Жоғары оқу орындарында шетел тілін үйренудің теориялық негіздері
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
А) Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде пайда
Болатын мәселелердің теориялық негіздері
Б) Жоғары оқу орындарында шетел тілін үйренудің
теориялық негіздері
В) Оқу барысында студент тұлғасының даму ерекшеліктері және
шетел тілін үйренуде пайда болатын қиындықтардың жалпы
сипаттамасы
Г) Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде туындайтын мәселелерді
алдын.алу және түзету әдістемесі
С) Шетел студенттеріне қытай тілін үйрету технологиясы
Д) Шетел студент тұлғасын зерттеу әдістемелерін оларға
қытай тілін үйретуді көмекші тәсіл ретінде пайдалану
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
ІІ. Негізгі бөлім
А) Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде пайда
Болатын мәселелердің теориялық негіздері
Б) Жоғары оқу орындарында шетел тілін үйренудің
теориялық негіздері
В) Оқу барысында студент тұлғасының даму ерекшеліктері және
шетел тілін үйренуде пайда болатын қиындықтардың жалпы
сипаттамасы
Г) Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде туындайтын мәселелерді
алдын.алу және түзету әдістемесі
С) Шетел студенттеріне қытай тілін үйрету технологиясы
Д) Шетел студент тұлғасын зерттеу әдістемелерін оларға
қытай тілін үйретуді көмекші тәсіл ретінде пайдалану
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Шетел тілі сабағында компьютермен жұмыс жасай отырып, студенттер психологиялық тұрғыдан да жеңілдіктерге ие болады. Атап айтқанда, студенттердің жасаған әрбір жұмысына берілетін бағаның,олардың жасаған қатесін қайталаулар негізінде көрсете отырып, яғни жұмыс нәтижесін мақұлдап немесе белгілі бір дәрежеде қоштамай, өз пікірін білдіріп отыратын оқытушының тікелей қатыспауы, студенттерге өз бетінше жұмыс жасап, өзіне сенімділік болуын қамтамасыз етеді. Бұдан оқытушының шетел тілі сабағындағы орнын жоққа шығару деген түсінік туындамауы керек.
Шетел тілін менгертуде қиыншылыктар кездесетіні рас. Соның бірі – мәтін мазмұнын баяндап беру. Оқушының тілді толық дәрежеде меңгеруі үшін, оның сол тілге деген қызығушылығын арттыруы қажет.
Сабақ немесе сабақтан тыс жұмыстарда үйретуші ойындарды пайдаланудың әдістемелік маңызы зор. Ойын арқылы баланың есте сақтау және ойлау қабілеттерін дамытуға болады. Ойын оқушыларды сөйлеуге психологиялық жағынан дайындап тіл материалын бірнеше рет қайталауға мүмкіндік береді және керекті сөз біріктелерін таңдауға жаттықтырады.
Қазіргі заманның оқушысының дүниетанымы кең, жан-жақты жетілген, өмірлік белсенді ұстанымы бар азамат болуы тиіс. Сондықтан оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеті мен белсенді ой еңбегін дамытуды ұйымдастыру оқу үрдісіне жаңа құралдар мен әдіс тәсілдерді енгізуді қажет етеді. Ағылшын тілі пәні сабағында оқушының тілді дұрыс меңгеруі үшін әртүрлі ойындарды қолдануға болады. Осы ойынның негізінде оқушылардың ой-өрісін кеңейту, өзіндік пікірін қорғауға, сөйлеу тілінің дамуына ықпал ету мақсаты көзделеді. Шетел тілінде сөйлеуді, қарым қатынас жасауды, коммуникацияға үйретуді ниет еткен әрбір мұғалім өз сабақтарында жаттығулардың бір түрі ретінде ойындарды қолданатыны сөзсіз.
Жұмысты жазуда мерзімдік басылымдар және еліміздің, ресейлік авторладың еңбектері пайдаланды.
Жұмыс кіріспе бөлімінен, екі тараудан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі таңда үздіксіз білім беру жүйесінде білім беруді дамыту, дүниежүзілік білім беру кеңістігіне кіру мақсатында елімізде білім берудің жаңа жүйесі құрылып жатыр. Осыған орай Қазакстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында «бізге экономикалық қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет» делінген. Сол білім беруді дамыту ісі жеке тұлғаға мәдени-тарихи құндылықтарды, нормалар мен дәстүрлерді , білім берудің арнайы таңдап алынған мазмұны мен нысандарын беру болып табылады. Нәтижелі білім алудың мәнісі сол, мұнда оқушының іс-әрекеті оның жеке басының әлеуметін іске асыруға негізделген және оның оқытылатын пәндер мен салаларға сәйкес келетін білім алуын талап етеді.
Шетел тілін менгертуде қиыншылыктар кездесетіні рас. Соның бірі – мәтін мазмұнын баяндап беру. Оқушының тілді толық дәрежеде меңгеруі үшін, оның сол тілге деген қызығушылығын арттыруы қажет.
Сабақ немесе сабақтан тыс жұмыстарда үйретуші ойындарды пайдаланудың әдістемелік маңызы зор. Ойын арқылы баланың есте сақтау және ойлау қабілеттерін дамытуға болады. Ойын оқушыларды сөйлеуге психологиялық жағынан дайындап тіл материалын бірнеше рет қайталауға мүмкіндік береді және керекті сөз біріктелерін таңдауға жаттықтырады.
Қазіргі заманның оқушысының дүниетанымы кең, жан-жақты жетілген, өмірлік белсенді ұстанымы бар азамат болуы тиіс. Сондықтан оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеті мен белсенді ой еңбегін дамытуды ұйымдастыру оқу үрдісіне жаңа құралдар мен әдіс тәсілдерді енгізуді қажет етеді. Ағылшын тілі пәні сабағында оқушының тілді дұрыс меңгеруі үшін әртүрлі ойындарды қолдануға болады. Осы ойынның негізінде оқушылардың ой-өрісін кеңейту, өзіндік пікірін қорғауға, сөйлеу тілінің дамуына ықпал ету мақсаты көзделеді. Шетел тілінде сөйлеуді, қарым қатынас жасауды, коммуникацияға үйретуді ниет еткен әрбір мұғалім өз сабақтарында жаттығулардың бір түрі ретінде ойындарды қолданатыны сөзсіз.
Жұмысты жазуда мерзімдік басылымдар және еліміздің, ресейлік авторладың еңбектері пайдаланды.
Жұмыс кіріспе бөлімінен, екі тараудан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі таңда үздіксіз білім беру жүйесінде білім беруді дамыту, дүниежүзілік білім беру кеңістігіне кіру мақсатында елімізде білім берудің жаңа жүйесі құрылып жатыр. Осыған орай Қазакстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында «бізге экономикалық қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет» делінген. Сол білім беруді дамыту ісі жеке тұлғаға мәдени-тарихи құндылықтарды, нормалар мен дәстүрлерді , білім берудің арнайы таңдап алынған мазмұны мен нысандарын беру болып табылады. Нәтижелі білім алудың мәнісі сол, мұнда оқушының іс-әрекеті оның жеке басының әлеуметін іске асыруға негізделген және оның оқытылатын пәндер мен салаларға сәйкес келетін білім алуын талап етеді.
1). И. П. Иванова «Теоретическая грамматика современного английского языка»,
2). Л. С. Бархударов «Грамматика английского языка», Москва, 1986
3). 1. Иманқұлова С. «Жаңаша оқыту әдістемесі», Әл-Фараби атындағы
4). М. С. Сақтағанова, Н. Қ. Алиева, Н. Қ.
5). Г. Ботағарина, «Ағылшын тілін оқытудағы бүгінгі белес», Білім,
6). Г. Шамшырақова «Ағылшын тілін оқытудың құрылымы», 12-бет,
7). Гүлмира Жұмайқызы, «Ағылшын және қазақ тілдеріндегі салыстырмалы ерекшеліктер»,
8). Ж. А. Жақыпов «Аударматануды аңдату», Астана, Аударма баспасы
9) М. Новщкан, Н. Д. Кучин «Практическая грамматика английского
10). Қазақ грамматикасы, Алматы «Жазушы», 1990 ж. 681-717 беттер.
11). К. Н. Качалова, Е. Е. Израилевич «Практическая грамматика
12). Г. Рысбаева «Ағылшын және қазақ тіліндегі етістіктің етіс
13). Қ. Тубышева, «Модульдік оқыту технолгиясын ағылшын тілі сабақтарында
14). Е. Нұрланбекова «Шетел тілін оқытуда бейнефильмдерді қолдану», Шетел
15). Abai «book of words», «Abai international club» Semey
16) Movie Talk. Английский, интерактивный видеокурс: для Windows
17). Английский язык, кн. для чтения к учеб. для
18). Винарева, Людмила Андрияновна, Янсон, Валентина Вадимовна.
19). Вронская, И. «Английский язык в детском саду», Дошкольное
20). Колыхалова, Ольга Алексеевна, Махмурян, Каринэ Степановна. Учитесь говорить
21). Методическая разработка по английскому языку для развития навыков
22). Петрова, Светлана Владимировна, Рудавин, Олег Николаевич. Английский
23). Полякова, Татьяна Юрьевна. Английский язык для диалога
24) Эналеев, С. Триединство общей цели, Языковая политика,
2). Л. С. Бархударов «Грамматика английского языка», Москва, 1986
3). 1. Иманқұлова С. «Жаңаша оқыту әдістемесі», Әл-Фараби атындағы
4). М. С. Сақтағанова, Н. Қ. Алиева, Н. Қ.
5). Г. Ботағарина, «Ағылшын тілін оқытудағы бүгінгі белес», Білім,
6). Г. Шамшырақова «Ағылшын тілін оқытудың құрылымы», 12-бет,
7). Гүлмира Жұмайқызы, «Ағылшын және қазақ тілдеріндегі салыстырмалы ерекшеліктер»,
8). Ж. А. Жақыпов «Аударматануды аңдату», Астана, Аударма баспасы
9) М. Новщкан, Н. Д. Кучин «Практическая грамматика английского
10). Қазақ грамматикасы, Алматы «Жазушы», 1990 ж. 681-717 беттер.
11). К. Н. Качалова, Е. Е. Израилевич «Практическая грамматика
12). Г. Рысбаева «Ағылшын және қазақ тіліндегі етістіктің етіс
13). Қ. Тубышева, «Модульдік оқыту технолгиясын ағылшын тілі сабақтарында
14). Е. Нұрланбекова «Шетел тілін оқытуда бейнефильмдерді қолдану», Шетел
15). Abai «book of words», «Abai international club» Semey
16) Movie Talk. Английский, интерактивный видеокурс: для Windows
17). Английский язык, кн. для чтения к учеб. для
18). Винарева, Людмила Андрияновна, Янсон, Валентина Вадимовна.
19). Вронская, И. «Английский язык в детском саду», Дошкольное
20). Колыхалова, Ольга Алексеевна, Махмурян, Каринэ Степановна. Учитесь говорить
21). Методическая разработка по английскому языку для развития навыков
22). Петрова, Светлана Владимировна, Рудавин, Олег Николаевич. Английский
23). Полякова, Татьяна Юрьевна. Английский язык для диалога
24) Эналеев, С. Триединство общей цели, Языковая политика,
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
А) Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде пайда
Болатын мәселелердің теориялық негіздері
Б) Жоғары оқу орындарында шетел тілін үйренудің
теориялық негіздері
В) Оқу барысында студент тұлғасының даму ерекшеліктері және
шетел тілін үйренуде пайда болатын қиындықтардың жалпы
сипаттамасы
Г) Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде туындайтын мәселелерді
алдын-алу және түзету әдістемесі
С) Шетел студенттеріне қытай тілін үйрету технологиясы
Д) Шетел студент тұлғасын зерттеу әдістемелерін оларға
қытай тілін үйретуді көмекші тәсіл ретінде пайдалану
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Шетел тілі сабағында компьютермен жұмыс жасай отырып, студенттер
психологиялық тұрғыдан да жеңілдіктерге ие болады. Атап айтқанда,
студенттердің жасаған әрбір жұмысына берілетін бағаның,олардың жасаған
қатесін қайталаулар негізінде көрсете отырып, яғни жұмыс нәтижесін
мақұлдап немесе белгілі бір дәрежеде қоштамай, өз пікірін білдіріп отыратын
оқытушының тікелей қатыспауы, студенттерге өз бетінше жұмыс жасап, өзіне
сенімділік болуын қамтамасыз етеді. Бұдан оқытушының шетел тілі
сабағындағы орнын жоққа шығару деген түсінік туындамауы керек.
Шетел тілін менгертуде қиыншылыктар кездесетіні рас. Соның бірі –
мәтін мазмұнын баяндап беру. Оқушының тілді толық дәрежеде меңгеруі
үшін, оның сол тілге деген қызығушылығын арттыруы қажет.
Сабақ немесе сабақтан тыс жұмыстарда үйретуші ойындарды
пайдаланудың әдістемелік маңызы зор. Ойын арқылы баланың есте сақтау
және ойлау қабілеттерін дамытуға болады. Ойын оқушыларды сөйлеуге
психологиялық жағынан дайындап тіл материалын бірнеше рет қайталауға
мүмкіндік береді және керекті сөз біріктелерін таңдауға жаттықтырады.
Қазіргі заманның оқушысының дүниетанымы кең, жан-жақты жетілген,
өмірлік белсенді ұстанымы бар азамат болуы тиіс. Сондықтан оқушылардың
шығармашылық ойлау қабілеті мен белсенді ой еңбегін дамытуды
ұйымдастыру оқу үрдісіне жаңа құралдар мен әдіс тәсілдерді енгізуді қажет
етеді. Ағылшын тілі пәні сабағында оқушының тілді дұрыс меңгеруі үшін
әртүрлі ойындарды қолдануға болады. Осы ойынның негізінде оқушылардың
ой-өрісін кеңейту, өзіндік пікірін қорғауға, сөйлеу тілінің дамуына ықпал ету
мақсаты көзделеді. Шетел тілінде сөйлеуді, қарым қатынас жасауды,
коммуникацияға үйретуді ниет еткен әрбір мұғалім өз сабақтарында
жаттығулардың бір түрі ретінде ойындарды қолданатыны сөзсіз.
Жұмысты жазуда мерзімдік басылымдар және еліміздің, ресейлік
авторладың еңбектері пайдаланды.
Жұмыс кіріспе бөлімінен, екі тараудан және пайдаланылған әдебиеттер
тізімінен тұрады.
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі таңда үздіксіз білім беру
жүйесінде білім беруді дамыту, дүниежүзілік білім беру кеңістігіне кіру
мақсатында елімізде білім берудің жаңа жүйесі құрылып жатыр. Осыған орай
Қазакстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына
Жолдауында бізге экономикалық қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай
келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет делінген. Сол білім беруді
дамыту ісі жеке тұлғаға мәдени-тарихи құндылықтарды, нормалар мен
дәстүрлерді , білім берудің арнайы таңдап алынған мазмұны мен нысандарын
беру болып табылады. Нәтижелі білім алудың мәнісі сол, м ұнда о қушыны ң
іс-әрекеті оның жеке басының әлеуметін іске асыруға негізделген және оның
оқытылатын пәндер мен салаларға сәйкес келетін білім алуын талап етеді.
Сондықтан оқытушылардың алдында өмірге жан - жақты дайындалған,
еңбексүйгіш, ынталы, шығармашылықпен ойлайтын, интеллектуалды қ ж әне
адамгершілік тұрғысынан бай, жоғары білімді жеке тұлғаны оқытып,
тәрбиелеу қажеттігін дамыту мәселесі тұр.
Қазіргі таңдағы өзгерістер қоғамның шығармашыл әрекет пен
шығармашыл тұлғаға мұқтаж екенін күнделікті өмірдің өзі дәлелдеп отыр.
Сондай басым бағыттардың бірі - жеке тұлғаға бағытталған білім беру.
Жеке тұлғаға бағытталған білім беру дегеніміз педагогикалық іс
әрекеттің әдіснамалық жаңа бағыты, яғни баланың қайталанбас дара тұлға
ретінде өзін- өзі тануын, өзін - өзі жетілдіре отырып дамытуын қамтамасыз
ететін өзара тығыз байланысты идеялар, түсініктер және іс - әрекеттер
жиынтығы.
Білімді де білікті, салиқалы да парасатты, жан- жақты жетілген жеке
тұлғаны тәрбиелеу мемлекеттік маңызды іс. Қазіргі жаңару кезеңінде біздің
қоғамымыздың ілгерілеу процесінде адам факторы және оны жан-жақты
жандандыру, ел өмірінің барлық жақтарын жаңарту бала тәрбиесінің м әнімен
оның проблемаларын күрделендіріп отыр. Осыған байланысты білім берудің
тиімділігі мен сапасын арттырудың негізгі бағыты- барлық тәрбиелік істе
әрбір баланы жеке тұлға деп танып біліп, жан- жақты қалыптастыру.
Мектеп оқушыларының жеке тұлғасын қалыптастыру мәселелері білім
мен тәрбие беру тұжырымдамасында негізгі орын алады. Сонда: Жеке
тұлғаның қалыптасуы- үздіксіз күрделі процесс. Әрбір балаға жеке тұлға
ретінде қарап, оның өзіне тән санасы, еркі, өзіндік әрекет жасай алатын
қабілеті бар екенін ескеріп, балалар мен жастардың білімге, ғылымға
ықыласын арттыру, олардың ақыл- ой қабілетін, жеке бас қасиеттерін
дамытып, оны қоғам талабына сай іске асыруға көмектесу,- деп атап
көрсетіп, мектеп алдындағы міндеттердің бірі етіп қояды.
Жеке тұлғаны дамыту мәселелері- Л.С.Выготскийдің, М.Б.Блонскийдің,
С.Л.Рубинштейннің, Л.В.Занковтың, Д.В.Элькониннің еңбектерінің негізгі
арқауы.Қазіргі
кезде
Д.Н. Богоявленскийдің, П.Я. Гальпериннің, Б.В.
Давыдовтың, Л.В. Занковтың, Е.Н.Кабанова-Меллердің, С.Л.Рубинштейннің,
Н.Ф.Талызинаның т.б. жеке тұлғаға бағытталған және дамыта оқытудың
психологиялық теориялары жасалып, оқу үрдісіне енгізілген. Білім беруді ң
жеке тұлғаға бағытталған технологиясына Л.И. Аниферованың, Е.В.
Бондаревскаяның, В.С. Ильиннің, М.В. Клариннің, Т.Н. Мальковскаяны ң,
В.В. Сериковтың, И.С. Якиманскаяның, Д.В. Дорофеевтің зерттеулері
арналған.
Білім берудің мәні баланың өзінің дербес мүмкіндіктерін ескере отырып
белсенді іс-әрекет жасауына, оқуға деген ынтасы мен өз қабілетін
еркін көрсете білуіне, оқушының тұлға ретінде үнемі дамуына, өзін-өзі
тәрбиелеп дамытуына, жасы және жеке бас ерекшеліктерін ескеруге жағдай
туғызуды қажет етіп отыр. Білім берудегі бұл мәселелер қазіргі таңда
қоғамдағы ең өзекті тақырыпқа айналып отыр. Бастауыш мектеп үрдісінде
жеке тұлғаға бағыттап оқытуды өзектілендірудің басты себебі:
- Оқу барысында дәстүрлі оқытуда мұғалім оқушыны бастауыш
пәндері бойынша қайшылыққа әкеліп, оны шешудің жолдарын та-буды жеке
тұлға ретінде ұсына алмады;
- Оқу барысында жеке тұлға ретінде оқушы қайшылықты практикалық
іс-әрекетте көрсете білмеді немесе шеше алмады;
- Оқу барысында мұғалім оқушыға жеке тұлға ретінде бір сұрақты жанжақты қамтитын бірнеше жауаптар ұсына алмауы, құбылысты әр түрлі
позициядан қарастыру технологиясы жүзеге аспады;
- Оқу барысында мұғалім оқушыға жеке тұлға ретінде ұқсастықтар
мен қайшылықтарды өз беттерімен салыстыруға, қорытуға, түйіндеуге
жағдай туғызбады;
- Жеке тұлға ретінде оқушы өз бетімен нақты сұрақтар қоюды,
мәселелерді шешуді өз бетімен жүзеге асыру технологиясы жүзеге аспады.
Яғни оқыту технологиясы оқушы тұлғасын басты орынға қоя оқыту
педагогикалық үрдіс субъектілерінің өзара қарым-қатынастарының
мазмұнына негізделмеді.
Бұл өзекті мәселелерді шешудің негізі мені дипломдық жұмыс
тақырыбын Бастауыш мектеп оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттары деп таңдауыма негіз
болды.
Зерттеудің мақсаты. Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға
бағыттап оқыту технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттарын
айқындау, теориялық тұрғыдан негіздеу және оның
тиімділігін
эксперимент арқылы тексеру.
Зерттеудің міндеттері:
Зерттеу тақырыбына сай педагогикалық, психологиялық, әдіснамалық
әдебиеттерді оқып, саралау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының мәнін оқу үрдісінде
алатын орнын анықтап, нақтылау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының модельдері мен
талаптарына талдау жасау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқытудың дәстүрлі педагогикалық оқытудан
айырмашылығын анықтау.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттарын айқындау және
оларды іске асырудың әдістемесін жасау
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттарының тиімділігін
эксперимент арқылы тексеру.
Зерттеу маңыздылығы мен объектісі. Тұлғаның өзіндік дамуы өз білімі
үшін өз жауапкершілігін көтеру оның "көптің бірі" немесе" көптің ең
жақсысы" болуымен емес, өз тұлғасының мәнділігімен, субъектілік
тәжірибесінің ерекшелігімен, қайталанбайтын тұлғалық құндылығымен
маңызды болып саналады.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдаланудағы мұғалім іс әрекетінің мазмұны және оның
педагогикалық шарттары.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдалану оқушылар тұлғасын шығармашылық тұрғыдан
дамытуды және мұғалім іс әрекетінде педагогикалық жаңашылдықты іске
асыруды қамтамасыз етеді.
Егер бастауыш сыныпта жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын
пайдаланудың нақты педагогикалық шарттары айқындалса, онда м ұғалім іс
ірекеті нәтижелі болып, білімнің сапасы қамтамасыз етіледі, Өйткені жеке
тұлғаға бағытталған технологиясы бастауыш мектептің оқу үрдісін
жетілдіруді көздейді.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технология пайдалануда жеке тұлға ретінде қалыптастыруда экперимент
жүргізілді Сауалнамалар, тәрбие сағаты,сабақтар жүргізілді.
Қазақ халқының басына тәуелсіздік бақытын сыйлаған, соңғы он бес
шақты жылдың көлемінде рухани дамуымызға бірқатар оң өзгерістер дүниеге
келді. Егемен ел болып дүние жүзіне танымал болдық. Алғаш қы асуды
алдық. Осы жемісті жетістікке жеткізу үшін Қазақстан халқының, соның
ішінде рухани және материалдық игіліктерін арттыру үшін атқарылар іс
ауқымды. Сондықтан Республика халқының ақыл-ой мәдениетін, білімін,
ұлттық сана-сезімін көтермейінше, ілгері баса алмаймыз. Себебі, б ұл
бұрынғы жақсы салт-дәстүр, көне мәдениет, тарих, халықтық педагогика мен
ұлттық тәрбие, тарихи тұлғаларды қалпына келтіру арқылы жүзеге аспақ.
Бұрын жоғалтқан асыл қазыналарымызды қайта таптық және өлгеніміз
тіріліп өшкеніміз жанды. Қоғамның құрылымдық сипаты ғана емес, тұтастай
ойлау жүйесі жаңғырды. Тәуелсіздік қазақ халқының ғасырлар бойы аңсаған
асыл мұраты еді. Ата-бабаларымыз қанын да, жанын да аямай, қанша
арпалысса да жете алмай кеткен осынау қастерлі мақсатқа бізді ң ұрпа қ ХХ
ғасырдың аяғында дау-дамайсыз қол жеткізді. Тәуелсіздік Алланың берген
бас бостандығы. Әлем жұртшылығы халқымыздың дербес елдігін таныды.
Мұның өзі қоғамдағы орнықты саяси ахуал жағдайында халықтың басым
көпшілігінің рухани жаңаруы арқасында жүзеге асуы мүмкін. Адамдар
санасының өзгеру, халықтың басым көпшілігінің әлемдік өркениет үлгісімен
рухани жаңару процесінің күрделі сипатын ашып көрсете отырып, ел
Президенті бұл процестің қазіргі таңда қалай жүріп жатқанына да ба ға берді.
Адамдардың ой-санасын бір сәтте өзгерту мемлекеттің қолынан келмейді,
бірақ мемлекет өзгерістер процесін, маңызды ақпаратты халыққа жеткізу
жолымен және де ең бастысы, өзіндік молшылыққа бағытталған әлеуметтікэкономикалық саясатты іске асыру жолымен, жеделдетуге қабілетті.
Адамдардың жаңа дүниетанымын қалыптасқанша ондаған жылдар қажет
болады - дейді Президент Н.Ә.Назарбаев.
Абай Құнанбаев мұрасы – халқымыздың ғасырлар бойы ұрпақтанұрпаққа жалғасатын, маңызын жоймайтын зерттеудің қайнар көзі. Егер Абай
мен Шәкәрім қазақ халқының өткен заманындағы зиялылығы мен
кемеңгерлігінің асқар шыңы болса, бұл құдіретті бейнені романист
қаламымен қайта тіріліткен Мұхтар Әуезовтің өзі жаңа замандағы жаңғырған
қазақ мәдениетінің тарихында асқар шыңға айналды. Зеңгір аспандағы бірбірімен біте қайнасқан ұлттың аса көрнекті үш алып тұлғасының, былайша
ғажайып түрде тұтасып және тілдесіп кетуі – бүкіл дүниеж үзілік әдебиет
тарихындағы, көркем ойдағы өзіндік бір ерекше құбылыс.
А. Құнанбаев, Ш.Құдайбердиев, М.Әуезовты дүниеге келтірген
қасиетті Шыңғыстау өңірі. Селеулі дала төсінде өскен самал өзі естіген
жаңалықты дүниенің төрт бұрышына таратуға тырысып асыға соғады. Олар
ХІХ ғасырдың аяғы және ХХ ғасырдың бас кезінде өмір сүріп, қазақтың
қоғамдық, әлеуметтік, рухани, мәдени, әдеби өміріне белсене араласып,
гуманистік, адамгершілік, демократтық, педагогикалық идеяларды уағыздаған.
А. Құнанбаев шығармаларындағы тәлім-тәрбиелік ойларды ғылымипедагогикалық тұрғыдан негіздеп, олардың сабақтастығын жүйелеп,
педагогиканың үрдісіне ендіру.
-А.Құнанбаев рухани-адамгершілік құндылықтарын айқындау;
-А.Құнанбаев шығармаларындағы философиялық, педагогтық-ағартушылық, діни және гуманистік ой-жүйелеріне талдау беріп, қазіргі жастарды
рухани-адамгершілікке тәрбиелеу мүмкіндіктерін анықтау;
-А.Құнанбаев шығармаларындағы педагогикалық идеяларының сабақтастығын жүйелеу және мазмұнын құру;
А.Құнанбаев, Ш.Құдайбердиев, М.Әуезов шығармаларындағы тәлімтәрбиелік идеяларының сабақтастығы ғылыми-педагогикалық тұрғыдан
негізделіп, оқу-тәрбие үрдісінде пайдала-нудың әдістемелік кешені жасалып,
жоғары оқу орындарының оқу-тәрбие үрдісіне енгізілсе, онда бұл үрдіс
бүгінгі тәлім-тәрбие жұмыстарының тиімділігіне септігін тигізеді, өйткені
дүниетанымы қалыптасқан, педагогикалық білімі терең және ой-өрісі кең
жеке тұлғаны қалыптастыруға болады.
- курстық жұмыстың тақырыбына байланысты әдебиеттер жинақтау;
- әдебиеттерді негізге ала отырып, тақырыптық жоспар жасау;
- құрылған жоспар бойынша теориялық бөлімді жазу;
- курстық жұмыстың өзекті мәселелерін эксперименттік деректермен
анықтау.
- зерттеу мәселесіне байланысты педагогикалық, әдістемелік еңбектерді
сұрыптап талдау жасау;
Еліміздің экономикалық, әлеуметтік – мәдени саласы өскен сайын,
қоғам дамуының барлық саласындағы болып жатқан өзгерістерге сай білім
беру саласы да өзгеріп жаңару үстінде. Бұрынғы кенестік дәуірде туып –
өскен адамдардың түсіне кірмеген ақылы оқу жүйесі пайда болып,
мемлекеттік және мемлекеттік емес білім ордалары қатар дамып, өсіп
өркендеу үстінде. Олардың барлығы да қоғамның сұранысына сай ақыл-ойы
кемелденген іскер де білімді шәкірттер даярлап шығаруға ат салысады. Осы
орайда білім ордасаның табалдырығын жаңа ғана аттаған жас
бүлдіршіндердің дүние танымын қалыптастыру, жеке тұлға ретінде
қасиеттерін шыңдап тәрбиелеу барысында бастауыш білім сатысының орны
ерекше екенін айтпасақ та белгілі. Дегенмен, бүгінгі дәстүрлі білім ж үйесі
өзінің айтарлықтай нәтижелілігіне қарамастан, қоғамның өте жылдам, тез
қарқынмен өзгеріп жатқан үрдістерінің аясында дағдарысқа ұшырап
қалатыны да рас. Бұрынғы қолданыста жүрген оқу бағдарламалары мен
оқулықтар оқытудың негізгі мәні адам тәрбиесі, жеке тұлғаның қалыптасуы
екеніне жеке көңіл бөлмегенін де енді аңғарып отырмыз. Себебі д әл қазіргі
уақыт, ең алдымен адамның ақыл-ойы мен қабілетіне қойылар талапты өте
күшейтіп жіберді. Білім таяз адамдар бұдан былай өмір ағымына ілесе
алмайтын өмір тәжірибесі көрсетіп отыр. Ендеше бұдан шығатын
қорытынды: мектепте оқушының жеке тұлға ретінде дамуы мен
тәрбиеленуіне тікелей ықпалы тиетін жаңаша көзқарастарды батыл енгізу
қажет. Бұл тұжырым Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында
айқын көрсеткен: Білім беру жүйесінің басты мақсаты – ұлттық және жалпы
адамзаттық мәдени құндылықтар негізінде жеке тұлғаның қалыптасуына
қажетті жағдайлар жасау.
Көптеген мектептерде мемлекеттік білім стандарттарын енгізумен
қатар жаңа пәндердің көптеп қосылғандығы, авторлық білім беретңн және
тәрбиелік бағдарламалардың жиі қолданатындығы, халықаралық білім беру
бағдарламаларының игеріліп өз нәтижесін беріп жатқандығы кеңінен мәлім.
Мұның барлығы шәкірттермен жұмыс істейтін әр типтегі барлық білім беру
мекемелеріндегі балалармен жүргізілетін оқу-тәрбие саласын жетілдіруге
бағытталған.
Қазіргі заманғы қоғам дамуының әрекеті, әлемдік және отандық
педагогика, психология ғылымдарының жетістіктерін, әсіресе, дамыта оқыту,
оқушылардың даму ерекшеліктері туралы проблемалар, ұзақ жылдар бойы
екшеліп жинақталған мектептің озық тәжірибесі негізгі мектептің бастауыш
сатысында білім беру мақсатының приоритеттерін түбегейлі өзгерту
қажеттігін туғызып: бірінші кезекке, бұрынғыша оқушыны пәндік білім,
білік, дағдыларының белгілі бір жиынтығымен қаруландыру емес, оқу
әрекетін қалыптастыру негізінде оқушылардың жеке бас тұлғасын тәрбиелеу
мақсаты қойылды. Білім беруде оқушының тәрбиесі мен дамуына приоритет
берілуі, сондай-ақ, Қазақстан Республикасы Білім Заңы мен Қазақстан
Республикасындағы Жалпы білім беретін мектептердің тұжырымдамасына
орай мектеп құрылымы мен оның қызметіндегі өзгерістер оқушыларға
сапалы білім беруді талап етеді.
Мектептегі оқу жұмысының сапасы мұғалімнің оқушылардың оқу
әрекетін дұрыс ұйымдастыра білуіне, оның тиімділігін мейлінше жетілдіре
білуіне байланысты болады. Оқушылар әрекетінің ең басты және жетекші
түрі – оқу. Ол алдын-ала жасалған жоспар мен бағдарлама бойынша
мұғалімнің басшылығымен жүйелі түрде іске асырылып отырылды.
Сондықтан, оқу басқа іс-әрекеттерге қарағанда, оқушылардың таным
қабілетін дамытады, дүниеге адамгершілік көзқарасын бірте-бірте
қалыптастырады. Оқу – баланың өзінің танымдық белсенді әрекеті.
П.П.Блонский өзінің Қиын оқушылар атты еңбегінде үлгермейтін
оқушылардың типтерін физикалық және психикалық даму ерекшеліктеріне
байланысты бөліп қарастырған.
Үлгермейтін оқушылардың типологиясы бойынша құнды материал
Л.С.Славинаның Үлгермейтін және тәртіпсіз оқушыларға жеке ықпал ету
кітабында бар. Бұл еңбекте үлгермейтін оқушылардың топтары,
үлгермеушіліктің негізгі себебі анықталған.
Б.Г.Ананьев ғылымында педагогикалық процестегі бағаның ролі көп
жақты зерттелді.
В.С.Мерли (1959) Жеке тұлға психологиясының очеркі еңбегінде
кейбір оқушыға, мына жұмысты жақсы орындадың деген жеткілікті. Ал
басқаның жұмысын осы түрде бағалағанда, ол жеткіліксіз, оған үлкен баға
қажет екені анықтады.
Ғалым-педагог Л.В.Занков: Оқыту оқушының жалпы рухани дамуын
қамтамасыз етуі қажет, – дейді.
Көрнекті психолог Л.С.Выготский: Жақсы оқыту деп, ол баланың
дамуынан ілгері жүретін, оны жетекке алатын оқытуды айтады – деп
тұжырымдайды.
Оқушының жұмысты шығармашылықпен ойлауы, оны істей білуі мен
танымдық белсенділігін арттыру – қазіргі кезде барлық мұғалімдер қауымын
толғандырып жүрген мәселелердің бірі. Бұл сабақта оқыту жүйесіне жоғары
талап қоюды қажет етеді.
Философия тұрғысынан танымға мынадай анықтама берілген. Таным
– ойдың білмеуден білуге қарай дәл емес, білуден неғұрлым толық дәл білуге
қарай ұмтылатын ой-өрісінің күрделі үрдісі. Адам танымы байқаудан нақты
аңғарудан заңдарды теория жүзінде ашуға, сонан кейін ол заңдарды теория
практикада қолдануға қарай жүріп отырады.
Практика тұрғысынан оқушылардың танымы - өзіне тән ерекшелігі бар
күрделі психикалық үрдіс. Оқушылардың нәтижелі оқуына әсер ететін
сыртқы және ішкі күштер немесе себептер болады. Оқушылардың білім
алуды ілгері қарай бастауына себепкер болатын негізгі күш түрлі
қайшылықтар. Бала білмеуден білуге қадам басқанда әр түрлі қиындықтар
мен қайшылықтар кездеседі, оларды шешу, жеңу нәтижесінде оқу міндеттері
жүзеге асырылады. Оқыту үрдісіндегі ең негізгі қайшылық, ол –
педагогикалық міндет талаптармен оқушылардың мүмкіндіктерінің білімі
мен дағдысының және дамуының қазіргі деңгейі арасындағы қайшылық.
Оқыту процесінде үлгермеушілікті болдырмау жолдары.
Бастауыш мектептердің оқыту үрдісінде үлгермеушілікті болдырмаудың
әдіс – тәсілдерін пайдалану теориялық тұрғыдан негіздеу және
педагогикалық эксперименттік жұмыста тиімділігін сынақтан өткізу арқылы
әдістемесін жасап, практикаға ендіру жолдарын көрсету.
1. Жалпы орта білім беретін мектептердің оқыту үрдісінде
үлгермеушілікті болдырмаудың жолдарын іздестірудің теориялық негізін
анықтау;
2. Оқытудың тиімді әдіс – тәсілдерін пайдаланудың мәнін және негізгі
бағыттарын айқындау, педагогикалық шарттарды негіздеу;
3. Педагогикалық эксперимент арқылы үлгермеушілікті болдырмау
жолдарының тиімділігін дәлелдеу және әдістемесін жасау.
үлгермейтін оқушылар
мектептің оқыту үрдісінде үлгермеушілікті болдырмаудың әдіс –
тәсілдерін пайдалану.
оқыту үрдісінде үлгермеушілікті болдырмау жолдары іске асады, егер
де:
- оқытудың тиімді жолдарын іздестірсе, жаңа формаларды,
технологияларды қолданса, оқытудың психологиялық жақтарын күшейтсе;
- педагогикалық диагностика, білімді тексеру, саралау, талдау
жүргізілсе;
- қосымша сабақтар, өзіндік жұмыстар жүргізілсе;
- оқушы мінезіне тәрбиелік ықпал жасалса.
ғылыми әдебиеттерді талдау, саралау, байқау және т.б.
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында "Білім беру мазмұны шетел
тілін және информатика негіздерін ертерек оқытумен толықтырылатын
болады"- деп қарастырылған. Дарынды, білімді жастар ғана егеменді
еліміздің ертеңін баянды етіп, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуына
үлес қоса алады. Сондықтан студентттер оқытушы берген білімді, іс- әрекет
тәсілдері мен бағалау өлшемдерін қамтитын қоғамдық және ұжымдық
тәжірибе тағылымдарын игеріп қана қоймай, оны әрі қарай өзінің белсенді,
нысаналы, зерделі танымдық іс-әрекетімен сабақтастыруға тиіс. Сондай-ақ
ЖОО-да шетел тіліне баулу мәселесі кеңінен қолға алынғанын көрсетеді.
Қоғамымыздың қазіргі даму кезеңіндегі басты мәселелердің бірі –
студенттерді шетел тіліне оқыту. Шетел тілдерін оқу пәні ретінде оқыту
кеңестік кезеңнен бастап алғанымен негізінен орта мектепте ж үзеге
асырылған. Осы бағытта көптеген педагог- ғалымдардың еңбектері (Пассов
Е.И., Старков А.П., Комков И.В., Гез Н.И., Рогова Г.В., Рахманов И.В.,
Маркова Т.В. т.б.) жарық көрді [1]. Олардың негізгі мазмұны мектепте шетел
тілдерін оқытудың мазмұнын анықтау, оқытудың әдістемесін нақтылау,
оқытуды жетілдіру, т.б. бағыттарды жүзеге асырды. Сондықтан, біз зерттеу
мәселеміздің өзектілігін анықтауда С.И.Архангельский, О.А.Абдуллина,
Ф.Н.Гоноболин, Э.А.Гришин, Т.А.Ильина, Н.В.Кузьмина, И.Т.Огородников,
В.А.Сластенин, Н.Д.Хмель, А.И.Щербаков [2] және т.б. ғалымдардың ізденіс
нәтижелерінің үлкен маңызы бар. Және бұл мәселесімен көптеген отандық
ғалымдар (Г.К.Ахметова, Б.А.Әлмуханбетов, У.Н.Нишаналиев, В.И.Гусев,
т.б.) шұғылданған [3].
Жоғары оқу орындарында шет тілін оқытудың жалпы мәселелері және
оларды жаңалықты енгізуге сәйкес оқыту үдерісі бойынша зерттеу
нәтижелері
қазақстандық
педагог
ғалымдар
Б.А.Әбдікәрімов,
А.Е.Әбілқасымова, Қ.Бөлеев, К.Ә.Дүйсенбаев, С.М.Кеңесбаев, Ж.К.Оңалбек,
Қ.Ералин,
М.А.Құдайқұлов,
Б.К.Момынбаев,
М.С.Молдабекова,
О.Сыздықов, А.А.Калюжный, К.М.Беркімбаев, А.З.Тұрсынбаев [4] және т.б.
ғалымдардың еңбектерінде көрініс тапқан.
Біздің зерттеу жұмысымыз үшін шетел тілі мамандарын даярлау
еңбектері
қызығушылық
танытады.
Осы
бағытта
жүргізілген
Л.А.Желтоватых, В.М.Поляков, А.Е.Карецкий, И.Н.Верещагина, В.А.Ким,
Н.Н.Дьяков, Г.К.Кулжанбекова, Ұ.Т.Нұрманалиева, Е.К.Нұрланбекова,
Д.Н.Асанова және т.б. ғалымдардың еңбектерін айтуға боады.
Соңғы уақыттардағы жүргізілген зерттеу жұмыстарының ішінен
Ұ.Т.Нұрманалиеваның "Электронды оқулық негізінде шет тілі сабағын
өткізуге болашақ мұғалімдерді оқыту әдістемесі" [6] тақырыбы оқытудың
жаңа технологиясына сәйкес мұғалімдерді даярлаудың нақты әдістемелік
мәселесін қарастырады.
Болашақ шетел тілі мамандардың дайындығын қамтамасыз ету, соңғы
жылдары, ЖОО-да үйренуге деген қажеттілігіне байланысты жақсы қолға
алына бастады. Сондықтан, біздің зерттеу мәселеміз Шетелдік
студенттердің қытай тілін ұйренудегі туғызатын мәселелер болып табылады.
Бұл мәселе біздің зерттеу жұмысымыздың өзектілігін анықтайды.
Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде туғызатын мәселелерді
талдау және оларды алдын-алу жұмыстарын ұсыну.
ЖОО-да шетел студенттерінің қытай тілін үйренудегі туындайтын
мәселелер жүйесі.
Шетел студенттерінің қытай тілін үйрену үдерісі.
- шетел студенттерінің қытай тілін үйренудегі пайда болатын
мәселелердің теориялық негіздерін айқындау және мәнін ашып көрсету;
- студент терминын сипаттау;
- оқу әрекетінде студент тұлғасының даму ерекшеліктері және оларда
пайда болатын қиындықтардың жалпы сипаттамасын беру және
оларды анықтау;
- шетел студенттерді қытай тілін үйретудің технологиясын ұсыну;
- студент тұлғасын зерттеу әдістемесін шетел студенттерінің қытай
тілін меңгеруге көмек беру тәсіл ретінде қолдану.
Зерттеу жұмысының әдіснамалық және теориялық негіздері - табиғат,
қоғам, ой дамуының жалпы заңдылықтары; теория мен практиканың
диалектикалық бірлігі, жүйелі-құрылымдық қатынас, философиялық және
психологиялық-педагогикалық тұжырымдамалар; жеке тұлғаны іс-әрекет
арқылы дамыту теориясы; дамыта оқыту теориясы; кәсіби дайындық
теориясы.
Қазақстан Республикасының Конституциясы, Қаулы-қарарлары; “Білім
туралы” заңы, "Білім" бағдарламасы, философтардың, психологтардың,
педагогтардың, тілтанушылардың еңбектері; Қазақстан Республикасы орта
білім және кәсіптік жоғары білім мемлекеттік стандарттары; жоғары
педагогикалық оқу орындарының оқу жоспарлары, бағдарламалары мен оқутәрбие үдерісі.
зерттеу тақырыбы бойынша философиялық, психологиялық,
педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерге теориялық талдау жасау; мектептер
мен жоғары оқу орындарының тәжірибелерін зерделеу, талдап қорыту; оқуәдістемелік құжаттарды (шетел тілі пәні мұғалімін даярлаудағы оқу
жоспарын, оқу бағдарламаларын, оқу құралдарын) талдау; жоғары оқу орны
басшыларымен және осы оқу-тәрбие мекемесінің студенттерімен әңгімелесу,
сауалнама жүргізу; бақылау
Зерттеудің жетекші идеясы - егер шетел студенттерінің қытай тілін
үйрену барысында пайда болатын мәселелерді теориялық және әдістемелік
тұрғыда негізделіп зерттесек, онда олардың білім сапасы артады.
Білім беру–аса күрделі әлеуметтік-экономикалық механизм. Оны
реформалаудың мәселелері де сан қырлы. Қазіргі кездегі республикамызда
қолға алынған білім беру жүйесін реформалау ісі осы саланың экономикалық
– ұйымдық, құқықтық, құрылымдық жақтарын түбегейлі өзгертуге
бағытталған біртұтас кешенді шаралармен тығыз байланысты. Білім беру
ісіндегі жаңа үрдістің мән-мағынасы, сипаты мен бағыт-бағдарын
айқындаушы дәйекті факторлар:
- Қазақстан Республикасының тәуелсіз егеменді мемлекет болып
қалыптасуы;
- Экономиканың нарықтық моделін ұсынып, меншіктің түрлі
пішімдерін дамыту;
- Ұлттық білім беру ісінің әлемдік білім жүйесіне кіруі болып отыр.
Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың “Қазақстан-2030” Қазақстан халқына
арналған Жолдауында “біздің жас мемлекетіміз өсіп, жетіліп, кемелденеді,
біздің балаларымыз бен немерелеріміз онымен бірге ержетеді. Олар
бабаларының игі дәстүрлерін сақтай отырып, қазіргі заманғы нарықтық
экономика жағдайында жұмыс істеуге даяр. Олар қазақ, орыс, ағылшын
тілдерін еркін меңгереді,олар бейбіт,абат, жылдам өркендету үстіндегі, күллі
әлемге әйгілі, әрі сыйлы өз елінің патриоттары болады” деп
көрсетілгеніндей,ертеңгі келер күннің бүгінгіден гөрі нұрлы болуына ықпал
етіп, адамзат қоғамын алға апаратын құдіретті күш-білім нәрі.[1]
Бүгінгі таңда қоғамымыздың даму бағытында жан-жақты дамыған,
сауатты, саналы азамат тәрбиелеу мәселесі жүктеліп отыр. Мұндай
мақсаттың баянды болуы оқу-тәрбие жүйесінің үлесіне тиетінін ескерсек, жас
жеткіншектердің білімді, білікті болуында ойынның алатын орны ерекше.
Қазіргі кезде “ойын” ұғымының мағынасы кеңейіп, тұрмыс пен
мәдениеттің түрлі салаларын қамтуда. Бұрын балалар ойыны мен актер
ойыны педагогика мен өнертанудың ғана зерттеу нысандары болып келсе,
қазіргі таңда ойын проблемасы психология, әлеуметтану, мәдениеттану,
әдебиеттану, т.б. салалардың көкейтесті мәселесіне айналып отыр. Ойын
арқылы оқушы білім алуға, оқуға қызықтыра отырып тұлғаны дамуын
қалыптастыруға болады.
Ойын – оқытуда жаңа технологияның маңызды бөлігі болып табылады.
Ойын ұғымына түсініктеме берсек – бұл адамның мінез- құлқын өзі
басқарумен анықталатын қоғамдық тәжірибені қалыптастыруға арналған
жағдаяттар негізінде әс-әрекеттің бір түрі. Ойын әрекеті мынадай
қызметтерді атқарад:
Ойын – сауық
Коммуникативтік немесе қарым-қатынастық
Диагностикалық (ойын барысында өзін-өзі тану)
Коррекциялық (өзін-өзі түзету)
Әлеуметтендіру
Ойын – адамның өміртанымының алғашқы қадамы. Сондықтан ойын
арқылы балалар өмірден көптеген мәліметтер алып білімін жетілдіреді.
Ойын арқылы бала қоршаған ортаны өз бетінше зерделейді. Соның
нәтижесінде өзі көрген жағдайларды, отбасылық тұрмыс пен қызмет түрлерін
жаңғыртады. Ойын балалардың еңбекке деген қарым-қатынасы мен
қабілеттерін қалыптастырады. Ойынның ережелері ойнаушының қисынды ой
қабілетінің дамуы, бір-біріне деген сыйластық, қажеттіліктерімен санасуы әр
оқушының жеке әрекетінен туындайды. Ойынның басты шарты жеңіске жету
болса, әр ойыншы өз қарсыласының мүмкіндігімен санасып, бір-біріне деген
сенімен арттырады.
Ойын түрлері өте көп. Соның ішінде ойын-сабақ, ойын-жаттығу,
сергіту ойындары, дидактикалық мақсаттағы ойындар, логикалық ойындар,
грамматикалық ойындар, ұлттық ойындар, т.б. Мұндай ойындар оқушыны
жан-жақты дамытып, білімді толық игеруіне көмектеседі.
Ойын арқылы ұйымдастырылған сабақ балаларға жеңіл әрі тартымды,
әрі түсінікті болады. Ойын сабақтары ... жалғасы
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
А) Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде пайда
Болатын мәселелердің теориялық негіздері
Б) Жоғары оқу орындарында шетел тілін үйренудің
теориялық негіздері
В) Оқу барысында студент тұлғасының даму ерекшеліктері және
шетел тілін үйренуде пайда болатын қиындықтардың жалпы
сипаттамасы
Г) Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде туындайтын мәселелерді
алдын-алу және түзету әдістемесі
С) Шетел студенттеріне қытай тілін үйрету технологиясы
Д) Шетел студент тұлғасын зерттеу әдістемелерін оларға
қытай тілін үйретуді көмекші тәсіл ретінде пайдалану
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Шетел тілі сабағында компьютермен жұмыс жасай отырып, студенттер
психологиялық тұрғыдан да жеңілдіктерге ие болады. Атап айтқанда,
студенттердің жасаған әрбір жұмысына берілетін бағаның,олардың жасаған
қатесін қайталаулар негізінде көрсете отырып, яғни жұмыс нәтижесін
мақұлдап немесе белгілі бір дәрежеде қоштамай, өз пікірін білдіріп отыратын
оқытушының тікелей қатыспауы, студенттерге өз бетінше жұмыс жасап, өзіне
сенімділік болуын қамтамасыз етеді. Бұдан оқытушының шетел тілі
сабағындағы орнын жоққа шығару деген түсінік туындамауы керек.
Шетел тілін менгертуде қиыншылыктар кездесетіні рас. Соның бірі –
мәтін мазмұнын баяндап беру. Оқушының тілді толық дәрежеде меңгеруі
үшін, оның сол тілге деген қызығушылығын арттыруы қажет.
Сабақ немесе сабақтан тыс жұмыстарда үйретуші ойындарды
пайдаланудың әдістемелік маңызы зор. Ойын арқылы баланың есте сақтау
және ойлау қабілеттерін дамытуға болады. Ойын оқушыларды сөйлеуге
психологиялық жағынан дайындап тіл материалын бірнеше рет қайталауға
мүмкіндік береді және керекті сөз біріктелерін таңдауға жаттықтырады.
Қазіргі заманның оқушысының дүниетанымы кең, жан-жақты жетілген,
өмірлік белсенді ұстанымы бар азамат болуы тиіс. Сондықтан оқушылардың
шығармашылық ойлау қабілеті мен белсенді ой еңбегін дамытуды
ұйымдастыру оқу үрдісіне жаңа құралдар мен әдіс тәсілдерді енгізуді қажет
етеді. Ағылшын тілі пәні сабағында оқушының тілді дұрыс меңгеруі үшін
әртүрлі ойындарды қолдануға болады. Осы ойынның негізінде оқушылардың
ой-өрісін кеңейту, өзіндік пікірін қорғауға, сөйлеу тілінің дамуына ықпал ету
мақсаты көзделеді. Шетел тілінде сөйлеуді, қарым қатынас жасауды,
коммуникацияға үйретуді ниет еткен әрбір мұғалім өз сабақтарында
жаттығулардың бір түрі ретінде ойындарды қолданатыны сөзсіз.
Жұмысты жазуда мерзімдік басылымдар және еліміздің, ресейлік
авторладың еңбектері пайдаланды.
Жұмыс кіріспе бөлімінен, екі тараудан және пайдаланылған әдебиеттер
тізімінен тұрады.
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі таңда үздіксіз білім беру
жүйесінде білім беруді дамыту, дүниежүзілік білім беру кеңістігіне кіру
мақсатында елімізде білім берудің жаңа жүйесі құрылып жатыр. Осыған орай
Қазакстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына
Жолдауында бізге экономикалық қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай
келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет делінген. Сол білім беруді
дамыту ісі жеке тұлғаға мәдени-тарихи құндылықтарды, нормалар мен
дәстүрлерді , білім берудің арнайы таңдап алынған мазмұны мен нысандарын
беру болып табылады. Нәтижелі білім алудың мәнісі сол, м ұнда о қушыны ң
іс-әрекеті оның жеке басының әлеуметін іске асыруға негізделген және оның
оқытылатын пәндер мен салаларға сәйкес келетін білім алуын талап етеді.
Сондықтан оқытушылардың алдында өмірге жан - жақты дайындалған,
еңбексүйгіш, ынталы, шығармашылықпен ойлайтын, интеллектуалды қ ж әне
адамгершілік тұрғысынан бай, жоғары білімді жеке тұлғаны оқытып,
тәрбиелеу қажеттігін дамыту мәселесі тұр.
Қазіргі таңдағы өзгерістер қоғамның шығармашыл әрекет пен
шығармашыл тұлғаға мұқтаж екенін күнделікті өмірдің өзі дәлелдеп отыр.
Сондай басым бағыттардың бірі - жеке тұлғаға бағытталған білім беру.
Жеке тұлғаға бағытталған білім беру дегеніміз педагогикалық іс
әрекеттің әдіснамалық жаңа бағыты, яғни баланың қайталанбас дара тұлға
ретінде өзін- өзі тануын, өзін - өзі жетілдіре отырып дамытуын қамтамасыз
ететін өзара тығыз байланысты идеялар, түсініктер және іс - әрекеттер
жиынтығы.
Білімді де білікті, салиқалы да парасатты, жан- жақты жетілген жеке
тұлғаны тәрбиелеу мемлекеттік маңызды іс. Қазіргі жаңару кезеңінде біздің
қоғамымыздың ілгерілеу процесінде адам факторы және оны жан-жақты
жандандыру, ел өмірінің барлық жақтарын жаңарту бала тәрбиесінің м әнімен
оның проблемаларын күрделендіріп отыр. Осыған байланысты білім берудің
тиімділігі мен сапасын арттырудың негізгі бағыты- барлық тәрбиелік істе
әрбір баланы жеке тұлға деп танып біліп, жан- жақты қалыптастыру.
Мектеп оқушыларының жеке тұлғасын қалыптастыру мәселелері білім
мен тәрбие беру тұжырымдамасында негізгі орын алады. Сонда: Жеке
тұлғаның қалыптасуы- үздіксіз күрделі процесс. Әрбір балаға жеке тұлға
ретінде қарап, оның өзіне тән санасы, еркі, өзіндік әрекет жасай алатын
қабілеті бар екенін ескеріп, балалар мен жастардың білімге, ғылымға
ықыласын арттыру, олардың ақыл- ой қабілетін, жеке бас қасиеттерін
дамытып, оны қоғам талабына сай іске асыруға көмектесу,- деп атап
көрсетіп, мектеп алдындағы міндеттердің бірі етіп қояды.
Жеке тұлғаны дамыту мәселелері- Л.С.Выготскийдің, М.Б.Блонскийдің,
С.Л.Рубинштейннің, Л.В.Занковтың, Д.В.Элькониннің еңбектерінің негізгі
арқауы.Қазіргі
кезде
Д.Н. Богоявленскийдің, П.Я. Гальпериннің, Б.В.
Давыдовтың, Л.В. Занковтың, Е.Н.Кабанова-Меллердің, С.Л.Рубинштейннің,
Н.Ф.Талызинаның т.б. жеке тұлғаға бағытталған және дамыта оқытудың
психологиялық теориялары жасалып, оқу үрдісіне енгізілген. Білім беруді ң
жеке тұлғаға бағытталған технологиясына Л.И. Аниферованың, Е.В.
Бондаревскаяның, В.С. Ильиннің, М.В. Клариннің, Т.Н. Мальковскаяны ң,
В.В. Сериковтың, И.С. Якиманскаяның, Д.В. Дорофеевтің зерттеулері
арналған.
Білім берудің мәні баланың өзінің дербес мүмкіндіктерін ескере отырып
белсенді іс-әрекет жасауына, оқуға деген ынтасы мен өз қабілетін
еркін көрсете білуіне, оқушының тұлға ретінде үнемі дамуына, өзін-өзі
тәрбиелеп дамытуына, жасы және жеке бас ерекшеліктерін ескеруге жағдай
туғызуды қажет етіп отыр. Білім берудегі бұл мәселелер қазіргі таңда
қоғамдағы ең өзекті тақырыпқа айналып отыр. Бастауыш мектеп үрдісінде
жеке тұлғаға бағыттап оқытуды өзектілендірудің басты себебі:
- Оқу барысында дәстүрлі оқытуда мұғалім оқушыны бастауыш
пәндері бойынша қайшылыққа әкеліп, оны шешудің жолдарын та-буды жеке
тұлға ретінде ұсына алмады;
- Оқу барысында жеке тұлға ретінде оқушы қайшылықты практикалық
іс-әрекетте көрсете білмеді немесе шеше алмады;
- Оқу барысында мұғалім оқушыға жеке тұлға ретінде бір сұрақты жанжақты қамтитын бірнеше жауаптар ұсына алмауы, құбылысты әр түрлі
позициядан қарастыру технологиясы жүзеге аспады;
- Оқу барысында мұғалім оқушыға жеке тұлға ретінде ұқсастықтар
мен қайшылықтарды өз беттерімен салыстыруға, қорытуға, түйіндеуге
жағдай туғызбады;
- Жеке тұлға ретінде оқушы өз бетімен нақты сұрақтар қоюды,
мәселелерді шешуді өз бетімен жүзеге асыру технологиясы жүзеге аспады.
Яғни оқыту технологиясы оқушы тұлғасын басты орынға қоя оқыту
педагогикалық үрдіс субъектілерінің өзара қарым-қатынастарының
мазмұнына негізделмеді.
Бұл өзекті мәселелерді шешудің негізі мені дипломдық жұмыс
тақырыбын Бастауыш мектеп оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттары деп таңдауыма негіз
болды.
Зерттеудің мақсаты. Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға
бағыттап оқыту технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттарын
айқындау, теориялық тұрғыдан негіздеу және оның
тиімділігін
эксперимент арқылы тексеру.
Зерттеудің міндеттері:
Зерттеу тақырыбына сай педагогикалық, психологиялық, әдіснамалық
әдебиеттерді оқып, саралау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының мәнін оқу үрдісінде
алатын орнын анықтап, нақтылау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының модельдері мен
талаптарына талдау жасау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқытудың дәстүрлі педагогикалық оқытудан
айырмашылығын анықтау.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттарын айқындау және
оларды іске асырудың әдістемесін жасау
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттарының тиімділігін
эксперимент арқылы тексеру.
Зерттеу маңыздылығы мен объектісі. Тұлғаның өзіндік дамуы өз білімі
үшін өз жауапкершілігін көтеру оның "көптің бірі" немесе" көптің ең
жақсысы" болуымен емес, өз тұлғасының мәнділігімен, субъектілік
тәжірибесінің ерекшелігімен, қайталанбайтын тұлғалық құндылығымен
маңызды болып саналады.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдаланудағы мұғалім іс әрекетінің мазмұны және оның
педагогикалық шарттары.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технологиясын пайдалану оқушылар тұлғасын шығармашылық тұрғыдан
дамытуды және мұғалім іс әрекетінде педагогикалық жаңашылдықты іске
асыруды қамтамасыз етеді.
Егер бастауыш сыныпта жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын
пайдаланудың нақты педагогикалық шарттары айқындалса, онда м ұғалім іс
ірекеті нәтижелі болып, білімнің сапасы қамтамасыз етіледі, Өйткені жеке
тұлғаға бағытталған технологиясы бастауыш мектептің оқу үрдісін
жетілдіруді көздейді.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
технология пайдалануда жеке тұлға ретінде қалыптастыруда экперимент
жүргізілді Сауалнамалар, тәрбие сағаты,сабақтар жүргізілді.
Қазақ халқының басына тәуелсіздік бақытын сыйлаған, соңғы он бес
шақты жылдың көлемінде рухани дамуымызға бірқатар оң өзгерістер дүниеге
келді. Егемен ел болып дүние жүзіне танымал болдық. Алғаш қы асуды
алдық. Осы жемісті жетістікке жеткізу үшін Қазақстан халқының, соның
ішінде рухани және материалдық игіліктерін арттыру үшін атқарылар іс
ауқымды. Сондықтан Республика халқының ақыл-ой мәдениетін, білімін,
ұлттық сана-сезімін көтермейінше, ілгері баса алмаймыз. Себебі, б ұл
бұрынғы жақсы салт-дәстүр, көне мәдениет, тарих, халықтық педагогика мен
ұлттық тәрбие, тарихи тұлғаларды қалпына келтіру арқылы жүзеге аспақ.
Бұрын жоғалтқан асыл қазыналарымызды қайта таптық және өлгеніміз
тіріліп өшкеніміз жанды. Қоғамның құрылымдық сипаты ғана емес, тұтастай
ойлау жүйесі жаңғырды. Тәуелсіздік қазақ халқының ғасырлар бойы аңсаған
асыл мұраты еді. Ата-бабаларымыз қанын да, жанын да аямай, қанша
арпалысса да жете алмай кеткен осынау қастерлі мақсатқа бізді ң ұрпа қ ХХ
ғасырдың аяғында дау-дамайсыз қол жеткізді. Тәуелсіздік Алланың берген
бас бостандығы. Әлем жұртшылығы халқымыздың дербес елдігін таныды.
Мұның өзі қоғамдағы орнықты саяси ахуал жағдайында халықтың басым
көпшілігінің рухани жаңаруы арқасында жүзеге асуы мүмкін. Адамдар
санасының өзгеру, халықтың басым көпшілігінің әлемдік өркениет үлгісімен
рухани жаңару процесінің күрделі сипатын ашып көрсете отырып, ел
Президенті бұл процестің қазіргі таңда қалай жүріп жатқанына да ба ға берді.
Адамдардың ой-санасын бір сәтте өзгерту мемлекеттің қолынан келмейді,
бірақ мемлекет өзгерістер процесін, маңызды ақпаратты халыққа жеткізу
жолымен және де ең бастысы, өзіндік молшылыққа бағытталған әлеуметтікэкономикалық саясатты іске асыру жолымен, жеделдетуге қабілетті.
Адамдардың жаңа дүниетанымын қалыптасқанша ондаған жылдар қажет
болады - дейді Президент Н.Ә.Назарбаев.
Абай Құнанбаев мұрасы – халқымыздың ғасырлар бойы ұрпақтанұрпаққа жалғасатын, маңызын жоймайтын зерттеудің қайнар көзі. Егер Абай
мен Шәкәрім қазақ халқының өткен заманындағы зиялылығы мен
кемеңгерлігінің асқар шыңы болса, бұл құдіретті бейнені романист
қаламымен қайта тіріліткен Мұхтар Әуезовтің өзі жаңа замандағы жаңғырған
қазақ мәдениетінің тарихында асқар шыңға айналды. Зеңгір аспандағы бірбірімен біте қайнасқан ұлттың аса көрнекті үш алып тұлғасының, былайша
ғажайып түрде тұтасып және тілдесіп кетуі – бүкіл дүниеж үзілік әдебиет
тарихындағы, көркем ойдағы өзіндік бір ерекше құбылыс.
А. Құнанбаев, Ш.Құдайбердиев, М.Әуезовты дүниеге келтірген
қасиетті Шыңғыстау өңірі. Селеулі дала төсінде өскен самал өзі естіген
жаңалықты дүниенің төрт бұрышына таратуға тырысып асыға соғады. Олар
ХІХ ғасырдың аяғы және ХХ ғасырдың бас кезінде өмір сүріп, қазақтың
қоғамдық, әлеуметтік, рухани, мәдени, әдеби өміріне белсене араласып,
гуманистік, адамгершілік, демократтық, педагогикалық идеяларды уағыздаған.
А. Құнанбаев шығармаларындағы тәлім-тәрбиелік ойларды ғылымипедагогикалық тұрғыдан негіздеп, олардың сабақтастығын жүйелеп,
педагогиканың үрдісіне ендіру.
-А.Құнанбаев рухани-адамгершілік құндылықтарын айқындау;
-А.Құнанбаев шығармаларындағы философиялық, педагогтық-ағартушылық, діни және гуманистік ой-жүйелеріне талдау беріп, қазіргі жастарды
рухани-адамгершілікке тәрбиелеу мүмкіндіктерін анықтау;
-А.Құнанбаев шығармаларындағы педагогикалық идеяларының сабақтастығын жүйелеу және мазмұнын құру;
А.Құнанбаев, Ш.Құдайбердиев, М.Әуезов шығармаларындағы тәлімтәрбиелік идеяларының сабақтастығы ғылыми-педагогикалық тұрғыдан
негізделіп, оқу-тәрбие үрдісінде пайдала-нудың әдістемелік кешені жасалып,
жоғары оқу орындарының оқу-тәрбие үрдісіне енгізілсе, онда бұл үрдіс
бүгінгі тәлім-тәрбие жұмыстарының тиімділігіне септігін тигізеді, өйткені
дүниетанымы қалыптасқан, педагогикалық білімі терең және ой-өрісі кең
жеке тұлғаны қалыптастыруға болады.
- курстық жұмыстың тақырыбына байланысты әдебиеттер жинақтау;
- әдебиеттерді негізге ала отырып, тақырыптық жоспар жасау;
- құрылған жоспар бойынша теориялық бөлімді жазу;
- курстық жұмыстың өзекті мәселелерін эксперименттік деректермен
анықтау.
- зерттеу мәселесіне байланысты педагогикалық, әдістемелік еңбектерді
сұрыптап талдау жасау;
Еліміздің экономикалық, әлеуметтік – мәдени саласы өскен сайын,
қоғам дамуының барлық саласындағы болып жатқан өзгерістерге сай білім
беру саласы да өзгеріп жаңару үстінде. Бұрынғы кенестік дәуірде туып –
өскен адамдардың түсіне кірмеген ақылы оқу жүйесі пайда болып,
мемлекеттік және мемлекеттік емес білім ордалары қатар дамып, өсіп
өркендеу үстінде. Олардың барлығы да қоғамның сұранысына сай ақыл-ойы
кемелденген іскер де білімді шәкірттер даярлап шығаруға ат салысады. Осы
орайда білім ордасаның табалдырығын жаңа ғана аттаған жас
бүлдіршіндердің дүние танымын қалыптастыру, жеке тұлға ретінде
қасиеттерін шыңдап тәрбиелеу барысында бастауыш білім сатысының орны
ерекше екенін айтпасақ та белгілі. Дегенмен, бүгінгі дәстүрлі білім ж үйесі
өзінің айтарлықтай нәтижелілігіне қарамастан, қоғамның өте жылдам, тез
қарқынмен өзгеріп жатқан үрдістерінің аясында дағдарысқа ұшырап
қалатыны да рас. Бұрынғы қолданыста жүрген оқу бағдарламалары мен
оқулықтар оқытудың негізгі мәні адам тәрбиесі, жеке тұлғаның қалыптасуы
екеніне жеке көңіл бөлмегенін де енді аңғарып отырмыз. Себебі д әл қазіргі
уақыт, ең алдымен адамның ақыл-ойы мен қабілетіне қойылар талапты өте
күшейтіп жіберді. Білім таяз адамдар бұдан былай өмір ағымына ілесе
алмайтын өмір тәжірибесі көрсетіп отыр. Ендеше бұдан шығатын
қорытынды: мектепте оқушының жеке тұлға ретінде дамуы мен
тәрбиеленуіне тікелей ықпалы тиетін жаңаша көзқарастарды батыл енгізу
қажет. Бұл тұжырым Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында
айқын көрсеткен: Білім беру жүйесінің басты мақсаты – ұлттық және жалпы
адамзаттық мәдени құндылықтар негізінде жеке тұлғаның қалыптасуына
қажетті жағдайлар жасау.
Көптеген мектептерде мемлекеттік білім стандарттарын енгізумен
қатар жаңа пәндердің көптеп қосылғандығы, авторлық білім беретңн және
тәрбиелік бағдарламалардың жиі қолданатындығы, халықаралық білім беру
бағдарламаларының игеріліп өз нәтижесін беріп жатқандығы кеңінен мәлім.
Мұның барлығы шәкірттермен жұмыс істейтін әр типтегі барлық білім беру
мекемелеріндегі балалармен жүргізілетін оқу-тәрбие саласын жетілдіруге
бағытталған.
Қазіргі заманғы қоғам дамуының әрекеті, әлемдік және отандық
педагогика, психология ғылымдарының жетістіктерін, әсіресе, дамыта оқыту,
оқушылардың даму ерекшеліктері туралы проблемалар, ұзақ жылдар бойы
екшеліп жинақталған мектептің озық тәжірибесі негізгі мектептің бастауыш
сатысында білім беру мақсатының приоритеттерін түбегейлі өзгерту
қажеттігін туғызып: бірінші кезекке, бұрынғыша оқушыны пәндік білім,
білік, дағдыларының белгілі бір жиынтығымен қаруландыру емес, оқу
әрекетін қалыптастыру негізінде оқушылардың жеке бас тұлғасын тәрбиелеу
мақсаты қойылды. Білім беруде оқушының тәрбиесі мен дамуына приоритет
берілуі, сондай-ақ, Қазақстан Республикасы Білім Заңы мен Қазақстан
Республикасындағы Жалпы білім беретін мектептердің тұжырымдамасына
орай мектеп құрылымы мен оның қызметіндегі өзгерістер оқушыларға
сапалы білім беруді талап етеді.
Мектептегі оқу жұмысының сапасы мұғалімнің оқушылардың оқу
әрекетін дұрыс ұйымдастыра білуіне, оның тиімділігін мейлінше жетілдіре
білуіне байланысты болады. Оқушылар әрекетінің ең басты және жетекші
түрі – оқу. Ол алдын-ала жасалған жоспар мен бағдарлама бойынша
мұғалімнің басшылығымен жүйелі түрде іске асырылып отырылды.
Сондықтан, оқу басқа іс-әрекеттерге қарағанда, оқушылардың таным
қабілетін дамытады, дүниеге адамгершілік көзқарасын бірте-бірте
қалыптастырады. Оқу – баланың өзінің танымдық белсенді әрекеті.
П.П.Блонский өзінің Қиын оқушылар атты еңбегінде үлгермейтін
оқушылардың типтерін физикалық және психикалық даму ерекшеліктеріне
байланысты бөліп қарастырған.
Үлгермейтін оқушылардың типологиясы бойынша құнды материал
Л.С.Славинаның Үлгермейтін және тәртіпсіз оқушыларға жеке ықпал ету
кітабында бар. Бұл еңбекте үлгермейтін оқушылардың топтары,
үлгермеушіліктің негізгі себебі анықталған.
Б.Г.Ананьев ғылымында педагогикалық процестегі бағаның ролі көп
жақты зерттелді.
В.С.Мерли (1959) Жеке тұлға психологиясының очеркі еңбегінде
кейбір оқушыға, мына жұмысты жақсы орындадың деген жеткілікті. Ал
басқаның жұмысын осы түрде бағалағанда, ол жеткіліксіз, оған үлкен баға
қажет екені анықтады.
Ғалым-педагог Л.В.Занков: Оқыту оқушының жалпы рухани дамуын
қамтамасыз етуі қажет, – дейді.
Көрнекті психолог Л.С.Выготский: Жақсы оқыту деп, ол баланың
дамуынан ілгері жүретін, оны жетекке алатын оқытуды айтады – деп
тұжырымдайды.
Оқушының жұмысты шығармашылықпен ойлауы, оны істей білуі мен
танымдық белсенділігін арттыру – қазіргі кезде барлық мұғалімдер қауымын
толғандырып жүрген мәселелердің бірі. Бұл сабақта оқыту жүйесіне жоғары
талап қоюды қажет етеді.
Философия тұрғысынан танымға мынадай анықтама берілген. Таным
– ойдың білмеуден білуге қарай дәл емес, білуден неғұрлым толық дәл білуге
қарай ұмтылатын ой-өрісінің күрделі үрдісі. Адам танымы байқаудан нақты
аңғарудан заңдарды теория жүзінде ашуға, сонан кейін ол заңдарды теория
практикада қолдануға қарай жүріп отырады.
Практика тұрғысынан оқушылардың танымы - өзіне тән ерекшелігі бар
күрделі психикалық үрдіс. Оқушылардың нәтижелі оқуына әсер ететін
сыртқы және ішкі күштер немесе себептер болады. Оқушылардың білім
алуды ілгері қарай бастауына себепкер болатын негізгі күш түрлі
қайшылықтар. Бала білмеуден білуге қадам басқанда әр түрлі қиындықтар
мен қайшылықтар кездеседі, оларды шешу, жеңу нәтижесінде оқу міндеттері
жүзеге асырылады. Оқыту үрдісіндегі ең негізгі қайшылық, ол –
педагогикалық міндет талаптармен оқушылардың мүмкіндіктерінің білімі
мен дағдысының және дамуының қазіргі деңгейі арасындағы қайшылық.
Оқыту процесінде үлгермеушілікті болдырмау жолдары.
Бастауыш мектептердің оқыту үрдісінде үлгермеушілікті болдырмаудың
әдіс – тәсілдерін пайдалану теориялық тұрғыдан негіздеу және
педагогикалық эксперименттік жұмыста тиімділігін сынақтан өткізу арқылы
әдістемесін жасап, практикаға ендіру жолдарын көрсету.
1. Жалпы орта білім беретін мектептердің оқыту үрдісінде
үлгермеушілікті болдырмаудың жолдарын іздестірудің теориялық негізін
анықтау;
2. Оқытудың тиімді әдіс – тәсілдерін пайдаланудың мәнін және негізгі
бағыттарын айқындау, педагогикалық шарттарды негіздеу;
3. Педагогикалық эксперимент арқылы үлгермеушілікті болдырмау
жолдарының тиімділігін дәлелдеу және әдістемесін жасау.
үлгермейтін оқушылар
мектептің оқыту үрдісінде үлгермеушілікті болдырмаудың әдіс –
тәсілдерін пайдалану.
оқыту үрдісінде үлгермеушілікті болдырмау жолдары іске асады, егер
де:
- оқытудың тиімді жолдарын іздестірсе, жаңа формаларды,
технологияларды қолданса, оқытудың психологиялық жақтарын күшейтсе;
- педагогикалық диагностика, білімді тексеру, саралау, талдау
жүргізілсе;
- қосымша сабақтар, өзіндік жұмыстар жүргізілсе;
- оқушы мінезіне тәрбиелік ықпал жасалса.
ғылыми әдебиеттерді талдау, саралау, байқау және т.б.
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында "Білім беру мазмұны шетел
тілін және информатика негіздерін ертерек оқытумен толықтырылатын
болады"- деп қарастырылған. Дарынды, білімді жастар ғана егеменді
еліміздің ертеңін баянды етіп, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуына
үлес қоса алады. Сондықтан студентттер оқытушы берген білімді, іс- әрекет
тәсілдері мен бағалау өлшемдерін қамтитын қоғамдық және ұжымдық
тәжірибе тағылымдарын игеріп қана қоймай, оны әрі қарай өзінің белсенді,
нысаналы, зерделі танымдық іс-әрекетімен сабақтастыруға тиіс. Сондай-ақ
ЖОО-да шетел тіліне баулу мәселесі кеңінен қолға алынғанын көрсетеді.
Қоғамымыздың қазіргі даму кезеңіндегі басты мәселелердің бірі –
студенттерді шетел тіліне оқыту. Шетел тілдерін оқу пәні ретінде оқыту
кеңестік кезеңнен бастап алғанымен негізінен орта мектепте ж үзеге
асырылған. Осы бағытта көптеген педагог- ғалымдардың еңбектері (Пассов
Е.И., Старков А.П., Комков И.В., Гез Н.И., Рогова Г.В., Рахманов И.В.,
Маркова Т.В. т.б.) жарық көрді [1]. Олардың негізгі мазмұны мектепте шетел
тілдерін оқытудың мазмұнын анықтау, оқытудың әдістемесін нақтылау,
оқытуды жетілдіру, т.б. бағыттарды жүзеге асырды. Сондықтан, біз зерттеу
мәселеміздің өзектілігін анықтауда С.И.Архангельский, О.А.Абдуллина,
Ф.Н.Гоноболин, Э.А.Гришин, Т.А.Ильина, Н.В.Кузьмина, И.Т.Огородников,
В.А.Сластенин, Н.Д.Хмель, А.И.Щербаков [2] және т.б. ғалымдардың ізденіс
нәтижелерінің үлкен маңызы бар. Және бұл мәселесімен көптеген отандық
ғалымдар (Г.К.Ахметова, Б.А.Әлмуханбетов, У.Н.Нишаналиев, В.И.Гусев,
т.б.) шұғылданған [3].
Жоғары оқу орындарында шет тілін оқытудың жалпы мәселелері және
оларды жаңалықты енгізуге сәйкес оқыту үдерісі бойынша зерттеу
нәтижелері
қазақстандық
педагог
ғалымдар
Б.А.Әбдікәрімов,
А.Е.Әбілқасымова, Қ.Бөлеев, К.Ә.Дүйсенбаев, С.М.Кеңесбаев, Ж.К.Оңалбек,
Қ.Ералин,
М.А.Құдайқұлов,
Б.К.Момынбаев,
М.С.Молдабекова,
О.Сыздықов, А.А.Калюжный, К.М.Беркімбаев, А.З.Тұрсынбаев [4] және т.б.
ғалымдардың еңбектерінде көрініс тапқан.
Біздің зерттеу жұмысымыз үшін шетел тілі мамандарын даярлау
еңбектері
қызығушылық
танытады.
Осы
бағытта
жүргізілген
Л.А.Желтоватых, В.М.Поляков, А.Е.Карецкий, И.Н.Верещагина, В.А.Ким,
Н.Н.Дьяков, Г.К.Кулжанбекова, Ұ.Т.Нұрманалиева, Е.К.Нұрланбекова,
Д.Н.Асанова және т.б. ғалымдардың еңбектерін айтуға боады.
Соңғы уақыттардағы жүргізілген зерттеу жұмыстарының ішінен
Ұ.Т.Нұрманалиеваның "Электронды оқулық негізінде шет тілі сабағын
өткізуге болашақ мұғалімдерді оқыту әдістемесі" [6] тақырыбы оқытудың
жаңа технологиясына сәйкес мұғалімдерді даярлаудың нақты әдістемелік
мәселесін қарастырады.
Болашақ шетел тілі мамандардың дайындығын қамтамасыз ету, соңғы
жылдары, ЖОО-да үйренуге деген қажеттілігіне байланысты жақсы қолға
алына бастады. Сондықтан, біздің зерттеу мәселеміз Шетелдік
студенттердің қытай тілін ұйренудегі туғызатын мәселелер болып табылады.
Бұл мәселе біздің зерттеу жұмысымыздың өзектілігін анықтайды.
Шетел студенттерінің қытай тілін үйренуде туғызатын мәселелерді
талдау және оларды алдын-алу жұмыстарын ұсыну.
ЖОО-да шетел студенттерінің қытай тілін үйренудегі туындайтын
мәселелер жүйесі.
Шетел студенттерінің қытай тілін үйрену үдерісі.
- шетел студенттерінің қытай тілін үйренудегі пайда болатын
мәселелердің теориялық негіздерін айқындау және мәнін ашып көрсету;
- студент терминын сипаттау;
- оқу әрекетінде студент тұлғасының даму ерекшеліктері және оларда
пайда болатын қиындықтардың жалпы сипаттамасын беру және
оларды анықтау;
- шетел студенттерді қытай тілін үйретудің технологиясын ұсыну;
- студент тұлғасын зерттеу әдістемесін шетел студенттерінің қытай
тілін меңгеруге көмек беру тәсіл ретінде қолдану.
Зерттеу жұмысының әдіснамалық және теориялық негіздері - табиғат,
қоғам, ой дамуының жалпы заңдылықтары; теория мен практиканың
диалектикалық бірлігі, жүйелі-құрылымдық қатынас, философиялық және
психологиялық-педагогикалық тұжырымдамалар; жеке тұлғаны іс-әрекет
арқылы дамыту теориясы; дамыта оқыту теориясы; кәсіби дайындық
теориясы.
Қазақстан Республикасының Конституциясы, Қаулы-қарарлары; “Білім
туралы” заңы, "Білім" бағдарламасы, философтардың, психологтардың,
педагогтардың, тілтанушылардың еңбектері; Қазақстан Республикасы орта
білім және кәсіптік жоғары білім мемлекеттік стандарттары; жоғары
педагогикалық оқу орындарының оқу жоспарлары, бағдарламалары мен оқутәрбие үдерісі.
зерттеу тақырыбы бойынша философиялық, психологиялық,
педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерге теориялық талдау жасау; мектептер
мен жоғары оқу орындарының тәжірибелерін зерделеу, талдап қорыту; оқуәдістемелік құжаттарды (шетел тілі пәні мұғалімін даярлаудағы оқу
жоспарын, оқу бағдарламаларын, оқу құралдарын) талдау; жоғары оқу орны
басшыларымен және осы оқу-тәрбие мекемесінің студенттерімен әңгімелесу,
сауалнама жүргізу; бақылау
Зерттеудің жетекші идеясы - егер шетел студенттерінің қытай тілін
үйрену барысында пайда болатын мәселелерді теориялық және әдістемелік
тұрғыда негізделіп зерттесек, онда олардың білім сапасы артады.
Білім беру–аса күрделі әлеуметтік-экономикалық механизм. Оны
реформалаудың мәселелері де сан қырлы. Қазіргі кездегі республикамызда
қолға алынған білім беру жүйесін реформалау ісі осы саланың экономикалық
– ұйымдық, құқықтық, құрылымдық жақтарын түбегейлі өзгертуге
бағытталған біртұтас кешенді шаралармен тығыз байланысты. Білім беру
ісіндегі жаңа үрдістің мән-мағынасы, сипаты мен бағыт-бағдарын
айқындаушы дәйекті факторлар:
- Қазақстан Республикасының тәуелсіз егеменді мемлекет болып
қалыптасуы;
- Экономиканың нарықтық моделін ұсынып, меншіктің түрлі
пішімдерін дамыту;
- Ұлттық білім беру ісінің әлемдік білім жүйесіне кіруі болып отыр.
Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың “Қазақстан-2030” Қазақстан халқына
арналған Жолдауында “біздің жас мемлекетіміз өсіп, жетіліп, кемелденеді,
біздің балаларымыз бен немерелеріміз онымен бірге ержетеді. Олар
бабаларының игі дәстүрлерін сақтай отырып, қазіргі заманғы нарықтық
экономика жағдайында жұмыс істеуге даяр. Олар қазақ, орыс, ағылшын
тілдерін еркін меңгереді,олар бейбіт,абат, жылдам өркендету үстіндегі, күллі
әлемге әйгілі, әрі сыйлы өз елінің патриоттары болады” деп
көрсетілгеніндей,ертеңгі келер күннің бүгінгіден гөрі нұрлы болуына ықпал
етіп, адамзат қоғамын алға апаратын құдіретті күш-білім нәрі.[1]
Бүгінгі таңда қоғамымыздың даму бағытында жан-жақты дамыған,
сауатты, саналы азамат тәрбиелеу мәселесі жүктеліп отыр. Мұндай
мақсаттың баянды болуы оқу-тәрбие жүйесінің үлесіне тиетінін ескерсек, жас
жеткіншектердің білімді, білікті болуында ойынның алатын орны ерекше.
Қазіргі кезде “ойын” ұғымының мағынасы кеңейіп, тұрмыс пен
мәдениеттің түрлі салаларын қамтуда. Бұрын балалар ойыны мен актер
ойыны педагогика мен өнертанудың ғана зерттеу нысандары болып келсе,
қазіргі таңда ойын проблемасы психология, әлеуметтану, мәдениеттану,
әдебиеттану, т.б. салалардың көкейтесті мәселесіне айналып отыр. Ойын
арқылы оқушы білім алуға, оқуға қызықтыра отырып тұлғаны дамуын
қалыптастыруға болады.
Ойын – оқытуда жаңа технологияның маңызды бөлігі болып табылады.
Ойын ұғымына түсініктеме берсек – бұл адамның мінез- құлқын өзі
басқарумен анықталатын қоғамдық тәжірибені қалыптастыруға арналған
жағдаяттар негізінде әс-әрекеттің бір түрі. Ойын әрекеті мынадай
қызметтерді атқарад:
Ойын – сауық
Коммуникативтік немесе қарым-қатынастық
Диагностикалық (ойын барысында өзін-өзі тану)
Коррекциялық (өзін-өзі түзету)
Әлеуметтендіру
Ойын – адамның өміртанымының алғашқы қадамы. Сондықтан ойын
арқылы балалар өмірден көптеген мәліметтер алып білімін жетілдіреді.
Ойын арқылы бала қоршаған ортаны өз бетінше зерделейді. Соның
нәтижесінде өзі көрген жағдайларды, отбасылық тұрмыс пен қызмет түрлерін
жаңғыртады. Ойын балалардың еңбекке деген қарым-қатынасы мен
қабілеттерін қалыптастырады. Ойынның ережелері ойнаушының қисынды ой
қабілетінің дамуы, бір-біріне деген сыйластық, қажеттіліктерімен санасуы әр
оқушының жеке әрекетінен туындайды. Ойынның басты шарты жеңіске жету
болса, әр ойыншы өз қарсыласының мүмкіндігімен санасып, бір-біріне деген
сенімен арттырады.
Ойын түрлері өте көп. Соның ішінде ойын-сабақ, ойын-жаттығу,
сергіту ойындары, дидактикалық мақсаттағы ойындар, логикалық ойындар,
грамматикалық ойындар, ұлттық ойындар, т.б. Мұндай ойындар оқушыны
жан-жақты дамытып, білімді толық игеруіне көмектеседі.
Ойын арқылы ұйымдастырылған сабақ балаларға жеңіл әрі тартымды,
әрі түсінікті болады. Ойын сабақтары ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz