Эндоцитоз

Жоспар
Кіріспе

1. Эндоцитоз
2. Пиноцитоз
3. Фагоцитоз

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Эндоцитоздың бірнеше түрлері бар. Олар пассивті (белсенді емес) және
активті (белсенді) трансмембраналық тасымал. Эндоцитоз кезінде тасымалдау
плазмалемма арқылы жүзеге асады. Сондай-ақ, эндоцитоздың пиноцитоз және
фагоцитоз деген күрделі тәсілдері болады.
Пиноцитоз дегеніміз - (грек. pino – ішемін) сұйық коллоидты
бөлшектерді клетканың қоршап алуы, ал фагоцитоз (грек. phagos – жеуші) –
тығыз заттарды қоршау. Пиноцитоз бен фагоцитоздың механизмдері әртүрлі.
Жалпы клеткаға сыртқы ортадан қатты заттар мен сұйықтық тамшыларының
енуін гетерофагия (грек. heteros – бөтен) деп атайды. Бұл үрдіс
қарапайымдыларға тән, адамдар үшін де маңызы зор. Гетерофагия ағзаны
қорғауда (сегментядролы нейтрофилді гранулоциттер, макрофагоциттер), сүйек
ұлпасын қайта құруда (остеокластар), қалқанша безінің фолликулаларында
тироксиннің құралуында, ақуыз реабсорбциясында және тағы басқа да
үрдістерде атқаратын ролі зор.
Пиноцитоз. Сырттағы молекулалардың клеткаға енуі үшін алдымен олар
гликокаликс рецепторларымен байланысқа түсулері қажет. Осындай байланыстар
орнында, плазмалемманың астында клатрин ақуыздарының молекулалары пайда
болады. Сырттағы молекулалармен бірге плазмалемма цитоплазмадағы клатринмен
қоса жасушаның ішіне қарай қуыстана енеді (24 - сурет).
Қуыстана келіп оның екі ұшы бітісіп кетеді де, соның салдарынан
плазмалеммадан сырттан кірген молекулаларды қоршаған көпіршік бөлінеді.
Клатрин осындай көпіршіктердің айналасында жиек түзеді, сондықтан мұндай
көпіршіктерді жиектелген деп атайды.
Клатрин көпіршіктердің клетка ішілік мембраналармен қосылып
кетулеріне кедергі жасайды. Сондықтан, көпіршіктердегі молекулалар керекті
жерге дейін кедергісіз тасымалданады. Осындай тәсілмен стероидты гормондар
ядроға тасымалданады. Дегенмен, жиектелген көпіршіктер өздерінің
жиектерінен, плазмалеммадан ажыраған сәтте бірден айырылады. Клатрин
плазмалеммаға қайтып оралып, келесі эндоцитоз үрдісіне қатыса алады.
Клетканың беті жағындағы цитоплазмада біршама тұрақты көпіршіктер –
эндосомалар болады. Жиектелген көпіршіктер клатриннен айырылып
эндосомалармен қосылады. Бұл жағдайда эндосомалардың көлемі мен беті
ұлғаяды. Сосын эндосоманың артық бөлігі жаңа көпіршік түрінде бөлінеді.
Мұндай жаңа эндосомаларда сырттан келіп түскен заттар болмайды, олар
эндосомада қалады. Жаңа көпіршік жасушаның бетіне қарай жылжып,
плазмалеммамен қосылады. Нәтижесінде жиектелген көпіршікті бөліп шығарған
кезде кеміген поазматикалық мембрана қалпына келтіріледі, сонымен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.