Орталық нерв жүйесінің интеграциялаушы қызметтері

1. ОЖЖ интеграциалаушы қызметі.
2.Адамдағы шартты рефлекстері
3.Ми сыңарларының қыртысы.
4.Мидың жоғарғы бөлшектерінің өткізгіш жолдары.

ОЖЖ интеграциалаушы қызметтері анализатордың қабылдаған сигналдары өңдеу, қорзғалу және ветативті орталықтарды басқарумен байланысты емес. Олар ұйқы-ояу күйі циклы, сана, сөйлеу мен ойлау, ес және эмоция сиқты құбылыстардың негізін құрайды. Бұл қызметтер ми қыртысының екі ірі бөлігінде-лимбиялық жүйе мен жаңа қыртыста (неокортесте) шоғырланған деп есептеледі. Бұларда жүріп жатқан физиологиялық процестердің мәніне, табиғатын доминанта және шартты рефлекстер арқылы түсіндіруге болады.
А.А.Ухтомский реттеуші қатынастардың негізін құраушы ретінде доминанта прпинципін ұүсынды. Ол Ч.Шерринктонгтың аппаратарға афферентті әсерлердің конвергенсиясы пікіріне сүйенеді. Бірақ Н.Е.В.Веденскийдің жүйке жүйесінің қарым-қатынасының доминантасы туралы пікірі ғана доминанта түр пікірді қалыптастыру,а мүмкіндік берді. Яғни жүйке-орталықтарының функционалдың жағдайы және жұмысшы органның сипаттамасы-жүйке іс-әрекетінің жұмысшы принципінде және мінез-құлық векторында. Доминанта организмнің нақты мінез-құлықтың орындауына жасырын алдан-ала дайындығы ретінде рефлекторлы реакциялардың (шартты және шартсыз) тітіркендіргіштерге жауабының пайда болу мүмкіншілігін анықтайды. Сеченовты ирпадиация қозудың жоғарылау ошағына қарай жүруіне зейін аударған. Ухтомский бойынша мұндай ошақтың қалыптасу ролін анықтайтын станионарлы қозу жағдайы. Егер бұл тітіркендіргіштердің қозу жағдайы төмен болса, оларды доминанта деңгейіне дейін, оларға келетін жүйкелердің әсері арқылы жоғарлауы мүмкін, яғни онда қозуды жоғарылатады.
Егер қозу орталықтарында оның деңгейі өте жоғары болса, онда жаңа қоу елгенде оны тежеу эффекті пайда болады.
Доминантты ошақтың негізгі ерекшелігі оның жоғары қозғыштығы болып табылады. Яғни келетін қозу толқындарына қабылдануы және орталықтың бұл қозуларды қосу қабілеті. Доминанталы ошақта қозудың белгілі станционарлы деңгейі қалыптасады, ол алдын табалырыққа дейінгі қозуды қосуға және ошақтағы сезгіштік жоғарлағанда оптималды жұмыс істеу жағдайыеа өткізуге мүмкіндік туғызады.
Сондықтан қозулар қосу рефлекс кезінен өткенненкейін доминантаға айналады. Сонымен қатар олар доминанта кезеңінен өткеннен кейін шарты рефлекске айналады.
Доминантаның қалыптасуына процесінде негізгі роль атқаратын ере жүретін тежелу процесі. Бұл орталықтан және шеткі бөлімнің ұщтарынан келетін қозу, яғни өз деңгейінде импульстарға тікелей қатысы бар және жауап қайтару мүмкіншілігі. Ережүретін тежелу өз уақытында болу қажет яғни органдардың және организмнің жұмыс істеуін реттеуге маңызы бар. Тежелу процесі доминантаны түзеді және қолдайды. Сонымен қатар оның функциясын жоюда мүмкін яғни доминантаның өзі тоқтауы мүмкін.