Триггерлер туралы
Кіріспе
1. Зерде элементі триггер. RS.триггер
2. Биполярлық транзисторлардағы триггерлер
3. Цифрлық (логикалық) элементтерден құралған триггерлер
4. D . триггерлер
5. JK триггерлер
6. Т . триггері
1. Зерде элементі триггер. RS.триггер
2. Биполярлық транзисторлардағы триггерлер
3. Цифрлық (логикалық) элементтерден құралған триггерлер
4. D . триггерлер
5. JK триггерлер
6. Т . триггері
Триггер деп, электрондық есептеуіш машиналарында, автоматика мен телемеханиада әртүрлі операциялар орындауға арналған, яғни алынған информация сақтауға /сақтағыш құрылғы/, уақыт датчигі схемасында және цифрлы санауыштарда импульстарды санауға, цифрлы жиілікті бөлгіштерде қолданылатын электрондық ауыстырып қосылғыш құрылғыны немесе аударылып түскіш құрылғыны айтады.
Триггердің екі шығысында басқарушы сигналдардың /Usac/әрекетінен кернеудің бір тұрақталған деңгейінен екінші тұрақталған деңгейге дейін, Uшығ1 және Uшығ2 кернеудің шұғыл өзгерістері пайда болады. Шығыс кернеудің тұрақталған екі деңгейіне сай осы мәндер артты түрде «0» және «1» деп көрсетілген триггердің тепе-теңдігіне екі орнықты күйі сәйкес келеді. t1 – t2 уақыт аралығында Uшығ1 кернеудің нольдік деңгейіне, ал Uшығ2 бірлік деңгейіне сәйкес келеді /мұны триггердің бірінші орнықты тепе-теңдік жағдайы немесе күйі деп аламыз/. Осы жағдайда триггер басқарушы импульс келгенге дейін көп уақыт тұра алады.
Триггердің екі шығысында басқарушы сигналдардың /Usac/әрекетінен кернеудің бір тұрақталған деңгейінен екінші тұрақталған деңгейге дейін, Uшығ1 және Uшығ2 кернеудің шұғыл өзгерістері пайда болады. Шығыс кернеудің тұрақталған екі деңгейіне сай осы мәндер артты түрде «0» және «1» деп көрсетілген триггердің тепе-теңдігіне екі орнықты күйі сәйкес келеді. t1 – t2 уақыт аралығында Uшығ1 кернеудің нольдік деңгейіне, ал Uшығ2 бірлік деңгейіне сәйкес келеді /мұны триггердің бірінші орнықты тепе-теңдік жағдайы немесе күйі деп аламыз/. Осы жағдайда триггер басқарушы импульс келгенге дейін көп уақыт тұра алады.
Кіріспе
1. Зерде элементі триггер. RS-триггер
2. Биполярлық транзисторлардағы триггерлер
3. Цифрлық (логикалық) элементтерден құралған триггерлер
4. D - триггерлер
5. JK триггерлер
6. Т - триггері
Кіріспе
Триггер деп, электрондық есептеуіш машиналарында, автоматика мен телемеханиада әртүрлі операциялар орындауға арналған, яғни алынған информация сақтауға сақтағыш құрылғы, уақыт датчигі схемасында және цифрлы санауыштарда импульстарды санауға, цифрлы жиілікті бөлгіштерде қолданылатын электрондық ауыстырып қосылғыш құрылғыны немесе аударылып түскіш құрылғыны айтады.
Триггердің екі шығысында басқарушы сигналдардың Usacәрекетінен кернеудің бір тұрақталған деңгейінен екінші тұрақталған деңгейге дейін, Uшығ1 және Uшығ2 кернеудің шұғыл өзгерістері пайда болады. Шығыс кернеудің тұрақталған екі деңгейіне сай осы мәндер артты түрде 0 және 1 деп көрсетілген триггердің тепе-теңдігіне екі орнықты күйі сәйкес келеді. t1 - t2 уақыт аралығында Uшығ1 кернеудің нольдік деңгейіне, ал Uшығ2 бірлік деңгейіне сәйкес келеді мұны триггердің бірінші орнықты тепе-теңдік жағдайы немесе күйі деп аламыз. Осы жағдайда триггер басқарушы импульс келгенге дейін көп уақыт тұра алады.
Яғни, триггер өзіндегі информацияны сол қалпында сақтап тұрады. T2 - уақыт аралығында триггердің кірісіне басқарушы импульс әрекет еткенде, триггердің екі шығысындағы кернеулер деңгейі қарама-қарсы шамаға өзгереді, яғни триггер аударылып түседі бұл екінші орнықты тепе-теңдік жағдай - t2 - t3 уақыт аралығында өтеді.
Зерде элементі триггер. RS-триггер
ЭЕМ зердесіндегі есте сақтайтын элементтерді әдетте (8, 16, 32, 64) биттен тұратын топтарға біріктіреді. ЭЕМ УКНЦ-де мысалы, әрқайсысы 0-ден 65535-ке дейінгі сандармен нөмірленген 8 биттік топтар пайдаланылады, ондай сандар байттар адрестері деп аталады. УКНЦ-де адресті кодтау үшін 16 биттік тізбектер пайдаланылады. Адрес кодын анықтайтын биттер санын ЭЕМ адресінің разрядтылығы деп атайды. Ол сан зерденің процессор алатын ең үлкен көлемін (информацияны) сипаттайды.
Жоғарыда келтірілген мысалдар ЭЕМ-де информацияны өңдеудің мүмкіндігін көрсеткен болатын. Енді информацияны калайша еске сақтауға болатындығын көрсетейік. ЭЕМ-де кез келген информация екілік түрде кескінделетіндіктен, информацияның элементар үлесінің, яғни бір биттің, зердеде ұсталуы мен есте сақталуын қарастырамыз.
Бір бит информацияны зердеде сақтайтын электрондық схема триггер деп аталады.
Оның RS-триггер деп аталатын қарапайым түрін қарастырамыз (79-сурет).
Егер осы триггердің кірістеріне S=1, R = 0 беретія болсақ, онда (Q-дің күйіне тәуелсіз) жоғарғы вентильдің шығысында 0 шығады. Осыдан кейін төменгі вентильдің кірісінде R = 0, Р = 0 болып шығады да, Q шығысы 1-ге тең болады.
Егер енді триггерге сигнал беруді тоқтататын болсақ (S = 0, R = 0), онда жогарғы вентильдің кірістерінің мәндері S=0 және Q=1 болатындықтан, оның Р шығысы 0 болып қалады. Осы сияқты, төменгі вентильдің кірістері R= 0 және Р=0 болғандықтан, Q шығысы бұрынғысынша 1 болады. Сонымен, S = 0, R=0 мәндері ауысу кезінде Р және Q шығыстарының тағайындалған мәндері өзгермейді.
Дәл осылайша, кірістерге S=0, R=1 мәндерін берген кезде де шығыстарда Q = 0, Р = 1 мәндері пайда болады және R (R = 0, S = 0) кірісінен 1-ді алып тастаған кезде де шығыстардың осы мәндері өзгермейді.
Сонымен, S = 0, R = 0 мәндеріңде триггер: Q = 1 және Q = 0 екі күйде бола алады. Олай болса, Q шығысы биттін есте сақталған мәні болып табылады.
Кіріс S
Кіріс R
Триггердің әрекеті
Шығыс Q
1
0
0
0
1
0
есте сақтау 1
есте сақтау 0
битгі сақтау
1
0
есте сақталған бит
Бір триггер бір-ақ битті есте сақтай алатындықтан, байтты (8 бит) есте сақтау үшін 8 триггер, килобайтты есте сақтау үшін 1024*8 = 8192 триггер және т. с. с. керек. Зерденің көлемі 1 см3-ден кем қазіргі микросхемалар миллион бит информацияны есте сақтайтьш қабілеті бар.
Биполярлық транзисторлардағы триггерлер
Симметриялы, санақты кірісі мен сыртқы ығысуы бар транзисторлы триггердің принципиалды электрлік схемасы суретте бейнеленген. Санақты кірісі бар схемада басқарушы импульс бір уақытта қос транзистордің базаларына беріледі. Ығысу кернеуін беру үшін қосымша қоректену көзі Еб қлданылады.
Схемада көрсетілгендей, триггер оң-кері байланыспен қамтылған екі каскадты күшейткіш болып табылады, өйткені бір күшейткіштің шығысы екіншісінің кірісіне тұйықталған. Триггер симметриялы деп аталатын себебі оны көрсеткіштері бірдей бір текті транзисторлар құрайды да, олардың коллектор тізбегіндегі Rк - резисторлар, база тізбегіндегі R - резисторлар мен С - конденсаторлар шамалары жағынан біріне - бірі тең болып алынады.
Мұндағы конденсаторлар тригердің аударылап түсуін тездетеді. Сондықтан тездеткіш конденсаторлар деп аталады. Ср мен Rр тізбегі дифференциялайтын тізбек деп аталады, бұл тізбек генератордан келген тікбұрышты импульсты дифференциалдап, оң және теріс үштік кішкене импулстарға түрлендіреді. (81, а - сурет, а - нүктесі) Ал, D1 мен D2 диодттар кесіп тастаушы диодтар деп аталады.
Триггердің санақты кірісті немесе санақты жүріп кеткіш деп аталуы, оның бір кірісіне теріс импульс келсе болды триггер аударылып түседі, яғни триггер келген импульсты санай алады.
Триггер жұмысын түсіндіретін транзисторлардың кірісіндегі база, коллекторлардағы кернеулер уақыттық диаграммалары көрсетілген. Триггердің екі орнықты тепе-теңдік күйі бар: Т1 - транзисторы жабық, ал Т2 - транзисторы қаныққан ашық немесе Т1 - транзисторы қаныққан, ал Т2 - транзисторы жабық. Осындай жағдайлардың біреуі схеманы Ек қоректену көзімен қосқанда өзінен-өзі орын алады. Бастапқы жағдайда Т2 - транзисторы жабық деп алайық. Сонда оның коллекторында шамасы жағынан Ек-ға жақын оң потенциал болады. Осы потенциал кері байланыс кедергісі R арқылы Т1 - транзистордың базасына беріліп, оның қанығуын қамтамасыз етеді. Қаныққан транзистордың коллекторының потенциалы Uкқ нолге жақын болғандықтан, Т2 транзисторының базасына ығысу кернеуі көзінен Еб-дан RRб бөлгіш арқылы теріс кернеу беріледі де Т2 - транзисторы сенімді түрде жабық күйінде ұстап тұрады.
Схеманың жалпы кіріс нүктесіне t1 уақыт сәтінде теріс полярлы кішкене ұзақтығы бар импульс келгенде жабық Т2 транзистордың қалпы өзгермейді, ал бірақ Т1 транзистор қанығу жағдайынан шығып қалады да активтік облыстағы жұмыс режиміне көшеді. Бұл арада Ік коллекторлық тогы күшейеді, коллектордың Uк1 кернеуі өседі.
Коллектор кернеуінің оң мәнді өсімі R резисторы арқылы Т2 транзистордың базасына беріледі. Осы кернеу сімі Т2 транзистордың базасындағы ығысу кернеуіне теңелгенде, бұл транзистор жабық күйінен шығады да оның күшейткіштік қасиеттері жұмыс істей бастайды. Осы сәттен бастап триггердің аударылып түсу процесі басталады.. одан әрі қарай Ік2 тогының кішірейуі Т1 транзисторының коллекторындағы оң кернеудің өсімінің ұлғайуына әкеледі, ал бұл Т2 транзисторының базасына беріліп, оның жылдам ашылуына әкеп соқтырады. Ік2 тогы ұлғайып, Т2 транзисторының коллекторындағы кернеу кішірейеді. Осы теріс потенциалдың өсімі Т1 транзисторының базасына беріледі де, оны бұрынғыдан да үлкен дәрежеде жабады. Ік1 коллектор тогының әрі қарай кішіреюі жүре береді. Аударылып түсу процессі Т1 транзисторының жабылуымен Ur1=Uшығ1=Ек, Т2 транзисторының ашылуымен Uк2 =Uшығ2 =Uкқ =0 және оң кері байланыс әрекетінің бітуімен аяқталады. Триггер екінші орнықты тепе - теңдік күйге көшеді.
Триггердің кірісіне келесі жүргізіп жібергіш импульсты бергенде триггер ең бірінші күйінде аударылып түседі бірінші орнықты тепе-теңдік күй.
Сөйтіп триггердің кірісіне жүрггізіп жібергіш импульстар келген уақыт сәтінде схеманың аударылып түсуі регенеративті ... жалғасы
1. Зерде элементі триггер. RS-триггер
2. Биполярлық транзисторлардағы триггерлер
3. Цифрлық (логикалық) элементтерден құралған триггерлер
4. D - триггерлер
5. JK триггерлер
6. Т - триггері
Кіріспе
Триггер деп, электрондық есептеуіш машиналарында, автоматика мен телемеханиада әртүрлі операциялар орындауға арналған, яғни алынған информация сақтауға сақтағыш құрылғы, уақыт датчигі схемасында және цифрлы санауыштарда импульстарды санауға, цифрлы жиілікті бөлгіштерде қолданылатын электрондық ауыстырып қосылғыш құрылғыны немесе аударылып түскіш құрылғыны айтады.
Триггердің екі шығысында басқарушы сигналдардың Usacәрекетінен кернеудің бір тұрақталған деңгейінен екінші тұрақталған деңгейге дейін, Uшығ1 және Uшығ2 кернеудің шұғыл өзгерістері пайда болады. Шығыс кернеудің тұрақталған екі деңгейіне сай осы мәндер артты түрде 0 және 1 деп көрсетілген триггердің тепе-теңдігіне екі орнықты күйі сәйкес келеді. t1 - t2 уақыт аралығында Uшығ1 кернеудің нольдік деңгейіне, ал Uшығ2 бірлік деңгейіне сәйкес келеді мұны триггердің бірінші орнықты тепе-теңдік жағдайы немесе күйі деп аламыз. Осы жағдайда триггер басқарушы импульс келгенге дейін көп уақыт тұра алады.
Яғни, триггер өзіндегі информацияны сол қалпында сақтап тұрады. T2 - уақыт аралығында триггердің кірісіне басқарушы импульс әрекет еткенде, триггердің екі шығысындағы кернеулер деңгейі қарама-қарсы шамаға өзгереді, яғни триггер аударылып түседі бұл екінші орнықты тепе-теңдік жағдай - t2 - t3 уақыт аралығында өтеді.
Зерде элементі триггер. RS-триггер
ЭЕМ зердесіндегі есте сақтайтын элементтерді әдетте (8, 16, 32, 64) биттен тұратын топтарға біріктіреді. ЭЕМ УКНЦ-де мысалы, әрқайсысы 0-ден 65535-ке дейінгі сандармен нөмірленген 8 биттік топтар пайдаланылады, ондай сандар байттар адрестері деп аталады. УКНЦ-де адресті кодтау үшін 16 биттік тізбектер пайдаланылады. Адрес кодын анықтайтын биттер санын ЭЕМ адресінің разрядтылығы деп атайды. Ол сан зерденің процессор алатын ең үлкен көлемін (информацияны) сипаттайды.
Жоғарыда келтірілген мысалдар ЭЕМ-де информацияны өңдеудің мүмкіндігін көрсеткен болатын. Енді информацияны калайша еске сақтауға болатындығын көрсетейік. ЭЕМ-де кез келген информация екілік түрде кескінделетіндіктен, информацияның элементар үлесінің, яғни бір биттің, зердеде ұсталуы мен есте сақталуын қарастырамыз.
Бір бит информацияны зердеде сақтайтын электрондық схема триггер деп аталады.
Оның RS-триггер деп аталатын қарапайым түрін қарастырамыз (79-сурет).
Егер осы триггердің кірістеріне S=1, R = 0 беретія болсақ, онда (Q-дің күйіне тәуелсіз) жоғарғы вентильдің шығысында 0 шығады. Осыдан кейін төменгі вентильдің кірісінде R = 0, Р = 0 болып шығады да, Q шығысы 1-ге тең болады.
Егер енді триггерге сигнал беруді тоқтататын болсақ (S = 0, R = 0), онда жогарғы вентильдің кірістерінің мәндері S=0 және Q=1 болатындықтан, оның Р шығысы 0 болып қалады. Осы сияқты, төменгі вентильдің кірістері R= 0 және Р=0 болғандықтан, Q шығысы бұрынғысынша 1 болады. Сонымен, S = 0, R=0 мәндері ауысу кезінде Р және Q шығыстарының тағайындалған мәндері өзгермейді.
Дәл осылайша, кірістерге S=0, R=1 мәндерін берген кезде де шығыстарда Q = 0, Р = 1 мәндері пайда болады және R (R = 0, S = 0) кірісінен 1-ді алып тастаған кезде де шығыстардың осы мәндері өзгермейді.
Сонымен, S = 0, R = 0 мәндеріңде триггер: Q = 1 және Q = 0 екі күйде бола алады. Олай болса, Q шығысы биттін есте сақталған мәні болып табылады.
Кіріс S
Кіріс R
Триггердің әрекеті
Шығыс Q
1
0
0
0
1
0
есте сақтау 1
есте сақтау 0
битгі сақтау
1
0
есте сақталған бит
Бір триггер бір-ақ битті есте сақтай алатындықтан, байтты (8 бит) есте сақтау үшін 8 триггер, килобайтты есте сақтау үшін 1024*8 = 8192 триггер және т. с. с. керек. Зерденің көлемі 1 см3-ден кем қазіргі микросхемалар миллион бит информацияны есте сақтайтьш қабілеті бар.
Биполярлық транзисторлардағы триггерлер
Симметриялы, санақты кірісі мен сыртқы ығысуы бар транзисторлы триггердің принципиалды электрлік схемасы суретте бейнеленген. Санақты кірісі бар схемада басқарушы импульс бір уақытта қос транзистордің базаларына беріледі. Ығысу кернеуін беру үшін қосымша қоректену көзі Еб қлданылады.
Схемада көрсетілгендей, триггер оң-кері байланыспен қамтылған екі каскадты күшейткіш болып табылады, өйткені бір күшейткіштің шығысы екіншісінің кірісіне тұйықталған. Триггер симметриялы деп аталатын себебі оны көрсеткіштері бірдей бір текті транзисторлар құрайды да, олардың коллектор тізбегіндегі Rк - резисторлар, база тізбегіндегі R - резисторлар мен С - конденсаторлар шамалары жағынан біріне - бірі тең болып алынады.
Мұндағы конденсаторлар тригердің аударылап түсуін тездетеді. Сондықтан тездеткіш конденсаторлар деп аталады. Ср мен Rр тізбегі дифференциялайтын тізбек деп аталады, бұл тізбек генератордан келген тікбұрышты импульсты дифференциалдап, оң және теріс үштік кішкене импулстарға түрлендіреді. (81, а - сурет, а - нүктесі) Ал, D1 мен D2 диодттар кесіп тастаушы диодтар деп аталады.
Триггердің санақты кірісті немесе санақты жүріп кеткіш деп аталуы, оның бір кірісіне теріс импульс келсе болды триггер аударылып түседі, яғни триггер келген импульсты санай алады.
Триггер жұмысын түсіндіретін транзисторлардың кірісіндегі база, коллекторлардағы кернеулер уақыттық диаграммалары көрсетілген. Триггердің екі орнықты тепе-теңдік күйі бар: Т1 - транзисторы жабық, ал Т2 - транзисторы қаныққан ашық немесе Т1 - транзисторы қаныққан, ал Т2 - транзисторы жабық. Осындай жағдайлардың біреуі схеманы Ек қоректену көзімен қосқанда өзінен-өзі орын алады. Бастапқы жағдайда Т2 - транзисторы жабық деп алайық. Сонда оның коллекторында шамасы жағынан Ек-ға жақын оң потенциал болады. Осы потенциал кері байланыс кедергісі R арқылы Т1 - транзистордың базасына беріліп, оның қанығуын қамтамасыз етеді. Қаныққан транзистордың коллекторының потенциалы Uкқ нолге жақын болғандықтан, Т2 транзисторының базасына ығысу кернеуі көзінен Еб-дан RRб бөлгіш арқылы теріс кернеу беріледі де Т2 - транзисторы сенімді түрде жабық күйінде ұстап тұрады.
Схеманың жалпы кіріс нүктесіне t1 уақыт сәтінде теріс полярлы кішкене ұзақтығы бар импульс келгенде жабық Т2 транзистордың қалпы өзгермейді, ал бірақ Т1 транзистор қанығу жағдайынан шығып қалады да активтік облыстағы жұмыс режиміне көшеді. Бұл арада Ік коллекторлық тогы күшейеді, коллектордың Uк1 кернеуі өседі.
Коллектор кернеуінің оң мәнді өсімі R резисторы арқылы Т2 транзистордың базасына беріледі. Осы кернеу сімі Т2 транзистордың базасындағы ығысу кернеуіне теңелгенде, бұл транзистор жабық күйінен шығады да оның күшейткіштік қасиеттері жұмыс істей бастайды. Осы сәттен бастап триггердің аударылып түсу процесі басталады.. одан әрі қарай Ік2 тогының кішірейуі Т1 транзисторының коллекторындағы оң кернеудің өсімінің ұлғайуына әкеледі, ал бұл Т2 транзисторының базасына беріліп, оның жылдам ашылуына әкеп соқтырады. Ік2 тогы ұлғайып, Т2 транзисторының коллекторындағы кернеу кішірейеді. Осы теріс потенциалдың өсімі Т1 транзисторының базасына беріледі де, оны бұрынғыдан да үлкен дәрежеде жабады. Ік1 коллектор тогының әрі қарай кішіреюі жүре береді. Аударылып түсу процессі Т1 транзисторының жабылуымен Ur1=Uшығ1=Ек, Т2 транзисторының ашылуымен Uк2 =Uшығ2 =Uкқ =0 және оң кері байланыс әрекетінің бітуімен аяқталады. Триггер екінші орнықты тепе - теңдік күйге көшеді.
Триггердің кірісіне келесі жүргізіп жібергіш импульсты бергенде триггер ең бірінші күйінде аударылып түседі бірінші орнықты тепе-теңдік күй.
Сөйтіп триггердің кірісіне жүрггізіп жібергіш импульстар келген уақыт сәтінде схеманың аударылып түсуі регенеративті ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz