Тұрмыстық және өнеркәсіп ғимараттарындағы табиғи радионуклидтердің құрамының өзгеру динамикасы

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 48 бет
Таңдаулыға:

Базарбаева Молдир Галымжановна

Мазмұны

Кіріспе . . .

1 бөлім ӘДЕБИ ШОЛУ

Радиация көздері . . .
Радонның ластаушы көздері . . .

1. 3 Биологиялық объектілер бойынша әсері . . .

1. 4 г . . .

2 бөлім ЭКСПЕРИМЕНТТІК БӨЛІМ

2. 1 Радонның зерттеу әдістері . . .

2. 2 Тұрғын үйлердегі радонның эквивалентті дозасының қуаты . . .

2. 3 Өнеркәсіп маңындағы радонның эквивалентті дозасының қуаты . . .

2. 4 Талдау нәтижелері . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . .

ҚОСЫМШАЛАР . . .

Кіріспе

Зерттеудің өзектілігі:

Соңғы жылдары қаламыздың қоршаған ортасы заманауи технологиялық өркениеттің негізіне айналды. Бұл қаланың қоршаған оратаға антропогендік әсер ету дәрежесі ғана емес, сонымен қатар салынған және пайдаланылатын құрылыс нысандарының зиянды әсер етуі болып табылады. Осы ықтимал теріс факторлардың бірі радонның және оның ыдырау өнімдерінің адамның тұрғын үй аймағына тікелей әсер етуі болып табылады. Радон - дәмі мен иісі жоқ түссіз газ, ауадан 7, 5 есе ауыр, радийдың ыдырау өнімі болып табылады. Радон жер қыртысынан біртіндеп бөлінеді, алайда оның сыртқы ауадағы жинақталуы көлемнің әр түрлі нүктелері үшін елеулі ерекшеліктерімен көрінеді. Жұмыстың негізгі мақсаты радонның тұрғын үйдегі және өнеркәсіп маңындағы мөлшерін есептеу болып табылады. Зерттеудің өзектілігі. Халықаралық радиологияны қорғау комиссиясының ақпаратына сай (ХРҚК), атомды радиация әсерінің ғылыми комитеті (АРӘҒК) БҰҰ ең көп сәулелену бөлігі (жалпыдан шамамен 80 %), кәдімгі жағдайда халық радиацияның табиғи көздерінен алады. Бұл мөлшердің жартысынан көбі радон газының қатысында және оның ғимарат ауасында ыдырау өнімдерінен, адам уақытының 70% сол жерде өткізеді. Радон - асыл инертті газ, адамның өмірінде маңызды орын алады. Өкінішке орай, ол негативті - радон радиоактивті сонықтан ол қауіпті болып табылады. Ол топырақтан үздіксіз бөлініп, жердің барлық қабатында таралып, жерасты және беткей суларында, атмосферада, әрбір үйде болады. Өркениетті қоғамда радонның қауіптігін түсініп, оның күрделі кешенді мәселер екенін ескере отырып, өйткені радиоэкологиялық үрдістерде материяның үш құрылымдық деңгейінде: ядролы, атомды-молекулярлы және макроскопиялық кездеседі. Сондықтан оны шешу міндеті адамға және биологиялық нысандарға радонның әсер ету диагностикасы және технологияның бейтараптануы қамтамасыз ету қажет. Чернобыль апатынан соң, қазіргі уақытта алдыңғы қатарлы әлемдік елдердің ядролық қаруды сынаудан бас тартуы, атомдық электростанциясымен байланысты адамдардың сәулелену қауіпі артқанын байқады. Алайда, ескеретіні сіз үйде болсаңызда сәулелену қауіпі бар. Мұнда табиғи газ - радон және ауыр металды өнімдерінің ыдарауы қауіп тудырады. Оның зардабын адамзат әлі күнге тартуда.

Зерттеудің мақсаты:

Белгіленген нысандардағы мезгіл бойынша радонның мөлшерін анықтау. Өнеркәсіп маңындағы радонның мөлшерін таза аймақтағы радонның мөлшерімен салыстыстыра есептеу.

Зерттеудің міндеттері:

Өндіріс орынына жақын орналасқан аймақтағы тұрғын үйдегі радонның эквиваленттік дозасын есептеу;

Таза аймақта орналасқан тұрғын үйдегі радонның эквиваленттік дозасын есептеу;

Өнеркәсіп маңындағы радонның мезгілдік мөлшерін анықтау;

Өнеркәсіп маңындағы радонның мөлшерін таза аймақтағы радонның мөлшерімен салыстыстыра есептеу.

Радонның мөлшерін азайту тәсілдерін анықтау.

Зерттеудің объектілері:

Батыс Қазақстан Обылысы Орал қаласындағы радонның мөлшерін анықтау үшін мынадай өндірістік нысандар алынды:

Орал «Зенит» зауыты

«Орал механикалық зауыты»

Жылу энергиясы орталығы

«Желаев астық өнімдері комбинаты»

Өндіріс орындарындарындағы радон мөлшерін таза аймақтағы радон мөлшерімен салыстыру мақсатында Киров атындағы саябақ алында.

Тұрғын үйдегі радонның мөлшерін анықтауға өніріс орындары аймағындағы және таза аймақтағы тұрғын үйлер алынды.

1. 1 Радиация көздері

Радиоактивтілік және оған жалғасатын иондық сәулелену Жер бетінде тіршілік пайда болғанға дейін өмір сүрді. «Иондық сәулелену» атауы физикалық табиғаты бойынша әртүрлі сәулелену түрлерін біріктіреді. Радиоактивтік материалдар Жер мен Күн жүйесінің планеталарының құрамына олар пайда болған сәттен бастап кірді. Радионуклидтер тау жаныстарында, топырақта, суда кездеседі. Олар белгілі бір деңгейде өсімдіктер, адам ұлпасы мен мүшелерінде және хайуанаттарда да кездеседі.

Радиоактивтілікті ашу француз ғалымы Анри Беккерелдің есімімен байланысты, ол 1896 жылы қара қағазбен жабылған фотопластинканы ағартқан уран тұзының сәулеленуін анықтады. Жарыққа және 1895 жылы ашылған рентген сәулелеріне ұқсастыру бойынша бұл құбылыс радиоактивтілік атауына ие болды, яғни сәулелендіру қабілеті. Радиоактивтілік сәулелену көптеген физиктер мен химиктердің назарын аударды. Осы құбылысты зерттеуге Мария және Пьер Кюри орасан зор үлес қосты. 1898 жылы олар уранның сәулеленгеннен кейін басқа химиялық элементке айналатындығын анықтады. Олардің кейбірін - радий мен полонийді ғалымдар таза күйінде ажыратты. Бір грамм радийдің сәулеленуінің бір грамм уранның сәулеленуінен миллион есе асып түсетін болып шықты. Бұдан кейін радий өзінің "сәулеленуші" атауына ие болды.

Аз уақыттан кейін радиоактивті сәулеленудің біртекті емес екендігі және иондаушы және кіру қабілетімен ерекшеленетін сәулеленудің үш түрінің бар екендігі анықталды. Сәулеленудің осы үш түрі грек харіпінің алғашқы әріптерімен аталды: альфа, бета және гамма. Кейіннен альфа-бөлшектің гелийдің алты, ондық ядросы; бета-бөлшектің электрон екендігі, гамма-сәуленің электромагнитті сәулелену екендігі анықталды.

Радиоактивтік ыдырау кезінде шығатын бөлшек пен гамма-квант заттармен ықпалдаса отыра өз энергиясын иондануға жүмсайды. Осы сәулелердің ортақ термин ретінде мына сөздер пайдаланылады: иондаушы сәулелену, иондағыш радиация немесе жай ғана радиация.

Иондаушы сәулелену - элементті бөлшектер ағынынан (электрон, протон, нейтрон, позитрон) және электрон магнитті сәулелену кванттарынан тұратын сәулелену, олардың заттар мен ықпалдасуы бұл заттарда әр түрлі заттардың пайда болуына алып келеді.

Радионуклид - атомдық салмағы мен атомдық заряды бар радиоактивті заттың атомы. Бірдей зарядтары бар, алайда атомдық салмағы әр түрлі атомдар осы элементтің изотоптары деп аталады.

Радионуклидтің ыдырау өнімдерінен басқа иондаушы радиацияға Жерге ғаламдық кеңістіктен келген ғарыш сәулелері мен электр энергиясын иондаушы сәулеленуге айналдыратын сәулеленудің жасанды көздері жатады (рентген аппараты, элементті бөлшектерді жылдамдатушылар және т. б. ) . Иондаушы сәулелердің әр түрлі ену қабілеті жоғалған энергияның әр түрлі жылдамдығымен байланысты болып шықты. Альфа бөлшектер заттармен ықпалдаса отыра өз қозғалысының бойын толық иондайды, сөйтіп энергиясын жылдам жоғалтады. Сондықтан альфа бөлшектердің көптеген заттардағы қозғалысы үлкен емес - олар ауада 3 - 8 см өтеді, металда - 10 микрон, ал тіпті тығыз қағаздың бір бет парағы да альфа бөлшекті толығынан ұстайды.

Бета-бөлшектер үлкен ену қабілетіне ие, ауада олар 2 метрге дейінгі жолдан өтеді, ал олардың металда жұтылуы үшін қалыңдығы бірнеше миллиметр қабат жеткілікті.

Гамма-кванттар ауада жұтылмайды, ал олардың ағынының әлсіреуі гамма квант пен жұту материалының энергиясына тығыз байланысты. Мысалы, цезий - 137 гамма-сәулеленуін әлсірету үшін қалындығы 30 см алюминий немесе қалындығы 8 см қорғасын қабаты мыңдаған есе қажет. Екінші жағынан гамма-кванттар (альфа және бета-бөлшектер сияқты) барлық бағыт бойынша кең мүмкіндікті көздер ретінде шығады. Сондықтан да олардың жиілігі қашықтық квадратына сәйкес керісінше азаяды, яғни бір метр қашықтықтағы сәулелену жиілігі 10 см қашықтықтағыдан 100 есе аз болады.

Геохимиялық процестердің нәтижесінде радиоактивті элементтер жер қыртысында болуы, табиғи суларға түсуі, желдету процестеріне қатысуы мүмкін.

Көп жағдайда тау жыныстарындағы уран су бетіне шығып, оны едәуір қашықтыққа айдайды. Барлық табиғи суларда уранның қандай да бір мөлшері кездеседі. Егер судың жолында уранды жақсы бөлетін геологиялық ошақ кездессе ол сонда жинақталады және геологиялық процестердің үлкен созымдылығын ескергөнде (ондаған және жүздегөн мың жылдар) бүл орындардағы уранның жинақталуы айтарлықтай көлемге жетуі мүмкін.

Уранның қайта жинақталуы туралы ғана бірнеше мысал келтіруге болады. Қазылған көне хайуанаттар сүйектері қатты байытылған - проценттің он үлесіне дейін. Кейбір көмір өндіретін орындарда уран проценттің жүздеген үлесі деңгейіне дейін жинақталған учаскелерге түседі. Алайда уранның өзі организмге енгеннің өзінде үлкен радиациялық қауіп төндірмейді, өйткені оның үлестік белсенділігі (яғни, белсенділігі бір граммға есептелген) көп емес, ол организмнен тез ығыстырылады және көп мөлшерде енген жағдайда (бір грамм шамасы) радиоактивтілікке байланысты химиялық улану басталуы мүмкін.

Ураннан ыдыраған өнімдердің радиациялық қауіптілігі едәуір жоғары. Олардың арасында радон бірінші орын алады.

Радон - дәмі мен иісі жоқ түссіз газ, ауадан 7, 5 есе ауыр, радийдың ыдырау өнімі болып табылады. Радон жер қыртысынан біртіндеп бөлінеді, алайда оның сырқы ауадағы жинақталуы көлемнің әр түрлі нүктелері үшін елеулі ерекшеліктерімен көрінеді. Топырақ эмиссиясын қоспағанда минералдық тектегі қүрылыс материалдары: қиыршық ақ тас, цемент, кірпіш және т. б. радон көздері бола алады. Барлық жыныстарда уран мен торий кездеседі. Ал кейбір жыныстарда, мысалы гранитте уран көбірек жинақталуы мүмкін. құрылыс материалдарына радон радий ыдырағанда пайда болады. Пайда болған радонның бір бөлігі көзге көрінбейтін тесік арқылы ғимаратқа түседі. Егер ғимарат нашар желдетілсе, ал құрылыс материалдары мен топырақ уран мен радийдың едәуір үлкен мөлшерін бойында ұстаса, онда радон үлкен мөлшерде жиналуы мүмкін. Адамның ғимаратта едәуір уақыт болатындығын ескергенде, ол ала алатын тиімді сәулелену дозасы кәсіпқойлар алатын доза жүктемесінен асып түсуі мүмкін. Көп жағдайда радонға байланысты дозалық жүктемені едәуір азайтуға болады. Жертөбелерді қымтау мен желдету топырақтан радонның өтуін айтарлықтай азайтады. Табиғи радиоактивтік элементтер қабырғада көп болса, радонның жиналуын қабырғаны герметикалық бояумен сырлау және қатты желдету арқылы азайтуға болады.

Радиацияның табиғи көздеріне космостық сәуле жатады. Олар алынатын радиацияның табиғи көздері дозасының жартысын қүрайды.

Барлық жерде бізді атмосфералық ауа қоршап тұр. Ол неден тұрады? Жауап беру қиынға соқпайды: азот 78, 08 пайыз, оттегі 20, 9 пайыз, көмір қышқыл газы 0, 03 пайыз, сутегі 0, 5 пайыз, шамамен 0, 94 пайыз инертті газдар. Соңғысы өткен ғасырда ашылған. Радон радиидің радиоактивті ыдырауынан және аздаған мөлшерде уранды заттардың құрамында, сонымен қатар кейбір табиғи суларда түзіледі. Радиоактивтік заттардың өсімдіктерге әсері Малина жас өсімдігіне радиоактивтік зат енгізілгенде ол өсімдіктің сабағына, бұтағына, жапырақ жолақтарына көптеп жиналады. Радиоактивтік сәулелену организмде заттардың жылжуын, орын алмастыруын, санын, көлемін анықтауға мүмкіндік жасайды. Радиация өсімдіктер өнімін арттыруда ауыл шаруашылығында кең қолданылады. Тұқымдарды, картопты, жас жеміс ағаштарын отырғызардың алдында сәулелену әсерін өткізеді. Радиация арқылы жаңа сорттарды шығаруға мүмкіндік жасалынады, әр түрлі зиянкестерді құртуға, тыңайтқыштарды егіс даласына және т. б. салудың нағыз қолайлы мерзімін анықтауға пайдаланады. Қант қызылшасын себер алдында сәулелену әсерінен өткізгенде оның өнімі 40% өседі және құрамындағы қант 15-35% - ке дейін жоғарылайды. Парникте өсетін редистің тұқымын себер алдында сәулелендіру нәтижесінде оның өнімін 25%-ке арттырған /320-400 кг дейін/. Сәулеленген тұқымдарда даму құбылысы жылдамдайды. Топыраққа әлсіз радиоактивтік затты салғанда өнім жоғарылайды. Егер сәулеленудің үлкен мөлшері тірі организмге зиян болса, оның аз мөлшері, керісінше, тіршілік жағдайын күшейтеді. Арнайы жасалған гамма - сәулелену құралы арқылы бір сағатта бір тонна тұқымды сәулелендіруден өткізуге болады. Тұқымды сәулелендіру үшін оның сортын, ылғалдылығын және т. б. жағдайларды еске алады, яғни әр организмге радиация мөлшері оның жағдайына байланысты арнайы түрде беріледі. Радиоактивтік заттар арқылы топыраққа салған тыңайтқыштардың қалай және қанша көлемде өсімдіктермен сіңірілетінін зерттеп біліп, өсімдіктердің өмірін зерттеп, агротехниканы дұрыс қолдану мүмкін. Мысалы, фосфор - 32 радиоактивті жүзім сабағының түбіне салғанда өсімдікке тез сіңеді, ал ерітінді түрінде салғанда баяу, аз сіңеді. Радиоактивтік сәулеленудің залалды әсерлерінің пайдалы болуы Өндірісте жаңа бұйымдар жасау жағдайында үйкеліс күшінен электрлік қасиет пайда болады. Бұл электрлік қасиет өзіне шаңды тартып, бұйымдардың үстін шаң басып, жұмыс істеу қиынға түседі. Шаң көптеген өндірістерде үлкен зиян келтіреді: жаңа сырлаған бұйымдардың үстіне түсіп, олардың сапасын төмендетеді, оптика құралдарының әйнектерін тазалауға кедергі болады. Шаңмен күресу үшін және электрлік қасиеттің зиянды әсерін жою үшін жұмыс орнының қасына әлсіз сәулеленетін радиоактивтік зат қояды. Шамалы мөлшермен радиоактивтік сәулелену арқылы картоптың өсуін 2-3 жыл бойы тежелдетуі мүмкін. Сәулеленген картоп тамақтық сапасын сақтайды. Шошқа етінде кездесетін өте қауіпті кішкентай құрт (трихининдер ) адам ағзасына түсіп, көбейеді және жаман ауру туғызады. Радиоактивтік сәулелену шошқа етіндегі трихинин құртын жояды немесе құрттың көбею қабілетін әлсіретіп, жояды. Медицина препараттарын өндірісте залалсыздандыру үшін қолданады. Консерві өндірісінде қыздыру орнына тағамдық заттарды радиоактивтік залалсыздандырылады. Тамақ өндірісінде сұйық және ұнтақ тағамдардың сапасын анықтауда индикатор болып қолданылады. Балық, құс, мал етін, көкөніс тағамдары бұзылмас үшін сәулемен залалсыздандырады.

Теңіз суын тұщы суға айналдыруға атом энергиясы пайдаланылады. Бидай және тағы басқа тұқымдардың зиянкестерінің ұрығын және ересектерін залалсыздандыруда, зиянды шыбын - шіркеймен күресуде қолданылады.

Химиялық заттардың сапасын арттыруда, өндіріс жағдайын бақылау мен автоматтандыруда, материалдарды заласыздандыруға, өңделген дайын терінің қалыңдығын анықтауға, машина өндірісінде бұйымдардың тозып, ескіру құбылысын зерттеуде және толып жатқан жағдайларда радиоактивтік сәулелену кең қолданылады.

Радиоактивтік тәсілді қолдану үнемі дамуда. Радиоактивтілік тәсілмен өлшеуге арналған аспаптарды, құралдарды дайындайтын арнайы заводтар бар. Аспаптардың, құралдардың жаңа үлгілерін дайындау үшін конструктор бюролар құрылған.

Радиоактивтік тәсіл автоматтық бақылаушы. Металдан жасалған бұйымдардың сапасын сәулелену арқылы бақылауға қолданылатын тәсіл дефектоскопия деп аталады. Наждак қағазын дайындауда автоматтық бақылаушы кілейдің біркелкі қалың қабатпен жағылып тұруын анықтайды. Кітап, түрлі қағаз басатын машинаның білік жұмырына бояудың жұқа қабыршақ болып жайылуының біркелкілігін және қалыңдығын үздіксіз өлшеуде қолданылады.

Радиоактивтік сәулелену - ғажайып көреген көз, санаушы

Металдың ішкі құрылысын көруге, металдан жасалған құбырдың ішіндегі сұйық және ұнтақ заттардың мөлшерін анықтауда радиоактивтік заттардың (сәулелену) қолдануы ерекше. Ұнтақ заттардың (мысалы қант) қапқа толтырылған мөлшері счетчик арқылы анықталады. Темекі фабрикасында темекіні толтыру мөлшерін анықтауда радтоактивтік сәулелену қолданылады.

Домна және мартен пештерінің тозуын дер кезінде сәулелену арқылы анықтайды. Жер бетіндегі және ұшақ машиналардың двигательдердің тозуын сәулелену арқылы анықтайды.

1. 2 Радонның ластаушы көздері

РАДОН ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТ

ХVI ғасырда кейбір жерлерде және аймақтарда адамдар өле бастағанын байқаған, алайда газ туралы екшім білмеген. Германияның оңтүстігінде тау халқында әйелдер некесін қияр алдында ер адамдар жұмбақ- «тау-кенші құрты» ауруына шалдыққан. Сол кездегі дәрігерлер ауаның тарылып, жүрек соғысы жиілеп және естерінен танып, тіпті өліпте жатқанын мәлімдеген. Алайда ауадан ешқандай дәм, иістің қоспалары байқалмаған. Сондықтан, олар адамдарды тау аруақтары өлтірді деп есептеген. Тек атақты Парацельс, дәрігер болып жұмыс істеп жүргенде кенді жерлердің ауасын тазалау керектігін: «Біздер ағзаның металдармен жанасуынан қорғауға міндеттіміз, өйткені ол ағзаға бір рет залалын тигізсе, емделу мүмкін емес» айтқан.

«Тау-кенші құртын» 1937 жылы бұл аурудың өкпе ісігі екенін, оны жоғары концентрация радон тудыратынын анықтады.

Радон мәселесі ядролық физика дамуының бастапқы сатысынан бастап қозғалды, алайда масштабты түрде ядролық жаралыстан және құпия полигондарды ашқан соң анықталды. Сәулелену әсерін салыстырғанда, әрбір үйде және бөлмелерде өзінің оқшауланған ядролы радонды «полигондары» анықталды. .

Радонның изотобы қатты заттармен сіңіріледі. Ең өнімділігі бұл жағдайда көмір болып табылып, сондықтан көмір шахтасы басқарманың әрдайым назарында болуы керек. Бұл отын түрін қолданатын өнеркәсіптің барлық салаларына қатысты болады.

Радонның сіңірілген атомдары өте мобильді және қатты заттың бетінен терең қабатына дейін өтеді. Оларға органикалық және бейорганикалық коллоидтарға, биологиялық ұлпаларға еніп радонның қауіптілігін арттырады. Заттардың сіңірілу қасиеттері адсорбцияланған бөлшектердің температурасына, ылғалдылығына және т. б. көрсеткіштеріне байланысты болады. Бұл қасиеттерді әр түрлі антирадонды құралдар жасауда қолданған жөн.

Әл Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде радонның ғимарат қабатына, бөлмелерде және ашық ауада таралуы өлшенген. Бұл заңдылықтар расталып, алайда кейбір антирадонды техникалық құралдарды жасау экспериментте қолданылды. Айына бірнеше рет радонның құрамы атмосферада бірнеше есе артуы мүмкін. Бұл «радонды дауылдар» ауада радиоактивтілік бірден артып, тек ғана өкпе ісігінің дамуы емес, дені сау адамдарда шамамен 30% тынысы тарылып, жүрек соғысы жиілеп, бас сақинасы, ұйқыссыздық және т. б. ауруларға әкеледі. Науқастар және егде жастағы адамдар, сонымен қатар сәбилерге өте қауіпті болып табылады.

Радонды-аэроионды дауылдың Күнде болып жатқан қара дақтың болуынан физикалық үрдістерге әсер етуінен пайда болатыны анықталды. Мәскеу ғалымы А. Э. Шемьи-Зад күннің белсенділігінің артуынан радонның құрамының жоғарлауының байланысу механизмін ұсынды. Орталық Азия, балтық маңы және Швециядан атмосферадағы радонды белсенділіктерінің мәліметтерін талдай отырып, жер атмосферасының күнмен радонды активтілігінің арақатынасы және геомагнитті үрдіс әр аумақта және түрлі жылда өзгеретінін анықтады. Тау жыныстарындағы микроөзектерде радонның концентрациясы (кәдімгі гранит және базальттарда) миллион есе жоғары, ал жер атмосферасында 0, 5-5, 0 Бк/м ³ жетеді. Радонның белсенділігін ыдырау санына қарай 1м ³ - 1Беккерель (Бк) секундта ыдырауына сәйкес өлшенеді. Бұл радон, ғалымдардың есептеуінше магнитті сығылу-созылу жоғары биіктікті аймақта геомагнитті ашыну «сығылып» микроөзектің беттіне шығады. Магниттістрикцияның амплитудасы Жердің магнитті аймағының тұрақты өлшемінде аздаған геомагнитті ашынуда жыныстағы магнетиттің құрамында үйлесімді (әдетте 4%), ал жиілігі геомагнитті толқулар арқылы анықталады. Магнитострикцияның амплитудасы тау жыныстары сығылып геомагнитті ашыну аймағы өте аз, алайда радонды бөлу әсері біріншіден жоғары жиілікте ашынып, екіншіден - газдың жоғары концентрациясына негізделеді. Бір шақырымда атмосфералық ауа «араластыру» қабаты, тау жыныстарынан алынғанының жуандығы 1 миллиметрде радонның концентрациясы 10 есеге артады.

АШЫЛУ ТАРИХЫ

Радий ашылғаннан соң ғалымдар радиоактивті элементтердің сырларын ашып, радий тұздарымен көршілес қатты заттар радиоактивті болып табылады. Алайда бірнеше күннен соң бұл заттардың радиоактивтілігі ізсіз жоғалды.

Радонды бірнеше рет ашылып және басқалардағы сияқты жаңа ашулар бірін-бірі толықтырды. Ешбір ғалымдар радон элементімен жұмыс істемеген. Қазіргі жағдайда элементтің анықтамасын - «ядродағы жалпы протондардағы атомдардың жиынтығы», яғни айырмашылығы тек нейтрон сандарында болып табылады. Элемент -изотоптардың жиынтығы. Біздің ғасырдың алғашқы жылдары протон және нейтрон ашылмаған, изотоп ұғымы болмады.

Ауаның радиоактивті заттарға ионизациясын зерттей отырып, ерлі-зайыпты Кюрилер, радиоактивтің көзіне жақын әртүрлі денелерді, олардың радиоактивті қасиетке ие екендігін және радиоактивті бөлшекті жойғаннан соң бірнеше уақыт сақтайтынын байқаған. Мария Кюри - Склодовская бұл құбылысты индуцияланған активтілік деп атады. Басқа зерттеушілер, алдымен Резерфорд, 1899-1900 жж. Радиоактивті денелер бірнеше уақыттан соң эманацияны (латынша emanare -өту), дененің айналасында сіңіріледі. Алайда, бұл құбылыстың тек ғана радий емес, торий және актинийге байланысты екендігін айтқан. Сонымен қатар, эманация кейбір заттардың фосфоресценциялық қабілетін, мысалы күкіртті мырыш тұнбасында байқалды. Менделеев бұл тәжірибені 1902ж көктемде ерлі-зайыпты Кюри жүргізеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.