Қазақстан Республикасында білім беру саласында мемлекеттік басқарудың өзекті мәселелері

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Жалпы білімнің жүйесі – қоғам дамуымен бірге дамып, әрдайым үнемі өзгеріп отырады.Ол әр елдің экономикалық ерекшеліктеріне қарай қалыптасып, үнемі үздіксіз жетіле отырып, барынша күрделене түседі.
Бүгінгі жаңа қоғамда мұғалімнің ішкі жан дүниесі де жаңаша, демек болашақ ұрпақтан үлкен үміт күтілуде.
«Ойдағыдай тәрбиелеудің сыры оқушыға деген құрмет сезімде жатыр»деп Р.Эмерсон өзінше баға бере білген. Мектептегі басты тұлға ұстаз десек, білім саясаты ең алдымен ұстаздар қауымы арқылы жүзеге асырылады. Ал біздің келешектегі мақсатымыз – рухани жан дүниесі бай, жан-жақты жарасымды дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру.
Білім ордасы - жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беру, бірнеше ғасырлар бойы жиналып сақталған мұраларын келешек ұрпақ игілігіне жеткізе алатын мәдени ошақтар, ұлттық тәлім – тәрбие орталығына айналмақ. Ұлттық мектеп тағдыры қай қилы заман да да, қай ұлттың болсын көзі ашық, көкірегі ояу, ұлтжанды азаматтарын толғандырып келген ең өзекті мәселелердің біріне саналды.
Қазіргі әлемде білім мен білім берудің мүмкіндіктері мен қызметтерін сапалы жаңа түсінігі үлкен мәнге ие болып келуде, олар өзінің тар мекемелік шегінен өтіп, мемлекеттер мен қоғамдардың маңызды әлеуметтік-экономикалық және саяси факторларының біріне айналды. Дүниежүзілік банктің мамандары атап көрсеткендей, білім дамудың шешуші факторы болып табылады, мұнда олар екі салыстырмалы үлгіге сүйенеді – Корея Республикасы мен Гана. 40 жыл бұрын екі мемлекет те бір тұрғынға бірдей табысқа ие болған. Алайда 1990-шы жылдың басына қарай Корея Республикасында адам басына шаққандағы табыс Ганаға қарағанда алты есе жоғары болды, тіпті оны корейліктердің алынған білімдерін қолданғаннан осындай табысқа жетті деген көзқарас бар. Тұрғындардың жоғарғы біліктілік пен білімге ие болуы жаңа үлгідегі экономикада шешуші рөлге ие, бұл өз кезегінде білімге қол жетімділік пен кәсіби дайындыққа қол жетімділік мәселесін өзекті етеді.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының білім жүйесінде толық бір өзгерістер жүріп жатыр. Соңғы жиырма жылдың ішінде мемлекетте қоғамның барлық саласының, соның ішінде әлеуметтік-экономикалық және саяси, сонымен қатар білім саласының реформалануы мен жетілдірілуі жүріп жатыр.
«Қазақстан - 2030» республиканың ұзақ мерзімді даму стратегиясында білім басым алғышарттардың біріне жатқызылған. Бұл бағдарламаның жүзеге асырылуы әлемнің ғаламдануының жағдайында мемлекет ретінде әрі қарай дамуына Қазақстанға берік негіз қалыптастырады. Барлығына арналған білімнің индексі ЮНЕСКО әдістемесі бойынша есептелгенде Қазақстанда 2014 жылы 0,993 тең болды. Бұл жоғарғы нәтиже және осы индекске сәйкес, Қазақстан 4-ші орында тұр және жоғарғы индексі бар мемлекеттерге жатқызылады (алдымызда мынадай мемлекеттер бар: Норвегия, Жапония, Германия) [5].
