Геология

Жоспар
Кіріспе

ІІ. Негізі бөлім
Биологиялық айналым.
1. Көміртегі айналымы
2. Күкірт айналымы
3. Азот айналымы
4. Фосфор айналымы

ІІІ. Қорытынды.

IV. Пайдаланылған әдебиеттер.

Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Геология (гео... және логос — ілім) — Жердің қыртысын және ішкі қабаттарын,
олардың құрамын, құрылысын, қозғалысын, даму тарихын, кен байлықтарының
пайда болу, орналасу заңдылықтарын зерттейтін жаратылыстану ғылымдарының
кешені. Геология жаратылыстану ғылымдарының жеке тармағы ретінде 18 ғ-дың
аяғы мен 19 ғ-дың басында бөлінді. 20 ғ-дың бас кезінде біртұтас ғылым
болып қалыптасты. [1]

"Геология"
[өңдеу]
Геология ғылымының басты салалары мен пәндері

Геология[2] ғылымының басты салалары мен пәндері олардың зерттеу
объектісіне қарай 6 топқа бөлінеді:
1) Жер қыртысының, литосфераның заттық құрамын зерттейтін геологиялық
пәндер — ''кристаллография'', ''минералогия'', ''петрография'',
''петрология'', ''литология'' және ''геохимия''.
Кристаллография геологияны, физиканы және геометрияны біріктіре отырып, әр
түрлі минералдарға тән кристалдардың құрылысы мен пішінін, ерекшеліктерін
зерттейді.
Минералогия табиғи минералдардың құрамын, физ. қасиеттерін, қалыптасу және
өзгеру жағдайларын анықтайды.
Петрография тау жыныстарының хим. және минералдық құрамын, олардың құрылыс
ерекшеліктерін зерттейді.
Петрология магмалық және метаморфтық тау жыныстарын, олардың заттық
құрамын, геол. ерекшеліктерін және пайда болуын зерттейтін ғылым.
Литология шөгінді жыныстардың құрамын, құрылымын, нақышын және пайда болуын
саралау негізінде олардың қалыптасу жағдайын анықтаумен айналысады.
Геохимия жер қыртысында және Жер планетасы қимасында хим. элементтердің
таралу заңдылықтарын анықтайды.

2) Геологиялық процестерді зерттейтін геология пәндер кешені (динамикалық
геология) геотектониканы (тектониканы), құрылымдық геологияны,
вулканологияны, сейсмологияны және геоморфологияны біріктіреді.
Геотектоника (тектоника) жер қыртысындағы қозғалыстарды, сол қозғалыстар
нәтижесінде туындаған деформациялар мен құрылымдық өзгерістер сипатын
талдау негізінде Жер планетасының құрылыс ерекшеліктерін және оның геол.
уақыт барысында бағдарлы түрде дамуының басты заңдылықтарын зерттейді.
Құрылымдық геология жер қыртысындағы тау жынысы кешендерінің пішіндері мен
орналасу заңдылықтарын анықтайды.
Вулканология — жанартаулар жайлы ғылым, ол жанартаулардың морфологиясын,
көрініс беру ерекшеліктерін, туындау себептерін, орналасу заңдылықтарын
және олардың әрекеті нәтижесінде түзілген өнімдерді зерттейді.
Сейсмология жер сілкіністерін, олардың туындау себептерін және көрініс
беруін қамтамасыз ететін геол. процестерді зерттейді. Сейсмология, әдетте,
геофиз. ғылымдар кешенінің жеке тармағы ретінде қарастырылады.
Геоморфология жер бетінің морфол. ерекшеліктерін, жер бедерінің қалыптасу
және даму заңдылықтарын зерттейтін геол.-геогр. ғылым саласы.

3) Геологиялық процестердің тарихи сабақтастығын зерттейтін ғылымдар кешені
- ''стратиграфия'', фациялар туралы ілім, геологиялық формациялар туралы
ілім, ''палеогеография''.
Стратиграфия шөгінді және жанартаутекті жыныстардың қат-қабатталу
сабақтастығын зерттей отырып, палеонтол. мәліметтер көмегімен олардың геол.
көнелігін анықтайды.
Фациялар туралы ілім жер қыртысына тән шөгінділердің кеңістіктегі және
уақыт барысындағы өзгерістерін, сол өзгерістерді тудыратын жағдайларды
зерттейді.
Геологиялық формациялар туралы ілім — геол. құрылымның (аймақтың) тектоник.
дамуының басты сатылары мен кезеңдерін анықтай отырып, өткен геол.
дәуірлерде қалыптасқан формациялар жиынтығы даралануының палеотектоник.
және палеоклиматтық жағдайларын қалпына келтіретін тарихи геология тарауы.
Палеогеография — өткен геол. кезеңдер мен дәуірлердің ландшафт
ерекшеліктері жайлы ғылым.

4) Тау жыныстарына кіріккен тіршілік қалдықтары мен іздерін зерттеу
нәтижесінде сол тіршілік түрлерінің пайда болуын және даму барысын
зерттейтін ғылым саласы — ''палеонтология''.
'Палеонтология' көне фауна мен флора қалдықтарын зерттеу және оларды
салыстыра саралау негізінде сол қалдықтарды кіріктірген тау жыныстарының
геол. көнелігін анықтайды.

5) Іс-тәжірибе шараларын қамтамасыз ету мәселелерімен айналысатын Геология
салалары — ''кен байлықтары жайлы ілім'', ''гидрогеология'', ''инженерлік
геология'', ''аймақтық геология''.
Кен байлықтары жайлы ілім қоғамның шаруашылық қажеттерін өтеуге керекті
табиғи минералдық түзілімдерді зерттейді. Бұл ғылым саласы бірнеше ғыл.
пәндерге жіктеледі:
-кентас туралы ілім;
-бейметалл кен байлықтары жайлы ілім;
-көмір геологиясы, мұнай-газ геологиясы;
-металлогения;
-радиоактивті элементтер геологиясы, т.б.;
Гидрогеология жер асты суларын, олардың пайда болуын, астасу жағдайларын,
қозғалыс заңдылықтарын, режимін, физ., хим., ендік, т.б. қасиеттерін,
шаруашылықтағы маңызын және қоршаған ортамен өзара байланысын зерттейді.
Инженерлік геология адамдардың инж. әрекетін қамтамасыз ету мақсатында жер
қыртысының беткі қабаттарының геол. жағдайын және динамикасын зерттейтін
сала.
Аймақтық геология нақты геол. құрылымның немесе аймақтың геол. құрылыс
ерекшеліктерін сол құрылымды (аймақты) геол. картаға түсіру негізінде ашып
көрсетеді.

6) Кен байлықтарын зерттеудің және игерудің әдістемелік шараларын және
геол.-экон. тиімділігін зерттейтін салалар.
Іздеу-барлау істері — кен белгілері мен кендердің геол. жағдайын, сол
кендерді іздеу, барлау, бағалау және игеру шараларының ең тиімді тәсілдерін
анықтау мәселелерімен айналысады.
Кеніштік геология — кеніштердегі, шахталық геология — шахталардағы игеру
жұмыстарын геол. тұрғыдан қамтамасыз ету және сол кеннің барланған қорын
толықтыру мүмкіндіктерін анықтаумен шұғылданады.

Геология ғылымдарының кешені өзге жаратылыстану ғылымдарымен тығыз
байланысты. Ол, әсіресе, ''физика'' және ''химия'' ғылымдарының
заңдылықтарын және әдіс-тәсілдерін жиі пайдаланады. Бұл байланыстардың
нәтижесінде 'геофизика және геохимия ғылымдары қалыптасты. Геология, сол
сияқты, астрономиямен (ғарыштық денелердің өзара байланысын және заттық
құрамын зерттеу бағытында), физ. географиямен (жер бедері, климат, топырақ
мәселелерін зерттеуге байланысты), геодезиямен (Жер-дің мөлшері мен пішін
ерекшеліктерін саралау барысында), биологиямен (тіршіліктің пайда болуы
және дамуы мәселелерін зерттеуде), тау-кен ісімен (кендерді игеру
барысында), металлургиямен (минералды шикізаттарды үнемді және кешенді
игеруде) тығыз байланысты.
[өңдеу]
Геология ғылымының дамуына үлес қосқан ғалымдар

Геология ғылымының іргесін қалап, дамуына ерекше еңбек сіңірген ғалымдар:
А.П. Карпинский, В.А. Обручев, И.В. Мушкетов, В.И. Вернадский, И.М. Губкин,
Н.С. Шатский, А.Е. Ферсман, С.С. Смирнов, А.Л. Яншин, т.б. Қазақстан
геологияның әр түрлі саласын дамытуда Қ.И. Сәтбаев, Н.Г. Кассин, Д.Н.
Казанли, И.И. Бок, Р.А. Борукаев, М.П. Русаков, Е.Д. Шлыгин, А.А. Абдулин,
Ж. Айталиев, А.М. Машанов, Н.Л. Бубличенко, В.Д. Беспалов, т.б. көп еңбек
сіңірді. Республикада геол. жұмыстар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.