Қазақ зиялыларының ұлттық өкімет құру жолындағы іс-әрекеттері және «Алаш» қозғалысының тарихи мәні

Жоспар
Кіріспе

1. Қазақ зиялыларының ұлттық өкімет құру жолындағы іс.әрекеттері және «Алаш» қозғалысының тарихы
2. Қазан революциясы

1917 жылы Ақпан революциясының жеңісінен кейінгі елдегі революциялық процестің қарқынды даму барысында Ә. Бөкейхановтың төңірегіне топтасқан либерал-демократиялық көзқарастағы қазақ интеллигенциясы өкілдері ұлттық партия құру мәселесі бойынша өз жоспарларын жүзеге асыруға кірісті. Олар қазақ халқын тап пен жікке бөлмей бүкіл халықтың мүддесін ойлады, буржуазиялық- демократиялық бостандық атауын пайдалануға күш салды.
Уақытша үкімет те , кадеттер партиясы да қазақтардың автономиялы ел болуына қарсы болды . Бұл Ә.Бөкейхановтың кадеттер партиясынан шығатыны туралы «Қазақ» газетінде ашықтан- ашық мәлімдеуіне себеп болды.
Осындай жағдайда қазақ либерал-демократиялық интеллигенция өкілдері жағдайдың және саяси күштердің жедел өзгеруін есепке ала отырып , жалпықазақ сьезін тездетіп откізу керек деген шешім қабылдады.
Қазақстанның барлық облыстарының өкілдері қатысқан 1-ші жалпықазақ сьезі 1917 жылы 21-26 шілдеде Орынбор қаласында өтті. Күн тәртібінде 14 мәселе қаралды: мемлекетті басқару жүйесі , жер мәселесі, дін мәселесі, саяси партия құру , әйел мәселесі , білім беру жүйесі, сот, милиция құру, земство, бүкілресейлік мұсылмандар сьезі, Құрылтай жиналысын шақыру және оның қазақ облыстарында сайлануына дайындық , Жетісу облысындағы оқиға , қазақтардың Киевтегі Бүкілресейлік Федерациялық кеңеске және халыққа білім беру мәселесі бойынша Петроградта ұйымдастырылатын комиссия жұмысына қатысуы , автономия. М.Құлмұхаммедтің айтуы бойынша: сьезде екі ұстаным басымдыққа ие болды. Бірі – А.Байтұрсынов пен М.Дулатовтың «тәуелсіз автономия құру» және Ә.Бөкейханов пен Ж.Ақбаевтың «ұлттық-аймақтық автономия құру» ұстанымы. Жасырын дауыс берудің нәтижесінде Ә.Бөкейхановтар жеңіп шықты.

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 2 бет
Таңдаулыға:

Қазақ зиялыларының ұлттық өкімет құру жолындағы іс-әрекеттері және Алаш
қозғалысының тарихи мәнін талдаңыз.

1917 жылы Ақпан революциясының жеңісінен кейінгі елдегі революциялық
процестің қарқынды даму барысында Ә. Бөкейхановтың төңірегіне топтасқан
либерал-демократиялық көзқарастағы қазақ интеллигенциясы өкілдері ұлттық
партия құру мәселесі бойынша өз жоспарларын жүзеге асыруға кірісті. Олар
қазақ халқын тап пен жікке бөлмей бүкіл халықтың мүддесін ойлады,
буржуазиялық- демократиялық бостандық атауын пайдалануға күш салды.
Уақытша үкімет те , кадеттер партиясы да қазақтардың автономиялы ел
болуына қарсы болды . Бұл Ә.Бөкейхановтың кадеттер партиясынан шығатыны
туралы Қазақ газетінде ашықтан- ашық мәлімдеуіне себеп болды.
Осындай жағдайда қазақ либерал-демократиялық интеллигенция өкілдері
жағдайдың және саяси күштердің жедел өзгеруін есепке ала отырып ,
жалпықазақ сьезін тездетіп откізу керек деген шешім қабылдады.
Қазақстанның барлық облыстарының өкілдері қатысқан 1-ші жалпықазақ
сьезі 1917 жылы 21-26 шілдеде Орынбор қаласында өтті. Күн тәртібінде 14
мәселе қаралды: мемлекетті басқару жүйесі , жер мәселесі, дін мәселесі,
саяси партия құру , әйел мәселесі , білім беру жүйесі, сот, милиция құру,
земство, бүкілресейлік мұсылмандар сьезі, Құрылтай жиналысын шақыру және
оның қазақ облыстарында сайлануына дайындық , Жетісу облысындағы оқиға ,
қазақтардың Киевтегі Бүкілресейлік Федерациялық кеңеске және халыққа білім
беру мәселесі бойынша Петроградта ұйымдастырылатын комиссия жұмысына
қатысуы , автономия. М.Құлмұхаммедтің айтуы бойынша: сьезде екі ұстаным
басымдыққа ие болды. Бірі – А.Байтұрсынов пен М.Дулатовтың тәуелсіз
автономия құру және Ә.Бөкейханов пен Ж.Ақбаевтың ұлттық-аймақтық
автономия құру ұстанымы. Жасырын дауыс берудің нәтижесінде Ә.Бөкейхановтар
жеңіп шықты.
Алаш ұлттық-демократиялық партиясының қалың жұртшылық мойындаған
көсемі , төрағасы – Ә.Бөкейханов болды.
Алаш партиясының басшылары мен мүшелері Қазақ халқын отарлық езгіден
азат ету бағдарламасының төңірегіне топтасты.
М.Тынышбаев пен М.Шоқай Түркістан автономиясының басшылығында
большевиктерге қарсы ұстанымда болды. М.Тынышбаев Қоқан қаласында өткен 4-
ші Төтенше өлкелік мұсылмандар сьезінде 1917жылы қарашаның аяғында
құрылған, Қоқан автономиясы деген атпен белгілі болған Түркістан
автономиясының премьер-министрі болып , ал М.Шоқай Түркістан автономиясының
сыртқы істер министрі болып сайланды. Ал 1918 жылы ақпан айының басында
автономияның аздаған күшін қызыл әскер тасталқан етті.
Қазан революциясы басталғаннан кейін қазақтың ұлттық-демократиялық
қозғалыс мүшелері өздерінің Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық және саяси
даму көзқарастарын кеңінен насихаттаған еді, ал Петроградтағы қарулы күш
жеңіске жеткен соң (1917 жылғы қазанның 26-сы ) көп ұзамай 1917 жылы 21
қарашада Қазақ газетінде Ә.Бөкейхановн, А.Байтұрсынов , М.Дулатов және
т.б. Алаш қайраткерлері дайындаған Алаш партиясының бағдарламасы
жарияланды. Бағдарлама 10 бөлімнен тұрады.
Қазан революциясы жеңіске жеткен соң , Алаш зиялылары 2-ші
жалпықазақ сьезін тездетіп өткізуді ұйғарды.
2-ші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.