Ежелгі Шығыс және Антикалық кезеңдегі психология

Кіріспе 3
1. Ежелгі Шығыс және Антикалық кезеңдегі психология. 4
2. Психологиялық бағыттар. 7
Қорытынды 8
Пайдаланылған әдебиеттер 9

Жан туралы түсініктер философияның негізінде пайда болды, олар Ертедегі Индия, Қытай, Греция, Римде қалыптаса бастады. Психологиялық проблемалар философияның бір саласы болды, яғни философияның пәні – өмір, адам, оның жаны болып саналды. Психологиялық бөлімдер Шығыс пен Батыста дамыды. Ежелгі Греция Таяу Шығыспен – Сирия, Египетпен байланыса бастады. 6 ғасырларда ежелгі Грецияда философия дамыды, ал ежелгі Египетте религиоздық – мифологиялық идеология дамыды. Грецияда жазушылық, ал Египетте астрономиялық және математикалық білімдер дамыды. Бұндай білімдер гректермен тез меңгерілді.
Жан туралы материалистік көзқарастың негізін салған Демокрит және оның ұстазы Левкипп (б.э.д. V ғ ) болды. Демокрит ежелгі Греция дамығанда (ғылым, өнер, архитектура, мүсін, әдебиет) әрекет етті.
Бұл көзқарастардың психологиялық негізі атомдық материализм болды. Бұл теория бойынша, барлық нәрсе 2 негізден тұрады: 1. материя. (атомдар). 2. материядан тыс.
Атомдар көзге көрінбейді. Мысалы, сезімдік қасиеттер түс, дәм, т.б. атомға жатпайды. Бұл қасиеттер адамның қабылдауында пайда болады, яғни атомдардың бірлесуінде көрініс берді.
Демокрит – жан – бұл тәннің қозғалысының себебі деп түсіндірді. Жан бүкіл организмде орналасқан өте майда, қозғалғыш атамдардан тұрады. Атомдар адам организмінде қозғала отырып, адамның тәнін қозғалысқа итерді.
Сонымен, жан – бұл атомдардың денеде бөлінуі.
Барлық нәрсенің жаны бар: тастың да, өсімдіктің де, Жан бәріне тән, қайтыс болған адам да жан бар, бірақ онда аздау.
Ауру – бұл атомдардың пропорциясының өзгеруі. Кәрі адамдарда қозғалғыш атомдардың саны азаяды.
Антикалық митериализм - жан мен тән бірге болады.
Эпикур, Лукреций - Демокриттің жан туралы ойларын жалғастырды.
Эпикур: тек сезе алатын, түйсіне алатын нәрселерде жан болады. Ол жанның бөліктерін есептеп шығарды: басқару бөліктері: (адамда сана, жануарларда инстинкт); сезім мүшелері (көру, есту, иіс, дәм, ұстап сезу) – даусы (сөз – сөйлем органдары).
Танымның 2 түрі бар: түйсіну және ойлау. Танымның басталуы – түйсіну және қабылдау, олар заттар туралы білім береді.
Қабылдау – физикалық процесс. Заттардан өте жұқа қабық, пленка ажыратылады. Олар өздерінің сыртқы көрінісі бойынша сол заттарға ұқсайды. Олар кеңістікте ұша отырып, сезім мүшелерге енеді, мысалы көзге. Осы уақытта көзден атомдар бағытталады. Содан адам бейнелерді сезеді.
Эпикур адамның қалай көретінін, еститінін, иісті сезетінін түсіндіре отырып, қабылдаудың толық бейнелейтінін дәлелдеді.

1. Жарықбаев Қ. Психология:Оқулық.-Алматы,2010.
2. Жарықбаев Қ. Жантану негiздерi. - Алматы, 2002.
3. Жакупов С. Жалпы психология. – Алматы, 2011.
4. Жарықбаев Қ. Психология: энциклопедиялық сөздік /Қ.Жарықбаев, О.Саңғылбаев. - Алматы: Қазақ энциклопедия, 2011.

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
1. Ежелгі Шығыс және Антикалық кезеңдегі психология. 4
2. Психологиялық бағыттар. 7
Қорытынды 8
Пайдаланылған әдебиеттер 9

Кіріспе

Жан туралы түсініктер философияның негізінде пайда болды, олар Ертедегі Индия, Қытай, Греция, Римде қалыптаса бастады. Психологиялық проблемалар философияның бір саласы болды, яғни философияның пәні - өмір, адам, оның жаны болып саналды. Психологиялық бөлімдер Шығыс пен Батыста дамыды. Ежелгі Греция Таяу Шығыспен - Сирия, Египетпен байланыса бастады. 6 ғасырларда ежелгі Грецияда философия дамыды, ал ежелгі Египетте религиоздық - мифологиялық идеология дамыды. Грецияда жазушылық, ал Египетте астрономиялық және математикалық білімдер дамыды. Бұндай білімдер гректермен тез меңгерілді.
Жан туралы материалистік көзқарастың негізін салған Демокрит және оның ұстазы Левкипп (б.э.д. V ғ ) болды. Демокрит ежелгі Греция дамығанда (ғылым, өнер, архитектура, мүсін, әдебиет) әрекет етті.
Бұл көзқарастардың психологиялық негізі атомдық материализм болды. Бұл теория бойынша, барлық нәрсе 2 негізден тұрады: 1. материя. (атомдар). 2. материядан тыс.
Атомдар көзге көрінбейді. Мысалы, сезімдік қасиеттер түс, дәм, т.б. атомға жатпайды. Бұл қасиеттер адамның қабылдауында пайда болады, яғни атомдардың бірлесуінде көрініс берді.
Демокрит - жан - бұл тәннің қозғалысының себебі деп түсіндірді. Жан бүкіл организмде орналасқан өте майда, қозғалғыш атамдардан тұрады. Атомдар адам организмінде қозғала отырып, адамның тәнін қозғалысқа итерді.
Сонымен, жан - бұл атомдардың денеде бөлінуі.
Барлық нәрсенің жаны бар: тастың да, өсімдіктің де, Жан бәріне тән, қайтыс болған адам да жан бар, бірақ онда аздау.
Ауру - бұл атомдардың пропорциясының өзгеруі. Кәрі адамдарда қозғалғыш атомдардың саны азаяды.
Антикалық митериализм - жан мен тән бірге болады.
Эпикур, Лукреций - Демокриттің жан туралы ойларын жалғастырды.
Эпикур: тек сезе алатын, түйсіне алатын нәрселерде жан болады. Ол жанның бөліктерін есептеп шығарды: басқару бөліктері: (адамда сана, жануарларда инстинкт); сезім мүшелері (көру, есту, иіс, дәм, ұстап сезу) - даусы (сөз - сөйлем органдары).
Танымның 2 түрі бар: түйсіну және ойлау. Танымның басталуы - түйсіну және қабылдау, олар заттар туралы білім береді.
Қабылдау - физикалық процесс. Заттардан өте жұқа қабық, пленка ажыратылады. Олар өздерінің сыртқы көрінісі бойынша сол заттарға ұқсайды. Олар кеңістікте ұша отырып, сезім мүшелерге енеді, мысалы көзге. Осы уақытта көзден атомдар бағытталады. Содан адам бейнелерді сезеді.
Эпикур адамның қалай көретінін, еститінін, иісті сезетінін түсіндіре отырып, қабылдаудың толық бейнелейтінін дәлелдеді.

1. Ежелгі Шығыс және Антикалық кезеңдегі психология.
Психология ерте заманнан келе жатқан гылым саласының бірі. Оның дүниеге тұңгыш келген жері - Греция. Психологиялық ойдың ең алгаш бейнесі мифологиялық тұргыда дамыды. Мифология адамның қауымдық сананың алгашқы қалыптасуының корінісі. Ол ешбір құбылыстың шыгу себебін ашпайды. Мифологиялық козқарасына білімсіздік, аңқаулық, алданушылық, соқыр, наным-сенім кездеседі. Мифология адамзаттың рухани мәдениетінің ең коне формасы. Онда білімнің діни сенімнің бастамасы онер мен адамның қасиеттер бейнеленді. Миф (аңыз, ертегілер ) сананың әлі жетілмеген біртұтас формасы болып табылады.
Дін - дүниеге козқарастың шындық дүниені бұрмалар, бейнелендіруші формасы. Дін дүниені о дүние және бұл дүние деп болген. О дүние бізден тыс корінбейтін дүние. Ал бұл дүние коріп білуге болатын табигат дүниесі.
Діни сананың негізі - сенім. Дін екі болімнен тұрады.
1. Диахроника - откен заман туралы айтады.
2. Синхроника - бүгін және болашақ туралы.
Ежелгі Грециядагы мифологиямен күрес саласынан " Дүниеде не 1? " деген сұрақ туындады. Күлтенгіннің жогарыда коп аспан, томенде қара жер пайда болганнан бері деген созі сын тысқа жазылып 6-гасырдан бүгінге келген, Алла тагаладан Пайгамбарымыз Мұхаммед арқылы берілген.Түнді- жамылгы қылықтың, күндізгі - тіршілікке жараттық, үстіңе жеті қабат кок құрық, жар-қырагын шырақ деген. Қагиданы құран кәрім арқылы мәңгілікке қолданган. Адамзат таңгажайып жаратылыс, оны қарапайым немесе күрделі гылыми тәжірибе арқылы танып білуге болады. Жалпы дүниежүзілік діннің дін үшке болсек хрестиан, будда, ислам. Әр адамның жүрегі о бастан туылысымен-ақ жаратушуның бар екенін сенуге бейімдеген.
Кез келген адамды омірге келісімен озінің ата-анасы туылган ортасына қарай Иуди, христиан немесе отқа табынушы етеді. Елбасымыз: " Ислам біріктірілген сипаттагы ілім, ислам басқаның сезіміне тозіммен қарауга шақырады. Діннің адамдары бір-біріне қарсы қоятын емес, бір-біріне табыс-тыратын бастауды іздеген абзал " деген.
Ислам діннің мааңызы мен тәрбиелік мәнін әлемдік деңгейде ой толгаган ұлы тұлганың озі де мойындады.К.Маркс құранды оқып оның тәрбиелік мәніне терең бойлаган.Құранды Гете неміс тілінде, Пушкин орыс тілінде олеңге қосқан.
Психологиялық ойлардың дамуы сол заманда омір сүрген ойшылдың козқарастары мен жаңалықтары негізінде оріс алды. Августин Батыстың шіркеу әкесінің ішінен шыққан 13-гасырдың феодалдық қогамның дамуына орасан зор үлес қосқан негізгі шыгармалары. Исповедь және құдай қаласы туралы. Августин бойынша - құдай ең жогаргы болмыс. Құдайда мәңгілік озгермейтін идеал болады. Олар әлемге тәртіпті орнатады. Адам бүкіл болмысымен құдайга тәуелді дін козқарасты жақтады.
Аквинский реализм багытының окілеті тұтастықтың негізі - сенім мен ақылда деді. Аристотельдің идеясына сүйеніп, мүмкіндік пен шындықты жақтайды. Кез келген зат материямен форманың бірлігі құдайдын бар екенді-гін
1. Қозгалыс алгашқы қозгалысқа түрткі болган құдай
2. Себеп, ягни себепсіз ми нәрсе жоқ.Алгашқы себеп ол құдай деді
3. Мүмкіндік пен шындық. Мүмкіндікті шындыққа айналдырган ол да құдай.
4. Дүниеде барлыгы әсем, тамаша ол да құдайдың құдіреттілігінен жасалган
5. Барлық заттар бір-бірімен байланысты ол да құдайдың құдіреттілігі деп біледі.
Антикалық психология. Платонның 427 - 347 б.э.д. жан мен таным туралы ілімі. Платон ілімінің кейінгі дәуірмен күні бүгінге дейінгі психологиялық ой - пікірлерге әсері. Гераклиттің УІ - У ғ. б.э.д. жан туралы, табиғаттың жалпы заңдарына тәуелділігі жайлы идеялар. Атомистер: Левкипп, Демокрит 460- 347 б.э.д. Эпикурдың материалистік көзқарастары. Демокрит пен өзге атомистердің психологиялық танымның кейінгі дамуына ықпалы. Аристотельдің 384 - 322 б.э.д. жан мен оның құрылымы туралы ілімі. Аристотельдің психологиялық көзқарастарының биологиялық бағдары. Грек және Рим дәргерлерінің сезім мүшелері: ми, қабылдау, темпераментті зерттеудегі ғылыми жетістіктері.(Гален, Гиппократ). Антикалық кезеңдегі психология дамуының нәтижесі.
Біздің заманымыздың басында кіші Азияның батыс жағалауында орналасқан Геониядағы гректің қала мемлекеті одан соң түстік Италиядағы грек қалаларында сондай-ақ Грецияның өз ішіндегі Афин қаласында антикалық психология дүниеге келді. Бұл кезең ертедегі грек елімен Римде құлдық қоғамның шарықтау кезі еді. Осы кезде мәдениет гректер арасынан поэзия, драматургия, мүсіндеме. Философиялық басқа да мәдениеттің көрнекті өкілдері: Гомер, Аристофан, Геродот, Ксенофон, Демокрит, Сократ, Платон, Аристотель т.б. дүниеге келді. Оның бастамасы Милет қаласынан шыққан. Фалес сауда адамы болған. Ол өз кезінде Вавилон, Египет елдерін аралап, оның даңқы б.э. басындағы 585 ж. Грецияда күн тұтылатынын болжаған және барлық әлемге таралды. Сол үшін ол Египет аңыздарынан Оракул көреген деген атақ алған. Фалестің айтуынша барлық заттар судан пайда болған, тіпті жердің өзі де судың бетінде қалқып жүрген жалпақ дөңгелек деген.
Анаксимандор (610-547 ж.) оның пікірінше дүние негізі афион деген. Дүние пайда болып жойылып жатады. Мәңгі жойылмайтын, өзгермейтін афион. Анаксимандор әлемнің түрлері көп болатынын болжады. Ол қалада да ең алғаш әлем картасын сызды. Глобус жасап, күн сағатын шығарды.
Анаксиман (585-525 ж.) дүниенің негізі ауа деп есептеді. Ауаның қоюлануымен сұйықталуынан су, жер, тас, от пайда болды деп топшылады.
Гераклит (535-475 ж.) ол Эфес қаласынан шықты. Оның пікірі бойынша дүниеде өзгермейтін, қозғалмайтын еш нәрсе жоқ, бәрі ағыста, бәрі өзгерісте. Гераклиттің ойынша дүниедегі барлық құбылыс оттан жаралған. Олай болса ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.