Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын пайдалану және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен аударымдарын жүзеге асыру ережесiн бекiту туралы
1. Жалпы ережелер
2. Төлем құжаттарының түрлерi
мен ресiмдеу тәртiбi
3. Төлем тапсырмасы
4. Төлемдiк талап.тапсырма
5. Инкассалық өкiм
6. Төлем құжаттарын электрондық жазбамен ұсыну
7. Санкцияланған нұсқау және қорғау
iс.қимылдарының тәртiбi
8. Кредиттiк аударымдар
9. Валюталау күнiндегi төлем тапсырмасы
2. Төлем құжаттарының түрлерi
мен ресiмдеу тәртiбi
3. Төлем тапсырмасы
4. Төлемдiк талап.тапсырма
5. Инкассалық өкiм
6. Төлем құжаттарын электрондық жазбамен ұсыну
7. Санкцияланған нұсқау және қорғау
iс.қимылдарының тәртiбi
8. Кредиттiк аударымдар
9. Валюталау күнiндегi төлем тапсырмасы
1. Осы Ереже ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен аударымдарын жүзеге асырғанда төлем құжаттарының түрлерiн және оларды ресiмдеу мен пайдалануды белгiлейдi.
2. Осы Ереже ақшаны жөнелтуге банк есепшотын ашпай ақша төлемдерiн және аударымдарын жасаумен, қолма-қол ақша өткiзу жолымен жүзеге асырылатын төлемдермен байланысты қатынастарға, сондай-ақ төлем карточкасының көмегiмен аударымдарды жүзеге асыру тәртiбiне қолданылмайды.
Осы Ереже клиент және оған қызмет көрсететiн банк арасындағы шартқа сәйкес жасалатын:
1) осы банктегi бiр клиенттiң иелiгiндегi банк есепшоттары бойынша;
2) клиенттiң банк есепшоттары бойынша солардың есебiндегi ақша сомаларының өзгерiстерiн бухгалтерлiк есепте көрсету, оның iшiнде тиесiлi сыйақыны көрсету үшiн банк жүргiзетiн;
3) клиенттiң банктiк есепшотына қызмет көрсеткенi үшiн банктiң комиссиялық алымдарды алуы бойынша қолма-қол жасалмайтын төлемдерiн жүзеге асыру тәртiбiн реттемейдi (төлем құжаттарын қайтарып алу немесе орындауды тоқтата түру туралы өкiмдердi ресiмдеуден басқа).
2. Осы Ереже ақшаны жөнелтуге банк есепшотын ашпай ақша төлемдерiн және аударымдарын жасаумен, қолма-қол ақша өткiзу жолымен жүзеге асырылатын төлемдермен байланысты қатынастарға, сондай-ақ төлем карточкасының көмегiмен аударымдарды жүзеге асыру тәртiбiне қолданылмайды.
Осы Ереже клиент және оған қызмет көрсететiн банк арасындағы шартқа сәйкес жасалатын:
1) осы банктегi бiр клиенттiң иелiгiндегi банк есепшоттары бойынша;
2) клиенттiң банк есепшоттары бойынша солардың есебiндегi ақша сомаларының өзгерiстерiн бухгалтерлiк есепте көрсету, оның iшiнде тиесiлi сыйақыны көрсету үшiн банк жүргiзетiн;
3) клиенттiң банктiк есепшотына қызмет көрсеткенi үшiн банктiң комиссиялық алымдарды алуы бойынша қолма-қол жасалмайтын төлемдерiн жүзеге асыру тәртiбiн реттемейдi (төлем құжаттарын қайтарып алу немесе орындауды тоқтата түру туралы өкiмдердi ресiмдеуден басқа).
Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын пайдалану және ақшаның
қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен аударымдарын жүзеге асыру ережесiн
бекiту туралы
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкi Басқармасының 2000 жылғы 25
сәуiрдегi N 179 қаулысы. Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде 2000
жылғы 14 маусымда тiркелдi. Тiркеу N 1155.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Хабаршысы 2000 жылғы 5-18 маусымда № 12 (183)
Қазақстан Республикасындағы төлемдер мен ақша аударымдарын жүзеге
асыруды қамтамасыз ететiн нормативтiк құқықтық актiлердi "Қазақстан
Республикасының кейбiр заң актiлерiне банк құпиясы мәселелерi бойынша
өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" 2000 жылғы 29 наурыздағы
Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес келтiру мақсатында Қазақстан
Республикасы Ұлттық Банкiнiң Басқармасы қаулы етедi:
1. Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын пайдалану
және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен аударымдарын жүзеге асыру
ережесi бекiтiлсiн және Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде
мемлекеттiк тiркеуден өткiзiлген күннен бастап екi апталық мерзiм өткеннен
кейiн күшiне енгiзiлсiн.
2. Төлем жүйесi басқармасы (Мұсаев Р.Н.):
1) Заң департаментiмен (Шәрiпов С.Б.) бiрлесiп осы қаулыны Қазақстан
Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткiзу
шараларын қабылдасын;
2) Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк
тiркеуден өткiзiлген күннен бастан екi апталық мерзiмде осы қаулыны
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң облыстық филиалдарына және екiншi
деңгейдегi банктерге жiберсiн.
Ескерту: 2-тармаққа өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының
2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгiзiлу тәртiбiн 4-тармақтан
қараңыз) қаулысымен.
3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық
Банкi Төрағасының орынбасары Е.Т. Жанкелдинге жүктелсiн.
Ұлттық Банк
Төрағасы
Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкi Басқармасының
2000 жылғы 25 сәуiрдегi N 179
қаулысымен
"БЕКIТIЛГЕН"
Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын
пайдалану және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен
аударымдарын жүзеге асыру ережесi
1-бөлiм. Жалпы ережелер
1. Осы Ереже ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен аударымдарын
жүзеге асырғанда төлем құжаттарының түрлерiн және оларды ресiмдеу мен
пайдалануды белгiлейдi.
2. Осы Ереже ақшаны жөнелтуге банк есепшотын ашпай ақша төлемдерiн
және аударымдарын жасаумен, қолма-қол ақша өткiзу жолымен жүзеге асырылатын
төлемдермен байланысты қатынастарға, сондай-ақ төлем карточкасының
көмегiмен аударымдарды жүзеге асыру тәртiбiне қолданылмайды.
Осы Ереже клиент және оған қызмет көрсететiн банк арасындағы шартқа
сәйкес жасалатын:
1) осы банктегi бiр клиенттiң иелiгiндегi банк есепшоттары бойынша;
2) клиенттiң банк есепшоттары бойынша солардың есебiндегi ақша
сомаларының өзгерiстерiн бухгалтерлiк есепте көрсету, оның iшiнде тиесiлi
сыйақыны көрсету үшiн банк жүргiзетiн;
3) клиенттiң банктiк есепшотына қызмет көрсеткенi үшiн банктiң
комиссиялық алымдарды алуы бойынша қолма-қол жасалмайтын төлемдерiн жүзеге
асыру тәртiбiн реттемейдi (төлем құжаттарын қайтарып алу немесе орындауды
тоқтата түру туралы өкiмдердi ресiмдеуден басқа).
Ескерту: 2-тармақ өзгертiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2000
жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен, 2002 жылғы 18 қаңтардағы N 20
қаулысымен.
3. Осы Ережеде "Ақша төлемi мен аударымы туралы" Қазақстан
Республикасының Заңының 3-бабында көрсетiлген негiзгi ұғымдар, сондай-ақ
мынадай ұғымдар қолданылады:
1) валюталау күнi - бастамашы өзiнiң төлем тапсырмасында көрсеткен
және "валюталау күнi" деп аталған бенефициар ақшаны алуы тиiс күн;
2) дебеттiк аударымдар - ақша жөнелтушi төлеуi үшiн бенефициардың
банкке төлем құжаттарын ұсынуы жолымен жүргiзiлетiн қолма-қол жасалмайтын
төлемдер;
3) кредиттiк аударымдар - бастамашының алушы-банкке төлем тапсырмасын
ұсынуы жолымен жүргiзiлетiн қолма-қол жасалмайтын төлемдер;
4) төлем құжаты - азаматтық-құқықтық мәмiлелердiң, шарттардың
талаптарына, Қазақстан Республикасы заңдарының нормаларына және соттың
шешiмдерiне сәйкес ақша мiндеттемесiн орындауға негiз болатын немесе
жасауға көмектесетiн құжат;
5) төлем аудару жүйесi - белгiленген ережелер бойынша нұсқаулар
жiберу және ақша аудару тәртiбi;
6) инкассалайтын банк - бенефициардың талабын ақша жөнелтушiнiң
банкiне немесе ақша жөнелтушiге осы Ереженiң талаптарына сәйкес оны
кейiннен төлеуi үшiн өткiзу жөнiндегi мiндеттеменi өзiне алатын банк.
4. Нұсқауды керi қайтарып алу не оның орындалуын тоқтата тұру туралы
нұсқаулар мен өкiмдердi алушы-банк тек өзi белгiлеген операциялық күн
iшiнде қабылдайды.
5. Егер нұсқауды керi қайтарып алу не оның орындалуын тоқтата тұру
туралы нұсқау немесе өкiм операциялық күн аяқталғаннан кейiн алынса, онда
мұндай нұсқауға немесе өкiмдi алушы-банк келесi операциялық күннiң басында
алған болып саналады.
Егер бастамашының нұсқауында белгiленген валюталау күнi жұмыс
iстемейтiн күнге келсе, онда келесi жұмыс күнi валюталау күнi болып
саналады.
6. Алушы-банк акцептелген нұсқау бойынша жөнелтушiнiң ақшасын
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен, алуға (оның
банк есепшотын дебиттеуге) құқылы.
7. Құжаттық есеп айырысу - бұл сатып алушы мен сатушы арасындағы
жазбаша келiсiмде көзделген және банк iшiнде қолданылатын: коносамент,
көлiк тауар құжаттамасы, тасымалдаудың аралас түрлерiнiң көлiк құжаты,
курьерлiк және пошталық түбiршек, сақтандыру полисi, коммерциялық есепшот,
сапа сертификаты, варрант, тауардың шығу тегi туралы куәлiк, жүктiң салмағы
туралы анықтама және басқа құжаттарды ұсынғанда банк жүзеге асыратын төлем.
Құжаттың есеп айырысу түрлерi болып құжаттық аккредитив (бұдан әрi -
аккредитив) және құжаттық инкассо (бұдан әрi - инкассо) болып табылады.
8. Аккредитив - бұл клиенттiң нұсқаулығымен және өтiнiшi бойынша
немесе өз қалауы бойынша көрсетiлген бенефициарға немесе оның бұйрығымен
төлем немесе бенефициар талап еткен аударым вексельдерiне акцепт және төлеу
немесе аккредитивте көзделген құжаттарға қарсы белгiленген мерзiмге
негоциация жасауға, егер аккредитивтiң барлық талаптары сақталса, банк
өзiне алған мiндеттеме.
Аккредитив сатып алу-сату шартынан немесе басқа шарттан ерекшеленген
мәмiле болып табылады.
9. Инкассо - бұл сатып алушы мен сатушы арасындағы келiсiмде
көзделген бастамашы берген төлем және басқа құжаттың есеп айырысуда
ұсынылатын құжаттардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде
көрсетiлген акцепт жәненемесе төлем алу мақсатындағы басқа құжаттардың
негiзiнде жүзеге асырылатын банк операциясы.
10. Аккредитив және инкассо Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес
қолданылады.
11. Қазынашылықтың аумақтық бөлiмшелерiнде ашылған мемлекеттiк
мекемелердiң есепшоттарынан ақша төлемi мен аударымын жүргiзу тәртiбi
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң нормативтiк құқықтық
актiлерiмен реттеледi.
Ескерту: 11-тармаққа өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасы
төрағасының 2007.04.30 N 50 (ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа
енгiзiледi) қаулысымен.
12. Сомасы 4000 айлық есептiк көрсеткiштен асып түсетiн мәмiле
бойынша заңды тұлғалар арасындағы төлемдер тек қолма-қол жасалмайтын
тәртiппен ғана жүзеге асырылады.
Ескерту: 12-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2005 жылғы 27 тамыздағы N 95 қаулысымен.
2-бөлiм. Төлем құжаттары
1-тарау. Төлем құжаттарының түрлерi
мен ресiмдеу тәртiбi
13. Төлем құжаттарының түрлерi:
1) төлем тапсырмасы;
2) чек;
3) вексель;
4) төлемдiк талап-тапсырма;
5) инкассалық өкiм, салық қызметi органдарының және кеден
органдарының инкассалық өкiмi;
6) Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген басқа
төлем құжаттары.
14. Төлем құжаттарында Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген
заңдарында көрсетiлгеннен басқа жағдайларда мынадай деректемелер болуы
тиiс:
1) төлем құжатының атауы;
2) төлем құжатының номерi, оның жазылған күнi, айы, жылы. Күн -
санмен, ай - жазумен, жыл - санмен жазылады. Компьютердi пайдаланып
ресiмделген төлем құжаттарында айды санмен белгiлеуге болады;
3) ақша жөнелтушi - осы Ережеде көзделген жағдайларды қоспағанда
заңды тұлғаның ұйымдық-құқықтық нысанын қоса толық атауы не жеке адамның
аты-жөнi, оның жеке бiрдейлестiру коды;
4) ақша жөнелтушi банктiң ұйымдық-құқықтық нысанын қоса толық атауы,
оның банктiк бiрдейлестiру коды (атауымен қатар оның фирмалық белгiсi
қойылуы мүмкiн);
5) бенефициар - заңды тұлғаның ұйымдық-құқықтық нысанын қоса, толық
атауы не жеке адамның аты-жөнi, оның жеке бiрдейлестiру коды;
6) бенефициардың банкiнiң ұйымдық-құқықтық нысанын қоса, толық атауы
не оның банктiк бiрдейлестiру коды (атауымен қатар оның фирмалық белгiсi
қойылуы мүмкiн);
7) төлемнiң мақсаты, сондай-ақ Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық
актiлерiнде белгiленген оның код белгiсi;
8) санмен және жазумен көрсетiлген төлем сомасы;
9) ақша төлемi жәненемесе аударымы бастамашысының уәкiлеттi адамының
аты-жөнi және қолы, егер бар болса - оның мөрiнiң таңбасы (қағазға жазылған
құжаттар үшiн);
10) бенефициар және ақша жөнелтушi - салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрi
(бұдан әрi - СТН) (вексельдерден және Қазақстан Республикасының қолданылып
жүрген заңнамасына сәйкес СТН қою талап етiлмейтiн басқа да төлемдiк
құжаттардан басқа).
Мұндайда ақша жөнелтушiнiң және бенефициардың, сондай-ақ олардың жеке
бiрдейлестiру кодтары төлем құжаттарында бiр рет көрсетiлуi тиiс. Сондай-ақ
жөнелтушiнiң, бенефициардың және оларға қызмет көрсететiн банктердiң
ұйымдық-құқықтық нысандарын банктер мен клиенттердiң жұмысын
қиындатпайтындай етiп қысқартуға болады.
Ескерту: 14-тармақ толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2004
жылғы 24 қаңтардағы N 13; өзгерту енгiзiлдi 2007.07.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2010.08.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз) қаулыларымен.
15. Жөнелтушiнiң қағаз жазбадағы төлем құжатында жөнелтушiнiң
уәкiлеттi адамының қолы және қол қою және мөр таңбасы үлгiлерiне сәйкес
оның мөрiнiң таңбасы қойылуы тиiс. Мұндайда, егер қол қою және мөр таңбасы
үлгiлерi бар құжатта банк есепшотына билiк ететiн уәкiлеттi адамдар ретiнде
бiрiншi және екiншi қол қою құқығы бар адамдар көрсетiлсе, төлем құжатында
осы адамдардың қолы мiндеттi түрде болуы тиiс.
16. Ақша төлемiн жәненемесе аударымын жасағанда банк төлем
құжаттарында қосымша деректемелердiң қойылуын, егер бұл талаптар Қазақстан
Республикасының заңдарында тiкелей көзделсе, талап етуге құқылы.
17. Төлем құжаттары және төлем құжаттарын керi қайтарып алу туралы
өкiм электрондық түрде де, қағаз жазбасында да ұсынылуы мүмкiн. Электрондық
төлем құжаттары және төлем құжаттарын керi қайтарып алу туралы өкiм
электрондық төлем хабарлары үшiн белгiленген нысандарға сәйкес құралады
және банкке электрондық байланыс арналары мен телекоммуникациялар бойынша
жiберiледi.
Ескерту 17-тармаққа өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының
2009.08.24 N 85 қаулысымен.
18. Төлем құжаттарын және төлем құжатын керi қайтарып алу туралы
немесе оны орындауды тоқтата тұру туралы өкiмдi магниттi тасымалдаушымен
ұсынуға тек санкцияланбаған төлемдерден қорғау тәртiбi сақталған жағдайда
ғана жол берiледi. Сонымен бiрге, егер Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық
актiлерiнде басқаша көзделмесе, магниттi тасымалдаушыдағы ақпаратта банк
қабылдаған бағдарламалық-криптографиялық қорғау жүйесi болуы тиiс.
19. Факс арқылы төлем құжатын не оны қайтарып алу туралы немесе оның
орындалуын тоқтата тұру туралы өкiмдi беру үшiн банк өзiне қойылған
қолдарды және мөр таңбаларын бар үлгiлермен визуальды салыстырып тексеруден
басқа, Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарында белгiленген
қорғау iс-қимылдарының өзге элементтерi кiретiн санкцияланбаған ақша
төлемдерiнен жәненемесе аударымдарынан олар жасаған қорғау iс-қимылдарының
тәртiбiн сақтауға мiндеттi.
20. Төлем құжаттарында не оларды керi қайтарып алу туралы немесе оның
орындалуын тоқтата тұру туралы өкiм мемлекеттiк жәненемесе орыс тiлдерiнде
жасалуы тиiс. Оларды жасағанда өзге тiлдердi пайдалану мүмкiндiгi банктер
және оның клиентi арасында шартпен белгiленедi.
21. Электрондық тасымалдаушымен орындалған төлем құжатында не оларды
керi қайтарып алу туралы немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкiмде
кез келген түзетулер жасауға болмайды. Банк түзетулердi, түзеулердi, сондай-
ақ санмен және жазумен көрсетiлген сомалардың сәйкес келмеуiн байқаған
жағдайда, банк төлем құжатын орындауға қабылдамайды және үш жұмыс күнiнен
кешiктiрмей, қайтару себебi көрсетiлiп оның бастамашысына қайтарады.
22. Алушы-банк немесе бенефициар банкi ақша төлемдерi мен
аударымдарын жүзеге асыру тәсiлдерiн қолданудың ережелерi мен
ерекшелiктерiн реттейтiн осы Ереженiң және Ұлттық Банктiң нормативтiк
құқықтық актiлерiнiң талаптарына сәйкес емес нысанда толтырылған және
ұсынған, сондай-ақ клиенттiң деректемелерi (оның атауы, жеке
бiрдейлестiрiлген (бұдан әрi - ЖБК), СТН коды) төлем құжатында көрсетiлген
деректемелерге, сәйкес келмеген жағдайда, ал салықтарды және бюджетке
төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеу кезiнде - бюджеттiк жiктеу
кодының сандық белгiсi болмаған жәненемесе оның "төлем мақсаты" жолында
көрсетiлген мәтiндiк атауына сәйкес келмеген жағдайда, төлем құжатын
акцептеуден бас тартады. Банктiң төлем құжатын акцептеуден бас тартуы
Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негiздемелер бойынша оны
алған күннен бастап үш жұмыс күнiнен кешiктiрмей жүзеге асырылады.
Егер басқа деректемелерi (СТН) банк клиентiн бiрегейлендiрсе,
клиенттiң инкассалық өкiмде көрсетiлген атауы оның нақты атауына сәйкес
келмеген жағдайда салық органдары электрондық тәсiлмен ұсынған инкассалық
өкiмдi акцептеуден бас тартуға жол берiлмейдi.
Ескерту. 22-тармаққа өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2002 жылғы 18 қаңтардағы N 20 қаулысымен, 2003 жылғы 31
қаңтардағы N 20 қаулысымен, 2004 жылғы 24 қаңтардағы N 13 қаулысымен, 2005
жылғы 27 тамыздағы N 95 қаулысымен, 2007.04.30. N 50 (ресми жарияланған
күннен бастап қолданысқа енгiзiледi); 2007.07.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2009.08.24 N 85; 2010.08.20 N
76 (қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз) қаулыларымен.
22-1. Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi қазынашылығының
аумақтық бөлiмшелерiнiң (бұдан әрi - қазынашылықтың аумақтық бөлiмшелерi)
төлем құжаты "төлем мақсаты" бағанында мемлекеттiк мекеменiң бес миллион
теңгеден артық сомадағы, бенефициар ұсынатын хабарлама (бұдан әрi -
хабарлама) болған кезде орындалуы тиiс азаматтық-құқықтық мәмiлелерiн
(мiндеттемелерiн) тiркеу туралы хабарламаның нөмiрiн, күнi көрсете отырып,
банкте бенефициардың жеке iсiне тiгiлiп, сақталады. Хабарламада
қазынашылықтың аумақтық бөлiмшелерi және мемлекеттiк мекеме басшыларының
қолдары, мөрлерiнiң таңбасы болуы тиiс.
Бенефициардың хабарламада көрсетiлген деректемелерi (атауы, СТН, ЖБК)
төлем құжатында көрсетiлген деректемелерге сәйкес келуi тиiс.
Төлем құжатының "төлем мақсаты" бағанында хабарламаның нөмiрi мен
күнiнен басқа төлемнiң "ағымдағы" немесе "түпкiлiктi" мәртебесi көрсетiлуi
тиiс. Банкте сақталған хабарламаның нөмiрi және күнi "төлем мақсаты"
бағанында көрсетiлген хабарламаның нөмiрiмен және күнiмен сәйкес келуi
тиiс.
Осы тармақтың бiрiншi, екiншi және үшiншi абзацтарында белгiленген
талаптар сақталмаған жағдайда, банк заң актiлерiнде акцепт үшiн көзделген
мерзiм iшiнде осындай төлем құжатын орындамастан оның жөнелтушiсiне
қайтарады.
Банк "ағымдағы" төлем мәртебесi бар төлем құжатын орындаған кезде
хабарламаның сыртқы жағына негiзiнде төлем жүзеге асырылған төлем
тапсырмасының деректемелерi, орындалған төлемнiң сомасы және хабарлама
бойынша төленуi тиiс қалған сома көрсетiледi. Банк "түпкiлiктi" төлем
мәртебесi бар төлемдi жүзеге асырған кезде хабарламаның сыртқы жағына бұл
туралы тиiстi белгi қояды.
Бенефициар ретiнде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi,
Мемлекеттiк зейнетақы төлеу жөнiндегi орталық, Орталық депозитарий
көрсетiлген мемлекеттiк борышты, зейнетақы төлемдерiн, әлеуметтiк
төлемдердi, мемлекеттiк арнайы және мемлекеттiк әлеуметтiк және өзге
әлеуметтiк жәрдемақыларды өтеуге және қызмет көрсетуге байланысты төлем
құжаттарына, сондай-ақ бенефициар ретiнде алушы банк көрсетiлген төлем
құжаттарына хабарлама ұсыну талап етiлмейдi.
Ескерту: 22-1-тармақ жаңа редакцияда жазылды, өзгертулер енгiзiлдi -
ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2004.01.24 N 13; 2005.08.27 N 95; 2007.04.30.
N 50 (ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа енгiзiледi); 2007.07.20 N
76 (қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2010.08.20 N 76
(қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз) қаулыларымен.
23. Ақша жөнелтушiнiң ақшасын оның банк есепшотынан алу ақша
жөнелтушi акцептеген төлем құжаты не Қазақстан Республикасының заңдарына
сәйкес оның акцептелуiн талап етпейтiн төлем құжаты негiзiнде жүргiзiледi.
24. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында басқаша көзделмесе,
қағаз жазбада орындалған ұсынылатын төлем құжаттары және төлем құжатын керi
қайтарып алу немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкiмдерi
даналарының санын әр банк өзi белгiлейдi және оның ережесiнде операциялар
жүргiзудiң жалпы талаптары туралы айтылады.
25. Банк ақша төлемiн жәненемесе аударымын жүзеге асыру бойынша ақша
жөнелтушi жәненемесе нұсқау жөнелтушi алдындағы оның мiндеттемелерiне
байланысты емес шағымдарды қарауға мiндеттi емес.
Ақша жөнелтушi мен бенефициар арасындағы шағымдар алушы-банктiң
акцепт нұсқауы заңды болғанда ғана алушы-банктiң қатысуынсыз Қазақстан
Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шешiледi.
26. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында басқаша көзделмесе,
төлем құжаттарында оларды iшiнара орындау туралы талап қоюға болмайды.
2-тарау. Төлем тапсырмасы
27. Төлем тапсырмасы тапсырмада көрсетiлген сомадағы бенефициардың
пайдасына оның ақшасын аудару туралы ақша жөнелтушiнiң қызмет көрсететiн
алушы-банкке тапсырмасын бiлдiредi.
28. Ақша жөнелтушi қызмет көрсететiн алушы-банкке төлем тапсырмасын
белгiленген нысандағы бланкте (N 1 қосымша) ұсынады.
"Төлемнiң мақсаты бағанында ақша жөнелтушi ақша аударымын жүзеге
асыруға негiз болатын құжаттың (құжаттардың) атауын, номерiн және күнiн,
және өзге де деректемелерiн, егер олар Қазақстан Республикасы Ұлттық
Банкiнiң және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң нормативтiк құқықтық
актiлерiнде тiкелей көзделсе сондай-ақ "төлем мақсатының коды" бағанында
төлемнiң код белгiлерiн көрсетуге мiндеттi.
Заңды тұлға өзiнiң құрылымдық бөлiмшелерi үшiн салықтарды және
бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi, сондай-ақ зейнетақы
жарналарын және әлеуметтiк аударымдарды төлеу кезiнде "төлем мақсаты"
бағанында ең алдымен, төлем жүзеге асырылатын заңды тұлғаның құрылымдық
бөлiмшесiнiң СТН, одан кейiн оның атауы көрсетiледi.
Салықтарды және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеу
кезiнде төлем тапсырмасында "төлем мақсаты" жолында көрсетiлген осындай
кодтың мәтiндiк атауына және төлем мақсатына сәйкес келетiн бюджеттiк
жiктеу кодының сандық белгiсi қосымша көрсетiледi. Төлем тапсырмасында
бюджеттiк жiктеу кодын көрсетудiң дұрыстығы үшiн жөнелтушi жауапкершiлiк
атқарады.
Зейнетақы жарналарын немесе әлеуметтiк аударымдарды төлеуге ақша
аударымдарын жүзеге асырған кезде жөнелтушi төлем тапсырмасымен бiрге бiр
мезгiлде Қазақстан Республикасының заңнама талаптарына сәйкес ресiмделген
зейнетақы жарналары немесе әлеуметтiк аударымдар төленетiн тұлғалардың
тiзiмiн (бұдан әрi - тiзiм) алушы банкке ұсынады. 50-ден астам позициясы
(аты-жөндерi) бар тiзiмдi алушы-банкке электрондық тасымалдағыштардағы
тiзiмнiң көшiрмесiн қоса бере отырып ұсынады. Алушы-банк егер бұл алушы-
банктiң iшкi құжаттарымен белгiленген жағдайда, 50 және одан да аз
позициясы (аты-жөндерi) бар тiзiмнiң электрондық көшiрмесiн ұсынуды талап
етуге құқылы.
Ескерту: 28-тармаққа өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2003.01.31 N 20, 2004.01.24 N 13, 2005.08.27 N 95; 2007.07.20
N 76 (қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2009.08.24 N
85; 2010.08.20 N 76 (қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз)
қаулыларымен.
29. Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге ұлттық валютамен, сол
сияқты шетел валютасымен төлем жасау жәненемесе ақша аударымын жүзеге
асыру кезiнде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының валюталық заңдарының
талаптарын сақтай отырып Қазақстан Республикасы аумағында шетел валютасымен
төлем жасағанда жәненемесе ақша аударымын жүзеге асырған кезде ақша
жiберушiнiң қызмет көрсетушi алушы банкке ақша аудару туралы төлем
тапсырмасы болып табылатын, белгiленген нысандағы (N 2 қосымша) бланкiлерге
толтырылған ақша аударуға өтiнiшi пайдаланылады.
Банк ақша аударуға берiлетiн өтiнiште осы Ереженiң N 2 қосымшасындағы
нысанда көрсетiлген деректемелерден басқа осы өтiнiштi өңдеу үшiн оған
қажет болатын ақша жiберушi туралы қосымша мәлiметтердi қосуға құқылы.
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жағдайларда банк ақша
жiберушi туралы басқа да мәлiметтердi толтыруды талап етедi. Қазақстан
Республикасынан тыс резидент еместiң пайдасына ақша төлемдерi мен
аударымдарын жүзеге асыру кезiнде банк ақша аудару үшiн берiлген өтiнiште
бенефициардың СТН көрсетудi талап етпеуге құқылы.
Ескерту: 29-тармақ өзгертiлдi, толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000.12.29 N 488; жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2002.01.18 N 20, 2003.01.31 N 20; 2007.07.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2010.08.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз) қаулыларымен.
30. Ақша аударуға жазылған күнi көрсетiлген төлем тапсырмасы-өтiнiшiн
алушы-банк он күнтiзбелiк күн iшiнде қабылдайды.
Ақша аударуға төлем тапсырмасынан немесе өтiнiшiнен басқа ақша
жөнелтушi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес алушы-банктiң талабы
бойынша төлемнiң дәлелдiлiгiн растайтын құжаттар ұсынуға мiндеттi.
31. Қызмет көрсететiн алушы-банкпен келiсiм бойынша ақша жөнелтушi
ақша аударуға төлем тапсырма-өтiнiшiнде валюталау күнiн көрсетуiне болады.
3-тарау. Төлемдiк талап-тапсырма
32. Төлемдiк талап-тапсырма ақша жөнелтушiге жеткiзiлген тауарларға,
орындалған жұмысқа, көрсетiлген қызметке ақы төлеу туралы көрсетiлген
талапты растайтын құжаттар негiзiнде ұсынылатын бенефициардың талабын
бiлдiредi.
33. Бенефициар төлемдiк талап-тапсырманы белгiленген нысандағы
бланкiде (N 3 қосымша) бенефициардың банкiне немесе тiкелей ақша
жөнелтушiнiң банкiне ұсынуға құқылы.
Бенефициар бенефициардың банкiне бiрнеше төлемдiк талап-тапсырмаларды
ұсынған жағдайда, оларға төлемдiк талап-тапсырмалардың тiзiлiмi белгiленген
нысандағы бланкiде (N 4 қосымша) қоса берiледi.
Төлемдiк талап-тапсырманың "төлемнiң мақсаты" бағанында бенефициар
төлемдiк талап-тапсырманы ұсынуға негiз болатын құжаттар деректемелерiн
және өзге де деректемелерiн, егер олар Қазақстан Республикасы Ұлттық
Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде тiкелей көзделсе көрсетуге
мiндеттi.
Ескерту: 33-тармақ жаңа редакцияда жазылды, толықтырылды - ҚР Ұлттық
Банкi Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488, 2003 жылғы 31
қаңтардағы N 20 қаулыларымен.
34. Төлемдiк талап-тапсырма тiзiлiммен бiрге бенефициардың банкiне
ұсынылады, ол бенефициардың барлық деректемелерi толтырылуының толықтығын
тексерiп, төлемдiк талап-тапсырманы осы Ережеде белгiленген тәртiппен ақша
жөнелтушiнiң банкiне жiбередi.
35. Бенефициарға және ақша жөнелтушiге бiр алушы-банк қызмет
көрсеткен, сондай-ақ төлемдiк талап-тапсырманы бенефициардың банкiсiз ақша
жөнелтушiнiң банкiне ұсынған жағдайда тiзiлiмдi қоса беру қажет емес.
36. Жазылған күнi көрсетiлген төлемдiк талап-тапсырма мен қоса
берiлген тiзiлiмдi бенефициар отыз күнтiзбелiк күн iшiнде бенефициардың
банкiне ұсынуы мүмкiн немесе төлемдiк талап-тапсырма ақша жөнелтушiнiң
банкiне ұсынылуы мүмкiн.
Ескерту: 36-тармаққа өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488, 2005 жылғы 27 тамыздағы N
95 қаулыларымен.
37. Ақша жөнелтушiнiң акцептеуiн талап етпейтiн төлемдiк талап-
тапсырмаларды қоспағанда, ақша жөнелтушi банк тек ақша жөнелтушiнiң акцептi
болған жағдайда ғана төлемдiк талап-тапсырманы орындауға тиiс.
Ақша жөнелтушiнiң акцепт туралы белгi қою үшiн төлемдiк талап-
тапсырма бланкiсiнiң бет жағында орын жетiспеген жағдайда, осы жазба
бланктiң сырт жағына жасалады.
38. Егер жөнелтушi ақша жөнелтушiнiң банкiне төлемдiк талап-
тапсырманы оған ақша жөнелтушiнiң өзiнiң банк есепшотынан ақшаны акцепсiз
алуға келiсiмi бар құжаттарды қосып ұсынса, ондай төлемдiк талап-тапсырма
ақша жөнелтушiнiң акцептеуiн талап етпейдi.
4-тарау. Инкассалық өкiм
39. Заң актiлерiнде көзделген жағдайларда ақша жөнелтушiнiң банк
есепшоттарынан ақша жөнелтушiнiң келiсiмiнсiз ақша алу үшiн пайдаланылатын
төлем құжаты белгiленген нысандағы бланкте (N 5 қосымша) ұсынылған
инкассалық өкiм, сондай-ақ салық қызметi органдарының және кеден
органдарының (N 6 қосымша) инкассалық өкiмi болып табылады.
40. Ақшаны өндiрiп алушы ақша жөнелтушiнiң банкiне осы өндiрiп алудың
дәлелдiгiн растайтын орындалатын парақтардың немесе сот шешiмдерi,
үкiмдерi, анықтамалары және қаулылары бойынша берiлетiн бұйрықтардың не
ақшаны өндiрiп алу туралы сот бұйрығының түпнұсқаларын қоса инкассалық
өкiмдi немесе соттың мөрiмен расталған олардың көшiрмелерiн ұсынады.
Ақша жөнелтушiнiң банк есепшотынан оның келiсiмiнсiз ақша алудың
дәлелдiгiн растайтын орындалатын құжат, егер орындалатын құжаттың мәтiнiнде
өзгеше белгiленбесе, банкке көрсету үшiн тек бiр инкассалық өкiмнiң негiзi
ғана болып табылады.
Салық қызметi және кеден органдарының инкассалық өкiмдерi осы өндiрiп
алудың дәлелдiгiн растайтын орындалатын құжаттарсыз ұсынылады.
Ескерту: 40-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
41. Инкассалық өкiмде ақша жөнелтушiнiң банк есепшотынан оның
келiсiмiнсiз ақша (оның күнi және номерi) алу (өндiрiп алу) құқығы
көзделетiн заң актiлерiне сiлтемемен төлемнiң мақсаты көрсетiледi.
Орындалатын құжатта көрсетiлген ақша төлемiнiңаударымының сомасы
инкассалық өкiмде көрсетiлген сомамен сәйкес келуi тиiс.
42. Салық және кеден қызметi органдарының инкассалық өкiмiнде
бюджеттiк жiктеу коды, операция түрi қосымша көрсетiледi.
Операциялар түрi жолында тиiсiнше кодтар көрсетiледi:
03 - салық органының бюджетке берешегi бар салық төлеушiнiң банктiк
шотына қойылған инкассалық өкiмi;
04 - салық органының дебитордың банктiк шотына қойылған инкассалық
өкiмi;
05 - кеден органының бюджетке берешегi бар салық төлеушiнiң банктiк
шотына қойылған инкассалық өкiмi;
07 - мiндеттi зейнетақы жарналары бойынша берешегi бар агенттiң
банктiк шотына салық органы берген инкассалық өкiм.
09 - әлеуметтiк аударымдар бойынша берешегi бар төлеушiнiң банктiк
шотына ұсынылған салық органының инкассалық өкiмi
Салық органының мiндеттi зейнетақы жарнасы бойынша берешектi өндiрiп
алуға арналған инкассалық өкiмiнде "бенефициар" бағанында Зейнетақы төлеу
жөнiндегi мемлекеттiк орталық көрсетiледi, "бенефициар банк" бағанында
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң тиiстi бөлiмшесi көрсетiледi.
"Бенефициар" бағанында әлеуметтiк аударымдар бойынша берешектi
өндiрiп алуға арналған салық органының инкассалық өкiмiнде Мемлекеттiк
әлеуметтiк сақтандыру қоры, "бенефициар банк" бағанында - Қазақстан
Республикасы Ұлттық Банкiнiң тиiстi бөлiмшенiң атауы және "делдал банк"
бағанында - Мемлекеттiк зейнетақы төлеу жөнiндегi орталық көрсетiледi.
Салық органдары зейнетақы жарналары немесе әлеуметтiк аударымдар
бойынша берешектi өндiрiп алуға арналған инкассалық өкiммен бiр мезгiлде
алушы-банкке тiзiмдердi ұсынады. 50-ден астам позициясы (аты-жөндерi) бар
тiзiмдi алушы-банкке электрондық тасымалдағыштардағы тiзiмнiң көшiрмесiн
қоса бере отырып ұсынады.
Ескерту: 42-тармаққа өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2003 жылғы 31 қаңтардағы N 20, 2004 жылғы 24 қаңтардағы N 13,
2005 жылғы 27 тамыздағы N 95, 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа
енгiзiлу тәртiбiн 4-тармақтан қараңыз) қаулыларымен.
43. Өндiрiп алудың, сондай-ақ ақша жөнелтушiнiң келiсiмiнсiз
қаражатты есептен шығару үшiн негiздемеге сiлтеме жасау дұрыстығына өндiрiп
алушы жауап бередi. Банктер ақша жөнелтушiлердiң олардың келiсiмiнсiз банк
есепшоттардан қаражатты есептен шығаруға қарсылықтарын қарамайды.
5-тарау. Төлем құжаттарын электрондық жазбамен ұсыну
44. Төлем құжатында хабарланатын оның бейнесiн немесе ақпаратты беру
жолымен төлем құжаттарын алмастырудың электрондық жүйелерiн пайдалану және
бағдарламалық-криптографиялық қорғау мен электрондық сандық қол қою туралы
шарт (келiсiм) негiзiнде, бенефициар мен оның банкi арасында не ақша
жөнелтушi мен оның банкi арасында бұндай ұсыну көзделген болса, егер өзгеше
Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде көзделмесе, электрондық
тәсiлмен жасалуы мүмкiн.
Төлем құжаттарын алмастырудың электрондық жүйелерiн пайдалану туралы
шартта (келiсiмде) төлем құжатын төлеу, акцепт, акцептен бас тарту, керi
қайтарып алу және банк төлем құжаттарын өңдеуге байланысты басқа да
мәселелер туралы ережелер болуы мүмкiн.
6-тарау. Санкцияланған нұсқау және қорғау
iс-қимылдарының тәртiбi
45. Санкцияланбаған нұсқау деп алушы-банк пен жөнелтушi арасындағы
шартта көзделген санкцияланбаған төлемдерден келiсiлген қорғау iс-қимылдары
тәртiбiне сәйкес, сондай-ақ егер жүргiзiлетiн төлем оны жасауға өкiлеттiгi
бар адамның нұсқауымен жасалса және ол Қазақстан Республикасының заңдарына
қайшы келмесе, алушы-банк алған жөнелтушiнiң нұсқауы саналады.
Егер алушы-банк нұсқаудың санкцияланғандығына жоғарыда айтылған
талаптарды бұза отырып, оны орындауға қабылдаса, нұсқау санкцияланбаған
болып саналады.
Ескерту: 45-тармаққа толықтыру, өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 372, 2004 жылғы 24 қаңтардағы N 13
қаулыларымен.
46. Санкцияланбаған төлемдерден қорғау iс-қимылдарының тәртiбi
мынадай жағдайларда келiсiлген болып табылады:
1) алушы-банк ұсынған қорғау iс-қимылдарының тәртiбiне жөнелтушi
жазбаша келiсiм бергеннен кейiн. Мұндай келiсiм қорғау iс-қимылдарының
тәртiбi көзделген алушы-банк пен жөнелтушiнiң шартта қол қоюы болып
табылады;
2) алушы-банк ұсынған, ал жөнелтушi қабыл алмаған және алушы-банк
үшiн қолайлы басқа қорғау iс-қимылдарының тәртiбiн ұсынғаннан кейiн.
Мұндайда, жөнелтушi өз атынан жөнелтiлген және қорғау iс-қимылдарының
белгiленген тәртiбiне сәйкес алушы-банк орындауға қабылдаған нұсқаудың
санкцияланғандығы үшiн өзiне жауапкершiлiк және мiндеттеме алады.
47. Осы тараудың ережесi төлем құжатын керi қайтарып алу немесе оның
орындалуын тоқтата тұру өкiмiне де қолданылады.
7-тарау. Санкцияланбаған нұсқауды орындаудың салдары
48. Жөнелтушi нұсқаудың дұрыс орындалуын анықтауға мiндеттi және олар
санкцияланбаған нұсқауды орындаған жағдайда, алушы-банкке ол туралы олардың
арасындағы шартта көзделген мерзiмнен кешiктiрмей хабарлайды. Егер алушы-
банк көрсетiлген мерзiмде санкцияланбаған нұсқау туралы жөнелтушiнiң
хабарламасын алмаған болса, онда жөнелтушi алушы-банк алдында шартқа немесе
Қазақстан Республикасының заңдар актiлерiне сәйкес алушы-банкке келтiрген
нақты шығындарға жауап бередi.
49. Егер алушы-банк санкцияланбаған нұсқау туралы жөнелтушiден
уақтылы хабар алып, санкцияланбаған нұсқауды орындаған жағдайда, ол
жөнелтушiге олардың арасында жасалған шартта көзделген тәртiппен осы
нұсқауды орындауға байланысты нақты шығындардың орнын толтырады.
Ескерту: 49-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
8-тарау. Нұсқауды керi қайтарып алу және
оның орындалуын тоқтата тұру
50. Акцептелмеген өкiм акцепт жасау мерзiмi өткенге дейiн қайтарып
алынуы мүмкiн.
Өкiмнiң орындалуын тоқтата тұру немесе нұсқауды керi қайтару оны банк-
алушы орындағанға дейiн ғана болады.
51. Нұсқауды жөнелтушi алушы-банкке нұсқауды керi қайтару өкiмiн
белгiленген нысандағы бланкiде (N 7 қосымша) жiберу жолымен қайтарып алуы
мүмкiн. Осындай өкiмнiң орындалу мерзiмi жөнелтушi және алушы-банк арасында
жасалған шартта белгiленедi.
Жөнелтушi және алушы-банк арасында жасалған шартта нұсқауды керi
қайтару туралы өкiмдi электрондық тәсiлмен беру көзделуi мүмкiн.
Ескерту: 51-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
52. Нұсқауды керi қайтарып алу туралы нұсқауда алушы-банк белгiлеген
төлем құжатының күнi, оның номерi, сомасы және төлем құжатының басқа да
деректемелерi көрсетiлуi тиiс. Электрондық тәсiлмен берiлген төлем құжатын
керi қайтарып алу туралы өкiм, жөнелтушi мен алушы банк арасындағы шартта
белгiленген санкцияланбаған төлемдерден қорғау iс-қимылдарының тәртiбiн
сақтаған жағдайда ғана жөнелтiлдi деп саналады.
Төлем құжатын керi қайтарып алу туралы оның орындалуын тоқтата тұру
жөнiндегi өкiмдi қағаз жазбада ресiмдегенде төлем құжатын жөнелтушiнiң мөрi
және төлем құжатына қол қоюға құқығы бар уәкiлеттi адамдарының қолы болуы
тиiс.
53. Алушы-банк Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына және
жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы шарттың талаптарына сәйкес келмейтiн
нұсқауды керi қайтарып алу туралы өкiмдi орындауға қабылдамауы тиiс.
54. Жөнелтушiнiң орындалмаған нұсқауды керi қайтару туралы өкiмiн
уақтылы алған кезде алушы-банк осы нұсқау бойынша ақша аударуға құқығы
болмайды және ол бiр мезгiлде жөнелтушiге алынған өкiмнiң орындалуы туралы
хабарды жiбере отырып, осы өкiмдi алған күннен кейiн келетiн жұмыс күнiнен
кешiктiрмей нұсқауды қайтаруы тиiс.
Ескерту: 54-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
55. Жөнелтушi нұсқаудың орындалуын тоқтата тұру туралы өкiмдi алушы-
банкке жiберу жолымен нұсқауды тоқтата тұруы мүмкiн (N 8 қосымша).
56. Нұсқаудың орындалуын тоқтата тұру осы Ережелерде көзделген
тәртiпке, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес жүзеге
асырылады.
Ескерту: 56-тармаққа өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2005 жылғы 27 тамыздағы N 95 қаулысымен.
57. Акцептелген нұсқаудың орындалуы Қазақстан Республикасының заң
актiлерiнде көзделген жағдайларда мiндеттi түрде тоқтатылуы тиiс.
3-бөлiм. Кредиттiк аударымдар
1-тарау. Жалпы ережелер
58. Осы бөлiмнiң нормалары Қазақстан Республикасының резидент емес-
банктердiң қатысуымен ақша төлемдерi мен аударымдарына байланысты
қатынастарға қолданылмайды.
Мұндай қатынастар тиiстi шарттармен және банк iс-тәжiрибесiнде
қолданылатын iскерлiк айналым дәстүрлерiмен реттеледi.
2-тарау. Төлем тапсырмасының акцептi
59. Алушы-банктiң төлем тапсырмасын акцептеуi жөнелтушiнiң төлем
тапсырмасын орындау оның мiндетi екенiн және акцептелген төлем
тапсырмасының мөлшерiнде жөнелтушiнiң банк есепшотынан ақша сомасын және
оны орындауға байланысты шығасын алуға алушы-банктiң құқығы туғандығын
бiлдiредi.
60. Алушы-банк тапсырманы акцептегенге дейiн оны жөнелтушi алушы-банк
тапсырманы акцептегеннен кейiн оны орындауға қажеттi ақша сомасын өзiнiң
банк есепшотында қамтамасыз етуге мiндеттi. Қажеттi ақша сомасын қамтамасыз
ету жөнелтушiге берiлген алушы-банктiң займы есебiнен, не жөнелтушiнiң банк
есепшоты бойынша күндiзгi займынан, егер бұл арадағы шартта көзделген
болса, жасалуы мүмкiн.
61. Мына талаптардың бiреуi болғанда алушы-банк төлем тапсырмасын
акцептеген болып табылады:
1) алушы-банк жөнелтушiге акцептеу туралы хабарлама немесе төлем
құжатының ақысы ретiнде қолма-қол ақшаны қабылдау туралы хабарлама жiбердi;
2) алушы-банк жөнелтушiнiң төлем тапсырмасы негiзiнде оның ақшасын
алды (банк есепшотын дебеттедi);
3) алушы-банк төлем тапсырмасын алған күннен бастап үш жұмыс күнi
iшiнде жөнелтушi акцептеу туралы немесе акцептеуден бас тарту туралы алушы-
банктiң хабарламасын алған жоқ (хабарламай-ақ қабылдады);
4) Қазақстан Республикасының заңдарында немесе алушы-банк пен
жөнелтушi арасындағы шартта көзделген басқа жағдайларда.
62. Мына талаптардың бiреуi болғанда бенефициар банкi төлем
тапсырмасын акцептеген болып табылады:
1) бенефициар банкi жөнелтушiге акцептеу туралы хабарлама жiбередi;
2) бенефициар банкi, егер ол бiр уақытта алушы-банк болып табылса,
оның төлем тапсырмасының негiзiнде жөнелтушiнiң ақшасын алды (банк
есепшотын дебеттедi);
3) бенефициар банкi бенефициардың банк есепшотын кредиттеу жолымен
бенефициарға ақша аударымын жүзеге асырды;
4) жөнелтушi бенефициар банктен акцепт туралы немесе акцептен бас
тартқаны туралы банк бенефициардың төлем тапсырмасын алған күннен кейiн үш
жұмыс күнi iшiнде алмағанда (үндемегенi туралы);
5) Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген заңдарда қарастырылған
немесе бенефициар банк арасындағы кейбiр жағдайларда.
63. Жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы шартта акцептiн төлем
тапсырмасы қабылданған кезде болу мүмкiндiгi де қарастырылады.
2-тарау. Акцептiң төлем тапсырмасынан бас тарту
64. Алушы-банк акцептiң төлем тапсырмасынан бас тартуы мынадай
жағдайда жүргiзiледi:
1) жөнелтушi ақша аударымын жүзеге асыру үшiн қажеттi ақша сомасымен
қамтамасыз етпегенде;
2) егер төлем тапсырмасының қолдан жасалғандық белгiлерi болса, соның
iшiнде, егер төлем тапсырмасы жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы шартта
көрсетiлген санкцияланбаған төлемдерден қорғау тәртiбi бұзылып берiлгенде;
3) жөнелтушi төлем тапсырмасын құрастырғанда және төлем тапсырмасын
көрсеткенде, осы Ережеде белгiленген нұсқаманы және Қазақстан
Республикасында қолданылып жүрген басқа да заңдарды, сондай-ақ жөнелтушi
мен алушы-банк арасындағы шарт талабын сақтамағанда;
4) Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген заңдардың басқа да
талаптарын және (немесе) шарт жағдайларын сақтамағанда.
Акцептеудiң төлем тапсырмасынан бас тартқан алушы-банк төлем
тапсырмасын алған күнi, үш жұмыс күнiнен кешiктiрмей жазбаша немесе
электронды хабарлама жiбередi.
Бас тарту туралы хабарламаны жiберу тәртiбi алушы-банк пен жөнелтушi
арасындағы шартта көрсетiлуi қажет. Акцептен бас тарту күнi деп
хабарламаның жiберiлген күнi саналады.
65. Акцептiң төлем тапсырмасын орындау мүмкiн емес жағдайлар:
1) алынып тасталынды.
2) егер бенефициар банк алған төлем тапсырмасында көрсетiлген
бенефициар деректемелерi осы бенефициарға бiрдейлестiрiлмегенде.
Ескерту: 65-тармақ өзгертiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2000
жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
66. Егер алушы-банк бенефициар банк болып саналмаса, төлем
тапсырмасын орындамайды, мұндайда жөнелтушiнiң банк есепшотында алушы-
банктiң төлем жасауға жеткiлiктi ақша сомасы болып және алушы-банк акцептен
бас тарту туралы мерзiмiнде уақтылы хабарламаса, алушы-банк жөнелтушiге
өзара шартта көрсетiлген мөлшерде, егер Қазақстан Республикасында
қолданылып жүрген заңдарға қайшы келмесе, аударым ақша сомасынан айыппұл
төлеуге мiндеттi.
Егер алушы-банк негiзсiз акцептiң төлем тапсырысынан бас тартса, онда
ол жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы шартта көрсетiлгендей, немесе
Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген заңдармен жауап бередi.
3-тарау. Акцептелген төлем тапсырысы бойынша төлем
67. Жөнелтушi алушы-банктiң акцептелген төлем тапсырмасы сомасына
төлем жүргiзуге мiндеттi және, оны орындауға немесе өзара шартқа сәйкес,
санкцияланған өтем тапсырысынан бас тартуына байланысты қаражатын өтейдi.
Мұндай жағдайда төлем жүргiзу мiндетi алушы-банктiң жөнелтушi төлем
тапсырмасын орындау кезiнен басталады.
68. Алушы-банкi жөнелтушiнiң банк есепшотын дебеттеген жағдайда,
жөнелтушiнiң алушы-банкке төлемi жүргiзiледi.
69. Егер жөнелтушi банк болса, онда төлем мынадай жолдармен
жүргiзiледi:
1) жөнелтушiнiң корреспонденттiк есепшоты алушы-банкте кредиттелсе
және оған көшiрмесi жiберiлсе;
2) жөнелтушiнiң корреспонденттiк есепшоты алушы-банкте дебеттелсе;
3) жөнелтушiнiң корреспонденттiк есепшоты және Ұлттық Банктегi алушы-
банкi арқылы төлемдi жүзеге асырса;
4) төлемдi ақша аударымы жүйесi арқылы жүзеге асыру, осы жүйеде
түпкiлiктi төлем ережесi болып белгiленгенде;
5) жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы екi жақты келiсiмге сәйкес,
өзара есепке алынып төлем жүргiзгенде.
4-тарау. Алушы-банктiң төлем тапсырмаларын
орындау кезiндегi iс-қимылы
70. Жөнелтушiнiң төлем тапсырмасын акцептеген Алушы-банк оны
Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына және төлем тапсырмасының
өзiнде көрсетiлген талаптарға сәйкес орындайды.
Ескерту: 70-тармақ өзгертiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2000
жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
71. Егер жөнелтушiнiң төлем тапсырмасында басқадай көрсетiлмесе, онда
алушы-банк оның төлем тапсырмасын делдал банктiң онан әрi орындауына
жiберуге құқылы.
72. Төлем тапсырмасын орындау мүмкiн болмаған жағдайда, делдал банк
ақша жiберушiнiң банкiне бұл жөнiнде осындай нұсқау алған күннен кейiнгi
келесi операциялық күннен кешiктiрмей олардың арасындағы шартта белгiленген
тәсiлмен хабарлайды және оған төлем тапсырмасы негiзiнде ақшаны қайтарады.
Ескерту: 72-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының
2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгiзiлу тәртiбiн 4-тармақтан
қараңыз) қаулысымен.
73. Егер алушы-банк жөнелтушiден тиiстi өкiлеттiк алмаса, онда оның
құқығы жоқ:
1) жөнелтушiнiң төлем тапсырмасын орындауға байланысты келтiрген
қызметi мен шығындарына берiлетiн комиссиялық соманы осы төлем тапсырмасы
сомасынан ұстау арқылы төлеттiруге;
2) келесi алушы-банкке төлем тапсырмасы сомасы есебiнен комиссиялық
төлеттiру құқын беруге.
74. Алушы-банк, жөнелтушi төлем тапсырмасын анықтаған, делдал-банктi
анықтаған, аударымды жүзеге асыру мүмкiн еместiгiн, дәлелдеген осы Ереженiң
68-тармағын ескерген, егер осы төлем тапсырмасының мерзiмi өткенше, ол
жөнелтушiден алдағы iс-әрекеттерiн сұрап, оған төлем тапсырмасын орындауға
не iстейтiнiн көрсеткен төлем тапсырмасын орындауға не iстейтiнiн көрсеткен
өз мiндеттерiн орындаған болып есептеледi.
75. Егер алушы-банк төлемдi орындауда осы Ереженiң талабын
бұзғандықтан бенефициардың ақша аударымы кешiгуiне әкеп соқса, онда банк,
көрсетiлген кешiктiруге тiкелей кiнәлi ретiнде, араларындағы шартта
көрсетiлген немесе Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген заңға сәйкес
қатысушыға (қатысушыларға) тұрақсыздық айыбын төлейдi.
76. Егер тапсырманы орындау кезiне дейiн алушы-банк Қазақстан
Республикасында қолданылып жүрген заң актiлерi талаптарына сәйкес, тәртiп
бойынша бiрiншi кезектегiлердi орындауға мiндеттi, сонан кейiн жөнелтушiнiң
банк есепшотында тапсырманы орындауға қажеттi ақша сомасы жоқ болса, алушы-
банктiң төлем тапсырмасын орындамауға және оның акцептiнен бас тартуға
құқылы.
Мұндайда бұл банк жөнелтушiнiң төлем тапсырмасын орындамады деген
жауапкершiлiктен босатылады.
5-тарау. Валюталау күнiндегi төлем тапсырмасы
77. Акцептiк төлем тапсырмасындағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен аударымдарын жүзеге асыру ережесiн
бекiту туралы
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкi Басқармасының 2000 жылғы 25
сәуiрдегi N 179 қаулысы. Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде 2000
жылғы 14 маусымда тiркелдi. Тiркеу N 1155.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Хабаршысы 2000 жылғы 5-18 маусымда № 12 (183)
Қазақстан Республикасындағы төлемдер мен ақша аударымдарын жүзеге
асыруды қамтамасыз ететiн нормативтiк құқықтық актiлердi "Қазақстан
Республикасының кейбiр заң актiлерiне банк құпиясы мәселелерi бойынша
өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" 2000 жылғы 29 наурыздағы
Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес келтiру мақсатында Қазақстан
Республикасы Ұлттық Банкiнiң Басқармасы қаулы етедi:
1. Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын пайдалану
және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен аударымдарын жүзеге асыру
ережесi бекiтiлсiн және Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде
мемлекеттiк тiркеуден өткiзiлген күннен бастап екi апталық мерзiм өткеннен
кейiн күшiне енгiзiлсiн.
2. Төлем жүйесi басқармасы (Мұсаев Р.Н.):
1) Заң департаментiмен (Шәрiпов С.Б.) бiрлесiп осы қаулыны Қазақстан
Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткiзу
шараларын қабылдасын;
2) Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк
тiркеуден өткiзiлген күннен бастан екi апталық мерзiмде осы қаулыны
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң облыстық филиалдарына және екiншi
деңгейдегi банктерге жiберсiн.
Ескерту: 2-тармаққа өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының
2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгiзiлу тәртiбiн 4-тармақтан
қараңыз) қаулысымен.
3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық
Банкi Төрағасының орынбасары Е.Т. Жанкелдинге жүктелсiн.
Ұлттық Банк
Төрағасы
Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкi Басқармасының
2000 жылғы 25 сәуiрдегi N 179
қаулысымен
"БЕКIТIЛГЕН"
Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын
пайдалану және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен
аударымдарын жүзеге асыру ережесi
1-бөлiм. Жалпы ережелер
1. Осы Ереже ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдерi мен аударымдарын
жүзеге асырғанда төлем құжаттарының түрлерiн және оларды ресiмдеу мен
пайдалануды белгiлейдi.
2. Осы Ереже ақшаны жөнелтуге банк есепшотын ашпай ақша төлемдерiн
және аударымдарын жасаумен, қолма-қол ақша өткiзу жолымен жүзеге асырылатын
төлемдермен байланысты қатынастарға, сондай-ақ төлем карточкасының
көмегiмен аударымдарды жүзеге асыру тәртiбiне қолданылмайды.
Осы Ереже клиент және оған қызмет көрсететiн банк арасындағы шартқа
сәйкес жасалатын:
1) осы банктегi бiр клиенттiң иелiгiндегi банк есепшоттары бойынша;
2) клиенттiң банк есепшоттары бойынша солардың есебiндегi ақша
сомаларының өзгерiстерiн бухгалтерлiк есепте көрсету, оның iшiнде тиесiлi
сыйақыны көрсету үшiн банк жүргiзетiн;
3) клиенттiң банктiк есепшотына қызмет көрсеткенi үшiн банктiң
комиссиялық алымдарды алуы бойынша қолма-қол жасалмайтын төлемдерiн жүзеге
асыру тәртiбiн реттемейдi (төлем құжаттарын қайтарып алу немесе орындауды
тоқтата түру туралы өкiмдердi ресiмдеуден басқа).
Ескерту: 2-тармақ өзгертiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2000
жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен, 2002 жылғы 18 қаңтардағы N 20
қаулысымен.
3. Осы Ережеде "Ақша төлемi мен аударымы туралы" Қазақстан
Республикасының Заңының 3-бабында көрсетiлген негiзгi ұғымдар, сондай-ақ
мынадай ұғымдар қолданылады:
1) валюталау күнi - бастамашы өзiнiң төлем тапсырмасында көрсеткен
және "валюталау күнi" деп аталған бенефициар ақшаны алуы тиiс күн;
2) дебеттiк аударымдар - ақша жөнелтушi төлеуi үшiн бенефициардың
банкке төлем құжаттарын ұсынуы жолымен жүргiзiлетiн қолма-қол жасалмайтын
төлемдер;
3) кредиттiк аударымдар - бастамашының алушы-банкке төлем тапсырмасын
ұсынуы жолымен жүргiзiлетiн қолма-қол жасалмайтын төлемдер;
4) төлем құжаты - азаматтық-құқықтық мәмiлелердiң, шарттардың
талаптарына, Қазақстан Республикасы заңдарының нормаларына және соттың
шешiмдерiне сәйкес ақша мiндеттемесiн орындауға негiз болатын немесе
жасауға көмектесетiн құжат;
5) төлем аудару жүйесi - белгiленген ережелер бойынша нұсқаулар
жiберу және ақша аудару тәртiбi;
6) инкассалайтын банк - бенефициардың талабын ақша жөнелтушiнiң
банкiне немесе ақша жөнелтушiге осы Ереженiң талаптарына сәйкес оны
кейiннен төлеуi үшiн өткiзу жөнiндегi мiндеттеменi өзiне алатын банк.
4. Нұсқауды керi қайтарып алу не оның орындалуын тоқтата тұру туралы
нұсқаулар мен өкiмдердi алушы-банк тек өзi белгiлеген операциялық күн
iшiнде қабылдайды.
5. Егер нұсқауды керi қайтарып алу не оның орындалуын тоқтата тұру
туралы нұсқау немесе өкiм операциялық күн аяқталғаннан кейiн алынса, онда
мұндай нұсқауға немесе өкiмдi алушы-банк келесi операциялық күннiң басында
алған болып саналады.
Егер бастамашының нұсқауында белгiленген валюталау күнi жұмыс
iстемейтiн күнге келсе, онда келесi жұмыс күнi валюталау күнi болып
саналады.
6. Алушы-банк акцептелген нұсқау бойынша жөнелтушiнiң ақшасын
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен, алуға (оның
банк есепшотын дебиттеуге) құқылы.
7. Құжаттық есеп айырысу - бұл сатып алушы мен сатушы арасындағы
жазбаша келiсiмде көзделген және банк iшiнде қолданылатын: коносамент,
көлiк тауар құжаттамасы, тасымалдаудың аралас түрлерiнiң көлiк құжаты,
курьерлiк және пошталық түбiршек, сақтандыру полисi, коммерциялық есепшот,
сапа сертификаты, варрант, тауардың шығу тегi туралы куәлiк, жүктiң салмағы
туралы анықтама және басқа құжаттарды ұсынғанда банк жүзеге асыратын төлем.
Құжаттың есеп айырысу түрлерi болып құжаттық аккредитив (бұдан әрi -
аккредитив) және құжаттық инкассо (бұдан әрi - инкассо) болып табылады.
8. Аккредитив - бұл клиенттiң нұсқаулығымен және өтiнiшi бойынша
немесе өз қалауы бойынша көрсетiлген бенефициарға немесе оның бұйрығымен
төлем немесе бенефициар талап еткен аударым вексельдерiне акцепт және төлеу
немесе аккредитивте көзделген құжаттарға қарсы белгiленген мерзiмге
негоциация жасауға, егер аккредитивтiң барлық талаптары сақталса, банк
өзiне алған мiндеттеме.
Аккредитив сатып алу-сату шартынан немесе басқа шарттан ерекшеленген
мәмiле болып табылады.
9. Инкассо - бұл сатып алушы мен сатушы арасындағы келiсiмде
көзделген бастамашы берген төлем және басқа құжаттың есеп айырысуда
ұсынылатын құжаттардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде
көрсетiлген акцепт жәненемесе төлем алу мақсатындағы басқа құжаттардың
негiзiнде жүзеге асырылатын банк операциясы.
10. Аккредитив және инкассо Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес
қолданылады.
11. Қазынашылықтың аумақтық бөлiмшелерiнде ашылған мемлекеттiк
мекемелердiң есепшоттарынан ақша төлемi мен аударымын жүргiзу тәртiбi
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң нормативтiк құқықтық
актiлерiмен реттеледi.
Ескерту: 11-тармаққа өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасы
төрағасының 2007.04.30 N 50 (ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа
енгiзiледi) қаулысымен.
12. Сомасы 4000 айлық есептiк көрсеткiштен асып түсетiн мәмiле
бойынша заңды тұлғалар арасындағы төлемдер тек қолма-қол жасалмайтын
тәртiппен ғана жүзеге асырылады.
Ескерту: 12-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2005 жылғы 27 тамыздағы N 95 қаулысымен.
2-бөлiм. Төлем құжаттары
1-тарау. Төлем құжаттарының түрлерi
мен ресiмдеу тәртiбi
13. Төлем құжаттарының түрлерi:
1) төлем тапсырмасы;
2) чек;
3) вексель;
4) төлемдiк талап-тапсырма;
5) инкассалық өкiм, салық қызметi органдарының және кеден
органдарының инкассалық өкiмi;
6) Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген басқа
төлем құжаттары.
14. Төлем құжаттарында Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген
заңдарында көрсетiлгеннен басқа жағдайларда мынадай деректемелер болуы
тиiс:
1) төлем құжатының атауы;
2) төлем құжатының номерi, оның жазылған күнi, айы, жылы. Күн -
санмен, ай - жазумен, жыл - санмен жазылады. Компьютердi пайдаланып
ресiмделген төлем құжаттарында айды санмен белгiлеуге болады;
3) ақша жөнелтушi - осы Ережеде көзделген жағдайларды қоспағанда
заңды тұлғаның ұйымдық-құқықтық нысанын қоса толық атауы не жеке адамның
аты-жөнi, оның жеке бiрдейлестiру коды;
4) ақша жөнелтушi банктiң ұйымдық-құқықтық нысанын қоса толық атауы,
оның банктiк бiрдейлестiру коды (атауымен қатар оның фирмалық белгiсi
қойылуы мүмкiн);
5) бенефициар - заңды тұлғаның ұйымдық-құқықтық нысанын қоса, толық
атауы не жеке адамның аты-жөнi, оның жеке бiрдейлестiру коды;
6) бенефициардың банкiнiң ұйымдық-құқықтық нысанын қоса, толық атауы
не оның банктiк бiрдейлестiру коды (атауымен қатар оның фирмалық белгiсi
қойылуы мүмкiн);
7) төлемнiң мақсаты, сондай-ақ Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық
актiлерiнде белгiленген оның код белгiсi;
8) санмен және жазумен көрсетiлген төлем сомасы;
9) ақша төлемi жәненемесе аударымы бастамашысының уәкiлеттi адамының
аты-жөнi және қолы, егер бар болса - оның мөрiнiң таңбасы (қағазға жазылған
құжаттар үшiн);
10) бенефициар және ақша жөнелтушi - салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрi
(бұдан әрi - СТН) (вексельдерден және Қазақстан Республикасының қолданылып
жүрген заңнамасына сәйкес СТН қою талап етiлмейтiн басқа да төлемдiк
құжаттардан басқа).
Мұндайда ақша жөнелтушiнiң және бенефициардың, сондай-ақ олардың жеке
бiрдейлестiру кодтары төлем құжаттарында бiр рет көрсетiлуi тиiс. Сондай-ақ
жөнелтушiнiң, бенефициардың және оларға қызмет көрсететiн банктердiң
ұйымдық-құқықтық нысандарын банктер мен клиенттердiң жұмысын
қиындатпайтындай етiп қысқартуға болады.
Ескерту: 14-тармақ толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2004
жылғы 24 қаңтардағы N 13; өзгерту енгiзiлдi 2007.07.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2010.08.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз) қаулыларымен.
15. Жөнелтушiнiң қағаз жазбадағы төлем құжатында жөнелтушiнiң
уәкiлеттi адамының қолы және қол қою және мөр таңбасы үлгiлерiне сәйкес
оның мөрiнiң таңбасы қойылуы тиiс. Мұндайда, егер қол қою және мөр таңбасы
үлгiлерi бар құжатта банк есепшотына билiк ететiн уәкiлеттi адамдар ретiнде
бiрiншi және екiншi қол қою құқығы бар адамдар көрсетiлсе, төлем құжатында
осы адамдардың қолы мiндеттi түрде болуы тиiс.
16. Ақша төлемiн жәненемесе аударымын жасағанда банк төлем
құжаттарында қосымша деректемелердiң қойылуын, егер бұл талаптар Қазақстан
Республикасының заңдарында тiкелей көзделсе, талап етуге құқылы.
17. Төлем құжаттары және төлем құжаттарын керi қайтарып алу туралы
өкiм электрондық түрде де, қағаз жазбасында да ұсынылуы мүмкiн. Электрондық
төлем құжаттары және төлем құжаттарын керi қайтарып алу туралы өкiм
электрондық төлем хабарлары үшiн белгiленген нысандарға сәйкес құралады
және банкке электрондық байланыс арналары мен телекоммуникациялар бойынша
жiберiледi.
Ескерту 17-тармаққа өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының
2009.08.24 N 85 қаулысымен.
18. Төлем құжаттарын және төлем құжатын керi қайтарып алу туралы
немесе оны орындауды тоқтата тұру туралы өкiмдi магниттi тасымалдаушымен
ұсынуға тек санкцияланбаған төлемдерден қорғау тәртiбi сақталған жағдайда
ғана жол берiледi. Сонымен бiрге, егер Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық
актiлерiнде басқаша көзделмесе, магниттi тасымалдаушыдағы ақпаратта банк
қабылдаған бағдарламалық-криптографиялық қорғау жүйесi болуы тиiс.
19. Факс арқылы төлем құжатын не оны қайтарып алу туралы немесе оның
орындалуын тоқтата тұру туралы өкiмдi беру үшiн банк өзiне қойылған
қолдарды және мөр таңбаларын бар үлгiлермен визуальды салыстырып тексеруден
басқа, Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарында белгiленген
қорғау iс-қимылдарының өзге элементтерi кiретiн санкцияланбаған ақша
төлемдерiнен жәненемесе аударымдарынан олар жасаған қорғау iс-қимылдарының
тәртiбiн сақтауға мiндеттi.
20. Төлем құжаттарында не оларды керi қайтарып алу туралы немесе оның
орындалуын тоқтата тұру туралы өкiм мемлекеттiк жәненемесе орыс тiлдерiнде
жасалуы тиiс. Оларды жасағанда өзге тiлдердi пайдалану мүмкiндiгi банктер
және оның клиентi арасында шартпен белгiленедi.
21. Электрондық тасымалдаушымен орындалған төлем құжатында не оларды
керi қайтарып алу туралы немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкiмде
кез келген түзетулер жасауға болмайды. Банк түзетулердi, түзеулердi, сондай-
ақ санмен және жазумен көрсетiлген сомалардың сәйкес келмеуiн байқаған
жағдайда, банк төлем құжатын орындауға қабылдамайды және үш жұмыс күнiнен
кешiктiрмей, қайтару себебi көрсетiлiп оның бастамашысына қайтарады.
22. Алушы-банк немесе бенефициар банкi ақша төлемдерi мен
аударымдарын жүзеге асыру тәсiлдерiн қолданудың ережелерi мен
ерекшелiктерiн реттейтiн осы Ереженiң және Ұлттық Банктiң нормативтiк
құқықтық актiлерiнiң талаптарына сәйкес емес нысанда толтырылған және
ұсынған, сондай-ақ клиенттiң деректемелерi (оның атауы, жеке
бiрдейлестiрiлген (бұдан әрi - ЖБК), СТН коды) төлем құжатында көрсетiлген
деректемелерге, сәйкес келмеген жағдайда, ал салықтарды және бюджетке
төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеу кезiнде - бюджеттiк жiктеу
кодының сандық белгiсi болмаған жәненемесе оның "төлем мақсаты" жолында
көрсетiлген мәтiндiк атауына сәйкес келмеген жағдайда, төлем құжатын
акцептеуден бас тартады. Банктiң төлем құжатын акцептеуден бас тартуы
Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негiздемелер бойынша оны
алған күннен бастап үш жұмыс күнiнен кешiктiрмей жүзеге асырылады.
Егер басқа деректемелерi (СТН) банк клиентiн бiрегейлендiрсе,
клиенттiң инкассалық өкiмде көрсетiлген атауы оның нақты атауына сәйкес
келмеген жағдайда салық органдары электрондық тәсiлмен ұсынған инкассалық
өкiмдi акцептеуден бас тартуға жол берiлмейдi.
Ескерту. 22-тармаққа өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2002 жылғы 18 қаңтардағы N 20 қаулысымен, 2003 жылғы 31
қаңтардағы N 20 қаулысымен, 2004 жылғы 24 қаңтардағы N 13 қаулысымен, 2005
жылғы 27 тамыздағы N 95 қаулысымен, 2007.04.30. N 50 (ресми жарияланған
күннен бастап қолданысқа енгiзiледi); 2007.07.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2009.08.24 N 85; 2010.08.20 N
76 (қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз) қаулыларымен.
22-1. Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi қазынашылығының
аумақтық бөлiмшелерiнiң (бұдан әрi - қазынашылықтың аумақтық бөлiмшелерi)
төлем құжаты "төлем мақсаты" бағанында мемлекеттiк мекеменiң бес миллион
теңгеден артық сомадағы, бенефициар ұсынатын хабарлама (бұдан әрi -
хабарлама) болған кезде орындалуы тиiс азаматтық-құқықтық мәмiлелерiн
(мiндеттемелерiн) тiркеу туралы хабарламаның нөмiрiн, күнi көрсете отырып,
банкте бенефициардың жеке iсiне тiгiлiп, сақталады. Хабарламада
қазынашылықтың аумақтық бөлiмшелерi және мемлекеттiк мекеме басшыларының
қолдары, мөрлерiнiң таңбасы болуы тиiс.
Бенефициардың хабарламада көрсетiлген деректемелерi (атауы, СТН, ЖБК)
төлем құжатында көрсетiлген деректемелерге сәйкес келуi тиiс.
Төлем құжатының "төлем мақсаты" бағанында хабарламаның нөмiрi мен
күнiнен басқа төлемнiң "ағымдағы" немесе "түпкiлiктi" мәртебесi көрсетiлуi
тиiс. Банкте сақталған хабарламаның нөмiрi және күнi "төлем мақсаты"
бағанында көрсетiлген хабарламаның нөмiрiмен және күнiмен сәйкес келуi
тиiс.
Осы тармақтың бiрiншi, екiншi және үшiншi абзацтарында белгiленген
талаптар сақталмаған жағдайда, банк заң актiлерiнде акцепт үшiн көзделген
мерзiм iшiнде осындай төлем құжатын орындамастан оның жөнелтушiсiне
қайтарады.
Банк "ағымдағы" төлем мәртебесi бар төлем құжатын орындаған кезде
хабарламаның сыртқы жағына негiзiнде төлем жүзеге асырылған төлем
тапсырмасының деректемелерi, орындалған төлемнiң сомасы және хабарлама
бойынша төленуi тиiс қалған сома көрсетiледi. Банк "түпкiлiктi" төлем
мәртебесi бар төлемдi жүзеге асырған кезде хабарламаның сыртқы жағына бұл
туралы тиiстi белгi қояды.
Бенефициар ретiнде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi,
Мемлекеттiк зейнетақы төлеу жөнiндегi орталық, Орталық депозитарий
көрсетiлген мемлекеттiк борышты, зейнетақы төлемдерiн, әлеуметтiк
төлемдердi, мемлекеттiк арнайы және мемлекеттiк әлеуметтiк және өзге
әлеуметтiк жәрдемақыларды өтеуге және қызмет көрсетуге байланысты төлем
құжаттарына, сондай-ақ бенефициар ретiнде алушы банк көрсетiлген төлем
құжаттарына хабарлама ұсыну талап етiлмейдi.
Ескерту: 22-1-тармақ жаңа редакцияда жазылды, өзгертулер енгiзiлдi -
ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2004.01.24 N 13; 2005.08.27 N 95; 2007.04.30.
N 50 (ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа енгiзiледi); 2007.07.20 N
76 (қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2010.08.20 N 76
(қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз) қаулыларымен.
23. Ақша жөнелтушiнiң ақшасын оның банк есепшотынан алу ақша
жөнелтушi акцептеген төлем құжаты не Қазақстан Республикасының заңдарына
сәйкес оның акцептелуiн талап етпейтiн төлем құжаты негiзiнде жүргiзiледi.
24. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында басқаша көзделмесе,
қағаз жазбада орындалған ұсынылатын төлем құжаттары және төлем құжатын керi
қайтарып алу немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкiмдерi
даналарының санын әр банк өзi белгiлейдi және оның ережесiнде операциялар
жүргiзудiң жалпы талаптары туралы айтылады.
25. Банк ақша төлемiн жәненемесе аударымын жүзеге асыру бойынша ақша
жөнелтушi жәненемесе нұсқау жөнелтушi алдындағы оның мiндеттемелерiне
байланысты емес шағымдарды қарауға мiндеттi емес.
Ақша жөнелтушi мен бенефициар арасындағы шағымдар алушы-банктiң
акцепт нұсқауы заңды болғанда ғана алушы-банктiң қатысуынсыз Қазақстан
Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шешiледi.
26. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында басқаша көзделмесе,
төлем құжаттарында оларды iшiнара орындау туралы талап қоюға болмайды.
2-тарау. Төлем тапсырмасы
27. Төлем тапсырмасы тапсырмада көрсетiлген сомадағы бенефициардың
пайдасына оның ақшасын аудару туралы ақша жөнелтушiнiң қызмет көрсететiн
алушы-банкке тапсырмасын бiлдiредi.
28. Ақша жөнелтушi қызмет көрсететiн алушы-банкке төлем тапсырмасын
белгiленген нысандағы бланкте (N 1 қосымша) ұсынады.
"Төлемнiң мақсаты бағанында ақша жөнелтушi ақша аударымын жүзеге
асыруға негiз болатын құжаттың (құжаттардың) атауын, номерiн және күнiн,
және өзге де деректемелерiн, егер олар Қазақстан Республикасы Ұлттық
Банкiнiң және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң нормативтiк құқықтық
актiлерiнде тiкелей көзделсе сондай-ақ "төлем мақсатының коды" бағанында
төлемнiң код белгiлерiн көрсетуге мiндеттi.
Заңды тұлға өзiнiң құрылымдық бөлiмшелерi үшiн салықтарды және
бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi, сондай-ақ зейнетақы
жарналарын және әлеуметтiк аударымдарды төлеу кезiнде "төлем мақсаты"
бағанында ең алдымен, төлем жүзеге асырылатын заңды тұлғаның құрылымдық
бөлiмшесiнiң СТН, одан кейiн оның атауы көрсетiледi.
Салықтарды және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеу
кезiнде төлем тапсырмасында "төлем мақсаты" жолында көрсетiлген осындай
кодтың мәтiндiк атауына және төлем мақсатына сәйкес келетiн бюджеттiк
жiктеу кодының сандық белгiсi қосымша көрсетiледi. Төлем тапсырмасында
бюджеттiк жiктеу кодын көрсетудiң дұрыстығы үшiн жөнелтушi жауапкершiлiк
атқарады.
Зейнетақы жарналарын немесе әлеуметтiк аударымдарды төлеуге ақша
аударымдарын жүзеге асырған кезде жөнелтушi төлем тапсырмасымен бiрге бiр
мезгiлде Қазақстан Республикасының заңнама талаптарына сәйкес ресiмделген
зейнетақы жарналары немесе әлеуметтiк аударымдар төленетiн тұлғалардың
тiзiмiн (бұдан әрi - тiзiм) алушы банкке ұсынады. 50-ден астам позициясы
(аты-жөндерi) бар тiзiмдi алушы-банкке электрондық тасымалдағыштардағы
тiзiмнiң көшiрмесiн қоса бере отырып ұсынады. Алушы-банк егер бұл алушы-
банктiң iшкi құжаттарымен белгiленген жағдайда, 50 және одан да аз
позициясы (аты-жөндерi) бар тiзiмнiң электрондық көшiрмесiн ұсынуды талап
етуге құқылы.
Ескерту: 28-тармаққа өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2003.01.31 N 20, 2004.01.24 N 13, 2005.08.27 N 95; 2007.07.20
N 76 (қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2009.08.24 N
85; 2010.08.20 N 76 (қолданысқа 2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз)
қаулыларымен.
29. Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге ұлттық валютамен, сол
сияқты шетел валютасымен төлем жасау жәненемесе ақша аударымын жүзеге
асыру кезiнде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының валюталық заңдарының
талаптарын сақтай отырып Қазақстан Республикасы аумағында шетел валютасымен
төлем жасағанда жәненемесе ақша аударымын жүзеге асырған кезде ақша
жiберушiнiң қызмет көрсетушi алушы банкке ақша аудару туралы төлем
тапсырмасы болып табылатын, белгiленген нысандағы (N 2 қосымша) бланкiлерге
толтырылған ақша аударуға өтiнiшi пайдаланылады.
Банк ақша аударуға берiлетiн өтiнiште осы Ереженiң N 2 қосымшасындағы
нысанда көрсетiлген деректемелерден басқа осы өтiнiштi өңдеу үшiн оған
қажет болатын ақша жiберушi туралы қосымша мәлiметтердi қосуға құқылы.
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жағдайларда банк ақша
жiберушi туралы басқа да мәлiметтердi толтыруды талап етедi. Қазақстан
Республикасынан тыс резидент еместiң пайдасына ақша төлемдерi мен
аударымдарын жүзеге асыру кезiнде банк ақша аудару үшiн берiлген өтiнiште
бенефициардың СТН көрсетудi талап етпеуге құқылы.
Ескерту: 29-тармақ өзгертiлдi, толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000.12.29 N 488; жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2002.01.18 N 20, 2003.01.31 N 20; 2007.07.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз); 2010.08.20 N 76 (қолданысқа
2010.08.13 бастап енгiзiледi, 2-т. қараңыз) қаулыларымен.
30. Ақша аударуға жазылған күнi көрсетiлген төлем тапсырмасы-өтiнiшiн
алушы-банк он күнтiзбелiк күн iшiнде қабылдайды.
Ақша аударуға төлем тапсырмасынан немесе өтiнiшiнен басқа ақша
жөнелтушi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес алушы-банктiң талабы
бойынша төлемнiң дәлелдiлiгiн растайтын құжаттар ұсынуға мiндеттi.
31. Қызмет көрсететiн алушы-банкпен келiсiм бойынша ақша жөнелтушi
ақша аударуға төлем тапсырма-өтiнiшiнде валюталау күнiн көрсетуiне болады.
3-тарау. Төлемдiк талап-тапсырма
32. Төлемдiк талап-тапсырма ақша жөнелтушiге жеткiзiлген тауарларға,
орындалған жұмысқа, көрсетiлген қызметке ақы төлеу туралы көрсетiлген
талапты растайтын құжаттар негiзiнде ұсынылатын бенефициардың талабын
бiлдiредi.
33. Бенефициар төлемдiк талап-тапсырманы белгiленген нысандағы
бланкiде (N 3 қосымша) бенефициардың банкiне немесе тiкелей ақша
жөнелтушiнiң банкiне ұсынуға құқылы.
Бенефициар бенефициардың банкiне бiрнеше төлемдiк талап-тапсырмаларды
ұсынған жағдайда, оларға төлемдiк талап-тапсырмалардың тiзiлiмi белгiленген
нысандағы бланкiде (N 4 қосымша) қоса берiледi.
Төлемдiк талап-тапсырманың "төлемнiң мақсаты" бағанында бенефициар
төлемдiк талап-тапсырманы ұсынуға негiз болатын құжаттар деректемелерiн
және өзге де деректемелерiн, егер олар Қазақстан Республикасы Ұлттық
Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде тiкелей көзделсе көрсетуге
мiндеттi.
Ескерту: 33-тармақ жаңа редакцияда жазылды, толықтырылды - ҚР Ұлттық
Банкi Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488, 2003 жылғы 31
қаңтардағы N 20 қаулыларымен.
34. Төлемдiк талап-тапсырма тiзiлiммен бiрге бенефициардың банкiне
ұсынылады, ол бенефициардың барлық деректемелерi толтырылуының толықтығын
тексерiп, төлемдiк талап-тапсырманы осы Ережеде белгiленген тәртiппен ақша
жөнелтушiнiң банкiне жiбередi.
35. Бенефициарға және ақша жөнелтушiге бiр алушы-банк қызмет
көрсеткен, сондай-ақ төлемдiк талап-тапсырманы бенефициардың банкiсiз ақша
жөнелтушiнiң банкiне ұсынған жағдайда тiзiлiмдi қоса беру қажет емес.
36. Жазылған күнi көрсетiлген төлемдiк талап-тапсырма мен қоса
берiлген тiзiлiмдi бенефициар отыз күнтiзбелiк күн iшiнде бенефициардың
банкiне ұсынуы мүмкiн немесе төлемдiк талап-тапсырма ақша жөнелтушiнiң
банкiне ұсынылуы мүмкiн.
Ескерту: 36-тармаққа өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488, 2005 жылғы 27 тамыздағы N
95 қаулыларымен.
37. Ақша жөнелтушiнiң акцептеуiн талап етпейтiн төлемдiк талап-
тапсырмаларды қоспағанда, ақша жөнелтушi банк тек ақша жөнелтушiнiң акцептi
болған жағдайда ғана төлемдiк талап-тапсырманы орындауға тиiс.
Ақша жөнелтушiнiң акцепт туралы белгi қою үшiн төлемдiк талап-
тапсырма бланкiсiнiң бет жағында орын жетiспеген жағдайда, осы жазба
бланктiң сырт жағына жасалады.
38. Егер жөнелтушi ақша жөнелтушiнiң банкiне төлемдiк талап-
тапсырманы оған ақша жөнелтушiнiң өзiнiң банк есепшотынан ақшаны акцепсiз
алуға келiсiмi бар құжаттарды қосып ұсынса, ондай төлемдiк талап-тапсырма
ақша жөнелтушiнiң акцептеуiн талап етпейдi.
4-тарау. Инкассалық өкiм
39. Заң актiлерiнде көзделген жағдайларда ақша жөнелтушiнiң банк
есепшоттарынан ақша жөнелтушiнiң келiсiмiнсiз ақша алу үшiн пайдаланылатын
төлем құжаты белгiленген нысандағы бланкте (N 5 қосымша) ұсынылған
инкассалық өкiм, сондай-ақ салық қызметi органдарының және кеден
органдарының (N 6 қосымша) инкассалық өкiмi болып табылады.
40. Ақшаны өндiрiп алушы ақша жөнелтушiнiң банкiне осы өндiрiп алудың
дәлелдiгiн растайтын орындалатын парақтардың немесе сот шешiмдерi,
үкiмдерi, анықтамалары және қаулылары бойынша берiлетiн бұйрықтардың не
ақшаны өндiрiп алу туралы сот бұйрығының түпнұсқаларын қоса инкассалық
өкiмдi немесе соттың мөрiмен расталған олардың көшiрмелерiн ұсынады.
Ақша жөнелтушiнiң банк есепшотынан оның келiсiмiнсiз ақша алудың
дәлелдiгiн растайтын орындалатын құжат, егер орындалатын құжаттың мәтiнiнде
өзгеше белгiленбесе, банкке көрсету үшiн тек бiр инкассалық өкiмнiң негiзi
ғана болып табылады.
Салық қызметi және кеден органдарының инкассалық өкiмдерi осы өндiрiп
алудың дәлелдiгiн растайтын орындалатын құжаттарсыз ұсынылады.
Ескерту: 40-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
41. Инкассалық өкiмде ақша жөнелтушiнiң банк есепшотынан оның
келiсiмiнсiз ақша (оның күнi және номерi) алу (өндiрiп алу) құқығы
көзделетiн заң актiлерiне сiлтемемен төлемнiң мақсаты көрсетiледi.
Орындалатын құжатта көрсетiлген ақша төлемiнiңаударымының сомасы
инкассалық өкiмде көрсетiлген сомамен сәйкес келуi тиiс.
42. Салық және кеден қызметi органдарының инкассалық өкiмiнде
бюджеттiк жiктеу коды, операция түрi қосымша көрсетiледi.
Операциялар түрi жолында тиiсiнше кодтар көрсетiледi:
03 - салық органының бюджетке берешегi бар салық төлеушiнiң банктiк
шотына қойылған инкассалық өкiмi;
04 - салық органының дебитордың банктiк шотына қойылған инкассалық
өкiмi;
05 - кеден органының бюджетке берешегi бар салық төлеушiнiң банктiк
шотына қойылған инкассалық өкiмi;
07 - мiндеттi зейнетақы жарналары бойынша берешегi бар агенттiң
банктiк шотына салық органы берген инкассалық өкiм.
09 - әлеуметтiк аударымдар бойынша берешегi бар төлеушiнiң банктiк
шотына ұсынылған салық органының инкассалық өкiмi
Салық органының мiндеттi зейнетақы жарнасы бойынша берешектi өндiрiп
алуға арналған инкассалық өкiмiнде "бенефициар" бағанында Зейнетақы төлеу
жөнiндегi мемлекеттiк орталық көрсетiледi, "бенефициар банк" бағанында
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң тиiстi бөлiмшесi көрсетiледi.
"Бенефициар" бағанында әлеуметтiк аударымдар бойынша берешектi
өндiрiп алуға арналған салық органының инкассалық өкiмiнде Мемлекеттiк
әлеуметтiк сақтандыру қоры, "бенефициар банк" бағанында - Қазақстан
Республикасы Ұлттық Банкiнiң тиiстi бөлiмшенiң атауы және "делдал банк"
бағанында - Мемлекеттiк зейнетақы төлеу жөнiндегi орталық көрсетiледi.
Салық органдары зейнетақы жарналары немесе әлеуметтiк аударымдар
бойынша берешектi өндiрiп алуға арналған инкассалық өкiммен бiр мезгiлде
алушы-банкке тiзiмдердi ұсынады. 50-ден астам позициясы (аты-жөндерi) бар
тiзiмдi алушы-банкке электрондық тасымалдағыштардағы тiзiмнiң көшiрмесiн
қоса бере отырып ұсынады.
Ескерту: 42-тармаққа өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2003 жылғы 31 қаңтардағы N 20, 2004 жылғы 24 қаңтардағы N 13,
2005 жылғы 27 тамыздағы N 95, 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа
енгiзiлу тәртiбiн 4-тармақтан қараңыз) қаулыларымен.
43. Өндiрiп алудың, сондай-ақ ақша жөнелтушiнiң келiсiмiнсiз
қаражатты есептен шығару үшiн негiздемеге сiлтеме жасау дұрыстығына өндiрiп
алушы жауап бередi. Банктер ақша жөнелтушiлердiң олардың келiсiмiнсiз банк
есепшоттардан қаражатты есептен шығаруға қарсылықтарын қарамайды.
5-тарау. Төлем құжаттарын электрондық жазбамен ұсыну
44. Төлем құжатында хабарланатын оның бейнесiн немесе ақпаратты беру
жолымен төлем құжаттарын алмастырудың электрондық жүйелерiн пайдалану және
бағдарламалық-криптографиялық қорғау мен электрондық сандық қол қою туралы
шарт (келiсiм) негiзiнде, бенефициар мен оның банкi арасында не ақша
жөнелтушi мен оның банкi арасында бұндай ұсыну көзделген болса, егер өзгеше
Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде көзделмесе, электрондық
тәсiлмен жасалуы мүмкiн.
Төлем құжаттарын алмастырудың электрондық жүйелерiн пайдалану туралы
шартта (келiсiмде) төлем құжатын төлеу, акцепт, акцептен бас тарту, керi
қайтарып алу және банк төлем құжаттарын өңдеуге байланысты басқа да
мәселелер туралы ережелер болуы мүмкiн.
6-тарау. Санкцияланған нұсқау және қорғау
iс-қимылдарының тәртiбi
45. Санкцияланбаған нұсқау деп алушы-банк пен жөнелтушi арасындағы
шартта көзделген санкцияланбаған төлемдерден келiсiлген қорғау iс-қимылдары
тәртiбiне сәйкес, сондай-ақ егер жүргiзiлетiн төлем оны жасауға өкiлеттiгi
бар адамның нұсқауымен жасалса және ол Қазақстан Республикасының заңдарына
қайшы келмесе, алушы-банк алған жөнелтушiнiң нұсқауы саналады.
Егер алушы-банк нұсқаудың санкцияланғандығына жоғарыда айтылған
талаптарды бұза отырып, оны орындауға қабылдаса, нұсқау санкцияланбаған
болып саналады.
Ескерту: 45-тармаққа толықтыру, өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 372, 2004 жылғы 24 қаңтардағы N 13
қаулыларымен.
46. Санкцияланбаған төлемдерден қорғау iс-қимылдарының тәртiбi
мынадай жағдайларда келiсiлген болып табылады:
1) алушы-банк ұсынған қорғау iс-қимылдарының тәртiбiне жөнелтушi
жазбаша келiсiм бергеннен кейiн. Мұндай келiсiм қорғау iс-қимылдарының
тәртiбi көзделген алушы-банк пен жөнелтушiнiң шартта қол қоюы болып
табылады;
2) алушы-банк ұсынған, ал жөнелтушi қабыл алмаған және алушы-банк
үшiн қолайлы басқа қорғау iс-қимылдарының тәртiбiн ұсынғаннан кейiн.
Мұндайда, жөнелтушi өз атынан жөнелтiлген және қорғау iс-қимылдарының
белгiленген тәртiбiне сәйкес алушы-банк орындауға қабылдаған нұсқаудың
санкцияланғандығы үшiн өзiне жауапкершiлiк және мiндеттеме алады.
47. Осы тараудың ережесi төлем құжатын керi қайтарып алу немесе оның
орындалуын тоқтата тұру өкiмiне де қолданылады.
7-тарау. Санкцияланбаған нұсқауды орындаудың салдары
48. Жөнелтушi нұсқаудың дұрыс орындалуын анықтауға мiндеттi және олар
санкцияланбаған нұсқауды орындаған жағдайда, алушы-банкке ол туралы олардың
арасындағы шартта көзделген мерзiмнен кешiктiрмей хабарлайды. Егер алушы-
банк көрсетiлген мерзiмде санкцияланбаған нұсқау туралы жөнелтушiнiң
хабарламасын алмаған болса, онда жөнелтушi алушы-банк алдында шартқа немесе
Қазақстан Республикасының заңдар актiлерiне сәйкес алушы-банкке келтiрген
нақты шығындарға жауап бередi.
49. Егер алушы-банк санкцияланбаған нұсқау туралы жөнелтушiден
уақтылы хабар алып, санкцияланбаған нұсқауды орындаған жағдайда, ол
жөнелтушiге олардың арасында жасалған шартта көзделген тәртiппен осы
нұсқауды орындауға байланысты нақты шығындардың орнын толтырады.
Ескерту: 49-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
8-тарау. Нұсқауды керi қайтарып алу және
оның орындалуын тоқтата тұру
50. Акцептелмеген өкiм акцепт жасау мерзiмi өткенге дейiн қайтарып
алынуы мүмкiн.
Өкiмнiң орындалуын тоқтата тұру немесе нұсқауды керi қайтару оны банк-
алушы орындағанға дейiн ғана болады.
51. Нұсқауды жөнелтушi алушы-банкке нұсқауды керi қайтару өкiмiн
белгiленген нысандағы бланкiде (N 7 қосымша) жiберу жолымен қайтарып алуы
мүмкiн. Осындай өкiмнiң орындалу мерзiмi жөнелтушi және алушы-банк арасында
жасалған шартта белгiленедi.
Жөнелтушi және алушы-банк арасында жасалған шартта нұсқауды керi
қайтару туралы өкiмдi электрондық тәсiлмен беру көзделуi мүмкiн.
Ескерту: 51-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
52. Нұсқауды керi қайтарып алу туралы нұсқауда алушы-банк белгiлеген
төлем құжатының күнi, оның номерi, сомасы және төлем құжатының басқа да
деректемелерi көрсетiлуi тиiс. Электрондық тәсiлмен берiлген төлем құжатын
керi қайтарып алу туралы өкiм, жөнелтушi мен алушы банк арасындағы шартта
белгiленген санкцияланбаған төлемдерден қорғау iс-қимылдарының тәртiбiн
сақтаған жағдайда ғана жөнелтiлдi деп саналады.
Төлем құжатын керi қайтарып алу туралы оның орындалуын тоқтата тұру
жөнiндегi өкiмдi қағаз жазбада ресiмдегенде төлем құжатын жөнелтушiнiң мөрi
және төлем құжатына қол қоюға құқығы бар уәкiлеттi адамдарының қолы болуы
тиiс.
53. Алушы-банк Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына және
жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы шарттың талаптарына сәйкес келмейтiн
нұсқауды керi қайтарып алу туралы өкiмдi орындауға қабылдамауы тиiс.
54. Жөнелтушiнiң орындалмаған нұсқауды керi қайтару туралы өкiмiн
уақтылы алған кезде алушы-банк осы нұсқау бойынша ақша аударуға құқығы
болмайды және ол бiр мезгiлде жөнелтушiге алынған өкiмнiң орындалуы туралы
хабарды жiбере отырып, осы өкiмдi алған күннен кейiн келетiн жұмыс күнiнен
кешiктiрмей нұсқауды қайтаруы тиiс.
Ескерту: 54-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
55. Жөнелтушi нұсқаудың орындалуын тоқтата тұру туралы өкiмдi алушы-
банкке жiберу жолымен нұсқауды тоқтата тұруы мүмкiн (N 8 қосымша).
56. Нұсқаудың орындалуын тоқтата тұру осы Ережелерде көзделген
тәртiпке, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес жүзеге
асырылады.
Ескерту: 56-тармаққа өзгерту енгiзiлдi - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2005 жылғы 27 тамыздағы N 95 қаулысымен.
57. Акцептелген нұсқаудың орындалуы Қазақстан Республикасының заң
актiлерiнде көзделген жағдайларда мiндеттi түрде тоқтатылуы тиiс.
3-бөлiм. Кредиттiк аударымдар
1-тарау. Жалпы ережелер
58. Осы бөлiмнiң нормалары Қазақстан Республикасының резидент емес-
банктердiң қатысуымен ақша төлемдерi мен аударымдарына байланысты
қатынастарға қолданылмайды.
Мұндай қатынастар тиiстi шарттармен және банк iс-тәжiрибесiнде
қолданылатын iскерлiк айналым дәстүрлерiмен реттеледi.
2-тарау. Төлем тапсырмасының акцептi
59. Алушы-банктiң төлем тапсырмасын акцептеуi жөнелтушiнiң төлем
тапсырмасын орындау оның мiндетi екенiн және акцептелген төлем
тапсырмасының мөлшерiнде жөнелтушiнiң банк есепшотынан ақша сомасын және
оны орындауға байланысты шығасын алуға алушы-банктiң құқығы туғандығын
бiлдiредi.
60. Алушы-банк тапсырманы акцептегенге дейiн оны жөнелтушi алушы-банк
тапсырманы акцептегеннен кейiн оны орындауға қажеттi ақша сомасын өзiнiң
банк есепшотында қамтамасыз етуге мiндеттi. Қажеттi ақша сомасын қамтамасыз
ету жөнелтушiге берiлген алушы-банктiң займы есебiнен, не жөнелтушiнiң банк
есепшоты бойынша күндiзгi займынан, егер бұл арадағы шартта көзделген
болса, жасалуы мүмкiн.
61. Мына талаптардың бiреуi болғанда алушы-банк төлем тапсырмасын
акцептеген болып табылады:
1) алушы-банк жөнелтушiге акцептеу туралы хабарлама немесе төлем
құжатының ақысы ретiнде қолма-қол ақшаны қабылдау туралы хабарлама жiбердi;
2) алушы-банк жөнелтушiнiң төлем тапсырмасы негiзiнде оның ақшасын
алды (банк есепшотын дебеттедi);
3) алушы-банк төлем тапсырмасын алған күннен бастап үш жұмыс күнi
iшiнде жөнелтушi акцептеу туралы немесе акцептеуден бас тарту туралы алушы-
банктiң хабарламасын алған жоқ (хабарламай-ақ қабылдады);
4) Қазақстан Республикасының заңдарында немесе алушы-банк пен
жөнелтушi арасындағы шартта көзделген басқа жағдайларда.
62. Мына талаптардың бiреуi болғанда бенефициар банкi төлем
тапсырмасын акцептеген болып табылады:
1) бенефициар банкi жөнелтушiге акцептеу туралы хабарлама жiбередi;
2) бенефициар банкi, егер ол бiр уақытта алушы-банк болып табылса,
оның төлем тапсырмасының негiзiнде жөнелтушiнiң ақшасын алды (банк
есепшотын дебеттедi);
3) бенефициар банкi бенефициардың банк есепшотын кредиттеу жолымен
бенефициарға ақша аударымын жүзеге асырды;
4) жөнелтушi бенефициар банктен акцепт туралы немесе акцептен бас
тартқаны туралы банк бенефициардың төлем тапсырмасын алған күннен кейiн үш
жұмыс күнi iшiнде алмағанда (үндемегенi туралы);
5) Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген заңдарда қарастырылған
немесе бенефициар банк арасындағы кейбiр жағдайларда.
63. Жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы шартта акцептiн төлем
тапсырмасы қабылданған кезде болу мүмкiндiгi де қарастырылады.
2-тарау. Акцептiң төлем тапсырмасынан бас тарту
64. Алушы-банк акцептiң төлем тапсырмасынан бас тартуы мынадай
жағдайда жүргiзiледi:
1) жөнелтушi ақша аударымын жүзеге асыру үшiн қажеттi ақша сомасымен
қамтамасыз етпегенде;
2) егер төлем тапсырмасының қолдан жасалғандық белгiлерi болса, соның
iшiнде, егер төлем тапсырмасы жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы шартта
көрсетiлген санкцияланбаған төлемдерден қорғау тәртiбi бұзылып берiлгенде;
3) жөнелтушi төлем тапсырмасын құрастырғанда және төлем тапсырмасын
көрсеткенде, осы Ережеде белгiленген нұсқаманы және Қазақстан
Республикасында қолданылып жүрген басқа да заңдарды, сондай-ақ жөнелтушi
мен алушы-банк арасындағы шарт талабын сақтамағанда;
4) Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген заңдардың басқа да
талаптарын және (немесе) шарт жағдайларын сақтамағанда.
Акцептеудiң төлем тапсырмасынан бас тартқан алушы-банк төлем
тапсырмасын алған күнi, үш жұмыс күнiнен кешiктiрмей жазбаша немесе
электронды хабарлама жiбередi.
Бас тарту туралы хабарламаны жiберу тәртiбi алушы-банк пен жөнелтушi
арасындағы шартта көрсетiлуi қажет. Акцептен бас тарту күнi деп
хабарламаның жiберiлген күнi саналады.
65. Акцептiң төлем тапсырмасын орындау мүмкiн емес жағдайлар:
1) алынып тасталынды.
2) егер бенефициар банк алған төлем тапсырмасында көрсетiлген
бенефициар деректемелерi осы бенефициарға бiрдейлестiрiлмегенде.
Ескерту: 65-тармақ өзгертiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2000
жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
66. Егер алушы-банк бенефициар банк болып саналмаса, төлем
тапсырмасын орындамайды, мұндайда жөнелтушiнiң банк есепшотында алушы-
банктiң төлем жасауға жеткiлiктi ақша сомасы болып және алушы-банк акцептен
бас тарту туралы мерзiмiнде уақтылы хабарламаса, алушы-банк жөнелтушiге
өзара шартта көрсетiлген мөлшерде, егер Қазақстан Республикасында
қолданылып жүрген заңдарға қайшы келмесе, аударым ақша сомасынан айыппұл
төлеуге мiндеттi.
Егер алушы-банк негiзсiз акцептiң төлем тапсырысынан бас тартса, онда
ол жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы шартта көрсетiлгендей, немесе
Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген заңдармен жауап бередi.
3-тарау. Акцептелген төлем тапсырысы бойынша төлем
67. Жөнелтушi алушы-банктiң акцептелген төлем тапсырмасы сомасына
төлем жүргiзуге мiндеттi және, оны орындауға немесе өзара шартқа сәйкес,
санкцияланған өтем тапсырысынан бас тартуына байланысты қаражатын өтейдi.
Мұндай жағдайда төлем жүргiзу мiндетi алушы-банктiң жөнелтушi төлем
тапсырмасын орындау кезiнен басталады.
68. Алушы-банкi жөнелтушiнiң банк есепшотын дебеттеген жағдайда,
жөнелтушiнiң алушы-банкке төлемi жүргiзiледi.
69. Егер жөнелтушi банк болса, онда төлем мынадай жолдармен
жүргiзiледi:
1) жөнелтушiнiң корреспонденттiк есепшоты алушы-банкте кредиттелсе
және оған көшiрмесi жiберiлсе;
2) жөнелтушiнiң корреспонденттiк есепшоты алушы-банкте дебеттелсе;
3) жөнелтушiнiң корреспонденттiк есепшоты және Ұлттық Банктегi алушы-
банкi арқылы төлемдi жүзеге асырса;
4) төлемдi ақша аударымы жүйесi арқылы жүзеге асыру, осы жүйеде
түпкiлiктi төлем ережесi болып белгiленгенде;
5) жөнелтушi мен алушы-банк арасындағы екi жақты келiсiмге сәйкес,
өзара есепке алынып төлем жүргiзгенде.
4-тарау. Алушы-банктiң төлем тапсырмаларын
орындау кезiндегi iс-қимылы
70. Жөнелтушiнiң төлем тапсырмасын акцептеген Алушы-банк оны
Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына және төлем тапсырмасының
өзiнде көрсетiлген талаптарға сәйкес орындайды.
Ескерту: 70-тармақ өзгертiлдi - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының 2000
жылғы 29 желтоқсандағы N 488 қаулысымен.
71. Егер жөнелтушiнiң төлем тапсырмасында басқадай көрсетiлмесе, онда
алушы-банк оның төлем тапсырмасын делдал банктiң онан әрi орындауына
жiберуге құқылы.
72. Төлем тапсырмасын орындау мүмкiн болмаған жағдайда, делдал банк
ақша жiберушiнiң банкiне бұл жөнiнде осындай нұсқау алған күннен кейiнгi
келесi операциялық күннен кешiктiрмей олардың арасындағы шартта белгiленген
тәсiлмен хабарлайды және оған төлем тапсырмасы негiзiнде ақшаны қайтарады.
Ескерту: 72-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкi Басқармасының
2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгiзiлу тәртiбiн 4-тармақтан
қараңыз) қаулысымен.
73. Егер алушы-банк жөнелтушiден тиiстi өкiлеттiк алмаса, онда оның
құқығы жоқ:
1) жөнелтушiнiң төлем тапсырмасын орындауға байланысты келтiрген
қызметi мен шығындарына берiлетiн комиссиялық соманы осы төлем тапсырмасы
сомасынан ұстау арқылы төлеттiруге;
2) келесi алушы-банкке төлем тапсырмасы сомасы есебiнен комиссиялық
төлеттiру құқын беруге.
74. Алушы-банк, жөнелтушi төлем тапсырмасын анықтаған, делдал-банктi
анықтаған, аударымды жүзеге асыру мүмкiн еместiгiн, дәлелдеген осы Ереженiң
68-тармағын ескерген, егер осы төлем тапсырмасының мерзiмi өткенше, ол
жөнелтушiден алдағы iс-әрекеттерiн сұрап, оған төлем тапсырмасын орындауға
не iстейтiнiн көрсеткен төлем тапсырмасын орындауға не iстейтiнiн көрсеткен
өз мiндеттерiн орындаған болып есептеледi.
75. Егер алушы-банк төлемдi орындауда осы Ереженiң талабын
бұзғандықтан бенефициардың ақша аударымы кешiгуiне әкеп соқса, онда банк,
көрсетiлген кешiктiруге тiкелей кiнәлi ретiнде, араларындағы шартта
көрсетiлген немесе Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген заңға сәйкес
қатысушыға (қатысушыларға) тұрақсыздық айыбын төлейдi.
76. Егер тапсырманы орындау кезiне дейiн алушы-банк Қазақстан
Республикасында қолданылып жүрген заң актiлерi талаптарына сәйкес, тәртiп
бойынша бiрiншi кезектегiлердi орындауға мiндеттi, сонан кейiн жөнелтушiнiң
банк есепшотында тапсырманы орындауға қажеттi ақша сомасы жоқ болса, алушы-
банктiң төлем тапсырмасын орындамауға және оның акцептiнен бас тартуға
құқылы.
Мұндайда бұл банк жөнелтушiнiң төлем тапсырмасын орындамады деген
жауапкершiлiктен босатылады.
5-тарау. Валюталау күнiндегi төлем тапсырмасы
77. Акцептiк төлем тапсырмасындағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz