Салық есебінің принциптері
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Салық есебінің принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
2. Корпорацияның табыс салығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
3. Қосымша құн салығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
4. Жеке табыс салығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
5. Басқа да салықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Салық есебінің принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
2. Корпорацияның табыс салығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
3. Қосымша құн салығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
4. Жеке табыс салығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
5. Басқа да салықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Кіріспе
Мен, өз іс- тәжірибемді 22 қаңтар және 19 наурыз аралығында АҚ «Альянс Банк» Шымкент филиалында өткіздім. Іс- тәжірибе барысында көптеген мәліметтермен таныстым. Бұл уақыт аралығында мен несие бөлімі, операциондық бөлім, бухгалтерия жүмыстарымен таныстым. Іс-тәжірибем өткен мекеменің тарихына қысқаша тоқталып өтсем:
Банк алғаш рет Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің жарлығымен 1993 жылы 14 мамыр күні «Ертіс Бизнес Банк » ААҚ ретінде тіркелді. Банктің жыл сайынғы өзгерістеріне тоқталып өтететін болсақ:
1993 жыл - Павлодар қаласында «Ертіс Бизнес Банк» ААҚ іргетасы құрылды.
1999 жыл- «Ертіс Бизнес Банк» ААҚ және «Семей қалалық банк» ААҚ бірігіп, жаңа
«Ертіс Бизнес Банк» ААҚ болып, бас офисі Павлодар қаласында ал, филиалдары Алматы, Астана, Екібастұз, Павлодар, Семей, және Өскемен қалаларында құрылды.
2001 жыл- «Ертіс Бизнес Банк» ААҚ негізгі акционерлері болып « Алматы Құс» ААҚ, « Астық Астана 2030» ЖШС, «Корпорация Байт» ЖШС және «Жаңа Ғасыр-НС» ЖШС ауысады.
2002 жыл- «Ертіс Бизнес Банк» ААҚ-ы «Альянс Банк» АҚ болып, 2002 жылдың 13 наурызында тіркеудкен өтеді. Бас офис Павлодардан Алматы қаласына ауысады. Сонымен қатар жыл қорытындысы бойынша банк ҚР 10 ірі банктерінің қатарына қосылады.
2003 жыл- Жаңа филиалдардың Қарағанды, Атырау, Зырян қалаларында ашылуы.Банк Қазақстан бойынша 2 орында болды. Жаңа несиелер рейтингі Е+Ва3/NP болжау бойынша тұрақты көрсеткіште болды. Жыл қорытындысы бойынша ҚР сегіз ірі банктер қатарына қосылып, актив пайызының 130 пайызын құрады.
Мен, өз іс- тәжірибемді 22 қаңтар және 19 наурыз аралығында АҚ «Альянс Банк» Шымкент филиалында өткіздім. Іс- тәжірибе барысында көптеген мәліметтермен таныстым. Бұл уақыт аралығында мен несие бөлімі, операциондық бөлім, бухгалтерия жүмыстарымен таныстым. Іс-тәжірибем өткен мекеменің тарихына қысқаша тоқталып өтсем:
Банк алғаш рет Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің жарлығымен 1993 жылы 14 мамыр күні «Ертіс Бизнес Банк » ААҚ ретінде тіркелді. Банктің жыл сайынғы өзгерістеріне тоқталып өтететін болсақ:
1993 жыл - Павлодар қаласында «Ертіс Бизнес Банк» ААҚ іргетасы құрылды.
1999 жыл- «Ертіс Бизнес Банк» ААҚ және «Семей қалалық банк» ААҚ бірігіп, жаңа
«Ертіс Бизнес Банк» ААҚ болып, бас офисі Павлодар қаласында ал, филиалдары Алматы, Астана, Екібастұз, Павлодар, Семей, және Өскемен қалаларында құрылды.
2001 жыл- «Ертіс Бизнес Банк» ААҚ негізгі акционерлері болып « Алматы Құс» ААҚ, « Астық Астана 2030» ЖШС, «Корпорация Байт» ЖШС және «Жаңа Ғасыр-НС» ЖШС ауысады.
2002 жыл- «Ертіс Бизнес Банк» ААҚ-ы «Альянс Банк» АҚ болып, 2002 жылдың 13 наурызында тіркеудкен өтеді. Бас офис Павлодардан Алматы қаласына ауысады. Сонымен қатар жыл қорытындысы бойынша банк ҚР 10 ірі банктерінің қатарына қосылады.
2003 жыл- Жаңа филиалдардың Қарағанды, Атырау, Зырян қалаларында ашылуы.Банк Қазақстан бойынша 2 орында болды. Жаңа несиелер рейтингі Е+Ва3/NP болжау бойынша тұрақты көрсеткіште болды. Жыл қорытындысы бойынша ҚР сегіз ірі банктер қатарына қосылып, актив пайызының 130 пайызын құрады.