Мұнымен бірге, білім жүйесінің дамуымен байланысты мәселелерді ерекше атап өту қажет: бұл білім мен ғылымның жеткіліксіз қаржыландырылуы, ауыл мен қала мектептеріндегі орта білімнің сапасының айырмашылығы, жоғарғы біліктілікті мамандарды мақсатсыз қодану, беделді мамандықтардың мамандарын қайта дайындаумен байланысты диспропорциялар. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында Қазақстанның жаңа әлеуметтік саясатының басым бағыттарының бірі ретінде білімнің модернизациялануы деп көрсетті. Осыған орай білімнің дамуының 2011-2020 жылдарға бағдарламасы жасалып, іске қосылған.

1 Кайшыгулова Ж.Т. ПРОЦЕДУРА ГОСУДАРСТВЕННОГО НАДЗОРА В СФЕРЕ ОБРАЗОВАНИЯ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН // Фундаментальные исследования. – 2012. – № 3. – С. 337;
2 Гуревич Л.Я., Бижанова Б.М., Водянова Г.М. Материалы к разработке Стратегии развития МАБ до 2020г. Алматы 2010.
3 Кунанбаева С.С., “Болонская конвенция и международное научнообразовательное пространство” – круглый стол, Алматы, 2007
4 Сериков В.В. Образование и личность. Теория и практика проектирования педагогических систем. - М., 1999
5 Қазақстан Республикасының 2030 жылғы стратегиясы - http://prokuror.gov.kz/kaz/memleket/prezident-aktileri/kazakstan-respublikasynyn-2030-zhylgy-strategiyasy

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДА МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУДЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Аннотация
Мақалада Қазақстан Республикасындағы білім беру бағдарламасының ерекшеліктері қарастырылған. Сонымен бірге, Қазақстанда білім беру саласындағы мемлекеттік басқарудың өзекті мәселелері зерттелген.
Аннотация
В статье рассматривается особенности программы образования в Республике Казахстан. А также, изучено актуальные вопросы государственного управления в сфере образования в Казахстане.
Abstract
The article considers the features of the education in the Republic of Kazakhstan. And also, studies current issues of the state management in the field of education in Kazakhstan.

Жалпы білімнің жүйесі - қоғам дамуымен бірге дамып, әрдайым үнемі өзгеріп отырады.Ол әр елдің экономикалық ерекшеліктеріне қарай қалыптасып, үнемі үздіксіз жетіле отырып, барынша күрделене түседі.
Бүгінгі жаңа қоғамда мұғалімнің ішкі жан дүниесі де жаңаша, демек болашақ ұрпақтан үлкен үміт күтілуде.
Ойдағыдай тәрбиелеудің сыры оқушыға деген құрмет сезімде жатырдеп Р.Эмерсон өзінше баға бере білген. Мектептегі басты тұлға ұстаз десек, білім саясаты ең алдымен ұстаздар қауымы арқылы жүзеге асырылады. Ал біздің келешектегі мақсатымыз - рухани жан дүниесі бай, жан-жақты жарасымды дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру.
Білім ордасы - жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беру, бірнеше ғасырлар бойы жиналып сақталған мұраларын келешек ұрпақ игілігіне жеткізе алатын мәдени ошақтар, ұлттық тәлім - тәрбие орталығына айналмақ. Ұлттық мектеп тағдыры қай қилы заман да да, қай ұлттың болсын көзі ашық, көкірегі ояу, ұлтжанды азаматтарын толғандырып келген ең өзекті мәселелердің біріне саналды.
