Саңырауқұлақтар. Саңырауқұлақтардың биологиясы. Саңырауқұлақтардың негізгі топтары

1.Саңырауқұлақтардың жалпы сипаттамасы
2 Саңырауқұлақтардың жасушаларының құрылысы
3 Саңырауқұлақтардың көбею жолдары
4 Саңырауқұлақтардың экологиялық топтары.

Қазіргі уақытта саңырауқұлақтар тірі ағзалардың арасындағы жеке патшалық. Саңырауқұлақтардың өзіндік ерекшеліктері оларда өсімдіктерге де, жануарларға да тән белгілер бар. Саңырақұлақтың өсімдікпен жақындығы вегетативті стадиясының қозғалыссыз болуы, дәрумендерді синтездеуге бейім.
Саңырауқұлақтардың вегетативті денесі гифаларден құралған мицелиден тұрады. Гифалардың жуандығы 1-10 кейде, 20 микронға дейін жетеді.Жасуша қабырғасы 80% меланин, хинон пигменті, полифасфат, липид және ақуыздармен күрделі комплекс түзетін, полисахаридтерден құралған. Сонымен қатар иондар және тұздар енеді
Саңырауқұлақтар вегетативті, жыныссыз және жынысты жолдармен көбейеді. Мицелийдің жеке бөліктерге және жасушалардың бөлінуі арқылы вегетативі көбейеді. Ащытқы саңырауқұлақтары жасушаның бүршіктенуі арқылы, ал басқа саңырауқұлақтар артроспора (оидия)арқылы және хламидоспора арқылы да вегетативті көбейеді.
Саңырауқұлақтардың жынысты көбеюі әртүрлі типті болады. Екі жыныс гаметаларының қосылуымен жүреді аталық және аналық немесе жыныс жасушасы ретінде қызмет атқаратын вегетативті талломдар бірігеді нәтижесінде зигота пайда болады.
Саңырауқұлақтардың табиғаты және адам өміріндегі маңызы.Саңырауқұлақтар табиғаттағы зат алмасу процесинде ерекше орын алады. Олар органикалық заттарды ыдыратын минеральды заттарға айландырады. Әсерісе өсімдіктердің қалдықтарын шірітіп, топырақта қарашіріндінің түзілуін қамтамасыз етеді туғызатын саңырауқұлақтар, нан жабуда, спирт алуда, шарап, сыра, квас, ашытуда кеңінен пайдаланылады. Сонымен бірге ашытқы саңырауқұлақтары тамаққа, малға азық ретінде және емдік өнім ретінде пайдаланылады. Қалпақты саңырауқұлақтар тамаққа жиі пайдаланылады. Антибиотик ретінде де қолданылады
Қоректенуі.Мицелий субстратқа бекініп, қоректі бойына сіңіреді. Саңырауқұлақтар – гетеротрофты ағзалар. Олардың көбісі- сапрофиттер – өлі өсімдік қалдықтарымен қоректенеді. Олар жасушаның целлюлозды қабатын және лигнинді бұзатын ферменттер түзеді. Сапрофиттердің аз ғана бөлігі жануар қалдықтарымен қоректенеді. Саңырауқұлақтардың көбісі жеуге жарамды. Саңырауқұлақтардың арасында жоғарғы сатыдағы өсімдіктермен селбесіп тіршілік ететін түрлері де бар, ол микориза деп аталады. Мыс: ақ саңырауқұлақ. Сонымен қатар паразит саңырауқұлақтар да бар. Олар тірі ағзалардың есебінен қоректенеді, олар балдыр, жоғары сатыдағы өсімдіктерде және жануарларда тіршілік етеді.

Қолданылғанәдебиеттертізімі:
Негізгі:
1. Ә.Ә. Әметов Ботаника./ Жоғары медицина және колледждеріне арналған оқулық/ Алматы: Дәуір, 2005-512 б.
Қосымша:
1. Уғлиханова Г.Ж. Өсімдік биотехнологиясы: оқулық – 2-ші толықт. Бас.- Алматы: Дғуір, 2009.- 336 с. Ботаника:Учебник для вузов (по спец. 0405 Фармация). 2-е изд., испр.- СПб.:СпецЛит, СПХФА,2003.-647с.
2. ЯковлевГ.П., ЧеломбитькоВ.А.; Под ред. КамелинаР.В.. Ботаника:Учебник для вузов (по спец. 0405 Фармация). 2-е изд., испр.- СПб.:СпецЛит, СПХФА,2003.-647с.
3. КислицкаяВ.Н.: Высшие растения: Учеб.- метод.пос/КГМА.-Караганда,2007.- 56 с.
4. ЗакревскийВ.В.:Генетически модифицированные источники пищи растительного происхождения: прак. Руков. По санитарно-эпид. Надзору: учеб. пособие.- СПб: Диалект, 2006.- 152 с.
5. ЗакревскийВ.В.:Развитие фитохимии и перспективы создания новых лекарственных препаратов.- Алматы: Ғылым.- 2004
6. КузнецовВ.В., КузнецовВ.В., РомановГ.А.: Молекулярно-генетические и биохимические методы в современной биологии растений.- БИНОМ. Лаборатория знаний, 2012.- 487 с.