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Салық есебінің
принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..5
2. Корпорацияның табыс
салығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .7
3. Қосымша құн
салығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..11
4. Жеке табыс
салығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .19
5. Басқа да
салықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
Кіріспе
Мен, өз іс- тәжірибемді 22 қаңтар және 19 наурыз аралығында АҚ Альянс
Банк Шымкент филиалында өткіздім. Іс- тәжірибе барысында көптеген
мәліметтермен таныстым. Бұл уақыт аралығында мен несие бөлімі, операциондық
бөлім, бухгалтерия жүмыстарымен таныстым. Іс-тәжірибем өткен мекеменің
тарихына қысқаша тоқталып өтсем:
Банк алғаш рет Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің жарлығымен
1993 жылы 14 мамыр күні Ертіс Бизнес Банк ААҚ ретінде тіркелді. Банктің
жыл сайынғы өзгерістеріне тоқталып өтететін болсақ:
1993 жыл - Павлодар қаласында Ертіс Бизнес Банк ААҚ іргетасы құрылды.
1999 жыл- Ертіс Бизнес Банк ААҚ және Семей қалалық банк ААҚ
бірігіп, жаңа
Ертіс Бизнес Банк ААҚ болып, бас офисі Павлодар қаласында ал,
филиалдары Алматы, Астана, Екібастұз, Павлодар, Семей, және Өскемен
қалаларында құрылды.
2001 жыл- Ертіс Бизнес Банк ААҚ негізгі акционерлері болып Алматы
Құс ААҚ, Астық Астана 2030 ЖШС, Корпорация Байт ЖШС және Жаңа Ғасыр-
НС ЖШС ауысады.
2002 жыл- Ертіс Бизнес Банк ААҚ-ы Альянс Банк АҚ болып, 2002
жылдың 13 наурызында тіркеудкен өтеді. Бас офис Павлодардан Алматы қаласына
ауысады. Сонымен қатар жыл қорытындысы бойынша банк ҚР 10 ірі банктерінің
қатарына қосылады.
2003 жыл- Жаңа филиалдардың Қарағанды, Атырау, Зырян қалаларында
ашылуы.Банк Қазақстан бойынша 2 орында болды. Жаңа несиелер рейтингі
Е+Ва3NP болжау бойынша тұрақты көрсеткіште болды. Жыл қорытындысы бойынша
ҚР сегіз ірі банктер қатарына қосылып, актив пайызының 130 пайызын құрады.
2004 жыл- Талдықорған және Жесқазған қалаларында филиалдар ашылды.
Бухгалтерлік есеп Халықаралық стандарттарына сәйкес банк мәліметтері
сертификациядан өтті. 2004 жылдың қорытындысы бойынша ҚР ең ірі алты
банкінің қатарына қосылды.
2005 жыл- Альянс банк The Banker журналының рейтингі бойынша 50 ірі
және тез дамитын банктер қатарына қосылып, № 1 банк болып табылды. Наурыз
айында банк активы 1 млрд.$ ( 133,2 млрд. тенге) болды. Актау және Қостанай
қалаларында филиалдар ашылды.Облигация программаларын шығару туралы шешім
қабылданып, олардың мөлшері 40 млрд. тенгені қамтыды.
2006 жыл- Кредиттік келісім бойынша Жаңарту және Даму Европалық Банкі
(ЕБРР) Шағын және Орта Бизнес Программасы (ПМБК) қол қойылды. ЖДЕБ (ЕБРР)
бастапқы несиелік соммасы 5 $ млн. құрады.Шымкент, Орал, Жезказған және
Ақтөбе қалаларында филиалдар ашылды.
Салық есебінің принциптері
Банктер 2002 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстан Республикасының 2001
жылғы 12 маусымындағы № 210-11 Салық және бюджетке төленетін басқада
міндетті төлемдер туралы Кодексіне сәйкес салық саясатын жүргізеді.
Осы Кодексті іске қосумен байланысты Қазақстанда бухгалтерлік есептің
салық салу жүйесінен заң негізінде бөлінуі жүзеге асты, осыған байланысты,
бір уақытта екі есеп түрін бірге жүргізу қажнттілігі туындады. Бухгалтерлік
және салықтық. Салық есебі салық міндеттемелерінң пайда болуын және шамасын
дұрыс анықтау, табыстар мен шегерімдерді есепті кезеңдерге жатқызу және
ақырынада заңмен бекітілген мерзімде бюджентке төленуі тиіс салық соммасын
алу мақсатында туындады.
Қазақстан Республикасының салық заңы салық салу принциптеріне
негізделеді:
- Міндеттілік ( салық төлеуші салық заңдарына сәйкес мемлекет алдында
туындайтын салық міндеттемелерін толық көлемде және белгіленген
мерзімде орындауға міндетті)
- Анықтаушылық (салық заңдылықтарында салық төлеушінің салық
міндеттемелерінің барлық негіздері мен туындау тәртіптерін, орындалу
мен тоқтатылуын белгілеу мүмкіндігі)
- Әділдік (жеке сипаттағы жеңілдіктер беруге тыйым салынады, Қазақстан
Республикасында салық салу жалпыға бірдей болып табылады)
- Біртұтастық (Қазақстан Республикасының салық жүйесі республиканың
барлық аумағында барлық салық төлеушілерге қатысты біртұтас болып
табылады)
- Жариялылық (салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық
актілер ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануі тиіс).
Банк салық салу мақсатында табыстар мен шығыстарды Қазақстан
Респупликасының салық заңымен белгіленген тәртіпте және жағдайларда
есептеме әдісі бойынша анықталады. Салық салу базасын анықтау бойынша салық
есебі мемлекеттің қазыналық саясатына негізделіп жүргізіледі және салық
әкімшілігінің құралы болып табылады. Бухгалтерлік есептің басты
мақсаттарының бірі өнімнің өзіндік құнын және банктың нақты қкржылық
нәтижесін анықтау болып табылады, ал салық есебі салық салынатын базаны
есептеуге арналған.
Банктер резидент ретінде келесі салық түрлерін төлейді:
1. корпорациялық табыс салығы;
2. жеке табыс салығы;
3. қосылған құн салығы;
4. акциздер;
5. кен орындарын пайдаланушылардың салықтары мен арнайы төлемдері;
6. әлеуметтік;
7. жер;
8. көлік құралдарына салынатын салық;
9. мүлік салығы;
10. заңмен қарастырылған арнайы алымдар мен баждар.
Корпорациялық табыс салығы.
Корпорациялық табыс салығының объектісі жылдық жиынтық табыс пен
белгіленген шегерімдер арасындағы айырма ретінде есептелінген салық
салынатын табыс болып табылады.
Корпорациялық табыс салығын төлеушілер Қазақстан Республикасының
Ұлттық банкі мен мемлекеттік мекемелерден басқа Қазақстан
Республикасыныңрезидент заңды тұлғалары, сондай-ақ Қазақстан
Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе
Қазақстан Республикасындағы көздерден табыс алатын бейрезидент заңды
тұлғалар.
Күмәнді талаптар - Қазақстан Республикасының заңды тұлғалары (резидент
және бейрезидент) мен жеке кәсіпкерлеріне тауарлар өткізу, жүмысты орындау,
қызмет көрсету нәтижесінде туындаған және туындаған кезден бастап үш жыл
ішінде қанағаттандырылмаған талаптар. Күмәнді болып сонымен қатар
өткізілген тауарлар, орындалған жүмыстар, көрсетілген қызметтер бойынша
туындаған және салық төлеуші дебиторды Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес банкрот деп тануға байланысты қанағаттандырылмаған
талаптарда танылады.
Күмәнді талаптар келесі шарттарды сақтағанда жылдық жиынтық табыстан
шегеріледі:
- шегерімге жатқызған кезде олар бухгалтерлік есепте көрсетілген
жағдайда;
- белгіленген тәртіппен рәсімделген мына құжаттар:фактура шоттар салық
төлеушінің тіркелген жері бойынша салық органының осы шығыстарды
шегерімге жатқызу туралы жазбаша хабарламасы болған жағдайда.
Дебитор банкрот деп танылған жағдайда, дебиторды банкрот деп тану туралы
сот шешімі мен оны мемлекеттік тіркелімнен шығару туралы әділет органының
шешімін қосымша тапсыру қажет.
Банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдар төмендегі күмәнді және үмітсіз активтерге шартты міндеттемелерге:
басқа банктерге орналастырылған кореспонденттік шоттарды қалдықтарды қоса
депозиттерге; басқа банктер мен клиенттерге берген несиелер ; құжаттамалық
есептермен кепілдіктер бойынша дебиторлық берешек;шығарылған немесе
кепілдіктермен расталған өтелмеген аккредитивтер бойынша шартты
міндеттемелерге қарсы мәжбүрлі шығындар жасау жөніндегі шығыстар соммасын
шегеруге құқығы бар. Активтермен шартты міндеттемелерді күмәнді және
үмітсіз санатқа жатқызу тәртібін уәкілетті мемлекеттік органмен келісе
отырып Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі анықтайды.
Ғылыми зерттеу, жобалау, іздену және тәжірибе- конструкторлық
жұмыстарға жұмсалатын шығыстар – негізгі құралдарды, оларды орнатуға
жұмсалатын шығыстарды және күрделі сипаттағы басқа да нышандарды
қоспағанда, табыс алуға байланысты шығыстар шегерімге жатады. Жобалау-
сметалық құжаттама, орындалатын жұмыстар актісі және тиісті ғылыми-зерттеу,
жобалау, іздену және тәжірибе-конструкторлық жұмыстары жүргізілгенін
растайтын басқа да құжаттар осындай шығыстарды шегерімге жатқызу үшін негіз
болып табылады.
Сақтандыру сыйақылары бойынша шығыстарды шегеру. Жинақтаушы
сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйақыларын қоспағанда, сақтанушының
сақтандыру шарттары бойынша төленуге тиісті сақтандыру сыйақылары
сақтандыру қызметін реттеу және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган
Қазақстан Республикасының Қаржы министірлігімен келісе отырып, белгіленген
шектерде сақтандыру сыныптары бойынша шегерілуі тиіс.
Жеке тұлғалардың салымдарын ұжымдық кепілдендіру жүйесіне қатысушы
банктер жеке түлғалардың салымдарын кепілдендіруге байланысты аударылған
міндетті күн тізбелік, қосымша және төтенше жарналардың соммаларын
шегерімге жатқызуға құқылы.
Әлеуметтік төлемдерге жұмсалған, яғни салық төлеуші қызметерлердің
уаққытша еңбекке қабілетсіздігіне, жүктілігіне және босануына байланысты
демалысына ақы төлеу бойынша есептелген шығыстарды шегерімге
жатады.Шегерімге сондай-ақ өзінің еңбек міндеттерін орындау кезінде
мертігуіне не денсаулығының өзге де зақымдануына байланысты қызметкерге
келтірілген зиянының өтемін төлеуге жұмсалған шығыстарда Қазақстан
Республикасының заңдарында белгіленген мөлшерде шегерімге жатады.
Теріс бағамдық айырма, яғни салық төлеушінің жылдық жиынтық табысты
алуына байланысты теріс бағамдық айырма келесі тәртіппен шегерімге
жатқызылады. Құрылысқа арналған кредиттер бойынша және құрылыс кезеңіндегі
туындаған теріс бағамдық айырма объект құнына енгізіледі.Шегерімге
жатқызылуы тиіс теріс бағамдық айырманың ең жоғары соммасы салық салынатын
табыс салық төлеушінің бағамдық айырма бойынша табыстарды мен шығыстарды
есепке алмай, оның жылдық жиынтық табысы мен шегерімдері арасындағы айырма
ретінде анықталған салық төлеушінің салық салынатын табысының 50 пайызы
мөлшеріндегі сомма қосылған оң бағамдық айырма түрінде алған табыс
соммасымен шектеледі. Теріс бағамдық айырма орын алғансалық кезеңінде
шегеруге жатқызуға болмайтын теріс бағамдық айырманың қалған сомасы талап
қою мерзімі ішінде осы тармақтың ережелеріне сәйкес келесі салық
кезеңдерінде өтеледі.
Есептелген шектерде мемлекеттік бюджетке төленген салықтар шегерімге
жатпайды, оларға: жылдық жиынтық табыс анықталғанға дейін есептен
шығарылған салықтар, Қазақстан Республикасының аумағы басқа мемлекеттерге
төленген корпорациялық табыс салығымен табыс салығы, үстеме пайдаға
салынатын салық.
Салықтар төлем жүргізілген салық кезеңінде шегерілуге жатады.
Тіркелген активтер бойынша шегерімдерге ішкі топтың барлық активтері
шығып қалғаннан кейін осы ішкі топтың салық кезеңінің соңындағы құн
балансы, ішкі топтың құн балансының сомасы салық кезңінің соңында 100 айлық
есептік көрсеткіштен кем болмаған жағдайдағы ішкі топтың құн балансының
көлемі. Салық төлеуші тіркелген активтер бойынша қосымша шегерімдер жасауға
құқылы.
Тіркелген активтер бойынша амортизациялық аударымдар есептеу
амортизациялық ішкі топтар бойынша жүргізіледі. Амортизациялауға жатпайтын
тіркелген активтерге мыналар жатады:
• жер;
• өнім беретін мал;
• мұражай құндылықтары;
• сәулет және өнер ескерткіштері;
• жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары, жаңа жолдар,
бульварлар,саябақтар;
• фильм қорына жататын объектілер;
• Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 1 қаңтарға дейін салық
заңдарына сәйкес бұрын құны толығымен шегеруге жатқызылған негізгі
құралдар;
• Инвестициялық жоба шеңберінде пайдалануға берілген негізгі құралдар;
Табыс салығы бойынша салық әсері
Банктың жылдық жиынтық табысы, жүргізілген шегерімдер және қаржылық
есептілігінің құрылуы жайында Декларацияны толтыру кезінде бухгалтерлік
және салық есебінде бірдей табыстың болуы өте сирек болады. Бұл салық
заңының бухгалтерлік есеп талаптарынан ерекшеленуімен байланысты. Осының
нәтижесінде банктың бухгалтерлік табысы мен салық салынатын табысы арасында
айырма пайда болады, ол салық әсері деп аталады.
Салық әсері, мемлекеттің фискалдық функциясын атқара отырып
бухгалтерлік есеп мәліметтері бойынша алынған қаржылық нәтижеге байланыссыз
салық салу базасын анықтайды. Нәтижесінде, табыстар мен шығыстарды бағалау
кезінде айырма пайда болады.
Тұрақты айырмалар бухгалтерлік табысты анықтау кезінде есепке алынатын
қаражаттардың бір бөлігі салық салынатын табысты анықтау кезінде есепке
алынбайды.
Тұрақты айырмаға мыналар жатады:
- мемлекеттік облигациялар бойынша пайыз ;
- гудвил амортизациясы;
- бухгалтерлік есептегі несиелер бойынша пайыздарды төлеу бойынша
шығыстар толық көлемде шығыстарға жатады, ал салық заңдарына сәйкес
ҚР ҰБ белгілеген қайта қаржыландырудың екі еселенген ресми
мөлшерлемесін пайдалануымен есептелген сома шегінде т.б.
Олардың мәні банктің жылдық қаржылық есебінің түсініктеме
хаттамасында ашылады.
Уақытша айырмалардың пайда болу себебі – табыстармен шығыстар баптарының
бөлігін салық салу табысына енгізу кезеңі олардың бухгалтерияға енгізілген
кезеңімен сәкес келмейді. Тұрақты шығындарға қарағанда, олар бір есепті
кезеңде пайда болып келесі кезеңдерге жойылып отырады.
Уақытша айырмаға мыналар жатады:
- амортизациялық аударымдарды есептеудің әр түрлі әдістерін қолдану;
- техника құрал- жабдықты бухгалтерлік есепте еесептен шығару және оны
салықты есепте құн балансы тобынан есептен шығару арасындағы сәйкес
келмеушілік;
- банктың кредиттік қызметін жүзеге асыру барысында пайда болған
шығындарды жабуға арналған резервтердің қалыптасуы нәтижесінде
туындайтын айырмалар;
Бухгалтерлік еептің Халықаралық стандарттарына сәйкес есепті
кезеңдегі салықты төлеумен байланысты шығындар қаржылық нәтижелер туралы
есеп бойынша міндеттемелер әдісін немесе баланс бойынша міндеттемелер
әдісін қолдануы арқылы уақыт айырмаларының салық әсерін есепке алу
негізінде анықталынуы тиіс.
Демек, салықтар табыс табу барысындағы кәсіпорынның шығыстары ретінде
қарастырылады. Пайда болатын уақыт айырмасының салық әсері
қаржылық шаруашылық нәтижелері жайындағы салық төленумен байланысты
шығыстарға енгізіледі.
Міндеттемелер әдісіне сәйкес ағымдағы уақыт айырмаларының салық әсері
баланста Мерзімі ұзартылған салықтар бабы бойынша міндеттеме ретінде
немесе өз алдына болашақтағы салықтарды мерзімінен бұрын төлеу болып
табылады.
Мерзімі ұзартылған шығыстар-салықтар бабы бойынша активтер бойынша
анықталынып көрініс табады. Сальдо табыс салығы мөлшерінің өзгеруіне сәйкес
түзетіліп отырады.
Осы әдіске сәйкес есепті кезеңдегі салық төлеумен байланысты шығыстар
мыналар:
- төленуге тиіс есептелінген салықтар;
- ағымдағы кезеңде туындайтын немесе жойылатын уақыт айырмаларына сәйкес
төленетін енмесе төленген аванс болып есептелінетін салық сомасы;
- табыс салығы мөлшерінің өзгерістерін бейнелеу үшін қажетті баланстағы
Мерзімі ұзартылған салықтар бабы бойынша түзетулер.
Табыс салығын қаржылық есептерде келесі жолмен көрсету қажет.
- осы сәтте төленуге салықтарды міндеттеме ретінде сыныптау,
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Салық есебінің
принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..5
2. Корпорацияның табыс
салығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .7
3. Қосымша құн
салығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..11
4. Жеке табыс
салығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .19
5. Басқа да
салықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
Кіріспе
Мен, өз іс- тәжірибемді 22 қаңтар және 19 наурыз аралығында АҚ Альянс
Банк Шымкент филиалында өткіздім. Іс- тәжірибе барысында көптеген
мәліметтермен таныстым. Бұл уақыт аралығында мен несие бөлімі, операциондық
бөлім, бухгалтерия жүмыстарымен таныстым. Іс-тәжірибем өткен мекеменің
тарихына қысқаша тоқталып өтсем:
Банк алғаш рет Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің жарлығымен
1993 жылы 14 мамыр күні Ертіс Бизнес Банк ААҚ ретінде тіркелді. Банктің
жыл сайынғы өзгерістеріне тоқталып өтететін болсақ:
1993 жыл - Павлодар қаласында Ертіс Бизнес Банк ААҚ іргетасы құрылды.
1999 жыл- Ертіс Бизнес Банк ААҚ және Семей қалалық банк ААҚ
бірігіп, жаңа
Ертіс Бизнес Банк ААҚ болып, бас офисі Павлодар қаласында ал,
филиалдары Алматы, Астана, Екібастұз, Павлодар, Семей, және Өскемен
қалаларында құрылды.
2001 жыл- Ертіс Бизнес Банк ААҚ негізгі акционерлері болып Алматы
Құс ААҚ, Астық Астана 2030 ЖШС, Корпорация Байт ЖШС және Жаңа Ғасыр-
НС ЖШС ауысады.
2002 жыл- Ертіс Бизнес Банк ААҚ-ы Альянс Банк АҚ болып, 2002
жылдың 13 наурызында тіркеудкен өтеді. Бас офис Павлодардан Алматы қаласына
ауысады. Сонымен қатар жыл қорытындысы бойынша банк ҚР 10 ірі банктерінің
қатарына қосылады.
2003 жыл- Жаңа филиалдардың Қарағанды, Атырау, Зырян қалаларында
ашылуы.Банк Қазақстан бойынша 2 орында болды. Жаңа несиелер рейтингі
Е+Ва3NP болжау бойынша тұрақты көрсеткіште болды. Жыл қорытындысы бойынша
ҚР сегіз ірі банктер қатарына қосылып, актив пайызының 130 пайызын құрады.
2004 жыл- Талдықорған және Жесқазған қалаларында филиалдар ашылды.
Бухгалтерлік есеп Халықаралық стандарттарына сәйкес банк мәліметтері
сертификациядан өтті. 2004 жылдың қорытындысы бойынша ҚР ең ірі алты
банкінің қатарына қосылды.
2005 жыл- Альянс банк The Banker журналының рейтингі бойынша 50 ірі
және тез дамитын банктер қатарына қосылып, № 1 банк болып табылды. Наурыз
айында банк активы 1 млрд.$ ( 133,2 млрд. тенге) болды. Актау және Қостанай
қалаларында филиалдар ашылды.Облигация программаларын шығару туралы шешім
қабылданып, олардың мөлшері 40 млрд. тенгені қамтыды.
2006 жыл- Кредиттік келісім бойынша Жаңарту және Даму Европалық Банкі
(ЕБРР) Шағын және Орта Бизнес Программасы (ПМБК) қол қойылды. ЖДЕБ (ЕБРР)
бастапқы несиелік соммасы 5 $ млн. құрады.Шымкент, Орал, Жезказған және
Ақтөбе қалаларында филиалдар ашылды.
Салық есебінің принциптері
Банктер 2002 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстан Республикасының 2001
жылғы 12 маусымындағы № 210-11 Салық және бюджетке төленетін басқада
міндетті төлемдер туралы Кодексіне сәйкес салық саясатын жүргізеді.
Осы Кодексті іске қосумен байланысты Қазақстанда бухгалтерлік есептің
салық салу жүйесінен заң негізінде бөлінуі жүзеге асты, осыған байланысты,
бір уақытта екі есеп түрін бірге жүргізу қажнттілігі туындады. Бухгалтерлік
және салықтық. Салық есебі салық міндеттемелерінң пайда болуын және шамасын
дұрыс анықтау, табыстар мен шегерімдерді есепті кезеңдерге жатқызу және
ақырынада заңмен бекітілген мерзімде бюджентке төленуі тиіс салық соммасын
алу мақсатында туындады.
Қазақстан Республикасының салық заңы салық салу принциптеріне
негізделеді:
- Міндеттілік ( салық төлеуші салық заңдарына сәйкес мемлекет алдында
туындайтын салық міндеттемелерін толық көлемде және белгіленген
мерзімде орындауға міндетті)
- Анықтаушылық (салық заңдылықтарында салық төлеушінің салық
міндеттемелерінің барлық негіздері мен туындау тәртіптерін, орындалу
мен тоқтатылуын белгілеу мүмкіндігі)
- Әділдік (жеке сипаттағы жеңілдіктер беруге тыйым салынады, Қазақстан
Республикасында салық салу жалпыға бірдей болып табылады)
- Біртұтастық (Қазақстан Республикасының салық жүйесі республиканың
барлық аумағында барлық салық төлеушілерге қатысты біртұтас болып
табылады)
- Жариялылық (салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық
актілер ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануі тиіс).
Банк салық салу мақсатында табыстар мен шығыстарды Қазақстан
Респупликасының салық заңымен белгіленген тәртіпте және жағдайларда
есептеме әдісі бойынша анықталады. Салық салу базасын анықтау бойынша салық
есебі мемлекеттің қазыналық саясатына негізделіп жүргізіледі және салық
әкімшілігінің құралы болып табылады. Бухгалтерлік есептің басты
мақсаттарының бірі өнімнің өзіндік құнын және банктың нақты қкржылық
нәтижесін анықтау болып табылады, ал салық есебі салық салынатын базаны
есептеуге арналған.
Банктер резидент ретінде келесі салық түрлерін төлейді:
1. корпорациялық табыс салығы;
2. жеке табыс салығы;
3. қосылған құн салығы;
4. акциздер;
5. кен орындарын пайдаланушылардың салықтары мен арнайы төлемдері;
6. әлеуметтік;
7. жер;
8. көлік құралдарына салынатын салық;
9. мүлік салығы;
10. заңмен қарастырылған арнайы алымдар мен баждар.
Корпорациялық табыс салығы.
Корпорациялық табыс салығының объектісі жылдық жиынтық табыс пен
белгіленген шегерімдер арасындағы айырма ретінде есептелінген салық
салынатын табыс болып табылады.
Корпорациялық табыс салығын төлеушілер Қазақстан Республикасының
Ұлттық банкі мен мемлекеттік мекемелерден басқа Қазақстан
Республикасыныңрезидент заңды тұлғалары, сондай-ақ Қазақстан
Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе
Қазақстан Республикасындағы көздерден табыс алатын бейрезидент заңды
тұлғалар.
Күмәнді талаптар - Қазақстан Республикасының заңды тұлғалары (резидент
және бейрезидент) мен жеке кәсіпкерлеріне тауарлар өткізу, жүмысты орындау,
қызмет көрсету нәтижесінде туындаған және туындаған кезден бастап үш жыл
ішінде қанағаттандырылмаған талаптар. Күмәнді болып сонымен қатар
өткізілген тауарлар, орындалған жүмыстар, көрсетілген қызметтер бойынша
туындаған және салық төлеуші дебиторды Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес банкрот деп тануға байланысты қанағаттандырылмаған
талаптарда танылады.
Күмәнді талаптар келесі шарттарды сақтағанда жылдық жиынтық табыстан
шегеріледі:
- шегерімге жатқызған кезде олар бухгалтерлік есепте көрсетілген
жағдайда;
- белгіленген тәртіппен рәсімделген мына құжаттар:фактура шоттар салық
төлеушінің тіркелген жері бойынша салық органының осы шығыстарды
шегерімге жатқызу туралы жазбаша хабарламасы болған жағдайда.
Дебитор банкрот деп танылған жағдайда, дебиторды банкрот деп тану туралы
сот шешімі мен оны мемлекеттік тіркелімнен шығару туралы әділет органының
шешімін қосымша тапсыру қажет.
Банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдар төмендегі күмәнді және үмітсіз активтерге шартты міндеттемелерге:
басқа банктерге орналастырылған кореспонденттік шоттарды қалдықтарды қоса
депозиттерге; басқа банктер мен клиенттерге берген несиелер ; құжаттамалық
есептермен кепілдіктер бойынша дебиторлық берешек;шығарылған немесе
кепілдіктермен расталған өтелмеген аккредитивтер бойынша шартты
міндеттемелерге қарсы мәжбүрлі шығындар жасау жөніндегі шығыстар соммасын
шегеруге құқығы бар. Активтермен шартты міндеттемелерді күмәнді және
үмітсіз санатқа жатқызу тәртібін уәкілетті мемлекеттік органмен келісе
отырып Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі анықтайды.
Ғылыми зерттеу, жобалау, іздену және тәжірибе- конструкторлық
жұмыстарға жұмсалатын шығыстар – негізгі құралдарды, оларды орнатуға
жұмсалатын шығыстарды және күрделі сипаттағы басқа да нышандарды
қоспағанда, табыс алуға байланысты шығыстар шегерімге жатады. Жобалау-
сметалық құжаттама, орындалатын жұмыстар актісі және тиісті ғылыми-зерттеу,
жобалау, іздену және тәжірибе-конструкторлық жұмыстары жүргізілгенін
растайтын басқа да құжаттар осындай шығыстарды шегерімге жатқызу үшін негіз
болып табылады.
Сақтандыру сыйақылары бойынша шығыстарды шегеру. Жинақтаушы
сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйақыларын қоспағанда, сақтанушының
сақтандыру шарттары бойынша төленуге тиісті сақтандыру сыйақылары
сақтандыру қызметін реттеу және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган
Қазақстан Республикасының Қаржы министірлігімен келісе отырып, белгіленген
шектерде сақтандыру сыныптары бойынша шегерілуі тиіс.
Жеке тұлғалардың салымдарын ұжымдық кепілдендіру жүйесіне қатысушы
банктер жеке түлғалардың салымдарын кепілдендіруге байланысты аударылған
міндетті күн тізбелік, қосымша және төтенше жарналардың соммаларын
шегерімге жатқызуға құқылы.
Әлеуметтік төлемдерге жұмсалған, яғни салық төлеуші қызметерлердің
уаққытша еңбекке қабілетсіздігіне, жүктілігіне және босануына байланысты
демалысына ақы төлеу бойынша есептелген шығыстарды шегерімге
жатады.Шегерімге сондай-ақ өзінің еңбек міндеттерін орындау кезінде
мертігуіне не денсаулығының өзге де зақымдануына байланысты қызметкерге
келтірілген зиянының өтемін төлеуге жұмсалған шығыстарда Қазақстан
Республикасының заңдарында белгіленген мөлшерде шегерімге жатады.
Теріс бағамдық айырма, яғни салық төлеушінің жылдық жиынтық табысты
алуына байланысты теріс бағамдық айырма келесі тәртіппен шегерімге
жатқызылады. Құрылысқа арналған кредиттер бойынша және құрылыс кезеңіндегі
туындаған теріс бағамдық айырма объект құнына енгізіледі.Шегерімге
жатқызылуы тиіс теріс бағамдық айырманың ең жоғары соммасы салық салынатын
табыс салық төлеушінің бағамдық айырма бойынша табыстарды мен шығыстарды
есепке алмай, оның жылдық жиынтық табысы мен шегерімдері арасындағы айырма
ретінде анықталған салық төлеушінің салық салынатын табысының 50 пайызы
мөлшеріндегі сомма қосылған оң бағамдық айырма түрінде алған табыс
соммасымен шектеледі. Теріс бағамдық айырма орын алғансалық кезеңінде
шегеруге жатқызуға болмайтын теріс бағамдық айырманың қалған сомасы талап
қою мерзімі ішінде осы тармақтың ережелеріне сәйкес келесі салық
кезеңдерінде өтеледі.
Есептелген шектерде мемлекеттік бюджетке төленген салықтар шегерімге
жатпайды, оларға: жылдық жиынтық табыс анықталғанға дейін есептен
шығарылған салықтар, Қазақстан Республикасының аумағы басқа мемлекеттерге
төленген корпорациялық табыс салығымен табыс салығы, үстеме пайдаға
салынатын салық.
Салықтар төлем жүргізілген салық кезеңінде шегерілуге жатады.
Тіркелген активтер бойынша шегерімдерге ішкі топтың барлық активтері
шығып қалғаннан кейін осы ішкі топтың салық кезеңінің соңындағы құн
балансы, ішкі топтың құн балансының сомасы салық кезңінің соңында 100 айлық
есептік көрсеткіштен кем болмаған жағдайдағы ішкі топтың құн балансының
көлемі. Салық төлеуші тіркелген активтер бойынша қосымша шегерімдер жасауға
құқылы.
