Қазақстанның ядролық энергетикасының болашағы қандай

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Тақырып:

“Қазақстанның ядролық энергетикасының болашағы қандай? ”

КІРІСПЕ

XXI ғасырдың өзекті мәселелерінің бірі-пайдалы қазбаларды қуат көзі ретінде тұтынудың көлемді түрде артуы салдарынан жаhандық проблемалардың туындауы. Мысалы, Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың “Қазақстан 2050” стратегиясында тізіп берген “XXI ғасырдың 10 сын қатерінің” қатарынына енетін, әлем популяциясының болашақта прогрессивті жолмен өсуі нәтижесінде органикалық отын энергиясына деген сұраныстың интенсивті түрде артуы салдарынан, ғасырдың соңына жетпей, аталған табиғи ресурстар резервтерінің сарқылу қаупі. Осы принцип негізінде дамушы елдерге альтернативті энергия көздеріне көшу мәселесі, ал дамыған мемлекеттерге ол сфераны одан әрмен жетілдіру мақсаты күн-тәртібіне қойылып отыр. Бәсекеге қабілетті мемлекеттермен терезесі тең Қазақстан- жел, күн энергиясының қолданысын-дамытуға жеткілікті потенциалы бар экономикалық аудандарында жандандырды. Әйтсе де, Елбасымыз өзінің 2007 жылғы Жолдауында “Он екінші бағыт - Электрэнергетикалық ресурстарды дамыту және атом энергетикасының негіздерін жасау” деп ерекше атап өткендей, ел өркендеуінің маңызды аспектілерінің бірі-ядролық энергия көздерін барлау болып отыр.

Эффективті қолданыстағы ядролық энергетиканың өзге баламалы энергия көздерінен релятивистік артықшылықтары біршама. Біріншіден, арзан түсетіндігі мен жаңа отын түрінде тасымалдау шығынының аздығында; екіншіден, көмірқышыл газдарының ешқандай эмиссиясын тудырмауының арқасында қышқыл жаңбырдың синтезіне алып келмейтіндігі; үшіншіден, ауа-райы жағдайына тәуелді емес, күн не жел энергияларына қарағанда “сенімді”. Төртіншіден, ядролық энергетиканың басты қайнар көзі болып табылатын уранның 1 кг-ның радиоактивті ыдырауы нәтижесінде бөлінетін энергия 3 млн кг тас көмірді жаққандағы алынатын энергиямен эквивалентті. Осылардан өзге оң тұстардың мириадасына ие ядролық энергетиканы-қазіргі таңда дамыған “G8” интеграциясының құрамындағы АҚШ, Франция, Жапония, Германия секілді қуатты елдер бірінші ретті энергия көзі ретінде тұтынуда[1] .

Әлемдік аренадағы барша уран қорының 38%-ын өндіру арқылы осы өрістің күре тамыры саналатын- Қазақстанның ядролық энергетикасының болашағы зор деп айтуға толықтай негіз бар [2] . Дегенмен, бұл орайда да Қазақстан үшін атомдық энергетикадан келетін орасан зор пайдамен қоса оның зардаптары мен шығындары да назарда болуы міндетті. Елімізде аталған энергия типінің негізгі шикізаты қолжетімді болғандықтан, оның келешектегі қолданыс көкжиегінің қаншалықты кең болатындығы және оның еліміздің дамыған 30 елдің қатарына енуіне қандай үлес қоса алатындығын анықтау мені қызықтырды. Сол себепті де осы тақырып аясында зерттеу жұмысын жасау көзделді.

Ғалымдардың болжамдарына сәйкес алдағы 50 жыл ішінде еліміздегі экспорт пен энергияның басты шикізаты-мұнайдың және өзге де органикалық отын қорларының сарқылу қатерін есепке алар болсақ, Қазақстан үшін аса жылдам қарқында баламалы энергия көздерінің ең тиімді, сонымен қатар интенсивті түріне, яғни ядролық энергетикаға көшу мәселесі сондықтан да өзекті болып отыр.

Ал, курстық жұмыс барысында назарға алынатын басты мақсат-Қазақстанның ядролық энергетикасының болашағы жөніндегі дифференцияцаланатын бағыттар мен перспективаларды зерттеу жұмысы масштабына сәйкес барынша қарастыру нәтижесінде оның жағымды және жағымсыз жақтарын қатар талдау арқылы аталған энергия түрінің Қазақстан үшін болашақта табысты, не болмаса, тиімсіз қадам екенін анықтап, табуға келіп саяды.

Осы негізде жұмыстың негізгі зерттеу сұрақтары келесідей болды:

Ядролық энергия саласын дамытуға Қазақстанның қандай мүмкіндіктері бар?
Неліктен халықтың ядролық энергетика жайлы ой-пікірлері әртүрлі?
Зерттеу нәтижелеріне сәйкес бастапқы гипотезалардың шынайылығын анықтау арқылы, қандай дәйекті шешімге келуге болады?

1. ЯДРОЛЫҚ ЭНЕРГИЯНЫҢ ҰТЫМДЫ ТҰСТАРЫ

Әлемдік энергетикалық агенттіктердің дәлелдеулері бойынша өзге қуат көздерімен салыстырғанда, ядролық энергетика-қуатпен қамтамасыз ету қауіпсіздігін арттыруымен бірге энергияға деген күн сайын артып отырған сұранысты қанағаттандырып қана қоймай, атмосфераға бөлінетін көміртектің мөлшерін азайтуда да үлесі орасан зор. Себебі, дәстүрлі, яғни мұнай, тас көмір секілді органикалық отындарды пайдалану парник газдарының атмосферадағы концентрациясын арттырады. Ал, энергия өндірісінің ядролық технологиялары басқа энерготехнологияларға қарағанда келесіндей негізгі басымдықтарға ие:

Ядролық отын миллион есе үлкен энергия концентрациясына және іс-жүзінде сарқылмайтын ресурстарға ие;
Ядролық энергияның қалдықтары салыстырмалы түрде көлемі аз және нық түрде ауыздықтауға бейім келеді, ал ең қауіпті дегендерін ядролы реакторларда толығымен қолдануға болады;
Ядролы Отынды цикл (ЯТЦ) қалдықтардың радиоактивтілігі мен радиотокситтілігі уран барланатын руданың мөлшерінен аспайтындай етіп іске асырылады;
Өндірілген электр қуатының құны төмен және тұрақты;
Қоршаған ортаға зияны аз [3, 242-245б] .

Өзінің беретін пайдасына пропорционалды түрде ядролық энергетиканы құру-даму қарқынынан тәуелсіз негізде кез-келген мемлекет үшін кең ауқымды, қымбатқа түсетін, әрі күрделі тапсырмалардың бірі болып табылары сөзсіз. Дегенмен, осындай қуат көзінің Қазақстанда қолданысқа енгізілуінің болашағы зор, себебі қазіргі таңда атомдық энергетиканы дамытуға еліміздің халықаралық стандарттарды потенциалы бар. Нақтырақ айтар болсақ, келесіндей негізгі алғышарттарға еліміз ие:

Аса көп мөлшердегі уран қоры барланған(2014жылы 22829 тоннаны құраған және уран рудасының ел аумағында 129 кен орны анықталған) [4] ;
Байытылған уран өндіретін және уран өңдейтін өндірістердің, ядролы реакторларға қажетті конструкциялық материалдар (Ұлттық Атомдық Компания “Казатомпроммен” ұсынылады) ;
Атомдық ғылым (Мысалы, осы саладағы ҚР Ұлттық ядролық орталығының базалы тәжірибелері. Соның ішінде ядролық энергетиканы дамыту мен оның қауіпсіз қолданысы негізіндегі әлемдік деңгейдегі мәселелерді шешуге бағытталған зерттеу реакторлары мен ядролық физиканы дамыту бағытында жүргізілген зерттеулері-осы саланы дамытуға үлес қосатын негізгі факторлар болып табылуда) ;
Жоғары кәсіби маман кадрлары(тіптен БН-350 энергетикалық реакторының эксплуатациясына қатысқан және ИВГ, ИГР және ВВР-К реакторларының эксплуатациясына әлі де қатысушы мамандар елімізде бар) [5, 18б] ;
Атомдық энергияның қолданысына қатысты заңды түрде рәсімделген, МАГАТЭ талаптарына сәйкес келетін нормативті-құқықтық база(бірақ әлі де жетілдірілулерді қажет етеді және Елбасы “Атом энергиясын пайдалану туралы” заңнамаға өзгерістер мен толықтыруларды 2016ж енгізді) [5, 18б] ;
Уран өндіретін және оны өңдейтін салаларда обьектілерді ликвидациялау1 мен рекультивациялау2 жөніндегі тәжірибе(Семей полигонындағы ядролық қару сынақтарынан кейінгі зардаптарды жою әрекеті) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.