АТАҚТЫ “БЕСЕУДІҢ” БІРІ ТУРАЛЫ
1. Бесеудің хаты
2. Троцкийдің хаты немесе Алаш арыстары айтқан ақиқат
2. Троцкийдің хаты немесе Алаш арыстары айтқан ақиқат
Сталинге жазылған атақты “Бе¬сеу¬дің хаты” туралы осы күні көзі қарақты оқырманның бәрі біледі. Туған елінің қиын жағдайын ойлап өз бастарын қатерге тігіп, шыбын жандарын шүберекке түйіп шық-қан¬дар Мүсірепов, Ғатаулин, Алтын¬бе¬ков, Қуанышев, Дәулетқалиевтар еді ғой. Олардың жарқын есімдерін жер бетінен жоғалып кетпесе қазақ ұмытар ма?
Бірақ, солар туралы тереңірек біл¬гісі келген оқырманға дерек тап¬шы болушы еді. Бір Ғабеңнен бас¬қа¬сының атын білгеніміз болмаса, затын біле қоймайтынбыз. Осы ол¬қы¬лықтың бір парасын тарихшы, Алаштың ардақтыларын көптен бері зерттеп жүрген Өмірзақ Озғанбай толтырыпты. Оның “Рухы биік тұл¬ға” атты жаңа еңбегі атақты “бе¬сеу¬дің” бірі Мүтәш Дәулетқалиевқа ар¬нал¬ған. Шерхан Мұртазаның алғы¬сөзі¬мен жарық көрген бұл кітаптан көзі ашық оқырман М.Дәулетқалиев өмірінің көптеген деректерімен те¬реңнен танысады. Оның Батыс Қа¬зақ¬стан облы¬сын¬дағы Орда өңірінде өмірге келгенін, 1930 жылы Мәс¬кеу¬дің Пле¬ха¬нов атындағы Халық¬ шବруа¬шылығы инсти¬ту¬тын бітіргенін, содан елге келіп түрлі салада бас¬шы қызметтер ат¬қар¬ға¬нын біледі. Ал “Бе¬сеудің хаты” жа¬зыл¬ған 1932 жылғы 4 шіл¬де¬де ол Ком¬ВУЗ-дың (кейін¬нен жоғары пар¬тия мек-тебі болған) рек¬торы қыз¬метінде болған екен. Әлі 1937 жыл бол¬ма-ған¬дықтан, Голощекин қан¬ша тісін қайраса да олардың басын жойып жіберуге құдіреті жет¬пей, тек “оп¬пор¬ту¬нис¬тер” деп қуда¬лау¬ға ұшыратады. Сол себепті Мүтәш ағамыз Арал қа¬ла¬сы парткомының бірінші хатшысы қызметіне “жібе¬рі¬леді”. Одан қай¬та¬дан Алматыға келіп, Қазақ өлкелік ко¬митетіндегі мәдениет бөлімін басқарады. Бұл қызметте де шыдатпай, Қордай аудандық партия комитетіне хатшы боп кетеді. Әйтеуір, 1935 жылы Қазақстаннан кетіп, көзі жоғалғанша Голощекин оның соңына әбден түскен екен.
1938 жылы Мүкең “халық жауы” деген жаламен ұсталады… Қалған өмірін кітаптан оқыр деген ниетпен әрі қарай жазбадық. Тек оның, 1982 жылы Алматы қаласында өз ажалынан дүниеден озғанын біл-діре кетелік. Аталмыш кітапта оның ата-бабасы, туған-туыстары, бала-шағасы туралы да мол деректер бар. Бір сөзбен айтқанда, Алаштың бір арысын танытуда кітаптың пайдасы зор. Сонымен бір-ге, “Бесеудің хатының” Президент мұрғатынан алынған түпнұсқасы да осы еңбекте еш өзгеріссіз жарияланған.
Бірақ, солар туралы тереңірек біл¬гісі келген оқырманға дерек тап¬шы болушы еді. Бір Ғабеңнен бас¬қа¬сының атын білгеніміз болмаса, затын біле қоймайтынбыз. Осы ол¬қы¬лықтың бір парасын тарихшы, Алаштың ардақтыларын көптен бері зерттеп жүрген Өмірзақ Озғанбай толтырыпты. Оның “Рухы биік тұл¬ға” атты жаңа еңбегі атақты “бе¬сеу¬дің” бірі Мүтәш Дәулетқалиевқа ар¬нал¬ған. Шерхан Мұртазаның алғы¬сөзі¬мен жарық көрген бұл кітаптан көзі ашық оқырман М.Дәулетқалиев өмірінің көптеген деректерімен те¬реңнен танысады. Оның Батыс Қа¬зақ¬стан облы¬сын¬дағы Орда өңірінде өмірге келгенін, 1930 жылы Мәс¬кеу¬дің Пле¬ха¬нов атындағы Халық¬ шବруа¬шылығы инсти¬ту¬тын бітіргенін, содан елге келіп түрлі салада бас¬шы қызметтер ат¬қар¬ға¬нын біледі. Ал “Бе¬сеудің хаты” жа¬зыл¬ған 1932 жылғы 4 шіл¬де¬де ол Ком¬ВУЗ-дың (кейін¬нен жоғары пар¬тия мек-тебі болған) рек¬торы қыз¬метінде болған екен. Әлі 1937 жыл бол¬ма-ған¬дықтан, Голощекин қан¬ша тісін қайраса да олардың басын жойып жіберуге құдіреті жет¬пей, тек “оп¬пор¬ту¬нис¬тер” деп қуда¬лау¬ға ұшыратады. Сол себепті Мүтәш ағамыз Арал қа¬ла¬сы парткомының бірінші хатшысы қызметіне “жібе¬рі¬леді”. Одан қай¬та¬дан Алматыға келіп, Қазақ өлкелік ко¬митетіндегі мәдениет бөлімін басқарады. Бұл қызметте де шыдатпай, Қордай аудандық партия комитетіне хатшы боп кетеді. Әйтеуір, 1935 жылы Қазақстаннан кетіп, көзі жоғалғанша Голощекин оның соңына әбден түскен екен.
1938 жылы Мүкең “халық жауы” деген жаламен ұсталады… Қалған өмірін кітаптан оқыр деген ниетпен әрі қарай жазбадық. Тек оның, 1982 жылы Алматы қаласында өз ажалынан дүниеден озғанын біл-діре кетелік. Аталмыш кітапта оның ата-бабасы, туған-туыстары, бала-шағасы туралы да мол деректер бар. Бір сөзбен айтқанда, Алаштың бір арысын танытуда кітаптың пайдасы зор. Сонымен бір-ге, “Бесеудің хатының” Президент мұрғатынан алынған түпнұсқасы да осы еңбекте еш өзгеріссіз жарияланған.
Атақты “бесеудің” бірі туралы
Сталинге жазылған атақты “Бесеудің хаты” туралы осы күні көзі қарақты
оқырманның бәрі біледі. Туған елінің қиын жағдайын ойлап өз бастарын
қатерге тігіп, шыбын жандарын шүберекке түйіп шыққандар Мүсірепов,
Ғатаулин, Алтынбеков, Қуанышев, Дәулетқалиевтар еді ғой. Олардың жарқын
есімдерін жер бетінен жоғалып кетпесе қазақ ұмытар ма?
Бірақ, солар туралы тереңірек білгісі келген оқырманға дерек тапшы болушы
еді. Бір Ғабеңнен басқасының атын білгеніміз болмаса, затын біле
қоймайтынбыз. Осы олқылықтың бір парасын тарихшы, Алаштың ардақтыларын
көптен бері зерттеп жүрген Өмірзақ Озғанбай толтырыпты. Оның “Рухы биік
тұлға” атты жаңа еңбегі атақты “бесеудің” бірі Мүтәш Дәулетқалиевқа
арналған. Шерхан Мұртазаның алғысөзімен жарық көрген бұл кітаптан көзі ашық
оқырман М.Дәулетқалиев өмірінің көптеген деректерімен тереңнен танысады.
Оның Батыс Қазақстан облысындағы Орда өңірінде өмірге келгенін, 1930 жылы
Мәскеудің Плеханов атындағы Халық шаруашылығы институтын бітіргенін, содан
елге келіп түрлі салада басшы қызметтер атқарғанын біледі. Ал “Бесеудің
хаты” жазылған 1932 жылғы 4 шілдеде ол КомВУЗ-дың (кейіннен жоғары партия
мектебі болған) ректоры қызметінде болған екен. Әлі 1937 жыл
болмағандықтан, Голощекин қанша тісін қайраса да олардың басын жойып
жіберуге құдіреті жетпей, тек “оппортунистер” деп қудалауға ұшыратады. Сол
себепті Мүтәш ағамыз Арал қаласы парткомының бірінші хатшысы қызметіне
“жіберіледі”. Одан қайтадан Алматыға келіп, Қазақ өлкелік комитетіндегі
мәдениет бөлімін басқарады. Бұл қызметте де шыдатпай, Қордай аудандық
партия комитетіне хатшы боп кетеді. Әйтеуір, 1935 жылы Қазақстаннан кетіп,
көзі жоғалғанша Голощекин оның соңына әбден түскен екен.
1938 жылы Мүкең “халық жауы” деген жаламен ұсталады... Қалған өмірін кітаптан
оқыр деген ниетпен әрі қарай жазбадық. Тек оның, 1982 жылы Алматы қаласында
өз ажалынан дүниеден озғанын білдіре кетелік. Аталмыш кітапта оның ата-
бабасы, туған-туыстары, бала-шағасы туралы да мол деректер бар. Бір сөзбен
айтқанда, Алаштың бір арысын танытуда кітаптың пайдасы зор. Сонымен бірге,
“Бесеудің хатының” Президент мұрағатынан алынған түпнұсқасы да осы еңбекте
еш өзгеріссіз жарияланған.
Әттең, осындай дерек кітаптар “сол бесеудің” басқалары туралы да болса ғой.
Соның ішінде хатқа: “1-й секретарь Акмолинского райкома партий Мансур
Гатаулин” деп қол қойған ақмолалық азамат туралы кім не біледі екен?..
ТРОЦКИЙДІҢ ХАТЫ немесе Алаш арыстары айтқан ақиқат
Ерлан Сыдықов
Семей мемлекеттік педагогика институтының ректоры, тарих ғылымдарының
докторы, профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Газетіміздің
белсенді авторы. Ерлан Бәтташұлы бұл күндері ердің жасы елуге толып отыр.
Төменде ғалымның бір зерттеуін оқырмандар назарына ұсындық. Қазақ халқы
үшін Кеңес өкіметі тұсындағы ең ауыр кезең Ф.Голощекин Қазақстанды
басқарған 1925-1933 жылдар болды. Бүтіндей бір халықтың тағдырын саяси
ойынға айналдырған ол “Қазақстандағы қазіргі қалыптасқан жағдай кіші
Октябрьді қажет етеді” деді. 1927 жылы қазақ ауылдарында басталған
конфискелеудің зардабы халықты ашаршылыққа әкеп ұрындырды, ал оның ақыры
ұлт зиялыларын жаппай қудалауға ұласты. Голощекиннің қысымымен Алаш көсемі
Әлихан Бөкейханов еріксіз Мәскеуге кетуге мәжбүр болды. Ел басына қатер
төнген осындай қиын-қыстау кезеңде Ж.Мыңбаев, Т.Рысқұлов, Ы.Мұстанбаев және
т.б. ұлт зиялылары үндемей қалмады, Ф.Голощекиннің саясатына үзілді-кесілді
қарсы шықты. Сол сияқты республиканың бір топ қайраткерлері Ғ.Мүсірепов,
М.Ғатауллин, М.Дәулетқалиев, Е.Алтынбеков, Қ.Қуанышевтың аштық және оның
себептері туралы БК(б)П – өлкелік комитетіне, тікелей Ф.Голощекинге жазған
ашық хаты, бүгінде “Бесеудің хаты” деген атпен мәлім екені белгілі.
1927 жылы 11 наурызда Л.Троцкий өзіне Қазақстаннан келген екі адамның
әңгімесін айтып, Лениннің сенімді серіктерінің бірі, қарт большевик
Г.Я.Сокольниковке “Национальные моменты политики в Казахстане” деген хат
жазады. Онда:
“В беседе по поводу своих дел казахские товарищи выдвигали следующие
соображения.
1. Окраины отстали. Нужно их развитию придать такой темп, чтобы они
приближались к Москве, а не еще более отставали от нее. Мы имеем здесь,
следовательно, своеобразное переломление общего вопроса о темпе развития.
2. Капитальные вложения в отсталых частях Союза обещают дать плоды не
скоро. Отсюда пассивное, отчасти и активное сопротивление центральных
учреждений против таких вложений.
3. Участие Казахстана в руководящих учреждениях РСФСР “совершенно не
чувствуется”. По-видимому, есть тенденция к выделению в самостоятельную
республику.
4. Жалобы на переселенческую политику центра: казахские массы были
привлечены к советской власти земельной революцией; “покушение” на
казахские земли вызывает немедленно тревогу. “Мы не против переселенческой
политики, но нужно, прежде всего, удовлетворить землею туземное население”.
5. “Когда мы ставим вопросы о земельных и иных интересах Казахстана, нам
отвечают: это вы хотите мстить за царскую политику. Мало верят, что как
коммунисты способны подходить к вопросам с общегосударственной точки
зрения”.
6. В ведомствах преобладает точка зрения старых спецов, которые живут
традициями прошлого при решении всех хозяйственных и культурных вопросов на
окраинах.
7. Национальные коммунисты поднялись, но присылаемые из центра
руководители не дают им хода. “Считают, что мы не доросли”.
8. Между европейскими и казахскими коммунистами-стена. Живут совершенно
раздельно. Даже в шахматы не играют совместно.
9. Европейские коммунисты ведут общую линию центра. Ни прений, ни
столкновений на принципиальной почве у них нет, что обьсняется их
“безучастием”.
10. Националы, наоборот, кипят. Среди националов-группировки.
Эти группировки поддерживаются и даже культивируются присланными из центра
руководителями. Какая цель? “Во-первых, чтобы упрочить свое господство; во-
вторых, чтобы внутренними разногласиями отвлечь внимание от вопросов,
связанных с политикой центра”.
11. Среди казахских коммунистов три группировки: одна-вокруг Голощекина,-
это люди, всегда и во всем послушные указаниям сверху; другая — “левая”,
также поддерживающая Голощекина, но, насколько я понял, несколько
независимая: третья — “правая”, к которой принадлежали мои собеседники;
впрочем, представители “левой” иногда примыкают к “правой”.
12. В чем же разногласия? “Нас упрекают в том, что мы противники бедноты,
покровители баев, но мы готовы провести любые разумные меры против баев,
пусть нам ясно и точно их предложат”.
13. Голощекин в одной речи сказал: “Надо пройтись маленьким октябрем по
Казахстану”. Что это значит? — он не обьяснил; никаких конкретных мер он не
предлагает. Во внутренней политике в Казахстане мы не видим ни
принципиальных, ни даже практических разногласий. Все это выдвигается
искусственно для того, чтобы маскировать вопрос об отношении к РСФСР.
14. Второй из собеседников говорит: “Центр тяжести вопроса- в разном
отношении группы Голощекина к аулу и к русской деревне. По мнению
Голощекина, русский кулак достаточно ослаблен и унижен; бай затронут мало.
Поэтому нужно пройтись октябрем по аулам”. Другими словами, Голощекин
проповедует гражданский мир в русской деревне и гражданскую войну в ауле.
15. Нас душит бюрократизм, который принимает тем более отталкивающие
формы, что между европейскими и казахскими коммунистами стоит стена. Страх,
лицемерие, доносы играют большую роль.
(Архив Троцкого. Коммунистическая оппозиция в СССР. 1923-1927. Том-2.
“ТЕРРА”-1990. С-197).
АҚШ-тың Гарвард университеті кітапханасы әкімшілігінің келісімімен
Л.Троцкий мұрағаты құжаттарын төрт томдық кітап етіп шығарушы
Ю.Фельштинский бұл хатқа байланысты берген ескертпесінде: “Дату можно до
некоторой степени установить в связи с началом работы Голощекина в
Казахстане (Рукописное примечание Л.Троцкого)” деп көрсетеді, өкінішке
қарай хаттың жазылуына себепкер болған адамдардың аты аталмайды.
Дегенмен, осы хатта Л.Троцкийдің “казахские товарищи” деп отырған
адамдарының бірі Алаш көсемі Әлихан Бөкейханов емес пе екен деген ойдамыз.
Олай дейтін себебіміз, біріншіден, бұл хатта көтерілген қадау-қадау өткір
мәселелер негізінен Қазақстанның саяси-экономикалық жағдайын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Сталинге жазылған атақты “Бесеудің хаты” туралы осы күні көзі қарақты
оқырманның бәрі біледі. Туған елінің қиын жағдайын ойлап өз бастарын
қатерге тігіп, шыбын жандарын шүберекке түйіп шыққандар Мүсірепов,
Ғатаулин, Алтынбеков, Қуанышев, Дәулетқалиевтар еді ғой. Олардың жарқын
есімдерін жер бетінен жоғалып кетпесе қазақ ұмытар ма?
Бірақ, солар туралы тереңірек білгісі келген оқырманға дерек тапшы болушы
еді. Бір Ғабеңнен басқасының атын білгеніміз болмаса, затын біле
қоймайтынбыз. Осы олқылықтың бір парасын тарихшы, Алаштың ардақтыларын
көптен бері зерттеп жүрген Өмірзақ Озғанбай толтырыпты. Оның “Рухы биік
тұлға” атты жаңа еңбегі атақты “бесеудің” бірі Мүтәш Дәулетқалиевқа
арналған. Шерхан Мұртазаның алғысөзімен жарық көрген бұл кітаптан көзі ашық
оқырман М.Дәулетқалиев өмірінің көптеген деректерімен тереңнен танысады.
Оның Батыс Қазақстан облысындағы Орда өңірінде өмірге келгенін, 1930 жылы
Мәскеудің Плеханов атындағы Халық шаруашылығы институтын бітіргенін, содан
елге келіп түрлі салада басшы қызметтер атқарғанын біледі. Ал “Бесеудің
хаты” жазылған 1932 жылғы 4 шілдеде ол КомВУЗ-дың (кейіннен жоғары партия
мектебі болған) ректоры қызметінде болған екен. Әлі 1937 жыл
болмағандықтан, Голощекин қанша тісін қайраса да олардың басын жойып
жіберуге құдіреті жетпей, тек “оппортунистер” деп қудалауға ұшыратады. Сол
себепті Мүтәш ағамыз Арал қаласы парткомының бірінші хатшысы қызметіне
“жіберіледі”. Одан қайтадан Алматыға келіп, Қазақ өлкелік комитетіндегі
мәдениет бөлімін басқарады. Бұл қызметте де шыдатпай, Қордай аудандық
партия комитетіне хатшы боп кетеді. Әйтеуір, 1935 жылы Қазақстаннан кетіп,
көзі жоғалғанша Голощекин оның соңына әбден түскен екен.
1938 жылы Мүкең “халық жауы” деген жаламен ұсталады... Қалған өмірін кітаптан
оқыр деген ниетпен әрі қарай жазбадық. Тек оның, 1982 жылы Алматы қаласында
өз ажалынан дүниеден озғанын білдіре кетелік. Аталмыш кітапта оның ата-
бабасы, туған-туыстары, бала-шағасы туралы да мол деректер бар. Бір сөзбен
айтқанда, Алаштың бір арысын танытуда кітаптың пайдасы зор. Сонымен бірге,
“Бесеудің хатының” Президент мұрағатынан алынған түпнұсқасы да осы еңбекте
еш өзгеріссіз жарияланған.
Әттең, осындай дерек кітаптар “сол бесеудің” басқалары туралы да болса ғой.
Соның ішінде хатқа: “1-й секретарь Акмолинского райкома партий Мансур
Гатаулин” деп қол қойған ақмолалық азамат туралы кім не біледі екен?..
ТРОЦКИЙДІҢ ХАТЫ немесе Алаш арыстары айтқан ақиқат
Ерлан Сыдықов
Семей мемлекеттік педагогика институтының ректоры, тарих ғылымдарының
докторы, профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Газетіміздің
белсенді авторы. Ерлан Бәтташұлы бұл күндері ердің жасы елуге толып отыр.
Төменде ғалымның бір зерттеуін оқырмандар назарына ұсындық. Қазақ халқы
үшін Кеңес өкіметі тұсындағы ең ауыр кезең Ф.Голощекин Қазақстанды
басқарған 1925-1933 жылдар болды. Бүтіндей бір халықтың тағдырын саяси
ойынға айналдырған ол “Қазақстандағы қазіргі қалыптасқан жағдай кіші
Октябрьді қажет етеді” деді. 1927 жылы қазақ ауылдарында басталған
конфискелеудің зардабы халықты ашаршылыққа әкеп ұрындырды, ал оның ақыры
ұлт зиялыларын жаппай қудалауға ұласты. Голощекиннің қысымымен Алаш көсемі
Әлихан Бөкейханов еріксіз Мәскеуге кетуге мәжбүр болды. Ел басына қатер
төнген осындай қиын-қыстау кезеңде Ж.Мыңбаев, Т.Рысқұлов, Ы.Мұстанбаев және
т.б. ұлт зиялылары үндемей қалмады, Ф.Голощекиннің саясатына үзілді-кесілді
қарсы шықты. Сол сияқты республиканың бір топ қайраткерлері Ғ.Мүсірепов,
М.Ғатауллин, М.Дәулетқалиев, Е.Алтынбеков, Қ.Қуанышевтың аштық және оның
себептері туралы БК(б)П – өлкелік комитетіне, тікелей Ф.Голощекинге жазған
ашық хаты, бүгінде “Бесеудің хаты” деген атпен мәлім екені белгілі.
1927 жылы 11 наурызда Л.Троцкий өзіне Қазақстаннан келген екі адамның
әңгімесін айтып, Лениннің сенімді серіктерінің бірі, қарт большевик
Г.Я.Сокольниковке “Национальные моменты политики в Казахстане” деген хат
жазады. Онда:
“В беседе по поводу своих дел казахские товарищи выдвигали следующие
соображения.
1. Окраины отстали. Нужно их развитию придать такой темп, чтобы они
приближались к Москве, а не еще более отставали от нее. Мы имеем здесь,
следовательно, своеобразное переломление общего вопроса о темпе развития.
2. Капитальные вложения в отсталых частях Союза обещают дать плоды не
скоро. Отсюда пассивное, отчасти и активное сопротивление центральных
учреждений против таких вложений.
3. Участие Казахстана в руководящих учреждениях РСФСР “совершенно не
чувствуется”. По-видимому, есть тенденция к выделению в самостоятельную
республику.
4. Жалобы на переселенческую политику центра: казахские массы были
привлечены к советской власти земельной революцией; “покушение” на
казахские земли вызывает немедленно тревогу. “Мы не против переселенческой
политики, но нужно, прежде всего, удовлетворить землею туземное население”.
5. “Когда мы ставим вопросы о земельных и иных интересах Казахстана, нам
отвечают: это вы хотите мстить за царскую политику. Мало верят, что как
коммунисты способны подходить к вопросам с общегосударственной точки
зрения”.
6. В ведомствах преобладает точка зрения старых спецов, которые живут
традициями прошлого при решении всех хозяйственных и культурных вопросов на
окраинах.
7. Национальные коммунисты поднялись, но присылаемые из центра
руководители не дают им хода. “Считают, что мы не доросли”.
8. Между европейскими и казахскими коммунистами-стена. Живут совершенно
раздельно. Даже в шахматы не играют совместно.
9. Европейские коммунисты ведут общую линию центра. Ни прений, ни
столкновений на принципиальной почве у них нет, что обьсняется их
“безучастием”.
10. Националы, наоборот, кипят. Среди националов-группировки.
Эти группировки поддерживаются и даже культивируются присланными из центра
руководителями. Какая цель? “Во-первых, чтобы упрочить свое господство; во-
вторых, чтобы внутренними разногласиями отвлечь внимание от вопросов,
связанных с политикой центра”.
11. Среди казахских коммунистов три группировки: одна-вокруг Голощекина,-
это люди, всегда и во всем послушные указаниям сверху; другая — “левая”,
также поддерживающая Голощекина, но, насколько я понял, несколько
независимая: третья — “правая”, к которой принадлежали мои собеседники;
впрочем, представители “левой” иногда примыкают к “правой”.
12. В чем же разногласия? “Нас упрекают в том, что мы противники бедноты,
покровители баев, но мы готовы провести любые разумные меры против баев,
пусть нам ясно и точно их предложат”.
13. Голощекин в одной речи сказал: “Надо пройтись маленьким октябрем по
Казахстану”. Что это значит? — он не обьяснил; никаких конкретных мер он не
предлагает. Во внутренней политике в Казахстане мы не видим ни
принципиальных, ни даже практических разногласий. Все это выдвигается
искусственно для того, чтобы маскировать вопрос об отношении к РСФСР.
14. Второй из собеседников говорит: “Центр тяжести вопроса- в разном
отношении группы Голощекина к аулу и к русской деревне. По мнению
Голощекина, русский кулак достаточно ослаблен и унижен; бай затронут мало.
Поэтому нужно пройтись октябрем по аулам”. Другими словами, Голощекин
проповедует гражданский мир в русской деревне и гражданскую войну в ауле.
15. Нас душит бюрократизм, который принимает тем более отталкивающие
формы, что между европейскими и казахскими коммунистами стоит стена. Страх,
лицемерие, доносы играют большую роль.
(Архив Троцкого. Коммунистическая оппозиция в СССР. 1923-1927. Том-2.
“ТЕРРА”-1990. С-197).
АҚШ-тың Гарвард университеті кітапханасы әкімшілігінің келісімімен
Л.Троцкий мұрағаты құжаттарын төрт томдық кітап етіп шығарушы
Ю.Фельштинский бұл хатқа байланысты берген ескертпесінде: “Дату можно до
некоторой степени установить в связи с началом работы Голощекина в
Казахстане (Рукописное примечание Л.Троцкого)” деп көрсетеді, өкінішке
қарай хаттың жазылуына себепкер болған адамдардың аты аталмайды.
Дегенмен, осы хатта Л.Троцкийдің “казахские товарищи” деп отырған
адамдарының бірі Алаш көсемі Әлихан Бөкейханов емес пе екен деген ойдамыз.
Олай дейтін себебіміз, біріншіден, бұл хатта көтерілген қадау-қадау өткір
мәселелер негізінен Қазақстанның саяси-экономикалық жағдайын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz