Салықтар

Жоспар
Кіріспе

1. Салықтар
2. Реттеушілік қызметі
3. Тура салықтар
4. Жанама салықтар
5. Жергілікті салықтар

Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жинақтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүріп, дамуына негіз болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашан да болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар – мемлекеттің тұрақты қаржы көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланады. Салықтардың мәнін толық түсіну үшін, олардың экономикалық маңызын түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметіне тікелей байланысты.
Салықтың мынадай негізгі қызметтері бар:
- реттеушілік;
- фискалдық;
- қайта бөлу;

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Салықтар дегеніміз – мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан
белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.
Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың
мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы
қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық
мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының
қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ
шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін
мемлекет үлесіне жинақтап, жинақтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің
өмір сүріп, дамуына негіз болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі,
өркендеуі қашан да болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен
бірге қалыптасады.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі
бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар – мемлекеттің тұрақты қаржы
көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланады. Салықтардың мәнін толық түсіну
үшін, олардың экономикалық маңызын түсіну қажет. Ал салықтардың
экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметіне тікелей байланысты.
Салықтың мынадай негізгі қызметтері бар:
- реттеушілік;
- фискалдық;
- қайта бөлу;

Реттеушілік қызметі – салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызметтер
арқылы салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу
жүзеге асырылады.
Салықтың екінші қызметі – Фискалдық немесе бюджеттік қызметі, яғни бұл
қызметі бойынша салықтар мемлекеттің ақша қаражаты қорларының кірістерін
толтыруды жүзеге асырады. Осы қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс
бөлімі құрылып, салықтардың қоғамдық міндеті артады. Себебі, салықтар
мемлекеттік бюджеттің кірісін топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери-
қорғаныс, тағы басқа да шаралардың іске асуын қамтамасыз етеді.
Қайта бөлу қызметі арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлшегі
мемлекет пайдасына өтеді. Бұл қызметтің іс-әрекетінің көлемі ішкі жалпы
өнімді салықтардың алатын үлес салмағы арқылы анықтайды. Соңғы жылдардағы
мәліметтер бойынша Қазақстан Республикасының өніміндегі салықтардың үлес
салмағы 40 пайыздан көбірек болып отыр. Бұл экономикасы дамыған басқа
елдерден әлдеқайда жоғары. Еліміздегі мемлекет мүддесі үшін қаржы көздерін
орталықтандырудың бір айғағы осы.
Мемлекет мына жоғарыда көрсетілген салықтардың қызметін пайдалана
отырып еліміздің салық жүйесін анықтайды. Салық механизмінің қызмет ету
жолдарын белгілейді, жалпы экономикалық саясатты негізге ала отырып, салық
саясатын анықтайды.
Барлық өркениетті елдерде салықтардың бүкіл жиынтығын әр түрлі
қағидаттар бойынша былай жіктейді:
- салық салу объектілері бойынша;
- салықты алатын және салықтан жиналған сомаға билік жасайтын органға
қарай;
- пайдалану тәртібі бойынша;
- объектінің экономикалық белгісі бойынша.
Салықтарды салу объектісі бойынша, олар тура және жанама салықтар
болып бөлінеді.
Тура салықтар – салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен тікелей төленген
салықтар. Олар өз кезегінде нақты және жеке салықтарға жіктеледі. Нақты
салықтар салық төлеушілердің мүлкінің кейбір түрлеріне салынады. Жеке тура
салықтар – бұл жеке адамдар мен заңды ұйымдардың табыстары мен мүлкіне
салынатын салықтар. Нақты салықтардан айырмашылығы – жеке салық салу әрбір
салық төлеушінің жеке табысы мен мүлкін де, оның қаржы жағдайын да
ескереді. Тура салықтарға мына салықтар жатады:
- заңды және жеке тұлғалардың табысына салынатын салықтар;
- мүлік салығы;
- жер салығы;
- бағалы қағаздармен жүргізілетін операцияларға салынатын салық;
- жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемі;
- көлік құралдарына салынатын салық.
Жанама салықтар – баға немесе тарифке үстем түрінде белгіленген салық
төлеушінің кірістері мен мүлкіне тікелей байланысты салықтар. Жанама
салықтарға:
- қосылған құнға салынатын салық;
- акциздер;
- баж салығы жатады.
Жанама салықтарға сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметтен түсетін
түсімдер де жатады.
Жанама салықтар мемлекеттің фискалдық мүдделерін білдіреді. Оларды
саналы қолдану баға белгілеудің процесіне жағымды ықпал жасауы және
тұтынудың құрылымына әсер етуі мүмкін.
Жанама салықтар салудың мәні салықтардың тауар бағасына
қосылатындығына, кірістірілетіндігінде. Бұл жағдайда салықты тауардың нақты
тұтынушысы төлейді, алайда тұтынушы мен мемлекет арасында тікелей байланыс
болмайды.
Салықты алатын және оған билік жасайтын органға қарай орталық және
жергілікті салықтарды ажыратады.
1) заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы;
2) қосылған құнға салынатын салық;
3) акциздер;
4) бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық;
5) жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салық төлемдері.
Жергілікті салықтарға:
1) жер салығы;
2) заңды және жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық;
3) көлік құралдарына салынатын салық;
4) кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды тіркегені үшін
алынатын алым;
5) жекелеген қызмет түрімен айналысу құқығы үшін алынатын алым;
6) аукционда сатудан алынатын алым.
Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жалпы және мақсатты болып
бөлінеді.
Жалпы салықтар тиісті деңгейлердегі бюджеттерді шоғырландырылады және
жалпы мемлекеттік қажеттіліктерді қаржыландыруға пайдаланылады.
Мақсатты салықтардың нысаналы арналымы болады және әдеттегідей түрлі
арнаулы қорлардың қаржы базасын құруға арналады.
Объектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын салықтар
және тұтынуға салынатын салықтар болып ажыратылады.
Табысқа салынатын салықтар төлеушінің салық салынатын кез-келген
объектіден алған табыстарынан алынады.
Тұтынуға салынатын салықтар – бұл тауарлар мен қызметтер көрсетуі
тұтыну кезінде төленетін шығынға салынатын салықтар.
Салық салу объектісіне бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақтылы және
дербес болып жіктеледі.
Нақтылы салықтар – салық төлеушінің салық салу объектісінен алынатын
табысының мөлшеріне байланысты емес, яғни салық төлеушінің мүлкінің сыртқы
бейнесіне қарай алынады.
Дербес салықтар – салық төлеушінің салық төлейтін объектісінен
алынатын табысының мөлшеріне байланысты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.