Шеміршек. Жасқа байланысты гистологиясы. Регенерациясы

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік

медицина университеті

$C:\Documents and Settings\Данияр\Мои документы\Загрузки\символ.png$

Білім алушының өзіндік жұмысы

Мамандығы: жалпы медицина

Дисциплина: Гистология

Курс: II

Тақырыбы: Шеміршек . Жасқа байланысты гистологиясы. Регенерациясы

Орындау түрі: реферат

Ақтөбе- 2016

Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1 . Шеміршек ұлпасы туралы жалпы түсінік

2 . Жасқа байланысты гистологиясы

3. Шеміршектің физиологиялық регенерациясы

III. Қорытынды

IV. Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Шеміршек ұлпасы (хрящевая ұлпа) ; (textus cartilagineus, лат. textus - ұлпа; лат. cartilago - шеміршек) - қаңқа дәнекер ұлпасы Шеміршек ұлпасы жасушалардан және жасушааралық заттардан құралған.

Жасушааралық заттың құрылыс ерекшеліктеріне байланысты ол: гиалинді, эластинді және талшықты шеміршек ұлпалары болып үш түрге бөлінеді. Гиалинді шеміршек ұлпасының жасушааралық заты мөлдір біркелкі болып келеді. Эластинді шеміршек ұлпасының жасушааралық затында эластин талшықтары, ал талшықты шеміршек ұлпасында коллаген талшықтарының будалары болады. Шеміршек ұлпасы сыртынан шеміршекқаппен (перихондрий) қапталған. Шеміршек ұлпасының жасушаларына прехондробласттар, хондробласттар, хондроциттер жатады. Жасушааралық зат - шеміршек ұлпасының негізін құрайды. Оның құрғақ салмағының 50-70% коллагеннен тұрады. Жасушааралық заттың құрамына хондрин талшықтары мен хондромуконд (мукополисахарид) кіреді Шеміршек ұлпасы организмде тіректік, қорғаныс және механикалық қызметтер атқарады. [2]

Гиалинді шеміршек - ұлпаның ең көп тараған негізгі түрі. Сүтқоректілердің ересек организмінде олар буындардың үстін, қабырғалардың ұштарын, кеңірдекті және т. б. органдардың шеміршектерін құрайды. Гиалинді шеміршек тығыз, серпімді және түсі мөлдір болады. Шеміршектің жасушалары негізгі заттың ерекше қуыстарында орналасады. Көбінесе олар 3-4 жасушалардан тұратын топтар түзеді. Бұл топтар бір жасушаның бөлуінен пайда болатындықтан изогенді топтар деп аталады.

II. 1. Шеміршек ұлпасы туралы жалпы түсінік

Шеміршектің дамуы-гиалинді шеміршек басқа дәнекер ұлпалары сияқты мезенхимадан дамиды. Дамуы мезенхиманың тығыздалуынан басталады. Қаңқалы бөлімдер пайда болады. Ұлпа сұйығының химиялық қасиеті өзгереді. Онда шеміршектің затына ұқсас заттар пайда болады. Кейін олардан каллоген талшықтары дамиды. Шеміршектің осыдан бастап екі бөлімі, аралық заты және жасушасы айқындала басталады және жасушалары көбейе бастайды. Негізгі заттың базофильдігі артады. Ұрықтың шеміршектің айырмашылығы олар изогенді топ құрамай жасушалары бір-бірінен бөлек орналасады.

$C:\Users\Асия\Desktop\1395852744_slayd2.jpg$

Шеміршек жасушалары көбінесе бір ядролы кейде екі ядролы болады. Органоидтары жақсы жетілген. Шеміршектің жасуша аралық заты біркелкі болмайды. Микроскоппен қарағанда онда аморфты зат пен желімделген коллаген талшықтары да байқалады. Талшықтар өзара шырматылып тор түзеді.

$C:\Users\Асия\Desktop\0011-007-KHrjaschevaja-tkan.jpg$

Шеміршек ұлпасының басқа ұлпалардан айырмашылығы ондағы аморфты затының химиялық қасиетінде. Шеміршектің аморфты заты протеиндерден хондриотино күкірт қышқылынан және альбумоидтан тұрады. Протеиндердің бір бөлігі хондриотино күкірт қышқылымен күшті қосылып хондромукоид түзеді. Ол шеміршектің негізгі заты. Шеміршектің негізгі затында коллаген мен хондромукоид біркелкі орналаспайды ол жануарлар мен адамдардың жасына байланысты. Адам есейген сайын шеміршектің негізгі затының ерекшеленуі айқындала түседі. Онда тұздар көп жиналып, кәрі шеміршек опырылғыш келеді.

Шеміршектің бөлінуі:

Серпімді шеміршек негізінде гиалин шеміршегіне ұқсас, бұның да жасушалары капсуламен қоршалып изогенді топтар құрайды. Оның түсі сары болады. Серпімді шеміршектен құлақ қалқаны, кеңірдектің кейбір шеміршек сақиналары құралады.

Талшықты шеміршек мұның негізгі затында каллоген талшықтары жинақталған. Омыртқа аралығында кездеседі.

Гиалинді шеміршек ұлпасы - адам мен жануарлар организмдерінде қабырға шеміршегін, төс бөліктері (стернебралар) аралықтарындағы шеміршектерді, сүйектердің буындық беттерін қаптайтын шеміршекті, мұрындағы, көмекейдегі, кеңірдектегі, ауатамырлардағы (бронхтардағы) шеміршектерді түзеді. Гиалинді шеміршек ұлпасы тіректік қызмет атқарады.

Гиалинді шеміршек ұлпасы ( гиалиновая хрящевая ткань ) ; ( textus cartilagineus hyaUnus ; лат. textus -ұлпа; лат. cartilago - шеміршек, гр. hyalinos - мөлдір, шыны тәрізді) - жасушааралық заты біртекті мөлдір шеміршек ұлпасы.

Гиалинді шеміршек ұлпасы жануарлар организмдеріндегі басқа тірек-трофикалық ұлпалар сияқты шеміршек жасушаларынан (хондроциттерден) және жасушааралық заттан тұрады.

$C:\Users\Асия\Desktop\images.jpg$

Хондроттетер цитоплазмасында Гольджи кешені мен агранулалы және гранулалы эндоплазмалық торлар көптеп кездеседі. Аталған органеллалар шеміршек ұлпасының жасушааралық затын түзуге қатысады.

Гиалинді шеміршек жасушааралық затының 75% -ын су құрайды. Оның құрғақ затының 70%-ы диаметрі 10 нм-ден аспайтын жіңішке коллаген талшықтарынан, ал 30% -ы пішінсіз (ам орфты) заттан тұрады.

Аморфты зат , протеогликандардан, липидтерден, талшықсыз протеиндерден құралған.

$C:\Users\compaq\Desktop\гистология сөж\kostoprav-lechenie-pozvonochnika-i-sustavov.--3948-1330612802992438-3-big[1].jpg$

Шеміршекті дәнекер ұлпа жасушалары домалақ пішінді, әр жерде топтанып тұрады. Жасушааралық заттары мөлдір болады. Омыртқалардың бірімен - бірі байланысқан жері, көмей қақпағы, кеңірдек пен құлақ қалқаны шеміршекті дәнекер ұлпасынан түзілген. Мұрынның, жіліктердің, қабырғалардың ұштары да шеміршекті ұлпа. Шеміршектер қатты болғанымен серпінділік қасиеті бар.

II. 2. Жасқа байланысты гистологиясы

Организмнің қартаюына байланысты шеміршек тініндегі протеогликандардың концентрациясы азаяды және соған байланысты гидрофильділігі төмендейді. Хондробласттар мен жас хондроциттердің бөліну құбылыстары нашарлайды.

Жасуша аралық заттар мен жасушалардың дистрофиялық өзгерістерінің резорбциясына хондрокласттар қатысады. Хондроциттердің өлімінен кейін лакуналар аморфты заттар мен коллаген жіпшелеріне толады.

$C:\Users\Асия\Desktop\003.jpg$

Шеміршек тінінің жасқа байланысты өзгерістері негізінде гиалиндік шеміршекте отеді, ал эластикалық пен талшықты шеміршектер қартаюф кезінде аз өзгереді. Гиалиндік шеміршекте өзгерістерге жасушалары да және жасуша аралық зата да құрайды.

Біріншіден, пролиферациялық процестер әлсірегендіктен шеміршек матриксіндегі жасушалардың саны азаяды. Сондықтан жасушалар шемиіршек матриксінің үлкен кеңістіктерінде метаболизмдік процестерді торлық деңгейде қамтамасыз ете алмайды

Екіншіден, изогендік топтарда 1 иен 2 типті хондроциттер 3 типті хондроциттерге айналады. Саңғыларды синтездік аппаратының мөшері азаяды, есесіне фибрилді құрылымдардың көлемі ұлғаяды.

$C:\Users\Асия\Desktop\koksit.jpg$

II. 3. Шеміршектің физиологиялық регенерациясы

Шеміршектің физиологиялық регенерациясы өте баяу жүреді. Бұл процесс көбінесе шеміршек қабында (прехондрияда) орын алған, аз маманданған прехондриобласттар мен хондриобласттардың бөлінуі арқылы жүзеге асады. Шеміршек байламдарындағы өзгерістерде (жарақатта) изогенді топтағы жасушалардың немесе хондроциттердің алатын орны ерекше, олар бөлініп жойылған шеміршектің орнын толтырады.

$C:\Users\Асия\Desktop\13966.jpg$

Шеміршек тіні бастамасының өсіу интерстицилық және аппозициялық әдістер арұылы қамтамасыз етіледі. Интерстициялық өсуі жас шщемішек жасушаларының саны мен өлшемдерінің ұлғаюы есебінен және жасушааралық заттың шеміршектің тереңдігінде жинақталуы нәтижесінде өтеді.

Шеміршек өскен сайын, оны қоршаған мезенхима аз дифференциалған дәнекер шеміршек қабығына дамиды. Оның ішкі қабатында хондрабластарға дифференциалдауға қабілетті камбиалды элементтері, яғни прехондробластары бар. Дәл осылар шеміршектің аппозициялық өсуін қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда шеміршек бастамасының шет бөліктерінде орналасқан хондрабластары көбейеді де, өндірген макромолекулаларым матрикстің көлемін ұлғайтып, шеміршек тінін өсіріп отыраады.

Қорытынды

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.