Салжұқ мемлекеті

1. Салжұқ
2. Салжұқ әулеті
3. Салжұқ сұлтандығы

Салжұқ (туған-өлген жылы белгісіз) — түрік-оғыздардың қынық тайпасының басшысы, Салжұқ әулетінің негізін салушы. Салжұқ әкесі сияқты түркі-оғыздар билеушісіне (жағбу) қызмет атқарды. Кейін Салжұқ билеушімен келіспей, жақтастарымен біргеСырдарияның төменгі ағысындағы Жентке қоныс аударды. 10 ғасырдың аяқ шенінде ислам дінін қабылдады. Салжұқ ұрпақтары оғыз-салжұқтар қозғалысына басшылық етті. Бұл қозғалыс нәтижесінде Салжұқ сұлтандығы қалыптасты.
Салжұқ мемлекеті - түрік оғаздардың үрім бұтағынан таралып, Салжұқ есімді басшыларының есімімен аталған, сондай-ақ салжұқ мұсылман әулетінен құрылған мемлекет. ХІ ғасырдағы 30 жылдары Салжұқтар Ғазнауи мемлекетінен васалдық жағдайда Хорасаннан жер алды. Кейінен Ғазнаиулерге қарсы шығып, 1040 жылы Данденакан түбіндегі ұрысқа жеңіске жетті. Сұлтан лауызымын қабылдаған Тоғрұлбек (1038-1063 жылдары) тұсында Салжұқтар Хорезм, Иран, Әзербайжан, Курдистан, Иракты жаулап алып, 1055 жылы Бағдадқа басып кірді. Тұрұлбек мемлекетінің астанасы Рей қаласы ағасы Чағрыбек иеліктірінің орталығы Мерв болды. Алп- Арслан тусында (1063-1072жылдар) Арменияны жаулап алып (1064 жылы), Манцикерт түбінде Византия әскерлерін жеңді (1071 жылы). 1071 жылы және 1081 жылы аралығында Кіші Азия және басқада жерлерді жаулап алды.

1. Қазақ энциклопедиясы, 7 - том
2. Агаджанов С.Г., Сельджукиды и Туркмения в ХІ — ХІІ вв., Ашх., 1973;
его же, Госдуарство сельджукидов и Средняя Азия в ХІ — ХІІ вв., М., 1991;
3. Гусейнов Р.А., Огузы, кыпчаки и Азербайджан ХІ — ХІІ вв. Проблемы
этногенеза и этнической историй народов Средней Азий и Казахстана, М.,
1990.
4. “Қазақ Совет Энциклопедиясы”, ІІ том
5. История Ирана с древнейщих времен до конца ХҮІІІ в; Москва, 1958 год
6. Бортальд В.В Место прикаспийских областей в истории мусульманского
мира. Баку. 1925 год
7. Гусейнов Р.А. Селдьжуская военное организация. «Палестинской
сборник» 1967 год
8. Заходер Б.Н Хорасан и образование государства сельджуков. «Вопросы
истории», 1945 год