«Азия және Африка елдерінің жаңа тарихы» пәнінен лекция жинағы

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 73 бет
Таңдаулыға:

«Азия және Африка елдерінің жаңа тарихы» пәнінен лекция жинағы

Лектор: Л. Динашева

Тақырып №1. Кіріспе

Азия және Африка елдерінің жаңа тарихы пәні мен міндеттері.
Жаңа дәуір қарсаңындағы Азия және Африка халықтарының қоғамдық құрылысы мен саяси картасы.
Әлеуметтік-экономикалық дамуы, өндіргіш күштер дәрежесі және мәдениеті.

Жаңа заман қарсаңында Шығыс дүние жүзінің халық ең тығыз орналасқан, бай бөлігі болды. 1500 жылы Шығыс елдерінде (Азия мен Солтүстік елдерінде) 288 млн. адам өмір сүрді, ол жер шарының тұрғындарының 68% құрады. Еуропадағы өндірістік революцияға дейін дүние жүзінің өнеркәсіптік өндірісінің 77% Шығыс елдерінде болды. Ең құнарлы жерлер шығыста болды. (өнімі көп) Ұлы Моғолдар империясында, Акбар тұсында (1556-1605) бидай өнімі орта есеппен 12, 6 ц. - 1 га., ячмень -13, 1ц., ал Еуропа Батыс елдерінде 7-8 ц. болған. 1500 жылы дүние жүзінде 31 ірі қала болған болса, оның әр қайсында - 100 мың хылқы, оның 25 Шығыста, тек қана 4 Еуропада (2 Африкада) . XVII ғ. дейін Шығысқа келген Еуропалықтарды тауар көптігі және оның жоғары сапасы таң қалдырды. әсіресе мата, үлкен, халқы тығыз қалалары, қолөнершілерінің шеберлігі, билеушілерінің байлығы мен билігі. Өнеркәсіптік революцияға дейін, ХІХ ғасырдың басына дейін Шығыс елдері Еуропаға дайын тауарлар экспортқа шығарды. Олар медикаменттер, кофе, қант, шай, жұқа мақта маталарын, кашемир, жібек, т. б. тауарлар әкелді.

Батыс пен салыстырғанда Шығыс елдері азық-түлікпен, әсіресе нанмен жақсы қамтамасыз етілген еді. Мысалы: Сулейманның (1520-1566) Ибрахим паша, Вена елшісіне мақтанышпен былай деген-жалғыз Осман империясы-ның жоғарғы Месопатамия жерлерінің барлығымен салыстырғанда жоғары сапалы және көп бидай өндірді. Алжирде нанның бағасы 4-5 есе Испаниямен (Филип ІІ) салыстырғанда арзан болды.

XVI ғасырда Шығыстың көптеген елдерінде экономикалық өрлеу байқалды, ол демографиялық өсумен бірқатар жүрді. Халық өсуі Азияда - 35% жету жағдайы бірқалыпты болды. Осман империясының Балқан провинцияның шаруашылық жағдайы XVI ғ. жақсы, ал XVII ғасырда Батыс елдеріне қарағанда едәуір жақсы болған.

Шығыс пен салыстырғанда Еуропа кедей және артта қалған болып көрінді. Әсіресе материалдық өндіріс дәрежесі төмен болды. 1500 жылы Батыс елдерінде (Еуропаның католиктік елдері) 68 млн. халқы болса, ол 16% (дүние жүзі халқының) құрады. Еуропа (Ресейсіз) дүние жүзілік өнеркәсіптің 18% құрады, ал әрбір тұрғынға шаққанда Шығыс елдеріне аз келген.

Еуропаның халқының өсуі XVI ғасырда- 25% жетсе де, ол Азия көрсеткішінен төмен еді. Тек қана Оңтүстік Еуропа елдері, әсіресе Испания мен Италия Шығыс елдерімен тең болды. Осы елдерге Франция, Англия Еуропаның солтүстік-батысындағы басқа елдері кейіннен көтерілді. Оған және де дамуының әлсіздігіне, бірқалыпты болмауына қарамастан, Батыс дүние жүзілік оқиғаларға ықпалы зор болды. Ол ықпалының көрсеткіші дүние жүзілік тарихтағы ролі Еуропа халықтарының санына, байлығына, т. б. материалдық өмірдің дәрежесіне сәйкес келмеді және байланысты болмады. Батыстың ролі адам факторына, «адам мәдениетіне»-батыс өркениетінің ерекшеліктеріне байланысты болды.

Ол жаңа өркениет Батыста Х-ХІ ғғ. Антикалық дәстүрлер мен батыс христиан (католиктік) шіркеу ілімінің негізінде қалыптасты. Оның негізінде еркін адам, өзіндік тәуелсіз индивид, жеке құқы және артықшылықтары бар. Батыс пен салыстырғанда Шығыста-тұлғалық бастама, жеке мүдделер қоғамдық мүдделерден жоғары тұрды. Көптеген техникалық жаңалықтар Шығыстан шыққан мен Батыста ол әрі қарай дамып жаңа ашылымдарға импульс болды. Барлығы өзгеріске ұшырады-саясат, философия, қаржы, өнер, технология. Ол өзгерістер Батыстың өзіндік рухани атмосферасының көрсетекіші болды.

Батыс пен Шығыстың өзіне тән өркениет болды. Жаңа заман қарсаңында - Қытай-конфуциалдық, провославиелік, жапондық, ламаистік өркениеттер шамамен дамудың бар сатысында болды. Бұл мәдени-тарихи қоғамдардан бірқатар өркениеттер артта қалды, олардың дамуы тоқтап қалды. Тойнби А. анықтамасы бойынша ремелтік, өркениеттер, полинезия-лық, эскимостық т. б. Сібір өркениеттері, ыдырау дәрежесінде еді.

Жаңа заманға дейін олар неометтік мәдениет дәрежесінде тоқтап қалып, әлеуметтік институт, дамыған діні де болмады. Халқының санының аздығынан (1500 жылы Сібірде 200 мың еді) олардың территориясы бос кеңістік, басқа халықтардың ойынша, ешқандай өркениеттік өмір болмады.

XVI ғ. басында дүние жүзінің әсіресе халқы көп, әрі бай бөлігі Қытай т. б. қытай-конфуциалдік өркениет елдері болды. (Корея, Вьетнам) . 1500 жылы мұнда 106 млн. адам өмір сүрді - ол жер шарының халқының - 22, 3%. Бұл Қиыр Шығыстың өркениет І мың жылдықта көне Қытайдың әлеуметтік-мәдени мұрасы мен Конфуций (б. з. д. 551-479) ілімі негізінде қалыптасқан.

Конфуциалдықтың ең жоғары әлеуметтік құндылығы мемлекет болып саналады. Мемлекет қоғам мен адам өмірін реттеу қажет еді. Қытай конфуциалдік өркениет халқаралық өмірдің негізі (шешуші) оқиғаларынан шетте қалды.

Жапон өркениеті мүлдем басқаша сипатқа ие болды. Ол көп нәрсені Қытайдан алды-жазу жүйесін, материалдық мәдениетінің көп бөлігін. Жапон өркениеті ІХ-ХІ ғғ. пайда болды.

1500 жылы халқының саны 17 млн. адам -4% (жер шары) . Синтоизм негізінде қалыптасты. (малаяна буддизм өте зор ықпал етті) . Буддизм VI ғ асырдың ортасында Жапонияға кіріп, ал ІХ ғасырда мемлекеттік дінге айналды. Қытай конфуцилік қоғаммен салыстырғанда ол басқа елдердің жаңалығын өз еленде енгізіп отырды.

Жапония Шығыстың жалғыз мемлекеті - самурай мен княздер (даймё) сословиелері бар. Ол Еуропа дворяндығының жақын аналігі Даймё мен самурайлардың ақсүйектер секілді артықшылықтары болды. Олардың мо-ральді кодекстері болды - бусидо («жауынгер долы») .

Дворяндардың, сословиелік құқық пен артықшылықтың болуы, және еркін қалалардың болуы, сауда-қолөнершілік цехтардың, өзіндік шаруашылығының болуы Жапонияның әлеуметтік құрылысының Батыс Еуропаға ұқсайтындығын көрсетіп, дзэн-буддизм ХІІІғасырда Нитирэн ілімінің (1212-1282 жж), ал XVI ғасырдың соңында католиктік діннің жеңіске жетуіне жағдай жасады. Олар болса жапон қоғамына өте зор ықпал етті. XIV-XVI ғасырларда экономика мен мәдениеттің өрлеуінің нитирэн мен дзэн-буддизм (ерекше синто-буддистік ) кең тарағнымен байланыстырады. Елдің халқының саны 9, 7 млн. - 1300, 1600 жж. - 22 млн. өсті. Мұндай көрсеткіш ХІХ ғасырдың басына дейін ешбір мемлекетте болмады. Тек ғана христиандарды қуғындау, «елдің шабылуы», Токугава режимінің орнауы (1603-1868 жж) қытай тәртібіне бағытталған, жапон қоғамының дамуын уақытша тоқтатып, халықарылық өмірден шығарып тастады.

Қиыр Шығыс өркениетінің толық қарама-қарсы ұлы үндіс өркениеті. Ол бүкіл Үнді субконтинентін, Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінен қамтыды. 1500 жылы онда 116 млн. адам өмір сүрді де ол 24, 1% құрады. Ол өркениет І мыңжылдықтың ортасында көне үнді-ариилік өркениет негізінде қалыптас-ты. Ол оның қалыптасуындағы шешуші рөлді тарихшылардың ойы бойынша Шанкара (788-820) ілімі атқарды. Ұлы ойшыл ведантаның діни-философиялық жүйесін қайта қарап, оған әмбебаптық сипат берді. Оның негізінде Үндістанның әр түрлі халықтарының діні мен дәстүрлерінің синтезі жасалды. Көне культтер негізінде үнді құдайларының пантеоны қалыптасты - Шива, Вишну, оның авторлары Рама және Кришна, Дурга, Кали т. б.

Үндістан мен Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің өркениеттің байланысы өте зор. І мыңжылдықтың басында бұл регионның мемлекеттері индиани-зацияға ұшырады. Олар діни культтардан басқа үнді әдет-ғұрыптарын, материалды мәдениеттің элементтерін, ал ең бастысы - жазу мен мемлекеттік жүйесін алған болатын. Буддизмнің өзі оңтүстік, үнді формасында қабылданды (хинаяна немесе тхеравада - «ақсақалдар билігі»), махаяна Үндістанның солтүстігінде кең тарады.

Жаңа заман қарсаңында тхераваданың діни-мәдени орталығы Ланха (Цейлон) боды. Үндістанда будизм жоғалып кеткеннен кейін ол ерте буддизмнің тазалығын сақтаушы ретінде қалды. ХІІІ ғасырдан бастап хинаяналық буддизм Бирма, шан, тай халықтары, Камбоджа, Малайя, Зонд архипелагының батысында халқытық дінге айналды. Соңғы ортағасырлық мемлекеттер укотаи (1238-1438 жж), ютил (1350-1569жж), Маджапахит (1293-1528 жж) - мемлекеттік дінге айналды.

Махаяна - солтүстік Үндістанда қалыптасты бірінші ғасырларды Орта Азияға тарап, онан Қытай, Корея, Жапонияға енді. Ол кейінрек буддизм Непалмен Тибетте пайда болды да, VIII ғ. ваджраяна түрінде бекітілді - ал осы діндегі үшінші бағыт, І мыңжылдықтың ортасында пайда болған.

Махаяна мен ваджараяна біртұтас діни ілім болмаған, онда көптеген мектептермен, бағыттар болды. Олардың әр қайсысы Қытай, Жапония т. б. Қиыр Шығыс елдерінің рухани дамуына өз үлесін қосты.

Ламаизм - буддизмнің ерекше түрі, орта ғасырлық Тибетте пайда болған. Оның негізін салушы Цзонкхапа деген буддалық монах (1357-1419), ол гэлукпа ілімінің негізін салды. Этикалық нормалармен ритуалдарды ұстануға бағытталған. Ол әр адамнан өз ұстазына бағынуды талап етті. Ол жаңа дін болды Сары бас киімдеріне байланысты «сары қалпақты» - буддизмнің ескі Тибеттік мектебі.

Ламаизмнің діни орталығы Яхаса - тибет астанасы, далай-лана резиденциясы да болды. Тибет тілі лама шіркеуінің қасиетті тілі статусына ие болды. Оны Монголияда да т. б. «сары дін» иелері де зерттеді, оқыды. Бұл өзі ерекше мәдени, тарихи ригион болды. Оның өркениетіне индо-буддалық, көне ирандық ықпал байқалды.

1500 ж. ламаистік мемлекеттер халқының саны 3, 6 млн. адам болды - 0, 8%, аздығына қарамастан тез арада дін кең тарай бастады-буряттар, ойраттар, қалмақ, урянхайлықтар мен манчжурлар қабылдады. Ламаизм экспансиясы Қытай мен Ресей шекарасында тоқтады. 1581 жылы Ермак Сібір хандығын жаулап алып, орыстарға шығысқа қарай жол ашып, 1637 жылы олар Тынық мұхит жағалауына шықты. Сонымен ламаизм Орта Азия мен шектесіп, жергілікті сипатқа ие болды.

Дүние жүзілік оқиғалар ортасында - ислам мен батыс христиан дінінің қарама-қайшылығы пайда болған күннен бастап кең тарады. Ислам ілімі қоғам мен мемлекет сипатына ықпал етті. Ерекше мәдени тарихи тип ретінде ислам өркениеті ХІ-ХІІІ ғғ. қалыптасты. Ол иран-түркі мен араб елдерінің дәстүрлер негізінде қалыптасты. Діни орталығы Мекка, жаңа заман қарсаңында мәдени-саяси орталығы Каир қаласы болды да, мамлюктер сұлтанаты құлағаннан кейін 1517 жылы Стамбул, Осман империясының астанасына айналды. XVI ғ. басында тағы да екі үлкен мұсылман империясы пайда болды: Сефевидтер державасы, Ұлы Моғолдар империясы, үш үлкен державаға көптеген мұсылман мемлекеттері қосылды Азия, Африка, Шығыс Еуропада орналасқан Ислам өркениетінің ареалында 1500 жылы - 47, 5 млн. адам (11, 2%), ал Поволжье, Үндістан, оңтүстік-шығыс Азия мұсылмандарын қоссақ оданда көп. Ислам қоғамы теократиялық, авторитарлық сипатқа ие болды.

Жаңа заман қарсаңында мұсылман ойы оның діни философиялық жүйе ретінде жоғары тұрғандығын үнемі айтып келді. Жаңа заман қарсаңында ислам өз позицияларын кеңейтті, екі жолмен:

1) миссионерлік қызмет - сауда;

2) қасиетті соғыс (газават, джихад) .

Бұл процесс жаңа заман қарсаңында Таяу Шығыс, Солтүстік Африканың араб елдерінде, Иран, Орта Азияда аяқталды. Бұл жерде ХІ-ХІІІ ғасырдан бастап мұсылмандар басым еді, XV ғасырда осындай жағдай Кіші Азия, Африканың кейбір елдерінде байқалды. Мұсылман дүниесінің кеңеюі табысты болды. Әсіресе Оңтүстік, Оңтүстік-Шығыс Азияда: Малакка сұлтанатының құрылуы (1414), мұсылман қауымының Үндіқытайда өсуі, Суматрада-ачех сұлтандарының билігінің күшеюі, Маджапахит державасының құлауы (1528) - Явада, Малука аралында (1486) мұсылман мемлекеттерінің құрылуы, Ней аралында (Жаңа Гвинея маңында), Калимантанда, Сулу архипелагында, оңтүстік Филипинде (Минданао аралында), Сулавеси (1605), Ұлы Моғолдар империясының құрылуы (1526) - Дели сұлтанантының мұрагері, Ваджанаягара (1565) талқандалуы-Үндістандағы ең ірі үндіс мемлекеті - ислам позициясын нығайтты. XVIІ ғасырдың соңында Үндістан (оңтүстігінен басқа) бүкіл ислам қол астында болды.

Ислам алдында одан да кең мүмкіндіктер Еуропа мен Африкада ашылды. 1453 жылы Осман түріктері Константинополь қаласын алып, оны жаңа халифат, өз империясының астанасы етті. Оның құрамына бұрынғы Византия жерлері: Кіші Азия, балқан түбегі кірді. XVI ғасырда оған араб әлемі елдері, Мароккодан басқасы кірді. Ол империяның оңтүстік шекарасында африкандық сұлтанаттар өсіп, нығайды: Марокко, Сонгай, Кауина, Кано, Борну, Дорфур, Фунг, Адал. Экватордан оңтүстікке қарай - Шығыс Африка ірі орталықтары Момбас, Занзибар, Клва, Мозамбик, Софал. Бүкіл қара континеті (Конго мен Гвинея бас. оңт. басқа) ислам биледі. Оған қоса транссахара саудасы, Ұлы Жібек Жолы, Үнді мұхит бас. сауда коммуникациялары Мадагаскардан Қытайға дейін мұсылмандар қолында болды.

Жаңа заман қарсаңында ислам дүниежүзілік үстемдікке талапкер болды. 1526 жылы Панипат маңындағы шайқаспен бірге (Үндістанды Бабыр жаулап алды) қатар Махач (Виегрия) шайқасы болды - түріктерге батысқа қарай жол ашты. 1529 жылы Вена түбіндегі жеңіліске қарамастан мұсылман жаулап алу қаупі сақталды. Әскери-техникалық жағында ислам Еуропадан қалған жоқ. Түріктерде дүние жүзіндегі ең күшті артеллерия, әскер, флот, ол 1571 жылы Жерорта теңізімен Шығыс Атлантика суларында үстемдік етті.

Өркениет жанжалын көпшілік крест пен ай жанжалы деп түсінді. Батыс - елдер блогі басында - Италия, Испания, Бургундия, Нидерланды, Австрия, Чехия т. б. мемлекеттер, жалпы халқының саны - 33, 5 млн. адам (1500 ж. ) Шығыста біртұтас мұсылман елдері Жерорта теңізінің - 32 млн. XVI ғ. ортасында әр біржақ 150 мың жауынгер бірнеше жүз әскери кемелер шығарылатын еді. Бұл екі лагердің күресін ішкі қарама-қайшылықтарды шиеленістірді.

Батыста реформация және адам кейінгі ұзаққа созылған діни соғыстар 1534 -1648 жж., еуропалық өркениетті қиын жағдайға ұшыратты (тіпті жойып жәберуге дейін алып келді) . Мұсылмандар лагерінің бөлінуі құтқарды. Сефевидтер шииттік державасының құрылуы - олар өздерін суниттік исламға қарсы қойды, одан кейінгі иран-түрік соғыстары, үзіліспен 1514-1639 жж. дейін созылды, Шелал бірлігі 1596-1658 жж. түріктердің басқыншылығын тоқтатты. Түріктер Еуропаны жаулап алуды уақытша тоқтатып, ал кейіннен мүлдем бас тартты. XVI ғасырдан (1581 ж. ) бастап стратегиялық теңдік орнады, бір ғасырдан кейін Батыс пайдасына өзгерді, ол күрестің аяқталуы Колумб экспедициясының 1492 жылы Американы ашуы. Батыс өз үстемдігін теңіздерде, Атлант пен Үнді мұхит бассейінде орнатты. Ал осы жермен мұсылмандардың көп ең жолдары өткен еді. 1498 жылы португалдықтар Үндістан жағалауына келді де, 1509 жылы Диз шайқасында Египет флотын талқандап Үнді мұхит акваториясында өз бақылауын орнатты, 1514 жылы - Қытайға, 1542 жылы Жапонияға келді. Еуропалықтар-дың Шығыстағы жағдайды өзгертті. Оның тарихында жаңа кезең басталды. Бүкіл дәстүрлі құндылықтар мен саяси приориттер өзгерді.

Африка тарихын зерттеуде «Қара Африка» деген геосаяси ұғымға Солтүстік Африкада орналасқан Египет, Судан, Ливия, Алжир, Тунис, Марокко, Мавритания және ХХ ғ. басында ресми тәуелсіз танылған Оңтүстік Африка Республикасы, Эфиопия, Либерия мемлекеттері кірмейтін. «Қара Африканың» 90, 4% Англия, Франция, Германия, Италия, Белгия, Португалия, Испания елдеріне қарасты болған. I дүниежүзілік соғыстан кейін Германия отарлары өзара бөліске салынды 38 % және 77 мил. халқы бар жерлер Ұлыбританияға қараса, 43% және 51 мил. халқы бар жерлер Францияға қарады. 1910 жылы Француздық экваториалдық Африка әкімшілік орталығы құрылды. Оған Габон, Чад, Француздық Конго және Убанги -Шари кірді. Замбези өзенінің Оңтүстігіне қарай Ағылшын отар жерлері Кения, Уганда, Занзибар және Солтүстік Родезия кіретін. Орталық Африкада Белгияға қарасты Конго (Киншассе) Руанда және Бурунди орталық аймақтары қараған болатын. Африканың Тропикалық аймағы Солтүстіктегі 20 ⁰ -шы белдеуден Оңтүстіктегі 20 ⁰ -шы белдеу аралығын қамтиды. Соғыстан кейінгі Азиядағы бірнеше мемлекеттің тәуелсіздік алуы Еуропа отаршыларының одан ары қанау басталды. Екінші дүниежүзілік соғысы жылдарында Африка Еуропа елдері үшін ең маңызды шикізат және азық-түлік орталығына айналғанын барлығымыз білеміз. Соғыс біткеннен кейін әлеуметтік езгі одан әрі күшейді. Батыс Еуропа елдерінің басшылары ешқандай жеңілдік жасамайтынын мәлімдеді.

Осы тәуелсіздікке жету жолындағы күрестер әр мемлекетте әр түрлі жүрді. Бір елде партизандық соғыс жүргізілсе, екінші бір елде ереуілдермен шектелді. Африкадағы нақты айтсақ тропикалық және Орталық Африкада ұл -азаттық қозғалыстың үш кезеңі «бейбіт кезең» деп айтуға болады. Өйткені Африка халқы отарлаушыларға қарсы күрес ретінде ереуілдер демонстарциялар, митингтер өткізді және отар басшыларына сұраныс-питициаларын жіберумен шектелді. Бірақ та кейбір елдерде қарулы көтеріліске ұласып жатқан оқиғалар да бар.

Тікелей отарлық басқару жүйесінің басқа түрі де болды. г кейбірт Африкандықтарға метрополияның (отарлаушы елдің) тең құқылы азаматы болуына жол ашылды. Алайда мұндай азаматтықты кез-келгені ала-алмады. Мысалы, 1912 жылы «натурализация» заңына сәйкес кез-келген адам Француздық батыс Африкада туылса, Франция үкіметіне немесе мемлекеттік мекемеде 10 жылдан астам жұмыс атқарса, француз тілінде оқу-жазуды білсе, өмір сүруге керекті қаражаты болса азаматтығын алатын. Осы шарттарға сәйкес келсе Француз империясының тұрғыны болып есептелді. Осындай шарттарды Партугалдық отарлаушы әкімшілік жүйе қойды. Реми түрде «тағы халықтан» өркениетті халық қатарына өту үшін ақшасы бар болуы шарт. 30 жылдардың соңына қарай Француз отарларында «Қара нәсілді Европалықтар» 80 мың болса, ал Партугалдықтарды шамамен 26 мың болды. Жанама басқару жүйесінің тікелей басқару жүйесінен бір айырмашылығы болды. Мұнда отарлық шеңберінде отарлауға дейінгі дәстүрлі мемлекеттік және тайпалық бірлестіктері атқарушы билігін атқарды. Енді олар өздеріне ғана жұмыс істемей, отарлық әкімшілікке жұмыс істей бастады. Олардың нұсқауларын және айтқандарын бұлжытпай орындады. Жергілікті атқарушы билікті басшыларына, дәстүрлі түрде ақсүйектерге лауазымдарын қалдырды. Бұндай басшы отарлық әкімшілік алдында бір оқыс тірлік жасамаса, өмір бойы басқара беретін. Африкандық басшылардың жұмыстарын Ағылшын тәжінің атынан шығарылған үш заңға сәйкес атқарылды. Олар: «туземдік басқарушылар», «туземдік соттар», «түземдік табыс» деген заңдар.

1907 жылы біріні мәрте «туземдік басқарушылар» жөнінде заң Нигерияға қабылданды. Кейін келе Ағылшын отаршылардың барлығына таратылды. Осы заңға сйәкес жергілікті халықтар үстінен билікті Африкандық баслылар ресми мойындалды. Тайпа көсемдері метрополия жағынан қолдау алдау алды. Соның есебінен отарлық жүйеге жұмыс істеуге міндеттелді. Жергілікті басшыны ауыстыру, билігін бекіту немесе тоқтату құқы губернаторға берілді. Жергілікті әкімшілікке берілген жерде қоғамдық тәртіп және қауіпсіздікті бақылау жүктелді. Сонымен қатар жолдардың, базалардың, қоғамдық ғимараттар мен Европалық шенеуніктер тұратын қонақ үйлер мен арнайы салынған үйлерді бақылау міндеті жүктелді. 1913 жылы «түземдік соттар» заңы шықты. Осы заңға сәйкес соттың құзыры шектеліп, барлық Африкандық сот жүйесін Ағылшын шенеуніктері қатаң бақылап отырды.

Ағылшын резиденті жергілікті соттың төреғасын, оның орынбасарын және соттың кез-келген мүшесін қоюға немесе ауыстыруға құқылы еді. Ағылшын отарлық жүйесінің әкімшілігі Африка халықтарынан бұлжытпай жиналатын тікелей салыққа ерекше көңіл бөлді. Ал бұл салықты жинау жергілікті билік орындарына жүктелді. 1904 жылы қабылданған «түземдік табыс» заңына сәйкес Ағылшын отарларында жергілікті қазына жинау қоры әкімшілікті қаржыландырды. Тропикалық Африкадағы Британ иеліктерінің жоғарғы билігі Ағылшын тәжінің өкілдері губернаторлардың қол астына шоғырланды. Оларға бекітілген жұмыстарды отарлық секретариаттар атқарды. Секретариаттар мен губернаторлар қаржыны бақылап, темір жолдардың салынуын, телеграфтардың жұмысын және ең бастысы әскери күштерді басқарды. Сонымен қатар елдегі минералдық ресурстар және өкілдегі бағалы шикізаттарды зерттеу мәселесін қадағалады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.