Ағылшын тілі сабақ жүргізудің үлгісі
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Ағылшын тілін оқытудағы оқу жұмысының ерекшеліктері мен түрлері
1.1 Ағылшын тілін оқытудағы оқу жұмысының мәні, түрлері ... ... ... ... ... 5
1.2 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстары арқылы оқушыларды шығармашылыққа баулу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2. Ағылшын тілін оқытудағы оқу тапсырмаларын сабақта ұйымдастыру
2.1 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстарын ұйымдастыру ... ... ... ..11
2.2 Ағылшын тілі сабағындағы оқуға қажетті жаңылтпаштар мен тақпақтар өткізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.3 Оқудағы мақал . мәтелдердің маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
3. Іс.тәжірибе барысында ағылшын тілі сабақтарында қолданған оқыту жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... .29
1. Ағылшын тілін оқытудағы оқу жұмысының ерекшеліктері мен түрлері
1.1 Ағылшын тілін оқытудағы оқу жұмысының мәні, түрлері ... ... ... ... ... 5
1.2 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстары арқылы оқушыларды шығармашылыққа баулу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2. Ағылшын тілін оқытудағы оқу тапсырмаларын сабақта ұйымдастыру
2.1 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстарын ұйымдастыру ... ... ... ..11
2.2 Ағылшын тілі сабағындағы оқуға қажетті жаңылтпаштар мен тақпақтар өткізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.3 Оқудағы мақал . мәтелдердің маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
3. Іс.тәжірибе барысында ағылшын тілі сабақтарында қолданған оқыту жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... .29
Курстық жұмыстың тақырыбы – «Ағылшын тілі сабақ жүргізудің үлгісі» болғандықтан ағылшын тілін оқыту технологиясының бірнеше түрлерін қарастырдым:
- Сыныптан тыс оқыту, яғни - оқу жұмыстарын жүргізу мұғалімнің ұйымдастыру шеберлігімен іске асады. Сонымен қатар сыныптан тыс оқыту әртүлі жұмыстар арқылы жүзеге асады. Сол жұмыстар арқылы оқушылардың бос уақыттарын тиімді пайдалануға, өз қабілетін танып білуге, қосымша жұмыс жасауға үйретіп, дүниетанымын кеңейтеді.
- Үйірме жұмыстары - сыныптан тыс жұмыстардың күре тамыры. Оқушылардың ағылшын тілі пәніне қызығуы мен қатар белсенділігін көтеру үшін мектептерде ағылшын тілі үйірмелері жұмыс істейді. Бұл үйірмелерді көбіне ағылшын тілі пәнінің мұғалімдері, ұстаздар, сынып жетекшілері жүргізеді. Үйірме жұмыстарының арнаулы органы – қолжазба журналы, газеті болады. Жұмыс жоспары жасалады.
- Ағылшын тілін әрі қарай дамыта оқыту үшін - интернетпен жұмыс жасау.
Ағылшын сабақтарында оқушылардың алған білімі мен дағдыларын - оқу жұмыстарымен оқумен ұштастыра дамытқан кезде ғана олардың өз бетімен оқу машығы жетіле түспек. Осыдан келіп оқушылардың ағылшын тіліне деген білімдерін арттырудың тиімді жолы - Ағылшын сабақтары мен сыныптан тыс оқу сабақтарын байланыстыра білу мәселесі туады.
Бұл көркем шығарманың идеялық – көркемдік құндылығы, көтерген проблемасының тереңдігі; ауқымы, оқушының қабылдаушылық, қызығушылық қабілеті тұрғысынан сарапқа салынған, мақсаты мен бағыт-бағдары айқындалған сыныптан тыс оқу сабақты басқа да жұмыстармен тығыз ұштастыра жүргізуді міндеттейді.
Ағылшын тілі сабағындағы информатика пәнінің орта білім беру жүйесіндегі ролі ақпараттық білімнің, ақпараттық орта мен адамның өзара қарым-қатынасын үйлесімді етудегі және жаңа ақпараттық қоғамда кәсіпкерлік қызметтің басты құрамды бөлігі болып табылатын ақпараттық бейнесін қалыптастырудағы алатын орнымен қамтамасыз етіледі.
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web-дизайн, жүйелік программалушы, администратор және тағы басқа мамандардың қажет екендігін түрлі жарнамалық газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да көруге болады. Аталған мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай программалық құралдарды үйрету арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі болып отыр.
Ағылшын тілі сабағында компьютерлік сауатылықты меңгеріп шығады, бірақ келешекте олар программист, инженер, жүйе администраторы болуы міндетті емес. Дегенмен кез-келген шығармашылық мамандық сізден қазіргі заманға сәйкес компьютерлік технологияларды меңгеруге талап етеді. Шығармашылық жұмыстын қортындысы әр қашан жаңа білім, жаңа ақпарат, ал осы ақпаратты таратудың ең жеңіл әдісі – Интернетте жариялау.
- Сыныптан тыс оқыту, яғни - оқу жұмыстарын жүргізу мұғалімнің ұйымдастыру шеберлігімен іске асады. Сонымен қатар сыныптан тыс оқыту әртүлі жұмыстар арқылы жүзеге асады. Сол жұмыстар арқылы оқушылардың бос уақыттарын тиімді пайдалануға, өз қабілетін танып білуге, қосымша жұмыс жасауға үйретіп, дүниетанымын кеңейтеді.
- Үйірме жұмыстары - сыныптан тыс жұмыстардың күре тамыры. Оқушылардың ағылшын тілі пәніне қызығуы мен қатар белсенділігін көтеру үшін мектептерде ағылшын тілі үйірмелері жұмыс істейді. Бұл үйірмелерді көбіне ағылшын тілі пәнінің мұғалімдері, ұстаздар, сынып жетекшілері жүргізеді. Үйірме жұмыстарының арнаулы органы – қолжазба журналы, газеті болады. Жұмыс жоспары жасалады.
- Ағылшын тілін әрі қарай дамыта оқыту үшін - интернетпен жұмыс жасау.
Ағылшын сабақтарында оқушылардың алған білімі мен дағдыларын - оқу жұмыстарымен оқумен ұштастыра дамытқан кезде ғана олардың өз бетімен оқу машығы жетіле түспек. Осыдан келіп оқушылардың ағылшын тіліне деген білімдерін арттырудың тиімді жолы - Ағылшын сабақтары мен сыныптан тыс оқу сабақтарын байланыстыра білу мәселесі туады.
Бұл көркем шығарманың идеялық – көркемдік құндылығы, көтерген проблемасының тереңдігі; ауқымы, оқушының қабылдаушылық, қызығушылық қабілеті тұрғысынан сарапқа салынған, мақсаты мен бағыт-бағдары айқындалған сыныптан тыс оқу сабақты басқа да жұмыстармен тығыз ұштастыра жүргізуді міндеттейді.
Ағылшын тілі сабағындағы информатика пәнінің орта білім беру жүйесіндегі ролі ақпараттық білімнің, ақпараттық орта мен адамның өзара қарым-қатынасын үйлесімді етудегі және жаңа ақпараттық қоғамда кәсіпкерлік қызметтің басты құрамды бөлігі болып табылатын ақпараттық бейнесін қалыптастырудағы алатын орнымен қамтамасыз етіледі.
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web-дизайн, жүйелік программалушы, администратор және тағы басқа мамандардың қажет екендігін түрлі жарнамалық газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да көруге болады. Аталған мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай программалық құралдарды үйрету арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі болып отыр.
Ағылшын тілі сабағында компьютерлік сауатылықты меңгеріп шығады, бірақ келешекте олар программист, инженер, жүйе администраторы болуы міндетті емес. Дегенмен кез-келген шығармашылық мамандық сізден қазіргі заманға сәйкес компьютерлік технологияларды меңгеруге талап етеді. Шығармашылық жұмыстын қортындысы әр қашан жаңа білім, жаңа ақпарат, ал осы ақпаратты таратудың ең жеңіл әдісі – Интернетте жариялау.
1. Самыкова В.В. и другие. Интерактивные методы обучения демократии. Т., 2004.
2.Т.Н.Марамзина. Личностно-ориентированное обучение (интерактив)// Иностранные языки в школе.2004, №21-22, 8 с.
3. Барболин М.Г. Методологические основы развивающего обучения.- Москва: Высшая школа, 1991
4. Дженкине С. Фаттахова Л. Интерактивные методы обучения и управление йассом. К., 2004
5. Под. общ. ред. ЖА Кулекеева, Г.Н. Гамарника, Б.С. Адрасилова. Основы кредитной системы обучения в Казахстане//Алматы: Қазақ университеті, 2004. -198 с.
6. Мясоед Т.А. «Интерактивные технологии обучения. Спец. семинар для учителей» М., 2004
7. Суворова Н. «Интерактивное обучение: Новые подходы» М., 2005.
8. Пидкасистый П.И., Хайдаров Ж.С. «Технологии игры в обучении и развитии» М., 1996, 268 стр.
9. Коростылева Л.А. «Психологические барьеры и готовность к нововведениям» СПб., 1996, 66 стр.
10. Шетел тілін оқытуда интерактивті тәсілді колданудың ерекшеліктері мен тиімділігі //Мектептегі шет тiлi"- "Иностранный язык в школе.- 2008.- №2.
11. Я.Яноушек. Социально-психологические проблемы диалога и процессе сотрудничества между людьми// Психолингвистика за рубежом.- М.:Наука, 1972.
12. Л.В.Зорина. Использование традиционных и интерактивных методов в процессе формирования умения и навыков будущих словесников// Вестник Жетісуского государственного университета. – 2004, №1-2, 20с.