Тіркелген активтер бойынша амортизациялық аударымдар есептеу
амортизациялық ішкі топтар бойынша жүргізіледі. Амортизациялауға жатпайтын
тіркелген активтерге мыналар жатады:
• жер;
• өнім беретін мал;
• мұражай құндылықтары;
• сәулет және өнер ескерткіштері;
• жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары, жаңа жолдар,
бульварлар,саябақтар;
• фильм қорына жататын объектілер;
• Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 1 қаңтарға дейін салық
заңдарына сәйкес бұрын құны толығымен шегеруге жатқызылған негізгі
құралдар;
• Инвестициялық жоба шеңберінде пайдалануға берілген негізгі құралдар;
Табыс салығы бойынша салық әсері
Банктың жылдық жиынтық табысы, жүргізілген шегерімдер және қаржылық
есептілігінің құрылуы жайында Декларацияны толтыру кезінде бухгалтерлік
және салық есебінде бірдей табыстың болуы өте сирек болады. Бұл салық
заңының бухгалтерлік есеп талаптарынан ерекшеленуімен байланысты. Осының
нәтижесінде банктың бухгалтерлік табысы мен салық салынатын табысы арасында
айырма пайда болады, ол салық әсері деп аталады.
Салық әсері, мемлекеттің фискалдық функциясын атқара отырып
бухгалтерлік есеп мәліметтері бойынша алынған қаржылық нәтижеге байланыссыз
салық салу базасын анықтайды. Нәтижесінде, табыстар мен шығыстарды бағалау
кезінде айырма пайда болады.
Тұрақты айырмалар бухгалтерлік табысты анықтау кезінде есепке алынатын
қаражаттардың бір бөлігі салық салынатын табысты анықтау кезінде есепке
алынбайды.
Тұрақты айырмаға мыналар жатады:
- мемлекеттік облигациялар бойынша пайыз ;
- гудвил амортизациясы;
- бухгалтерлік есептегі несиелер бойынша пайыздарды төлеу бойынша
шығыстар толық көлемде шығыстарға жатады, ал салық заңдарына сәйкес
ҚР ҰБ белгілеген қайта қаржыландырудың екі еселенген ресми
мөлшерлемесін пайдалануымен есептелген сома шегінде т.б.
Олардың мәні банктің жылдық қаржылық есебінің түсініктеме
хаттамасында ашылады.
Уақытша айырмалардың пайда болу себебі – табыстармен шығыстар баптарының
бөлігін салық салу табысына енгізу кезеңі олардың бухгалтерияға енгізілген
кезеңімен сәкес келмейді. Тұрақты шығындарға қарағанда, олар бір есепті
кезеңде пайда болып келесі кезеңдерге жойылып отырады.
Уақытша айырмаға мыналар жатады:
- амортизациялық аударымдарды есептеудің әр түрлі әдістерін қолдану;
- техника құрал- жабдықты бухгалтерлік есепте еесептен шығару және оны
салықты есепте құн балансы тобынан есептен шығару арасындағы сәйкес
келмеушілік;
- банктың кредиттік қызметін жүзеге асыру барысында пайда болған
шығындарды жабуға арналған резервтердің қалыптасуы нәтижесінде
туындайтын айырмалар;
Бухгалтерлік еептің Халықаралық стандарттарына сәйкес есепті
кезеңдегі салықты төлеумен байланысты шығындар қаржылық нәтижелер туралы
есеп бойынша міндеттемелер әдісін немесе баланс бойынша міндеттемелер
әдісін қолдануы арқылы уақыт айырмаларының салық әсерін есепке алу
негізінде анықталынуы тиіс.
Демек, салықтар табыс табу барысындағы кәсіпорынның шығыстары ретінде
қарастырылады. Пайда болатын уақыт айырмасының салық әсері
қаржылық шаруашылық нәтижелері жайындағы салық төленумен байланысты
шығыстарға енгізіледі.
Міндеттемелер әдісіне сәйкес ағымдағы уақыт айырмаларының салық әсері
баланста Мерзімі ұзартылған салықтар бабы бойынша міндеттеме ретінде
немесе өз алдына болашақтағы салықтарды мерзімінен бұрын төлеу болып
табылады.
Мерзімі ұзартылған шығыстар-салықтар бабы бойынша активтер бойынша
анықталынып көрініс табады. Сальдо табыс салығы мөлшерінің өзгеруіне сәйкес
түзетіліп отырады.
Осы әдіске сәйкес есепті кезеңдегі салық төлеумен байланысты шығыстар
мыналар:
- төленуге тиіс есептелінген салықтар;
- ағымдағы кезеңде туындайтын немесе жойылатын уақыт айырмаларына сәйкес
төленетін енмесе төленген аванс болып есептелінетін салық сомасы;
- табыс салығы мөлшерінің өзгерістерін бейнелеу үшін қажетті баланстағы
Мерзімі ұзартылған салықтар бабы бойынша түзетулер.
Табыс салығын қаржылық есептерде келесі жолмен көрсету қажет.
- осы сәтте төленуге салықтарды міндеттеме ретінде сыныптау,
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz