Фотоэффект құбылысы

Жоспар
Кіріспе

1. Фотоэффект құбылысы
2. Фотоэффект теориясы
3. Фотонның массы мен импульсі

1887 неміс физигі Генрих Герц электр ұшқындары пайда болатын вибратор саңылауына ультра күлгін сәулелерін түсіргенде электр ұшқындары көбейіп, электр разрядының, күшейетіндігін байқаған. Одан кейін ғалымдар мырыш пластинкасына ультра күлгін сәуле түсіргенде одан теріс зарядтар ұшып шығып, мырыштың оң зарядталатындығын анықтаған.
Осы тәжірибелер металл пластинкаға жарық түскенде, одан электрондар ұшып шығатындығын көрсетеді. Осындай жарықтың әсерінен металл пластинкадан электрондардың ұшып шығу құбылысын фотоэффект құбылысы деп атаған.
Бұл фотоэффект құбылысын тереңірек зерттеген орыс физигі Столетов болды. Столетов бұл құбылысты мынандай тәжірибе арқылы зерттеген.

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Фотоэффект құбылысы

1887 неміс физигі Генрих Герц электр ұшқындары пайда болатын вибратор
саңылауына ультра күлгін сәулелерін түсіргенде электр ұшқындары көбейіп,
электр разрядының, күшейетіндігін байқаған. Одан кейін ғалымдар мырыш
пластинкасына ультра күлгін сәуле түсіргенде одан теріс зарядтар ұшып
шығып, мырыштың оң зарядталатындығын анықтаған.
Осы тәжірибелер металл пластинкаға жарық түскенде, одан электрондар ұшып
шығатындығын көрсетеді. Осындай жарықтың әсерінен металл пластинкадан
электрондардың ұшып шығу құбылысын фотоэффект құбылысы деп атаған.
Бұл фотоэффект құбылысын тереңірек зерттеген орыс физигі Столетов
болды. Столетов бұл құбылысты мынандай тәжірибе арқылы зерттеген.

Ауасы сорып алынған шыны балонның ішіне екі электродты ( А( анод) және
(К) катод) орнатып оларды ток көзіне қосқан. К- катодқа монохроматты сәуле
түсіргенде тізбек тұйықталып, тізбекке ток пайда болады, Себебі
монохроматты сәуленің әсерінен катодтан электрондар бөлініп шығады.
Электродтардың арасындағы электр өрісінің әсерінен, катодтан бөлінген
электрондар анодқа жетеді. Сөйтіп тізбекте ток пайда болады. Осы тоқты
анодтық, немесе фото тоқ деп атайды. Катодты толқын ұзындықтары әр түрлі
жарық сәулелері мен сәулелендірудің нәтижесінде Столетов мынандай
заңдылықтары қортындылады.
1. Жарық әсерінен катодтан тек теріс зарядты электрондар бөлініп шығады.
2. Катодқа күлгін және ультракүлгін сәулелер түскенде фотоэффект құбылысы
күшейе түседі.
3. Катодтан бөлініп шығатын электрондардың мөлшері катод бетінің
жарықталынуына немесе түскен жарық ағынына тура пропорционал
болады.
Енді фотоэффект құбылысының Вольт-амперлік сипаттамасын зерттейік, яғни
фототок күшінің() потенциалдар айырмасына (U) тәуелділігін
қарастырайық

Жарық сәулесінің әсерінен катод бетінен ұшып шыққан
электрондардың белгілі бір кинетикалық энергиясы болады. Катодқа әсер
етуші жарықтың спекк құрамы және оның ағынының қуаты тұрақты болса,
фототок күші потенциалдар айырымына тәуелді болады. үдетуші
потенциалдар айырмасы артқанда фототоқта артады. Ал, үдетуші
потенциалдық мәні белгілі ьір шамаға жеткенде фототок өзінің қанығу мәніне
жеиеді. Сонымен қанығу фототок шамасы электрондар санына пропорционал
болады.

мұндағы -катодтан бірлік уақытта ұшып шыққан электрондар саны.
Электронның заряды. Бұл тәжірибеден , катод пен анод арасындағы
потенциалдар айырмасы болғанда де, фототок шамасы нолге тең
болмайды, себебі электрондардың бастапқы жылдамдықтарының әсерінен нолге
тең емес кинетикалық энергиясы болады. Сөйтіп фотоэлектрондар электр
өрісінің әсерінсіз – ақ осы энергияның арқасында анодқа жете алады. Ал,
фототок нолге тең болу үшін катод мен анодтың арасында тежеуші потенциалдар
айырымын туғызуымсыз керек. Сонда осы кездегі фотоэлектрондардың оның
тежеуші кернеуіне көбейтіндісі олардың бастапқы кинетикалық энергиясына тең
болады.

Фотоэлекторндардың кинетикалық энергиясы катодқа түскен жарықтың
тербеліс жиілігіне тәуелді болады, жарықтың жиілігі көп болса,
электрондардың жылдамдығы соғұрлым көп болады. Кез келген жарық, кезкелген
беттен электрон бөліп шығара алмайды. Кезкелген заттың әлі де болса
фотоэффект құбылысын қоздыра алатын жарық жиілігін фотоэффектінің қызыл
шегі деп атайды.
Фотоэффект теориясы. Эйнштейн теңдеуі. Фотоэффект құбылысын
электродинамиканың заңдарын пайдаланып түсіндіруге болмайды. Себебі
фотоэлектрондардың кинетикалық энергиясы жарықтың интенсивтігіне байланысты
емес, жарықтың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.