Есту мүшесі



1. Сыртқы құлақ
2. Ортаңғы кұлақ
Сыртқы кұлақ — аuris ехtегna— құлақ қалқаны мен сыртқы дыбыс жолынан тұрады.
Құлақ қалқаны — аuricuIа — әдетте құлақ деп аталады, ол терімен қапталған серпінді шеміршектен түзілген. Құлақ қалқанының сыртқы формасы мен шығыңқы жерлері шеміршекке байланысты: бос қайырылған жиегі —құлақ шиыршығы -— һеІіх және оған параллель қарсы шиыршық — аntheIіх, сондай-ақ алдыңғы томпақ — құлақ бүртігі — tragus және соның артында жатқан құлаққа қарсы бүртік — antitragus — деп аталады.
Құлақ қалқаны төменгі жағында адам үшін тән прогрессивті белгі болып табылатын шеміршексіз құлақ сырғалығымен аяқталады, Қалқанның тереңінде кұлақ артында сыртқы дыбыс жолы тесігі ашылады.
Сыртқы есту жолы — meatus acusticus externus — екі шеміршекті және сүйекті бөліктен тұрады. Шеміршекті дыбыс жолы құлақ қалқаны шеміршегінің жоғары және артқа қарай ашық науа түріндегі жалғасы болып табылады. Онық ішкі шеті дәнекер ткань арқылы самай сүйегінің дабыл бөлігінің жиегімен қосылады. Шеміршекті дыбыс жолы жалпы алғанда бүкіл сыртқы дыбыс жолы ұзындығының үштен бірін құрайды. Тұтас дыбыс жолы ұзындығының үштен екісін құрайтын сүйекті дыбыс жолы сыртқа — роrus асusticus externus — арқылы ашылады («Самай сүйегін» қараңыз), осы тесіктің жиегімен дөңгелек сүйекті жүлге — suIcus tympauicus — өтеді.
Тұтас дыбыс жолының бағыты жалйы алғанда фронтальды, бірақ ол.түзу жүрмей горизонтальды жазықтықта да, вертикальды жазықтықта да, S тәрізді , иілім жасайды. Дыбыс жолы иілімдіерінің себебінен тереңде жатқан дабыл жарғағын көру үшін құлақ қалқанын артқа, жоғарыға және сыртқа қарай тартып, оны түзулеу керек. Құлақ.қалқанын жабатып тері сырт-қы дыбыс жолына созылады. Жолдың шеміршекті бөлігінің терісінде май бездері, сондай-ақ сегитеп деп аталатын сарғыш түсті секрет бөлетін ерекше бездер — (gIanduIae cerumionosae — көп.болады.
Дабыл жарғағы — membrana tympani — сыртқы және ортаңғы құлақ .шекарасында жатады, оның жиегі сыртқы дыбыс жолының шетінде рамкаға қойылған сияқты suIcus tympanicus-ке еніп тұрады. Дабыл жарғағы -ке фиброзды са-киңа — апиіиз ііЬгрсагііІадіпеиз — арқылы бекиді. Есту ж suIcus tympanicus алыныа ішкі шетінің қиғаш орналасу қалпына байланысты жарғақ кйғаш, ал жаңа туған нәрестелерде горизрнтальды"дерлік тұрады. Ересек адамда дабыл жарғағы сопақ пішіңді келеді; ол жұқа жартылай жарық өткізетін пластинка болып. табылады, орталарында жалпақ воронка тәрізді ішіне қарай тартылған кіндік — umbo membranae — болады. Оның сыртқы беті есту жолының тері жабындысының — stratum mucosum — жұқарған жалғасымен, ал ішкі беті дабыл қуысының кілегейлі қабығымен—: қапталған.

Пән: Биология
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
ЕСТУ МҮШЕСІ
Сыртқы құлақ
Сыртқы кұлақ — аuris ехtегna— құлақ қалқаны мен сыртқы дыбыс
жолынан тұрады.
Құлақ қалқаны — аuricuIа — әдетте құлақ деп аталады, ол терімен
қапталған серпінді шеміршектен түзілген. Құлақ қалқанының сыртқы формасы
мен шығыңқы жерлері шеміршекке байланысты: бос қайырылған жиегі —құлақ
шиыршығы -— һеІіх және оған параллель қарсы шиыршық — аntheIіх,
сондай-ақ алдыңғы томпақ — құлақ бүртігі — tragus және соның артында жатқан
құлаққа қарсы бүртік — antitragus — деп аталады.
Құлақ қалқаны төменгі жағында адам үшін тән прогрессивті белгі болып
табылатын шеміршексіз құлақ сырғалығымен аяқталады, Қалқанның тереңінде
кұлақ артында сыртқы дыбыс жолы тесігі ашылады.
Сыртқы есту жолы — meatus acusticus externus — екі шеміршекті және
сүйекті бөліктен тұрады. Шеміршекті дыбыс жолы құлақ қалқаны шеміршегінің
жоғары және артқа қарай ашық науа түріндегі жалғасы болып табылады. Онық
ішкі шеті дәнекер ткань арқылы самай сүйегінің дабыл бөлігінің жиегімен
қосылады. Шеміршекті дыбыс жолы жалпы алғанда бүкіл сыртқы дыбыс жолы
ұзындығының үштен бірін құрайды. Тұтас дыбыс жолы ұзындығының үштен екісін
құрайтын сүйекті дыбыс жолы сыртқа — роrus асusticus externus — арқылы
ашылады (Самай сүйегін қараңыз), осы тесіктің жиегімен дөңгелек сүйекті
жүлге — suIcus tympauicus — өтеді.
Тұтас дыбыс жолының бағыты жалйы алғанда фронтальды, бірақ ол.түзу
жүрмей горизонтальды жазықтықта да, вертикальды жазықтықта да, S тәрізді ,
иілім жасайды. Дыбыс жолы иілімдіерінің себебінен тереңде жатқан дабыл
жарғағын көру үшін құлақ қалқанын артқа, жоғарыға және сыртқа қарай тартып,
оны түзулеу керек. Құлақ.қалқанын жабатып тері сырт-қы дыбыс жолына
созылады. Жолдың шеміршекті бөлігінің терісінде май бездері, сондай-ақ
сегитеп деп аталатын сарғыш түсті секрет бөлетін ерекше бездер — (gIanduIae
cerumionosae — көп.болады.
Дабыл жарғағы — membrana tympani — сыртқы және ортаңғы құлақ
.шекарасында жатады, оның жиегі сыртқы дыбыс жолының шетінде рамкаға
қойылған сияқты suIcus tympanicus-ке еніп тұрады. Дабыл жарғағы -ке
фиброзды са-киңа — апиіиз ііЬгрсагііІадіпеиз — арқылы бекиді. Есту ж suIcus
tympanicus алыныа ішкі шетінің қиғаш орналасу қалпына байланысты жарғақ
кйғаш, ал жаңа туған нәрестелерде горизрнтальды"дерлік тұрады. Ересек
адамда дабыл жарғағы сопақ пішіңді келеді; ол жұқа жартылай жарық өткізетін
пластинка болып. табылады, орталарында жалпақ воронка тәрізді ішіне қарай
тартылған кіндік — umbo membranae — болады. Оның сыртқы беті есту жолының
тері жабындысының — stratum mucosum — жұқарған жалғасымен, ал ішкі беті
дабыл қуысының кілегейлі қабығымен—: қапталған.
Ортаңғы кұлақ
Ортаңғы қулақ — auris media дабыл қуысын жұтқаншақтың мұрын бөлігімен
жалғастыратын есту түтігінен тұрады.
Дабыл қуысы — саұііаз іутрапіса — сама.й сүйегі пирамида-сынын
негізінде сыртқы дыбыс жолы мен ішкі кұлак (лаби-ринт) арасында
жайғасқан. Онда дыбыс тербелістерін дабыл жарғағынан лабиринтке
беретін үш кішкене сүйектен тұратын . тізбек орналасады.
Дабыл қуысыңың келемі үлкен емес (1 см3 шамасындай) жә-не^ол қабырғасьша
қойылған, сыртқы дыбыс жолы жағына қа-райқатты қисайған дабыл аспабына
(бубенге) ұксайды.Дабьіл куысының алты қабырғасын ажыратады: .
.
1. Дабыл қуысының латеральды. қабырғасы — рагіез тет-Ьгацасеиз — дабыл
жарғағы мен сыртқы есту жолының сүйекті пластинкасынан түзіледі. Қуыстың
жоғарғы күмбез тәрізді ке-нейген бөлігінде — гесеззиз тетЬгапае іугпрапі
зирёгіог—екі есту сүйекшесі— балғашықтың басы мен төе жатадьг Ауырған кезде
ортаңғы құлақтың патологиялық өзгерістері осы гесеззиз-те айқын білінеді.
2. Дабыл куысының медиальды қабырғасы лабиринткежал-ғасып жатады да,
сондықтан лабиринттік қабырға рагіез ІаЬу-гіпіһісиз деп а-қалады. Онда екі
терезе: ұлуға алып баратын дөңгелек — іепе5Іга сосһіеае, ол тетЬгапа
іутрапі зесипсіагіа-мен тартылып жабылғаіі жәнё үезііһиіит ІаЬугіпіһі ішіне
ашы-латын согіақ терезе — іепезіга уезііЬиіі — орналасады. Соңғы тесікке
үшінші дыбыс сүйекшееінің— үзеңгінің табаны еніп тұрадьі.
3. Дабыл куысының артқы қабырғасында — рагіез тазіоі-сіеиз-те т.
зіаресііиз орналасуға арналған қырат бар. Кесеззиз тетЬгапае іутрапі
зирегіог артқа қарай емізік тәрізді өсінді-нің үқгіріңе — апігит
тазіоісіеит-ге жалғасады, ол үңгірге өсіндінің ауалы ұяшықтары — сеііиіае
тазіоісіеае ашылады. Апігшп тазіоісіеит — емізік тәрізді өсінді жағына
қарай еніп тұрған кішкене қуыс. Ол емізік тәрізді өсіндінің сыртқы бетінен
зріпа зиргатеаііса артындағы есту жолының артқы қабырға-сымен шектесетін
сүііек қабатымен бөлінеді. Әдетте сол жерде емізік тәрізді есінді
іріңдегенде үңгірді ашады,
4. Дабыл қуысыньщ алдыңғы қабырғасы ішкі үйқы артерия-сына жақьш жанасып
жатқандықтан рагіез сагоіісиз деп ата-лады. Бұл қабырғаның жоғарғы
бөлігінде есту түтігінің ішкі тесігі — озішггі іутрапісит іиһае аисііііүае
— орналасады, ол жаңа туған нәресте мен сәбиелерде кең ащылып тұрады, ин-
фекцияның жиі-жиі жұтқыншақтан ортаңғы құлақ қуысы мен одан эрі бассүйек
ішіне өтіп кетуі осыған байланысты.
5. Дабыл қуысьшың жоғарғы кабырғасы — рагіез іедтепіа-ііз — пирамиданың
алдыңғы бетінде іедтеп іутрапі-ге сәйкес келіп, дабыл куысын бассүйек
қуысынаң бөліп тұрады. ■
6. Дабыл қуысьшын төменгі қабырғасы немесе түбі — рагіез ]и§-и1агіз, Гозза
іи^иіагіз екеуі көрші орналасып, басеүйектің не-гізі жағына қарайды.
Дабыл қуысында орналасқан үш кішкене дыбыс сүйекшеле-рі өздерінің
пішіндеріне қарай балғашық, төс және үзеқгі деп аталады. 1.
Балғащықтың:—таііеиз — домалак басы, мойны арқылы сабымен жалғасқан. 2.
Тестің -а- іпсиз — денесі және екі өсіндісі болады, олардың біреуі
қысқалауы — сгиз Ьгеуе — артқа қарай бағытталып, шүқыршаққа тіреледі, ал
екіншісі — ұзын өсінді — балғашық сабына параллель және одан медиаль-ды әрі
артқа қарай жүреді, ұшында үзеңгімен буындасатын кіш-кене томпағы болады.\
:)' Есту түтіёі (іиЪа апсііііүа) немесе Евстахий түтігі (Еизіа-сһіі, оеыдан
түтіктің кабынуы — евстахиит), ауанын жұтқын-шақтан дабыл қуы.сьша келуіне
-ариалған, осы аркылы, қуыс іші мён сыртқы атмосфера қысымы арасындағы тепе-
теңдік еақ-талады. Бүд лабиринтке дабыл ж.арғағы тербелістерін дұрыс өткізу
үшін қажет. Дыбыс түтігі өзара қосылатын сүйекті және шеміршекті
бөліктерден тұрады. Олардың қосылған жерінде— ізітиз іиЬае — түтік өзегі
тар келеді. Дабыл қуысында тесік-тен—'05ІІШП :іутрапісит іиЬае аисНііуае-
ден басталатын түтік-тін сүйекті бөлігі самай сүйектің бүлшыкеттүтікті
өзегінің тө-менгі}үлкен бөлімін— зетісапаііз іиһае аисііііуае — алып жа-
тады. Сүйекті бөліктің жалғасынжүрайтын шеміршекті бөлік сергіімді
шёадіршекТен' түзіледі.
Тутік төменгі жақта жұтқынщақтын латеральды қабырға-сында жұтқынШақ
тесігімен — ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Көру талдағышының негізгі мүшесі - көз алмасы
Құлақтың құрылымы
Құлақтың құрылысы және қызметі
Есту талдағыштары туралы түсінік
Көру мүшесі
Бастауыш сыныптағы сөйлеу тілі және есту мүшесі бұзылған балалардың психологиялық ерекшеліктері
XXI ғасыр мұғалімдеріне қойылатын талаптарға шолу
Кіші мектеп жасындағы мүмкіндігі шектеулі балалардың психологиясы
Көру және есту анализаторлары. Жас ерекшеліктері мен гигиенасы.
Есту анализаторы
Пәндер