Xviii ғғ. бірінші жартысындағы Қазақстанның әлеуметтік – экономикалық және ішкі саяси жағдайы

Кіріспе 2
1. XVIII ғғ. бірінші жартысындағы Қазақстанның әлеуметтік . экономикалық және ішкі саяси жағдайы. 3
2. XVIII ғ.басындағы Ресей мен Қазақстан 4
3. Қазақстанның Ресей құрамына енуінің бастапқы сатысы 4
4 Абылайдың әскери басқару қызметі. 6
Қорытынды 7
Пайдаланылған әдебиеттер 8

Тақырыптың өзектілігі. Қазақстанның Ресейге қосылуының себептері. Кіші жүздің империя құрамына кіруі.
Қазақ халқының елдігі жолындағы тарихи күрес барысында, әсіресе, XVII ғасырдың екінші жартысынан бастап қазақ хандары өзінің үлкен коршісі Ресей мемлекетімен байланыс жасауға көңіл бөлді. Орыс мемлекетінің қазақ хандығымен сауда және елшілік байланыстары Қазан (1552 ж.) және Астрахань (1556 ж.) хандықтарының Ресейге қосылып, оның Жайық пен Еділ аралығындағы даланы алып жатқан Ноғай Ордасыма саяси үстемдігін орнатқаннан кейінгі жерде ұлғая түсті. Еділ бойындағы халықтардың орыс мемлекетінің құрамына кіруі, оның шекарасын Қазақстан жеріне жақындата түсті. Маңғыстау мен Үстірт арқылы өтетін құрлықтағы керуен жолдары, Каспий, сондай-ақ, Еділ мен Кама арқылы отетін су жолы Ресейдің Кавказ, Орта Азия және Қазақстанмен экономикалық байланысын күшейтуде зор рөл атқарды. Қазақстан өлкесі арқылы өтетін атақты Жібек жолы барған сайын халықаралық маңыз ала бастады. Бүл жол Шығыс және Батыс Еуропа елдерін Орталық Азиямен байланыстырды, сауда-саттықты, экономикалық қарым-қатынасты дамытуға мүмкіндік туғызды.
Орыс мемлекеті ең алдымеи қазақ даласы арқылы өтетін қатынас, сауда жолдарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін Қазақ хандарымен байланысын нығайтуды көздеді. Сондай-ақ, Сібір хандығыпа, Орта Азия билеушілеріне кдрсы күресте және жоцғар феодалдары тарапынан күшсйс түскен қауіпке байланысты одақтас іздеген Қазақ хандығы Орыс мемлекетімен экономикалық, саяси-елшілік байланыс орнатуға мүдделі болды. 1583 жылы Қазақ хандығына Третьяк Чебуков бастаған орыс елшілігі жіберілді. Соның нәтижесінде орыстың атақты кәсіпкерлері Строгановтар өзіне Тобыл, Ертіс және Обь бойындағы жерлердің бекітіліп берілуіне қолдарын жеткізді.
Мақсаты. ХІХ ғасырдың 60 жылдары Түркістан, Шымкент, Алматы және Ұлы жүз аумағындағы басқа да қалалар мен мекендерді ашық түрде басып алу Қазақстанды Ресейге бағындыру процесін аяқтады. Қазақ жерлері Ресей меншігіне айналды.
Міндеттері
1. XVIII ғғ. бірінші жартысындағы Қазақстанның әлеуметтік – экономикалық және ішкі саяси жағдайы
2. XVIII ғ.басындағы Ресей мен Қазақстан
3. Қазақстанның Ресей құрамына енуінің бастапқы сатысы
4 Абылайдың әскери басқару қызметі

1.Серік Мәшімбаев «Патшалық Ресейдің отарлық саясаты»
Алматы «Санат» 1994ж.
2.Демко Джордж «Орыстардың Қазақстанды отарлауы»
1997ж
3. Ө.Өмірзақов . «Ресейге қосылғаннан не ұттық»
1999 ж
4. Асылбеков . «Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге дейін»
3том. 1996ж.
5.Рысбайұлы Көкіш «Қазақстан Республикасының тарихы»
6. «Қазақ ССР тарихы» 3-том
7. Маданов Хамит, Мусин Чапай . «Ұлы дала тарихы»

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
Кіріспе 2
1. XVIII ғғ. бірінші жартысындағы Қазақстанның әлеуметтік - экономикалық және ішкі саяси жағдайы. 3
2. XVIII ғ.басындағы Ресей мен Қазақстан 4
3. Қазақстанның Ресей құрамына енуінің бастапқы сатысы 4
4 Абылайдың әскери басқару қызметі. 6
Қорытынды 7
Пайдаланылған әдебиеттер 8

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Қазақстанның Ресейге қосылуының себептері. Кіші жүздің империя құрамына кіруі.
Қазақ халқының елдігі жолындағы тарихи күрес барысында, әсіресе, XVII ғасырдың екінші жартысынан бастап қазақ хандары өзінің үлкен коршісі Ресей мемлекетімен байланыс жасауға көңіл бөлді. Орыс мемлекетінің қазақ хандығымен сауда және елшілік байланыстары Қазан (1552 ж.) және Астрахань (1556 ж.) хандықтарының Ресейге қосылып, оның Жайық пен Еділ аралығындағы даланы алып жатқан Ноғай Ордасыма саяси үстемдігін орнатқаннан кейінгі жерде ұлғая түсті. Еділ бойындағы халықтардың орыс мемлекетінің құрамына кіруі, оның шекарасын Қазақстан жеріне жақындата түсті. Маңғыстау мен Үстірт арқылы өтетін құрлықтағы керуен жолдары, Каспий, сондай-ақ, Еділ мен Кама арқылы отетін су жолы Ресейдің Кавказ, Орта Азия және Қазақстанмен экономикалық байланысын күшейтуде зор рөл атқарды. Қазақстан өлкесі арқылы өтетін атақты Жібек жолы барған сайын халықаралық маңыз ала бастады. Бүл жол Шығыс және Батыс Еуропа елдерін Орталық Азиямен байланыстырды, сауда-саттықты, экономикалық қарым-қатынасты дамытуға мүмкіндік туғызды.
Орыс мемлекеті ең алдымеи қазақ даласы арқылы өтетін қатынас, сауда жолдарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін Қазақ хандарымен байланысын нығайтуды көздеді. Сондай-ақ, Сібір хандығыпа, Орта Азия билеушілеріне кдрсы күресте және жоцғар феодалдары тарапынан күшсйс түскен қауіпке байланысты одақтас іздеген Қазақ хандығы Орыс мемлекетімен экономикалық, саяси-елшілік байланыс орнатуға мүдделі болды. 1583 жылы Қазақ хандығына Третьяк Чебуков бастаған орыс елшілігі жіберілді. Соның нәтижесінде орыстың атақты кәсіпкерлері Строгановтар өзіне Тобыл, Ертіс және Обь бойындағы жерлердің бекітіліп берілуіне қолдарын жеткізді.
Мақсаты. ХІХ ғасырдың 60 жылдары Түркістан, Шымкент, Алматы және Ұлы жүз аумағындағы басқа да қалалар мен мекендерді ашық түрде басып алу Қазақстанды Ресейге бағындыру процесін аяқтады. Қазақ жерлері Ресей меншігіне айналды.
Міндеттері
1. XVIII ғғ. бірінші жартысындағы Қазақстанның әлеуметтік - экономикалық және ішкі саяси жағдайы
2. XVIII ғ.басындағы Ресей мен Қазақстан
3. Қазақстанның Ресей құрамына енуінің бастапқы сатысы
4 Абылайдың әскери басқару қызметі

1. XVIII ғғ. бірінші жартысындағы Қазақстанның әлеуметтік - экономикалық және ішкі саяси жағдайы.

Қазан (1552), Астрахань(1556) хандықтарын және Еділ бойы халықтарын жаулап алған соң, Ресей қазақ жеріне көз тікті. Өйткені қазақ даласы Ресей үшін Азия елдерін бағындыруға жол ашатын қақпа еді. Қазақстанға табан тіреу мақсатымен экспедициялар жіберіліп, әскері бекіністер салынды.
Қазақ жерлерін Ресейге қосуда Кіші жүз ханы Әбілқайыр (1693-1748) белсенділік танытты. Ол ең алдымен жеке басының қамын көздеп, Ресейге сүйене отырып бүкіл қазақ жүздеріне өз билігін жүргізбек болды. Қазақ елінің ауыр сыртқы жағдайын Кіші жүз ханы Әбілхайыр (1693-1748ж.) Ресей империясының қолдауы арқылы шешпекші болды.Әбілхайырханнын мақсаттары:
1. Қалмақтар мен башқұрттардың Қазақ жерін шабуылдауын тоқтату.
2. Петербург билеушілеріне арқа сүйеп, аға хандыққа таласта қарсыластарын жеңу.
3. Жайықтың төменгі ағысы, Есіл, Ертіс, Ор өзендері бойындағы қазақтардың мал жайылымдары үшін бейбіт өмірді сақтау.
4. Қазақ жері арқылы өтетін керуен жолдарының қауіпсіздігін қалпына келтіру.
Ханның ен басты мақсаты - жонғарларға қарсы күресте Ресеймен байланыс орнату.
Әбілхайыр осыған дейін, 1726 жылы Ресей империясының құрамына кіруге өтініш білдіріп, елшілерін жіберген болатын. Бірақ елшілікке күмәнданған патша үкіметі хан ұсынысын жауапсыз калдырған болатын.
1730 жыл - Кіші жүз билері Әбілхайырға Жонғарияға қарсы күресу үшін Ресеймен әскери одақ құруды тапсырды.
Осылайша Кіші жүз және Орта жүз қазақтары өздерінің ең жақсы жайылымдарынан айырылды.
ХVІІІ ғасырда Ресейдің отарлық әкімшілігі қазақ жеріне тереңдеп ене бастады және қазақ қоғамының экономикалық негізін шайқалтты. Бұл қазақ халқының отаршылдыққа қарсы күресіне әкелді. Күрес сонымен бірге патша үкіметінің құйыршықтарына айналған кейбір қазақ билеушілеріне де қарсы бағытталды. 18 ғ.басында Ресей империясы Петр I оңтүстікке қиыршық алтын шығатын жерлерді іздеуге арнайы әскери экспедициялар жібереді. Бірақ бұл экспедициялар сәтсіз аяқталды, сондықтан да Ресей үкіметі бейбіт дипломатиялық жолмен байланыс жасауға көшеді.
Ресей дипломатиясы қазақ-орыс қатынастарының жүргізілуіне жағдай жасады. Осы кезде қазақ ханы Тәукенің атына хат жіберіп, онда негізінен дауласқан сұрақтарды келісім арқылы шешу жолдары көрсетілген. ХVШғ. басында қазақ-орыс қатынастарында Бекболат Әшекеев және Байдәулет Буриевтің басшылығымен Қайып ханның елшілігі 1716 ж. қыркүйегінде, 1716 ж. қазанында Никита Белоусовтың басшылығымен елшілігі, 1717 ж. аяғында Б. Брянцевтың елшілігі, 1718 ж. қазанында Шабу және Баһадур басшылығымен елшіліктер қазақ-орыс қатынастарының жақындауына әкелді.
2. XVIII ғ.басындағы Ресей мен Қазақстан

XVIII ғ. 20-жылдарында қазақ-орыс қатынастары белсенді түрде жүре бастады. Әбілқайыр ханның бастауымен Кіші жүздің көптеген тайпалары Жайыққа жақындап және одан әрі оң жақ жағаға шығуға тырысты. Бұл жағдай орыс бодандығындағы башқұрттар мен қалмақтармен күресуге әкеп соқты. Шекаралық келіспеушіліктерді реттеу мақсатында Кіші жүз басшылары 1730 ж. Ресейге елшілік жібереді.
Әбілқайыр ханның бірінші жіберген елшілігі нәтижесіз болды, сондықтан да екінші рет елшілік жібереді. Себептері: біріншіден, оны қазақ ортасында ешкімнің елемеуі, екіншіден, ол Орта Азия территориясында, осымен қатар, қазақ коғамында өзінін позициясын бекітуді ойлады. А.Тевкелев басқарған Кіші жүздің Ресейге қосылуы (1731-1732) жайындағы елшілік миссиясы аяқталғаннан кейін орыс бодандығында қазақтарды ұстау және оларды басқару жөніндегі жоспар жасалынды, сонымен қатар башқұрт жерлерін бекіту, сауда қатынастарын жүргізу үшін Орынбор қаласын салуды жоспарлады. Осы уақытта Ресей мен Қазақстанның арасында сауда байланыстар жасауға қолайлы жағдайлар жасала бастады. Қазақ ұлыстарына Ресей саудасы үлкен қажеттілік еді. Түркістан -- Ташкент өңірінен айрылған қазақтың көшпелі ұлыстары үшін рынок аса қажет болды.
XVIII ғ. 40-жылдардың аяғында Орынборда 150 лавкалары және қоймалары бар тастан үйлер салынды, ал 1754 жылы қазақтарға және азиялық көпестерге арналған күзде, қыста және жазда сауда жасайтын арнайы орындар салынды. Сонымен қатар, бұған ұқсас сауда орындары Семей, Жәміш, Троицк жерлерінде де салынды. Бұл тұрақтар алғашқыда бекініс ретінде салынып, кейіннен Ресей мен Қазақстанның арасында сауда орталықтарына айналды. 1738 ж. орыс-азиат саудасының есу қар қышы байқалады.
Қазақстанның экономикасында Семей, Орск (Жаманкала), Гурьев (Үйшік), Орал (Теке), Қызылжар бекінісі маңызды рөл атқарды. Орта-азиялық және Шығыс Түркістанның көпестері көп мөлшерде мақта-маталар, ыдыстар, көкөністер, кілемдер, қару-жарақ, нан және күріш әкеліп отырды. Көшпелілердің отырықшылыққа көше бастауына сауданың дамуы себеп болды. Енді кешпелілер қалалардан және елді мекендердегі сауда орталықтарға, жәрмеңкелерге жақын кешіп бағыт ала бастады. Қазақтардың материалдық мәдениеті дамып ауырлай түсті -- Жердің тарылуы, бекініс шептері, соғыс кесірінен қазақ шаруашылығында күрт мал саны азайып кетті, ол көшпеліліктің құлдырауына әкеп соқтырды.

3. Қазақстанның Ресей құрамына енуінің бастапқы сатысы

ХУШ ғ. басы орыс мемлекетінің нығаюының және империялық кезеңге етудің басы болып саналады. Ол XVIII ғ. 20-жылдарында бастау алған қазақ хандығымен белсенді саяси байланыстардың дамумен сипатталады. Жоңғарлардың шабуылынан кейін (1717-1718 жж. және 1723-1725 жж.) қазақтың көп теге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.