Педагогикалық іс-әрекеттің қарым-қатынасты орнатудағы маңызы

Кез-келген тұлға дамуында қарым-қатынас үлкен мағынаға ие. Осы қарым-қатынас процесінде тарихи-әлеуметтік тәжірибе меңгеріледі, білім жинақталады, практикалық шеберлік және дағды қалыптасады, дүниеге деген көзқарас, пікір айқындалады. Рухани қажеттіліктер, адамгершілік-саяси, эстетикалық сезімдер мен идеялар қарым-қатынас процестері негізінде дамып, жетіледі.
Адамдар арасындағы қарым-қатынас күрделі және көп қырлы процесс. Адамзатқа тән әлеуетті мүмкіндіктер қарым-қатынас арқылы кеңейеді, күрделенеді. Дамудың өзі адамдар арасындағы өзара әрекетпен және қарым-қатынаспен анықталады. Сондықтан да қарым-қатынас проблемасын зерттеуге деген қызығушылық күннен күнге артуда. Әсіресе қарым-қатынастың тиімді, жағымды дамуына кері әсерін тигізетін кикілжің, оның салдарынан туындайтын мағыналық кедергілер мен қиындықтар педагогика мен психология ғылымдарының ауқымды да өзекті саласы.
«Қарым –қатынас» және «іс-әрекет» ұғымдары психологияның дербес бөлек салалары болып табылады, дегенмен олардың арасында диалектикалық өзара байланыс бар. Сондай-ақ іс-әрекеттің кейбір түрлері қарым-қатынас заңдылықтары негізінде жүзеге асады. Сондай іс-әрекеттердің бірі- педагогикалық іс-әрекет.
Қазіргі кезеңде ақпарат алу түрлерінің барынша кең тараған дамыған шағында қарым-қатынас оқытудың маңызды тетігіне айналып отыр. Себебі қарым-қатынас білім мен дағдыны игеру, сараптау, іріктеу, меңгеру, қайта өңдеудің басты құралы болып табылады.
Тәрбиелік немесе танымдық сипаты жоқ қарым-қатынасты көзге елестету қиын. Соңғы жылдары ғылыми әдебиеттер мен практикада «педагогикалық қарым-қатынас» атты тың ұғым кеңінен қолданылып жүр. Ол белгілі педагогикалық функцияға негізделген оқытушы мен студенттің оқу және тәрбие процесіндегі кәсіби қарым-қатынасы дегенді білдіреді.
Аталмыш қарым-қатынас, оқу іс-әрекетін оңтайландыруға, ұжымдағы педагог пен білімгердің қатынасын, жалпы жағымды психологиялық ахуалды қалыптастыруға бағытталған. Басқаша айтқанда, педагогикалық қарым-қатынас - педагогикалық мақсаттағы педагог пен тәрбиеленуші арасындағы қарым-қатынас.
Педагогикалық қарым-қатынастың мәні, маңызы жөнінде педагогика саласында іргелі зерттеулер бар. Көптеген педагогтардың анықтамасында педагогикалық қарым-қатынас педагог пен тәрбиеленушілердің бір-біріне әлеуметтік-психологиялық әсер етуінің бүтіндей жүйесі ретінде көрсетіледі. Оған ақпарат алмасу, тәрбиелік әсер ету, өзара қарым-қатынасты ұйымдастыру т.б. жатады. Оның барлығы коммуникативті әдістер арқылы жүзеге асырылады. Жалпы алғанда, педагогикалық қарым-қатынас педагогикалық мақсаттағы педагог пен білім алушының арасындағы қарым-қатынас.

1. Маркова А.К. Психология труда учителя. - М., 1993.
2. Конфликтология. /Под. ред. Кармина А.С./ Спб., 1996г. -с 282-284.
3. Педагогическая компетентность преподавателя. - С-Пб., 1995.
4. Психология и этика делового общения. 3-е изд. / Под ред. проф. В.Н. Лавриненко. — М., 2000.Громова О.Н. Конфликтология М.,1993.-с 20-48
5. Шейнов В.П. Конфликты в нашей жизни и их разрешение. Мн: Амалфея. 1997.- с 40-48.
6. Кан-Калик В.А. Педагогическая деятельность как творческий процесс. - Л., 1981.