Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде белсенді әдістерді қолдануы
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің теориялық негіздері
1.1 8.сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді үйрету мазмұны
1.2»Жобалау» әдісіне сипаттама
1.3Киім жиынтығын құру мақсаты және жобаланған киім жиынтығындағы функционалды ерекшеліктері
2 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің әдіс.тәсілдері
2.1 Киімді жобалау және модельдеуді үйретудегі қолданылатын
белсенді әдістер туралы
2.2Киімді жобалау және модельдеу әдістері
2.3 Жеткіншектің киімін жобалау және модельдеуді белсенді әдістер арқылы үйретудің ерекшеліктері
3 Жеткіншектің киімін тігу технологиясы және экономикалық мәлімет
3.1 Жеткіншектің киімін тігуге қажетті материалдар және мата түрлеріне сипаттама
3.2 Жеткіншектің киімінің сызбасын сызу және модельдеу
3.3 Жеткіншектің киімінің өзіндік құнын есептеу
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Қосымша (киім үлгісі)
АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің теориялық негіздері
1.1 8.сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді үйрету мазмұны
1.2»Жобалау» әдісіне сипаттама
1.3Киім жиынтығын құру мақсаты және жобаланған киім жиынтығындағы функционалды ерекшеліктері
2 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің әдіс.тәсілдері
2.1 Киімді жобалау және модельдеуді үйретудегі қолданылатын
белсенді әдістер туралы
2.2Киімді жобалау және модельдеу әдістері
2.3 Жеткіншектің киімін жобалау және модельдеуді белсенді әдістер арқылы үйретудің ерекшеліктері
3 Жеткіншектің киімін тігу технологиясы және экономикалық мәлімет
3.1 Жеткіншектің киімін тігуге қажетті материалдар және мата түрлеріне сипаттама
3.2 Жеткіншектің киімінің сызбасын сызу және модельдеу
3.3 Жеткіншектің киімінің өзіндік құнын есептеу
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Қосымша (киім үлгісі)
Зерттеудің көкейкестілігі. Бүгінгі таңда замана талабына сай, тәуелсіз мемлекетіміздегі жаңа қоғам мүддесіне лайықты, жан-жақты жетілген, бойында ұлттық сана мен халықтық психологиясы қалыптасқан ұрпақ тәрбиелеп өсіру – отбасының, балабақшаның, орта және жоғары білім беру ошақтары мен барша халықтың міндеті. Бұл процестің стратегиялық негіздері Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында (2007): »Білім беру жүйесінің басты мақсаты, ұлттық мәдениетіміз бен халық педагогикасының негіздерінде, әрбір жеке тұлғаның қалыптасуына қажетті жағдай жасау», - деп көрсетілген [1, 10 б.].
Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептер білім мазмұнының тұжырымдамасында: «Білім беру ісіндегі рухани дәстүрлерді сақтап, жаңаша жетілдіріп дамыта беру керек. Бұл жүйедегі оқыту мен тәрбиелеудің бірлігі үзіліп қалды.Сіздер мен біздер тек болашақ буындарды ғана емес, жалпы адамзаттық қадір-қасиеттердің мәні мен маңызын түсінетін, жаны да, тәні де таза білімді азаматтар тәрбиелеуге міндеттіміз. Олардың отаншылдық сезімдерін тәрбиелеуде, білім берудің мектепке дейінгі жүйесі мен жоғарғы оқу аралықтарын үндестіре ұйымдастыру, көкейтесті мәселе болып табылады» ,- деп атап көрсеткен [2, 5 б.].
Өскелең ұрпақты тәрбиелеу – келешек қоғам мұрагерлерін тәрбиелеу ісі. Ол мемелекеттік маңызы зор, аса жауапты іс. Дені сау, сезімі сергек, ақыл-ойы жетілген, Отанын шексіз сүйетін, «сегіз қырлы, бір сырлы» абзал азамат өсіру ісі халқымыздың ғасырлар бойғы ой-арманы. Осы арман дене, ақыл-ой, адамгершілік, кәсіптік және эстетикалық тәрбиенің дәстүрлі қазақ мәдениетінің түрлері арқылы ұрпақтан- ұрпаққа заманалар бойы халықтың салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарында марапатталып, сіңіріліп, іске асырылып отырды.
Қазіргі уақытта ұрпақ тәрбиесі туралы мәселеге, мүлдем жаңа психо-физиологиялық көзқараспен қарауды, замана сипаты ерекше талап етуде. Бүгінгі таңда жалпы адам тәрбиесіне де, халық педагогикасының тигізер әсерлерін, тіпті ештеңемен салыстыруға келмейді.
Қазақ халқының ұлттық мәдениетін сақтап, оны келер ұрпаққа жаңа көзқараспен жетілдіріп жеткізуде білім беру ісі басты құрал болып саналады. Қоғамдағы қазіргі кездегі қайта құрулар, оның қарқынды дамуы білім беруге қойылатын талаптарды түбегейлі өзгертті.
Қазіргі білім берудің негізгі мақсаты − білімін, біліктілігін, дағдысын қалыптастыруға қол жеткізу ғана емес, ұлттық тәрбие негізінде ертеңгі қоғамның белсенді азаматы – бүгінгі оқушы тұлғасын қалыптастыру.
Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептер білім мазмұнының тұжырымдамасында: «Білім беру ісіндегі рухани дәстүрлерді сақтап, жаңаша жетілдіріп дамыта беру керек. Бұл жүйедегі оқыту мен тәрбиелеудің бірлігі үзіліп қалды.Сіздер мен біздер тек болашақ буындарды ғана емес, жалпы адамзаттық қадір-қасиеттердің мәні мен маңызын түсінетін, жаны да, тәні де таза білімді азаматтар тәрбиелеуге міндеттіміз. Олардың отаншылдық сезімдерін тәрбиелеуде, білім берудің мектепке дейінгі жүйесі мен жоғарғы оқу аралықтарын үндестіре ұйымдастыру, көкейтесті мәселе болып табылады» ,- деп атап көрсеткен [2, 5 б.].
Өскелең ұрпақты тәрбиелеу – келешек қоғам мұрагерлерін тәрбиелеу ісі. Ол мемелекеттік маңызы зор, аса жауапты іс. Дені сау, сезімі сергек, ақыл-ойы жетілген, Отанын шексіз сүйетін, «сегіз қырлы, бір сырлы» абзал азамат өсіру ісі халқымыздың ғасырлар бойғы ой-арманы. Осы арман дене, ақыл-ой, адамгершілік, кәсіптік және эстетикалық тәрбиенің дәстүрлі қазақ мәдениетінің түрлері арқылы ұрпақтан- ұрпаққа заманалар бойы халықтың салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарында марапатталып, сіңіріліп, іске асырылып отырды.
Қазіргі уақытта ұрпақ тәрбиесі туралы мәселеге, мүлдем жаңа психо-физиологиялық көзқараспен қарауды, замана сипаты ерекше талап етуде. Бүгінгі таңда жалпы адам тәрбиесіне де, халық педагогикасының тигізер әсерлерін, тіпті ештеңемен салыстыруға келмейді.
Қазақ халқының ұлттық мәдениетін сақтап, оны келер ұрпаққа жаңа көзқараспен жетілдіріп жеткізуде білім беру ісі басты құрал болып саналады. Қоғамдағы қазіргі кездегі қайта құрулар, оның қарқынды дамуы білім беруге қойылатын талаптарды түбегейлі өзгертті.
Қазіргі білім берудің негізгі мақсаты − білімін, біліктілігін, дағдысын қалыптастыруға қол жеткізу ғана емес, ұлттық тәрбие негізінде ертеңгі қоғамның белсенді азаматы – бүгінгі оқушы тұлғасын қалыптастыру.
1 Қазақстан Республикасының "Білім туралы заңы"// Қазақстан, 1999ж.
2 Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептер білім мазмұнының тұжырымдамасы. Алматы, Қазақстан 1993, 9 сэуір.
3 Уәлиханов Ш. Мақалалары мен хаттары. –Алматы, 1949. –18 б.
4 Алтынсарин Ы. Таза бұлақ. –Алматы: Жазушы, 1988. –320 б.
5 Құнанбаев А. Екі томдық шығармалар жинағы. Т. 2: Аударамалар мен қара сөздер. –Алматы: Жазушы, 1986. – 200 б.
6 Аймауытов Ж. Тәрбиеге жетекші. –Қызылорда, 1924.-105б.
7 Байтұрсынов А. Шығармалары: Өлеңдер, аудармалар, зерттеулер. /Құраст. Шәріпов Ә., Дәуітов С. – Алматы, Жазушы, 1989. – 117 б.
8 Дулатов М. Шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1991. –318 б.
9 Жұмабаев М. Таңдамалы шығармалар. Алматы: «Жазушы», 1990. -295 б.
10 Қасиманов С. Қазақ халқының қол өнері. Алматы: Қазақстан, 1995.- 240 б.
11 Тәжімұратов Ә. Шебердің қолы ортақ. -Алматы, «Қазақстан», 1977. -96 б.
12 Маргулан А.К. Казахское народное прикладное искусство -Алматы. 1984 - 62 с.
13 Арғынбаев Х. Қазақ халқының қолөнері. –Алматы: Қазақстан, 1995.-240 б
14 Жәнібеков Ө. Уақыт керуені. - Алматы: Жазушы, 1992. - 192 б.
15 Қамақов Ә. 4–6 класс оқушыларына сәндік-қолданбалы өнер арқылы эстетикалық тәрбие беру. –Алматы, 1982. – 56 б.
16 Ұзақбаева С.А. Тамыры терең тәрбие. Жоғ. оқу орынд. арн. оқу құралы. –Алматы: Білім, 1995. -232 б.
17 Әмірғазин К. Оқу шеберханасындағы тәжірибелік сабақтар (Оқу құралы). –Алматы, 1986. –191 б.
18 Асылханов Е. Қазақтың сәндік-қолданбалы өнерін республика орта мектептерінде және педагогикалық институттарда оқып үйрену. –Алматы, 1986. – 124 б.
19 Алмухамбетов Б.А. Эстетическое воспитание учащихся 4-7 классов средствами национального изобразительного искусства. автореф. ... канд. пед. наук. - Алматы, 1990. - 17 с.
20 Балкенов Ж. Өрнек өнері арқылы болашақ мұғалімдерді көркем шығармашылыққа даярлау. Ғылым. Алматы, 2001, 245 б.
21 Ералин К. Қазақстан бейнелеу өнері арқылы эстетикалық тәрбие беру. Оқу-әдістемелік құрал. Түркістан: Қ.А:Ясауи атындағы ХҚТУ, 2009, -93 б.
22 Сатқанов О. Жалпы білім беретін қазақ мектебінің бастауыш кластарында еңбекке үйретудің ұлттық қолөнері негізінде жетілдіру. Автореф. Пед. ғыл. Кан. Дис.-1993.-20б
23 Жолдасбекова С.А. Бастауыш класс оқушыларының сәндік-қолданбалы өнерге эстетикалық қызығушылығын қалыптастыру. Оқу-әдістемелік құрал. - Алматы, 1993.- 27 б.
24 Әлімов А., Интербелсенді әдістерді жоғарғы оқу орындарында қолдану. Алматы, 2009 ж.
25 Мынбаева А.К., Садвокасова З.М.. Инновационные методы обучения, или как интересно преподавать: учебное пособие. – 4-ші баспа, қосымша. – Алматы, 2010. – 344 б.
26 Панфилова А.П. Игровое моделирование в деятельности педагога. Мәскеу: «Академия» баспа орталығы, 3-ші баспа, 2008 ж. – 368 б.
27 Мальцева Е. Тігін өндірісінің материалтануы. Алматы, Өнер, Ана тілі,
1992.
28 Мальцева Е.П. Тігін өндірісінің мататануы. Алматы, Ана тілі, 1992.
29 Шершнева Л.Н. Әйел және бала киімін конструкциялаудың негіздері.-Алматы, 2009.
30 Жәнібеков Ө. Қазақ киімі. Альбом. Алматы:- Өнер, Т2, 1996. -1926.
31 Рассохина Э. Казахские национальные традиции в современной
одежде. – Алматы: Өнер, 1982. ~80с.
32 Юдина Е.Н. Технология пошива. Санкт-Петербург, Лениздат, 1992.
33 Глинская Б. Азбука вышивания. Москва, Просвещение, 1996.
34 Бланк А.Ф.,Фомина М. Практическая книга .по моделированию женской одежды.М. Легпромбытиздат,1992.
35 Жолдасбекова С.А. Костюм тарихы. -Шымкент, М.Әуезов атындағы
ОҚМУ, 2004.- 1966
36 «Технология» пәнінен типтік оқу бағдарламасы. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін. –Астана, 2013
37 Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. –Алматы:Ғылым. Т.1-10. 1974-1986.
38 Бабанский Ю.К. Проблемы повышения эффективности педагогических исследований. – М.: 3нание, 1982. – 80 с.
39 Песталоцци И.Г. Педагогические сочинения, Т.2. –М.: АПН РСФСР, 1963. –270 с.
40 Дистервег А. Руководство к образованию немецких учителей. Избр.пед.соч. – М.: Учпедиз, 1959, –120 с.
41 Ушинский К.Д. Сочинения. ІІІ том, –Москва, 1968. 178 с.
2 Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептер білім мазмұнының тұжырымдамасы. Алматы, Қазақстан 1993, 9 сэуір.
3 Уәлиханов Ш. Мақалалары мен хаттары. –Алматы, 1949. –18 б.
4 Алтынсарин Ы. Таза бұлақ. –Алматы: Жазушы, 1988. –320 б.
5 Құнанбаев А. Екі томдық шығармалар жинағы. Т. 2: Аударамалар мен қара сөздер. –Алматы: Жазушы, 1986. – 200 б.
6 Аймауытов Ж. Тәрбиеге жетекші. –Қызылорда, 1924.-105б.
7 Байтұрсынов А. Шығармалары: Өлеңдер, аудармалар, зерттеулер. /Құраст. Шәріпов Ә., Дәуітов С. – Алматы, Жазушы, 1989. – 117 б.
8 Дулатов М. Шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1991. –318 б.
9 Жұмабаев М. Таңдамалы шығармалар. Алматы: «Жазушы», 1990. -295 б.
10 Қасиманов С. Қазақ халқының қол өнері. Алматы: Қазақстан, 1995.- 240 б.
11 Тәжімұратов Ә. Шебердің қолы ортақ. -Алматы, «Қазақстан», 1977. -96 б.
12 Маргулан А.К. Казахское народное прикладное искусство -Алматы. 1984 - 62 с.
13 Арғынбаев Х. Қазақ халқының қолөнері. –Алматы: Қазақстан, 1995.-240 б
14 Жәнібеков Ө. Уақыт керуені. - Алматы: Жазушы, 1992. - 192 б.
15 Қамақов Ә. 4–6 класс оқушыларына сәндік-қолданбалы өнер арқылы эстетикалық тәрбие беру. –Алматы, 1982. – 56 б.
16 Ұзақбаева С.А. Тамыры терең тәрбие. Жоғ. оқу орынд. арн. оқу құралы. –Алматы: Білім, 1995. -232 б.
17 Әмірғазин К. Оқу шеберханасындағы тәжірибелік сабақтар (Оқу құралы). –Алматы, 1986. –191 б.
18 Асылханов Е. Қазақтың сәндік-қолданбалы өнерін республика орта мектептерінде және педагогикалық институттарда оқып үйрену. –Алматы, 1986. – 124 б.