Қазіргі әлемде білім мен білім берудің мүмкіндіктері мен қызметтерін сапалы жаңа түсінігі үлкен мәнге ие болып келуде, олар өзінің тар мекемелік шегінен өтіп, мемлекеттер мен қоғамдардың маңызды әлеуметтік-экономикалық және саяси факторларының біріне айналды. Дүниежүзілік банктің мамандары атап көрсеткендей, білім дамудың шешуші факторы болып табылады, мұнда олар екі салыстырмалы үлгіге сүйенеді - Корея Республикасы мен Гана. 40 жыл бұрын екі мемлекет те бір тұрғынға бірдей табысқа ие болған. Алайда 1990-шы жылдың басына қарай Корея Республикасында адам басына шаққандағы табыс Ганаға қарағанда алты есе жоғары болды, тіпті оны корейліктердің алынған білімдерін қолданғаннан осындай табысқа жетті деген көзқарас бар. Тұрғындардың жоғарғы біліктілік пен білімге ие болуы жаңа үлгідегі экономикада шешуші рөлге ие, бұл өз кезегінде білімге қол жетімділік пен кәсіби дайындыққа қол жетімділік мәселесін өзекті етеді.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының білім жүйесінде толық бір өзгерістер жүріп жатыр. Соңғы жиырма жылдың ішінде мемлекетте қоғамның барлық саласының, соның ішінде әлеуметтік-экономикалық және саяси, сонымен қатар білім саласының реформалануы мен жетілдірілуі жүріп жатыр.
Қазақстан - 2030 республиканың ұзақ мерзімді даму стратегиясында білім басым алғышарттардың біріне жатқызылған. Бұл бағдарламаның жүзеге асырылуы әлемнің ғаламдануының жағдайында мемлекет ретінде әрі қарай дамуына Қазақстанға берік негіз қалыптастырады. Барлығына арналған білімнің индексі ЮНЕСКО әдістемесі бойынша есептелгенде Қазақстанда 2014 жылы 0,993 тең болды. Бұл жоғарғы нәтиже және осы индекске сәйкес, Қазақстан 4-ші орында тұр және жоғарғы индексі бар мемлекеттерге жатқызылады (алдымызда мынадай мемлекеттер бар: Норвегия, Жапония, Германия) [5].
Мұнымен бірге, білім жүйесінің дамуымен байланысты мәселелерді ерекше атап өту қажет: бұл білім мен ғылымның жеткіліксіз қаржыландырылуы, ауыл мен қала мектептеріндегі орта білімнің сапасының айырмашылығы, жоғарғы біліктілікті мамандарды мақсатсыз қодану, беделді мамандықтардың мамандарын қайта дайындаумен байланысты диспропорциялар. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында Қазақстанның жаңа әлеуметтік саясатының басым бағыттарының бірі ретінде білімнің модернизациялануы деп көрсетті. Осыған орай білімнің дамуының 2011-2020 жылдарға бағдарламасы жасалып, іске қосылған.
Білім саласының модернизациялануы мен реформалануының масштабты онжылдық мемлекеттік бағдарламадағы негізгі бағыттарының бірі ретінде мыналар ұсынылады: қаржыландырудың жетілдірілуі (адам басына қаржыландыру қағидаларын енгізумен), білім менеджментін жақсарту, білім сапасын ұлттық бағалау жүйесін жасау, оқытушының лауазымын көтеру (мемлекеттік қолдауды күшейту және педагогикалық жұмысшылардың еңбегіне ықпал ету), электрондық оқыту жүйесін енгізу (e-learning); мектепке дейінгі оқыту мен білім беруді толық қамту (Балапан мемлекеттік бағдарламасы бойынша мектепке дейінгі ұйымдар желісін дамыту), орта (12-жылдық білім беруге өту, Назарбаевтың Зияткерлік мектептері мен Бейіндік мектеп жоғарғы мектептерін дамыту), техникалық және кәсіби, жоғарғы және жоғарғы оқудан кейінгі білімді әрі қарай дамыту. Қазақстан 2011 жылдан бастап толығымен кәсіби мамандарды дайындаудың үш деңгейлі жүйесіне өтті: бакалавриат - магистратура - докторантура (PhD).
Алайда, айта кететін жайт, мемлекеттің білім жүйесін кешенді реформалау мен модернизациялау үшін, біріншіден шетелдік білім беру жүйесінің дайын үлгілерін енгізбей және оларды этно-әлеуметтік мәдени және ділдік ерекшеліктерге бейімделусіз экспортамау қажет; екіншіден, мемлекет ресурстарды жүйелеуде басты рөлді өзіне сақтауы қажет; үшіншіден, үкіметке кадрлық мүмкіндіктерді арттыру үшін жағымды орта жасауы қажет, төртіншіден, кедейлік мен теңсіздікті жеңу бойынша білім беру саласын барынша кең контекстіге интеграциялау қажет.
