Тиристор туралы жалпы сипаттама



I КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
II Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1 ТИРИСТОР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ СИПАТТАМА ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.1 Тиристордың шығу тарихы және жұмыс істеу принципі ... ... ... ... ... ...4
1.2 Тиристордың пайдалану өрісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.3 Тиристорлық түрлендіргіштер және классификациясы ... ... ... ... ... ... 12
2 ТИРИСТОРДЫҢ ТҮРЛЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
III ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
IV ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Тиристор- үш немеса одан да көп p-n ауысуынан тұратын, тұрақты екі күйі бар және бір күйден екінші күйге басқару импульсі арқылы ауысып-қосылу мүмкіндігі бар электронды аспап. Шартты белгісі:
Тиристор электрлік вентильдің қасиеттеріне ие. Тиристордың әдетте үш шықпасы, оның екеуі (А анод пен К катод) монокристалдың шеткі облыстарымен түйіседі. Тиристорлардың жұмыс істеу принціпін кілттік әрекет ретінде айтуға болады. Яғни, тиристор қосылулы жағдайда болса кілт тұйықталған, ал ажыратылған жағдайда болса кілт ажыратылған болады.
Екі тиристорды қарама-қарсы параллель қоссақ, онда айнымалы тоқты екі бағытта да өткізіп, оны реттей алатын симметриялық тиристорды, яғни симисторды аламыз. Шетел әдебиеттерінде оның екі электродтысы- диак деп, үш электродтысы- триак деп аталады. Тиристорлардың 2 күштік электроны болады: анод және катод
Тиристорлар электродтар санына қарай үш электродты тринистор(а-б сурет) және екі электродты динистор (в-сурет) болып жіктеледі.
Тиристордың схемалық шартты белгілері: а,б- тринистор; в-динистор.
Динистордың екі ғана электроды (анод пен катод) болғандықтан, оның кернеу түсірілетін кірісі мен шығысы бір болып, басқару мүмкіндіктерін шектеп, қолдану ауқымдарын тарылтады. Тринисторда да шығыс кернеулері анод пен катодтан алынғанымен, оны меңгеру басқару электродының көмегімен атқарылып, оның пайдалану мүмкіншіліктерін кеңейтеді. Басқару электроды арқылы тиристордың тек қосылуы орындалып, ал оның тоғын тоқтату анод арқылы жүргізілсе, мұндай тиристор бір операциялық немесе толық басқарылмайтын, тіпті жабылмайтын тиристор деп аталады. Тоқты қосу да, ажырату да басқару электродының көмегімен атқарылатын болса, ондай тиристор екі операциялық (қосылу, ажыратылу) толық басқарылатын, жабылатын тиристор деп аталады. Толық басқарылатын тиристорды өндірісте пайдалану ыңғайлы болғанымен, олрадың көпшілігі әзірге төменгі қуатты болып, өндірісте қанатын кең жай алмай отыр. Әйтсе де оны жақын болашақтың үлкен үміт күттіретін аспабы десек қателеспейміз.
1. КитаевВ.Е. «Электроника және өнеркәсіптік электроника негіздері» Алматы «Білім» 1991 ж
2. Әлімжан Берікұлы «Техникалық электроника» Алматы «Қазақстан» 1995ж
3. Мухити И.М. Электротехника, Алматы , 2005 ж
4. Г.А. Иванов. Жартылай өткізгіштер; Алматы, Мектеп, 1989
5. М.И. Мұхити; Электротехника; Алматы, 2005 ж
6. К. Исмаилов; Жартылай өткізгіштер; Тараз, 2008 ж
7. А.С Енохович; Справочник по полупроводниковым материалам, Москва, Высшая школа, 1976
8 .Автоматизация; И.Ю. Пивоваров; Автоматизация, Высшая школа, 1998
9. Савелев И.В. Жалпы физика курсы 2-том, 1977
10. Калашников; Электричество; Москва, Просвещение,1980
11. Электротехнический справочник / Под. ред В.Г. Герасимова
12. Құсайнов А.Қ, Энергетика, Высшая школа, 2003
13. Савельев И.В. Курс общей физики. М. Наука, 1982. Т. 2.496 С

МАЗМҰНЫ

I КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
II Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1 ТИРИСТОР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ СИПАТТАМА ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...4
1.1 Тиристордың шығу тарихы және жұмыс істеу принципі ... ... ... ... ... ...4
1.2 Тиристордың пайдалану өрісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.3 Тиристорлық түрлендіргіштер және классификациясы ... ... ... ... ... ... 12
2 ТИРИСТОРДЫҢ ТҮРЛЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
III ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
IV ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...24

КІРІСПЕ

Тиристор- үш немеса одан да көп p-n ауысуынан тұратын, тұрақты екі күйі бар және бір күйден екінші күйге басқару импульсі арқылы ауысып-қосылу мүмкіндігі бар электронды аспап. Шартты белгісі:

Тиристор электрлік вентильдің қасиеттеріне ие. Тиристордың әдетте үш шықпасы, оның екеуі (А анод пен К катод) монокристалдың шеткі облыстарымен түйіседі. Тиристорлардың жұмыс істеу принціпін кілттік әрекет ретінде айтуға болады. Яғни, тиристор қосылулы жағдайда болса кілт тұйықталған, ал ажыратылған жағдайда болса кілт ажыратылған болады.
Екі тиристорды қарама-қарсы параллель қоссақ, онда айнымалы тоқты екі бағытта да өткізіп, оны реттей алатын симметриялық тиристорды, яғни симисторды аламыз. Шетел әдебиеттерінде оның екі электродтысы- диак деп, үш электродтысы- триак деп аталады. Тиристорлардың 2 күштік электроны болады: анод және катод

Тиристорлар электродтар санына қарай үш электродты тринистор(а-б сурет) және екі электродты динистор (в-сурет) болып жіктеледі.

в
Тиристордың схемалық шартты белгілері: а,б- тринистор; в-динистор.
Динистордың екі ғана электроды (анод пен катод) болғандықтан, оның кернеу түсірілетін кірісі мен шығысы бір болып, басқару мүмкіндіктерін шектеп, қолдану ауқымдарын тарылтады. Тринисторда да шығыс кернеулері анод пен катодтан алынғанымен, оны меңгеру басқару электродының көмегімен атқарылып, оның пайдалану мүмкіншіліктерін кеңейтеді. Басқару электроды арқылы тиристордың тек қосылуы орындалып, ал оның тоғын тоқтату анод арқылы жүргізілсе, мұндай тиристор бір операциялық немесе толық басқарылмайтын, тіпті жабылмайтын тиристор деп аталады. Тоқты қосу да, ажырату да басқару электродының көмегімен атқарылатын болса, ондай тиристор екі операциялық (қосылу, ажыратылу) толық басқарылатын, жабылатын тиристор деп аталады. Толық басқарылатын тиристорды өндірісте пайдалану ыңғайлы болғанымен, олрадың көпшілігі әзірге төменгі қуатты болып, өндірісте қанатын кең жай алмай отыр. Әйтсе де оны жақын болашақтың үлкен үміт күттіретін аспабы десек қателеспейміз.

1 ТИРИСТОР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
0.1 Тиристордың шығу тарихы

Тиристор (грек thyra - есік, кіру және ағылш resіstor - кедергі) - көп қабатты құрылымды шалаөткізгіштің монокристалды негізінде жасалған шалаөткізгіштік аспап; үш немесе одан да көп электрон-кемтіктік ауысуы бар р-п-р-п типті аспап. Тиристор электрлік вентильдің қасиеттеріне ие. Тиристордың әдетте үш шықпасы, оның екеуі (Аанод пен К катод) монокристалдың шеткі облыстарымен түйіседі. Мұндай басқарылатын тиристорды триодтық тиристор немесе тринистор деп, ал тек екі шықпасы бар басқарылмайтын тиристорды диодтық тиристор немесе динистор деп атайды. Тиристорлар бірнеше мА-ден ондаған (күштік тиристорлар) кА-ге дейін және кернеуі бірнеше В-тан 10 кВ-қа дейін, кейде одан да жоғары етіп шығарылады. Олардағы тура токтың өсу жылд. 109 Ас-қа, кернеудікі 109 Вс-қа жетеді; ПӘК-і 99%-ды құрайды. Тиристордың сенімділігі жоғары, жұмыс істеу мерзімі ұзақ. Жұмыс істеу принципіне байланысты тиристорлар жабылатын (басқару электроды тізбегі бойынша қосылатын), тез әрекетті, импульстік, симисторлар, бинисторлар, т.б. түрлерге бөлінеді. Тиристорлар түрлендіргіш техникада, қуатты импульстер генераторларында, автоматты басқару жүйелерінде, т.б. қолданылады.

1-сурет. Тиристор

Тиристордың тоғы транзистормен екінші транзистормен эмитторлерінің тоғына тен немесе транзисторлардың коллекторінің тен болатындығы төменгі берілген.
Мында
I=Iэ1= Iэ2= Iк1+ Iк2= α1 Iэ1+945;2 Iэ2 + Iк0 + β2 Iу=I(α1 + α2)+ Iк0 + β2 Iу
α1 и α2 - транзисторлардың эмитторлардың тасмалдау коэфициенттер;
Iк0 - коллекторлық аусуларының жылу тоқтарының қосындысы;
Iу - басқару тоғы;
β2 - екінші транзистордын тоқ бойыншы күшейту коэффициенты.
Ақырында тиристор арқылы өтетін тоқ үшін мынадай өрнек аламыз:

Мында α - 2 транзистордің эмиттірліқ тоқтарын тасмалдау коэффициенттірінің қосындысы.

Тиристордың волт-амперлік сипаттамасы (ВАС)

Суретте (6.1) тиристордың ВАСы берілген. Iy=0 UUвкл тиристор арқылы өтетін өте аз болады (I Iвкл).
Егер ( I Iвкл; U Uвкл) тиристордың кедергісі теріс мән қабылдайды яғни dUdt 0.
Тиристордың басқаратын тармағына сырттан көрмеу беру арқылы одан тоқтын өту өтпеун реттеуге болады. Басқаратын тоқтын шамасы белгілі бір мәннен асқаннан кейін тиристордың вольтамперлік сипаттамасында оның терісмәнді электр өткізушілеріне сайкесті бөлік пайда болады. Тиристор кәдімгі шала өткізгуштен жасалған диодқа айналады.
Егер тиристордан өтетін тоқ белгілі бір шамадан кіші болса, онда тиристор жабылады.

2-сурет. Tиристордың ВАСы

Тиристордың негізгі сипаттамалары:
- Uвкл - тиристордың ашылуына сәйкестік кермеу ;
- Iвкл - тиристордың жабық куйіне сәйкесті тоқтын ең үлкен мәні;
- Iвыкл - тиристордың ашық куйіне сәйкесті тоқтын ең аз мәні ;
- Uост - тиристор тағы қалдық кернеу ;
- Iмакс - тиристор арқылы өтетін ең үлкен тоқ күші;
- Uобр макс - тиристорға түсірілетін кері бағыт тағы кернеудін ең үлкен мәні;
- Iсп - тиристорда ашатын басқару тоғынын мәні.

1.2 Тиристордың пайдалану өрісі

Тиристордың пайдалану өрісі айтарлықтай кең. Бір кездерде ол тіпті әртүрлі генераторлар, тириггерлер т.б. аз қуатты құрылғылар жасауға да пайдаланылады. Дегенмен, микроэлектрониканың жедел дамуына байланысты тиристорлар аталған бағыттардан ығыстырып шығарып, өз игілігіне тек жоғары қуатты өрісті ғана қалдырды. Нақты айтқанда, олар төмендегідей бағыттарды игеріп отыр.Біріншіден, олар басқарылмалы түзеткіштерде кеңінен қолданылады, мұнда оның бір бағытта ғана тоқ өткізіп, тоқтың немесе кернеудің белгілі бір бөлігін ғана өткізіп, тоқтың немесе кернеудің белгілі бір бөлігін ғана өткізу қасиеті пайдаланылады. Қандай бөлігін өткізеді деген сұраққа басқару электродына берілген кернеу (тұрақты немесе импульстік) жауап береді. 8-суретте келтірілген диаграммада тиристордың ашылуы a бұрышына кешеуілдетілген импульспен басқарылып, кернеу мен тоқтың жүктемедегі пішіні осы бұрыш шамасына шегеріле шығып отыр. Нақты суретте келтірілгендей а=90 болса, онда жүктемеге берілетін кернеудің шамасы екі есе аз болады. Ал кернеудің толық шамасын алу үшін а=0 болу керек те, бұл басқарылмайтын түзеткіштердің (кәдімгі диодтарды пайдаланғандағы) қасиеттеріне тән болады. а=180 болса, жүктемедегі кернеу нөлге тең.

3-сурет. Тиристорды басқарылмалы түзеткіш ретінде пайдалану

Сонымен, басқару импульсінің берілетін мезетін (бұрышын) өзгерте отырып, жүктемедегі кернеуді де өзгерте аламыз. Түзеткіштің басқарылмалы деп айтылатын себебі де осыдан.
Түзеткіштік немесе вентильдік қасиет диодтардың бір жақты өткізу қасиеті. Бірақ тиристордың басқарылу мүмкіндігін екі жақты өткізу кезінде де пайдалануға болады. Екінші бағытта өткізуді қарсы қосылған екінші тиристормен қамтамасыз етуге болады. Осы екі тиристор бірге жасалса симисторды аламыз. Сонымен, симистор деп ток тоқ шамасын екі бағыттада реттей алатын электрондық аспапты айтамыз. Сондықтанда да оны айнымалы тоқты басқаратын электрондық аспап деп те атайды. 9.а-суретте симистордың шартты белгісі, 9.ә-суретте оның сипаттамасы, ал 9.б-суретте оның көмегімен алынған айнымалы тоқты реттеу диаграммасы келтірілген.

4-сурет. Симистормен айнымалы токты реттеу: симимтордың схемалық шартты белгеісі (а), вольтамперлік сипаттамасы (ә) және оның айнымалы токтағы реттеудегі кернеулік диаграммалары (б)

Жүктеме кернеуіндегі боялған бөліктер тиристордың көмегімен жүктемеге өткізілмеген кернеу бөліктері.
Тиристор жалпы қуатты электрондық аспап. Оның тоқ шамасы килоамперге, ал кернеу шамасы бірнеше киловольтқа жетуі мүмкін. Транзистормен салыстырып, оның қолдану аймағын айқындағанда да осы жағдай ескеріледі. Қазіргі кезде шамамен 10кВт-қа дейінгі аралықты транзисторлар жайласа , одан жоғарғы қуат шамаларында, сөз жоқ, тиристорлардың артықшылықтары еркіндік алады.
Әрбір тиристордың шектік мүмкіндіктерін байқап, оның пайдалану ауқымын белгілеу үшін анықтамалықтарда берілетін оның көрсеткіштеріне баға бере білу керек. Пайдалану барысында олардың сенімді жұмыс атқаруы үшін біз оның қандай кернеу түсуіне шыдайтынын білуіміз керек. Осы мүмкіндіктерді көрсету үшін анықтама кітапшаларында ашық тиристордың тоқ шегі мен жабық тиристордың кернеу ұстау шегі белгіленеді. Тоқтың негізінен орташа, тұрақты шамасы көосетілсе (Ітр), кернеудің көбінесе қайталанатын (Uқт) және қайталанбайтын (Uқб) шектерінің мәндері белгіленеді. Мәселен, электр жүйесінен келетін 220 В кернеудің амплитудасы
220 В · 2 = 220 · 1,41 ≈ 310 В
болатын болса, ол үздіксіз периодпен келіп отыратын болғандықтан қайталанатын кернеу есебінде алынады. Кернеу үстемінің кейбір кездейсоқ құбылыстардың нәтижесінен тууы ( мысалы, найзағайдың соғуынан т.с.с.) қайталанбайтын кернеу есебінде алынады.
Тиристордың көрсеткіштерінің қатарына оның ашық күйіндегі кернеу түсуі Uаш, ажырату тоғы Іаж, қосылу iқс және ажыратылу iаж ұзақтықтары т.б. жатады.
Тиристордың өзіндік ерекше көрсеткіштері ретінде оның анод тоғы мен анод кернеуінің өсу жылдамдықтарының шектерін (dIa dt, dUa dt) атап өтуге болады. Бұларды көрсеткіш есебінде енгізідің себебін түсіндіре кетейік.
Тиристорды тізбекке тез қосқанда, оның анод тоғы белгілі бір жылдамдықпен өседі. Ол бірте-бірте тиристордың көлденең қимасына тарала түсіп, оны толық қамтуға тырысады. Егер тоқтың өсу жылдамдығы қима ауданының өсу жылдамдығынан артық болса, тоқ тығыздығы бірте-бірте өсе келіп, тиристорды істен шығаруы мүмкін. Белгілі бір электрондық аспаптың белгілі бір тоқ қимасының өсу жылдамдығы болғандықтан, оның тоғының өсу жылдамдығына шек қойылып, ол анықтама кітаптарында арнайы көрсетіледі.
Әрбір p-n ауысуының өзіндік сыйымдылығы бар. Оған керней кенеттен және көп түссе, одан соғұрлым көп тоқ ағып, оны есепке алуға мәжбүр боламыз. Тиристор құрамындағы үш бірдей А1, А2, А3 ауысуларының А2 ауысуы кері қосылған да, сырттан берілген кернеу негізінен сонда түседі. Егер осы коллекторлық А2 ауысуының өзіндік, паразиттік Ск сыйымдылығы анод кернеуі ерекше тез өзгере қалса, тиристор құрамында қандай өзгерістер туар еді. Әрине, Ic =Ck (dUa di) болғандықтан, кенеттен өзгерген кернеуден туатын тоқ та үлкен болар еді. Енді а1 мен а2-нің тоққа тәуелді өзгерісін ескере отырып, тиристордың күтпеген жерден іске қосылып кету мүмкіндігін (басқару электродына ток берілмей тұрып) жорамалдауымызға болады. Осындай мезгілсіз қосылуды болдырмау үшін тиристорға берілетін анод кернеуінің өсу жылдамдығына шек қойылып, ол анықтамалықтарда арнайы көрсетіледі.

3.1 Тиристорлық түрлендіргіштер және классификациясы

Қорек қондыргыларында тұрақты кернеуді өнеркәсіптік жиіліктің айнымалысына түрлендіруге арналған автономды тиристорлық түрлендіргіштер кең қолданыс тапты. Іс-әрекет принципі бойынша олар ток инвертор және кернеу инверторы болып бөлінеді.
Түрлендіргіштің бірінші типінде жеретемеге баратын ток қалыптасады, ал кернеу фoрмасы оның комплектісі кедергісінің туындысы болып табылады. Қорек көзінен тұтынатын тұрақтылықты ұстап тұру үшін инвертор бұтағы индуктивтілігі жоғары болып келетін дроссельге қосылады.
Кернеу түрлендіргіштерінде соңғының, формасы жүктеменің сипаттамасына онша тәуелді болмайды, ал ток формасы жүктемемен анықталады. Кернеу инверторының шығысындағы параллельбұтағына консенсатор қосылады.
Түрлендіргіштерде тиристорлер кілт режимінде жұмыс істейді,ол үшін сұлбада олардың қосылу мен өшу құрылысын қарастыру қажет. Тиристордың қосылуы басқару құрылғысымен қамтамасыз етіледі. Ол өз уақытында оның басқару электродына қосу импульстарын береді. Демек, тиристорды қосу құрылғыларында кішкентай токпен және қуатпен жұмыс істеуге тура келеді. Тиристорды қосу үшін тура токты оның жабушы құрылғыларын қайта құру үшін жеткілікті уақытқа тоқтату қажет. Талап етілетін шарттарды инверторда коммутациялайтын конденсатор қолдану көмегімен алуға болады. Ол тиристор шартын катодқа қатысты анодқа теріс кернеу беру жолымен қамтамасыз етеді.
Коммутациялайтын конденсаторды қосу әдістері бойынша инвертор сұлбалары параллель, тізбекті және тізбекті-параллель болып бөлінеді.
Резервті автоматты қосу құрылғысы (АҚҚ) және жүктемені қайта қосу дестесі АҚҚ-ны бір рет енгізгенде қорек көзінің ажырауы кезінде, қоректенуші жүктемені, электр жабдықтаушы көздерін қайта қосу үшін арналған. Қалыпты режимде жүктеме қорек көзі арқылы қоректенеді. Бастарту кезінде 1 қорек тізбектегіндегі жалғаушы аппарат ажырайды, ал 2 қорек тізбегіндегі жалғаушы аппарат тұйықталады, содан кейін жүктеме қорегі 2 қорек көзіне беріледі.
АҚҚ Фи құрылымдық қондырғысы мен жүктемелердің қайта қосқыш дестесінің айырмашылығы жоқ. Айырмашылығы тек жүктемелердің қосу дестесіндегі ДГУ опциясының номенклатурасына кіруі мен кешенді түрде қойылуында. Резервтің автоматты қосылу қондырғысының термині одан кейінгі тұрған түсініктемеге толық мағына береді және ГРЩ секцияларының, ИБП, дизель-генераторлы қондырғыларда, трансформаторлы бағыныңқы станциялар және т.с.с әртүрлі қорек көзі қосылған жағдайда қолданылады. Одан әрі АҚҚ терминін қолданатын боламыз.
АҚҚ СГЭ-нің маңызды екінші элементін береді. АҚҚ-сыз негізгі электржабдықтау қорек көзінің бастартуы кезінде ДГУ-дағы қорек көзінің автоматты ажырауын ұйымдастыру мүмкін емес. Кейбір жағдайларда қолданылатын перекидные рубильниктер автоматты құрылғы болып саналмайды және қажетті қосуларды іске асыру үшін оперативті қызмет көрсету обьектісіндегі тұрақтылық болуын талап етеді. СГЭ интеллектуалды ғимараты үшін рубильниктердің қолданылуы пайдалы шешім болып табылмайды. Кейбір жағдайларда АҚҚ негізінде СБЭ құру кезіндегі ИБП негізіндегі шешім альтернативті болуы мүмкін. Нақты жағдайларда олар ДГУ-дан бас тартуға мүмкіндік береді.
АҚҚ-ның типтері төменде қарастырылған.
Тиристорлы(электронды) АҚҚ (Static Transfer Switch, STS) синфазалы желілер кезінде қосудың минималды уақытын иемденеді- 3 мс кем емес, ал синфазалы емес желілерде ноль арқылы кіріс кернеуінің ауысу моментінде резервті кіріс қосылысын қамтамасыз етеді (жалғау кезіндегі ток жіберулерінің мүмкіндіктерін шектеу мақсатымен). Қондырылуы бойынша АҚҚ тиристорлары статикалық кілттердің минимум жұптарының болу айырмашылығымен ИБП статикалық байпасын қайталайды. STS нұсқасы ретінде қалдықты қосқыштар саналады.
Механикалық элементтердің схемада болмауы тиристорлы (электрондық ) АҚҚ-ң жоғарғы сенімділігін алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар жүктеме тоғының үлкен мәндерінде тиристорла АҚҚ-ң жылу бөлінуі бірнеше киловаттқа жетеді. Екі кірістің өзара мүмкін болатын қысқа тұйықталуынан бүғатталу электронды ғана болуы мүмкін, сонымен қатар Энергоқадағалау ұйымы әдетте механикалық бүғаттауды талап етеді. Сонда АҚҚ немесе логикасы бойынша жұмыс істеу керек. Бүғаттау электрлік (электрондық) сияқты механикалық құралдармен де жүзеге асады. АҚҚ кірістерінің механикалық бүғаттауына нормалық құжаттар талаптары ескерілмейді және басқарушы құжаттарға сәйкес орнатылады.
АҚҚ-ң бір рет әсер етуі жүктеме қысқа тұйықталуы кезінде оның қайта қосылуын жою үшін қажет.
Тиристорлы АҚҚ-ң құны сол қуаттағы электро-механикалық аппараттарының құнынан екі есе жоғары.
Жоғарыда аталғандай тиристорлы АҚҚ ИБП альтернативасы сияқты қарастырылады. Екі жақты қоректену кезінде өтудің аз уақыты тиристорлы АҚҚ-ны off-line түріндегі ИБП-ға жақындатады.Бірақ қорек көздерінің резервтері объект шекарасынан тыс орналасады және электроэнергияның сапасын арттыру қосымша шараларды талап етеді, мұндай жағдайда тиристорлы АҚҚ кең өрісте қолданылмады. Кейбір жағдайларда тиристорлы АҚҚ-ны ИБП және ДГУ-дан немесе ИБП-ң әртүрлі топтарынан екі жақты қоректенуді ұйымдастыратын аумалы жүктемелерді резервтеу үшін қолданылады.
Контакторларда электромеханикалық АҚҚ көп тараған және электромеханикалық аппараттар арасында жоғарғы тез әсер етуі болады. АҚҚ-ң екі кірістік және үш кірістік жағдайдағы схемасында қосымша контакторлардың электрлікке механикалық бүғаттауды ендіруге болады. Механикалық бүғаттау қарапайым және сенімді рычажды механизм негізінде орындалады. Кірістер саны принципиалды түрде шектелмеген және контакторларды басқаратын автоматика жүйелерінің жұмыс логикасымен анықталады. Үш кірісті АҚҚ екі негізгі қорек көзінен және резервті дизель-электро станциясынан (ДЭС) жүктеменің қоректенуін қамтамасыз етеді.
Екі кірістік негізіндегі үш кірісті АҚҚ әдетте номиналды токтарға 630 А-ге дейін орындалады. Бұл басқарылатын сөндіргіштер және контактордың құрылымдық орындалуына байланысты. Үлкен 630 А ток болған кезде үш кірісті АҚҚ тікелей үш аппаратта орындалады. Мұндағы механикалық бүғаттау арнайы трассалы бүғатты механизмінен пайда болады.
Электрожетегі бар автоматты сөндіргіштердегі электромеханикалық АҚҚ. Жоғарыдағыларға қарағанда тез әсер етпейді және екі кірісті (рычажды бүғаттау) және үш кірісті (тросты бүғаттау) схемалар кезінде механикалық және электрлік бүғаттауын жүзеге асыруды мүмкіндік береді. Кемшілігі ретінде күрделі электрлік схеманы және 100 кВА-дан төмен қуатта осы екі құрылғылардың қымбаттылығын атауға болады.
АҚҚ ерекшелігін біріне екі кірістің арасындағы дағдарыстың болуын және де желі кірістеріндегі кедергіге қарамастан тәуелсіздігін камтамассыздандыратын қолмен тең конструкциялы басқаруды жатқызуға болады. 100 кВА қуатты ауыстырып қосатын басқарылатын АҚҚ бағасы автоматты өшірілетін және контакторлы аппараттардан бағасы төмен.
Барлық қарастырылған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Дәрістік сабақ тезистері
Шала өткізгіштер
СЫЗЫҚСЫЗ ЭЛЕМЕНТТЕРІ (КЕДЕРГІЛЕРІ) ЖӘНЕ ЭЛЕКТР ТОҒЫНА ТУӘЕЛДІ ЭЛЕКТР КОЗҒАЛТҚЫШТАРЫ БАР ЭЛЕКТР ТІЗБЕГІН ЕСЕПТЕУ
АВТОМАТИКАНЫҢ ЭЛЕКТРОНДЫҚ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ
Автоматиканың элементтері бойынша дәрістер
Тиристорлардың классификациясы
Тоқ машиналары мен құрылғылары
Тиристорлар
Биполярлы транзистор құрылғысы
Аналогты дабылдар. Жартылай өткізгіштікті диодтар
Пәндер