даму мүмкіндігі мол, өйткені ЭО технологияларын қолданудағы телекоммуникациялық технологиялар күннен-күнге дамып келеді.
Ағылшын тілі пәнi бойынша электрондық оқулықты құрудың кейбiр принциптерi.
Кванттық принциптерi: көлем бойынша минимальды, бiрақ мазмұны көрiнбей тұратын материалдарды тарауға бөлу.
Толықтыру принципi: кез-келген модульды келесi компоненттерге бөлу керек.
1. Теоретикалық негiз;
2. Теория бойынша бақылау жұмысы;
Мысалдар, өзiндiк жұмыс үшiн тапсырма мен жаттығулар, барлық модульге арналған бақылау сұрақтары мен жауаптары, бақылау жұмысы, қосымша анықтамалар (HELP) тарихи пiкiрлер.
Көзқарас принциптерi: мұнда әр модуль аз мәтiн мен визуализация арқылы құрылуы керек, ол жаңа түсiнiктер, қағидаларды, әдiстердi оңай есте ақтау керек.
Тармақталған принциптерi кез келген модульге еркiн енетiндей етiп, әр модуль келесi модулге гипермәтiндiк сiлтеме арқылы байланысу керек.
Сәйкестендiру принципi: оқушы кадрдың ауысымын өздiгiнен басқара алады, экранда кез келген мысалды шақыра алады, тапсырманың шешуiн, сонымен қатар өзiн-өзi тексеру, бақылау сұрақтарына жауап беру және бақылау жұмыстарын орындай алады.
Компьютерлiк қолдау принципi: кез келген уақытта оқушы компьютерлiк қолдау көре алады, ол оқуға берген материалдарды тез игеруге, есептердi және мысалдарды тез шешу жолдарын көруге мүмкiндiк бередi. Сонымен қатар компьютердегi үлкен жұмыстарды атқарып қана қоймай, әртүрлi есептеулер мен графикалық салуларды орындайды, және кез келген деңгейдегi математикалық операцияларды орындайды [11, б. 85].
Жинақтау принципi: Электрондық оқулық форматта орындалуы керек, оларды бiр электронды комплекске бiрiктiрiп, үлкейтiп және жаңа тараулар мен тақырыптарды толықтырып, сонымен қатар әр пән бойынша электрондық кiтапханаларға немесе оқушының, оқытушының және зерттеушiнiң жеке электронды кiтапханаларына талдау керек.
Электрондық оқулықты жасаудың негiзгi кезеңдерi.
oo негiзiн таңдау;
oo қайта жасау құқығы туралы автормен келiсiм жүргiзу;
oo модульдi тарау бойынша тесттi қайта жасау немесе құрылуы;
oo электрондық формада гипермәтiндi қолдану;
oo компьютерлiк қолдау құру;
oo мультимедиялық жаулау үшiн материалдар теру;
oo дыбыстық тасымалдау құру;
oo визуальдау үшiн материал даярлау.
Электрондық оқулық - бұл ақпаратты жүйенi ұсынушы кiтап, әдiстемелiк және бағдарламалық құрал-жабдықтарды нақты тәртiппен оқыту болып табылады. Оның құрылымы мен мазмұны оның қолдану мақсатына байланысты.
Ақпараттық технологиялар әр түрлі оқыту технологиядарын біріктіруге мүмкіндік береді: коммуникациялық, компьютерлік, желілік, мультимедиялықты біріңғай ақпараттық-білім ортасына (АБО) біріктіреді, оның болуы ЭО технологиясын жетілдіруге зор мүмкіндіктер береді.
АБО ақпараттық құрамы - білімді ақпараттық технологиялардың көмегімен басқару. АБО білім құрамы - оқыту үрдісіндегі қатысушылардың қоғамы мен педагогикалық жүйе. АБО компоненттерінің араласуының сызбасы 3 суретте келтірілген:
Оқыту үрдісін интерактивті қолдау
Тестілеуді бақылау
Виртуалды зертханалар
Курстық және дипломдық жобалау
Есептік жұмыстар
Мемлекеттік білім стандарты
Тәртіптік ядро
(белгілі мамандықтағы пәндердің біріктірілуі)
Ақпараттық-анықтамалық бұрыш
Жобалау нормаларының стандарттары
Полимәтіндік кітапхана
Оқыту үрдісін ұйымдастыру
Сөздіктер, глосарийлер
Материалдар
Ағылшын тілі
Кейіпкерлер
Сурет 3. Ақпараттық-білім ортасы
АБО кезіндегі оқыту үрдісін ұйымдастырудың оқушылар мен оқытушы үшін де артықшылықтары көп, солардың кейбіреулерін 1-кестеден көруімізге болады.
Кесте 1 - АБО кезіндегі оқыту үрдісін ұйымдастырудың артықшылықтары
Оқушылар үшін
Оқытушылар үшін
Ашық ақпараттық ресурстар
Білім ресурстарын арттырып отыру мүмкіндігі
Оқу материалдарының анимациялық, мультимедиялық компоненттері
Студенттің оқу қыхметін автоматты мониторингілеу
Оқытудың нәтижелерін оқушалардың өздерінің анықтауы
Оқу материалдарын жеткізуді басқару
Оқудың өзіндік жылдамдығы
Дәрістік оқуларды коммуникациялық формалармен алмастыру
Алдыңғы тәжірибемен танысу мүмкіндігі
Әр оқушының қажеттіліктеріне сәйкес оқу үрдісін түзету мүмкіндігі
Пәндік контекстіде оқытушы мен басқа оқушылармен кең жүйелік коммуникациясы.
Практикалық сабақтарға кететін уақыттың артуының арқасында оқушылармен қарым-қатынасқа уақыттың табылуы
Аталған телекоммуникациялық және ақпараттық құралдардың негізінде педагогика қызметінің әр түрлі формалары болуы мүмкін. Мысалы, қашықтық іскерлік ойындар, зертханалық жұмыстар мен тәжірибелер, қол жетімсіз объектілерге виртуалды кіру, виртуалды экскурсиялар, оқушылардың, оқытушылардың бір-бірімен компьютерлік хат алмасулары, электрондық бюллетендердің басып шығарылуы және т.б. Бұл формалар жекеше және жиынтықта да жұмыс істей алады. ЭО негізгі құралдары 2 кестеде келтірілген:
Кесте 2 - Электрондық оқытудың құралдары
ЭО құралдары
Сипаттамасы
Жалпы қолданылуға арналған сервистік бағдарламалар
Көптеген есептеулерді автоматтандыру, оқу құжаттамасын реттеу, сараптама жұмысының нәтижелерін өңдеу үшін қолданылады. Зертханалық, практикалық сабақтарды жүргізгенде қолданылуы мүмкін
Оқушының білім деңгейін бақылау мен өлшеуге арналған бағдарламалық құрал
Мұғалімнің бақылау жұмыстарын беруі мен оларды тексеру бойынша жұмыстарды автоматтандырады. Бақылау жұмыстарын көп жүргізуге мүмкіндік туады.
Электрондық жаттықтырғыштар
Практикалық қабілеттер мен дағдылары өңдеуге арналған. Күрделі жағдайлардағы жасалатын әрекеттерге дайындауға тиімді. Дағдылар мен қабілеттерді жетілдіру үшін қолданылады. Теория бойынша қысқа мәлімет алуға, әр түрлі деңгейлерде өз бетімен жұмыс істеуге дағдыландырады
Математикалық және имитациялық модельдеуге арналған бағдарламалық құралдар
Сынақ жұмыстарын есептеу жұмыстарымен толықтыруға мүмкіндік береді. Ол құралдарға белгілі санаттағы модель-объектілерді қолданумен қамтамасыздандырушы пәндік-бағыттауын құралдар жатады
Ақпараттық-іздеу анықтамалық бағдарламалары
Оқушылар мен ұстаздарға әр түрлі ақпараттарды енгізуге, сақтауға, ұсынуға арналған. Оларға әр түрлі гипермәтіндік, гипермедиалық бағдарламалар жатады.
Автоматтандырылған оқыту жүйелері (АОЖ)
Кішкене көлемді оқыту бағдарламалары, оқушылардың теориялық материалдармен танысуын, жаттығуын және білім деңгейін бақылауына жол ашады
Электрондық оқулықтар (ЭО)
Интерактивті керу байланысты жүргізу жағдайында оқыту үрдісінің дидактикалық кезеңінің үздіксіздігі мен толықтығымен қамтамасыз етеді
Тәжірибелік оқыту жүйелері (ТОЖ)
Күрделі тапсырмаларды шешу кезіндегі сарапшылардың қызметін модельдейді. Жаңа білім алуға қабілетті, оқушының сұрағына жауап береді және белгілі пәндік ортадағы тапсырмаларды шеше алады
Зияткерлік оқыту жүйелері (ЗОЖ)
Оқушылардың қызметінің ерекшеліктерін ескергенде оқу тапсырмасын барлық сатыларында басқарады. Диалогтық қарым-қатынастармен қамтамасыз етеді.
Оқушыларды ашық ақпараттық-білім беру кеңістігіне кіруі нақты коммуникативті ептілікті, басқа мектептердегі құрбы-құрдастарымен ынтымақтастықта түрлі мәселелерді шешудегі икемділікті қалыптастырады [12, б. 67].
Онлайн күйдегі интерактивті тақтамен жұмыс жасау мамандардың түрлі ақпарат көздерімен, сонымен бірге Интернет желісімен белсенді өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Негізгі мақсаты ақпаратпен сауатты жұмыс жасау, яғни дамыту:
- пәнге зейіннің шоғырлану қабілеті;
- ақпаратты қисынды өңдеуге қабілеттілігі;
- алынған ақпараттың ақиқаттығы мен пайдалылығын бағалау ептілігі;
- дербес маңызды ақпаратты таңдау ептілігі;
- қажетті ақпаратты тұған тілде және шет тілде, сонымен қатар оны өңдеу әдістері туралы білімді меңгеру ептілігі [13, б. 50].
Адамгершілік педагогикасының негізгі принциптерін бейнелеп көрсететін тұлғаға-бағдарланған тәсіл әлем педагогикалық ынтымақтастығының қазіргі заманғы білім беру жүйесінің барлық формаларына басым екені мойындалған. Бұл оқу үрдісінде оқушының жеке мүмкіншілігі мен қабілетін есепке алатын танымдық іс-әрекеті жататынын білдіреді.
Оқу үрдісіне интерактивті оқытуды енгізу білім алуда өз қажеттігі бар жаңа ұрпақ оқушыларының, шығуына себеп болады, жаңа ой өрісі ептілігі, білім алуда жаңа мәдениет қалыптасады. Мұғалімге оқу үрдісінде көбінесе тьютор ролі беріледі.
Интерактивті оқытуда мұғалім мен оқушының жұмысы - ынтымақтастықта, яғни бірлесіп пайда болған қиыншылықтарды жеңіп шығуға, ой алмастыруға, алған білімдеріне сүйене отырып талқылауға мүмкіндік береді. Оқушыға түрлі табиғи, физикалық процестерді модельдеу, түрлі жағдайдағы құбылыстарды, олардың қасиеттерін сипаттайтын шамаларын өзгерте отырып меңгеру мүмкіндігі беріледі. Білімнің интерактивті электронды негізімен оқу, іздеу-танымдық іс-әрекеті маңызды мекептік, пәндік зерттеулерінің элементтеріне ие болады.
Қорытындылай келе, бүгінгі таңда электрондық оқыту жүйесі ғылымның кез-келген саласынан ерекше орын алатынын байқадық. Себебі электрондық оқыту оқушылардың уақытын үнемді қолдануға мүмкіндік береді. Жаңа заман талабына сәйкес, енді сабақтар оқушыларға қызықты өтіп, олардың сол саланы меңгеруге деген құлшынысын арттырады. Қазіргі кезде бұл оқыту жүйесінің жаңа түрлері ашылып, заманауи құрылғылардың көмегімен жетілдіріліп келеді. Мұның бәрі оқушылардың осы салада жасайтын еңбектерінің өнімді, әрі сапалы болуын талап етеді. Осыған орай, еліміздегі жаңа ұрпақтың мамандары да сәйкесінше білім дәрежесіне ие болуы қажет. Ал бұл салада республика аумағында көптеген істер атқарылуда.
Компьютерлік техниканың дидактикалык, мұмкіндіктерін педагогикалық мақсаттарға пайдалану, білім мазмұнын анықтауда, оқыту әдістері мен формаларын жетілдіруде жақсы әсерін тигізеді. Оның оқыту үрдісінде даралап және топтап оқыту тәсілдерінде, өзіндік танымдық зерттеу жұмыстарын жүргізуге зор мүмкіндіктер жасайтындығы дәлелденген. Бірақ, бүгінгі таңда ағылшын тілі сабағының элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытудың қажеттілігі мен оны оқу үрдісінде жүргізуте тиімді оқу-әдістемелік құралдардың, оқыту бағдарламаларының жеткілікті дәрежеде болмауының арасында қайшылық бар.
Оқушыларды электрондық оқыту бойынша бiлiктiлiгiн көтеру жүйесi келесі деңгейлердi қарастырады:
1. Пәндiк-мамандық қызметтерiне байланысты қойылатын проблемаларды шешу қабiлеттiлiгi.
2. Аналитикалық бақылау - пәндiк iс-әрекеттерiн талдау мен бақылау проблемаларын шешу қабiлеттiлiгi.
3. Ұйымдастырушылық - оқушылардың өзiндiк iс-әрекеттерiн ұйымдастыруға бағытталған проблемаларды шешу қабiлеттiлiгi.
4. Коммуникативтiк - Мұғалiм-Оқушы, Оқушы-Оқушы, Мұғалiм - Ата-ана және т.б. жүйелердегi қарым-қатынасты проблемаларды шешу қабiлетi.
5. Бейiмделген - қазiргi жағдайдың өзгерiстерi мен талаптарына сәйкес проблемаларды шешу қабiлеттiлiгi.
6. Ынталықпсихологиялық - психологиялық, жекетұлғалық, жекетұлғалар арасындағы өзара қарама-қайшылықты шешу проблемаларының қабiлеттiлiгi.
7. Жобалық - мектептi, мұғалiмдi және оқушыны дамыту жобаларын шешу қабiлеттiлiгi.
8. Ғылыми-iзденiстiк - мектептiң, мұғалiмнiң және оқушының даму нәтижелерiн зерттеудi ұйымдастыру және оны өткiзу проблемаларын шешу қабiлеттiлiгi.
Электрондық оқыту бойынша оқушылардың бiлiктiлiгін көтеру курстарында оқыту мазмұны тыңдаушылардың құзырлығын дамытуға бағытталған. Бiлiм беру қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн көтеру және қайта даярлауды жетiлдiру курстарына дайындықты ұйымдастыруда оқыту мен тәрбиелеудiң субъективтiк әдiстерiне бағытталған. Ал оның мазмұны қолданбалы сипатта құрастырылды [14, б. 59].
Оқушыларды электронды оқу жүйесі бойынша оқытудың негізгі талаптары:
1. Электронды оқу жүйесінде білім деңгейінің динамикасы мен әр оқушы бойынша мектептегі барлық оқу кезеңінде оқудың статистикасы көрсетілуі қажет.
2. Жүйенің басқа функциясы пәндер бойынша тестілеу, емтиханға дайындық кезіндегі оқушылардың өз білімдерін тексеруі болып табылады.
3. Электрондық оқыту жүйесінде мектептік әкімшіліктің функциялары іске асырылуы қажет: оқу жоспарларын, кестесін, тағайындалуын және педагогикалық жүктеменің есебін құрастыру, электрондық журналдар мен хабарламалар жүргізу.
4. Электрондық оқыту жүйесі оқытушылар үшін халықаралық стандарттардың форматтарымен сәйкес келетін сабақтар мен конспектілер жасау үшін ыңғайлы және дамыған құралдар түрінде болуы қажет.
5. Жүйе ұжымдық жұмыс жасауына және қатысушылардың желіде араласуына мүмкіндік беруі керек, бұл оқытушылар қоғамының дамуына ықпал етеді.
6. Электронды оқу жүйесі орталықтанған архитектураға негізделуі керек. Ол әр түрлі желілік сервистерді, жаңа бағдарламалық қамтымдарды басқарумен қамтамасыз етеді. Мұндай архитектураның жүйесі инфрақұрылымның пайдалануы мен қызмет көрсету бағасын төмендетеді, ақпараттық қауіпсіздіктің сенімді саясатымен қамтамасыз етеді.
Оқытушы - ақпараттанушы емес, тұлғалардың жекетұлғалық және интеллектуальды дамуын жобалаушы. Ал бұл одан жоғары құзырлылықты, ұйымдастырушылық қабiлеттiлiктi, оқушыларды қазiргi қоғамның түбегейлi өзгерiстерiне лайық бейiмдеу, олардың зерттеушiлiк дағдыларын дамыту бағыттарын талап етедi.
Ақпараттандырудың негiзгi мiндеттерiнiң бiрi - мектепте компьютердi оқыту құралы ретiнде қолдану: оның мүмкiндiктерiн жаңа материалды баяндауда (бiлiмдi виртуальды өмiрде қолдану), үйрету программаларын қолдану арқылы виртуальды лабораториялық жұмыстарды жүргiзу, баяндалған материалды бекiту (тренинг), Интернет-технологияларды қолдану [15, б. 69].
Ендi оқытушыларды оқушылардың үйрететiн мезгiлi келдi. Соңғы кезде уақыт көрсетiп отырғанындай, оқытушымен салыстырғанда оқушыда көп ақпарат болатыны кейiнгi көрсетiлген тәжiрибелер дәлелдеп отыр. Сондықтан әрбiр мұғалiм өз қызметiне ақпараттық технологияны пайдалана бiлуi қажет. Бұл мәселе - бiлiм берудi ақпараттандырудың қажеттi шартына айналып отыр.
Оқытушыларды ақпараттық технологиямен алғаш танысу институт базасында өткiзiлетiн салаларының бiрi ретiнде қарастырылған.
Негiзгi мақсаты: бiлiм мекемелерi ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Л.Н.Гумелев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Филология факультеті
Шетел тілдерінің теориясы мен тәжірибесі кафедрасы
Мамандығы: 5В11900 - Шет тілі: екі шет тілі
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Білім беру жүйесіндегі электрондық оқыту (E-learning)
Студент: Камалова Мадина Шахибаденқызы
Тобы: ШТ-43
Ғылыми
жетекшісі: п.ғ.к., доцент
Карабаева Жанна Дуйсенбековна
Астана 2015 ж.
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Білім беру жүйесіндегі e-learning - электронды оқыту жүйесі 6
1.1 E-learning - электронды оқыту жүйесінің білім саласына енгізілуінің қазіргі жағдайы 6
1.2 E-learning - электронды оқыту жүйесі шет тілі сабағында қолданылуының ғылыми-әдістемелік және педагогикалық-тәжірибелік негіздері 13
2 Шет тілі сабағында оқушыларды электрондық оқыту жүйесін қолдана отырып оқытудың практикалық негіздері 30
2.1 Ағылшын тілі бойынша оқушыларға арналған электрондық оқу-әдістемелік құралдарын таңдау және рәсімдеу 30
2.2. Электрондық оқыту технологиясы бойынша ағылшын тілі сабағын оқытудың тәжірибелік сипаты 48
2.3. Ағылшын тілі сабағын электрондық оқыту технологиясын қолдана отырып оқыту тәжірибесінің нәтижелері 65
Қорытынды 70
Қолданылған әдебиеттер тізімі 73
Кіріспе
Зерттеудің өзектілігі: Қазіргі кезде Қазақстанда қоғамды ақпараттандыруға баса назар аударылуда. Қоғам талаптарына байланысты жаңа бағдарламалар тасқыны адамдарға ақпараттық технология құралдарын жоғары дәрежеде білу қажеттігін туғызып отыр.
Қоғам өзінің эволюциялық дамуының жаңа фазасына - ақпараттық қоғам фазасына ауысты, ол ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың адамның барлық өмір саласына енуімен сипатталады. Ал ақпараттық ресурстардың рөлі заттық және энергетикалық ресурстармен бірдей дәрежеде болып келеді. Ақпараттық қоғам құру мәселелерін шешуге бағытталған әлемдік саммит АКТ ұлттық мақсатта қолдануға бағыт алды, соның ішінде білім саласында да, өйткені бұл білімнің жоғары сапасына әкеледі. XXI ғасырдың алдыңғы қатарлы қағидалары ретінде ЮНЕСКО барлығына арналған білім және барлық өмір бойына білім - Life Long Learning (LLL) деп жариялады. Бұл әлемдегі адамдарды саналы түрде ойлауға, жаңа бағытта жаңалықтар ашуға, әлемді жаңа қырларынан тануға мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасын 2020 жылға дейінгі дамытудың стратегиялық жоспарының 136-тармағында: Орта, техникалық, кәсіптік және жоғарғы оқу орындарында электрондық оқыту жүйесі (е-learning) енгізілетін болады, - деп қарастырылған [1]. Және Елбасының 2010 жылғы 7 желтоқсанда № 1118 Өкімімен бекітілген Қазақстан Республикасы 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламаның негізгі міндеттерінің бірі оқу үдерісін автоматтандыруды енгізудегі білім беру ұйымдарының 90%-ы электрондық оқыту жүйесін қолданылады мақсаттық индикаторына негіздеп электронды оқыту жүйесін 2011-2012 оқу жылынан бастап жүзеге асырылып отыр [2].
Қазіргі ақпараттану заманында Е-learning - электронды оқыту жүйесіне ағылшын тілі сабағында оқушыларды даярлаудың жаңа әдістері мен технологиялардың пайда болуы педагогика саласында үлкен өзгерістер әкеледі. Бұл педагогикалық оқыту үрдісі мен жаңа технологияларды біріктіруді талап етеді.
Білім беру жүйесін басқаруды қолдаудағы басты құрал болуы себепті электрондық оқыту жүйесі білім беру ортасы жайлы барлық қажетті мәліметтерді сақтауы тиіс. Сондай-ақ, ол - білімді дамытудың ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету құралы, екіншіден, электрондық оқыту жүйесінің кез-келген түйінінен мәліметтерді орталықтандырып жинақтау арқылы білім беру жүйесінің мониторингін жасау құралы, үшіншіден, білім беру жүйесі туралы қажетті статистикалық мәліметтерді және түрлі аспектілер бойынша есеп беруді қалыптастыруды қамтамасыз ететін шешім қабылдау құралы ретінде әрекет етуі тиіс.
Қазіргі білім жүйесінің ерекшелігі - тек біліммен қаруландырып қоймай, өздігінен білім алуды дамыта отырып, үздіксіз өз бетінше өрлеуіне қажеттілік тудыру. Электронды оқыту жүйесін қолданудың кең тараған тиімді себептері ретінде мыналарды айтуға болады:
oo экономикалық әсерлігі. Тікелей оқытуға байланысты жанама шығындарды қысқарту мақсатында (іссапар төлемдері, уақытша тұру, ғимарат жалдау т.с.с.);
oo икемділігі. Клиент, серіктес немесе кез-келген оқытылатын адамдардың географиялық орнына байланысты мәселелерді шешу мақсатында;
oo оқытушыға тәуелсіз кез-келген уақытта оқытуды жабдықтау мүмкіндігі;
oo модульдігі, яғни оқыту бағдарламасы негізін модульдік принцип құрайды;
oo оқытушының алатын рөлінің жаңашылдығы, яғни оқу жобаларына жетекшілік ету, жеке оқу жоспарын құруда көмек беру, танымдық қабілеттерін дамытуға жағдайлар туғызу және т.б;
oo сапаны бақылаудың арнайы түрлері: емтихандар, практикалық, курстық, жоба жұмыстары, компьютерлік интеллектуалдық тестілеу жүйелері;
oo арнайы мамандандырылған технологиялар мен оқу құралдарын қолдану.
Білім жүйесінің ақпараттануының дамуының объективті үрдістері бұл саланың әдістемелік негіздері мен технологияларын қайта ойластыруға бағытталған ғылыми-педагогикалық зерттеулердің үлкен өзгерісіне алып келді.
Зерттеу жұмысының тақырыбы: Білім беру жүйесіндегі электрондық оқыту (E-learning).
Зерттеудің мақсаты: қоғамның барлық саласы ақпараттанған жаңа заманда ағылшын тілі сабағында электронды оқыту әдістерін қолдана білуге дайындығын арттыру.
Дипломдық жұмыстың алдына қойған мақсатына сәйкес келесі міндеттер айқындалды:
oo Елімізде және шетелдерде е-learning - электронды оқыту жүйесінің білім саласына енгізілуінің қазіргі жағдайын талдау;
oo Ағылшын тілі бойынша оқушыларға арналған электрондық оқу-әдістемелік құралдарын таңдау және рәсімдеу;
oo Электрондық оқыту технологиясы бойынша ағылшын тілі сабағын оқытудың тәжірибелік сипатын анықтау.
oo Ағылшын тілі сабағын электрондық оқыту технологиясын қолдана отырып, оқыту тәжірибесінің нәтижелерін анықтау.
Зерттеу объектісі: Е-learning - электронды оқыту жүйесі арқылы оқушыларды шет тілі сабағында ағылшын тілінде сөйлеуге даярлауда қолдану әдістері.
Зерттеу пәні: ағылшын тілі сабағындағы электрондық оқыту жүйесінің негіздері.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы:
oo білімдік қолданбалы бағдарламалық өнімдерді жасаудағы орталық амал теориялық тұрғыдан негізделді және практикада қолданылды;
oo заманауи педагогикалық және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды біріктірудің трансферті тәрізді электронды оқытудың педагогикалық технологиясы жасалынды;
Зерттеу жұмысын жазу барысында келесі әдістер қолданылды:
Салғастырмалы - дипломдық жұмыстың тақырыбында белгіленген мәселелер айнасында әдістемелік материалдарды және зерттеушілердің көзқарастарын зерттеу.
Салыстырмалы - ағылшын тілінен әр түрлі авторлардың оқу құралдарын сол оқу құралдарында электронды оқыту әдісі материалдарының ең көп қолданған коэффициентті анықтау мақсатында зерттеу;
Тәжірибелік - орта мектепте оқу практикасы уақытында шетел тілі бойынша оқыту сабақтарын жүргізу кезінде электронды оқытудың материалдарын пайдалану, нәтижелерді сипаттау және жалпылау.
Зерттеу жұмысының практикалық құндылығы: тілдің грамматикалық жақтарын қалыптастыруда нақты материал, электронды оқыту күйінде ұсынылады, ол кейін жалпы білім беретін мектептерде оқытудың кіші, ортаңғы және жоғарғы сатыларында қолданыла алады.
Зерттеу жұмысының теориялық құндылығы: Зерттеудің нәтижелері Жезқазған қаласындағы №8 мектеп-гимназиясында 7-8 сыныптарында өткізілген практикалық жұмыс тәжірибесінің негізінде құрылған. Мұнда көрсетілген бақылаулар мен тұжырымдар ағылшын тіліне оқыту сабақтарында, жалпы білім беретін мектептерде грамматикаға, ағылшын тілінде сөйлеуге үйретуде, ағылшын тілі мамандарын дайындауда қолданыла алады.
Зеттеудің негізгі дерек көздері: шетелдік, ресей және отандық ғалымдардың еңбектері құрады.
Дипломдық жұмыстың құрылымы: Диплом кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 Білім беру жүйесіндегі e-learning - электронды оқыту жүйесі
1.1 E-learning - электронды оқыту жүйесінің білім саласына енгізілуінің қазіргі жағдайы
Электрондық оқыту- кешенді емес біртұтас, дидактикалық, әдістемелік, интерактивті бағдарламалық жүйе және ол оқу материалынан кездесетін қиындықтарды артта қалдырады, әрі мультимедианың соңғы мүмкіндіктерін қолданып, ғылыми зерттеу әдістерін толықтырады. Бұл жерде оқытудың түсінікті, кең көлемде қарастырылған материалы қолданылады. Дидактикалық заңдастырылған жалпы білім әдістемелік аспектілер, арнайылап оқыту, негізгі пән немесе пәндер тобы және электрондық оқытудың бағдарламалық нақтылығымен өзара тығыз байланысты болады. Электрондық оқыту - бағдарламалық-әдістемелік кешен, өзіндік немесе мұғалімнің көмегімен білім курсындағы бөлімнің мүмкіндігін электрондық түрде қамтиды.
Электрондық оқыту, негізінен үш бөліктен құрастырылады: негізгі ақпараттық курс бөлімінен тұратын презентациялық бөлім, алған білімдері бойынша бекітілген жаттығулар, оқушының білімін көлемді түрде бағалау үшін тестер. Компьютерлік оқыту негізгі оқулықты, анықтаманы, есептеуішті, зертханалық жұмыстарды бір-бірімен байланыстырады.
Электрондық оқыту - таныстыратын теориялық материал, білімнің көрсеткішіне қарай біліммен жаттықтыруды қамтамасыз ететін, оқу үрдісін үзіліссіз дидактикалық материалдармен қамтамасыздандыратын, сонымен қатар ақпараттық іздеу, математикалық және компьютерлік визуалдаумен имитациялық моделдеу интерактивті кері байланыстармен шарт бойынша функцияларды үйренуге арналған бағдарламалық кешенді жүйе. Электронды оқыту барлық негізгі функцияларды, теориялық материалдарды көрсету, бірінші білімді алып қабылдауды көрсету, өзіндік білім алудың жаттығулары мен бақылау көрсеткіштерін қамтамасыз етеді. Дидактикалық цикл үрдісін біріңғай компьютердің көмегімен оқу үрдісін ұйымдастырып, оқушылардың білім алуда уақыттарын үнемдеп, автоматты түрде дидактикалық циклді бір ғана жұмыспен - электрондық оқулықпен орындау керек. Оқыту үрдісін жаңаша түрде орындау үшін компьютермен диалогтық қатынасты дұрыс орынға қою керек. Мультимедианың әдістемелік күші оқушыны дыбыспен, көрермендік бейнемен тез қызықтырып, ақпараттық және көңіл күйіне де көмек береді [4].
Қазіргі заманда білім кеңістігінің жоғары қызығушылықпен дамып келе жатқан саласы - электронды жүйемен оқыту. Осындай электронды оқыту жүйелерінің бірі E-learning. Электронды оқыту жаңа технология болып табылатынына қарамастан, тарихи деректер E-learning электронды оқыту жүйесінің алғашқы қадамы ХХ ғасырдың 60-шы жылдарында Стэндфорд университетінің қабырғасында орын алғанын көрсетеді. Бұл жоба аясында сол кезде компьютерлер математика пәнін оқыту үшін қолданылған және бүкіл әлем бойынша оқушыларды оқыту үшін осындай мультимедиялық курстардан әлемнің 35 мемлекетінен елу мыңнан астам оқушылар мен студенттер өткен. E-learning Финляндияда, Ирландияда және Оңтүстік Кореяда білімді жетілдіру мен экономикалық өсудің негізгі құралы болып есептеледі. Электронды оқыту бойынша арнайы ұлттық бағдарламалар жасалды. АҚШ, Ұлыбритания, Австралия, Жаңа Зеландия елдерінде электронды оқыту күнделікті өмірдің практикалық тәжірибесіне айналған. Білім кеңістігінде электронды оқыту жүйесін қолданудың мақсаты бұл оқу үрдісінде сапалы білім беру қызметтерін енгізу және оған қолжеткізу үшін ақпараттық коммуникативтік технологияларды қолдана отырып ұйымдастыру. Ақпараттық технологиялардың дамуы қоғамның интеллектуалдық потенциалы мен мемлекеттегі білім дамуының деңгейіне байланысты. Білім мазмұны мен сапасы қоғамда әрқашан басымдық маңызға ие. Осының салдарынан білім сапасын көтеру мақсатында жалпы оқыту жүйесіне әртүрлі жаңа ақпараттық коммуникативтік технологияларды енгізу жоспарлы жұмыстары қарастырылуда. Әлемдік тәжірибеде ақпараттық телекоммуникациялық технологияларды білім саласында жетістікке қол жеткізе қолданудың бірнеше мысалдары бар, сонымен қатар оқытуда оң нәтижелер беретін іс жүзіндегі бағдарламалар мен жобалар да бар. Электронды оқыту жүйелеріне кіріктірілген заманауи компьютерлік технологиялар білімді жеткізу мен әртүрлі оқу ақпараттарына өтуде дәстүрлі оқыту құралдарына қарағанда анағұрлым әсерлі әрі нәтижелі. Қазіргі білім жүйесінің ерекшелігі - тек біліммен қаруландырып қоймай, өздігінен білім алуды дамыта отырып, үздіксіз өз бетінше өрлеуіне қажеттілік тудыру [3, б. 35].
Электронды оқытуда мұғалімнің автоматтандырылған жұмыс орны болады. Оған электронды журналдар, күнделіктер, жоспарлар, электронды оқытушылар бөлмесі, ата-аналарды SMS-хабарламалары кіреді. Әрбір оқушы мен оқытушының кез келген уақытта әлемдік ең жақсы білім ресурстарына онлайн өту мүмкіндігі болады. Сонымен қатар цифрлық білім ресурстары, яғни электронды оқулықтар, ойындар, виртуалды тренажерлар, зертханалар болу керек. Жалпы E-learning электронды оқыту жүйесіне берілетін анықтамалық түсініктер өте көп. Солардың бірі E-learning - оқу үрдісін сапалы ұйымдастыру үшін компьютерлік технологияларды құрылымдас мақсатты бағытпен қолдану. Электронды оқытуды қолдану аясында қандай бір шектеулер болмайды. E-learning - күндізгі семинарлардың инновациялық баламасы, сонымен қатар қызметкерді оқыту құралы, кез келген адамның жеке және кәсіби өсуіне тиімді, өз бетімен және жан-жақты дамуына бағытталған құрал ретінде. Қазір Қазақстанда электронды оқытудың синонимі қашықтықтан оқыту жүйелерін (ҚОЖ) өндірістік ірі компаниялар мен банктік секторлар да енгізуде. Себебі, электронды білім беру жүйесі - болашақта жаппай ағарту саласын қамтитын жаңа үрдісті шығармашылық еңбек. Үшінші мыңжылдықта қолға алынып жатқан инновациялық жалпы адамзаттық үрдіс десе де болады. Е-learning электронды оқыту жүйесі білім берудің барлық сатысын технологияландыруымен ерекше. Электронды оқыту түрін қолданудың әсерлігі мен нәтижелігі туындайтын жағдаяттардың нақты факторларына тәуелді болуында.
Е-learning электронды оқыту жүйесін қолдануға қойылатын талаптарда жоқ емес себебі, білім беру мекемелерінің материалдық-техникалық жабдықталу жағдайлары толығымен өзгертіледі, яғни әр оқытылатын пәнге арналған жаңаша кабинеттер жасақталады. Бұған дейін тек информатика немесе физика кабинеттерінде тұратын компьютерлік аппараттық жасақтамалар интерактивті тақта, ноутбук, сондай-ақ жаңа құрылғы - электронды планшетниктер, тағы басқа қажетті құралдар барлық пән кабинеттерге толықтырылады. Бұл жүйемен оқыту білімгерлердің бұрынғы ұстап жүрген портфельдерінен бастап күнделіктеріне дейін электронды түрге ауыстырады. Электронды оқыту жүйесінің ерекшелігінің бірден-бір негізгі ұғымы білімгерлер үшін ол - планшетник. Бұл өте қолайлы, бүгінгі заман талабына сай, жан-жақты білім беруге лайық құрал. Бұл планшетник білім мекемесіндегі компьютерлік торапқа байланыстырылады да білімгерлер өзіне қажетті ақпараттың барлығына қол жеткізіп отырады, яғни мектеп күнделігі, электронды сабақ кестесі, оқулықтар тіпті алған бағаларына дейін ата-аналарымен көрулеріне жағдай жасалады. Бұл ақпарат беру жүйесі мен кері байланыс еш кедергісіз, мұғалімсіз-ақ жүзеге асырылады деген сөз. Білім мекемесіндегі кітапхана, медицина қызметкерлері кабинеті, мұғалімдер бөлмесі де интернетке қосылған компьютерлерге жалғану арқылы жұмыс істейді. Мұндай оқыту педагогтардың жұмысын мәселен, жоспарлау, сабақ кестесін жасау, кабинеттерді бөлу, журналға баға қою, статистикалық мәліметтер жинау, тағы басқа ұсақ-түйек қол байлайтын шаруаның бәрі автоматты түрде жүзеге асады [5, б. 93].
Электронды оқыту жүйесі одан бөлек ата-аналар үшін де өте тиімді деуге болады. Жұмыстан қолы босамайтын ата-аналар үшін бұл электронды жүйе бірден-бір шешім сияқты десе де болады, алайда балаларының сабағын тексеру сияқты жұмыстарды ата-аналардың орындауы үшін интернет байланысының қажеттігін түсінгендері жөн. Тіпті қалаған уақытта сынып жетекшісімен, пән мұғалімдерімен де сөйлесу мүмкіндігі мол, ол үшін электронды оқыту жүйесінде sms хабарлама ұйымдастырылған.
Біздің қоғамымызда виртуалды оқыту - виртуалды білім деген көзқарас қалыптасқан. Меніңше, біз білімді қандай тәсілмен алсақ та ол виртуалды болады. Себебі ақпаратты қабылдау мен беру арасында уақытша сияқты кеңістіктік қашықтық қалыптасқан. Осы көзқараспен қарасақ күндізгі оқыту үрдісінің қашықтықтан оқыту үрдісінен ерекшелігі мүлдем аз. Бұл үрдіс білімгерлер тарапына да тәуелді. Бұл қашықтықтан оқитын студенттерде өте жоғары, олар өздерінің қашықтықтан оқу нәтижелері олардың өздеріне байланысты екендігін түсінеді әрі мойындайды.
Дәстүрлі оқыту жүйелері насихаттығына E-learning әсері болады. Алайда сапа туралы мәселе қозғалса, онда дәстүрлі оқыту түрлері мен E-learning электронды оқыту жүйесін біріктіру тиімді болар еді. Күндізгі және қашықтықтан оқыту технологиялары бар аралас оқытуды қолдану кемшіліктерді жойып, оқытудың екі формасының да жағымды тұстарын қабылдауға мүмкіндік береді. Ұстаз - мектептегі басты тұлға, солай болып қала береді. Электронды оқыту дәстүрлі білім берумен астасып жатыр. Бұл ретте оқытушының сабақ беру шығармашылығын алып тастау деген сөз емес. Керісінше, оқытушы тақырыпты түсіндіру барысында небір қызықты дерек-дәйектерді қосымша пайдалануына мүмкіндіктер жасалған. Электронды оқыту жүйесін мектептерге енгізудің нәтижелі болуы ең әуелі ұстаздардың біліктілігіне тікелей байланысты.Сол себепті де заманауи ұстаз жаңа техникалық әрі педагогикалық жаңашылдықтарды өзара шебер үйлестіре алатын маман болуы тиіс. Өз сабағының режиссурасын, сценарийін өзі жасап, қай жерінде, қалай электронды оқытуды пайдалану керектігін шебер меңгерген болуы тиіс. Яғни, заманауи педагог - үздіксіз жетілу, біліктілігін жоғарылату үстінде жүрген маман. Педагогика саласындағы жаңа-шылдықтарды игерген тұлға деген сөз.
Осы уақытқа дейінгі білім беру саласында тек мұғалімнің айтқандарын немесе оқулықты пайдалану қазіргі заман талабын қанағаттандырмайды, сондықтан қазіргі ақпараттандыру қоғамында бұл оқулықтарды пайдаланбай алға жылжу мүмкін емес. Мазмұны қиындау бір үлкен тақырыптың бөліктерін өткенде қосымша бейнехабар және клиптер қажетті элемент болып табылады. Осы ретте оқу үрдісін заман талабына сай жүргізу үшін электронды оқулықты электронды оқыту кешеніне айналдыру электронды оқулық пен ақпараттық-коммуникациялық мүмкіндіктердің барлығын дерлік қамти алады. Оқыту мақсаттары мен міндеттеріне білім беру, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру, тәжірибе алмасу, алынған білім, біліктілік пен дағдыны тексеруді жалпылай жатқызамыз. Электронды оқыту жағдайында осы мақсат - міндеттерге жету келесі электронды оқыту түрлері мен жабдықтарының көмегімен іске асырылады. Оқыту мазмұнының құрамына әрдайым теория, білімді тәжірибелік тұрғыдан бекіту және білімді тексеру кіреді [6, б. 94].
Электронды оқытудың әдістемелік оқыту моделінде оқыту құралдарының орын алуы өзгереді. Олар оқыту құрылымы мен мазмұнын, әдістерін және оқытудың формаларын анықтайды. Енді бүгінгі күнде электронды оқыту әдістері мен формаларына тоқтала кетейік. Электронды оқытудың әдістеріне топтық әдіс және жеке-дара оқыту әдісі жатады. Бұлар кеңінен тараған оқыту формалары.
Электронды оқыту құралдарына оқытуды ұйымдастыру және жүргізу үшін арналған бағдарламалық өнімдерді жатқызамыз. Электронды оқыту жағдайында әртүрлі оқыту формалары мен әдістерін, мазмұнын қалыптастыру мүмкіндіктерін анықтау үшін оқыту құралдарын салыстыру және оларды бағалаудың негізгі бағыттарын ескеру қажет. Олар жасау және қолдану технологиясы, ұсынылатын аспаптар жиынтығы, ұсынылатын қызметтің іске асырылу деңгейі.
Нақты бағдарламалық өнімді жасау мен қолдану технологиясы жеке-дара және топтық оқыту сияқты әртүрлі әдістерді қолдана отырып, оқытуды іске асыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар олар электронды оқыту шеңберінде оқытудың басқа да формаларын ұйымдастыруға мүмкіндік туғызады.
Ұсынылатын аспаптар жиынтығы оқыту мазмұнының құрылымын қандай да бір тәсілмен қалыптастырып, әртүрлі типті сабақтарды ұйымдастыруға жол ашады. Электронды оқыту шеңберінде оқыту үрдісіне нақты бағдарламалық өнімді ендіру мен қолданудың тиімділік деңгейін, әдістемелік толықтығын өнімнің аспаптар жиынтығы анықтайды.
Қазіргі кездегі қоғамның ақпараттану жағдайында ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы адам өмірінің әр түрлі саласына біртіндеп өзгерістер енгізуде. Ақпараттандыру ісі Қазақстанның білім беру жүйесінің даму жолына да ықпалын тигізуде. Ақпараттық технологияның қарқынды дамуына сәйкес электрондық оқыту деп аталатын оқытудың жаңа технологиясы қалыптасып, нығая түсуде. Сондықтан педагогика ғылымының алдында электрондық оқытудың формасына және құрамына қойылатын кешен талаптарды анықтау қажеттігінен электрондық оқытудың әдістемелік жүйесін қалыптастыру мақсаты туындап отыр.
Әдістемелік жүйенің бөліктерін электрондық оқытуға сәйкес толығырақ қарастырсақ, оны мына 1-суреттен көруге болады. Оқыту мақсаттары мен міндеттеріне білім беру, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру, тәжірибе алмасу, алынған білім, біліктілік пен дағдыны тексеруді жалпылай жатқызамыз. Электрондық оқыту жағдайында осы мақсат-міндеттерге жету келесі электрондық оқыту түрлері мен жабдықтарының көмегімен іске асырылады [7, б. 105].
Оқыту мазмұнының құрамына әрдайым теория, білімді тәжірибелік бекіту және білімді тексеру кіреді. Электрондық оқытудың әдістмелік оқыту моделінде оқыту құралдарының орын алуы өзгерді.
Сурет Оқытудың мақсаты
Оқыту формасы: автономдық, қашықтан оқыту
Оқыту мазмұны: теориялық білімді тәжірибелік бекіту, білімді тексеру
Оқыту әдістері: топтық әдіс, жеке-дара оқыту әдісі
Оқыту мақсаты: бағдарламалық өнімдер
1.Электрондық оқытудың мазмұны, формасы, әдістерінің байланысы
Олар оқыту құрылымы мен мазмұнының әдістерін және оқытудың формаларын анықтайды. Енді бүгінгі күнде электрондық оқыту шеңберінде жиі қолданылатын оқыту әдістері мен формаларына тоқтала кетейік, электрондық оқытудың әдістеріне топтық әдіс және жеке дара оқыту әдісі жатады. Бұларды кеңінен тараған оқыту формаларына жатқызуға болады.
Электрондық оқыту құралдарына оқытуды ұйымдастыру және жүргізу үшін арналған бағдарламалық өнімдерді жатқызамыз. Электрондық оқыту жағдайында әр түрлі оқыту формалары мен әдістеріне мазмұнын қалыптастыру мүмкіндіктерін анықтау үшін оқыту құралдарын салыстыру және оларды бағалаудың негізгі бағыттарын ескеру қажет. Яғни, жасау және қолдану технологиясы, ұсынылатын аспаптар жиынтығы, ұсынылатын қызметтің іске асырылу деңгейі.
Оқушыларға білім беруде жаңа оқыту технологияларын қолдану, инновациялық бағытта жұмыс жасау заман ағымына сай талап етілуде. Оқу үрдісінде компьютерді тиімді пайдалану және қолдану кейінгі жылдары айтарлықтай оң тәжірибе беріп отыр. Атап айтсақ, мектеп оқушыларының өз бетімен ісденісі пәнге деген қызығуын арттырып, шығармашылығын дамытуға, оқу қызметінің мәдениетін қалыптастыруға, дербес жұмыстарын ұйымдастыруға ерекше қолайлы жағдай туғызып отыр [8, б. 47].
Сонымен қатар, электрондық оқулықтарды сабақта пайдалану кезінде оқушылар бұрын алған білімдерін кеңейтіп, өз бетімен шығармашылық тапсырмалар орындайды. Әрбір оқушы таңдалған тақырып бойынша тапсырмалар орындап, тестілер шешіп, карта және сызбалармен жұмыс жасауға дағдыланады.
Электрондық оқулық арқылы түрлі суреттер, видеокөріністер, дыбыс, музыка тыңдатып көрсетуге болады. Бұл әрине мұғалімнің тақтаға жазып түсіндіргенінен әлдеқайда тиімді әрі әсерлі.
Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте-мөте қажет - деп Елбасы атап көрсеткендей, жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор.
Бұл жүйені ұйымдастыру жағынан қамтамасыз етуді Білім және Ғылым минстрлігінің тапсырысы бойынша Ұлттық Ақпараттық Технологиялар акционерлік қоғамы жүзеге асыратын болады. Электронды оқыту жүйесі Электронды Үкіметтің бір бөлігі болып есептеледі. ҰАТ АҚ (АО НИТ) жергілікті жердегі бөлімшесі Астана қаласындағы оқу орындарының электронды оқыту жүйесін бақылап, жол сілтейтін болады.
Көрнекілік, сурет, сызбалар компьютермен іске асырылады
Алған білімін, өзін тексереді
Түрлі ақпараттық анықтамалар
Сарамандық тапсырмалар орындайды
Электрондық оқыту
Тест тапсырмаларын орындайды
Пәнге қызығуы артады
Ойлау қабілетін дамыта алады
Сурет 2. Электрондық оқытудың тиімділігі
Білім беру жүйесін басқаруды қолдаудағы басты құрал болуы себепті электрондық оқыту жүйесі білім беру ортасы жайлы барлық қажетті мәліметтерді сақтауы тиіс. Сондай-ақ, ол - білімді дамытудың ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету құралы, екіншіден, электрондық оқыту жүйесінің кез-келген түйінінен мәліметтерді орталықтандырып жинақтау арқылы білім беру жүйесінің мониторингін жасау құралы, үшіншіден, білім беру жүйесі туралы қажетті статистикалық мәліметтерді және түрлі аспектілер бойынша есеп беруді қалыптастыруды қамтамасыз ететін шешім қабылдау құралы ретінде әрекет етуі тиіс.
Электрондық оқыту жүйесі барлық білім беру мекемелері, мұғалім, оқушы және олардың білім беру ортасында ауысып отыруы туралы мәліметтерді сақтайды.
Электронды оқыту жүйесі төмендегідей ішкі жүйелерден тұрады:
- Ұлттық білімдік мәліметтер қоры;
- Мектептерді басқарудың ішкі жүйесі (мектеп іс қағаздарын жүргізу, т.с.с)
- Электрондық оқулықтар ішкі жүйесі-e-Book;
- Оқыту үрдісін басқару ішкі жүйесі - LMS;
- Оқу мазмұнын басқару ішкі жүйесі - LCMS;
- Тестіні басқарудың ішкі жүйесі - TMS;
- Дамытуды басқару ішкі жүйесі - DM;
- Мониторинг және талдау ішкі жүйесі,
- Сыртқы ақпараттық жүйелермен біріктіру модулі.
Жаңа мемлекеттік бағдарламаның негізгі бағыттарының бірі - электрондық оқыту жүйесін іске асыру мол мүмкіндіктер береді.
Дәлірек айтсақ, электрондық оқыту жүйесінде әкімшілік, директордың орынбасары, мұғалім, оқушы, медициналық қызметкер, кітапханашы үшін функционалдар әзірленген және бұл жүйені ата-аналар сырттай бақылай алатын болады.
Оқушы автоматтандырылған жүйеде өзінің жеке портфолиосын, күнтізбесін, күнделігін жүргізеді. Ал мұғалім күнтізбелік-тақырыптық жоспары бар электрондық дәптерді, сынып журналын, хабарландыру қызметін (алда болатын жоспарлы және жоспардан тыс жиналыстар мен кездесулер туралы оқушылардың ата-аналарына e-mail немесе sms-хабарламалар, есептелік және т.б. жіберу) толтыратын болады. Ата-аналар қауымы тәрбие мәселелері бойынша кеңестер алу, сондай-ақ қашықтықтан баласының сапалы орта білім алуы мен жетістіктері туралы ақпараттық хабарлама алу мүмкіндігіне ие болады [9, б. 93].
Оқытушылық жүктемені, сабақ кестесін, үлгерім мониторингі мен оқушылардың сабаққа келуін, педагогтің қызметін, есептілікті директордың орынбасары жүзеге асырады. Жүйе әкімшісі жергілікті және ғаламдық есептеу желісін, телефон жүйесін немесе дауыс поштасы жүйесін қоса алғанда, көп қолданыстағы компьютерлік жүйенің жұмыс істеп тұруына жауапты болады.
Міне, жоғарыда атап көрсетілгендей, біздің алдымызда осындай келелі міндеттер тұр. Мемлекет өз кезегінде ақпараттық технологиялардың дамуына, білім беру мекемелерінің компьютерлік, интерактивті техникамен, мультимедиалық кабинеттермен жабдықталуына жағдай жасап отыр.
2020 жылы әрбір оқушы мен мұғалімде дербес компьютер болады деп көрсетілсе, кең жолақты Интернет желісіне қосылу қазіргі кезде 36%, Бағдарлама аясында ол көрсеткіш 100%-ға жетеді деп жоспарлануда.
Электронды оқыту жүйесіне 2012-2013 оқу жылында енетін республика көлеміндегі 537, Астана бойынша 10 мектептің қатарына кіріп, қазіргі кезде компьютерлік, интерактивті техникамен және мультимедиалық кабинеттермен жабдықталып, кең жолақты интернет қосу жұмыстары жүргізіліп, ҰАТ АҚ-ның мамандарына мектебіміз туралы барлық мәліметтер ҰБДҚ(НОБД)-ға енгізуге берілу сияқты жұмыстар атқарылып жатыр.
Алдағы уақытта да қомақты жұмыстар атқаратын болады.
Қорыта келгенде, заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде электронды оқу жүйесінің маңызы зор және оқытудың жаңа ақпараттық- телекоммуникативтік технологиясының бір түрі деп қарастыруға болады. Сондай-ақ ұстаздар қауымы да өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан алуға қол жеткізе алады. Сонымен қатар, E-Learning электронды оқыту жүйесінің тек ұстаздар мен білімгерлермен бірге ата-аналар үшін де тиімді тұстары мол.
1.2 E-learning - электронды оқыту жүйесі шет тілі сабағында қолданылуының ғылыми-әдістемелік және педагогикалық-тәжірибелік негіздері
ЭО оқытудың жолын түбегейлі өзгертті. 2000 мен 2001 жж екі үлкен алдыға қозғалыс болды: жаңа компьютерлік платформа ретінде интернет пайда болды және АҚШ рецессия басталды. Бұл екі фактор бірге оқытушы бағдарламалар мен материалдардың оқыту үрдісінде қуатты фокус жасады, яғни нұсқаушының жетекшілігімен деген санаттан онлайн деген санатқа өтуге мүмкіндік берді.
Бүгінгі күнде ЭО жоғарғы даму сатысында тұр, сондықтан нарықта онлайн оқытудың және онлайн білім берудің көптеген түрлері бар. Тез онлайн оқыту (PowerPoint пен Flash технологиялардың көмегімен), қосымшалармен жұмысты модельдеу, анимацияланған кейіпкерлерді қолдану, бизнес-үрдістерді модельдеу, интерактивті оқыту үрдістерінің аудио, видео және т.б. көптеген элементтері бар.
Көптеген орта білім беретін мектептерде ағылшын тілі сабағын оқыту барысында Интернет сабаққа арналған материалдарды тарату үшін, нұсқаушылар мен оқушылардың араласуы үшін, сондай-ақ жаттығулық құралдарды тарату үшін қолданылады.
Ағылшын тілі сабағында электрондық оқытуға сәйкес, бұл оқыту үрдісі компьютерлер мен компьютерлік желілерді қолданып оқыту болып табылады. Сабақты қашықтықтан оқытуға (мысалы, материалдарды пошта арқылы жіберу) қарағанда ЭО заманауи үстелдік ЖК артығырақ болып келеді: графика, дыбыс, үш өлшемді сценалар мен анимациялар, виртуалды жаттығулар және т.б. Ағылшын тілі пәнін компьютерлік оқытуға (CBT, computer-based training, пайдаланушы ЖК өзі ғана жұмыс істегенде) қарағанда электрондық оқытуда желілік мүмкіндіктер қолданылады: оқытудың нәтижелерінің жетекшіге берілуі, бірге жұмыс істеудің нәтижелері, кеңестер мен талқыланулар, тәжірибе алмасу, ұстазды қолдау және т.б.
Шет тілі сабағындағы электрондық оқыту мынадай терминдермен байланысты: компьютерді қолданып оқыту, желілік оқыту, виртуалды оқыту, ақпараттық, электрондық технологиялардың көмегімен оқыту [10, б. 79].
Болашақтың білімі компьютерлік технологиялардың дамуымен тығыз байланысты болғандықтан, оқушыларды дайындауда электронды оқытудың технологияларын пайдалану заманауи оқытудың өзекті мәселесі болып табылады.
Зерттеу барысында біз on-line оқытудың Интернеттегі көптеген түрлерімен кездестік:
oo i-мектеп (Оқыту технологиясының МОО оқыту орталығы).
oo АБИТУРИЕНТТІ сырттай оқыту мектебі.
oo Эйдос қашықтықтан оқыту орталығы
Осылайша, ағылшын тілі сабағын ЭО технологиялары бойынша оқыту танымал болып келеді, сондай-ақ оның даму мүмкіндігі мол, өйткені ЭО технологияларын қолданудағы телекоммуникациялық технологиялар күннен-күнге дамып келеді.
Ағылшын тілі пәнi бойынша электрондық оқулықты құрудың кейбiр принциптерi.
Кванттық принциптерi: көлем бойынша минимальды, бiрақ мазмұны көрiнбей тұратын материалдарды тарауға бөлу.
Толықтыру принципi: кез-келген модульды келесi компоненттерге бөлу керек.
1. Теоретикалық негiз;
2. Теория бойынша бақылау жұмысы;
Мысалдар, өзiндiк жұмыс үшiн тапсырма мен жаттығулар, барлық модульге арналған бақылау сұрақтары мен жауаптары, бақылау жұмысы, қосымша анықтамалар (HELP) тарихи пiкiрлер.
Көзқарас принциптерi: мұнда әр модуль аз мәтiн мен визуализация арқылы құрылуы керек, ол жаңа түсiнiктер, қағидаларды, әдiстердi оңай есте ақтау керек.
Тармақталған принциптерi кез келген модульге еркiн енетiндей етiп, әр модуль келесi модулге гипермәтiндiк сiлтеме арқылы байланысу керек.
Сәйкестендiру принципi: оқушы кадрдың ауысымын өздiгiнен басқара алады, экранда кез келген мысалды шақыра алады, тапсырманың шешуiн, сонымен қатар өзiн-өзi тексеру, бақылау сұрақтарына жауап беру және бақылау жұмыстарын орындай алады.
Компьютерлiк қолдау принципi: кез келген уақытта оқушы компьютерлiк қолдау көре алады, ол оқуға берген материалдарды тез игеруге, есептердi және мысалдарды тез шешу жолдарын көруге мүмкiндiк бередi. Сонымен қатар компьютердегi үлкен жұмыстарды атқарып қана қоймай, әртүрлi есептеулер мен графикалық салуларды орындайды, және кез келген деңгейдегi математикалық операцияларды орындайды [11, б. 85].
Жинақтау принципi: Электрондық оқулық форматта орындалуы керек, оларды бiр электронды комплекске бiрiктiрiп, үлкейтiп және жаңа тараулар мен тақырыптарды толықтырып, сонымен қатар әр пән бойынша электрондық кiтапханаларға немесе оқушының, оқытушының және зерттеушiнiң жеке электронды кiтапханаларына талдау керек.
Электрондық оқулықты жасаудың негiзгi кезеңдерi.
oo негiзiн таңдау;
oo қайта жасау құқығы туралы автормен келiсiм жүргiзу;
oo модульдi тарау бойынша тесттi қайта жасау немесе құрылуы;
oo электрондық формада гипермәтiндi қолдану;
oo компьютерлiк қолдау құру;
oo мультимедиялық жаулау үшiн материалдар теру;
oo дыбыстық тасымалдау құру;
oo визуальдау үшiн материал даярлау.
Электрондық оқулық - бұл ақпаратты жүйенi ұсынушы кiтап, әдiстемелiк және бағдарламалық құрал-жабдықтарды нақты тәртiппен оқыту болып табылады. Оның құрылымы мен мазмұны оның қолдану мақсатына байланысты.
Ақпараттық технологиялар әр түрлі оқыту технологиядарын біріктіруге мүмкіндік береді: коммуникациялық, компьютерлік, желілік, мультимедиялықты біріңғай ақпараттық-білім ортасына (АБО) біріктіреді, оның болуы ЭО технологиясын жетілдіруге зор мүмкіндіктер береді.
АБО ақпараттық құрамы - білімді ақпараттық технологиялардың көмегімен басқару. АБО білім құрамы - оқыту үрдісіндегі қатысушылардың қоғамы мен педагогикалық жүйе. АБО компоненттерінің араласуының сызбасы 3 суретте келтірілген:
Оқыту үрдісін интерактивті қолдау
Тестілеуді бақылау
Виртуалды зертханалар
Курстық және дипломдық жобалау
Есептік жұмыстар
Мемлекеттік білім стандарты
Тәртіптік ядро
(белгілі мамандықтағы пәндердің біріктірілуі)
Ақпараттық-анықтамалық бұрыш
Жобалау нормаларының стандарттары
Полимәтіндік кітапхана
Оқыту үрдісін ұйымдастыру
Сөздіктер, глосарийлер
Материалдар
Ағылшын тілі
Кейіпкерлер
Сурет 3. Ақпараттық-білім ортасы
АБО кезіндегі оқыту үрдісін ұйымдастырудың оқушылар мен оқытушы үшін де артықшылықтары көп, солардың кейбіреулерін 1-кестеден көруімізге болады.
Кесте 1 - АБО кезіндегі оқыту үрдісін ұйымдастырудың артықшылықтары
Оқушылар үшін
Оқытушылар үшін
Ашық ақпараттық ресурстар
Білім ресурстарын арттырып отыру мүмкіндігі
Оқу материалдарының анимациялық, мультимедиялық компоненттері
Студенттің оқу қыхметін автоматты мониторингілеу
Оқытудың нәтижелерін оқушалардың өздерінің анықтауы
Оқу материалдарын жеткізуді басқару
Оқудың өзіндік жылдамдығы
Дәрістік оқуларды коммуникациялық формалармен алмастыру
Алдыңғы тәжірибемен танысу мүмкіндігі
Әр оқушының қажеттіліктеріне сәйкес оқу үрдісін түзету мүмкіндігі
Пәндік контекстіде оқытушы мен басқа оқушылармен кең жүйелік коммуникациясы.
Практикалық сабақтарға кететін уақыттың артуының арқасында оқушылармен қарым-қатынасқа уақыттың табылуы
Аталған телекоммуникациялық және ақпараттық құралдардың негізінде педагогика қызметінің әр түрлі формалары болуы мүмкін. Мысалы, қашықтық іскерлік ойындар, зертханалық жұмыстар мен тәжірибелер, қол жетімсіз объектілерге виртуалды кіру, виртуалды экскурсиялар, оқушылардың, оқытушылардың бір-бірімен компьютерлік хат алмасулары, электрондық бюллетендердің басып шығарылуы және т.б. Бұл формалар жекеше және жиынтықта да жұмыс істей алады. ЭО негізгі құралдары 2 кестеде келтірілген:
Кесте 2 - Электрондық оқытудың құралдары
ЭО құралдары
Сипаттамасы
Жалпы қолданылуға арналған сервистік бағдарламалар
Көптеген есептеулерді автоматтандыру, оқу құжаттамасын реттеу, сараптама жұмысының нәтижелерін өңдеу үшін қолданылады. Зертханалық, практикалық сабақтарды жүргізгенде қолданылуы мүмкін
Оқушының білім деңгейін бақылау мен өлшеуге арналған бағдарламалық құрал
Мұғалімнің бақылау жұмыстарын беруі мен оларды тексеру бойынша жұмыстарды автоматтандырады. Бақылау жұмыстарын көп жүргізуге мүмкіндік туады.
Электрондық жаттықтырғыштар
Практикалық қабілеттер мен дағдылары өңдеуге арналған. Күрделі жағдайлардағы жасалатын әрекеттерге дайындауға тиімді. Дағдылар мен қабілеттерді жетілдіру үшін қолданылады. Теория бойынша қысқа мәлімет алуға, әр түрлі деңгейлерде өз бетімен жұмыс істеуге дағдыландырады
Математикалық және имитациялық модельдеуге арналған бағдарламалық құралдар
Сынақ жұмыстарын есептеу жұмыстарымен толықтыруға мүмкіндік береді. Ол құралдарға белгілі санаттағы модель-объектілерді қолданумен қамтамасыздандырушы пәндік-бағыттауын құралдар жатады
Ақпараттық-іздеу анықтамалық бағдарламалары
Оқушылар мен ұстаздарға әр түрлі ақпараттарды енгізуге, сақтауға, ұсынуға арналған. Оларға әр түрлі гипермәтіндік, гипермедиалық бағдарламалар жатады.
Автоматтандырылған оқыту жүйелері (АОЖ)
Кішкене көлемді оқыту бағдарламалары, оқушылардың теориялық материалдармен танысуын, жаттығуын және білім деңгейін бақылауына жол ашады
Электрондық оқулықтар (ЭО)
Интерактивті керу байланысты жүргізу жағдайында оқыту үрдісінің дидактикалық кезеңінің үздіксіздігі мен толықтығымен қамтамасыз етеді
Тәжірибелік оқыту жүйелері (ТОЖ)
Күрделі тапсырмаларды шешу кезіндегі сарапшылардың қызметін модельдейді. Жаңа білім алуға қабілетті, оқушының сұрағына жауап береді және белгілі пәндік ортадағы тапсырмаларды шеше алады
Зияткерлік оқыту жүйелері (ЗОЖ)
Оқушылардың қызметінің ерекшеліктерін ескергенде оқу тапсырмасын барлық сатыларында басқарады. Диалогтық қарым-қатынастармен қамтамасыз етеді.
Оқушыларды ашық ақпараттық-білім беру кеңістігіне кіруі нақты коммуникативті ептілікті, басқа мектептердегі құрбы-құрдастарымен ынтымақтастықта түрлі мәселелерді шешудегі икемділікті қалыптастырады [12, б. 67].
Онлайн күйдегі интерактивті тақтамен жұмыс жасау мамандардың түрлі ақпарат көздерімен, сонымен бірге Интернет желісімен белсенді өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Негізгі мақсаты ақпаратпен сауатты жұмыс жасау, яғни дамыту:
- пәнге зейіннің шоғырлану қабілеті;
- ақпаратты қисынды өңдеуге қабілеттілігі;
- алынған ақпараттың ақиқаттығы мен пайдалылығын бағалау ептілігі;
- дербес маңызды ақпаратты таңдау ептілігі;
- қажетті ақпаратты тұған тілде және шет тілде, сонымен қатар оны өңдеу әдістері туралы білімді меңгеру ептілігі [13, б. 50].
Адамгершілік педагогикасының негізгі принциптерін бейнелеп көрсететін тұлғаға-бағдарланған тәсіл әлем педагогикалық ынтымақтастығының қазіргі заманғы білім беру жүйесінің барлық формаларына басым екені мойындалған. Бұл оқу үрдісінде оқушының жеке мүмкіншілігі мен қабілетін есепке алатын танымдық іс-әрекеті жататынын білдіреді.
Оқу үрдісіне интерактивті оқытуды енгізу білім алуда өз қажеттігі бар жаңа ұрпақ оқушыларының, шығуына себеп болады, жаңа ой өрісі ептілігі, білім алуда жаңа мәдениет қалыптасады. Мұғалімге оқу үрдісінде көбінесе тьютор ролі беріледі.
Интерактивті оқытуда мұғалім мен оқушының жұмысы - ынтымақтастықта, яғни бірлесіп пайда болған қиыншылықтарды жеңіп шығуға, ой алмастыруға, алған білімдеріне сүйене отырып талқылауға мүмкіндік береді. Оқушыға түрлі табиғи, физикалық процестерді модельдеу, түрлі жағдайдағы құбылыстарды, олардың қасиеттерін сипаттайтын шамаларын өзгерте отырып меңгеру мүмкіндігі беріледі. Білімнің интерактивті электронды негізімен оқу, іздеу-танымдық іс-әрекеті маңызды мекептік, пәндік зерттеулерінің элементтеріне ие болады.
Қорытындылай келе, бүгінгі таңда электрондық оқыту жүйесі ғылымның кез-келген саласынан ерекше орын алатынын байқадық. Себебі электрондық оқыту оқушылардың уақытын үнемді қолдануға мүмкіндік береді. Жаңа заман талабына сәйкес, енді сабақтар оқушыларға қызықты өтіп, олардың сол саланы меңгеруге деген құлшынысын арттырады. Қазіргі кезде бұл оқыту жүйесінің жаңа түрлері ашылып, заманауи құрылғылардың көмегімен жетілдіріліп келеді. Мұның бәрі оқушылардың осы салада жасайтын еңбектерінің өнімді, әрі сапалы болуын талап етеді. Осыған орай, еліміздегі жаңа ұрпақтың мамандары да сәйкесінше білім дәрежесіне ие болуы қажет. Ал бұл салада республика аумағында көптеген істер атқарылуда.
Компьютерлік техниканың дидактикалык, мұмкіндіктерін педагогикалық мақсаттарға пайдалану, білім мазмұнын анықтауда, оқыту әдістері мен формаларын жетілдіруде жақсы әсерін тигізеді. Оның оқыту үрдісінде даралап және топтап оқыту тәсілдерінде, өзіндік танымдық зерттеу жұмыстарын жүргізуге зор мүмкіндіктер жасайтындығы дәлелденген. Бірақ, бүгінгі таңда ағылшын тілі сабағының элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытудың қажеттілігі мен оны оқу үрдісінде жүргізуте тиімді оқу-әдістемелік құралдардың, оқыту бағдарламаларының жеткілікті дәрежеде болмауының арасында қайшылық бар.
Оқушыларды электрондық оқыту бойынша бiлiктiлiгiн көтеру жүйесi келесі деңгейлердi қарастырады:
1. Пәндiк-мамандық қызметтерiне байланысты қойылатын проблемаларды шешу қабiлеттiлiгi.
2. Аналитикалық бақылау - пәндiк iс-әрекеттерiн талдау мен бақылау проблемаларын шешу қабiлеттiлiгi.
3. Ұйымдастырушылық - оқушылардың өзiндiк iс-әрекеттерiн ұйымдастыруға бағытталған проблемаларды шешу қабiлеттiлiгi.
4. Коммуникативтiк - Мұғалiм-Оқушы, Оқушы-Оқушы, Мұғалiм - Ата-ана және т.б. жүйелердегi қарым-қатынасты проблемаларды шешу қабiлетi.
5. Бейiмделген - қазiргi жағдайдың өзгерiстерi мен талаптарына сәйкес проблемаларды шешу қабiлеттiлiгi.
6. Ынталықпсихологиялық - психологиялық, жекетұлғалық, жекетұлғалар арасындағы өзара қарама-қайшылықты шешу проблемаларының қабiлеттiлiгi.
7. Жобалық - мектептi, мұғалiмдi және оқушыны дамыту жобаларын шешу қабiлеттiлiгi.
8. Ғылыми-iзденiстiк - мектептiң, мұғалiмнiң және оқушының даму нәтижелерiн зерттеудi ұйымдастыру және оны өткiзу проблемаларын шешу қабiлеттiлiгi.
Электрондық оқыту бойынша оқушылардың бiлiктiлiгін көтеру курстарында оқыту мазмұны тыңдаушылардың құзырлығын дамытуға бағытталған. Бiлiм беру қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн көтеру және қайта даярлауды жетiлдiру курстарына дайындықты ұйымдастыруда оқыту мен тәрбиелеудiң субъективтiк әдiстерiне бағытталған. Ал оның мазмұны қолданбалы сипатта құрастырылды [14, б. 59].
Оқушыларды электронды оқу жүйесі бойынша оқытудың негізгі талаптары:
1. Электронды оқу жүйесінде білім деңгейінің динамикасы мен әр оқушы бойынша мектептегі барлық оқу кезеңінде оқудың статистикасы көрсетілуі қажет.
2. Жүйенің басқа функциясы пәндер бойынша тестілеу, емтиханға дайындық кезіндегі оқушылардың өз білімдерін тексеруі болып табылады.
3. Электрондық оқыту жүйесінде мектептік әкімшіліктің функциялары іске асырылуы қажет: оқу жоспарларын, кестесін, тағайындалуын және педагогикалық жүктеменің есебін құрастыру, электрондық журналдар мен хабарламалар жүргізу.
4. Электрондық оқыту жүйесі оқытушылар үшін халықаралық стандарттардың форматтарымен сәйкес келетін сабақтар мен конспектілер жасау үшін ыңғайлы және дамыған құралдар түрінде болуы қажет.
5. Жүйе ұжымдық жұмыс жасауына және қатысушылардың желіде араласуына мүмкіндік беруі керек, бұл оқытушылар қоғамының дамуына ықпал етеді.
6. Электронды оқу жүйесі орталықтанған архитектураға негізделуі керек. Ол әр түрлі желілік сервистерді, жаңа бағдарламалық қамтымдарды басқарумен қамтамасыз етеді. Мұндай архитектураның жүйесі инфрақұрылымның пайдалануы мен қызмет көрсету бағасын төмендетеді, ақпараттық қауіпсіздіктің сенімді саясатымен қамтамасыз етеді.
Оқытушы - ақпараттанушы емес, тұлғалардың жекетұлғалық және интеллектуальды дамуын жобалаушы. Ал бұл одан жоғары құзырлылықты, ұйымдастырушылық қабiлеттiлiктi, оқушыларды қазiргi қоғамның түбегейлi өзгерiстерiне лайық бейiмдеу, олардың зерттеушiлiк дағдыларын дамыту бағыттарын талап етедi.
Ақпараттандырудың негiзгi мiндеттерiнiң бiрi - мектепте компьютердi оқыту құралы ретiнде қолдану: оның мүмкiндiктерiн жаңа материалды баяндауда (бiлiмдi виртуальды өмiрде қолдану), үйрету программаларын қолдану арқылы виртуальды лабораториялық жұмыстарды жүргiзу, баяндалған материалды бекiту (тренинг), Интернет-технологияларды қолдану [15, б. 69].
Ендi оқытушыларды оқушылардың үйрететiн мезгiлi келдi. Соңғы кезде уақыт көрсетiп отырғанындай, оқытушымен салыстырғанда оқушыда көп ақпарат болатыны кейiнгi көрсетiлген тәжiрибелер дәлелдеп отыр. Сондықтан әрбiр мұғалiм өз қызметiне ақпараттық технологияны пайдалана бiлуi қажет. Бұл мәселе - бiлiм берудi ақпараттандырудың қажеттi шартына айналып отыр.
Оқытушыларды ақпараттық технологиямен алғаш танысу институт базасында өткiзiлетiн салаларының бiрi ретiнде қарастырылған.
Негiзгi мақсаты: бiлiм мекемелерi ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz