Егіншілік

Жоспар
Кіріспе

1. Егіншілік
2. Топырақ тану мен егіншіліктің негізгі заңы

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Тіркеспеушілікті жою құралдарының бірі аралық дақылдар егістігі болып
табылады, олар ауыстырыл-маган егіс кезінде пайда болатын қолайсыз жағ-
дайлар тізбегін бүзады. Мәселен, Грузия егіншілік ғылыми-зерттеу
институтында бұршақ түқымдас йралық дақылдар жүғеріні ауыстырмай егуден
болған теріс ықпалды едәуір азайтады. Америка Қүра-ма Штаттарында
жүргізілген үзақ жылдарғы тәжі-рибелер көрсеткеніндей, сүлыға сол жылдың
күзінде айдап сіңіру арқылы түйежоңышқаны үстеп себу жүгерінің өнімін 20
процент және сүлының өнімін 30 процент арттырады екен.
Бізде бүл бағытта зерттеу аз жүргізілуде. Осы-ны ескеріп, аралық
дақылдарды танаптарды ауру-лардан тазартатын биологиялық қүралдар ретіндё
пайдалану жөніндегі, белгілі бір нақты жағдайлар үшін анағүрлым өнімді
дақылдарды айқындау, олардың негізгі дақылдармен қайткенде жақсы қа-
бысатынын табу жәйе егін есірудің агротехникасын талдап жасау жөніндегі
эксперименттерді барынша қолдап отыру керек. Түтас алғанда біздің ғылыми
мекемелер мамандандырылған шаруашылықтардың егіс танаптарының құрылымына
(жетекші дақылдар барынша толық болатын), тәлімі де, сондай-ақ су-армалы да
егіншілік танаптарында бітік егін есіру үшін анағүрлым қолайлы санитарлық
жағдай туғы-затындай етіп дақылдарды алмастыруға сәйкес ке-летш ауыспалы
егістерді еліміздің әртүрлі аймақта-рында талдап жасау жөніндегі
зерттеулерді күшей-туге міндетті.
Біз егіншіліктің төрт заңын қарадық, олар егін-шілік табиғатының
күрделілігі мен көп факторлылығын айдан анық көрсетеді. Ал егіншіліктің
өсімдік-тердің өсуі мен дамуы факторларының бірлескен әрекеттерінің
заңы деп аталатын бесінші заңы атал-мыш төрт заңның логикалық түрдегі дамуы
болып табылады. Бұл заңның егіншілікті ғылыми үйым-дастыру практикасында
ерекше маңызы бар, сон-дықтан оны ескеру ауыл шаруашылығынын. әрбір
маманның өз жұмысында табысқа жетуінің шарты.
Өсімдік тіршілігініц жекелеген факторлары өз алдына оқшау емес, бір-
бірімен өзара тығыз бай-ланыста әрекет ететіні белгілі. Оларды басқа ешнәр-
семен ауыстыруға болмайтыны тұрғысынан алғанда бұл формалардың бәрі бірдей
бағалы. Өсімдік өне-бойы факторлардың бүкіл комплексінің ықпалында болады.
Вегетациялық түтіктерде және егіс дала-сында жүргізілген нақтылы
эксперименттер, сон-дай-ақ егіншіліктің көп жылғы практикасы мынаны
көрсетті: есімдіктер тіршілігінің факторлары тек бірлесіп әрекет еткенде
ғана өз күшін барынша мол танытатын болады. Егіс даласындағы жағдайда осы
факторлардың бірінің өсімдікке ықпалын өзгертсе басқа факторларды өнімді
пайдаланудың мүмкінді-гі меи жағдайы сөзсіз бүзылады.
Өнім көптеген ©згергіш және өзара байланысты факторлардың қызметінің
нәтижесі. Бұған мысал ретінде мынадай қиын да күрделі мәселені — біздін
елімізде орасан зор алқапта күздік' дақылдардың қыстап шығуын алайық.
Күздік дақылдардың ойдағыдай қыстап шығуы үшін аса маңызды шарт —
олардың күзден бастап дамуы мен шынығуы екені мәлім. Мүның өзі, әлбет-те,
өсімдік тіршілігінің барлық факторлары: ылғал, жылу, қоректік заттар
болуына байланысты. Бұлар-дыц екеуініц — жылу мен ылғалдың езара әсерін қа-
рап көрелік.
Гидрометеорология қызметінің көптеген зерттеу-лерінің нәтижесі әртүрлі
факторлар әрекетінің бір-лестігі және ауыстыруға келмейтіні жөніндегі заңын
тардың қазірп есептеп шығарылған мөлшерлері ең дұрыс мөлшер болып
табылмайтыны өз-өзінен түсі-нікті, бірақ бұл мөлшерлер қатты
қателесулерден сақтайды және мәдени дақылдардың қоректенуіне қолайлы жағдай
туғызуға жетуге мүмкіндік береді.
Егіншілік практикасында жеміс ауыстырып оты-ру принципінің, яғни
физиологиялық және биоло-гиялық, агрономиялық және шаруашылық сипатта-ғы
қасиеттері эр түрлі дақылдарды уақыт жағынан да, кеңістік жағынан да
алмастырып егудің аса зор маңызы бар.
Агрономиялық аса маңызды бұл принцип фито-ценоздың (өсімдік ңауымның)
бірлігі мен өзара шарттылығы жэне оның белгілі бір жерді мекендеуі заңын
негізге алады. Баяндауымыздағы тәртіп бо-йынша біз бұл заңды егіншіліктің
төртінші заңы деп атайық.
Тек жекелеген организм ғана өзінің өсіп-өнетін орнымен тығыз
байланысты болып қоймайтынын, сондай-ақ тұтас алғанда бүкіл өсімдік
жабындысы өзін қоршаған ортамен өзара әрекеттес болатынын геоботаниктер мен
экологтар жақсы біледі. Өсімдік қауымын құрайтын өсімдіктердің түр-түрі тек
оқ-шау-оқшау топ құрып немесе одан бетер жеке-жеке кершілес болып тәуелсіз
өсіп қана қоймайды, олар ездері қоректенетін ал.аң, ылғал, жарық және тірші-
лік етудің басқа да факторлары үшін күрес үстінде өзара әрекеттес те
болады. Бұл бір жағынан, ал екінші жағынан — өсімдіктерді қолдан іріктеудің
барысында осы фитоценозға кіретін өсімдік турлері-нің өздері мекендеген
орындағы жағдайлардың бү-кіл комплексіне бейімделу процесі жүзеге асады.
Бір түрге жататын сшдіктер арасында немесе белгілі бір факторларды
бірдей мезгілде қажет ете-тін есімдік түрлері арасында бәсекелестік бәрінен
де күшті болатыны, ал қоректік заттар мен ылғалды топырақтың әртүрлі
қабаттарынан бойларына сщі-ретін және күн кезімен әрқилы сәулеленетін, сон-
дай-ақ тіршілік қажеттерін әртүрлі мерзімде пайда-ланатын өсімдіктер
арасында бәсекелёстік мүлде дерлік болмайтыны немесе едәуір дәрежеде аз
бола-тыны ез-өзінен түсінікті. Сондықтан өсімдік қауым-дарында тамыр
жүйелері топырақтың әртүрлі қа-баттарын кеулейтін өсімдіктер кездесетіні
тектен-тек емес. Өсімдіктің бір түрінің тамыры вегізінен үстіңгі горизонтта
жататын болса, ал басқаларының тамыр-лары едәуір тереңге бойлайды да
таяздағы тамыр-ларға бегет жасамайды. Топырақтың үстіңгі қаба-тында
тамырсабақты дақылдардың тамыр жүйесі мен біржылдық шөптердің тамырлары
орналасады. Анағұрлым терең қабатқа бұршақ тұқымдастардың, күрделі
гүлдердің және басқа шөптердің тамырлары бойлайды, ал екі аралықтағы қабат
тығыз түпті да-қылдармен -- қарабас шалғынмен, түлкіқүйрықтар-мен, т. б.
толтырылады.
Өсімдік қауымының қалыптасуы кезінде жер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.