Білім сапасын қамтамасыз ету - барынша өзекті және көпаспектілі мәселелердің бірі, ол ғаламданудың жағдайларында жалпы әлемдік тенденцияның сипатына ие болып келуде.
Қазақстанға дені сау және интеллектуалды ұлттық қалыптасуына ықпал етуші білімнің толық модернизациялануы қажет, ол толық жауапкершілікпен қазіргі заманғы міндеттердің маңыздылығы мен ұзақ мерзімділігін түсінетін болады.
Бүгінгі күні Болондық процестің бастамашылары мен қатысушыларына басты мазмұнды міндет - маманның талап етілетін кәсіби сапасын сақтау мен қамтамасыз ету және оны жоғарылатудың тетіктерін іздеу. Жоғарғы оқу орнының алдындағы негізін қалаушы міндет жоғарғы оқу орнының көрсететін білім беру қызметтерінің сапасын қамтамасыз етуші тетіктерді жасау болып табылады. Кәсіби дайындықтың сапасын қамтамасыз ету жүйесін қалыптастыру мәселесі ерекше өзектілікке ие болып келеді [3, б. 74].
Жоғарғы кәсіби білімді мемлекеттік жүйелеудің, бақылаудың және бағалаудың жүйесі оның инфрақұрылымының элементтерінің құрамы бойынша алғанда, оның тетіктерінің, құралдары мен процедураларының мазмұны мен құрамы бойынша да динамикалық жетілдірілуде.
Білімнің мазмұны қоғамның экономикалық және әлеуметтік прогресі факторларының біріне жатады және тұлғаның өзін-өзі анықтауымен қамтамасыздандыруға және оның іске асырылуы үшін жағдайларды жасауға, қоғамның дамытылуына, құқықтық мемлекеттің нығаюына, құқықтық мемлекеттің жетілдірілуіне бағытталуы қажет;.
Білім беру саласындағы мемлекеттік басқаруды Қазақстан Республикасының білім мен ғылым Министрлігі және оның қарамағындағы білім мен ғылым саласындағы бақылау бойынша Комитет, ғылым Комитеті, балалардың құқықтарын қорғау бойынша және басқа мекемелік ұйымдар жүзеге асырады. Білім мен ғылым министрлігі Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы болып табылады, ол білім, ғылым, балалардың құқығын қорғау және заңнамамен қарастырылған шеңбердегі жастар саясатын басшылығы мен салааралық координациясын жүзеге асырушы орган болып табылады.
Министрліктің негізгі міндеттеріне білім саласында, ғылым мен ғылыми-техникалық қызмет саласында, сондай-ақ мемлекеттік жастар саясатында ортақ мемлекеттік саясатты қалыптастыру, білім алуға қажетті жағдайларды жасау, ғылыми зерттеулерді ұйымдастыруды жетілдіру және олардың бәсекеге қабілеттілігін жоғарылату, балалардың құқықтарының қорғалуы мен заңды мүдделерінің қорғалуын қамтамасыз ету болып табылады.
Саясатты қалыптастырумен қоса алғандағы барлық басқа негізгі бақылау мен басқарудың қызметтері, білім беру саласындағы қатынастардың концептуалдық дамуының негіздерін және нормативтік-құқықтық жетілдірілуін қалыптастыру, дайындау сапасының бағалау жүйесін іске асыру білімді басқарудың орталық органдарының прерогативтері болып табылады.
Қазақстан Республикасының білім мен ғылым саласындағы бақылау бойынша комитет білім мен ғылым саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыру бойынша мекеме болып табылады. Орта білімнің сапасын арттыру мен облыстық орталықтардағы және Астана мен Алматы қалаларындағы білімді бақылаудың ортақ жүйесін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.