19 Алмухамбетов Б.А. Эстетическое воспитание учащихся 4-7 классов средствами национального изобразительного искусства. автореф. ... канд. пед. наук. - Алматы, 1990. - 17 с.
20 Балкенов Ж. Өрнек өнері арқылы болашақ мұғалімдерді көркем шығармашылыққа даярлау. Ғылым. Алматы, 2001, 245 б.
21 Ералин К. Қазақстан бейнелеу өнері арқылы эстетикалық тәрбие беру. Оқу-әдістемелік құрал. Түркістан: Қ.А:Ясауи атындағы ХҚТУ, 2009, -93 б.
22 Сатқанов О. Жалпы білім беретін қазақ мектебінің бастауыш кластарында еңбекке үйретудің ұлттық қолөнері негізінде жетілдіру. Автореф. Пед. ғыл. Кан. Дис.-1993.-20б
23 Жолдасбекова С.А. Бастауыш класс оқушыларының сәндік-қолданбалы өнерге эстетикалық қызығушылығын қалыптастыру. Оқу-әдістемелік құрал. - Алматы, 1993.- 27 б.
24 Әлімов А., Интербелсенді әдістерді жоғарғы оқу орындарында қолдану. Алматы, 2009 ж.
25 Мынбаева А.К., Садвокасова З.М.. Инновационные методы обучения, или как интересно преподавать: учебное пособие. – 4-ші баспа, қосымша. – Алматы, 2010. – 344 б.
26 Панфилова А.П. Игровое моделирование в деятельности педагога. Мәскеу: «Академия» баспа орталығы, 3-ші баспа, 2008 ж. – 368 б.
27 Мальцева Е. Тігін өндірісінің материалтануы. Алматы, Өнер, Ана тілі,
1992.
28 Мальцева Е.П. Тігін өндірісінің мататануы. Алматы, Ана тілі, 1992.
29 Шершнева Л.Н. Әйел және бала киімін конструкциялаудың негіздері.-Алматы, 2009.
30 Жәнібеков Ө. Қазақ киімі. Альбом. Алматы:- Өнер, Т2, 1996. -1926.
31 Рассохина Э. Казахские национальные традиции в современной
одежде. – Алматы: Өнер, 1982. ~80с.
32 Юдина Е.Н. Технология пошива. Санкт-Петербург, Лениздат, 1992.
33 Глинская Б. Азбука вышивания. Москва, Просвещение, 1996.
34 Бланк А.Ф.,Фомина М. Практическая книга .по моделированию женской одежды.М. Легпромбытиздат,1992.
35 Жолдасбекова С.А. Костюм тарихы. -Шымкент, М.Әуезов атындағы
ОҚМУ, 2004.- 1966
36 «Технология» пәнінен типтік оқу бағдарламасы. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін. –Астана, 2013
37 Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. –Алматы:Ғылым. Т.1-10. 1974-1986.
38 Бабанский Ю.К. Проблемы повышения эффективности педагогических исследований. – М.: 3нание, 1982. – 80 с.
39 Песталоцци И.Г. Педагогические сочинения, Т.2. –М.: АПН РСФСР, 1963. –270 с.
40 Дистервег А. Руководство к образованию немецких учителей. Избр.пед.соч. – М.: Учпедиз, 1959, –120 с.
41 Ушинский К.Д. Сочинения. ІІІ том, –Москва, 1968. 178 с.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
ӨНЕР ФАКУЛЬТЕТІ
БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІ КАФЕДРАСЫ
Досбаева Алия
ТЕХНОЛОГИЯ САБАҚТАРЫНДА ЖЕТКІНШЕК ҚЫЗБАЛА КИІМІН ТІГУДЕ БЕЛСЕНДІ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУЫ
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5В012000 Кәсіптік оқыту мамандығы
Түркістан 2015
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ӨНЕР ФАКУЛЬТЕТІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІ КАФЕДРАСЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қорғауға жіберілді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
______________
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кафедрасының меңгерушісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
______________Ауелбеков Е.Б п.ғ.к., доцент м.а
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ТАҚЫРЫБЫ:ТЕХНОЛОГИЯ САБАҚТАРЫНДА ЖЕТКІНШЕК ҚЫЗБАЛА КИІМІН ТІГУДЕ БЕЛСЕНДІ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУЫ.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5В012000 Кәсіптік оқытумамандығы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орындаған: Досбаева Ә.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ғылыми жетекшісі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
п.ғ.д.,профессор: Г.Ғ.Еркибаева
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Түркістан 2015
Аннотация
Дипломная работа посвящена методике обучения учащихся 8 класса пошиву одежды подростка с помощью активных методов на уроках технологии.
В работе рассматриваются активные методы проектирования и моделирования одежды, и, в качестве примера, предлагается модель одежды подростка
Мазмұны
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің теориялық негіздері
1.1 8-сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді үйрету мазмұны
1.2Жобалау әдісіне сипаттама
1.3Киім жиынтығын құру мақсаты және жобаланған киім жиынтығындағы функционалды ерекшеліктері
2 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің әдіс-тәсілдері
2.1 Киімді жобалау және модельдеуді үйретудегі қолданылатын
белсенді әдістер туралы
2.2Киімді жобалау және модельдеу әдістері
2.3 Жеткіншектің киімін жобалау және модельдеуді белсенді әдістер арқылы үйретудің ерекшеліктері
3 Жеткіншектің киімін тігу технологиясы және экономикалық мәлімет
3.1 Жеткіншектің киімін тігуге қажетті материалдар және мата түрлеріне сипаттама
3.2 Жеткіншектің киімінің сызбасын сызу және модельдеу
3.3 Жеткіншектің киімінің өзіндік құнын есептеу
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Қосымша (киім үлгісі)
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
1.Назарбаев Н.Ә. Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында"
2. Қазақстан Республикасының жалпы және кәсіптік білім беретін мектептерге арналған тұжырымдамасы
3. Қазақстан Республикасының Білім министрлігінің тәлім-тәрбие тұжырымдамасы
4. Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептер білім мазмұнының тұжырымдамасы.
5.Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептері оқушыларының еңбекке окыту мен тәрбиелеу тұжырымдамасы.
АНЫҚТАМАЛАР
1. Әдіс - гректің metodos - белгілі ақиқатқа, шындыққа, мақсатқа жетудің жолдары
2. Әдіс - білім беру, тәрбиелеу жэне дамыту барысында белгіленген мақсатка жетуді қамтамасыз етуге, ғылымда зерттеуді жүзеге асыруға көмектесетін тәсіл, алға қойған міндеттерді шешу үшін ұйымдастырылған адамдардың, ұжымдардың іс - әрекетінің бір жолы.
3.Окыту әдістері деп оқу - тәрбие мақсаттарына жетуге бағытталған мұғалім мен оқушылардың өзара байланысты іс - әрекеттерінің тәсілдері.
4.Әдістеме - әдістер жиынтығы
5. Технология - грек тілінен аударғанда - іскерлік, шеберлік, білгірлік деген мағына береді.
6.Жобалау әдісі - идеядан бұйымға дейін түсінігінде оқушылар технология сабағынан алынған білімдерін шығармашыл қолданып және қайта өңдеу әдістерінің кешенін қолданып жеке ақырғы бұйым алу.
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
ЖОО - жоғары оқу орны
ХҚТУ - Халықаралық қазақ-түрік университеті
ІО - іскер ойын
БО -блиц ойын
ДЖ- дәріс жағдаят
РО- рөлді ойнау
МШ- миға шабуыл
ДС- дөңгелек стол
ПК- Пресс-конференция
ИД - интервью дәріс
ПС- пікір сайыс
ВД- визуальды дәріс
ДП- дәріс провакация
БОӘ -Белсенді оқыту әдісі
КІРІСПЕ
Зерттеудің көкейкестілігі. Бүгінгі таңда замана талабына сай, тәуелсіз мемлекетіміздегі жаңа қоғам мүддесіне лайықты, жан-жақты жетілген, бойында ұлттық сана мен халықтық психологиясы қалыптасқан ұрпақ тәрбиелеп өсіру - отбасының, балабақшаның, орта және жоғары білім беру ошақтары мен барша халықтың міндеті. Бұл процестің стратегиялық негіздері Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында (2007): Білім беру жүйесінің басты мақсаты, ұлттық мәдениетіміз бен халық педагогикасының негіздерінде, әрбір жеке тұлғаның қалыптасуына қажетті жағдай жасау, - деп көрсетілген [1, 10 б.].
Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептер білім мазмұнының тұжырымдамасында: Білім беру ісіндегі рухани дәстүрлерді сақтап, жаңаша жетілдіріп дамыта беру керек. Бұл жүйедегі оқыту мен тәрбиелеудің бірлігі үзіліп қалды.Сіздер мен біздер тек болашақ буындарды ғана емес, жалпы адамзаттық қадір-қасиеттердің мәні мен маңызын түсінетін, жаны да, тәні де таза білімді азаматтар тәрбиелеуге міндеттіміз. Олардың отаншылдық сезімдерін тәрбиелеуде, білім берудің мектепке дейінгі жүйесі мен жоғарғы оқу аралықтарын үндестіре ұйымдастыру, көкейтесті мәселе болып табылады ,- деп атап көрсеткен [2, 5 б.].
Өскелең ұрпақты тәрбиелеу - келешек қоғам мұрагерлерін тәрбиелеу ісі. Ол мемелекеттік маңызы зор, аса жауапты іс. Дені сау, сезімі сергек, ақыл-ойы жетілген, Отанын шексіз сүйетін, сегіз қырлы, бір сырлы абзал азамат өсіру ісі халқымыздың ғасырлар бойғы ой-арманы. Осы арман дене, ақыл-ой, адамгершілік, кәсіптік және эстетикалық тәрбиенің дәстүрлі қазақ мәдениетінің түрлері арқылы ұрпақтан- ұрпаққа заманалар бойы халықтың салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарында марапатталып, сіңіріліп, іске асырылып отырды.
Қазіргі уақытта ұрпақ тәрбиесі туралы мәселеге, мүлдем жаңа психо-физиологиялық көзқараспен қарауды, замана сипаты ерекше талап етуде. Бүгінгі таңда жалпы адам тәрбиесіне де, халық педагогикасының тигізер әсерлерін, тіпті ештеңемен салыстыруға келмейді.
Қазақ халқының ұлттық мәдениетін сақтап, оны келер ұрпаққа жаңа көзқараспен жетілдіріп жеткізуде білім беру ісі басты құрал болып саналады. Қоғамдағы қазіргі кездегі қайта құрулар, оның қарқынды дамуы білім беруге қойылатын талаптарды түбегейлі өзгертті.
Қазіргі білім берудің негізгі мақсаты − білімін, біліктілігін, дағдысын қалыптастыруға қол жеткізу ғана емес, ұлттық тәрбие негізінде ертеңгі қоғамның белсенді азаматы - бүгінгі оқушы тұлғасын қалыптастыру.
Бүгінгі жағдайда оқушылардың санасында, ой-өрісінде, жалпы азаматтық, адамзаттық рухани құндылықтар мен жоғары адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру, оқушы тұлғасының даму барысын психологиялық жан-жақты және үздіксіз зерттеу, оның даралық ерекшеліктерін танып, дұрыс бағытта дамыту, әр түрлі әлеуметтік және моральдық психологиялық жағдайларда қолдау көрсету және қоғам өмірін ізгілендіру мен демократияландыру жағдайында жаңа азаматты қазақтың ұлттық өнері арқылы қалыптастыру мәселесінің маңыздылығы мен көкейтестілігі күннен күнге артып отыр. Сондықтан, білім беру жүйесін реформалау саясаты ең біріншіден - еңбек, технология, кәсіптік білім беру сияқты өмір талабына қойылатын сұранысқа сәйкес жүргізу, екіншіден, оқу үрдісіндегі білім беру мен ұлттық тәрбие бірлігін сабақтастыра отырып, білімнің үйлесімділігімен қатар, әрбір оқушының дербес ерекшелігін ескеріп, қабілетіне, белсенділігіне сәйкес бағдар ұстау болып отыр. Бұдан ұлттық тәрбие мәселесіне бұрын соңды көңіл бөлінбеген деген ой туындамаса керек. Оған этнопедагогика саласындағы зерттеулер дәлел бола алады. Дегенмен де, қазіргі қоғамның ғылыми, әлеуметтік, практикалық талабына, тәрбие беру мақсатын жүзеге асыру қажеттілігіне сай, оқу-тәрбие үрдісінде жергілікті жердің экономикалық, экологиялық және этномәдени ерекшеліктерін ескере отырып, технология сабағында оқушыларға ұлттық тәрбие беру мәселелері әлі күнге дейін біржақты шешімін тапқан жоқ.
Өркениетті қоғам мен Қазақстан Республикасының гүлдене түсуі өскелең ұрпақтың рухани байлығы мен мәдениеттілігін, еркін ойлау қабілеті мен шығармашылығын, кәсіби біліктілігі мен білімділігін талап етеді.
Қай халықтың болса да рухани әлемі, ең алдымен оның дәстүрлі өнерінен көрінетіні мәлім. Сол себепті Қазақстан Республикасының білім беру мен тәрбиелеу саласының түбегейлі жаңаруы жағдайымен бүгінгі ұрпақ тәрбиесінің негізіне - қазақ халқының ғасырлар бойы жинақталған, уақыт сынынан өтіп, сараланған ұлттық тәлім-тәрбиесінің, сәндік қолөнерінің бай қазынасы, мол тәжірибесі алынып отырғаны мәлім. Өйткені жастардың ұлттық мәдениет пен дәстүрлердің негіздерін меңгергенде ғана жалпы адамзаттық мұраларды игеріп дүниеге дұрыс көзқарасы, озық ойлау жүйесі қалыптасатыны анық.
Ұлттық мәдениеттің маңызы және оның жеке тұлғаның рухани дамуына тигізер әсері туралы ой-пікірлердің қалыптасуына қазақ ғалымдары Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаев, Ж.Аймауытов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов, М.Жұмабаевтың қосқан үлесі зор [3; 4; 5; 6; 7; 8; 9]. Олардың еңбектерінде жас ұрпақтардың тәрбиесіне байланысты өзекті мәселелер бойынша өте құнды пікірлер айтылған.
Жас ұрпаққа ұлттық, патриоттық негізде эстетикалық тәрбие берудің негізгі құралдарының бірі - сәндік қолданбалы өнер. Ұлттық қолөнерінің тәрбиелік мүмкіндіктерін С.Қасиманов, А.Тәжімұратов, Ә.Марғұлан, Х.Арғынбаев, Ө.Жәнібеков және т.б. зерттеушілердің еңбектерінен көреміз [10; 11; 12; 13; 14].
Қазақстанда жалпы білім беретін мектептерде бейнелеу өнері мен қолөнерін оқытудың теориялық, әдістемелік, тәжірибелік мәселелері Ә.Қамақов, С.Ұзақбаева, Қ.Әмірғазин, Е.Асылханов, Б.Әлмұханбетов, Ж.Балкенов, Қ.Ералин, О.Сатқанов, С.Жолдасбекова, т.б. еңбектерінде қазақ халқының сәндік қолданбалы өнерінің тарихы және бейнелеу өнері арқылы ұлттық, эстетикалық тәрбие беруде халықтық педагогиканы басшылыққа ала отырып жүргізудің жолдарын қарастырған [1-23].
Белсенді әдістер мәселесі төменгі еңбектерде орын тапқан: А.Әлімов Интербелсенді әдістерді жоғарғы оқу орындарында қолдану; А.К.Мынбаева, З.М.Садвокасова Инновационные методы обучения, или как интересно преподавать: учебное пособие; А.П. Панфилова Игровое моделирование в деятельности педагога [24; 25; 26].
Жоғары сынып оқушыларына белсенді әдістер арқылы киімді көркемдеп сәндеуге үйрету әдістері мәселесі төмендегі еңбектерде орын тапқан: Тігін өндірісінің мататануы (Мальцева Е.) [27; 28]; "Әйел және бала киімін конструкциялаудың негіздері"(Л.Н.Шершнева) [29]; Қазақ киімі. Альбом. Қазақша киім табиғатына жүгінсек (Жәнібеков Ө.) [30]; Казахские национальные традиции в современной одежде (Рассохина Э.) [31]; Технология пошива (Юдина Е.Н.) [32]; Азбука вышивания (Глинская Б.) [33]; Практическая книга по моделированию женской одежды (Бланк А.Ф.,Фомина М.) [34]; Костюм тарихы (Жолдасбекова С.А.) [35] және т.б.
Қазіргі білім беру ісінің басты шарттарының бірі болып оқушының өзіне керекті мәліметті өзі іздеп табуына үйретіп, олардың өз оқу траекторияларын өзінің таңдай білуі есептеледі. Осы тұрғыдан алып қарасақ оқушыларға білім, білік, дағдыны қалыптастыруда белсенді әдістердің маңызы зор.
Сондықтан оқушыларға белсенді әдістер арқылы жоғары сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді үйрету барысында біз окушылардың бойындағы әсемдікті түсіну және сезіну, эстетикалық көзқарасқа, ұқыптылыққа, сұлулыққа, іскерлікке, еңбек сүйгіштікке т.б. баулимыз. Сонымен қатар жан-жақты белсенді әдістер арқылы оқушылардың жобалау және модельдеу тұрғысынан танымын кеңейтіп, дағдысын қалыптастырамыз.
Сол себептен біз диплом жұмысымызды Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде белсенді әдістерді қолдануы деп таңдадық.
Зерттеудің мақсаты: белсенді әдістер арқылы оқушыларға киімді көркемдеп сәндеуге үйретуде олардың қызығушылығын қалыптастыруды теориялық тұрғыда негіздеу және оның мазмұны мен әдістемесін жасау.
Зерттеудің міндеттері:
Оқытудағы белсенді әдістерді зерделеу;
Жоғары сынып оқушыларына белсенді әдістер арқылы әйел киімін көркемдеп сәндеуге үйретудің ерекшеліктерін айқындау;
8-сынып оқушыларына киімді көркемдеп сәндеудің мазмұнын анықтау;
Белсенді әдістер арқылы 8- сынып оқушыларына жеткіншектер киімін тігудің барысын мазмұндау.
Зерттеудің нысаны:
Технология сабағында белсенді әдістер арқылы 8- сынып оқушыларына жеткіншектер киімін тігуді үйрету әдістемесі
Зерттеудің пәні: Белсенді әдістер арқылы технология сабағында жеткіншектер киімін тігуді барысында оқушылардың ептілігі мен дағдысын қалыптастыру жолдары.
Зерттеудің әдістері: теориялық (модельдеу, аналитикалық-синтетикалық, салыстырмалы, индуктивті-дедуктивті талдау); қосымша білім беру жүйесі субъектілерінің тәжірбиесін талдау, салыстыру, зерделеу, жинақтау, тәжірбиелік-әдістемелік жұмыстарды жүргізу, математикалық статистикалық есептеу әдістері қолданылды.
Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, 3 бөлімнен, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен, қосымшадан, жасалған бұйымнан тұрады.
1 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің теориялық негіздері
1.1 8-сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді үйрету мазмұны
Білім мазмұнын анықтайтын басты құжаттар стандарт пен типтік бағдарламадағы сипатталған оқу материалдары мен іс-әрекеттердің ғылыми негізінің ашылуы мен түсіндірулер, орындалу тәртібі оқулықтар мен оқу кұралдарында беріледі.
Мемлекеттік құжат - оқу жоспарларында 1) оқытылуға тиісті оқу пәндерінін тізімі белгіленеді, 2) әр оқу жылдары (сыныптар) бойынша осы оқу пәндерінің өту тәртібі және реті анықталады, 3) әр жетіде әр пәнге бөлінетін сағаттардың мөлшері көрсетіледі.
Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына
46-қосымша
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін
Технология пәнінен типтік оқу бағдарламасы
1. Түсінік хат
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 Қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
2. Пәннің оқыту бағыты оқушыларды материалдық құндылықтардың заманауи өндірісінің негізгі технологиялық үрдістерімен таныстыруға, кейінгі кәсіптік білім алуға және еңбек етуге қажетті дайындықтарын қамтамасыздандыруға негізделген.
3. Бағдарламаның мазмұны оқушының жеке тұлғасы, отбасы және қоғамның қажеттіліктерін, қазіргі заманғы педагогикалық ғылымының жетістіктерін ескере отырып белгіленген.
4. Бағдарлама мазмұнының материалдарын меңгеру үшін келесі білім беру бағытын қараттырып.
1) қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау;
2) ауыл шаруашылық өндірісінің техникасы мен технологиясы;
3) ағаш пен ағаш материалдарын қолмен және механикалық түрде өңдеу технологиясы;
4) металды қолмен және механикалық түрде өңдеу технологиясы;
5) сәндік-қолданбалы өнер элементтерін қолдана отырып, материалдарды көркем өңдеу технологиясы;
6) электротехника және электроника негіздері;
7) шығармашылық жобалау іс-әрекеті;
8) қазіргі заманғы өндіріс, техникалық және кәсіптік білім алу материалдарын оқытуды көздейді.
5. Оқу курсының мақсаты - техника мен технология саласында оқушылардың заманауи өндірісінде алған білімі жүйесінің нәтижелігіне бағытталған функционалдық сауаттылығын қамсыздандыру, сонымен қатар, технологиялық ойлау қабілетін, болмысқа деген шығармашылық көзқарасын дамыту болып табылады.
6. Оқыту міндеттері:
1) техника, технология және заманауи өндіріс негіздерінен жүйеленген білімді қалыптастыру;
2) құрылымдық материалдарды өңдеу технологиясы, жобалау іс-әрекеттерін іске асыру бойынша жалпы еңбектік, жалпы өндірістік және арнайы икемділіктер мен дағдыларын қалыптастыру;
3) технологиялық ойлау қабілетін және еңбекке деген шығармашылық көзқарасын дамыту;
4) оқып жүрген технологиялармен байланысты мамандықтар әлемі, еңбек нарығындағы олардың талап етілуі туралы түсініктерін қалыптастыру, өзінің өмірлік және кәсіби жоспарларын саналы түрде анықтауына ықпал ету;
5) еңбек ету және кәсіби іс-әрекеті үрдісінде эстетикалық, адамгершілік, экономикалық, экологиялық, дене және құқықтық тәрбие беру;
6) оқушылардың Қазақстан халықтарының ұлттық мәдениетіне, салт-дәстүрлеріне деген құрмет көзқарасын қалыптастыру.
7. Оқыту барысында келесі пәндермен пәнаралық байланыс жүзеге асырылады:
1) Қазақ тілімен, Орыс тілімен: технологиялық терминдерді меңгеру арқылы сөздік қорларын байыту, технологиялық терминдерді меңгеру, оқулықтағы мәтінмен жұмыс істеу барысында ауызша және жазбаша тіл байлығын дамыту;
2) Қазақстан тарихымен: қазақ халқының мәдениетімен (салт-дәстүрлерімен, жол-жоралғыларымен және сәндік қолданбалы өнерімен) танысу;
3) Математикамен: технологиялық карта құрастыру кезінде әртүрлі математикалық өлшеулер мен есептеулерді пайдалану, бұйымдарды құрастыру кезінде математикалық формулаларды пайдалануда;
4) Геометриямен: кеңістіктік фигуралардың көлемі: тік бұрышты параллелепипед және тік призма, пирамида, цилиндр, конус және шар; кеңістіктік фигуралардың симметриялығы туралы;
5) Физикамен: еріксіз қозғалыс; кинематика туралы негізгі түсінік, механикалық жұмыс, кинетикалық энергия және потенциальды энергия;
6) Химиямен: азық-түліктерді сақтау үшін консерванттардың химиялық құрамы туралы білімін қалыптастыру;
7) География: әлемнің табиғи ресурстары, ғылыми-техникалық революция, экономика салаларының орналасу сипаттамасы және географиясы;
8) Информатикамен: компьютерлік графика, жеке жобаларды және практикалық жұмыстарды, сызбалар, үлгі, кесте, сурет, эскиздерді орындау кезінде ақпараттық технологияларды қолдануда;
9) Денешынықтырумен: қол жұмыстарына арналған құралдармен әр түрлі жұмыс жасау кезінде қол мен аяқтың бұлшық еттерін нығайтуда.
8. Пәннің сағат саны аптасына типтік оқу жоспарына сәйкестендірілген оқу жылында 34 сағат, аптасына 1 сағат:
1) 5 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 6 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 7 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 8 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
5) 9 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат.
9. Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптарды оқуыту барысындағы нәтижелері, оқушылардың үлгерімдерін бағалауын, орта білімді сыныпты аяқтайтын әр оқушының міндетті түрде меңгеруі тиіс білім мазмұнын көрсетеді.
10. Оқушылардың дайындық деңгейі үш түрлі аспекті ескеріле отырып: пәндік, тұлғалық, жүйелі іс-әрекет нәтижелеріне қарай бағаланады.
Технология пәні бағдарламасы мазмұнындағы теориялық мағлұматтар мен практикалық іс-әрекеттер бағдарлама мазмұнында ғана қамтылып коймай, сондай-ақ, оқу үдерісінде оқыту технологиясына, әдістемесіне байланысты ашады [36].
Оқушылардың табиғи бейімділіктеріне қарай оқыта тәрбиелеу келешекте мамандығын таңдай білуіне бағыт-бағдар беру Білім Министрлігінің 2015 жылға дейінгі білім беру тұжырымдамасында көрсетілген кәсіптік бағдар беруінің негізі болып табылады.
Оқу пәнінің 8-сыныптағы базалық білім мазмұны
Кесте 1. -Тақырыптық жоспар
№
Бөлімдердің атауы
Сағат саны
барлығы
теория
практика
1
Тағам әзірлеу технологиясы
8
3
5
2
Машинатану элементтері. Тігін бұйымдарын жобалау және дайындау (белдемше)
10
2
8
3
Отбасы экономикасы. Кәсіпкерлік
4
2
2
4
Тұрғын үй интерьері
1
1
5
Қолөнер
6
1
5
6
Жоба
5
1
4
Барлығы:
34
10
24
Машинатану элементтері - 1 сағат:
Тігін бұйымдарын жобалау және дайындау - 9 сағат:
1) сырып тігу, арнайы, жартылай автомат тігін машиналары. Тігін машинасына арналған құрылғылар;
2) машинамен жұмысты орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелері, машина жұмыстарының терминологиясы;
3) ылғалдық-жылулық өңдеу жұмыстары, машина жұмыстарын орындауға қойылатын техникалық талаптар;
4) сарамандық жұмыс: шағын механикаландырылған құрылғыларды қолдану, бүктемелі тігісті орындау, түймелікті торлау;
5) белдемшені модельдеу және конструкциялау, киім және оған қойылатын талапта. Қазіргі белдемшенің түрлері және негізгі құрылымы (конструкциясы), белдемше-шорты, белдемше сызбасын құруға қажетті өлшемдер алу, белдемшенің өлшемдерін есептеуге қажетті формулалар, белдемше эскизін жасау, белдемше тігуге жұмсалатын мата мөлшерін есептеу, мата және өңдеу, әрлеу түрін таңдау, М 1:4 көлемінде тік, қиық және кең етекті белдемше сызбасын құрастыру, белден киілетін бұйым пішімін шынайы өлшемде дайындау, кең етекті белдемше моделін жасау. Белдемше-де, қиықты белдемшелерді модельдеу;
6) пішімді пішуге дайындау. Матадағы тік, қиық және кең етекті белдемше жайылмасының нұсқалары, пішу технологиясы, бұйымды өлшеуге дайындау (пішім бөлшектерін түйреу және көктеу, өлшеу, ақауларын жөндеу, белдемше дайындаудың технологиялық реттілігі. Белдемшені түйіндік өңдеу: бүйір тігісін, бүкпе, түймелеу, белдемшенің жоғарғы қиығын белдікпен немесе корсаж ызбамен, бұйым етегін өңдеу, түймелікті өңдеу және түйме қадау;
7) сарамандық жұмыс: белдемше моделінің эскизін жасау, тік, қиықты және кең белдемше құрылымы, пішімді шынайы өлшемде дайындау, тік белдемшені модельдеу, матаға пішімді жаю, бұйымды пішу, бұйымның белдігін және етегін өңдеу, бұйымды соңғы рет өңдеу;
8) құрал-жабдықтар мен материалдар: пішімдер, белдемше пішімінің бөлшектері, мата, сантиметрлік таспа, сызба құрастыруға және лекало дайындауға қажетті қағаз, қарындаштар, тігінші боры, оймақ, жіптер, инелер, қайшы, тігін машинасы, жиектеуші машина (оверлок), үтік;
9) көрсетілім: белдемше үлгілері, белдемшені түйіндік өңдеу үлгілері, дайын жоба.
Сабақта қыздар қолөнер бұйымдарын әзірлеуде қолданылатын еңбек операцияларын меңгереді. Мысалы, кестелеу, бастырмалау, тоқу, кесу, қию, пішу, көктеу, үтіктеу, желімдеу т.б. Көркем еңбек бұйымдарын дайындағанда оқушылар шығармашылық талғамын арттырады, заттың экологиялық және экономикалық қасиеті туралы білімдерін де қалыптастырады, сәндік - қолданбалы өнердің элементтерін қолдану арқылы бұйымды өрнектеп сәндейді.
Жоғарыда көрсетілген Технология пәнінің типтік бағдарлама негізінде 8-сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді белсенді әдістер арқылы үйретеміз.
1.2Жобалау әдісіне сипаттама
Жобалау әдісіне сипаттама бермей тұрып, біз технологиялық білім берудің әдістері мен ұйымдастыру формаларына тоқталамыз.
Репродуктивті әдістер үлгі бойынша қызмет тәжірибесін қалыптастырады, есте сақтау қабілетін дамытады, технологиялық операцияларды орындау тәсілдеріне деген зейінін арттырады, педагогтің кәсіби іс-әрекетін қайталау дағдыларын қалыптастырады.
Белсенді оқыту әдістерін пайдалану барысында ұжымдық іс-әрекетінде оқушылардың теориялық және практикалық қызметін қалыптастыруға мүмкіндік туғызады.
Қызмет ойындары оқыту әдістер ретінде оқытуды жан-жақты интеграциялауды қамтамасыз етеді, кәсіпорындағы толық өндірістік-экономикалық процестердің мағынасын ашады.
Жобалау әдісін қолдану негізінде оқушылардың технологиялық дайындығын ұйымдастыру бұйым жасау барысында шығармашылық көзқарас білдіруге кәсіпкерлік тапқыштық қабілеттерін дамытуға ықпал етеді.
Жобалау әдісі - идеядан бұйымға дейін түсінігінде оқушылар технология сабағынан алынған білімдерін шығармашыл қолданып және қайта өңдеу әдістерінің кешенін қолданып жеке ақырғы бұйым алу. Оқу қызметінің репродуктивті түрінен өзіндік, ізденіс жұмыстарының түріне көшу оқу барысын ғылыми-зерттеу компонентіне ауысуды қамтамасыз етеді, әр-түрлі ақпараттармен және олардың көздерімен жұмыс істеу дағдыларын дамытады.
Сабақта төрт қызмет түрін пайдалану ұсынылады: жаттығу, дизайн-талдау, дизайн-жоба, дизайн-зерттеу.
Жаттығу - оқушылар орындау барысында белгілі білімдер немесе дағдыларға үйренетін қысқаша тапсырмалар. Оларға практикалық тапсырмалар (тігістерді немесе тігін машинасында немесе токарлық станоктарда жұмыс орындау біліктіліктерін үйрену); білім алуға және когнитивті білітілігін дамытуға бағытталған жаттығулар (сұранысты зерттеуді немесе дизайн-критерийлерді талдауын қалай жүргізу керек); коммуникациялық дағдыларын дамытуға бағытталған жаттығулар (үш өлшемді нысанды бейнелеу біліктілігі немесе өз ойын қағазға түсіру тәсілдері).
Дизайн-талдау - оқушылар бұйым жасауда және пайдалануда әлеуметтік, экономикалық, экологиялық әсерін қарастырып нақтылап талдау қызметі.
Дизайн-зерттеу - ұсынған идеяны өз бетінше ізденісін практикалық жүзеге асыру және бұйым дайындаудың тұтас әдістері мен тәсілдерін пайдалану процесі.
Дизайн-жоба - жаңа инновациялық өнімде ұсынылған идеяны талдау және дайындау, игеру, практикалық жүзеге асыру процесінде келесілерді қамтитын күрделі қызмет түрі: адамдардың сұранысына жауап беретін бұйымды талдау мен жасаудың мақсатын анықтау. Сұраныстарды терең зерттеу. Бұйымның сапалық критерийлерін талдау. Қабылданған идеяны талдау және біреуін жасауға дейінгі деңгейге жеткізіп талдау (немесе бірнешеуінің комбинациясы). Бұйымды жасау нақты жағдайда сынақтан өткізу талаптарға сәйкестікке дайын бұйымды бағалау.
Жоба мен жаттығудың өзара айырмашылықтары бар. Жаттығуда оқушылар белгілі практикалық біліктіліктерді меңгереді. Жоба - бұйымды кейінгі сынау мен қажеттілік сәйкестігіне бағалауымен талдау және дайындау процесі. Жобалау барысында белсенді оқыту әдістерін пайдаланып оқушыларға жаттығулар орындату барысында біліктіліктер мен дағдыларға үйретуін жалғастырады.
Әр жобаның мақсаты мен міндеттеріне байланысты оқыту реті әртүрлі болуы мүмкін. Жобаны орындау ретінің бірнеше түрін ұсынамыз.
Бірінші түрі: Сұранысты зерттеу, міндетін анықтау.Алғашқы бірнеше идеяны ұсыну. Зерттеуді жүргізу (оның ішінде нарықты зерттеу), материалды таңдау мен дайындау тәсілін анықтау. Ақырғы идеяны талдау. Дайындау дағдысы мен іскерлігін үйрену. Үлгілі идеяны жүзеге асыру және оны дайындау. Бұйымды сынау және бағалау.
Екінші түрі: Бұйымның ұқсас бірнеше түрін талдау. Бұйымның кемшіліктерін анықтау. Бұйымның жаңа ұсынысын талдау, қысқаша міндетін анықтау. Адам факторын зерттеу. Дизайн-спецификациясын жасау (критерийлер тізімі) Ұсынған идеяның негізінде бөлшектеп талдау барысында дайындау дағдыларын дамыту үшін жаттығулар орындау. Бұйым дайындау. Бұйым дайындау технологиясын қолдану. Өзін өзі бағалау және бұйымды сынау процесінде бағалау.
Үшінші түрі: Материал таңдау (мысалы, өндірістің тастанды). Нақты материалды пайдалану үшін бірнеше алғашқы идеяларды ұсыну және үйрену. Бұйымға деген сұранысты зерттеу. Бірнеше идеяны бөлшектеп талдау және жүзеге асырылатын жолын талдау үшін қажетті қосымша ақпаратты анықтау. Келешекте зерттеулер жүргізу.Дизайн-спецификация жасау. Алғы идеяны талдап жүргізу. Бұйым жасау процесін жоспарлау.
Бұйым жасау барысында өзгерістерді енгізе отырып дайындау. Бұйымды бағалау.
Дизайн-зерттеу: Жобаны сәтті орындау үшін оқушы әртүрлі зерттеу жұмыстарын жүргізулері керек. Олар мынаны қамтиды:
-бұйымның қажеттілігі туралы толық ақпарат жинау;
- адам факторын қарастыру (эргономика талабы);
- қажетті сұранысты қанағаттандыратын басқа бұйымдарды талдау;
- әр түрлі материалдарды оқып біледі;
- дайындау тәсілдерін оқып біледі (шеберханада немесе өнеркәсіптік жағдайында);
- нақты шешім қабылдау мен ойын бағыттау мақсатында әртүрлі құрал-жабдықтарды, материалдарды пайдаланып эксперимент жүргізу.
Дизайн-спецификация: Бұйымның сұранысты қанағаттандыратын немесе қысқаша міндет қоюға сәйкес болу үшін көрсеткіштерінің тізімі. Көрсеткіштерде бұйымның функционалдық қызметі, оның өлшемі, түсі, құны, материалы қарастырылады.
Алғашқы идеялар жиынтығы: Сұранысты қанағаттандыру үшін оқушылардың ойына келетін дайындалатын бұйым туралы алғашқы идеясы.
Идеяларды жүйелі талдау: Қарастырылатын бұйымды бөлшектеп талдау барысында (дайын болу дәрежесіне дейін) бір және одан да көп идеяны нақтылап жүйелі талдау (немесе бірнеше идеяның жиынтығы).
Сынау: Бұйым дайын болғаннан кейін, ол сұранысты қанағаттандыруын бағалау үшін нақты жағдайларда сынақтан өткізілуі керек.
Бұйымды бағалау: Жобаны аяқтағанда ұсынған идеясының тиімділігін, қабылданған шешімнің дұрыстығын және жобаның сауатты орындалуын оқушының жазбаша есеп түрінде өзін өзі бағалау.
Технология сабақтарын ұйымдастыру формалары: жекеше, звенолық, топпен, бригадалық. Технологиялық дайындықты ұйымдастыру әдістемесі қоғамдық-гуманитарлық, жаратылыстану-математикалық және политехникалық бағыттағы пәндерді оқығанда алған білімдерінің синтезі негізінде қолданылады.
Жобабөлімі бойынша (8, 9 сынып ұлдары мен қыздары үшін де) оқушылардың өз бетінше шығармашылық жұмыстары ұйымдастырылады. Сондықтан да оған бөлінген сағат санын мүғалім оқушылардың өзіндік іс-әрекетін ұйымдастыруға бөлуі мүмкін. Сондай-ақ осы сағат мөлшерін оқушыларға кеңес беру, еңбек операцияларын көрсетіп, үйрету немесе жобаны қорғауға жұмсауға болады.
Бағдарламада көрсетілген тапсырмалар жүйесі еңбек объектілері мен мектептің материалдық базасына байланысты өзгеруі мүмкін.
Әр блоктың кезегі мен кейбір бөлімнің мазмұнын 15%-ға дейін өзгертуге мұғалімнің құқығы бар.
Жобалар әдісі білім беру ресурсы: жобалар әдісінің оқыту мақсаттарының ауқымы: оқушылардың танымдық, шығармашылық дағдыларын, өз білімдерін өз бетімен құрастыра білу икемділігін, ақпараттық кеңістікте жөн таба білу іскерлігін дамыту, сын тұрғыдан ойлауын дамыту
Жобалар әдісінің мәні - белгілі бір білім жиынтығына ие болуды болжайтын және жобалау іс-әрекеті арқылы шешімін табуды алдын-ала ескеретін мәселелерге деген оқушылардың қызығушылығын ынталандыру, алған білімдерін тәжірибе жүзінде қолдана білу икемділігін, рефлекторлық ойлауды (сыни тұрғыдан ойлауды) дамыту. Мәселе ойдың мақсатын белгілейді, ал мақсат ойлаудың үрдісін бақылайды.
Рефлекторлы ойлау мәні - фактілерді әрдайым іздеу, олардың талдауы, олардың анықтығы туралы ойлану, жаңаны тану үшін, күмәннан шығу жолдарын табу үшін, фактілерді логикалық тұрғызу, дәлелденген пікірлерге негізделген сенімділікті қалыптастыру.
Жобалар әдісі біріншіден - қандай бір мәселені шешуді, екіншіден - нәтижеге қол жеткізуді болжайды.
Жобалар әдісі - қандай да бір түрде безендірілген, нақты, айтарлықтай тәжірибелік нәтижемен аяқталуы тиіс мәселені толық өңдеу арқылы дидактикалық мақсаттарға жетудің тәсілі. Жобалар әдісінің негізіне жоба ұғымының мәні, оның қандай да бір тәжірибелік немесе теориялық мәнді мәселені шешу арқылы алуға болатын нәтижеге деген прагматикалық бағыты салынған. Бұл нәтижені нақты тәжірибелік іс-әрекетте көруге, түсінуге, қолдануға болады. Мәсенің шешімі бір жағынан, жиынтықтарды, әр түрлі әдістерді, оқыту құралдарын қолдануды алдын ала ескерсе, ал екінші жағынан, ғылымның әр түрлі салаларынан, техникадан, технологиядан, шығармашылық салалардан білімді қолдану икемінің, білімнің интегралдануының қажеттілігін болжайды. Орындалған жобалардың нәтижелері көрнекі болуы тиіс, яғни егер, ол теориялық мәселе болса, онда оның нақты нәтижесі, егер тәжірибелік болса - қолдануға дайын нақты нәтиженің болуы. Жобалап оқыту түзу болып табымайды, және бұл жерде тек нәтиже ғана емес, көп шамада үрдістің өзі құнды.
Жобалармен жұмыс істеу студенттерге дәстүрлі оқу әдісімен қол жеткізе алмайтын білім алуға мүмкіндік бере отырып, жоғары білім беру жүйесінде ерекше орын алады. Бұлай болуы мүмкін, өйткені студенттер өздері өз таңдауларын жасайды және өздері талаптанады. Бұл көзқарастан жақсы жобаның:
- тәжірибелік құндылықтары болуы;
- оқушының өзіндік зерттеулерін жүргізуінің болжауы болуы;
- онымен жұмыс істеу үрдісінде де, және оның аяқталуында да бірдей мөлшерде болжаусыз болуы;
- оны орындау жылдамдығы мен жұмыс бағытында оралымды болуы;
- өзекті мәселелерді шешу мүмкіндігінің болжауы болуы;
- оқушыға өз қабілетіне сәйкес білім алу мүмкіндігін беруі;
- кең спектрлі тапсырмаларды шешуде студенттің қабілеттерінің ашылуына көмегі болуы;
- оқушылар арасындағы өзара әрекеттерін реттеуге жағдай жасалуы тиіс.
Жобалар әдісінің мәртебесі (басқа әдістермен және технологиялармен салыстырғанда):
Жобалар әдісін педагогикалық технологиялар ретінде айтатын болсақ, онда бұл технология зерттеушілік, ізденістік және мәселелі әдістердің жиынтығы, өзінің мәнісіне қарай шығармашылық болып табылады. Жобалар әдістері - тек шынайы білім шоғырына ғана емес, оны қолдануға және жаңа білім алуға (кейде өз бетімен білім алу арқылы) бағытталған педагогикалық технология.
Жобалар әдісі білім беру жүйесінің толық өңделген және құрылымдалған компоненті болып табылады. Жобалар әдісінің танымалдығы нақты мәселелерді шешу үшін, онда теориялық білімдер мен олардың тәжірибеде қолданылуының үйлесу мүмкіндігімен қамтамасыз етіледі.
Жобалардың түрлері: жобаларды түрлерге бөлудің негізі болып келесі белгілер табылады:
- жобада басты іс-әрекет: зерттеу, іздеу, шығармашылық, рольдік, қолданбалы (тәжірибелік бағытталған), таныстырулық бағытталған және т.б. (зерттеу жобасы, ойын, таныстырулық бағытталған, шығармашылық);
- жобаның пәндік - мазмұндық ауқымы: моно жоба (білімнің бір саласында); пәнаралық жоба;
- жобаны үйлестіру сипаты: бір беттілік (бұлжымайтын, иілгіш), жасырын (анық емес, телекоммуникациялық жобаларға тән, жобаға қатысушыны имитациялау);
- байланыстың сипаты: бір ЖОО, факультет, қала, аймақ, елдің және әр түрлі елдер арасындағы қатысушылар үшін;
- жобаға қатысушылардың саны;
- жобаның ұзақтығы.
Жобамен жұмыс жасаудың кезеңдері (сипаттаудың мүмкін нұсқалары):
I нұсқа. Жобалар әдісінде жобамен жұмыс жасаудың келесі кезеңдері анықталады: іздеу, конструкторлық, технологиялық, қорытынды.
Іздеу кезеңі:
- Мәселені іздеу және талдау;
- Жоба тақырыбын таңдау;
- Кезеңдер бойынша жобалау іс-әрекетін жоспарлау.
- Жоба тақырыбы бойынша ақпаратты жинақтау, зерделеу, өңдеу.
Конструкторлық кезеңі:
- Жоба тапсырмасының оңтайлы шешімін іздеу.
- Дизайн талаптарын ескере отырып, құрылым нұсқаларын зерттеу.
- Дайындау технологиясын таңдау.
- Экономикалық баға беру.
- Экологиялық сараптама жасау.
- Конструкторлық және технологиялық құжаттарды құрастыру.
Технологиялық кезең:
-Жобаны тәжірибеде жүзеге асырудың жоспарын құру, қажет материалдарды, құралдарды және құрылғыларды таңдау.
- Жоспарланған технологиялық операцияларды орындау.
- Сапаға ағымдық бақылау жасау.
- Қажет болған жағдайда құрылымға және технологияға өзгерістер енгізу.
Қорытынды кезең:
-Жобаның орындалуының сапалық бағасы.
- Жобаның орындалуындағы нәтижелерді талдау.
- Жобалаудың нәтижелерін қолданудағы мүмкіндіктерді зерделеу (көрме, сату, жобалар банкіне қосу, жариялау).
II нұсқа. Оқушылардың барлық іс-әрекеттері келесі кезеңдерге шоғырланған: дайындалу, жоспарлау, зерттеу, нәтижелер немесе тұжырым, нәтижелер мен үрдістерді бағалау.
Дайындалу:
- мәселені және одан туындайтын мақсаттар мен міндеттерді анықтау;
- мәселені шешудің болжамдарын беру;
- зерттеу әдістерін талқылау.
Жоспарлау:
- ақпарат көздерін анықтау;
-ақпаратты жинау және талдау тәсілдерін анықтау;
- нәтижелерді көрсету тәсілін анықтау;
- нәтиже мен үрдісті бағалаудың іс жосығы мен критерилерін орнату;
- топ мүшелері арасында міндеттерді бөлу.
Зерттеу:
- ақпараттарды жинау;
- аралық тапсырмаларды шешу.
Нәтижелер және қорытындылар:
- алынған көрсеткіштерді талдау;
- қорытындыны тұжырымдау.
Нәтижелер мен үрдісті бағалау:
- соңғы нәтижелерді рәсімдеу;
- қорытынды жасау, түзету енгізу, соңғы қорытындылар.
Жобалар әдісін қолдану қиыншылықтары мен шекаралары:
Жобалар әдісі оқу үрдісінде шешімі үшін әр түрлі салалардан білімнің шоғырлануын, және де зерттеу әдістерін қолдануды қажет ететін қандай да бір зерттеушілік, шығармашылық тапсырмалар пайда болған жағдайда қолданылады (мысалы, әлемнің әр түрлі аймақтарындағы демографиялық мәселелерді зерттеу; белгілі бір тақырыпты: қоршаған ортаға қышқылдық жаңбырлардың әсері мәселесі, әртүрлі аймақтарда өндірістің әртүрлі салаларының орналасу мәселесі, т.б. ашатын бір мәселеге мемлекеттің әртүрлі аймақтарынан, жер шарының басқа мемлекеттерінен репортаждар сериясын құру). Жобалар әдісінің кең таралуын тежейтін басты мәселе - жобалық тапсырмаларды білім стандарттарының талаптарымен үйлестіру қиындығы болып табылады. Жобалық тапсырмаларды студенттер орындағанда стандартты білімін, икемін, дағдысын (нақтырақ айтқанда - олардың қажеттілігі туындайтындай) қолданатындай етіп құру тәжірибе жүзінде мүмкін емес.
1.3Киім жиынтығын құру мақсаты және жобаланған киім жиынтығындағы функционалды ерекшеліктері
Киімдерді жобалауда қарапайым арифметикалық және күрделі диаметриялық пропорцияларды қолдануға болады. Арифметикалық пропорция бүтін сандардың қатынасы негізінде құрылады. Тарихқа жүгінетін болсақ ХХ ғасырдағы модельерлер костюмнің гармониялық пропорциясын шығару үшін жең ұзындығын, сырт киім ұзындығын, белдемше немесе тұтас киім ұзындығын, жеиде пропорциялық бөліктерге бөліп қарастырды. Геометриялық пропорцияны түрлі геометриялық фигурадан құрады. Киім формасындағы ритмдік заңдылықтар - дегеніміз өлшемдердің немесе форма элементтерінің қайталану заңдылықтары. Ритм - табиғат құбылыстарында, еңбек процестерінде, өнер шығармаларында кездеседі. Киімді құрастырып жобалауда ритмдік ерекшеліктер силует сызықтарда, сәнді элементтерде, түстердің үйлесімділігінде сақталады. Алғашқы сұлулық туралы ұғым және оны түйсініп қажет еткен адам баласы қоршаған ортадан мағынасыз сызықтар, алғашқы тіршілікті, аң аулау сәттерін мистикалық ұғымдарын бейнелей бастайды. Жайы мен қоршаған ортаға еліктеп образдық суреткерліктің дамуы арқасында, костюмдегі дизайн өзінше бір өнер саласы ретінде қалыптасты.
Киім мистикалық мағынаға ие болғаннан бастап әдет-ғұрыптық жоралғылар арқасында дизайндық бастау алады. Архитектоникалық салада стильдік бағытқа байланысты костюмде образдық шешім пайда болады. Жобаланған киім жиынтығың функционалды ерекшеліктері ұлттық дәстүрді, киім киюі мәдениетін сақтай отырып, фольклор стилінде дайындалып жасалынды.
Бұл жобадағы киізді илеп басу қол өнері ерекшеліктері, түс таңдайбілумен қатар сол түстердің бір-бірімен байланысуы негізгі композициялық құрылым болып есептеледі. Киім жиынтығындағы функционалды ерекшеліктеріне масштабтылық пропорциялық ара-қатынас, динамика мен статика, ритмдік заңдылықтар, симетрия мен ассиметрия, тепе-теңдік қатынастар жатады. Костюмдегі "масштабтылық" киімнің жеке бөліктерінің, өзара байланысының басты құралы болып саналып, костюмнің қоршаған ортамен байланысын зерттейді. Т.О.Бердник масштабтылық бұл өлшемдердің заттың массасымен адам тұлғасының өлшемдеріне өзара қатынасы деп түсіндіреді.
Костюм формасын ұйымдастырудағы симетрия мен ассиметрия киімді жобалаудағы композициялық қасиеттердің ең негізгісі.
Симметрия - бұл бүтін заттың симметриялық орталық боймен теңдей екіге бөлу болып табылады, ал киімді конструкциялауда симметрия - бұл киім формасын анықтайтын нақты заңдылық. Киімді жобалауда адам денесіне симметриялық көзқарас маңызды нәрсе.
Ал ассимметрия - композиция құралы, онда бір-біріне тең келмейтін аралық байқалсада, сырт көзге теңесіп көрінеді. Ассимметриялық көзқарастың композициядағы негізгі тәсілі біркелкі тұтастық туғызу.
Киім жиынтығындағы осындай функционалды ерекшеліктері арқылы киім жиынтығын құру мақсаты анықталады. Жоғары да атап өткендей композицияның заңдылықтары арқылы киім жиынтықтары жобаланады, немесе композициялық нақты орталық анықталады. Біздің заманғы дизайн адамдардың суретшілік әрекетінің ең негізгі, кең тараған және теориялық тұрғыдан негіздендірілген саласы. Оның нәтижесі адамдар қатысуымен жасалған әдеміліктер әлемі. Дизайнер әрекетінің нәтижесінде адамның материалдық және рухани қажетін өтейді.
Ағылшын тілінен аударғанда "Desidh" сөзі жобалу, сызу, ойлау және жоба, сурет деген жалпы ұғымды білдіреді. Цивилизацияның өркендеуімен қатар бұл жаңадан пайда болған өнер саласы костюмдегі дизайнерлік мақсат консрукторлық және суреткерлік талаптарды біріктіру.
Костюмдегі дизайн архитектоникадан бастау алып, эстетикалық талаптар негізінде пайда болды. Қандай да бір киім жиынтықтарын дүниеге әкелу, қиял мен шабытты қатар ұштастыру арқылы жүзеге асырылады. Қиял мен шабыттың алтын үйлесімі бірі-бірімен қиылысқанда ғана өмірге ғажайып киім жиынтықтары келетіні даусыз. Содан кейін қағаздағы үлгі арқылы қаншама жұмыстар басталады, осылайша қиялдағы қағазға, қағаздағы киімге айналғанша қаншама шабыт, уақыт, шеберлік қажет болады.
"Ғажайып аяш" тақырыбындағы киім жиынтықтары қазақтың қарапайым қол өнері арқылы жинақталған, жалпы құрылымы жағынан күрделі де және көлемді десе де болады. Шығармашылық киім жиынтығындағы форма, көлем, тепе-теңдік заңдылықтарымен қатар түс шешімі, симметрия мен ассимметрия ритмдік ерекшелік өте ұтымды шешіліп қарастырылған.
Пластика - бұл форманың иілгіш қасиеті, ол бірнеше факторларға ие болып оның образын айқындайды. Әсіресе материалдық пластикалық қасиеттерін ескеру қажет. Ғажайып аяш тақырыбындағы киім жиынтығы жалпы формасы жағынан және пластикалық ұйымдастырылуы, мата фактурасы мен түстік шешімі жағынан ұлттық эксклюзив стиліне толық жауап бере алады және киімнің қазақи қасиетін ашып тұр. Форманың киім жиынтығын ұйымдастырудағы басты қасиет екенін ескере отырып негізгі сызықтар және сол сызықтар арқылы берілген көлем мен байланыстылығының әсерінен тақырыптағы киім формасы толық ашылды деп ойлауға болады.
Киім жиынтығының формасының қалыптасуына сән бағыты үлкен әсер етеді. Киім формасын шығаруда қолданылатын материал өзінің пластикалық қасиеттерімен айқындалады. Сондықтан киім жиынтығының пластикалық қасеиті оның конструктивті шешімі мен мата қасиеттеріне байланысты болады. Яғни киім формасы ол киімнің сыртқы құрылымын білдіреді. Киім формасын кеңістіктегі көлемді обьективі ретінде қарап, киім формасын киім силуэті айқындайтынын түсіне білу шарт. Силуэт - бұйым формасының нобай сызықтары арқылы нақты ерекшеліктерін көрсетеді. Сән - қоғамдағы әлеуметтік топтың дамуына мүмкіндік болған жағдайда, белгілі бір мәдени образдың жолында ғана тарайды. Сәнге қарағанда қоғамда әдет-ғұрыппен заң әлеуметтік топтарда белгілі бір мәдени образды жақсы білдіреді. Силуэт дегеніміз- адамдардың немесе басқа заттардың нобайын айқындайтын, ерекшелей түсетін нәтижесі. Бізді қоршаған кез-келген заттың өз формасы бар. Заттың сырт көрінісін осы форма арқылы айқындаймыз. Психологиялық тұрғыдан қарағанда форма әрбір заттың немесе силуэттің аурасы сияқты. Сонымен форма материалдық ортадағы кез-келген обьектінің көлемді кеңістіктегі орны жөнінде анықтама береді. Киім формасы қарапайым немесе күрделі болып келеді. Форма элементтерінің бір келкі жалғасы әрі бір келкі бағытта келесі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
ӨНЕР ФАКУЛЬТЕТІ
БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІ КАФЕДРАСЫ
Досбаева Алия
ТЕХНОЛОГИЯ САБАҚТАРЫНДА ЖЕТКІНШЕК ҚЫЗБАЛА КИІМІН ТІГУДЕ БЕЛСЕНДІ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУЫ
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5В012000 Кәсіптік оқыту мамандығы
Түркістан 2015
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ӨНЕР ФАКУЛЬТЕТІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІ КАФЕДРАСЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қорғауға жіберілді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
______________
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кафедрасының меңгерушісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
______________Ауелбеков Е.Б п.ғ.к., доцент м.а
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ТАҚЫРЫБЫ:ТЕХНОЛОГИЯ САБАҚТАРЫНДА ЖЕТКІНШЕК ҚЫЗБАЛА КИІМІН ТІГУДЕ БЕЛСЕНДІ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУЫ.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5В012000 Кәсіптік оқытумамандығы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орындаған: Досбаева Ә.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ғылыми жетекшісі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
п.ғ.д.,профессор: Г.Ғ.Еркибаева
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Түркістан 2015
Аннотация
Дипломная работа посвящена методике обучения учащихся 8 класса пошиву одежды подростка с помощью активных методов на уроках технологии.
В работе рассматриваются активные методы проектирования и моделирования одежды, и, в качестве примера, предлагается модель одежды подростка
Мазмұны
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің теориялық негіздері
1.1 8-сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді үйрету мазмұны
1.2Жобалау әдісіне сипаттама
1.3Киім жиынтығын құру мақсаты және жобаланған киім жиынтығындағы функционалды ерекшеліктері
2 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің әдіс-тәсілдері
2.1 Киімді жобалау және модельдеуді үйретудегі қолданылатын
белсенді әдістер туралы
2.2Киімді жобалау және модельдеу әдістері
2.3 Жеткіншектің киімін жобалау және модельдеуді белсенді әдістер арқылы үйретудің ерекшеліктері
3 Жеткіншектің киімін тігу технологиясы және экономикалық мәлімет
3.1 Жеткіншектің киімін тігуге қажетті материалдар және мата түрлеріне сипаттама
3.2 Жеткіншектің киімінің сызбасын сызу және модельдеу
3.3 Жеткіншектің киімінің өзіндік құнын есептеу
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Қосымша (киім үлгісі)
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
1.Назарбаев Н.Ә. Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында"
2. Қазақстан Республикасының жалпы және кәсіптік білім беретін мектептерге арналған тұжырымдамасы
3. Қазақстан Республикасының Білім министрлігінің тәлім-тәрбие тұжырымдамасы
4. Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептер білім мазмұнының тұжырымдамасы.
5.Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептері оқушыларының еңбекке окыту мен тәрбиелеу тұжырымдамасы.
АНЫҚТАМАЛАР
1. Әдіс - гректің metodos - белгілі ақиқатқа, шындыққа, мақсатқа жетудің жолдары
2. Әдіс - білім беру, тәрбиелеу жэне дамыту барысында белгіленген мақсатка жетуді қамтамасыз етуге, ғылымда зерттеуді жүзеге асыруға көмектесетін тәсіл, алға қойған міндеттерді шешу үшін ұйымдастырылған адамдардың, ұжымдардың іс - әрекетінің бір жолы.
3.Окыту әдістері деп оқу - тәрбие мақсаттарына жетуге бағытталған мұғалім мен оқушылардың өзара байланысты іс - әрекеттерінің тәсілдері.
4.Әдістеме - әдістер жиынтығы
5. Технология - грек тілінен аударғанда - іскерлік, шеберлік, білгірлік деген мағына береді.
6.Жобалау әдісі - идеядан бұйымға дейін түсінігінде оқушылар технология сабағынан алынған білімдерін шығармашыл қолданып және қайта өңдеу әдістерінің кешенін қолданып жеке ақырғы бұйым алу.
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
ЖОО - жоғары оқу орны
ХҚТУ - Халықаралық қазақ-түрік университеті
ІО - іскер ойын
БО -блиц ойын
ДЖ- дәріс жағдаят
РО- рөлді ойнау
МШ- миға шабуыл
ДС- дөңгелек стол
ПК- Пресс-конференция
ИД - интервью дәріс
ПС- пікір сайыс
ВД- визуальды дәріс
ДП- дәріс провакация
БОӘ -Белсенді оқыту әдісі
КІРІСПЕ
Зерттеудің көкейкестілігі. Бүгінгі таңда замана талабына сай, тәуелсіз мемлекетіміздегі жаңа қоғам мүддесіне лайықты, жан-жақты жетілген, бойында ұлттық сана мен халықтық психологиясы қалыптасқан ұрпақ тәрбиелеп өсіру - отбасының, балабақшаның, орта және жоғары білім беру ошақтары мен барша халықтың міндеті. Бұл процестің стратегиялық негіздері Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында (2007): Білім беру жүйесінің басты мақсаты, ұлттық мәдениетіміз бен халық педагогикасының негіздерінде, әрбір жеке тұлғаның қалыптасуына қажетті жағдай жасау, - деп көрсетілген [1, 10 б.].
Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептер білім мазмұнының тұжырымдамасында: Білім беру ісіндегі рухани дәстүрлерді сақтап, жаңаша жетілдіріп дамыта беру керек. Бұл жүйедегі оқыту мен тәрбиелеудің бірлігі үзіліп қалды.Сіздер мен біздер тек болашақ буындарды ғана емес, жалпы адамзаттық қадір-қасиеттердің мәні мен маңызын түсінетін, жаны да, тәні де таза білімді азаматтар тәрбиелеуге міндеттіміз. Олардың отаншылдық сезімдерін тәрбиелеуде, білім берудің мектепке дейінгі жүйесі мен жоғарғы оқу аралықтарын үндестіре ұйымдастыру, көкейтесті мәселе болып табылады ,- деп атап көрсеткен [2, 5 б.].
