Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университетінің ғалымдарының отандық тарихты дамытудағы рөлі

Қазақстанның ең алғашқы жоғарғы оқу орны 1934 жылы ашылған Абай атындағы педагогикалық институты бүгінгі күні Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университет дәрежесіне жетіп, 75 жылдық мерейтойын тойлап отыр. Аталған жоғарғы оқу орнында сан мыңдаған түлектер жан-жақты білім алып, еліміздің түкпір-түкпірінде қызмет атқарып жүр. Университетте шәкірттерін әр түрлі мамандыққа баулып, білім нәрімен сусындатып жүрген белгілі ғалымдар мен ұстаздар қызмет істейді. Солардың қатарында Қазақстанның болашағына, өркениетті ел болып дамуына қажетті педагог-кадрлар дайындау ісімен ғана айналысып қоймай, Отандық тарихтың қыр-сырына үңіліп, кешенді зерттеулер жүргізген тарихшы-ғалымдардың еңбектері бүгінгі күні республикаға және шетелдерге танымал болып отыр..
Қазақстандағы ең алғашқы жоғарғы оқу орнындағы тарих факультеті алғашқы кезеңде (1934 ж.) тарих-экономика факультетінің, кейіннен тарих-филология (1968 ж.) факультетінің негізінде құрылып, еліміздегі орта мектептерге маман ұстаздар даярлау ісіне қажетті жағдайлар туғызылды. Факультеттің ең алғашқы деканы Е.В.Федоров (1836-1838 жж.) педагогикалық институтқа басшылық етумен қатар тарих ғылымы саласында Бөкей ордасындағы көтеріліс тарихына, Қазақстандағы 1905-1907 жж. революция мен патша үкіметінің отарлау саясатының жүргізілу барысына арнап бірнеше іргелі зерттеу еңбектерін жазды. Факультетте ұзақ жылдар бойы ғалым-тарихшы, қазақ халқының қалыптасуы тарихын зерттеуші, шешендік өнердің шебері Х.М.Әділгереев дәріс оқыды, кейіннен ол институт ректоры қызметін атқарып, өзінің ғылыми еңбектерімен, дәріс оқу шеберлігімен студенттер мен әріптестері арасында зор беделге ие болды. Ұстаз-тарихшының еңбегі институт ұжымы тарапынан бағаланып, оның атына тарих факультетінде аудитория ашылды, ғалымның қоғамдық-саяси, ғылыми мұраларын насихаттайтын бұрыш жасалып, еңбектері қойылды. Соғыс жылдарында факультет студенттеріне белгілі ғалымдар түркітанушы А.А.Соколов, этнограф В.Н.Кун, атақты академиктер А.М.Панкратова, Е.В.Тарле дәріс оқыды. Ал соғыстан кейінгі жылдары тарих факультетінде ьелгілі педагог-әдіскер А.П.Чижов, белгілі тарихшылар – А.Н.Коваленко, А.И.Кузнецов (1947-1969 жж. КСРО тарихы кафедрасының меңгерушісі), , И.И.Копылов, Б.П.Гуревич, В.Лызлов, С.К.Бакшылов (жалпы тарих кафедрасының меңгерушісі, жоғары мектептің еңбек сіңірген қызметкері), А.А.Ахметжанов, О.С.Сексенбаев, Т.Ж.Шойынбаев жемісті еңбек етіп, мыңдаған шәкірттер тәрбиеледі..