Тәрбие жұмыстарын ұйымдастырудың әдістемесі ІІ бөлім

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 62 бет
Таңдаулыға:

Ш. Н. Ергешбаева

Ұ. П. Жазықбаева

А. К. Бөкешова

Тәрбие жұмыстарын ұйымдастырудың

әдістемесі

ІІ бөлім

Ш Ы М К Е Н Т 2013

ББК 74. 200

Б 26

Оңтүстік Қазақстан облыстық педагог кадрлардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау институтының жылғы әдістемелік кеңесінде бекітілді.

Құрастырушылар:

Ергешбаева Шынар - «Өрлеу» біліктілігін арттыру ұлттық орталығы АҚФ

ОҚО ПҚБАИ директорының орынбасары п. ғ. д.

Жазықбаева Ұлмекен - «Өрлеу» біліктілігін арттыру ұлттық орталығы АҚФ

ОҚО ПҚБАИ бастауыш білім беру

әдістемесі кабинетінің басқарушысы

Бөкешова Алтыншаш «Өрлеу» біліктілігін арттыру ұлттық орталығы АҚФ

ОҚО ПҚБАИ “Тұлғаны тәрбиелеу және әлеуметтендіру”

кафедрасының аға оқытушысы

Пікір жазғандар:

Бегман Ысқақ - Шымкент педагогикалық институтының профессоры, п. ғ. к.

Матаева Сауле - «Өрлеу» біліктілігін арттыру ұлттық орталығы АҚФ

ОҚО ПҚБАИ “Педагогика және психология“

кафедрасының меңгерушісі, п. ғ. к

Тәрбие жұмыстарын ұйымдастырудың әдістемесі

Б 26 әдістемесі. ІІ бөлім. - Шымкент: «Өрлеу» біліктілігін арттыру ұлттық орталығы АҚФ ОҚО ПҚБАИ, 2011. - 114 б.

Әдістемелік құралда сынып жетекшілермен мектеп мұғалімдерінің тәрбие жұмыстарын ұйымдастырудың теориялық және практикалық әдіс-тәсілдерін қарастырылған.

Құрал сынып жетекшілер мен мектеп мұғалімдеріне және тәрбие ісіне жауапты директордың орынбасарларына және педагогикалық оқу орындарының студенттеріне арналған.

ББК 74. 200

©Ш. Ергешбаева, ҰЖазықбаева, 2013

«Еліміздің ертеңі жас ұрпақтың қолында,

ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаздардың қолында»

Н. Ә. Назарбаев

Алғы сөз

«Балаңды өз тәрбиеңмен тәрбиелеме, өз ұлтыңның тәрбиесімен тәрбиеле» деген екен дана халқым. Сан ғасырлар бойы халықтың өзімен бірге жасасып, бірге өмір сүріп келе жатқан ұрпақтан ұрпаққа мұра болып, өмір сынынан екшеленіп, сыналып, електен өтіп бүгінгі өмірге жеткен әдет-ғұрып, салт-дәстүр, наным-сенім, ырым-тыйымдарды адамгершілік тәрбиесінде пайдаланып келген халық педагогикасы бүгінде өз маңыздылығын жойған жоқ.

Тәрбие жалпыға ортақ қасиет. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаевтың «Еліміздің ертеңі жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаздардың қолында» - деген еді.

Еліміздің дербес мемлекет ретінде дамуы қоғамның болашақ ұрпақтарын ерекшеліктерімен тәрбиелеуді қажет етеді. Еліміздің тәлім-тәрбие тұжырымдамасында «Тәрбие дегеніміз - халықтың ғасырлар бойы жинақтап, іріктеп алған озық дәстүрлерін жас ұрпақтың бойына сіңіру»- деп көрсетуі, бүгінгі әрбір қазақ баласының өзінің ана тілінде, өз діні мен діліне сай үйлесімді тәрбиелеуді көздейді. Осы ұлттық тәлім-тәрбиенің жетістіктерін отбасы мен білім беру саласында кең түрде пайдаланбауымыздың салдарынан жастар арасында мейірімсіздік, ізгілік, адамгершілік нормаларынан ауытқулық, кісілік қасиеттер төмендеп кеткенін аңғару қиын емес.

Бүгінгі қоғам - жаңа қоғам. Бұрыннан қалыптасқан дәстүрлі жолдан жаңа арнаға түсу біршама қиындық тудыратындығын өмірдің өзі көрсетіп отыр. Атқаратын да, сәт сайын айтатын да әрі маңызды мәселелердің бірі - бала тәрбиесі. Қоғам - адаммен ғана қоғам бола алады. Ал қоғамның негізгі байлығы -адам, оның ішінде жас ұрпақ. Ұлы ағартушы

Ахмет Байтұрсынов: «Балам деген жұрт болмаса, жұртым дейтін бала қайдан болсын» деген еді. Бүкіл елдің кемел келешегі болатын балаларды тәрбиелеу, оларға сапалы білім беру қандай қоғамның болмасын алдындағы ең негізгі міндеттердің бірегейі болмақ. Бұл жөнінде де А. Байтұрсынов: «Мектептің жаны - мұғалім. Мұғалім қандай болса - мектебі һәм сондай болмақшы» деген анықтаманы көрегендікпен әлде қашан беріп қойған. Ғасырлар бойы халқымыз өз ұрпағын ізгілікке, өз елін сүюге баулып келеді. Бұл берік қалыптасқан дәстүрді тәрбиенің өзегі, алтын діңгегі десе де болады. Шәкәрім: «Адамның жақсы өмір сүруіне үш сапа негіз бола алады, олар барлығынан басым болатын - адал еңбек, мінсіз ақыл, таза жүрек. Бұл сапалар адамды дүниеге келген күннен бастап тәрбиелейді», - деп есептеген. Тәрбие жұмысын жүргізуде қолданылатын нормативтік-құқықтық құжаттардың көптеп шығарылуы да тәрбие мамандарына көп міндет жүктесе керек.

Жарқынбекова Сауле Ешімқұлқызы

Бақылау комитетінің бөлім бастығы

Мектептің тәрбие жүйесін басқару негіздері

Нормативтік-құқықтық құжаттар.
Жылдық жоспар ( тәрбиенің 12 бағыты бойынша) .
Диагностика
Бестік одақ жұмысы.

Тәрбие жүйесінің негізгі шарттары

Тәрбиенің мақсат- міндеттері.
Тәрбиенің үздіксіздігі.
Жүйелілігі. Бірізділігі.
Маңыздылығы.

Күтілетін нәтижелер.

Тәрбие жұмысының жаңа моделі бойынша сынып жетекшісі, тәлімгер, әлеуметтік педагог, психолог қызметкерлері жұмыстарының мониторинг өлшемдерін анықтап ендіру.
Білім беру мен тәрбие процестерін жүзеге асыруда ата-аналардың, оқушылардың, сынып жетекшілерінің, тәлімгерлердің, әлеуметтік педагогтардың және психолог-педагогтардың бестік одақ жұмысын қарастыратын тәрбие жүйесінің жаңа моделін дамыту.
БҰҰ бала қүқығы туралы Конвенциясына сай, еліміздің балалар бұқарасын құқықтық біліммен сауаттандыру, ересектер мен балалардың салауатты өмір салты туралы білімін көтеру, темекі мен есірткі заттарын жастар арасында пайдалануға жол бермеу және алдын алу.
Білім беру мекемелерінде тәрбие жүйесінің жаңа моделін тарату.
Балалар мен жастар тәрбиесінің болашағын, саяси және әлеуметтік маңыздылығын өзектілендіру;
Балалар мен жастардың әлем және ұлттық мәдениетті игерулеріне толеранттылық, келісім және ұлтаралық мәдениет пен қарым қатынасты тәрбиелеу;
Қоғамға, қоршаған ортаға, табиғатқа позитивті көзқарас қалыптастыруға ықпал ететін әлеуметтік педагогикалық жағдай жасау;
Кәсіби бағдар мен тұлғаның өзін өзі іске асыруына және өз білімін үздіксіз жетілдіру қажеттілігіне жағдай жасау

Нормативтік-құқықтық құжаттар

Білім беру - баланы бейбітшілік, төзім және түсіну рухында

өмірге даярлау, яғни толығымен өз бетінше қоғамда өмір

сүруге дайын болу үшін БҰҰ жарғысында

жарияланған идеал негізінде

тәрбиеленуі тиіс.