Өскелең ұрпақты тәрбиелеу - келешек қоғам мұрагерлерін тәрбиелеу ісі. Ол мемелекеттік маңызы зор, аса жауапты іс. Дені сау, сезімі сергек, ақыл-ойы жетілген, Отанын шексіз сүйетін, сегіз қырлы, бір сырлы абзал азамат өсіру ісі халқымыздың ғасырлар бойғы ой-арманы. Осы арман дене, ақыл-ой, адамгершілік, кәсіптік және эстетикалық тәрбиенің дәстүрлі қазақ мәдениетінің түрлері арқылы ұрпақтан- ұрпаққа заманалар бойы халықтың салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарында марапатталып, сіңіріліп, іске асырылып отырды.
Қазіргі уақытта ұрпақ тәрбиесі туралы мәселеге, мүлдем жаңа психо-физиологиялық көзқараспен қарауды, замана сипаты ерекше талап етуде. Бүгінгі таңда жалпы адам тәрбиесіне де, халық педагогикасының тигізер әсерлерін, тіпті ештеңемен салыстыруға келмейді.
Қазақ халқының ұлттық мәдениетін сақтап, оны келер ұрпаққа жаңа көзқараспен жетілдіріп жеткізуде білім беру ісі басты құрал болып саналады. Қоғамдағы қазіргі кездегі қайта құрулар, оның қарқынды дамуы білім беруге қойылатын талаптарды түбегейлі өзгертті.
Қазіргі білім берудің негізгі мақсаты − білімін, біліктілігін, дағдысын қалыптастыруға қол жеткізу ғана емес, ұлттық тәрбие негізінде ертеңгі қоғамның белсенді азаматы - бүгінгі оқушы тұлғасын қалыптастыру.
Бүгінгі жағдайда оқушылардың санасында, ой-өрісінде, жалпы азаматтық, адамзаттық рухани құндылықтар мен жоғары адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру, оқушы тұлғасының даму барысын психологиялық жан-жақты және үздіксіз зерттеу, оның даралық ерекшеліктерін танып, дұрыс бағытта дамыту, әр түрлі әлеуметтік және моральдық психологиялық жағдайларда қолдау көрсету және қоғам өмірін ізгілендіру мен демократияландыру жағдайында жаңа азаматты қазақтың ұлттық өнері арқылы қалыптастыру мәселесінің маңыздылығы мен көкейтестілігі күннен күнге артып отыр. Сондықтан, білім беру жүйесін реформалау саясаты ең біріншіден - еңбек, технология, кәсіптік білім беру сияқты өмір талабына қойылатын сұранысқа сәйкес жүргізу, екіншіден, оқу үрдісіндегі білім беру мен ұлттық тәрбие бірлігін сабақтастыра отырып, білімнің үйлесімділігімен қатар, әрбір оқушының дербес ерекшелігін ескеріп, қабілетіне, белсенділігіне сәйкес бағдар ұстау болып отыр. Бұдан ұлттық тәрбие мәселесіне бұрын соңды көңіл бөлінбеген деген ой туындамаса керек. Оған этнопедагогика саласындағы зерттеулер дәлел бола алады. Дегенмен де, қазіргі қоғамның ғылыми, әлеуметтік, практикалық талабына, тәрбие беру мақсатын жүзеге асыру қажеттілігіне сай, оқу-тәрбие үрдісінде жергілікті жердің экономикалық, экологиялық және этномәдени ерекшеліктерін ескере отырып, технология сабағында оқушыларға ұлттық тәрбие беру мәселелері әлі күнге дейін біржақты шешімін тапқан жоқ.
Өркениетті қоғам мен Қазақстан Республикасының гүлдене түсуі өскелең ұрпақтың рухани байлығы мен мәдениеттілігін, еркін ойлау қабілеті мен шығармашылығын, кәсіби біліктілігі мен білімділігін талап етеді.
Қай халықтың болса да рухани әлемі, ең алдымен оның дәстүрлі өнерінен көрінетіні мәлім. Сол себепті Қазақстан Республикасының білім беру мен тәрбиелеу саласының түбегейлі жаңаруы жағдайымен бүгінгі ұрпақ тәрбиесінің негізіне - қазақ халқының ғасырлар бойы жинақталған, уақыт сынынан өтіп, сараланған ұлттық тәлім-тәрбиесінің, сәндік қолөнерінің бай қазынасы, мол тәжірибесі алынып отырғаны мәлім. Өйткені жастардың ұлттық мәдениет пен дәстүрлердің негіздерін меңгергенде ғана жалпы адамзаттық мұраларды игеріп дүниеге дұрыс көзқарасы, озық ойлау жүйесі қалыптасатыны анық.
Ұлттық мәдениеттің маңызы және оның жеке тұлғаның рухани дамуына тигізер әсері туралы ой-пікірлердің қалыптасуына қазақ ғалымдары Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаев, Ж.Аймауытов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов, М.Жұмабаевтың қосқан үлесі зор [3; 4; 5; 6; 7; 8; 9]. Олардың еңбектерінде жас ұрпақтардың тәрбиесіне байланысты өзекті мәселелер бойынша өте құнды пікірлер айтылған.
Жас ұрпаққа ұлттық, патриоттық негізде эстетикалық тәрбие берудің негізгі құралдарының бірі - сәндік қолданбалы өнер. Ұлттық қолөнерінің тәрбиелік мүмкіндіктерін С.Қасиманов, А.Тәжімұратов, Ә.Марғұлан, Х.Арғынбаев, Ө.Жәнібеков және т.б. зерттеушілердің еңбектерінен көреміз [10; 11; 12; 13; 14].
Қазақстанда жалпы білім беретін мектептерде бейнелеу өнері мен қолөнерін оқытудың теориялық, әдістемелік, тәжірибелік мәселелері Ә.Қамақов, С.Ұзақбаева, Қ.Әмірғазин, Е.Асылханов, Б.Әлмұханбетов, Ж.Балкенов, Қ.Ералин, О.Сатқанов, С.Жолдасбекова, т.б. еңбектерінде қазақ халқының сәндік қолданбалы өнерінің тарихы және бейнелеу өнері арқылы ұлттық, эстетикалық тәрбие беруде халықтық педагогиканы басшылыққа ала отырып жүргізудің жолдарын қарастырған [1-23].
Белсенді әдістер мәселесі төменгі еңбектерде орын тапқан: А.Әлімов Интербелсенді әдістерді жоғарғы оқу орындарында қолдану; А.К.Мынбаева, З.М.Садвокасова Инновационные методы обучения, или как интересно преподавать: учебное пособие; А.П. Панфилова Игровое моделирование в деятельности педагога [24; 25; 26].
Жоғары сынып оқушыларына белсенді әдістер арқылы киімді көркемдеп сәндеуге үйрету әдістері мәселесі төмендегі еңбектерде орын тапқан: Тігін өндірісінің мататануы (Мальцева Е.) [27; 28]; "Әйел және бала киімін конструкциялаудың негіздері"(Л.Н.Шершнева) [29]; Қазақ киімі. Альбом. Қазақша киім табиғатына жүгінсек (Жәнібеков Ө.) [30]; Казахские национальные традиции в современной одежде (Рассохина Э.) [31]; Технология пошива (Юдина Е.Н.) [32]; Азбука вышивания (Глинская Б.) [33]; Практическая книга по моделированию женской одежды (Бланк А.Ф.,Фомина М.) [34]; Костюм тарихы (Жолдасбекова С.А.) [35] және т.б.
Қазіргі білім беру ісінің басты шарттарының бірі болып оқушының өзіне керекті мәліметті өзі іздеп табуына үйретіп, олардың өз оқу траекторияларын өзінің таңдай білуі есептеледі. Осы тұрғыдан алып қарасақ оқушыларға білім, білік, дағдыны қалыптастыруда белсенді әдістердің маңызы зор.
Сондықтан оқушыларға белсенді әдістер арқылы жоғары сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді үйрету барысында біз окушылардың бойындағы әсемдікті түсіну және сезіну, эстетикалық көзқарасқа, ұқыптылыққа, сұлулыққа, іскерлікке, еңбек сүйгіштікке т.б. баулимыз. Сонымен қатар жан-жақты белсенді әдістер арқылы оқушылардың жобалау және модельдеу тұрғысынан танымын кеңейтіп, дағдысын қалыптастырамыз.
Сол себептен біз диплом жұмысымызды Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде белсенді әдістерді қолдануы деп таңдадық.
Зерттеудің мақсаты: белсенді әдістер арқылы оқушыларға киімді көркемдеп сәндеуге үйретуде олардың қызығушылығын қалыптастыруды теориялық тұрғыда негіздеу және оның мазмұны мен әдістемесін жасау.
Зерттеудің міндеттері:
Оқытудағы белсенді әдістерді зерделеу;
Жоғары сынып оқушыларына белсенді әдістер арқылы әйел киімін көркемдеп сәндеуге үйретудің ерекшеліктерін айқындау;
8-сынып оқушыларына киімді көркемдеп сәндеудің мазмұнын анықтау;
Белсенді әдістер арқылы 8- сынып оқушыларына жеткіншектер киімін тігудің барысын мазмұндау.
Зерттеудің нысаны:
Технология сабағында белсенді әдістер арқылы 8- сынып оқушыларына жеткіншектер киімін тігуді үйрету әдістемесі
Зерттеудің пәні: Белсенді әдістер арқылы технология сабағында жеткіншектер киімін тігуді барысында оқушылардың ептілігі мен дағдысын қалыптастыру жолдары.
Зерттеудің әдістері: теориялық (модельдеу, аналитикалық-синтетикалық, салыстырмалы, индуктивті-дедуктивті талдау); қосымша білім беру жүйесі субъектілерінің тәжірбиесін талдау, салыстыру, зерделеу, жинақтау, тәжірбиелік-әдістемелік жұмыстарды жүргізу, математикалық статистикалық есептеу әдістері қолданылды.
Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, 3 бөлімнен, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен, қосымшадан, жасалған бұйымнан тұрады.
1 Технология сабақтарында жеткіншек қызбала киімін тігуде оқушыларды киімді көркем жобалауға үйретудің теориялық негіздері
1.1 8-сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді үйрету мазмұны
Білім мазмұнын анықтайтын басты құжаттар стандарт пен типтік бағдарламадағы сипатталған оқу материалдары мен іс-әрекеттердің ғылыми негізінің ашылуы мен түсіндірулер, орындалу тәртібі оқулықтар мен оқу кұралдарында беріледі.
Мемлекеттік құжат - оқу жоспарларында 1) оқытылуға тиісті оқу пәндерінін тізімі белгіленеді, 2) әр оқу жылдары (сыныптар) бойынша осы оқу пәндерінің өту тәртібі және реті анықталады, 3) әр жетіде әр пәнге бөлінетін сағаттардың мөлшері көрсетіледі.
Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына
46-қосымша
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін
Технология пәнінен типтік оқу бағдарламасы
1. Түсінік хат
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 Қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
2. Пәннің оқыту бағыты оқушыларды материалдық құндылықтардың заманауи өндірісінің негізгі технологиялық үрдістерімен таныстыруға, кейінгі кәсіптік білім алуға және еңбек етуге қажетті дайындықтарын қамтамасыздандыруға негізделген.
3. Бағдарламаның мазмұны оқушының жеке тұлғасы, отбасы және қоғамның қажеттіліктерін, қазіргі заманғы педагогикалық ғылымының жетістіктерін ескере отырып белгіленген.
4. Бағдарлама мазмұнының материалдарын меңгеру үшін келесі білім беру бағытын қараттырып.
1) қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау;
2) ауыл шаруашылық өндірісінің техникасы мен технологиясы;
3) ағаш пен ағаш материалдарын қолмен және механикалық түрде өңдеу технологиясы;
4) металды қолмен және механикалық түрде өңдеу технологиясы;
5) сәндік-қолданбалы өнер элементтерін қолдана отырып, материалдарды көркем өңдеу технологиясы;
6) электротехника және электроника негіздері;
7) шығармашылық жобалау іс-әрекеті;
8) қазіргі заманғы өндіріс, техникалық және кәсіптік білім алу материалдарын оқытуды көздейді.
5. Оқу курсының мақсаты - техника мен технология саласында оқушылардың заманауи өндірісінде алған білімі жүйесінің нәтижелігіне бағытталған функционалдық сауаттылығын қамсыздандыру, сонымен қатар, технологиялық ойлау қабілетін, болмысқа деген шығармашылық көзқарасын дамыту болып табылады.
6. Оқыту міндеттері:
1) техника, технология және заманауи өндіріс негіздерінен жүйеленген білімді қалыптастыру;
2) құрылымдық материалдарды өңдеу технологиясы, жобалау іс-әрекеттерін іске асыру бойынша жалпы еңбектік, жалпы өндірістік және арнайы икемділіктер мен дағдыларын қалыптастыру;
3) технологиялық ойлау қабілетін және еңбекке деген шығармашылық көзқарасын дамыту;
4) оқып жүрген технологиялармен байланысты мамандықтар әлемі, еңбек нарығындағы олардың талап етілуі туралы түсініктерін қалыптастыру, өзінің өмірлік және кәсіби жоспарларын саналы түрде анықтауына ықпал ету;
5) еңбек ету және кәсіби іс-әрекеті үрдісінде эстетикалық, адамгершілік, экономикалық, экологиялық, дене және құқықтық тәрбие беру;
6) оқушылардың Қазақстан халықтарының ұлттық мәдениетіне, салт-дәстүрлеріне деген құрмет көзқарасын қалыптастыру.
7. Оқыту барысында келесі пәндермен пәнаралық байланыс жүзеге асырылады:
1) Қазақ тілімен, Орыс тілімен: технологиялық терминдерді меңгеру арқылы сөздік қорларын байыту, технологиялық терминдерді меңгеру, оқулықтағы мәтінмен жұмыс істеу барысында ауызша және жазбаша тіл байлығын дамыту;
2) Қазақстан тарихымен: қазақ халқының мәдениетімен (салт-дәстүрлерімен, жол-жоралғыларымен және сәндік қолданбалы өнерімен) танысу;
3) Математикамен: технологиялық карта құрастыру кезінде әртүрлі математикалық өлшеулер мен есептеулерді пайдалану, бұйымдарды құрастыру кезінде математикалық формулаларды пайдалануда;
4) Геометриямен: кеңістіктік фигуралардың көлемі: тік бұрышты параллелепипед және тік призма, пирамида, цилиндр, конус және шар; кеңістіктік фигуралардың симметриялығы туралы;
5) Физикамен: еріксіз қозғалыс; кинематика туралы негізгі түсінік, механикалық жұмыс, кинетикалық энергия және потенциальды энергия;
6) Химиямен: азық-түліктерді сақтау үшін консерванттардың химиялық құрамы туралы білімін қалыптастыру;
7) География: әлемнің табиғи ресурстары, ғылыми-техникалық революция, экономика салаларының орналасу сипаттамасы және географиясы;
8) Информатикамен: компьютерлік графика, жеке жобаларды және практикалық жұмыстарды, сызбалар, үлгі, кесте, сурет, эскиздерді орындау кезінде ақпараттық технологияларды қолдануда;
9) Денешынықтырумен: қол жұмыстарына арналған құралдармен әр түрлі жұмыс жасау кезінде қол мен аяқтың бұлшық еттерін нығайтуда.
8. Пәннің сағат саны аптасына типтік оқу жоспарына сәйкестендірілген оқу жылында 34 сағат, аптасына 1 сағат:
1) 5 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 6 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 7 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 8 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
5) 9 сыныпта аптасына - 1 сағат, оқу жылында 34 сағат.
9. Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптарды оқуыту барысындағы нәтижелері, оқушылардың үлгерімдерін бағалауын, орта білімді сыныпты аяқтайтын әр оқушының міндетті түрде меңгеруі тиіс білім мазмұнын көрсетеді.
10. Оқушылардың дайындық деңгейі үш түрлі аспекті ескеріле отырып: пәндік, тұлғалық, жүйелі іс-әрекет нәтижелеріне қарай бағаланады.
Технология пәні бағдарламасы мазмұнындағы теориялық мағлұматтар мен практикалық іс-әрекеттер бағдарлама мазмұнында ғана қамтылып коймай, сондай-ақ, оқу үдерісінде оқыту технологиясына, әдістемесіне байланысты ашады [36].
Оқушылардың табиғи бейімділіктеріне қарай оқыта тәрбиелеу келешекте мамандығын таңдай білуіне бағыт-бағдар беру Білім Министрлігінің 2015 жылға дейінгі білім беру тұжырымдамасында көрсетілген кәсіптік бағдар беруінің негізі болып табылады.
Оқу пәнінің 8-сыныптағы базалық білім мазмұны
Кесте 1. -Тақырыптық жоспар
№
Бөлімдердің атауы
Сағат саны
барлығы
теория
практика
1
Тағам әзірлеу технологиясы
8
3
5
2
Машинатану элементтері. Тігін бұйымдарын жобалау және дайындау (белдемше)
10
2
8
3
Отбасы экономикасы. Кәсіпкерлік
4
2
2
4
Тұрғын үй интерьері
1
1
5
Қолөнер
6
1
5
6
Жоба
5
1
4
Барлығы:
34
10
24
Машинатану элементтері - 1 сағат:
Тігін бұйымдарын жобалау және дайындау - 9 сағат:
1) сырып тігу, арнайы, жартылай автомат тігін машиналары. Тігін машинасына арналған құрылғылар;
2) машинамен жұмысты орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелері, машина жұмыстарының терминологиясы;
3) ылғалдық-жылулық өңдеу жұмыстары, машина жұмыстарын орындауға қойылатын техникалық талаптар;
4) сарамандық жұмыс: шағын механикаландырылған құрылғыларды қолдану, бүктемелі тігісті орындау, түймелікті торлау;
5) белдемшені модельдеу және конструкциялау, киім және оған қойылатын талапта. Қазіргі белдемшенің түрлері және негізгі құрылымы (конструкциясы), белдемше-шорты, белдемше сызбасын құруға қажетті өлшемдер алу, белдемшенің өлшемдерін есептеуге қажетті формулалар, белдемше эскизін жасау, белдемше тігуге жұмсалатын мата мөлшерін есептеу, мата және өңдеу, әрлеу түрін таңдау, М 1:4 көлемінде тік, қиық және кең етекті белдемше сызбасын құрастыру, белден киілетін бұйым пішімін шынайы өлшемде дайындау, кең етекті белдемше моделін жасау. Белдемше-де, қиықты белдемшелерді модельдеу;
6) пішімді пішуге дайындау. Матадағы тік, қиық және кең етекті белдемше жайылмасының нұсқалары, пішу технологиясы, бұйымды өлшеуге дайындау (пішім бөлшектерін түйреу және көктеу, өлшеу, ақауларын жөндеу, белдемше дайындаудың технологиялық реттілігі. Белдемшені түйіндік өңдеу: бүйір тігісін, бүкпе, түймелеу, белдемшенің жоғарғы қиығын белдікпен немесе корсаж ызбамен, бұйым етегін өңдеу, түймелікті өңдеу және түйме қадау;
7) сарамандық жұмыс: белдемше моделінің эскизін жасау, тік, қиықты және кең белдемше құрылымы, пішімді шынайы өлшемде дайындау, тік белдемшені модельдеу, матаға пішімді жаю, бұйымды пішу, бұйымның белдігін және етегін өңдеу, бұйымды соңғы рет өңдеу;
8) құрал-жабдықтар мен материалдар: пішімдер, белдемше пішімінің бөлшектері, мата, сантиметрлік таспа, сызба құрастыруға және лекало дайындауға қажетті қағаз, қарындаштар, тігінші боры, оймақ, жіптер, инелер, қайшы, тігін машинасы, жиектеуші машина (оверлок), үтік;
9) көрсетілім: белдемше үлгілері, белдемшені түйіндік өңдеу үлгілері, дайын жоба.
Сабақта қыздар қолөнер бұйымдарын әзірлеуде қолданылатын еңбек операцияларын меңгереді. Мысалы, кестелеу, бастырмалау, тоқу, кесу, қию, пішу, көктеу, үтіктеу, желімдеу т.б. Көркем еңбек бұйымдарын дайындағанда оқушылар шығармашылық талғамын арттырады, заттың экологиялық және экономикалық қасиеті туралы білімдерін де қалыптастырады, сәндік - қолданбалы өнердің элементтерін қолдану арқылы бұйымды өрнектеп сәндейді.
Жоғарыда көрсетілген Технология пәнінің типтік бағдарлама негізінде 8-сынып оқушыларына киімді жобалау және модельдеуді белсенді әдістер арқылы үйретеміз.
1.2Жобалау әдісіне сипаттама
Жобалау әдісіне сипаттама бермей тұрып, біз технологиялық білім берудің әдістері мен ұйымдастыру формаларына тоқталамыз.
Репродуктивті әдістер үлгі бойынша қызмет тәжірибесін қалыптастырады, есте сақтау қабілетін дамытады, технологиялық операцияларды орындау тәсілдеріне деген зейінін арттырады, педагогтің кәсіби іс-әрекетін қайталау дағдыларын қалыптастырады.
Белсенді оқыту әдістерін пайдалану барысында ұжымдық іс-әрекетінде оқушылардың теориялық және практикалық қызметін қалыптастыруға мүмкіндік туғызады.
Қызмет ойындары оқыту әдістер ретінде оқытуды жан-жақты интеграциялауды қамтамасыз етеді, кәсіпорындағы толық өндірістік-экономикалық процестердің мағынасын ашады.
Жобалау әдісін қолдану негізінде оқушылардың технологиялық дайындығын ұйымдастыру бұйым жасау барысында шығармашылық көзқарас білдіруге кәсіпкерлік тапқыштық қабілеттерін дамытуға ықпал етеді.
Жобалау әдісі - идеядан бұйымға дейін түсінігінде оқушылар технология сабағынан алынған білімдерін шығармашыл қолданып және қайта өңдеу әдістерінің кешенін қолданып жеке ақырғы бұйым алу. Оқу қызметінің репродуктивті түрінен өзіндік, ізденіс жұмыстарының түріне көшу оқу барысын ғылыми-зерттеу компонентіне ауысуды қамтамасыз етеді, әр-түрлі ақпараттармен және олардың көздерімен жұмыс істеу дағдыларын дамытады.
Сабақта төрт қызмет түрін пайдалану ұсынылады: жаттығу, дизайн-талдау, дизайн-жоба, дизайн-зерттеу.
Жаттығу - оқушылар орындау барысында белгілі білімдер немесе дағдыларға үйренетін қысқаша тапсырмалар. Оларға практикалық тапсырмалар (тігістерді немесе тігін машинасында немесе токарлық станоктарда жұмыс орындау біліктіліктерін үйрену); білім алуға және когнитивті білітілігін дамытуға бағытталған жаттығулар (сұранысты зерттеуді немесе дизайн-критерийлерді талдауын қалай жүргізу керек); коммуникациялық дағдыларын дамытуға бағытталған жаттығулар (үш өлшемді нысанды бейнелеу біліктілігі немесе өз ойын қағазға түсіру тәсілдері).
Дизайн-талдау - оқушылар бұйым жасауда және пайдалануда әлеуметтік, экономикалық, экологиялық әсерін қарастырып нақтылап талдау қызметі.
Дизайн-зерттеу - ұсынған идеяны өз бетінше ізденісін практикалық жүзеге асыру және бұйым дайындаудың тұтас әдістері мен тәсілдерін пайдалану процесі.
Дизайн-жоба - жаңа инновациялық өнімде ұсынылған идеяны талдау және дайындау, игеру, практикалық жүзеге асыру процесінде келесілерді қамтитын күрделі қызмет түрі: адамдардың сұранысына жауап беретін бұйымды талдау мен жасаудың мақсатын анықтау. Сұраныстарды терең зерттеу. Бұйымның сапалық критерийлерін талдау. Қабылданған идеяны талдау және біреуін жасауға дейінгі деңгейге жеткізіп талдау (немесе бірнешеуінің комбинациясы). Бұйымды жасау нақты жағдайда сынақтан өткізу талаптарға сәйкестікке дайын бұйымды бағалау.
Жоба мен жаттығудың өзара айырмашылықтары бар. Жаттығуда оқушылар белгілі практикалық біліктіліктерді меңгереді. Жоба - бұйымды кейінгі сынау мен қажеттілік сәйкестігіне бағалауымен талдау және дайындау процесі. Жобалау барысында белсенді оқыту әдістерін пайдаланып оқушыларға жаттығулар орындату барысында біліктіліктер мен дағдыларға үйретуін жалғастырады.
Әр жобаның мақсаты мен міндеттеріне байланысты оқыту реті әртүрлі болуы мүмкін. Жобаны орындау ретінің бірнеше түрін ұсынамыз.
Бірінші түрі: Сұранысты зерттеу, міндетін анықтау.Алғашқы бірнеше идеяны ұсыну. Зерттеуді жүргізу (оның ішінде нарықты зерттеу), материалды таңдау мен дайындау тәсілін анықтау. Ақырғы идеяны талдау. Дайындау дағдысы мен іскерлігін үйрену. Үлгілі идеяны жүзеге асыру және оны дайындау. Бұйымды сынау және бағалау.
Екінші түрі: Бұйымның ұқсас бірнеше түрін талдау. Бұйымның кемшіліктерін анықтау. Бұйымның жаңа ұсынысын талдау, қысқаша міндетін анықтау. Адам факторын зерттеу. Дизайн-спецификациясын жасау (критерийлер тізімі) Ұсынған идеяның негізінде бөлшектеп талдау барысында дайындау дағдыларын дамыту үшін жаттығулар орындау. Бұйым дайындау. Бұйым дайындау технологиясын қолдану. Өзін өзі бағалау және бұйымды сынау процесінде бағалау.
Үшінші түрі: Материал таңдау (мысалы, өндірістің тастанды). Нақты материалды пайдалану үшін бірнеше алғашқы идеяларды ұсыну және үйрену. Бұйымға деген сұранысты зерттеу. Бірнеше идеяны бөлшектеп талдау және жүзеге асырылатын жолын талдау үшін қажетті қосымша ақпаратты анықтау. Келешекте зерттеулер жүргізу.Дизайн-спецификация жасау. Алғы идеяны талдап жүргізу. Бұйым жасау процесін жоспарлау.
Бұйым жасау барысында өзгерістерді енгізе отырып дайындау. Бұйымды бағалау.
Дизайн-зерттеу: Жобаны сәтті орындау үшін оқушы әртүрлі зерттеу жұмыстарын жүргізулері керек. Олар мынаны қамтиды:
-бұйымның қажеттілігі туралы толық ақпарат жинау;
- адам факторын қарастыру (эргономика талабы);
- қажетті сұранысты қанағаттандыратын басқа бұйымдарды талдау;
- әр түрлі материалдарды оқып біледі;
- дайындау тәсілдерін оқып біледі (шеберханада немесе өнеркәсіптік жағдайында);
- нақты шешім қабылдау мен ойын бағыттау мақсатында әртүрлі құрал-жабдықтарды, материалдарды пайдаланып эксперимент жүргізу.
Дизайн-спецификация: Бұйымның сұранысты қанағаттандыратын немесе қысқаша міндет қоюға сәйкес болу үшін көрсеткіштерінің тізімі. Көрсеткіштерде бұйымның функционалдық қызметі, оның өлшемі, түсі, құны, материалы қарастырылады.
Алғашқы идеялар жиынтығы: Сұранысты қанағаттандыру үшін оқушылардың ойына келетін дайындалатын бұйым туралы алғашқы идеясы.
Идеяларды жүйелі талдау: Қарастырылатын бұйымды бөлшектеп талдау барысында (дайын болу дәрежесіне дейін) бір және одан да көп идеяны нақтылап жүйелі талдау (немесе бірнеше идеяның жиынтығы).
Сынау: Бұйым дайын болғаннан кейін, ол сұранысты қанағаттандыруын бағалау үшін нақты жағдайларда сынақтан өткізілуі керек.
Бұйымды бағалау: Жобаны аяқтағанда ұсынған идеясының тиімділігін, қабылданған шешімнің дұрыстығын және жобаның сауатты орындалуын оқушының жазбаша есеп түрінде өзін өзі бағалау.
Технология сабақтарын ұйымдастыру формалары: жекеше, звенолық, топпен, бригадалық. Технологиялық дайындықты ұйымдастыру әдістемесі қоғамдық-гуманитарлық, жаратылыстану-математикалық және политехникалық бағыттағы пәндерді оқығанда алған білімдерінің синтезі негізінде қолданылады.
Жобабөлімі бойынша (8, 9 сынып ұлдары мен қыздары үшін де) оқушылардың өз бетінше шығармашылық жұмыстары ұйымдастырылады. Сондықтан да оған бөлінген сағат санын мүғалім оқушылардың өзіндік іс-әрекетін ұйымдастыруға бөлуі мүмкін. Сондай-ақ осы сағат мөлшерін оқушыларға кеңес беру, еңбек операцияларын көрсетіп, үйрету немесе жобаны қорғауға жұмсауға болады.
Бағдарламада көрсетілген тапсырмалар жүйесі еңбек объектілері мен мектептің материалдық базасына байланысты өзгеруі мүмкін.
Әр блоктың кезегі мен кейбір бөлімнің мазмұнын 15%-ға дейін өзгертуге мұғалімнің құқығы бар.
Жобалар әдісі білім беру ресурсы: жобалар әдісінің оқыту мақсаттарының ауқымы: оқушылардың танымдық, шығармашылық дағдыларын, өз білімдерін өз бетімен құрастыра білу икемділігін, ақпараттық кеңістікте жөн таба білу іскерлігін дамыту, сын тұрғыдан ойлауын дамыту
Жобалар әдісінің мәні - белгілі бір білім жиынтығына ие болуды болжайтын және жобалау іс-әрекеті арқылы шешімін табуды алдын-ала ескеретін мәселелерге деген оқушылардың қызығушылығын ынталандыру, алған білімдерін тәжірибе жүзінде қолдана білу икемділігін, рефлекторлық ойлауды (сыни тұрғыдан ойлауды) дамыту. Мәселе ойдың мақсатын белгілейді, ал мақсат ойлаудың үрдісін бақылайды.
Рефлекторлы ойлау мәні - фактілерді әрдайым іздеу, олардың талдауы, олардың анықтығы туралы ойлану, жаңаны тану үшін, күмәннан шығу жолдарын табу үшін, фактілерді логикалық тұрғызу, дәлелденген пікірлерге негізделген сенімділікті қалыптастыру.
Жобалар әдісі біріншіден - қандай бір мәселені шешуді, екіншіден - нәтижеге қол жеткізуді болжайды.
Жобалар әдісі - қандай да бір түрде безендірілген, нақты, айтарлықтай тәжірибелік нәтижемен аяқталуы тиіс мәселені толық өңдеу арқылы дидактикалық мақсаттарға жетудің тәсілі. Жобалар әдісінің негізіне жоба ұғымының мәні, оның қандай да бір тәжірибелік немесе теориялық мәнді мәселені шешу арқылы алуға болатын нәтижеге деген прагматикалық бағыты салынған. Бұл нәтижені нақты тәжірибелік іс-әрекетте көруге, түсінуге, қолдануға болады. Мәсенің шешімі бір жағынан, жиынтықтарды, әр түрлі әдістерді, оқыту құралдарын қолдануды алдын ала ескерсе, ал екінші жағынан, ғылымның әр түрлі салаларынан, техникадан, технологиядан, шығармашылық салалардан білімді қолдану икемінің, білімнің интегралдануының қажеттілігін болжайды. Орындалған жобалардың нәтижелері көрнекі болуы тиіс, яғни егер, ол теориялық мәселе болса, онда оның нақты нәтижесі, егер тәжірибелік болса - қолдануға дайын нақты нәтиженің болуы. Жобалап оқыту түзу болып табымайды, және бұл жерде тек нәтиже ғана емес, көп шамада үрдістің өзі құнды.
Жобалармен жұмыс істеу студенттерге дәстүрлі оқу әдісімен қол жеткізе алмайтын білім алуға мүмкіндік бере отырып, жоғары білім беру жүйесінде ерекше орын алады. Бұлай болуы мүмкін, өйткені студенттер өздері өз таңдауларын жасайды және өздері талаптанады. Бұл көзқарастан жақсы жобаның:
- тәжірибелік құндылықтары болуы;
- оқушының өзіндік зерттеулерін жүргізуінің болжауы болуы;
- онымен жұмыс істеу үрдісінде де, және оның аяқталуында да бірдей мөлшерде болжаусыз болуы;
- оны орындау жылдамдығы мен жұмыс бағытында оралымды болуы;
- өзекті мәселелерді шешу мүмкіндігінің болжауы болуы;
- оқушыға өз қабілетіне сәйкес білім алу мүмкіндігін беруі;
- кең спектрлі тапсырмаларды шешуде студенттің қабілеттерінің ашылуына көмегі болуы;
- оқушылар арасындағы өзара әрекеттерін реттеуге жағдай жасалуы тиіс.
Жобалар әдісінің мәртебесі (басқа әдістермен және технологиялармен салыстырғанда):
Жобалар әдісін педагогикалық технологиялар ретінде айтатын болсақ, онда бұл технология зерттеушілік, ізденістік және мәселелі әдістердің жиынтығы, өзінің мәнісіне қарай шығармашылық болып табылады. Жобалар әдістері - тек шынайы білім шоғырына ғана емес, оны қолдануға және жаңа білім алуға (кейде өз бетімен білім алу арқылы) бағытталған педагогикалық технология.
Жобалар әдісі білім беру жүйесінің толық өңделген және құрылымдалған компоненті болып табылады. Жобалар әдісінің танымалдығы нақты мәселелерді шешу үшін, онда теориялық білімдер мен олардың тәжірибеде қолданылуының үйлесу мүмкіндігімен қамтамасыз етіледі.
Жобалардың түрлері: жобаларды түрлерге бөлудің негізі болып келесі белгілер табылады:
- жобада басты іс-әрекет: зерттеу, іздеу, шығармашылық, рольдік, қолданбалы (тәжірибелік бағытталған), таныстырулық бағытталған және т.б. (зерттеу жобасы, ойын, таныстырулық бағытталған, шығармашылық);
- жобаның пәндік - мазмұндық ауқымы: моно жоба (білімнің бір саласында); пәнаралық жоба;
- жобаны үйлестіру сипаты: бір беттілік (бұлжымайтын, иілгіш), жасырын (анық емес, телекоммуникациялық жобаларға тән, жобаға қатысушыны имитациялау);
- байланыстың сипаты: бір ЖОО, факультет, қала, аймақ, елдің және әр түрлі елдер арасындағы қатысушылар үшін;
- жобаға қатысушылардың саны;
- жобаның ұзақтығы.
Жобамен жұмыс жасаудың кезеңдері (сипаттаудың мүмкін нұсқалары):
I нұсқа. Жобалар әдісінде жобамен жұмыс жасаудың келесі кезеңдері анықталады: іздеу, конструкторлық, технологиялық, қорытынды.
Іздеу кезеңі:
- Мәселені іздеу және талдау;
- Жоба тақырыбын таңдау;
- Кезеңдер бойынша жобалау іс-әрекетін жоспарлау.
- Жоба тақырыбы бойынша ақпаратты жинақтау, зерделеу, өңдеу.
Конструкторлық кезеңі:
- Жоба тапсырмасының оңтайлы шешімін іздеу.
- Дизайн талаптарын ескере отырып, құрылым нұсқаларын зерттеу.
- Дайындау технологиясын таңдау.
- Экономикалық баға беру.
- Экологиялық сараптама жасау.
- Конструкторлық және технологиялық құжаттарды құрастыру.
Технологиялық кезең:
-Жобаны тәжірибеде жүзеге асырудың жоспарын құру, қажет материалдарды, құралдарды және құрылғыларды таңдау.
- Жоспарланған технологиялық операцияларды орындау.
- Сапаға ағымдық бақылау жасау.
- Қажет болған жағдайда құрылымға және технологияға өзгерістер енгізу.
Қорытынды кезең:
-Жобаның орындалуының сапалық бағасы.
- Жобаның орындалуындағы нәтижелерді талдау.
- Жобалаудың нәтижелерін қолданудағы мүмкіндіктерді зерделеу (көрме, сату, жобалар банкіне қосу, жариялау).
II нұсқа. Оқушылардың барлық іс-әрекеттері келесі кезеңдерге шоғырланған: дайындалу, жоспарлау, зерттеу, нәтижелер немесе тұжырым, нәтижелер мен үрдістерді бағалау.
Дайындалу:
- мәселені және одан туындайтын мақсаттар мен міндеттерді анықтау;
- мәселені шешудің болжамдарын беру;
- зерттеу әдістерін талқылау.
Жоспарлау:
- ақпарат көздерін анықтау;
-ақпаратты жинау және талдау тәсілдерін анықтау;
- нәтижелерді көрсету тәсілін анықтау;
- нәтиже мен үрдісті бағалаудың іс жосығы мен критерилерін орнату;
- топ мүшелері арасында міндеттерді бөлу.
Зерттеу:
- ақпараттарды жинау;
- аралық тапсырмаларды шешу.
Нәтижелер және қорытындылар:
- алынған көрсеткіштерді талдау;
- қорытындыны тұжырымдау.
Нәтижелер мен үрдісті бағалау:
- соңғы нәтижелерді рәсімдеу;
- қорытынды жасау, түзету енгізу, соңғы қорытындылар.
Жобалар әдісін қолдану қиыншылықтары мен шекаралары:
Жобалар әдісі оқу үрдісінде шешімі үшін әр түрлі салалардан білімнің шоғырлануын, және де зерттеу әдістерін қолдануды қажет ететін қандай да бір зерттеушілік, шығармашылық тапсырмалар пайда болған жағдайда қолданылады (мысалы, әлемнің әр түрлі аймақтарындағы демографиялық мәселелерді зерттеу; белгілі бір тақырыпты: қоршаған ортаға қышқылдық жаңбырлардың әсері мәселесі, әртүрлі аймақтарда өндірістің әртүрлі салаларының орналасу мәселесі, т.б. ашатын бір мәселеге мемлекеттің әртүрлі аймақтарынан, жер шарының басқа мемлекеттерінен репортаждар сериясын құру). Жобалар әдісінің кең таралуын тежейтін басты мәселе - жобалық тапсырмаларды білім стандарттарының талаптарымен үйлестіру қиындығы болып табылады. Жобалық тапсырмаларды студенттер орындағанда стандартты білімін, икемін, дағдысын (нақтырақ айтқанда - олардың қажеттілігі туындайтындай) қолданатындай етіп құру тәжірибе жүзінде мүмкін емес.
1.3Киім жиынтығын құру мақсаты және жобаланған киім жиынтығындағы функционалды ерекшеліктері
Киімдерді жобалауда қарапайым арифметикалық және күрделі диаметриялық пропорцияларды қолдануға болады. Арифметикалық пропорция бүтін сандардың қатынасы негізінде құрылады. Тарихқа жүгінетін болсақ ХХ ғасырдағы модельерлер костюмнің гармониялық пропорциясын шығару үшін жең ұзындығын, сырт киім ұзындығын, белдемше немесе тұтас киім ұзындығын, жеиде пропорциялық бөліктерге бөліп қарастырды. Геометриялық пропорцияны түрлі геометриялық фигурадан құрады. Киім формасындағы ритмдік заңдылықтар - дегеніміз өлшемдердің немесе форма элементтерінің қайталану заңдылықтары. Ритм - табиғат құбылыстарында, еңбек процестерінде, өнер шығармаларында кездеседі. Киімді құрастырып жобалауда ритмдік ерекшеліктер силует сызықтарда, сәнді элементтерде, түстердің үйлесімділігінде сақталады. Алғашқы сұлулық туралы ұғым және оны түйсініп қажет еткен адам баласы қоршаған ортадан мағынасыз сызықтар, алғашқы тіршілікті, аң аулау сәттерін мистикалық ұғымдарын бейнелей бастайды. Жайы мен қоршаған ортаға еліктеп образдық суреткерліктің дамуы арқасында, костюмдегі дизайн өзінше бір өнер саласы ретінде қалыптасты.
Киім мистикалық мағынаға ие болғаннан бастап әдет-ғұрыптық жоралғылар арқасында дизайндық бастау алады. Архитектоникалық салада стильдік бағытқа байланысты костюмде образдық шешім пайда болады. Жобаланған киім жиынтығың функционалды ерекшеліктері ұлттық дәстүрді, киім киюі мәдениетін сақтай отырып, фольклор стилінде дайындалып жасалынды.
Бұл жобадағы киізді илеп басу қол өнері ерекшеліктері, түс таңдайбілумен қатар сол түстердің бір-бірімен байланысуы негізгі композициялық құрылым болып есептеледі. Киім жиынтығындағы функционалды ерекшеліктеріне масштабтылық пропорциялық ара-қатынас, динамика мен статика, ритмдік заңдылықтар, симетрия мен ассиметрия, тепе-теңдік қатынастар жатады. Костюмдегі "масштабтылық" киімнің жеке бөліктерінің, өзара байланысының басты құралы болып саналып, костюмнің қоршаған ортамен байланысын зерттейді. Т.О.Бердник масштабтылық бұл өлшемдердің заттың массасымен адам тұлғасының өлшемдеріне өзара қатынасы деп түсіндіреді.
Костюм формасын ұйымдастырудағы симетрия мен ассиметрия киімді жобалаудағы композициялық қасиеттердің ең негізгісі.
Симметрия - бұл бүтін заттың симметриялық орталық боймен теңдей екіге бөлу болып табылады, ал киімді конструкциялауда симметрия - бұл киім формасын анықтайтын нақты заңдылық. Киімді жобалауда адам денесіне симметриялық көзқарас маңызды нәрсе.
Ал ассимметрия - композиция құралы, онда бір-біріне тең келмейтін аралық байқалсада, сырт көзге теңесіп көрінеді. Ассимметриялық көзқарастың композициядағы негізгі тәсілі біркелкі тұтастық туғызу.
Киім жиынтығындағы осындай функционалды ерекшеліктері арқылы киім жиынтығын құру мақсаты анықталады. Жоғары да атап өткендей композицияның заңдылықтары арқылы киім жиынтықтары жобаланады, немесе композициялық нақты орталық анықталады. Біздің заманғы дизайн адамдардың суретшілік әрекетінің ең негізгі, кең тараған және теориялық тұрғыдан негіздендірілген саласы. Оның нәтижесі адамдар қатысуымен жасалған әдеміліктер әлемі. Дизайнер әрекетінің нәтижесінде адамның материалдық және рухани қажетін өтейді.
Ағылшын тілінен аударғанда "Desidh" сөзі жобалу, сызу, ойлау және жоба, сурет деген жалпы ұғымды білдіреді. Цивилизацияның өркендеуімен қатар бұл жаңадан пайда болған өнер саласы костюмдегі дизайнерлік мақсат консрукторлық және суреткерлік талаптарды біріктіру.
Костюмдегі дизайн архитектоникадан бастау алып, эстетикалық талаптар негізінде пайда болды. Қандай да бір киім жиынтықтарын дүниеге әкелу, қиял мен шабытты қатар ұштастыру арқылы жүзеге асырылады. Қиял мен шабыттың алтын үйлесімі бірі-бірімен қиылысқанда ғана өмірге ғажайып киім жиынтықтары келетіні даусыз. Содан кейін қағаздағы үлгі арқылы қаншама жұмыстар басталады, осылайша қиялдағы қағазға, қағаздағы киімге айналғанша қаншама шабыт, уақыт, шеберлік қажет болады.
"Ғажайып аяш" тақырыбындағы киім жиынтықтары қазақтың қарапайым қол өнері арқылы жинақталған, жалпы құрылымы жағынан күрделі де және көлемді десе де болады. Шығармашылық киім жиынтығындағы форма, көлем, тепе-теңдік заңдылықтарымен қатар түс шешімі, симметрия мен ассимметрия ритмдік ерекшелік өте ұтымды шешіліп қарастырылған.
Пластика - бұл форманың иілгіш қасиеті, ол бірнеше факторларға ие болып оның образын айқындайды. Әсіресе материалдық пластикалық қасиеттерін ескеру қажет. Ғажайып аяш тақырыбындағы киім жиынтығы жалпы формасы жағынан және пластикалық ұйымдастырылуы, мата фактурасы мен түстік шешімі жағынан ұлттық эксклюзив стиліне толық жауап бере алады және киімнің қазақи қасиетін ашып тұр. Форманың киім жиынтығын ұйымдастырудағы басты қасиет екенін ескере отырып негізгі сызықтар және сол сызықтар арқылы берілген көлем мен байланыстылығының әсерінен тақырыптағы киім формасы толық ашылды деп ойлауға болады.
Киім жиынтығының формасының қалыптасуына сән бағыты үлкен әсер етеді. Киім формасын шығаруда қолданылатын материал өзінің пластикалық қасиеттерімен айқындалады. Сондықтан киім жиынтығының пластикалық қасеиті оның конструктивті шешімі мен мата қасиеттеріне байланысты болады. Яғни киім формасы ол киімнің сыртқы құрылымын білдіреді. Киім формасын кеңістіктегі көлемді обьективі ретінде қарап, киім формасын киім силуэті айқындайтынын түсіне білу шарт. Силуэт - бұйым формасының нобай сызықтары арқылы нақты ерекшеліктерін көрсетеді. Сән - қоғамдағы әлеуметтік топтың дамуына мүмкіндік болған жағдайда, белгілі бір мәдени образдың жолында ғана тарайды. Сәнге қарағанда қоғамда әдет-ғұрыппен заң әлеуметтік топтарда белгілі бір мәдени образды жақсы білдіреді. Силуэт дегеніміз- адамдардың немесе басқа заттардың нобайын айқындайтын, ерекшелей түсетін нәтижесі. Бізді қоршаған кез-келген заттың өз формасы бар. Заттың сырт көрінісін осы форма арқылы айқындаймыз. Психологиялық тұрғыдан қарағанда форма әрбір заттың немесе силуэттің аурасы сияқты. Сонымен форма материалдық ортадағы кез-келген обьектінің көлемді кеңістіктегі орны жөнінде анықтама береді. Киім формасы қарапайым немесе күрделі болып келеді. Форма элементтерінің бір келкі жалғасы әрі бір келкі бағытта келесі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz