Инвестициялық қызметтің мәні мен принциптері



Жоспары:

1. Инвестициялық қызметтің мәні мен принциптері

2. Күрделі қаржы жұмсалымы

3. Қоржындық инвестицияның тиімділігі
Инвестициялық қызметтің мәні мен принциптері
Негізгі қорға қаржы жұмсау (өндірістің негізгі қоры) босалқы қорларға, резервтерге, сондай-ақ пайда, дивиденд және басқа да табыс табу мақсатымен құнды қағаздар шығаруға ұзақ мерзімді капитал бөлуді инвестиция деп атайды. Инвестицияны материалдық-заттық және ақшалай нысана бөлуге болады. Материалдық-заттық инвестиция – ол салынуға тиісті өндірістік және өндірістік емес объектілер, жабықтар, машиналар және т. б., сонымен қатар, ол – ауыстыруға немесе техникалық парктерді кеңейтуге, материалдық заттарды басқа инвестициялық тауарларды арттыруға бағытталған, ал инвестицияның ақшалай нысаны болса, ол – ақшалай капиталдың материалдық-заттық инвестициясын жасауға, инвестициялық тауарларды қамтамасыз етуге жұмсалады.
Өндірістергі жалпы инвестицияны өнім инвестиция деп атайды. Ол – негізгі капиталдың (негізгі қор) артуын қолдауға бағытталады. Жалпы инвестиция біріктірушінің екеуінен қосылады. Оның ішінде біреуі – амортизация. Ол – негізгі өндіріс құралдарының ұдайы тозу және оның құнын өндірілетін өнімге көшіру процесі.
Екінші біріктіруші таза инвестиция – бұл капиталдың қаржы жұмсау негізгі қорларды арттыру, өсіре беру, ғимараттар салу, өндіру және қондыру, қосымша жабдықтар, қолда бар өндіріс қуаттылығын жаңғырту мақсатында іске асырылады. Материалдық өндіріс салаларындағы инвестициялармен қатар, олардың едәуір бөлігі әлеуметтің-мәдени саларына, яғни ғылым, білім, денсаулық , дене шынықтыру, спорт, қоршаған табиғи ортаны қорғай, осы салалардағы қолданылып жүрген техника мен технологияларды одан әрі жетілдіруге жұмсалады.
Кәсіпорынның инвестициялық қызметі – оның жалпы шаруашылық қызметінің ажыратылмайтын бөлегі болып табылады. Кәсіпорынның экономикасында инвестицияның маңызы орасан зор. Қазіргі өндіріс үшін ұзақ мерзімді факторлардың маңызының өсуі ерекше. Егер де кәсіпорын ойдағыдай жұмыс істейтін, өнімнің сапасын арттыратын, шығындарды азайтатын, өндіріс қуаттарын кеңейтетін, өзінің шығарған өнімдерінің бәсекеге жарамдылығын арттыратын және рынокта өзінің жайғасымын нығайтатын болса, онда капитал салу қажет және оны салу пайдалы. Сондықтан да оған инвестициялық стратегияны мұқият әзірлеп, жоғарыдағы айтылған мақсаттарға жету үшін оны үнемі жетілдіріп отыруы қажет.
Сонымен, жалпы түріндегі инвестиция ақша қаражаты ретінде, банктік салықтар, акциялар және басқа да құнды қағаздар, оның ішінде тауар белгілеріне, несиелер, кез-келген басқа да мүліктер немесе мүліктер құқығы, зиялы құндарды кәсіпкерлік қызмет объектілеріне немесе басқа да қызмет түрлеріне пайда (табыс) және әлеуметтік нәтижеге жету мақсатына пайдаланады.
Инвестициялық қаржы жағынан анықтамалығы – бұл табыс табу мақсатында шаруашылық қызметіне жұмсалатын активтердің (қаржы) барлық түрлері. Ал экономикалық жағынан экономикалық анықтамалығы – құруға, кеңейтуге, қайта құруға, негізгі капиталды экономикамен жарақтандыруға, сол сияқты айналмалы да капиталға осымен байланысты емес өзгерістерге жұмсалатын табыстар деп түсіндіруге болады. Шынын айтқанда, олар – материалдық босалқы қорлардың өзгерістері көп ретінде негізгі капиталға жұмсалатын шығыстар қозғалысын түсіндіреді.
Нарықтық экономикада инвестиция кез-келген формаларды қаржы жұмсау процесі ретінде табыс табуға немесе қандай да болмасын басқа да нәтижеге жетуге тығыз байланысты.
Инвестиция – бұл ресурс, оны жұмсай отырып, бағаланған нәтижеге жетуге болады. Сонымен, инвестицияның мәні инвестициялық қызметтің екі жағын өзіне топтастырады: ресурс шығындары және нәтижелілік, яғни инвестициялар өз нәтижелерін бермесе, онда олар пайдалы болғаны.
Инвестициялар қаржы ресурстарын пайдалануды қысқа мерзімді немесе ұзақ мерзімді күрделі қаржылар фирмасында жүзеге асырылады. Инвестициялардың түрлері бойынша тәуекелдік (венчурлік), тікелей, портфельдік және аннуитеттік болып бөлінеді.
Пайдаланылған әдебиет: “Кәсіпорын экономикасы”


Авторлары: А. Қ. Мейірбеков
Қ. Ә. Әлімбетов

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:   
Инвестициялық қызметтің мәні мен принциптері
Негізгі қорға қаржы жұмсау (өндірістің негізгі қоры) босалқы
қорларға, резервтерге, сондай-ақ пайда, дивиденд және басқа да табыс табу
мақсатымен құнды қағаздар шығаруға ұзақ мерзімді капитал бөлуді инвестиция
деп атайды. Инвестицияны материалдық-заттық және ақшалай нысана бөлуге
болады. Материалдық-заттық инвестиция – ол салынуға тиісті өндірістік және
өндірістік емес объектілер, жабықтар, машиналар және т. б., сонымен қатар,
ол – ауыстыруға немесе техникалық парктерді кеңейтуге, материалдық заттарды
басқа инвестициялық тауарларды арттыруға бағытталған, ал инвестицияның
ақшалай нысаны болса, ол – ақшалай капиталдың материалдық-заттық
инвестициясын жасауға, инвестициялық тауарларды қамтамасыз етуге
жұмсалады.
Өндірістергі жалпы инвестицияны өнім инвестиция деп атайды. Ол –
негізгі капиталдың (негізгі қор) артуын қолдауға бағытталады. Жалпы
инвестиция біріктірушінің екеуінен қосылады. Оның ішінде біреуі –
амортизация. Ол – негізгі өндіріс құралдарының ұдайы тозу және оның құнын
өндірілетін өнімге көшіру процесі.
Екінші біріктіруші таза инвестиция – бұл капиталдың қаржы жұмсау
негізгі қорларды арттыру, өсіре беру, ғимараттар салу, өндіру және қондыру,
қосымша жабдықтар, қолда бар өндіріс қуаттылығын жаңғырту мақсатында іске
асырылады. Материалдық өндіріс салаларындағы инвестициялармен қатар,
олардың едәуір бөлігі әлеуметтің-мәдени саларына, яғни ғылым, білім,
денсаулық , дене шынықтыру, спорт, қоршаған табиғи ортаны қорғай, осы
салалардағы қолданылып жүрген техника мен технологияларды одан әрі
жетілдіруге жұмсалады.
Кәсіпорынның инвестициялық қызметі – оның жалпы шаруашылық қызметінің
ажыратылмайтын бөлегі болып табылады. Кәсіпорынның экономикасында
инвестицияның маңызы орасан зор. Қазіргі өндіріс үшін ұзақ мерзімді
факторлардың маңызының өсуі ерекше. Егер де кәсіпорын ойдағыдай жұмыс
істейтін, өнімнің сапасын арттыратын, шығындарды азайтатын, өндіріс
қуаттарын кеңейтетін, өзінің шығарған өнімдерінің бәсекеге жарамдылығын
арттыратын және рынокта өзінің жайғасымын нығайтатын болса, онда капитал
салу қажет және оны салу пайдалы. Сондықтан да оған инвестициялық
стратегияны мұқият әзірлеп, жоғарыдағы айтылған мақсаттарға жету үшін оны
үнемі жетілдіріп отыруы қажет.
Сонымен, жалпы түріндегі инвестиция ақша қаражаты ретінде, банктік
салықтар, акциялар және басқа да құнды қағаздар, оның ішінде тауар
белгілеріне, несиелер, кез-келген басқа да мүліктер немесе мүліктер құқығы,
зиялы құндарды кәсіпкерлік қызмет объектілеріне немесе басқа да қызмет
түрлеріне пайда (табыс) және әлеуметтік нәтижеге жету мақсатына
пайдаланады.
Инвестициялық қаржы жағынан анықтамалығы – бұл табыс табу мақсатында
шаруашылық қызметіне жұмсалатын активтердің (қаржы) барлық түрлері. Ал
экономикалық жағынан экономикалық анықтамалығы – құруға, кеңейтуге, қайта
құруға, негізгі капиталды экономикамен жарақтандыруға, сол сияқты айналмалы
да капиталға осымен байланысты емес өзгерістерге жұмсалатын табыстар деп
түсіндіруге болады. Шынын айтқанда, олар – материалдық босалқы қорлардың
өзгерістері көп ретінде негізгі капиталға жұмсалатын шығыстар қозғалысын
түсіндіреді.
Нарықтық экономикада инвестиция кез-келген формаларды қаржы жұмсау
процесі ретінде табыс табуға немесе қандай да болмасын басқа да нәтижеге
жетуге тығыз байланысты.
Инвестиция – бұл ресурс, оны жұмсай отырып, бағаланған нәтижеге
жетуге болады. Сонымен, инвестицияның мәні инвестициялық қызметтің екі
жағын өзіне топтастырады: ресурс шығындары және нәтижелілік, яғни
инвестициялар өз нәтижелерін бермесе, онда олар пайдалы болғаны.
Инвестициялар қаржы ресурстарын пайдалануды қысқа мерзімді немесе
ұзақ мерзімді күрделі қаржылар фирмасында жүзеге асырылады.
Инвестициялардың түрлері бойынша тәуекелдік (венчурлік), тікелей,
портфельдік және аннуитеттік болып бөлінеді.
Венчурлік капитал – үлкен тәуекелге байланысты жаңа саладағы қызмет
көрсетудегі жаңа акциялар формасында шығарылатын инвестициялар болып
табылады. Венчурлік капитал жұмсалған қаржының үлкен өтемділігі есебіндегі
өз өзінен байланысты емес жобаларды инвестициялайды. Ол өзіне түрлі
формадағы капиталды қалыптастырады: несиелік, акционерлік, кәсіпкерлік.
Тікелей инвестициялау – шарушылық субъекттілердің табыстар
түсіруіне және осы субъектіні басқаруға қатысу құқығын алу мақсатындағы
жалға капиталға жұмсалуы болып табылады.
Портфельдік инвестициялар – портфельді қалыптастыруға байланысты
(түрлі инвестициялық құндар жиынтығы) және құнды қағаздарды сатып алу, сол
сияқты басқа да активтер болып есептеледі.
Аннуитеттік – тұрақты аралық уақыт арқылы садымшыға елеулі табыс
әкелетін, сақтандыру және зейнетақы қорларына жұмсалатын қаржыларды
көрсетеді.
Еліміздің инвестициялық саясаты ірі салымдарды қаржыландыру үшін
жағдайлар жасауға, тауар өндіру және қызмет етуді жоғары тиімділікпен нарық
қатынастары субъектілерінің сұраныстарына сәйкес ұлғайтуға бағытталуы тиіс.
Қазақстан экономикасын тұрақтандыру және дамытудың маңызды жолдарының
бірі – инвестициялық қызметті ұлғайту, ең алдымен еліміздің ішкі
резервтерін жұмылдыру және көбірек тиімді пайдалану болып табылады.
Қазақстан тәуелсіздікке қол жеткізген күннен бастап экономикалық
жағдайды тұрақтандыру, ішкі экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және
инвестициялар тарту жөніндегі саясатты белсенді жүргізе бастады. Қазіргі
уақытта жүргізілген нарықтық экономиканың оң нәтижелерін айқын көруге
болады. Міселен, Халықаралық валюта қорының мәліметтері бойынша 1999жылы
Қазақстан жан басына инвестиция тарту көрсеткіші бойынша ТМД елдері ішінде
алғашқы орындардың бірін иеленді.

1993 – 1999 жылдары Қазақстан Республикасына шет елдердің тікелей
инвестицияларының салалар бойынша келіп түсуі
( Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің деректері бойынша )

МЛН. ДОЛЛАР

1993 – 1999 ж.ж. 1999 ж.
игерілгені % игерілгені %
Барлығы 7229,2 100 1799,3 100
Оның ішінде:
Мұнай-газ кешені 3764,5 47,5 1529,5 84,7
Түсті металургия 1907,5 24,1 51,2 2,8

Қазақстан экспорты мен импортындағы жекелеген елдердің үлес салмағы

Экспорт Импорт

1995 1996 1997 1998 1999 1995 1996 1997 1998 1998 Барлығы
100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 оның ішінде
Германия 3,3 3,1 5,4 5,2 5,9 5,2 4,7 8,5 8,4 7,8
Италия 2,7 3,3 5,5 9,1 7,5 0,8 1,0 2,0 2,1 2,9 Россия 45,1
42,0 35,2 29,6 19,8 49,9 54,8 45,8 39,4 36,7 Ұлыбритания 2,1
3,9 8,4 8,9 3,4 2,2 1,8 3,3 5,0 6,3 Қытай 5,7 7,8 6,8 7,0
8,5 0,9 0,8 1,1 1,2 2,2 Швейцария 3,6 3,6 4,4 6,2 5,3 1,5
1,1 1,2 1,5 1,2 Өзбекстан 2,9 3,4 2,3 2,2 1,2 7,1 2,1 1,5
2,2 2,4 Украина 2,3 3,6 4,7 4,8 2,1 2,3 2,2 2,2 2,1 1,6
Еліміздің инвестициялық саясаты ірі салымдарын қаржыландыру үшін
жағдайлар жасауға отандық және шетелдік қаражаттарды келтіруге, тауар
өндіру және қызмет көрсетуді үлкен тиімділікпен нарық қатынастары
субъектілерінің сұраныстарына сәйкес ұлғайтуға бағытталуы тиіс.
Жеке инвесторлар мемлекеттік инвесторларға қарағанда коммерциялық
табысты көбейтуге өте құштар. Олар тауарларды және қызмет көрсетуді
сұраныстармен ұштастыра отырып арттыруға, өндірістің түрлі жобаларымен
нағыз тиімділерін пайдалануға тырысады. Міне, сондықтан да, жеке
инвесторлардың өндірісті дамыту белсенділігін қолдай отырып, мемлекет
тарапынан оларға қолайлы жағдайлар жасауға, атап айтқанда, салық салу,
несие беру, кедендік пошлиндар жағынан едәуір жеңілдіктер беруге тиіс.
Қазақстан үкіметі 1996 жылы 1996-1998 жылдарға арналған мемлекеттік
инвестициялық бағдарлама қабылдады. Бұл бағдарламаға қаржылық секторды,
құқықтық реформаны, мұнай және газ өнеркәсібін, су ресурстарын, энергетика,
көлік, ауыл шаруашылығын, құрылысты, коммуналдық шаруашылықты, шағын және
орта бизнесті қолдауды дамытудың жобалары енгізілді.
Соңғы жылдары біздің республикамызда шетел инвестицияларымен
(қаржымен) жұмыс істейтін кәсіпорындардың санының көбейе түскені мәлім.
Қазіргі кезде республикамыздағы инвестициялық тапшылық аса күрделі
проблемалардың бірі болып отыр. Осыған орай, өндіріске қажеттілігі туып
отыр. Нарықтық экономиканың жаңа кезеңінің мақсаттарына тек шетелдік
инвестициялардың белсенді түрімен қатысуымен олар үшін барынша қолайлы
жағдай жасалуымен ғана қол жетеді, өйткені қор жинайтын ішкі көздер бізде
әзірше жеткіліксіз.
Күрделі қаржы жұмсалымы.
Күрделі қаржы өндірісті дамытудағы инвестицияның негізі ретінде бұл
жаңадан салынатын құрылысқа, көбейтуге, қайта құруға,техникамен қайта
жабдықтау және қолданыстағы өндірісті қолдауға, айналым қаржыларының өсуіне
және материалдық емес активтерге қаржы жұмсау.
Күрделі қаржы – капитал жасаушы инвестицияның құрамды бөлігі. Олар
жасауға және негізгі қорларды ұдайы жаңғыртуға бағытталған шығындар.
Күрделі қаржы кәсіпорынның тіршілік етуінің қажетті жағдай болып табылады.
Күрделі қаржы құрамына кіретіндер: құрылыс – монтаж жұмыстарына
келетін шығындар; ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Кәсіпорынның қаржысы. Қаржылық есеп принциптері
Инвестициялық саясат және инвестициялық қызметті басқару
Инвестициялық жобаларды экономикалық бағалау әдістері
Кәсіпорынның инвестициялық саясатындағы кедергілер
Өндірісті кеңейту инвестициясы
Банктік құқық – банк жүйесіндегі кешенді құқық ролі
Кәсіпорынның инвестициялық қызметін талдау
Инвестициялар жайлы
Инвестициялық нарықта коммерциялық банктің әрекеттерінің түрлері
Инвестициялық банктер
Пәндер