Бала құқықтары туралы конвенциядан

Әрбір бала өзінің балалық шағын мектепте өткізеді. Кішкене бала болып келеді де, өсіп-жетілген соң адам болып шығады. Осы аралықта ол өзінің психологиялық әрекетін игеріп, азаматтық құқық пен еңбек, кәсіби білімді меңгереді. Қазіргі заманда мектеп оқушысының оқу үлгерімін ғана емес, оқушының тұлғалық даму процесінің маңызды жақтарын қарастырады, яғни мектептің басты міндеті әр оқушыны тәрбиелеудегі мақсатқа бағыттай тәрбиелеу. Оқытуда білім, білік, дағды қалыптастыру тәрбиенің негізгі құралы болуда. Сондықтан әрбір педагог тәрбие жұмыстарын жүргізу барысында төмендегі Қазақстан Республикасының нормаларын, ережелерін, заңнамалары мен актілерін басшылыққа алу міндетті:

1. Адам құқығы туралы жалпы Декларация. БҰҰ 1948. 10-желтоқсан

2. Бала құқығы туралы Конвенция. 1989 ж 20 қараша БҰҰ

3. Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1995ж

4. ҚР “Білім туралы ”Заңы 2007 ж. 27 шілде №319 ІІІ ҚРЗ

5. ҚР “Тіл туралы”Заңы 1997 ж 11 шілде № 151-1 өзгертулер 2008ж 24. 11

6. ҚР “Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын қорғау”Заңы.

7. ҚР “Қазақстан Республикасындағы мерекелер туралы”Заңы 2001 ж 13 желтоқсан.

8. ҚР Кодексі “Неке ( ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы. Астана. Ақорда. 2011 жылғы 26 желтоқсан №518-ІҮ ҚРЗ

9. ҚР “Темекі шегудің профилактикасы мен шектеу”туралы Заңы . 2002ж 10 шілде.

10. Қ. Р “Бала құқығы туралы”2002 ж 8 тамыздағы Заңы

11 ҚР Қылмыстық кодексі.

12. . ҚР еңбек туралы заңы

13. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк жастар саясаты туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 7 шiлдедегi N 581 Заңы

14. Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шiлдедегi N 591 Заңы

15. “АҚТҚ/ЖҚТБ-ның білім беру мекемелерінде алдын-алу туралы” ҚР БжҒМ N5. . 3 2002 02. 12 ж бұйрығы.

16. Қазақстан Республикасы үздіксіз білім беру жүйесіндегі тәрбие тұжырымдамасы Білім және ғылым Министрінің 2009 жылғы 16 қарашадағы № 521 бұйрығымен бекітілген

20. ҚР білім беру ұйымдарында салтанатты іс-шаралар өткізу кезінде мемлекеттік рәміздерін қолдану рәсімі жөніндегі ереже . 2005 ж N 227 ҚР Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

ҚР азаматтарының жаңа әлеуметтік-экономикалық құлқын қалыптастыру тұжырымдамасы. 1995 ж
Оқушылардың құқықтары мен міндеттері туралы Ереже 2001 ж
ҚР Президентінің “Қазақстан-2030” жолдауы.
2004-2006 жылдарға арналған “Мәдени мұра” мемлекеттік бағдарламасы. ҚР Президентінің 2004 ж 13 01N 1277жарлығымен бекітті.
ҚР-да білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. ҚР Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 жарлығымен бекітілген
Мектептоқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспары. ҚР Үкіметінің 2012 жылғы 25 маусымдағы №832 қаулысы
“Қазақстан -2050” стратегиясы.

5

Жүйелі тәрбие - жемісті нәтиже

Қазақстан Республикасындағы білім беру мекемелерінде 1-11 сыныптарға арналған тәрбие бағдарламасы

Түсіндірме хат

Жалпы білім беру мазмұнындағы тәрбие - бұл баланың өзіндік санасы мен сезімінің және адамгершілік көзқарасының қалыптасып дамуына, ол қасиеттердің оның мінез-құлқына сіңуіне бағытталып арнайы мақсатта ұйымдастырылған іс-әрекеттер. Тәрбие қазіргі өзгермелі, сан-салалы, көпмәдениетті, көпэтникалық үлкен өмірге енуге дайын қабілетті, тұлғаның дамуына бағытталған және рухани кұндылыктарының негізінде кұрылады.

"Қазақстан Республикасының Білім туралы" Заңы, Қазақстан мақұлдаған Бала құқықтары жөніндегі БҰҰ Конвенциясы тәрбиені негізінен тұлға дамуын анықтайтын оқумен қатар білім берудегі екі компоненттің бірі деп қарайды.

Қазакстан Республикасының білім беру ұйымдарындағы тәрбиенің негізгі мақсаты - жастардың бойында азаматтық пен қазақстандық патриотизмді қалыптастыру, мемлекеттік рәміздерді кұрметтеуге, халық дәстүрлерін дәріптеуге, әлемдік және отандық мәдениет жетістіктерін оқып үйренуге, Конституцияға және қоғамға қарама-қайшы келетін әрекеттерге төзбеушілікке тәрбиелеу.

Тәрбиенің негізгі міндеттері:

қазақстандық патриотизм мен азаматтықты қалыптастыру;
саяси, құкықтық, экономикалық, экологиялық, талғам мәдениетін жоғары деңгейде қалыптастыру; өзінің кәсіби қабілетін айқындауды қалыптастыру; отбасылық мәдениетті және гендер проблемасындағы сауаттылықты калыптастыру;
рухани-адамгершілік, этномәдениет, ұлтаралық қатынас пен толеранттылық мәдениетін қалыптастыру; сыни ойлау дағдысы мен салауатты өмір салтын қалыптастыру;

Білім мазмұнының ірі компонентретінде оқыту саласының ұқсас нұсқасы тәрбие үрдісін төменде берілген модульдермен кұруға болады:

әлеуметтік-құқықтық модуль: әлеуметтік қарым-қатынастардың нормалары туралы негізгі түсінікті меңгеру, соның ішінде мемлекеттік нормативтік заң актілері мен балалар кұқығы жайлы БҰҰ Конвенциясының мазмұнымен сәйкес анықталатын, жалпыадамзалық құндылықтар жайында; азаматтық-патриоттық түсініктің қалыптасуы; өмірдің негізі заңдылыктарын, қоғамның дамуын және ондағы адамның аткаратын рөлін, экономикалық, құқықтық және әлеуметтік қатынастардағы мәдениет туралы негізгі ұғымдарды игерту;

рухани-адамгершілік тәрбиесінің модулі: кұрамына тарих, тіл, философия, әдебиеті дәстүр, психология қатысты "әлемнің ұлттық мәдениеті" ерекшеліктеріне негізделген мазмұны мен түрін, өмірдің мәні мен мұратын, мәдени құндылықтарды меңгеру мен қайта жаңғырту;

жалпы интеллектуальды даму модулі: ойлау әрекеттерінің тиімді тәсілі жайлы негізгі түсініктерді меңгеру, оларды түрлі тапсырмаларды және басқа да аналитико-синтездік (талдау-жинақтау) іс-әрекеттерді орындау барысында практиканың баска түрлерінде қолдану; жалпы ғылыми таным әдістерінің негізгі элементтерін меңгеру;

жалпы мәдениеттілікті тәрбиелеу модулі: негізгі жалпы талғам түсініктерін игеру, мәдениеттанушылық, мәдени-ұлттық және т. б. адамның негізгі қоршаған ортаға қарым-катынасынан міндетті түрде болатын нәтижелер мен зардаптар секілді негізгі

экологиялык ұғымдарды түсіну; өзінің денсаулығымен, дене дамуымен, шығармашылықпен өзін- өзі жетілдіру; Модульдердің осындай топтастыруы негізінде осы заманғы тәрбие үрдісі келесі бағдарларға бағытталады:

Әлеуметтік- құқықтық модулъ

қазакстандық патриотизм мен азаматтықты тәрбиелеу;
құқыктық және саяси мәдениетке тәрбиелеу;
әскери-патриоттық тәрбие;
экономикалық және еңбек мәдениетіне (кәсіби бағдар) тәрбиелеу;
отбасылық тәрбие;
гендерлік тәрбие және отбасылық өмірге дайындық.

Рухани-адамгершілік тәрбиесінің модулі

рухани-адамгершілікке тәрбиелеу; этникалық (ұлттық) мәдениетке тәрбиелеу;
төзімділікке (толеранттыққа) және көпұлтты, көпдінді орта жағдайындағы ұлтаралық қарым-катынастар мәдениетіне тәрбиелеу;

Жалпыинтеллектуалъды даму модулі

танымдық мүдделерге тәрбиелеу;
интеллектуальды мәдениет пен сыни ойлауды қалыптастыру;

Жаппымәдениеттілікті тәрбиелеу модулі

талғам мәдениетін тәрбиелеу;
экологиялық мәдениетті тәрбиелеу;
салауатгы өмір салты дағдысын қалыптастыру;
дене еңбегі мәдениетін қалыптастыру;

Бүгінде тәрбиелік міндеттерді жүзеге асыру тұлғалық- бағыттаушылық тұрғыда негізделуге тиіс.

Әрбір оқушы тәрбие үрдісінің субъектісі ретінде болу кұқығы, сондай-ақ жеке тұлғалық ерекшеліктерін дамытуға жағдай жасау, тұлғаның өзін-өзі ашуы мен өз ойын еркін жеткізу қажеттілігін қалыптастыру. Әлеуметтік қарым -қатынастардың өзгермелі жағдайында тәрбиені іс-әрекет тұрғысында қарау маңызды, себебі оқушылар ерік-жігерді талап ететін, өмірде кездесетін шынайы жағдайларға араласады, бұл жағдайлар оларға басқалардан ерекшеленіп жақсы жағынан керінуге мүмкіндік туғызады. Бала тұлғасы өмірін адамгершілікке байытатын және өмірдің мәнді де маңызды мәселелерін шешуге ұмтылыс жасайтын жасанды жағдаяттар мен жағдайлар жасалады. Бүгінде мұғалімнің оқушы бойына қалыптастыратын нақты іс-әрекеті оларды дағдыға үйрету, бағалау пікірін калыптастыру, шығармашылық пен қайта өңдеуге кабілеттілігін, тұрақтылық (жігер) пен ерікті тәрбиелеу сияқты белгілі тұлғалық қасиеттерінің қалыптасуына бағытталып баланың өмірде, қоғамда тандаған істерінде нәтижелі болуына көмектеседі.

Тәрбиелік тұрғыдан тәрбиенің төмендегідей түрлері мен әдістері ұсынылады:

Ауызша (ауыз екі тілді) -лекция, әңгіме, пресс-конференция, сабақтар;

Практикалық - жаттығулар орындау, әдебиеттермен жұмыс, үндеу хаттар, плакаттар жасау, сөзжұмбақтар, көрнекілік заттар, керкемдеу және т. б. құрастыру;

Репродуктивті - мазмұнын айту, мазмүндама, білім беру;

Дедуктивті -жалпыдан жекеге:жағдайға байланысты ғылыми заңдарды қолдану;

Индуктивті - жекеден жалпыға: фактілер негізінде ойды корытындылау;

Проблемалы-ізденушілік - оқиғалар, сұрақтар, тапсырмалар, міндеттерді талкылау;

Шығармашылық - ойындар, пікірталастар, семинарлар, саяхаттар; КТК-ы, аукциондар,

жарыстар, үлгілер, шерулер, миға шабуылы, пікірталастар, дебаттар, дөңгелек үстелдер;

Психологиялық - тренингтер, өзіндік талдау, сауалнама алу, тестілеу, балалар суреттерін, шығармаларын талдау;

Көрнекіліктер - кестелер, суреттер, сызбалар, безендірулер, бейне-фильмдер, диафильмдер, диапозитивтер, слайдтар және т. б.

Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептерінің 1-11 сынып оқушыларына арналған тәрбие бағдарламасы жалпы білім беретін мектептердің барлық сатысына арналып, мынадай белімдерден тұрады:

1-4 сынып оқушыларыныц тәрбие бағдарламасы

Дайындалған бұл бағдарламалардың құрылымы бірдей, әрқайсысы бөлімдерге бөлінген.

Бірінші бөлімде оқушылардың жас ерекшеліктеріне қысқаша сипаттама беріледі. Бағдарламаның екінші белімінде тәрбиеге бағытталып құрылған іс-әрекетгердің негізгі мазмұны берілген. Жас ерекшеліктеріне сәйкес тәрбиенің міндеттері және сыныптан тыс уақытта өткізілетін іс-шаралардың түрлері алынған. Окушылардың тәрбие бағдарламасы адамның маңызды: интеллектуальды, мотивациялық, эмоциональдық, ерік-жігерінің қалыптасуына, өзін-өзі басқаруына, пәндік-практикалық экзистенциальдық дамуына және мектеп окушыларының әлеуметгік қарым-қатынасқа дайындығына бағытталған. Бағдарламада тұлғаның тәрбиелік деңгейінің өлшемдері негізінде тәрбие нәтижесін бағалауға және оның іс-әрекеттерін бағалау әдісінің сәйкестігіне арналған бөлім бар. Берілген бағдарламаны жүзеге асыру тұлғаның жаңа әлеуметтік-экономикалық жағдайларға байланысты шығармашылық қабілетінің өсуін туғызады, жеке тәрбиені өзін-өзі тәрбиелеу мен ұжымдық тәрбиемен ұтымды үйлестіреді, ата-анамен, мектептен тыс тәрбие мекемелермен және басқа қоғамдык ұйымдармен үздіксіз байланыс іске асырылады, оның нәтижесінде тәрбиелік әсері тиімділігінің жоғарылауына және мектеп бітірушілердің үлкен өмірге араласу дайындығына алып келеді.

Тәрбиені ұйымдастырудың негізгі қағидалары

Тәрбиенің ұйымдастырушылық тәсілдері мен мазмұны, белсенді әлеуметтік, білімді, адамгершілікті және дені сау тұлғаның қалыптасуына тәрбиесіне бағытталған қағидалар негізінде іске асырылады.

Мақсатқа бағытталған қағидаға тұлға дамуының әрбір кезеңіндегі нақты мақсатты бағдар, ұжымдық қажеттіліктердің нақты есебі, басты тәрбиелік іс-әрекеттердің түрін дұрыс тандау жатады.

Гуманистік бағыттағы қағида гуманистік ойлар мен бағыттардың алдыңғы орынға шығуын ұсынады, яғни әрбір тұлғаға сыйластықпен қарау, оның барлық күш-жігерінің дамуына қамқорлық жасау, еркіндігі мен әлеуметтік құқығын тану, мұғалімнің білім алушылар мен тәрбиеленушілердің дамуына жауапты субъекті есебіндегі карау, сонымен қатар субъект - субъект қатынасы негізінде өзара іс қимыл жасау.

Табиғилық қағидасы тәрбиенің табиғи және әлеуметтік мәдени үрдістер арасындағы арақатынасын ғылыми тұрғыда түсінуге негізделеді, яғни оқушылар жынысына, жасына сәйкес тәрбиелейді, олардың бойында өзін-өзі дамытуда, жүріс-тұрыс әрекеттері барысында туындайтын экологиялық зардаптар үшін жауапкершіліктерін қалыптастырады.

Мәденилілік қағидасы тәрбие жалпыадамзаттық құндылықтар негізінде ұлттық мәдениеттің нормалары мен құндылықтарына сай, жалпыадамзаттық құндылықтарға қайшы келмейтін аймақтық дәстүрлерге сай жүзеге асады.

Әлеуметтік өзара іс-әрекеттің тиімділік қағидасы білім беру жүйесіндегі түрлі ұжымдардағы тәрбие деп ұйғарылды, ол тәрбиеленушілердің қарым-қатынас аумағын 8

кеңейтуге мүмкіндік береді, мәдени әлеуметтік үрдістерде өзін-өзі анықтауына сындарлы жағдай жасайды, негізінен өз-өзін танытуға әлеуметтік бейімделу дағдыларын қалыптастырады.

Тұлғаның әлеуметтік мәдени білігін дамытуды тәрбиелеуді шоғырландыру қағидасы тәрбиенің түпкі мақсаты мен тактикасы балаға, жасөспірімге, жас жеткіншектің әлеуметтік мәдени тәжірбиені меңгеруіне және әлеуметтік ортада өзін-өзі еркін анықтауына көмектесуге бағытталған.

Тәрбие үздіксіздігі (үздіксіз тәрбие) қағидасы - тұлғаның тіршілік әрекетінің барлық сатыларындағы жан-жақты дамуы ұйғарылған: шығармашылық шабытының толығуы және оның кәсіби және жалпы мәдениеттілігінің жоғарылауы, күші мен қабілеттерін толығымен іске асыру мүмкіндіктері қарастырады.

Тәрбиеге іс-әрекет тұрғысынан қарау мен біртұтастық қағидасы - тұлғаның толығымен дамуын, тәрбиенің барлық бағыттарының бір-бірімен байланыстылығын, жалпы мәдениеттің қалыптасуына бағытталуын, сенімін, шығармашылык қабілеттерінің дамуын, оның танымдық және шығармашылық даму мүмкіндіктерін керсететін іс-әрекеттердің барлық түрлеріне тұлғаның белсенді араласуын, өзін-өзі тәрбиелеуін мен өзіндік жетілуі үрдісіне кіре алу кабілетілігін айқындайды.

Бірлік талабы мен сабақтастықты қамтамасыз ету қағидасы -мұғалімдердің мектеппен, мектептен тыс мекемелермен, отбасымен достастығын құру тұлға дамуының барлық сатыларында тәрбие сапасын көтеру ең қажетті шарт, сонымен катар әлеуметтік орта (мәдениет және өнер, баспасез, көркем әдебиеттер, кино теле-радио хабарлар, жинақталған баспасөз мәліметтері және т. б. ) тәрбиенің жағымды әсерін күшейту ұсынылады.

Әлеуметтік бара-барлық қағидасы тәрбиенің мазмұны мен құралының тәрбие үрдісі ұйымдастырылып жатқан әлеуметтік жағдайға сәйкестігін талап етеді. Тәрбиенің міндеті нақты әлеуметтік- экономикалык жағдайларға бағытталып және әркелкі әлеуметтік мәселелерді іске асыруда балалардың болжай алу дайындығын қалыптастыру қарастырылған. Қағиданың іске асыру мүмкіндігі әлеуметтік орта әсерінің әркелкілігі негізін ескеруде ғана болады.

Жеке тұлғалану қағидасы әрбір оқушының жеке әлеуметтік даму жолын анықтау, оның ерекшеліктеріне сәйкестендіріп арнайы міндеттерді бөліп беру, әрбір баланың жеке потенциалын ашуға және өзін-өзі көрсетуіне мүмкіндіктер беру, окуда және окудан тыс жұмыстарда тұлғаның табиғи мүмкіндіктерін ашатын іс- әрекеттердіңтүрлеріне баланы қатыстыру.

Тәрбие ортасын құру қағидасы білім беру мекемелерінде баланың әлеуметтенуіне мүмкіндік тудыратын қарым-қатынастарды құру талап етіледі. Ең алдымен педагогтар мен оқушылардың ұйымшылдығы яғни мектеп ұжымының бірлік идеясы маңызды рөл атқарады. Әрбір сыныпта, пән бірлестіктерінде ұйымшылдық пен психологиялык бірлік (интеллектуальды, ерікті және эмоциональды) қалыптасуы керек. Тәрбие ортасын КҰРУ -педагогикалық үрдіске қатысушылардың өзара жауапкершілігі, көңіл-күйге ортақтасуы, өзара көмегі, қиындықты бірге жеңе алу қабілеті болып табылады.

Этникалық қағида - біріңғай этникалық медениет негізінде жалпы ұлттық мәдениеттің гүлденуіне мүмкіндік, жасайтын мәдени ортаның қалыптасуы, қоғамдық қатынастар, азаматтық келісім мен үйлесімге жету. Субъектінің ана тілі мен мәдениетін толық игерумен қатар әлемдік мәдени құндылықтарды, дәстүр, тіл, психикалық тұрпат, этникалық сананы қамтитын рухани өмір саласына араластыру іс-әрекеттерін ұйымдастыру.

І-ІҮ сынып оқушыларына арналған тәрбие бағдарламасы

1. 1. 1-ІҮ сынып оқушыларының жас ерекшелігіне сипаттама

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.