13. Л.К.Гейхман. Интерактивное обучение общению как модель межкульторной коммуникаций// Вестник МГУ.-2003, №3 138с
14. Интерактивные игры на урока иностранного языка// Учитель Казахстана, 2004. №21-22,8с.
15. З.Б.Ешимбетова, М.А.Маутаева. Интерактивные формы на обучения иностранного языка// Иностранные языки в шоле. -2004. №2 42c.
16. Т.В. Светенко “Путеводитель по дебатам”, М., Бонфи, 20
17. А.Қ.Артықбаева, Г.Ж.Нұрбекова. Интерактивті тсілді меңгере білудің студент-практиканттар үшін маңыздылығы// Иностранные языли в школе – 2004, №5 Б139
18. Қараев Ж.А. Оқытудың үш өлшемді әдістемелік жүйесінің педагогикалық технологиясы». 2004
19. Мектептегі шет тілі № 1,2008
20. Ковдикова Ж.У. Деңгейлеп саралап оқыту педагогикалық технологиясына сәйкес өтетін сабақтардың үлгісі».
2.Т.Н.Марамзина. Личностно-ориентированное обучение (интерактив)// Иностранные языки в школе.2004, №21-22, 8 с.
3. Барболин М.Г. Методологические основы развивающего обучения.- Москва: Высшая школа, 1991
4. Дженкине С. Фаттахова Л. Интерактивные методы обучения и управление йассом. К., 2004
5. Под. общ. ред. ЖА Кулекеева, Г.Н. Гамарника, Б.С. Адрасилова. Основы кредитной системы обучения в Казахстане//Алматы: Қазақ университеті, 2004. -198 с.
6. Мясоед Т.А. «Интерактивные технологии обучения. Спец. семинар для учителей» М., 2004
7. Суворова Н. «Интерактивное обучение: Новые подходы» М., 2005.
8. Пидкасистый П.И., Хайдаров Ж.С. «Технологии игры в обучении и развитии» М., 1996, 268 стр.
9. Коростылева Л.А. «Психологические барьеры и готовность к нововведениям» СПб., 1996, 66 стр.
10. Шетел тілін оқытуда интерактивті тәсілді колданудың ерекшеліктері мен тиімділігі //Мектептегі шет тiлi"- "Иностранный язык в школе.- 2008.- №2.
11. Я.Яноушек. Социально-психологические проблемы диалога и процессе сотрудничества между людьми// Психолингвистика за рубежом.- М.:Наука, 1972.
12. Л.В.Зорина. Использование традиционных и интерактивных методов в процессе формирования умения и навыков будущих словесников// Вестник Жетісуского государственного университета. – 2004, №1-2, 20с.
13. Л.К.Гейхман. Интерактивное обучение общению как модель межкульторной коммуникаций// Вестник МГУ.-2003, №3 138с
14. Интерактивные игры на урока иностранного языка// Учитель Казахстана, 2004. №21-22,8с.
15. З.Б.Ешимбетова, М.А.Маутаева. Интерактивные формы на обучения иностранного языка// Иностранные языки в шоле. -2004. №2 42c.
16. Т.В. Светенко “Путеводитель по дебатам”, М., Бонфи, 20
17. А.Қ.Артықбаева, Г.Ж.Нұрбекова. Интерактивті тсілді меңгере білудің студент-практиканттар үшін маңыздылығы// Иностранные языли в школе – 2004, №5 Б139
18. Қараев Ж.А. Оқытудың үш өлшемді әдістемелік жүйесінің педагогикалық технологиясы». 2004
19. Мектептегі шет тілі № 1,2008
20. Ковдикова Ж.У. Деңгейлеп саралап оқыту педагогикалық технологиясына сәйкес өтетін сабақтардың үлгісі».
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Ағылшын тілін оқытудағы оқу жұмысының ерекшеліктері мен түрлері
1.1 Ағылшын тілін оқытудағы оқу жұмысының мәні,
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстары арқылы оқушыларды шығармашылыққа
баулу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..8
2. Ағылшын тілін оқытудағы оқу тапсырмаларын сабақта ұйымдастыру
2.1 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстарын ұйымдастыру ... ... ... ..11
2.2 Ағылшын тілі сабағындағы оқуға қажетті жаңылтпаштар мен тақпақтар
өткізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...18
2.3 Оқудағы мақал – мәтелдердің
маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .19
3. Іс-тәжірибе барысында ағылшын тілі сабақтарында қолданған оқыту
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 29
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың тақырыбы – Ағылшын тілі сабақ жүргізудің үлгісі
болғандықтан ағылшын тілін оқыту технологиясының бірнеше түрлерін
қарастырдым:
- Сыныптан тыс оқыту, яғни - оқу жұмыстарын жүргізу мұғалімнің
ұйымдастыру шеберлігімен іске асады. Сонымен қатар сыныптан тыс оқыту
әртүлі жұмыстар арқылы жүзеге асады. Сол жұмыстар арқылы оқушылардың бос
уақыттарын тиімді пайдалануға, өз қабілетін танып білуге, қосымша жұмыс
жасауға үйретіп, дүниетанымын кеңейтеді.
- Үйірме жұмыстары - сыныптан тыс жұмыстардың күре тамыры.
Оқушылардың ағылшын тілі пәніне қызығуы мен қатар белсенділігін көтеру үшін
мектептерде ағылшын тілі үйірмелері жұмыс істейді. Бұл үйірмелерді көбіне
ағылшын тілі пәнінің мұғалімдері, ұстаздар, сынып жетекшілері жүргізеді.
Үйірме жұмыстарының арнаулы органы – қолжазба журналы, газеті болады. Жұмыс
жоспары жасалады.
- Ағылшын тілін әрі қарай дамыта оқыту үшін - интернетпен жұмыс жасау.
Ағылшын сабақтарында оқушылардың алған білімі мен дағдыларын - оқу
жұмыстарымен оқумен ұштастыра дамытқан кезде ғана олардың өз бетімен оқу
машығы жетіле түспек. Осыдан келіп оқушылардың ағылшын тіліне деген
білімдерін арттырудың тиімді жолы - Ағылшын сабақтары мен сыныптан тыс
оқу сабақтарын байланыстыра білу мәселесі туады.
Бұл көркем шығарманың идеялық – көркемдік құндылығы, көтерген
проблемасының тереңдігі; ауқымы, оқушының қабылдаушылық, қызығушылық
қабілеті тұрғысынан сарапқа салынған, мақсаты мен бағыт-бағдары айқындалған
сыныптан тыс оқу сабақты басқа да жұмыстармен тығыз ұштастыра жүргізуді
міндеттейді.
Ағылшын тілі сабағындағы информатика пәнінің орта білім беру
жүйесіндегі ролі ақпараттық білімнің, ақпараттық орта мен адамның өзара
қарым-қатынасын үйлесімді етудегі және жаңа ақпараттық қоғамда кәсіпкерлік
қызметтің басты құрамды бөлігі болып табылатын ақпараттық бейнесін
қалыптастырудағы алатын орнымен қамтамасыз етіледі.
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web-дизайн, жүйелік программалушы,
администратор және тағы басқа мамандардың қажет екендігін түрлі жарнамалық
газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да көруге болады. Аталған
мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай программалық құралдарды үйрету
арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі
болып отыр.
Ағылшын тілі сабағында компьютерлік сауатылықты меңгеріп шығады, бірақ
келешекте олар программист, инженер, жүйе администраторы болуы міндетті
емес. Дегенмен кез-келген шығармашылық мамандық сізден қазіргі заманға
сәйкес компьютерлік технологияларды меңгеруге талап етеді. Шығармашылық
жұмыстын қортындысы әр қашан жаңа білім, жаңа ақпарат, ал осы ақпаратты
таратудың ең жеңіл әдісі – Интернетте жариялау.
Зерттеу жұмысының мақсаты: Оқушының шет тілі сабағын оқытуда - оқу
жұмыстарының мәні мен түрлерін зерттеу мақсатында мәліметтер жинақтай
отырып, тақырыпты зерттеу және оның тиімділігін анықтау.
Зерттеу жұмысының міндеттері:
1. Оқушының шет тілі сабағын оқытуда - оқу жұмыстарын жүргізуде
қолданылатын пікірталастың мақсатын зерттеу;
2. Оқушының ағылшын тілі сабағын оқытуда - оқу жұмыстарын ұйымдастыру,
яғни сабақтан тыс жұмыстар, курстар, жеке ақыту тәсілдерін қарастыра
отырып, тақырыпты зерттеу.
1. Ағылшын тілін оқытудағы - оқу жұмысының ерекшеліктері мен түрлері
1.1 Ағылшын тілін оқытудағы -оқу жұмысының мәні, түрлері
Оқыту - білім берудің негізгі жолы болып табылады. Оқыту оқытушы
мен оқушының біріккен іс-әрекеттері, сондықтан да ол екі жақты бір текті
процесс. Оқытушы оқушыларға білім беріп іскерлікке, дағдыға үйретеді, ал
оқушы таным міндеттерін түсініп, дағдыны игереді. Оқыту барысында
оқушыларға теориялық білім мен тәрбие беру бір-бірімен ұштастырыла
жүргізіледі. Тәрбие негізін қалайтын, оқушылардың білімін кеңейтіп, өз
қабілетін танып білуге үлес қосатын оқытудың түрі – сыныптан тыс оқыту,
яғни - оқу жұмыстарын жүргізу.
Сыныптан тыс оқыту, яғни - оқу жұмыстарын жүргізу мұғалімнің
ұйымдастыру шеберлігімен іске асады. Сонымен қатар сыныптан тыс оқыту
әртүлі жұмыстар арқылы жүзеге асады. Сол жұмыстар арқылы оқушылардың бос
уақыттарын тиімді пайдалануға, өз қабілетін танып білуге, қосымша жұмыс
жасауға үйретіп, дүниетанымын кеңейтеді.
Үйірме жұмыстары - сыныптан тыс жұмыстардың күре тамыры. Оқушылардың
ағылшын тілі пәніне қызығуы мен қатар белсенділігін көтеру үшін мектептерде
ағылшын тілі үйірмелері жұмыс істейді. Бұл үйірмелерді көбіне ағылшын тілі
пәнінің мұғалімдері, ұстаздар, сынып жетекшілері жүргізеді. Үйірме
жұмыстарының арнаулы органы – қолжазба журналы, газеті болады. Жұмыс
жоспары жасалады.
Ағылшын тілі үйірмелердің бір түріне Кітап достары немесе Кітап –
білім бұлағы деген үйірмені жатқызуға болады. Әсіресе, V – VIII
сыныптарда мұны мектеп кітапханасымен бірігіп жүргізудің маңызы ерекше.
Үйірме мүшелері кітапханада арнайы көрме ұйымдастырып өткізеді. Мысалы,
Құрметтейік те көтерейік ананы! (8- наурыз қарсаңында), Менің
Қазақстаным (Республика күніне). Олар жаңа кітапты үнемі насихаттап,
балаларға таратып, төменгі сынып балдырғандарына әңгімелеп береді. Жұмыс
нәтижелі болу үшін, жоспарлы, жүйелі жүргізілуі керек. Кітапты күтіп ұстау,
ұқыпты болу, оны қалай оқудың мәдениеті туралы да тартымды әңгімелер осы
үйірме міндетінде. Олар осы мәселеде неше түрлі бәйге өткізеді. Мысалы,
Ұқыпты бала, Кітап жанашыры, Білгір (кітап көп оқитын), Шапшаң
немесе Алғыр (кітапты тез әрі қатесіз оқитындар үшін) т.б. тақырыптарда.
Жеіңмпаздарға қоғамдық ұйымдар, үйірме, мектеп әкімшілігі алғыс айтып,
оларды мектеп газетінде мадақтап отырғаны дұрыс. Үйірме мүшелері оқушыларды
кітапханадан кезекті кітапты қалай алуға болады, каталогпен жұмыс түрлерін
қалай жүргізу керек, соған үйретеді, дағдыландырады.
Үйірмелердің тағы бір түрі – ағылшын тілінде мәнерлеп оқу, драма
үйірмелері. Үйірмені осы өнерден хабары бар, сауатты маманның жүргізгені
дұрыс. Оқушылар драматургия жанры, оның ерекшелігі туралы хабар алады,
театр өнері, оның өзіндік сипаттарымен, ұлы артистер өмірі, өнерімен
танысады. Драма үйірмесіне мектеп оқушылары ішінен өнерге бейімі бар
балалар өз еркімен тартылады. Үйірмеде кемінде он бес мүше болады. Оқу жылы
басында үйірме жетекшісі мектептің оқу – тәрбие жоспарын негізге ала
отырып, жұмыс жоспарын құрады. Үйірменің мақсаты – жекелеген оқушының сан
қырлы көркем дамуын, оның рухани қажеттілігінің арта түсуін қамтамасыз
ету. Сол арқылы өнерге құлшынысын тәрбиелеу. Үйірме жұмысын жоспарлау
көбіне жетекшінің жеке басының біліміне, өнеріне, режиссерлік қабілетіне
байланысты. әрбір жетекші ең алдымен оқушының жас ерекшелігін ескеріп, оның
табиғи дарынын байқап, жас өнерпаздың қызығушылығын баулып, шығармашылық
еңбекке йретеді. Үйірме сабақтарында мектеп бағдарламасына байланысты шағын
пьесалардан үзінді, әдеби монтаж қойылымдары даярланады. Үйірменің жұмысы
әр оқушының көркем білімін дамытуға әсерін тигізеді. Ал көркем білім
ізгілік пен адамгершілікке негізделіп, оқушының нысанасы биік идеясын
тәрбиелейді. Ендеше драма жанры бойынша әр сабақта оқушының алған білімі,
драма үйірмесінде практикалық істермен ұласып, көркем білім негізін
қалыптастырады. Мектептегі ағылшын тілі үйірмесі - ағылшын тіліне жақын,
талантты жастарды тәрбиелейді. Ағылшын тілі үйірмесі де жыл басынан
жоспарланып дайындалады. Ағылшын тілі үйірмесін ұйымдастырғанда
ұйымдастырушы жетекшілері алдына әртүрлі мақсат қоюы мүмкін. Ағылшын тілі
оқушылардың үлгерімін арттыру, пәнді игеруге қызықтыру, білімдерін кеңейту,
ағылшын тілін тереңдете оқытуға үлес қосады. Сонымен қатар ұлттық негіздегі
тәрбиеге халықтың педагогикаға сүйене отырып мынадай жоспар құруға болады.
Ағылшын тілі үйірмесінің жұмыс жоспары.
рс Жүргізілетін жұмыстардың уақыты Кім жүргізеді?
тақырыбы
1 І тоқсан
Кіріспе
қыркүйек
Ағылшын тілі
пәнінің мұғалімі
2 Жұмыс түрлерімен таныстыру
1 ағылшын тілі пәні мұғалімдері
Қазан
2 Кітаптар көрмесі
1 ІІ тоқсан
Ағылшынша тақпақ жаттау
Қараша
2 Ағылшын әдеби шығармалардағы
кейіпкерлер
1 Ағылшын – қазақ тілінде мақал
– мәтелдер үйрену Желтоқсан
2 Қолөнер
1 ІІІ тоқсан
Қаңтар
2 Мақал-мәтелдердің тәрбиелік
маңызы
1
Ақпан
ағылшын тілі
2 Ұлттық киім үлгілерін
ағылшынша оқу
1 ІV тоқсан
Ұлттық аспап музыканың
түрлерін ағылшынша үйрену Наурыз
2 Әндер айту
1 Мәнерлеп оқу
Сәуір
2 Қорытынды
Сыныптан тыс оқу сабақтары бағдарламалық талаптар бойынша
жүргізіледі. Оған бағдарламада қосымша оқуға және сыныптан тыс оқуға
ұсынылған шығармалар негізге алынады.
Сыныптан тыс оқуға бөлінген сағат көп емес. Бөлінген уақытты ұтымды
пайдалана отырып, оқушылардың әдебиет сабақтарында алған білімдерін
сыныптан тыс оқу сабақтарында кеңейту мен тереңдетудің тиімді жолдарын
іздестірген жөн.
Сыныптан тыс оқу сабағы - Ағылшын сабағының жалғасы. Ол арқылы
мұғалім оқушылардың өздігінен кітап оқуына бағыт береді, оқыған
шығармаларды есепке алады, қадағалайды, тексереді, оқушылардың қабілетін
арттырады. Сыныптан тыс оқуға арналған сабақтарда оқушылар бірде сабақта
аяқталмай қалған көркем шығарманы оқыса, бірде кейбір үстірт түсіндірілегн
мәселеге қайта оралып, оны нақтылай, дәлелдей түседі, енді бірде оқушыларды
алда болатын әдебиет сабағына дайындайды. Бұған қарап сыныптан тыс оқу
сабағын қалыптағы дәстүрлі әдебиет сабағы деуге болмайды. Себебі, сынып
сағатына қарағанда, мұнда оқушылардың дербес жұмысына, өзіндік ізденуіне,
пікір еркіндігіне мол мүмкіндік беріледі. Сондай – ақ баланы жеке адам
ретінде қалыптастыруға қажетті тәрбие жұмыстарын іске асыруда сыныптан тыс
оқудың маңызы зор.
1.2 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстары арқылы оқушыларды
шығармашылыққа баулу
Ол оқыту процесінде оқушыларды бірігіп белгілі бір мәселені шешуге
белгілі бір әрекетке өз жауапкершілігін сезініп, белсенді болуға және осы
кезде өз қиялын, ой-өрісін, шығармашылығын көрсетуге мүмкіндік береді.
Сонымен бірге бұл әдіс оқушыларды жұп болып, бірігіп жұмыс жасауға, жұмыс
жасай отырып, өзгелерге көмек көрсетуге үйретеді. Сонымен қатар бұл ұғым
тәсіл ретінде төмендегідей талаптарға сай келеді:
- ақпаратты терең игереді, өйткені оны ой елегінен өткізеді;
- студент өзін-өзі еркін және ыңғайлы сезінетін өрісті
қалыптастырады, тілді оқып үйрену ниетін арттырады;
- студенттің жеке тұлғасына тікелей әсер етіп, танымдық,
шығармашылық қабілетін оятады;
- топ студенттерімен жасалатын жұмысты түрлі формада (жұптық,
топтық, ұжымдық) өткізуді қамтамасыз етеді;
- ойлауды белсендіреді;
- ынтымақтастықпен әрекет етуге үйретеді;
- тындау дағдысын қалыптастырып, өзгені тындай алады.
Әрине мүндай тәсілді қолдануда кездесетін қиындықтар да жоқ емес.
Себебі әр студенттің ойлау қабілеті, жылдамдығы, білім деңгейі, ақпаратты
меңгеруі бірдей жағдайда емес. Осыдан келіп студенттердің алдында шынайы
және психологиялық қиындықтар туындайды.
Шынайы қиындық:
- берілген тапсырма дұрыс ұйымдастырылмаған жағдайда;
-жүріп жатқан әңгіме оқушыларға қызық емес болса;
-әңгімені тыңдамағандықтан сөйлей алмаған жағдайда туындайды.
Ал психологиялық қиындық шынайы қиындыққа қарағанда жиірек кездеседі.
оқушылар мұндай жағдайда көбінесе үнсіз калады.
Яғни:
- оқушылар өз ойын білдіру үшін көмекші сөздерді, тілдік құралды таба
алмағандықтан үндемейді;
- оқытушы мен топ алдында сөйлеуге қысылғандықтан үндемейді;
- өз білім дәрежесінің төмен екендігін көрсеткісі келмегендіктен
үндемейді.
Мұндай жағдайда оқушыларды сөйлеу үшін оған қысым көрсетпей, оған
сөйлеу үшін ыңғайлы, қолайлы мүмкіндік туғызылуы керек, студентті өз
әрекеттерін тындай білуге үйрету керек.
Мұғалім алдымен оқушыларды сөйлеуге үйретуде, соның ішінде тілді қарым-
қатынас құралы ретінде меңгеруге ұмтылуын, оқушыларға өз іскерлігі мен
дағдысын қалыптастыру үшін оған сай ниетін оятып әрі оқу атмосферасын
орната білуі керек. Ал мұндай атмосфераның орнауына Н.В.Гавриленконың
төмендегі пікірлерімен толықтай келісуімізге тура келеді.
Біріншіден, ағылшын тілін оқытуда итерактивтік тәсілді қолдану кезінде
қойылатын талаптың, жасалатын жұмыстың оқыту процесіне сай болуы керек.
Екіншіден, жұмыс түрлері, онда қолданылатын оқу құралдары, жатты-ғулар
студенттердің білім деңгейіне, жас ерекшеліктеріне сай болуы керек.
Үшіншіден, оқушылар жіберген қателерін мұғалім көмегімен өзі табуға
дағдылануы керек.
Оқушылардың бірі оқьпушының айтқанын жылдам ұғып алады, енді біріне
материалды ұғу үшін қосымша түсіндірмелер мен мысалдар қажет болады. Мұндай
оқушылар нақты нені түсінгенін ұғына алмай сұрақ қоюға жасқанады. Осындай
жағдайда студенттерді топқа не болмаса жұпка біріктіріп, оларға ортақ
тапсырма беріп, ол тапсырманы орындау барысында әрбір студентке жеке рөлдер
мен міндеттер атқаруды талап етсе, онда әр студенттің өз жұмысына жауапты
болып, жалпы жұмыс нәтижесінде қол жеткізуге ұмтылатын жағдаят пайда
болады. Сондықтан да білімі төмен студентер үлгерімі жоғары оқушылардан
өзіне түсініксіз болған жерді сұрап, ал үлгерімі жақсы студент топтың жеңіп
шығуын ойлап, барлық студенттердің, әсіресе білімі төмен студенттердің
нәтижелі жұмыс істеуін кездейді. Осылайша оқушылар бірігіп қиындықтың алдын
алады.
Интерактивті тәсіл, әсіресе сабақты пысықтап, қорытындылауга бірден-бір
көмегін тигізетін тәсілдердің бірі. Сонымен қатар интерактивті әдіс арқылы
оқушылар өз білімін өздері бағалайдыда олар алған білім, білік дағдылары
бойынша бағаланады. Әсіресе өзін - өзі бақылау, жұптық өзара бақылау.
Топтық өзара бақылау кезендері сабақты бекітуге біршама септігін тигізеді.
Бұл бақылауды төмендегі бағалау әдіс белгілері арқылы іске асыруға
болады.
Өздік бағалауы
1. Менің бүгінгі тақырыпқа өз бетімше дайындығым: төмен, орта, жоғары
2. Бүгінгі жаңа тақырыпты игеруім: төмен, орташа, жоғары
3. Бүгінгі сабаққа қатысуым: төмен, орташа, жоғары
Топтың өзара бағалауы (топтар бір-бірін бағалайды)
1. Топ ұжымының татулығы, белсенділігі, өзара әрекет әдебі, топтық
араласу әдебі: төмен, орташа, жоғары
2. Жаңа тақырыпты өмірмен байланыстыра айтуы: төмен, орташа, жоғары
3. Сөйлеу шешендігі, мәдениеті; төмен, орташа, жоғары.
Бұл бақылаулар студенттерді өздеріне және өзгеге сын тұрғысында қарауға
үйретеді. Онда біреуді бағалау үшін өзінде тиісті білім болуы қажеттігі
туады.
Бұл бағыттау мен бағалау оқушылардың бойында мына қасиетгерді
қалыптастырады: еріктілік, еңбексүйгіштік, өз біліміне сенімділігі,
қабілеттілігі, жауапкершілікті сезінуі, адамдык, жолдастық қасиеттер, сөз
қоры, ғылыми ақпараттарды ақтаруы, өзінше түйін жасауы, сөйлеу мәдениеті
т.б.
Жалпы шетел тілі сабағында қолданылып жүрген ролдік ойындар, іскерлік
ойындар, пікір талас, студенттердің баяндамалары мен ақпараттық хабарлары,
дәріс - диалог, тренинг, дөңгелек үстелдер, ұжымдық -танымдық оқу,
иммитация әдістері осы жоғары белсенділікті дамыту әдісінің интерактивті
әдіс белгілері болып табылады. Сабақты ұйымдастырудың топтық-үлестірме
түрлерін қолдану арқылы іс-әрекетті талқылау, қарама-қарсы кайшылықты
мәліметтер беру арқылы пікір таласын тудыру студенттің пәнге деген
ықыласын, ынтасын арттырады. Ең бір жалқау деген студенттің өзі де өз
ойларын ортаға салуға тырысады.
Сабақ барысында қолданылған төмендегі бір-екі мысалға көңіл аударайық.
Белгілі бір өтілген тақырыпты пысықтау мақсатында оқушыларды үш топқа
бөліп, оларға негізгі тақырыпқа байланысты ("Travelling" тақырыбын пайық)
тақырыпшаларды береміз:
1 топқа " Travelling by train"
2 топқа "Travelling by bus"
3 топқа "Travelling by plane"
Әр бір топ өздеріне берілген тақырыпшалар бойынша ассоциограмма
жасайды. Ассоциограмманың көмегімен топ студенттері бірігіп, өздеріне
берілген саяхат түрлері жайлы толық мағлұмат бере отырып оның тиімді және
тиімсіз жақтарын ашып айта білулері керек. Сонымен қатар әр топқа қойылатын
талап тақырыпқа байланысты жаңа сөздер мен сөз тіркестерін көбірек
пайдалану және талқылауға топ студенттерінің түгелдей қатысуын
қадағалау. Соңында оқытушы топтарға бірін - бірі бағалауға мүмкіндік
беріп, өзінің қойған бағасымен корытындылай отырып, әр топтың ортақ бағасын
шығарады.
Осы тәрізді тәсілді грамматикалык жаттығуларды орындату кезінде де
пайдаланған өте тиімді. Мұндай жағдайда топ оқушылары әр бір ұпай үшін
күреседі. Себебі грамматикалық тұрғыдан әрбір дұрыс жасалған сөйлем оларға
ұпай әкеліп отырады. Тапсырманы орындау кезінде студенттер өздерінің бар
білгендерін топ мүшелерімен бөліседі. Бұл кейбір грамматикалык
материалдарды түсінбей жүрген оқушыларға үлкен көмегін тигізеді.
Ал мәтіндермен жұмыс жасау кезінде оқушылардың берілген мәтінді кемінде
екі рет оқығандары дұрыс. Бастапқыда олар мәтінге тек көз жүгіртіп, жалпы
идеяны немесе басты проблеманы түсіне алады, ал одан соң мұқият көңіл бөліп
бастан аяқ оқып шығады. Бұлайша жасау талқылаудың алдында тұжырымды
логикалык тұрғыдан кайта пысықтауға көмектеседі.
Сабақ уақытын мейілінше үнемді пайдалану үшін мәтінді -н оқып келуді
тапсырған дұрыс.
Қорыта айтқанда интерактивті тәсілдің ерекшеліктерін ескере отырып
құрастырылған тапсырмаларды орындау оқушыларға оқытылып отырған тілдің
практикалык тұрғыдан қолдану нәтижесін, жемісін көруге мүмкіндік береді
және осы жағдай олардың шетел тілін окып үйренуге деген қызығушылығын
арттырады.
2. Ағылшын тілін оқытудағы - оқу тапсырмаларын сабақта
ұйымдастыру
2.1 Ағылшын тілі сабағында -оқу жұмыстарын ұйымдастыру
Жеті жұрттың тілін біл, жеті жұрттың қамын же дейтін бабаларымыз
тілдің құдіреттілігін ертеден-ақ айқындап берген. Ел ертеңіне алаңдайтын
болашақ тұтқасын ұстайтын саналы да білімді ұрпағымыздың қалыптасуына
тілдің әсері мол. Өнер атаулының ішіндегі ең құдіреттісі сөз өнері, сөйлеу
өнері екендігін оқушыға сезіндіре отырып, ағылшын тілі сабағында қазақ
тілімен шетел тілін сабақтастыра отырып, оқушының өз тілін қастерлеуге,
өзге тілді білуге, үйренуге деген талпынысын арттырамын. Сонымен ойы терең,
сөзі өткір, өзіндік пікір болжамы қалыптасқан жеке тұлғаны тәрбиелеуде тіл
үйренудің заман қажеттілігінен туындағаны анық. Осы орайда сыныптан тыс
жұмыстардың тіл үйренудегі алатын орны ерекше. Соған байланысты іс-тәжірибе
барысында 7-сынып оқушыларымен сыныптан тыс сабақ өткіздім. Тақырыбы:
Алтын балық.
THE GOLDFISH
ELEONORE FARJEON
There was once a Goldfish who lived in the sea in the days when all fishes
lived there. He was perfectly happy, and had only one care; and that was to
avoid the net that floated about in the water now here, now there. But all
the fish had been warned by King Neptune, their father, to avoid the net,
and in those days they did as they were bid. So the Goldfish enjoyed a
glorious life, swimming for days and days in the blue and green water:
sometimes low down close to the sand and shells and pearls and coral, and
the big rocks where the anemones grew like clusters of gay flowers, and the
seaweed waved in frills and fans of red and green and yellow; and sometimes
he swam high up near the surface of the sea, where the white caps chased
each other, and the great waves rose like mountains of glass and tumbled
over themselves with a crash. When the Goldfish was as near the top as
this, he sometimes saw swimming in the bright blue water far, far above him
a great Gold Fish, as golden as himself, but as round as a jelly-fish. And
at other times, when that distant water was dark blue instead of bright, he
saw a Silver Fish such as he had never met under the sea, and she too was
often round in shape, though at times, when she seemed to swim sideways
through the water, he could see her pointed silver fins. Our Goldfish felt
a certain jealousy of the other Gold' Fish, but with the Silver Fish he
fell in love at sight, and longed to be able to swim up to her. Whenever he
tried to do this, something queer happened that
made him lose his breath; and with a gasp, he sank down into the ocean, so
deep that he could see the Silver Fish no longer. Then, hoping she might
descend to swim in his own water, he swam for miles and miles in search of
her; but he never had the luck to find her.
One night as he was swimming about in very calm water, he saw overhead the
motionless shadow of an enormous fish. One great long fin ran under its
belly in the water, but all the rest of it was raised above the surface.
The Goldfish knew every fish in the sea, but he had never before seen such
a fish as this. It was bigger than the Whale, and as black as the ink of
the Octopus. He swam all round it, touching it with his inquisitive little
nose. At last he asked, "What sort of fish are you!"
The big black shadow laughed. "I am not a fish at all, I am a ship."
"What are you doing here if you are not a fish?" "Just at present I am
doing nothing, for I am becalmed. But when the wind blows I shall go on
sailing round the world."
"What is the world?"
"All that you see and more."
"Am I in the world, then?" asked the Goldfish.
"Certainly you are."
The Goldfish gave a little jump of delight. "Good news! good news!" he
cried.
A passing Porpoise paused to ask, "What are you shouting for?"
"Because I am in the world!" "Who says so?" "The Ship-Fish!" said the
Goldfish. "Pooh!" said the Porpoise, "let him prove it!" and passed on.
The Goldfish stopped jumping, because his joy
had been damped by doubt. "How can the world be more than I can see?" he
asked the Ship. "If I am really in the world I ought to be able to see it
all — or how can I be sure?"
"You must take my word for it," said the Ship. "A tiny fellow like you can
never hope to see more than a scrap of the world. The world has a rim you
can never see over; the world has foreign lands full of wonders that you
can never look upon; the world is as round as an orange, but you will never
see how round the world is."
Then the Ship went on to tell of the parts of the world that lay beyond the
rim of things, of men and women and children, of flowers and trees, of
birds with eyes in their tails, blue, gold, and green, of white and black
elephants and temples hung with tinkling bells. The Goldfish wept with
longing
because he could never see over the rim of things, because he could not see
how round the world was, because he could not behold all at once all the
wonders that were in the world.
How the Ship laughed at him! " My little friend," said he, "if you were the
Moon yonder, why, if you were the Sun himself, you could only see one half
of these things at a time."
"Who is the Moon yonder?" asked the Goldfish.
"Who else but that silver slip of light up in the sky?"
"Is that the sky?" said the Goldfish. "I thought it was another sea. And is
that the Moon? I thought she was a Silver Fish. But who then is the Sun?"
"The Sun is the round gold ball that rolls through the sky by day," said
the Ship. "They say he is her lover, and gives her his light."
"But I will give her the world!" cried the Goldfish. And he leaped with all
his tiny might into the air, but he could not reach the Moon, and fell
gasping into the sea. There he let himself sink like a little gold stone to
the bottom of the ocean, where he, lay for a weak weeping his heart out.
For the things the Ship had told him were more than he could understand;
but they swelled him with great longings — longings to possess the Silver
Moon, to be a mightier fish than the Sun, and to see the whole of the world
from top to bottom and from side to side, with all the wonders within and
beyond it.
Now it happened that King Neptune, who ruled the land under the waves, was
strolling through a grove of white and scarlet coral, when he heard a
chuckle that was something between a panting and a puffing; and peering
through the branches of the coral-trees he beheld a plum Porpoise bursting
its sleek sides with laughter. Not far off lay the Goldfish, swimming in
tears.
King Neptune, like a good father, preferred to _share in all the joys and
sorrows of his children, so he stopped to ask the Porpoise, What tickles
you so?"
"Ho! ho! ho!" puffed the Porpoise. "I am tickled by the grief of the
Goldfish there."
"Has the Goldfish a grief?" asked King Neptune.
"He has indeed! For seven days and nights he has wept because, ho! ho!
because he cannot marry the Moon, surpass the Sun, and possess the world!"
"And you," said King Neptune, "have you never wept for these things?"
"Not I!" puffed the Porpoise. "What! weep for the Sun and the Moon that are
nothing but two blobs in the distance? Weep for the world that no one can
behold? No, Father! When my dinner is in the distance, I'll weep for that;
and when I see death coming, I'll weep for that; but for the rest, I say
pooh!".
"Well, it takes all sorts of fish to make a sea," said King Neptune, and
stooping down he picked up the Goldfish and admonisned it with his finger.
"Come, child," said he, "tears may be the beginning, but they should not be
the end of things. Tears will get you nowhere. Do you really wish to marry
the Moon, surpass the Sun, and possess the world?"
"I do, Father, I do!" quivered the Goldfish. "Then since there is no help
for it, you must get caught in the net — do you see it floating yonder in
the water? Are you afraid of it?"
"Not if it will bring me all I long for," said the Goldfish bravely.
"Risk all, and you will get your desires," promised King Neptune. He let
the Goldfish dart through his fingers, and saw him swim boldly to the net
which was waiting to catch what it could. As the meshes closed upon him,
King Neptune stretched out his hand, and slipped a second fish inside it;
and then, stroking his green beard, he continued his stroll among his big
and little children.
And what happened to the Goldfish? He was drawn up into the Fisherman's
boat that lay in wait above the net; and in the same cast a
Silver Fish was taken, a lovely creature with around body and silky fins
like films of moonlit cloud.
"There's a pretty pair!" thought the Fisherman, and he carried them home to
please his little daughter. And to make her pleasure more complete he first
bought a globe of glass, and sprinkled sand and shells and tiny pebbles at
the bottom, and set ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Ағылшын тілін оқытудағы оқу жұмысының ерекшеліктері мен түрлері
1.1 Ағылшын тілін оқытудағы оқу жұмысының мәні,
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстары арқылы оқушыларды шығармашылыққа
баулу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..8
2. Ағылшын тілін оқытудағы оқу тапсырмаларын сабақта ұйымдастыру
2.1 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстарын ұйымдастыру ... ... ... ..11
2.2 Ағылшын тілі сабағындағы оқуға қажетті жаңылтпаштар мен тақпақтар
өткізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...18
2.3 Оқудағы мақал – мәтелдердің
маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .19
3. Іс-тәжірибе барысында ағылшын тілі сабақтарында қолданған оқыту
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 29
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың тақырыбы – Ағылшын тілі сабақ жүргізудің үлгісі
болғандықтан ағылшын тілін оқыту технологиясының бірнеше түрлерін
қарастырдым:
- Сыныптан тыс оқыту, яғни - оқу жұмыстарын жүргізу мұғалімнің
ұйымдастыру шеберлігімен іске асады. Сонымен қатар сыныптан тыс оқыту
әртүлі жұмыстар арқылы жүзеге асады. Сол жұмыстар арқылы оқушылардың бос
уақыттарын тиімді пайдалануға, өз қабілетін танып білуге, қосымша жұмыс
жасауға үйретіп, дүниетанымын кеңейтеді.
- Үйірме жұмыстары - сыныптан тыс жұмыстардың күре тамыры.
Оқушылардың ағылшын тілі пәніне қызығуы мен қатар белсенділігін көтеру үшін
мектептерде ағылшын тілі үйірмелері жұмыс істейді. Бұл үйірмелерді көбіне
ағылшын тілі пәнінің мұғалімдері, ұстаздар, сынып жетекшілері жүргізеді.
Үйірме жұмыстарының арнаулы органы – қолжазба журналы, газеті болады. Жұмыс
жоспары жасалады.
- Ағылшын тілін әрі қарай дамыта оқыту үшін - интернетпен жұмыс жасау.
Ағылшын сабақтарында оқушылардың алған білімі мен дағдыларын - оқу
жұмыстарымен оқумен ұштастыра дамытқан кезде ғана олардың өз бетімен оқу
машығы жетіле түспек. Осыдан келіп оқушылардың ағылшын тіліне деген
білімдерін арттырудың тиімді жолы - Ағылшын сабақтары мен сыныптан тыс
оқу сабақтарын байланыстыра білу мәселесі туады.
Бұл көркем шығарманың идеялық – көркемдік құндылығы, көтерген
проблемасының тереңдігі; ауқымы, оқушының қабылдаушылық, қызығушылық
қабілеті тұрғысынан сарапқа салынған, мақсаты мен бағыт-бағдары айқындалған
сыныптан тыс оқу сабақты басқа да жұмыстармен тығыз ұштастыра жүргізуді
міндеттейді.
Ағылшын тілі сабағындағы информатика пәнінің орта білім беру
жүйесіндегі ролі ақпараттық білімнің, ақпараттық орта мен адамның өзара
қарым-қатынасын үйлесімді етудегі және жаңа ақпараттық қоғамда кәсіпкерлік
қызметтің басты құрамды бөлігі болып табылатын ақпараттық бейнесін
қалыптастырудағы алатын орнымен қамтамасыз етіледі.
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web-дизайн, жүйелік программалушы,
администратор және тағы басқа мамандардың қажет екендігін түрлі жарнамалық
газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да көруге болады. Аталған
мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай программалық құралдарды үйрету
арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі
болып отыр.
Ағылшын тілі сабағында компьютерлік сауатылықты меңгеріп шығады, бірақ
келешекте олар программист, инженер, жүйе администраторы болуы міндетті
емес. Дегенмен кез-келген шығармашылық мамандық сізден қазіргі заманға
сәйкес компьютерлік технологияларды меңгеруге талап етеді. Шығармашылық
жұмыстын қортындысы әр қашан жаңа білім, жаңа ақпарат, ал осы ақпаратты
таратудың ең жеңіл әдісі – Интернетте жариялау.
Зерттеу жұмысының мақсаты: Оқушының шет тілі сабағын оқытуда - оқу
жұмыстарының мәні мен түрлерін зерттеу мақсатында мәліметтер жинақтай
отырып, тақырыпты зерттеу және оның тиімділігін анықтау.
Зерттеу жұмысының міндеттері:
1. Оқушының шет тілі сабағын оқытуда - оқу жұмыстарын жүргізуде
қолданылатын пікірталастың мақсатын зерттеу;
2. Оқушының ағылшын тілі сабағын оқытуда - оқу жұмыстарын ұйымдастыру,
яғни сабақтан тыс жұмыстар, курстар, жеке ақыту тәсілдерін қарастыра
отырып, тақырыпты зерттеу.
1. Ағылшын тілін оқытудағы - оқу жұмысының ерекшеліктері мен түрлері
1.1 Ағылшын тілін оқытудағы -оқу жұмысының мәні, түрлері
Оқыту - білім берудің негізгі жолы болып табылады. Оқыту оқытушы
мен оқушының біріккен іс-әрекеттері, сондықтан да ол екі жақты бір текті
процесс. Оқытушы оқушыларға білім беріп іскерлікке, дағдыға үйретеді, ал
оқушы таным міндеттерін түсініп, дағдыны игереді. Оқыту барысында
оқушыларға теориялық білім мен тәрбие беру бір-бірімен ұштастырыла
жүргізіледі. Тәрбие негізін қалайтын, оқушылардың білімін кеңейтіп, өз
қабілетін танып білуге үлес қосатын оқытудың түрі – сыныптан тыс оқыту,
яғни - оқу жұмыстарын жүргізу.
Сыныптан тыс оқыту, яғни - оқу жұмыстарын жүргізу мұғалімнің
ұйымдастыру шеберлігімен іске асады. Сонымен қатар сыныптан тыс оқыту
әртүлі жұмыстар арқылы жүзеге асады. Сол жұмыстар арқылы оқушылардың бос
уақыттарын тиімді пайдалануға, өз қабілетін танып білуге, қосымша жұмыс
жасауға үйретіп, дүниетанымын кеңейтеді.
Үйірме жұмыстары - сыныптан тыс жұмыстардың күре тамыры. Оқушылардың
ағылшын тілі пәніне қызығуы мен қатар белсенділігін көтеру үшін мектептерде
ағылшын тілі үйірмелері жұмыс істейді. Бұл үйірмелерді көбіне ағылшын тілі
пәнінің мұғалімдері, ұстаздар, сынып жетекшілері жүргізеді. Үйірме
жұмыстарының арнаулы органы – қолжазба журналы, газеті болады. Жұмыс
жоспары жасалады.
Ағылшын тілі үйірмелердің бір түріне Кітап достары немесе Кітап –
білім бұлағы деген үйірмені жатқызуға болады. Әсіресе, V – VIII
сыныптарда мұны мектеп кітапханасымен бірігіп жүргізудің маңызы ерекше.
Үйірме мүшелері кітапханада арнайы көрме ұйымдастырып өткізеді. Мысалы,
Құрметтейік те көтерейік ананы! (8- наурыз қарсаңында), Менің
Қазақстаным (Республика күніне). Олар жаңа кітапты үнемі насихаттап,
балаларға таратып, төменгі сынып балдырғандарына әңгімелеп береді. Жұмыс
нәтижелі болу үшін, жоспарлы, жүйелі жүргізілуі керек. Кітапты күтіп ұстау,
ұқыпты болу, оны қалай оқудың мәдениеті туралы да тартымды әңгімелер осы
үйірме міндетінде. Олар осы мәселеде неше түрлі бәйге өткізеді. Мысалы,
Ұқыпты бала, Кітап жанашыры, Білгір (кітап көп оқитын), Шапшаң
немесе Алғыр (кітапты тез әрі қатесіз оқитындар үшін) т.б. тақырыптарда.
Жеіңмпаздарға қоғамдық ұйымдар, үйірме, мектеп әкімшілігі алғыс айтып,
оларды мектеп газетінде мадақтап отырғаны дұрыс. Үйірме мүшелері оқушыларды
кітапханадан кезекті кітапты қалай алуға болады, каталогпен жұмыс түрлерін
қалай жүргізу керек, соған үйретеді, дағдыландырады.
Үйірмелердің тағы бір түрі – ағылшын тілінде мәнерлеп оқу, драма
үйірмелері. Үйірмені осы өнерден хабары бар, сауатты маманның жүргізгені
дұрыс. Оқушылар драматургия жанры, оның ерекшелігі туралы хабар алады,
театр өнері, оның өзіндік сипаттарымен, ұлы артистер өмірі, өнерімен
танысады. Драма үйірмесіне мектеп оқушылары ішінен өнерге бейімі бар
балалар өз еркімен тартылады. Үйірмеде кемінде он бес мүше болады. Оқу жылы
басында үйірме жетекшісі мектептің оқу – тәрбие жоспарын негізге ала
отырып, жұмыс жоспарын құрады. Үйірменің мақсаты – жекелеген оқушының сан
қырлы көркем дамуын, оның рухани қажеттілігінің арта түсуін қамтамасыз
ету. Сол арқылы өнерге құлшынысын тәрбиелеу. Үйірме жұмысын жоспарлау
көбіне жетекшінің жеке басының біліміне, өнеріне, режиссерлік қабілетіне
байланысты. әрбір жетекші ең алдымен оқушының жас ерекшелігін ескеріп, оның
табиғи дарынын байқап, жас өнерпаздың қызығушылығын баулып, шығармашылық
еңбекке йретеді. Үйірме сабақтарында мектеп бағдарламасына байланысты шағын
пьесалардан үзінді, әдеби монтаж қойылымдары даярланады. Үйірменің жұмысы
әр оқушының көркем білімін дамытуға әсерін тигізеді. Ал көркем білім
ізгілік пен адамгершілікке негізделіп, оқушының нысанасы биік идеясын
тәрбиелейді. Ендеше драма жанры бойынша әр сабақта оқушының алған білімі,
драма үйірмесінде практикалық істермен ұласып, көркем білім негізін
қалыптастырады. Мектептегі ағылшын тілі үйірмесі - ағылшын тіліне жақын,
талантты жастарды тәрбиелейді. Ағылшын тілі үйірмесі де жыл басынан
жоспарланып дайындалады. Ағылшын тілі үйірмесін ұйымдастырғанда
ұйымдастырушы жетекшілері алдына әртүрлі мақсат қоюы мүмкін. Ағылшын тілі
оқушылардың үлгерімін арттыру, пәнді игеруге қызықтыру, білімдерін кеңейту,
ағылшын тілін тереңдете оқытуға үлес қосады. Сонымен қатар ұлттық негіздегі
тәрбиеге халықтың педагогикаға сүйене отырып мынадай жоспар құруға болады.
Ағылшын тілі үйірмесінің жұмыс жоспары.
рс Жүргізілетін жұмыстардың уақыты Кім жүргізеді?
тақырыбы
1 І тоқсан
Кіріспе
қыркүйек
Ағылшын тілі
пәнінің мұғалімі
2 Жұмыс түрлерімен таныстыру
1 ағылшын тілі пәні мұғалімдері
Қазан
2 Кітаптар көрмесі
1 ІІ тоқсан
Ағылшынша тақпақ жаттау
Қараша
2 Ағылшын әдеби шығармалардағы
кейіпкерлер
1 Ағылшын – қазақ тілінде мақал
– мәтелдер үйрену Желтоқсан
2 Қолөнер
1 ІІІ тоқсан
Қаңтар
2 Мақал-мәтелдердің тәрбиелік
маңызы
1
Ақпан
ағылшын тілі
2 Ұлттық киім үлгілерін
ағылшынша оқу
1 ІV тоқсан
Ұлттық аспап музыканың
түрлерін ағылшынша үйрену Наурыз
2 Әндер айту
1 Мәнерлеп оқу
Сәуір
2 Қорытынды
Сыныптан тыс оқу сабақтары бағдарламалық талаптар бойынша
жүргізіледі. Оған бағдарламада қосымша оқуға және сыныптан тыс оқуға
ұсынылған шығармалар негізге алынады.
Сыныптан тыс оқуға бөлінген сағат көп емес. Бөлінген уақытты ұтымды
пайдалана отырып, оқушылардың әдебиет сабақтарында алған білімдерін
сыныптан тыс оқу сабақтарында кеңейту мен тереңдетудің тиімді жолдарын
іздестірген жөн.
Сыныптан тыс оқу сабағы - Ағылшын сабағының жалғасы. Ол арқылы
мұғалім оқушылардың өздігінен кітап оқуына бағыт береді, оқыған
шығармаларды есепке алады, қадағалайды, тексереді, оқушылардың қабілетін
арттырады. Сыныптан тыс оқуға арналған сабақтарда оқушылар бірде сабақта
аяқталмай қалған көркем шығарманы оқыса, бірде кейбір үстірт түсіндірілегн
мәселеге қайта оралып, оны нақтылай, дәлелдей түседі, енді бірде оқушыларды
алда болатын әдебиет сабағына дайындайды. Бұған қарап сыныптан тыс оқу
сабағын қалыптағы дәстүрлі әдебиет сабағы деуге болмайды. Себебі, сынып
сағатына қарағанда, мұнда оқушылардың дербес жұмысына, өзіндік ізденуіне,
пікір еркіндігіне мол мүмкіндік беріледі. Сондай – ақ баланы жеке адам
ретінде қалыптастыруға қажетті тәрбие жұмыстарын іске асыруда сыныптан тыс
оқудың маңызы зор.
1.2 Ағылшын тілі сабағында оқу жұмыстары арқылы оқушыларды
шығармашылыққа баулу
Ол оқыту процесінде оқушыларды бірігіп белгілі бір мәселені шешуге
белгілі бір әрекетке өз жауапкершілігін сезініп, белсенді болуға және осы
кезде өз қиялын, ой-өрісін, шығармашылығын көрсетуге мүмкіндік береді.
Сонымен бірге бұл әдіс оқушыларды жұп болып, бірігіп жұмыс жасауға, жұмыс
жасай отырып, өзгелерге көмек көрсетуге үйретеді. Сонымен қатар бұл ұғым
тәсіл ретінде төмендегідей талаптарға сай келеді:
- ақпаратты терең игереді, өйткені оны ой елегінен өткізеді;
- студент өзін-өзі еркін және ыңғайлы сезінетін өрісті
қалыптастырады, тілді оқып үйрену ниетін арттырады;
- студенттің жеке тұлғасына тікелей әсер етіп, танымдық,
шығармашылық қабілетін оятады;
- топ студенттерімен жасалатын жұмысты түрлі формада (жұптық,
топтық, ұжымдық) өткізуді қамтамасыз етеді;
- ойлауды белсендіреді;
- ынтымақтастықпен әрекет етуге үйретеді;
- тындау дағдысын қалыптастырып, өзгені тындай алады.
Әрине мүндай тәсілді қолдануда кездесетін қиындықтар да жоқ емес.
Себебі әр студенттің ойлау қабілеті, жылдамдығы, білім деңгейі, ақпаратты
меңгеруі бірдей жағдайда емес. Осыдан келіп студенттердің алдында шынайы
және психологиялық қиындықтар туындайды.
Шынайы қиындық:
- берілген тапсырма дұрыс ұйымдастырылмаған жағдайда;
-жүріп жатқан әңгіме оқушыларға қызық емес болса;
-әңгімені тыңдамағандықтан сөйлей алмаған жағдайда туындайды.
Ал психологиялық қиындық шынайы қиындыққа қарағанда жиірек кездеседі.
оқушылар мұндай жағдайда көбінесе үнсіз калады.
Яғни:
- оқушылар өз ойын білдіру үшін көмекші сөздерді, тілдік құралды таба
алмағандықтан үндемейді;
- оқытушы мен топ алдында сөйлеуге қысылғандықтан үндемейді;
- өз білім дәрежесінің төмен екендігін көрсеткісі келмегендіктен
үндемейді.
Мұндай жағдайда оқушыларды сөйлеу үшін оған қысым көрсетпей, оған
сөйлеу үшін ыңғайлы, қолайлы мүмкіндік туғызылуы керек, студентті өз
әрекеттерін тындай білуге үйрету керек.
Мұғалім алдымен оқушыларды сөйлеуге үйретуде, соның ішінде тілді қарым-
қатынас құралы ретінде меңгеруге ұмтылуын, оқушыларға өз іскерлігі мен
дағдысын қалыптастыру үшін оған сай ниетін оятып әрі оқу атмосферасын
орната білуі керек. Ал мұндай атмосфераның орнауына Н.В.Гавриленконың
төмендегі пікірлерімен толықтай келісуімізге тура келеді.
Біріншіден, ағылшын тілін оқытуда итерактивтік тәсілді қолдану кезінде
қойылатын талаптың, жасалатын жұмыстың оқыту процесіне сай болуы керек.
Екіншіден, жұмыс түрлері, онда қолданылатын оқу құралдары, жатты-ғулар
студенттердің білім деңгейіне, жас ерекшеліктеріне сай болуы керек.
Үшіншіден, оқушылар жіберген қателерін мұғалім көмегімен өзі табуға
дағдылануы керек.
Оқушылардың бірі оқьпушының айтқанын жылдам ұғып алады, енді біріне
материалды ұғу үшін қосымша түсіндірмелер мен мысалдар қажет болады. Мұндай
оқушылар нақты нені түсінгенін ұғына алмай сұрақ қоюға жасқанады. Осындай
жағдайда студенттерді топқа не болмаса жұпка біріктіріп, оларға ортақ
тапсырма беріп, ол тапсырманы орындау барысында әрбір студентке жеке рөлдер
мен міндеттер атқаруды талап етсе, онда әр студенттің өз жұмысына жауапты
болып, жалпы жұмыс нәтижесінде қол жеткізуге ұмтылатын жағдаят пайда
болады. Сондықтан да білімі төмен студентер үлгерімі жоғары оқушылардан
өзіне түсініксіз болған жерді сұрап, ал үлгерімі жақсы студент топтың жеңіп
шығуын ойлап, барлық студенттердің, әсіресе білімі төмен студенттердің
нәтижелі жұмыс істеуін кездейді. Осылайша оқушылар бірігіп қиындықтың алдын
алады.
Интерактивті тәсіл, әсіресе сабақты пысықтап, қорытындылауга бірден-бір
көмегін тигізетін тәсілдердің бірі. Сонымен қатар интерактивті әдіс арқылы
оқушылар өз білімін өздері бағалайдыда олар алған білім, білік дағдылары
бойынша бағаланады. Әсіресе өзін - өзі бақылау, жұптық өзара бақылау.
Топтық өзара бақылау кезендері сабақты бекітуге біршама септігін тигізеді.
Бұл бақылауды төмендегі бағалау әдіс белгілері арқылы іске асыруға
болады.
Өздік бағалауы
1. Менің бүгінгі тақырыпқа өз бетімше дайындығым: төмен, орта, жоғары
2. Бүгінгі жаңа тақырыпты игеруім: төмен, орташа, жоғары
3. Бүгінгі сабаққа қатысуым: төмен, орташа, жоғары
Топтың өзара бағалауы (топтар бір-бірін бағалайды)
1. Топ ұжымының татулығы, белсенділігі, өзара әрекет әдебі, топтық
араласу әдебі: төмен, орташа, жоғары
2. Жаңа тақырыпты өмірмен байланыстыра айтуы: төмен, орташа, жоғары
3. Сөйлеу шешендігі, мәдениеті; төмен, орташа, жоғары.
Бұл бақылаулар студенттерді өздеріне және өзгеге сын тұрғысында қарауға
үйретеді. Онда біреуді бағалау үшін өзінде тиісті білім болуы қажеттігі
туады.
Бұл бағыттау мен бағалау оқушылардың бойында мына қасиетгерді
қалыптастырады: еріктілік, еңбексүйгіштік, өз біліміне сенімділігі,
қабілеттілігі, жауапкершілікті сезінуі, адамдык, жолдастық қасиеттер, сөз
қоры, ғылыми ақпараттарды ақтаруы, өзінше түйін жасауы, сөйлеу мәдениеті
т.б.
Жалпы шетел тілі сабағында қолданылып жүрген ролдік ойындар, іскерлік
ойындар, пікір талас, студенттердің баяндамалары мен ақпараттық хабарлары,
дәріс - диалог, тренинг, дөңгелек үстелдер, ұжымдық -танымдық оқу,
иммитация әдістері осы жоғары белсенділікті дамыту әдісінің интерактивті
әдіс белгілері болып табылады. Сабақты ұйымдастырудың топтық-үлестірме
түрлерін қолдану арқылы іс-әрекетті талқылау, қарама-қарсы кайшылықты
мәліметтер беру арқылы пікір таласын тудыру студенттің пәнге деген
ықыласын, ынтасын арттырады. Ең бір жалқау деген студенттің өзі де өз
ойларын ортаға салуға тырысады.
Сабақ барысында қолданылған төмендегі бір-екі мысалға көңіл аударайық.
Белгілі бір өтілген тақырыпты пысықтау мақсатында оқушыларды үш топқа
бөліп, оларға негізгі тақырыпқа байланысты ("Travelling" тақырыбын пайық)
тақырыпшаларды береміз:
1 топқа " Travelling by train"
2 топқа "Travelling by bus"
3 топқа "Travelling by plane"
Әр бір топ өздеріне берілген тақырыпшалар бойынша ассоциограмма
жасайды. Ассоциограмманың көмегімен топ студенттері бірігіп, өздеріне
берілген саяхат түрлері жайлы толық мағлұмат бере отырып оның тиімді және
тиімсіз жақтарын ашып айта білулері керек. Сонымен қатар әр топқа қойылатын
талап тақырыпқа байланысты жаңа сөздер мен сөз тіркестерін көбірек
пайдалану және талқылауға топ студенттерінің түгелдей қатысуын
қадағалау. Соңында оқытушы топтарға бірін - бірі бағалауға мүмкіндік
беріп, өзінің қойған бағасымен корытындылай отырып, әр топтың ортақ бағасын
шығарады.
Осы тәрізді тәсілді грамматикалык жаттығуларды орындату кезінде де
пайдаланған өте тиімді. Мұндай жағдайда топ оқушылары әр бір ұпай үшін
күреседі. Себебі грамматикалық тұрғыдан әрбір дұрыс жасалған сөйлем оларға
ұпай әкеліп отырады. Тапсырманы орындау кезінде студенттер өздерінің бар
білгендерін топ мүшелерімен бөліседі. Бұл кейбір грамматикалык
материалдарды түсінбей жүрген оқушыларға үлкен көмегін тигізеді.
Ал мәтіндермен жұмыс жасау кезінде оқушылардың берілген мәтінді кемінде
екі рет оқығандары дұрыс. Бастапқыда олар мәтінге тек көз жүгіртіп, жалпы
идеяны немесе басты проблеманы түсіне алады, ал одан соң мұқият көңіл бөліп
бастан аяқ оқып шығады. Бұлайша жасау талқылаудың алдында тұжырымды
логикалык тұрғыдан кайта пысықтауға көмектеседі.
Сабақ уақытын мейілінше үнемді пайдалану үшін мәтінді -н оқып келуді
тапсырған дұрыс.
Қорыта айтқанда интерактивті тәсілдің ерекшеліктерін ескере отырып
құрастырылған тапсырмаларды орындау оқушыларға оқытылып отырған тілдің
практикалык тұрғыдан қолдану нәтижесін, жемісін көруге мүмкіндік береді
және осы жағдай олардың шетел тілін окып үйренуге деген қызығушылығын
арттырады.
2. Ағылшын тілін оқытудағы - оқу тапсырмаларын сабақта
ұйымдастыру
2.1 Ағылшын тілі сабағында -оқу жұмыстарын ұйымдастыру
Жеті жұрттың тілін біл, жеті жұрттың қамын же дейтін бабаларымыз
тілдің құдіреттілігін ертеден-ақ айқындап берген. Ел ертеңіне алаңдайтын
болашақ тұтқасын ұстайтын саналы да білімді ұрпағымыздың қалыптасуына
тілдің әсері мол. Өнер атаулының ішіндегі ең құдіреттісі сөз өнері, сөйлеу
өнері екендігін оқушыға сезіндіре отырып, ағылшын тілі сабағында қазақ
тілімен шетел тілін сабақтастыра отырып, оқушының өз тілін қастерлеуге,
өзге тілді білуге, үйренуге деген талпынысын арттырамын. Сонымен ойы терең,
сөзі өткір, өзіндік пікір болжамы қалыптасқан жеке тұлғаны тәрбиелеуде тіл
үйренудің заман қажеттілігінен туындағаны анық. Осы орайда сыныптан тыс
жұмыстардың тіл үйренудегі алатын орны ерекше. Соған байланысты іс-тәжірибе
барысында 7-сынып оқушыларымен сыныптан тыс сабақ өткіздім. Тақырыбы:
Алтын балық.
THE GOLDFISH
ELEONORE FARJEON
There was once a Goldfish who lived in the sea in the days when all fishes
lived there. He was perfectly happy, and had only one care; and that was to
avoid the net that floated about in the water now here, now there. But all
the fish had been warned by King Neptune, their father, to avoid the net,
and in those days they did as they were bid. So the Goldfish enjoyed a
glorious life, swimming for days and days in the blue and green water:
sometimes low down close to the sand and shells and pearls and coral, and
the big rocks where the anemones grew like clusters of gay flowers, and the
seaweed waved in frills and fans of red and green and yellow; and sometimes
he swam high up near the surface of the sea, where the white caps chased
each other, and the great waves rose like mountains of glass and tumbled
over themselves with a crash. When the Goldfish was as near the top as
this, he sometimes saw swimming in the bright blue water far, far above him
a great Gold Fish, as golden as himself, but as round as a jelly-fish. And
at other times, when that distant water was dark blue instead of bright, he
saw a Silver Fish such as he had never met under the sea, and she too was
often round in shape, though at times, when she seemed to swim sideways
through the water, he could see her pointed silver fins. Our Goldfish felt
a certain jealousy of the other Gold' Fish, but with the Silver Fish he
fell in love at sight, and longed to be able to swim up to her. Whenever he
tried to do this, something queer happened that
made him lose his breath; and with a gasp, he sank down into the ocean, so
deep that he could see the Silver Fish no longer. Then, hoping she might
descend to swim in his own water, he swam for miles and miles in search of
her; but he never had the luck to find her.
One night as he was swimming about in very calm water, he saw overhead the
motionless shadow of an enormous fish. One great long fin ran under its
belly in the water, but all the rest of it was raised above the surface.
The Goldfish knew every fish in the sea, but he had never before seen such
a fish as this. It was bigger than the Whale, and as black as the ink of
the Octopus. He swam all round it, touching it with his inquisitive little
nose. At last he asked, "What sort of fish are you!"
The big black shadow laughed. "I am not a fish at all, I am a ship."
"What are you doing here if you are not a fish?" "Just at present I am
doing nothing, for I am becalmed. But when the wind blows I shall go on
sailing round the world."
"What is the world?"
"All that you see and more."
"Am I in the world, then?" asked the Goldfish.
"Certainly you are."
The Goldfish gave a little jump of delight. "Good news! good news!" he
cried.
A passing Porpoise paused to ask, "What are you shouting for?"
"Because I am in the world!" "Who says so?" "The Ship-Fish!" said the
Goldfish. "Pooh!" said the Porpoise, "let him prove it!" and passed on.
The Goldfish stopped jumping, because his joy
had been damped by doubt. "How can the world be more than I can see?" he
asked the Ship. "If I am really in the world I ought to be able to see it
all — or how can I be sure?"
"You must take my word for it," said the Ship. "A tiny fellow like you can
never hope to see more than a scrap of the world. The world has a rim you
can never see over; the world has foreign lands full of wonders that you
can never look upon; the world is as round as an orange, but you will never
see how round the world is."
Then the Ship went on to tell of the parts of the world that lay beyond the
rim of things, of men and women and children, of flowers and trees, of
birds with eyes in their tails, blue, gold, and green, of white and black
elephants and temples hung with tinkling bells. The Goldfish wept with
longing
because he could never see over the rim of things, because he could not see
how round the world was, because he could not behold all at once all the
wonders that were in the world.
How the Ship laughed at him! " My little friend," said he, "if you were the
Moon yonder, why, if you were the Sun himself, you could only see one half
of these things at a time."
"Who is the Moon yonder?" asked the Goldfish.
"Who else but that silver slip of light up in the sky?"
"Is that the sky?" said the Goldfish. "I thought it was another sea. And is
that the Moon? I thought she was a Silver Fish. But who then is the Sun?"
"The Sun is the round gold ball that rolls through the sky by day," said
the Ship. "They say he is her lover, and gives her his light."
"But I will give her the world!" cried the Goldfish. And he leaped with all
his tiny might into the air, but he could not reach the Moon, and fell
gasping into the sea. There he let himself sink like a little gold stone to
the bottom of the ocean, where he, lay for a weak weeping his heart out.
For the things the Ship had told him were more than he could understand;
but they swelled him with great longings — longings to possess the Silver
Moon, to be a mightier fish than the Sun, and to see the whole of the world
from top to bottom and from side to side, with all the wonders within and
beyond it.
Now it happened that King Neptune, who ruled the land under the waves, was
strolling through a grove of white and scarlet coral, when he heard a
chuckle that was something between a panting and a puffing; and peering
through the branches of the coral-trees he beheld a plum Porpoise bursting
its sleek sides with laughter. Not far off lay the Goldfish, swimming in
tears.
King Neptune, like a good father, preferred to _share in all the joys and
sorrows of his children, so he stopped to ask the Porpoise, What tickles
you so?"
"Ho! ho! ho!" puffed the Porpoise. "I am tickled by the grief of the
Goldfish there."
"Has the Goldfish a grief?" asked King Neptune.
"He has indeed! For seven days and nights he has wept because, ho! ho!
because he cannot marry the Moon, surpass the Sun, and possess the world!"
"And you," said King Neptune, "have you never wept for these things?"
"Not I!" puffed the Porpoise. "What! weep for the Sun and the Moon that are
nothing but two blobs in the distance? Weep for the world that no one can
behold? No, Father! When my dinner is in the distance, I'll weep for that;
and when I see death coming, I'll weep for that; but for the rest, I say
pooh!".
"Well, it takes all sorts of fish to make a sea," said King Neptune, and
stooping down he picked up the Goldfish and admonisned it with his finger.
"Come, child," said he, "tears may be the beginning, but they should not be
the end of things. Tears will get you nowhere. Do you really wish to marry
the Moon, surpass the Sun, and possess the world?"
"I do, Father, I do!" quivered the Goldfish. "Then since there is no help
for it, you must get caught in the net — do you see it floating yonder in
the water? Are you afraid of it?"
"Not if it will bring me all I long for," said the Goldfish bravely.
"Risk all, and you will get your desires," promised King Neptune. He let
the Goldfish dart through his fingers, and saw him swim boldly to the net
which was waiting to catch what it could. As the meshes closed upon him,
King Neptune stretched out his hand, and slipped a second fish inside it;
and then, stroking his green beard, he continued his stroll among his big
and little children.
And what happened to the Goldfish? He was drawn up into the Fisherman's
boat that lay in wait above the net; and in the same cast a
Silver Fish was taken, a lovely creature with around body and silky fins
like films of moonlit cloud.
"There's a pretty pair!" thought the Fisherman, and he carried them home to
please his little daughter. And to make her pleasure more complete he first
bought a globe of glass, and sprinkled sand and shells and tiny pebbles at
the bottom, and set ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz