Еңбекті ұйымдастыру,қалыпты ету және еңбекті төлеу

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

«Еңбекті ұйымдастыру, қалыпты ету және еңбекті төлеу» пәнінің мақсаты ғылыми негіздер және еңбек үрдістерін жобалаудың практикалық әдістері, еңбек нормаларын белгілеу, еңбекті төлеу мен ынталандыру бойынша білімдер кешенін қалыптастыру болып табылады.

Бұл пәнді үйренгеннен кейін студенттер білуі керек:

Ұйымның принциптерін, еңбектің реттелуін және материалдық ресурстарды, еңбек үрдісі құрылымын, жұмыс уақыты шығындарын және еңбектің реттелуін үйрену әдістері, рмативтерді құрастыру тәртібі және еңбек нормаларын есептеу әдістемесін, жұмысшылар еңбегін ұйымдастыруды жетілдірудің негізгі бағыттарын, ИТР және қызметкерлер, еңбек төлемін ұйымдастыру әдістерін білу;

Жұмыс уақытын қолдану деңгейлерін талдауды және еңбекті ұйымдастырудың рациональды дәрежесін, еңбек үрдісін жүргізудің қалыпты нұсқаларын таңдауды, техникалық, экономикалық, психофизиологиялық және әлеуметтік факторлар кешені есебінен еңбектің ғылыми негізделген нормаларды белгілеу, ірілендірудің түрлі дәрежелерінің нормативтерін белгілеу, еңбекті төлеу жүйесі мен түрлі формаларын жетілдіру және қолдануды білу.

1. Еңбекті ұйымдастырудың ғылыми-әдістемелік негіздері

Еңбек - адамның мақсатқа құрылған саналы қоғамдық-пайдалы қызметі нәтижесінде шығарылған материалды адамдық қажеттілікке қолайлы ету болып табылады. Осы негізде тұтынушылық баға жасалады.

Нақты еңбекті ұйымдастыру келесідей міндеттерді шешу мақсатына ие болады:экономикалық, психофизиологиялық, техникалық және әлеуметтік.

Еңбектің нормалануы мен ұйымдастырылуының ғылыми негіздемесін келесідей үш топқа бөлуге болады:әлеуметтік-экономикалық, техника-техникалық және психофизиологиялық.

Еңбекті ғылыми ұйымдастыруды(ЕҒҰ) ендіруде пайда болуы ғылыми-техникалық дамумен шарттас келген, еңбек психологиясы мен физиологиясымен тығыз байланысты жаңа ғылыми пәндердің қорытындылары мен жетістіктері ескерілуі керек. Бұлар:биомеханика, эргономика, инженерлік психология, өндірістік эстетика және басқалар.

Жұмысқа қабілеттілік - еңбектің жеке өнімділігінің физиологиялық негізі.

Физиологиялық және экономикалық көзқарас жағынан «жұмысқа қабілеттілік» ұғымымен «еңбек тиімділігі» ұғымы байланысты.

Адамның жұмысқа қабілеттілігіне еңбектің ауырлығы мен бір сарындылығы әсер етеді.

2. Еңбекті басқару және оның ұйымдастырылуын жетілдіру

2. 1 Нормалар мен бағалаулар

Еңбектің нормалануы -арнайы жұмысты орындау үшін қажетті тірі еңбектің санын анықтау.

Жұмысшылардың уақыт нормасы - өнім бірліктерін орындауға бекітілген уақыт саны.

Еңбек шығыны нормасы - өнім бірліктерін орындауға бекітілген

еңбек шығыны саны.

Шығарылу нормасы - уақыт бірліктерінде өндірілуі қажет өнім саны.

Машинаның уақыт нормасы - өнім бірліктеріне бекітілген машиналарды қолдану ұзақтығы.

Машина өнімділігінің нормасы - уақыт бірліктерінде машина өндіретін өнімдер саны.

Норма элементарлы және іріленген болып келуі мүмкін.

Еңбектің тура нормалануы уақыт нормасы негізінде жүргізілмеген жағдайда жиынтық санның нормативтері мен қызмет көрсетілу нормалары белгіленеді.

Қызмет көрсету нормасы -арнайы ұйымдастырушылық-технологиялық жағдайында ауысым ағымында біліктілігі сәйкес қызметкермен қызмет етілетін құралдар бірліктерінің шартты саны.

Қызмет көрсету уақытының нормасы - арнайы өндірістік жағдайлардағы құралдар бірліктерінің ауысым(бір айда) ағымында қызмет көрсетуіне қажет уақыт саны.

Жұмыс істейтіндердің сандық нормативтері - арнайы ұйымдастырушылық-технологиялық жағдайлардағы персоналдар санының бұл жұмысты орындау үшін қажет персонал еңбегі шығынының жиынтық өлшемі.

Өнеркәсіптің әртүрлі салаларында нормалар мен бағалаудың түрлі жүйесі әрекетте болады. Құрылыста орындалатын жұмыстарда көбінесе бірыңғай, ведомствалық, жергілікті және типтік нормалар мен бағалаулар болады.

2. 2 Еңбектің ғылыми ұйымдастырылуы және оның даму тарихы

Еңбектің ғылыми ұйымдастырылуы(ЕҒҰ) - бұл техника мен адамдарды бірыңғай өндірістік процесте мейлінше тиімді байланыстыратын және еңбек өнімділігін жоғарылату мен адам денсаулығын қамтамасыз ететін өндіріске жүйелі ендірілген ғылым жетістігі мен тәжірибе алмасу негізіндегі еңбектің ұйымдастырылуы.

Еңбек туралы ғылымның даму тарихы Де-ля-Гир, Амонтон, Бернулли,

Эйлер, Де-Камюс және т. б. француз оқымыстыларының атымен тығыз байланысты ХVІІ ғасырдың екінші жартысында басталады.

ХІХ ғасырдың соңында АҚШ-та Тейлор жүйесі деп аталатын жұмыс процесін рациональды ұйымдастыру жүйесі пайда болды. Франк Джильберт осы бағыттағы жұмысты жалғастырушы болып табылды.

Еңбек туралы ғылымның дамуы кеңес кезеңінің басында яғни ХХ ғасырдың 20-жылдармен сәйкес келеді. Ол уақыттағы ең атақты мекемелердің ішінде «Время» Лигасы, Орталық еңбек институты (ОЕИ)

болды. «Время» журналы шығып тұрды. НОТ бойынша 1-Бүкілресейлік және 2-Бүкілодақтық конференциялары өткізіледі. 1966 жылы Бүкілодақтық Ғылыми-зерттеу және еңбекті жобалау институты(БҒИЖИ) құрылады.

2. 3 Еңбекті ғылыми ұйымдастыруды(ЕҒҰ) жетілдіру

Қазіргі жағдайдағы НОТ жетілдірілуі келесідей негізгі бағыттар бойынша өтеді:

Еңбектің кооперативтенуі мен бөлінуінің рациональды формаларын ендіру.
Кадрларды дайындау және біліктілігін жоғарлату.
Еңбек процесін ұйымдастыру.
Жұмыс орындарына қызмет көрсету және ұйымдастыру.
Еңбек пен демалыстың рациональды күн тәртібін, қолайлы жағдаймен қамтамасыз ету.
Еңбекті жоспарлауды жетілдіру.

3. Еңбектің бөлінуі мен кооперациясы

Еңбектің бөлінуі - бірлескен еңбек процесінде жұмыс істей тін жұмысшылар қызметінің шектелуі.

Еңбек бөлінісі жалпы, жеке және дербес болып бөлінеді. Мұнымен бірге, еңбек бөлінісі келесідей түрлерге бөлінеді: қызметтік, кәсіби-технологиялық, біліктіліктік.

Еңбек қызметінің бөлінісі(дифференциациясы) профессия(кәсіп) мамандық, біліктілік сияқты ұғымдардың туындауын анықтайды.

Профессия(Кәсіп) жұмысшының қандай да бір еңбек қызметін анықтайды.

Мамандық кәсіп аймағындағы қызметтің нақты көлемін көрсетеді.

Біліктілік - жалпы және арнайы дайындықтың, сол сияқты қандай да бір күрделі жұмыстардың орындалуына қажетті практикалық тәжірибенің жиынтығы.

Еңбектің рациональды бөлінуі - орындаушылар арасындағы еңбек процестері мен операцияларының мейлінше мақсатты бөлінісі. Еңбек бөлінісінің рациональды түрлерін жасауда экономикалық, физиологиялық және әлеуметтік-психологиялық аспектілерін ескеру қажет.

Еңбектің бөлінісі оның кооперацияларымен үзіліссіз байланысты.

Еңбек кооперациясы - өндіріс процесіндегі жұмысшылардың бірлескен қатысуының рациональды формаларының бекітілуі.

Жұмысшы еңбегі кооперациясы келесідей түрлерге бөлінеді:өндірістік, цехтық, бригада ішілік және звеналық.

Бригада -жұмысшы еңбегі кооперациясының негізгі формасы. Ол өндірістік тапсырмаларды бірлесіп орындау үшін біріккен бір немесе бірнеше кәсіптің түрліше біліктілігіндегі жұмысшылардың ұйымдасып ресімделген еңбек ұжымы.

Өндірістік тәжірибеде бригадалардың екі негізгі типі-мамандандырылған және кешендік түрлері қалыптасты.

4. Жұмыс орындарын ұйымдастыру және қызмет көрсету

Жұмыс орны деп жұмыс орындаушының еңбек қызметі жүргізілетін

қажетті техникалық құралдармен қамтылған аймақты атайды.

Жұмыс аймағы -өндіріс процесіндегі арнайы технологиялық тізбелікке сәйкес келетін жұмыс өндірісіне арналған өндіріс алаңы немесе құрылымдар, ғимараттардың бір бөлігі.

Жұмыс майданы -арнайы жұмыс түріндегі өндіріске дайындалған жұмыс аймағы.

Бір бригадаға арналған жұмыс аймағы ЗАХВАТКАны құрайды, ал бір звена үшін - бөлік. Жұмыс орындарын ұйымдастыру мен жобалау кезінде олардың жоспарламасы, жарықтылығы және қызмет көрсетілуі алдын-ала қарастырылады.

Жұмыс орны өндірістік операцияларға сәйкес орындалу үшін қажетті жарықпен қамтылуы қажет. Негізінен жарық элементінің төрт түрі болады:негізгі өндірістік құрал-жабдық, қосымша құрал-жабдық, технологиялық және ұйымдастырушылық ОСНАСКА.

Жұмыс орындарына рациональды қызмет көрсетуді қамтамасыз етудің маңызды бағыттары:

Жұмыс орындарын материалдармен, бөлшектермен және конструкциялармен кешенді және өз уақытында қамтамасыз ету.
Механизацияның құралдары мен құрал-жабдықтарына профилактикалық қызмет көрсету, сол сияқты құралдарды, оның қосымшаларын, инвентарлы құрылымын ауыстыру және түзету, жөндеу.
Жұмыс орындарына энергияны, суды, басқа ресурстарды және шығыс материалдарды үзіліссіз беру.
Жұмыс орындарында еңбектің қауіпсіз жағдайын жасау.
Жұмысшыларға санитарлы-гигиеналық қызмет көрсету.
Жұмысты орындаушыларға тапсырмалар мен техникалық құжаттарды уақытылы жеткізу.
Жұмыс сапасына бақылау жасау.
Еңбек эстетикасы(әсемдігі) талаптарын сақтау.

Жұмыс орындарының аттестациясы мен рационализациясы - еңбек ресурстары бар жұмыс орындарын баланстауды қамтамасыз ететін және еңбек өнімділігін жоғарылататын өндірістік әлеуетті тиімді қолдану бойынша резервтар әрекетіне бағытталған мерзімді ұйымдастырушылық іс-шаралардың жүргізілу жүйесі.

5. Еңбектің озық әдістері, жұмысшылардың біліктілігін жоғарылату және дайындау

5. 1 Еңбектің озық әдістерін үйрену және тарату

Жинақтау яғни еңбек процесінің рационализациясы мен оны үйрену(еңбек тәсілдері мен олардың қозғалысын құрайтын операциялар), сол сияқты олардың әдістерінің орындалуы ЕҒҰ негізгі міндеттерінің бірі болып табылады.

Еңбектің озық әдістерін анықтауда келесідей талаптар басшылыққа алынады:

1) Табиғи өлшенімдегі жоғары шығарылым жиынтығы мен оның тұрақтылығы.

2) Орындалған жұмыстардың сапасы.

3) Жұмыс орындары мен жұмыс аймағында санитарлық-гигиениалық жағдайлар мен техникалық қауіпсіздіктің сақталуы.

4) Орындаушының жоғары жұмыс қабілеттілігін сақтау және еңбекте сырқатты болдыртпау.

5) Конструкциялар мен деталдар, материалдар шығындарының бекітілген нормаларын сақтау.

Жұмысшылардың келесі оқытылуы үшін жобаланған және нұсқаулық-ақпараттық материалдарда(технологиялық карталарда, еңбек процестері карталарында, диафильмдерде(слайдтарда), кино және бейнефилмдерде) рационалданған еңбек пройесі белгіленеді.

5. 2 Жұмыс кадрларын дайындау және біліктілігін жоғарылату

Жұмыс кадрларын дайындау мен біліктілігін жоғарылату процестерін шешетін негізгі міндеттер:

Еңбек процестерін орындаудың қауіпсіз әдістері мен экономикасы, ұйымдастырылуы, технология аумағында қажетті практикалық тәжірибелер мен теориялық білімдер алу.
Аз шаршататын мейлінше жоғары еңбек өнімділігін қамтамасыз ететін қарқын мен қалыпты өңдеу, тиімсіз және артық қозғалыстарды болдыртпау.

Өндірістегі және кәсіби-техникалық білім жүйесіндегі жұмысшы кадрларды дайындаудың негізгі екі тәсілі кездеседі.

Өндірістегі жұмысшыларды дайындаудың негізгі формалары - жеке, бригадалық және курстық.

Жұмысшылардың біліктілігін жоғарлатудың негізгі формаларына өндірістік-техникалық курстар, жұмысшыларды екінші және араласқан кәсіптерге оқыту бойынша курстар, мақсатты курстар, сол сияқты озық тәжірибелі мектептер жатады.

Ұсынылатын кәсіптегі жұмысшының талаптарындағы психофизиологиялық сапаға сәйкес жүргізілу үшін ЕҒҰ

Кәсіп таңдау және кәсіпке бағыттау әдістері қолданылады.

Арнайы біліктілігі бар кадрлардың талаптарын қамтамасыз ету үшін еңбек ресурстарының баланстық есебі қолданылады, кадрларды қайта дайындау және олардың біліктілігін жоғарылату жоспарланады.

6. Еңбек жағдайлары

Еңбек жағдайлары - еңбек процесіндегі адамдардың жұмыс қабілеттілігі мен денсаулығына әсер ететін өндіріс ортасындағы факторлар жиынтығы.

Еңбек жағдайларын реттейтін нормативті құжаттар мен заңдар жүйесі келесідей құрылымдық бөліктерді құрайды:

Үкімет және кәсіподақтың қаулылары.
Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі (ЕҚСЖ) .
«Адам-машина» жүйесінің стандарттары (АМЖС) .
Санитарлық нормалар мен ережелер.
Құрылыстық нормалар мен ережелер (ҚНжЕ) .
Жұмыс қауіпсіздігін бақылайтын ұйымдар шығарған ережелер.
Салалық стандарттар және нормативті материалдар.

Адамдар өндіріс жағдайларында түрліше факторлардың әсеріне ие болады. Бұлар келесідей біріккен топтардан құралады:психофизиологиялық, санитарлық-гигиеналық, эстетикалық және әлеуметтік психологиялық.

Санитарлық-гигиеналық жағдайлардың маңыздыларының бірі өндіріс ортасының элементтері - жарық, өндірістік шу және діріл болып табылады.

үш жүйесі қолданылады:жалпы, жергілікті және араласқан. Өндірістік жарық табиғи және жасанды болуы мүмкін.

Шу - тегіс ортаның толқын түріндегі механикалық айналатын қозғалыс бөлігі. Шудың зиянды және шаршататын әсері оның жиілігімен пропорциялы болып келеді.

Организмге тиетін зиян әсер есту органдарының өзіндік зақымдануы түрінде, сол сияқты көптеген басқа да органдар мен жүйелердің қызметтерінің бұзылуына, бірінші кезекте орталық нерв жүйесінің бұзылуымен көрінеді.

Шумен күрес шаралары:

Шуды оның туындау көзінде әлсіреті және жою.
Өте шулы құралдарды жекелеген бокстарға орналастыру.
Дыбыс естіртпейтін және дыбыс шығармайтын материалдар қолдану.

Діріл өндіріс жағдайларының зиянды факторы ретінде бұлшық еттер мен буындардың ауруына, бас қозғалыс аппаратының бұзылуына, орталық нерв жүйесінің бұзылуына әкеледі.

Діріл жұмыс істеушінің организміне әсер ету мінездемесіне қарай жалпы және жергілікті болып бөлінеді.

Дірілмен күрес шаралары:

Құралдар мен құрал-жабдықтардың техникалық рационализациясы.
Жұмыс істеушілердің дірілдемейтіндей құралдар қолдануына әрекет ету.
Жеке қорғауыш құралдарын қолдану.

Еңбек тәртібінің маңызды көрсеткіштері өз ретінде еңбек ауырлығына және физикалық жүкке байланысты ауырлық болып табылады.

Физикалық жүк өндірістік процестегі жұмыс істеушінің жұмсаған күшінің өлшемімен анықталады.

Еңбек қысымы жұмыстың орындалу уақытындағы нервтік-психологиялық қысымның дәрежесіне байланысты болады.

7. Еңбекті қалыпты етуді ұйымдастыру

Еңбекті техникалық қалыпты ету - жұмыс уақыттын қолдануды жақсарту бойынша іс-шаралар мен еңбек шығындары нормаларын жобалау мақсаттары бар уақыт шығынын зерттеудің ғылыми жүйесі.

7. 1 Нормативті қадағалау түрлері

Нормативті қадағалау төмендегідей жұмыстардан құралатын өндіріс процесін бір реттік (ұзақтығы жарты ауысымнан аспайтын) үйрену:

Процесс мінездемесін сипаттау.
Машинаны қолдану уақытын немесе жұмысшының жұмыс уақытын өлшеу(есептеу) .
Қадағалау уақытында өндірілген өнімдерді өлшеу(есептеу) .
Қадағалау нәтижелерін алғашқы өңдеу.

Техникалық нормалау жұмыс уақыты шығынын зерттеудің дәстүрлі әдістерін тарату:фотолық есепке алу, хронометраж, техноесеп.

Фотоесеп - өндірістік процестерді жүргізудегі уақыт шығынының барлық түрлерінің тұтастай өлшемі(ағымдағы уақыт бойынша) үшінқолданылатын нормативті қадағалау түрі.

Фотоесеп - қадағалау тәсілі және ағымдағы уақыттың жазбасы бойынша

Графикалық, араласқан және цифрлық болып бөлінеді, ал мінездемесіне қарай қадағалау жеке және топтық болады.

7. 4 Жұмыскер еңбегі шығыны нормаларын жобалау

Техникалық негізделген нормалардың жобалануы процесс нормаларының құрастырылуында еңбек шығынын нормаландыратын түрлі элементтердің есебінен(оперативті және дайындықтық-аяқталудағы жұмыста), жұмысшы звенолары құрамының жобалануы мен еңбек шығынының толық көлемінен, жұмыстағы шектелген үзілістің нормаларының анықталуынан құралады. Тұтастай алғанда барлық жұмыс процесі бойынша еңбек шығыны көлемі элемент өнімдерінің өлшенуіндегі еңбек шығынын жұмыс процесіндегі өнімнің басты өлшеміне әкелетін және еңбек шығынына

қосылуымен анықталады. Зерттелінетін процестің басты өлшеміндегі еңбек

шығынына әкеленуі норма синтезі деп аталады және К өткізгіші коэффициентін қолдану арқылы жүргізіледі:

мұндағы V - элемент өлшеміндегі өнімнің көлемі;

V - процестің аяқталған өнімдерінің көлемі.

Но. р. оперативті жұмысына бағытталған еңбек шығынының нормативті өлшемін әрбір t элементі бойынша еңбек шығынына К өткізгіші коэффициентіне сәйкес көбейтілген қосылумен анықталады:

Нор

T пзр дайындықтық-аяқталудағы жұмыстың шығын нормасы, t тп технологиялық үзілістік уақыт шығыны, сол сияқты жеке қажеттілігі мен демалысының t олн анықтамалық мәліметтер есебіндегі дұрыс ұйымдастырылған процестерді нормативті қадағалау нәтижелері бойынша анықталады.

Нақты өндірістік процестердің (адам-сағат) орындалуындағы Нз. т. еңбек шығыны нормаларының толық өлшемітөмендегіше формула бойынша есептеледі:

Нз. т.

7. 5 Машиналық уақыт нормаларының жобалануы

Машиналық уақыт нормаларының жобалануы келесідей кезеңдерді қамтиды:

Процесс нормалдарын жобалау.
1 сағаттық үзіліссіз жұмыстағы машинаның есептеу өнімділігін анықтау.
Машина жұмысындағышектеулі үзілістің өлшемін анықтау.
Машиналық уақыт нормаларының толық өлшемін есептеу.
Қызмет көрсететін машиналардағы жұмысшы құрамын есептеу.

1 сағаттық жұмыс уақытындағы П р1 айналымдық әрекеттегі машинаның өнімділігін есептеу:

П р1

Мұндағы N- айналымдық жұмыстағы 60 минут ішіндегі айналымның орташа саны;

Vц - бір айналымдағы өндірілген өнімдер саны;

К1, К 2, . . . К п - машиналардың техникалық мінездемесі есебінен және паспорттық мәліметтер бойынша оның қолданылу көрсеткіштерімен бекітілген коэффициенттер.

Бір сағат ішіндегі үзіліссіз жұмыстың үзіліссіз әрекетіндегі П р2 машинаның өнімділігін есептеу төмендегі формуламен анықталады:

П р2

мұндағы V -толық және толық емес жүктемелікпен негізделген бір сағат ішіндегі үзіліссіз жұмыстағы машинаның өндірген өнімдерінің саны;

К1, К 2, . . . К п - бір сағаттық үзіліссіз әрекеттегі машинаның өнімділігіндегі түрліше факторлардың әсерін ескеретін коэффициенттер.

Процестің аяқталған өнімінің өлшеніміндегі машинаны(айналымдық немесе үзіліссіз әрекеттегі) қолданудың уақыт нормасы төмендегі формуламен анықталады:

Н мвр

мұндағы П р - бір сағат ішіндегі машина өнімділігін есептеу;

П рн - машинаны қолдану уақыты нормасының %, үзіліссіз әрекеттегі машинаға арналған жұмыстың бос жіберілген уақыты немесе айналымдық әрекеттегі машинаға арналған айналымсыз жұмыс уақытының жобаланған өлшемі.

П п - машинаның қолданылу уақыты нормасының %, машина жұмысындағы шектелген үзілістің жобалық өлшемі.

7. 6 Инженер-техник жұмыскерлер мен қызметкерлер еңбегінің нормалануы

Инженер-техник жұмыскерлер(ИТЖ) еңбегінің нормалануы үшін қызметкерлер нормалар мен нормативтердің төрт түрін қолдана алады:уақыт, қызмет көрсету, басқарушылық және саны.

Уақыт нормасы жұмыстың нақты орындалған көлемінің қандай да бір ұзақтығын көрсетеді.

Қызмет көрсету нормасы бір ИТЖ мен қызметкерге қызмет көрсететін нысандардың(обьект) санымен анықталады.

Басқарушылық нормасы бір басқарушыдағы жұмыскерлердің санымен өлшенеді.

Басқарушылар санының нормативі кәсіпорындарды басқару бойынша жұмыстардың еңбек сыйымдылығына түрліше факторлардың әсерін үйрену негізінде бекітіледі.

Еңбекті нормаландыруды ендіру тиімділігі басқару қызметтерінің және еңбек процесінің, сол сияқты ұйымдар мен олардың бөлімшелері қызметінің нәтижелерін жақсарту есебіндегі жалпы еңбек өнімділігін жоғарылатуды орындаудағы еңбек шығынының қысқаруында көрінеді.

Нормалау тиімділігі жоғарыда аталған бағыттар бойынша және еңбекті нормалауды ендіру шығынымен алынған үнемдеу арасындағы айырма есебінде есептеледі.

Еңбекті нормалау әдістемесін жетілдірудің негізгі бағыттары:

Техникалық даму талаптары мен экономикалық мәні, олардыңқатысымдылығы есебіндегі нормалардың номенклатурасын жақсарту.
Ғылыми негізделген дәрежені жоғарылату жолымен еңбектің қоғамдық-қажетті шығындарының орташа өлшеміндегі норма деңгейіне жақындау.
Өндіріске нормаларды ендіру және еңбекті ғылыми ұйымдастыру үшін қажетті көрсеткіштер мен мәліметтер нормалары тармағына кірісу.
Нормаларды қолдануды қарапайымдату(жеңілдету) .
Жаңа техникалық негізделген нормаларды(ғылыми) ендіру, жасау процестерін жеделдету.

8. Жұмыс уақытының шығыны мен машинаны қолдану уақыты

8. 1 Жұмыс уақыты шығынының жіктелісі(классификациясы)

Жұмыс уақыты шығыны анық және жасырын болуы мүмкін.

Анық шығындар тұтасауысымдық және ауысымішілік болып бөлінеді.

Жұмыс уақытының анық тұтасауысымдық шығынына еңбек тәртібінің бұзылуындағы және т. б. уақыт шығыны, машинаның кездейсоқ тоқтауы және ұйымдасқан түрлері жатады.

Жұмыс уақытының жасырын шығыны еңбектің өндірілмейтін шығындарын туғызатын өндірісті ұйымдастыру жеткіліксіздігінде орын алады.

Уақыттың анық шығыны жұмыста жасырын болатын машинаның тоқтауы немесе жұмысшылардың әрекетсіз формаларында пайда болады. Олардың қағидалы айырмашылығы да осында.

Стр. 11 Хронометраж - жұмысшылар мен машиналардың яғни механизацияланған айналымдық және айналымсыз процестердің негізгі жұмысының элементтерінің ұзақтылығын зерттеу.

Хронометражда уақыт өлшемінің екі тәсілі кездеседі:үзіліссіз(тұтастай) және таңдаулы.

Техноесеп - 5-10 минуттық нақты уақыт жазбасындағы еңбек пен уақыт шығынының топтық жазбасын сипаттайтын элементтердің(уақыттың барлық шығынын екі топқа бөлінуі - нормаланған және нормаланбаған шығындар)

күшейтілген номенклатурасы бойынша визуальды қадағалануы. Техноесеп орындалған нормалардың деңгейлерін тексеру үшін ғана қолданылады.

7. 2 Нормативтік қадағалауды жүргізуге дайындықты ұйымдастыру

Нормативті қадағалауды жүргізудегі ұйымдастырушылық-дайындық жұмыстары келесідей кезеңдерді қамтиды:

Зерттеуші топтарды ұйымдастыру.
Зерттелінетін процестермен алдын-ала танысу.
Процесс нормаларын бекіту.
Процестерді ұйымдастырудағы қажетті нақтылауларды ендіру және қадағалау нысандарын таңдау.
Қадағалау ұзақтығы мен санын анықтау, қадағалау нормативтері түрлерін таңдау.
Тұтас процестің және әрбір элементтің өнімдерін өлшеудің бірліктері және фиксажды нүктелерді бекіту, процестердің элементтерге мүшеленуі.

Процесс нормалы - өндірістік процестерді жүргізу жағдайындағы және маңызды факторлардың жиынтығы.

Кез-келген нормативті қадағалау алдында процесс мінездемесін жасау -зерттелінетін жұмыс процесі орындалатын барлық ұйымдастырушылық-техникалық жағдайлардың (факторлардың) толық сипаттамасын, қажет.

Барлық ұйымдастырушылық-дайындық іс-шаралары жүргізілгеннен кейін нормативті қадағалауға кірісуге болады.

7. 3 Нормативті қадағалау процестерін алғашқы өңдеу

Айналымсыз процестегі нормативті қадағалауды алғашқы өңдеу екі кезеңнен құралады:

Тұтас қадағалау уақыты (ФГС және Ц бланктері негізіндегі) мен әрбір элемент бойынша өнімдер мен уақытты немесе еңбек шығынын алдын-ала есептеу.
Еңбек пен уақытты өлшеудің нәтижелерін, сол сияқты қадағалау процесінің ОН арнайы бланкінде белгіленуі, барлық элементтер бойыншаөнімдерді өлшеудің нәтижелерін ауыстыру.

Стр. 12 Бланктерде толтырылған айналымдық процестегі қадағалау нәтижелерін өңдеуде ХВ тұтас айналым мен әрбір элемент бойынша уақыт шығыны өлшемінің нормативті қатарына ие болады.

Нормативті қатарларды өңдеу келесідей кезеңдерден құралады:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.