Дербес компьютердің құрылысы, бағдарламалық жасақтамалар
МАЗМҰНЫ
1. БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ..
2. ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ ... ... ... ... ... ... ...
2.1. ЖҮЙЕЛІК БЛОК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. ПРОЦЕССОР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3. ЖЕДЕЛ ЖАД ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.4. МОНИТОР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.5. ПЕРНЕТАҚТА (КЛАВИАТУРА) ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.6. МАУС (МЫШЬ, ТЫШҚАН) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.7. БАСПА ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.8. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ...
1. БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ..
2. ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ ... ... ... ... ... ... ...
2.1. ЖҮЙЕЛІК БЛОК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. ПРОЦЕССОР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3. ЖЕДЕЛ ЖАД ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.4. МОНИТОР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.5. ПЕРНЕТАҚТА (КЛАВИАТУРА) ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.6. МАУС (МЫШЬ, ТЫШҚАН) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.7. БАСПА ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.8. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ...
БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР
Компьютердің бағдарламалық жасақтамалары жүйелік, қолданбалы бағдарламалардан және бағдарламалау жүйелерінен тұрады.
Жүйелік бағдарламалардың ішінде операциялық жүйе (ОЖ) (операционная система — ОС) негізгі болып табылады.
ОЖ - компьютердің барлық мәліметтерді өндеу жұмысын ұйымдастыратын бағдарламалар жүйесі. Ол компьютердің барлық құрылғыларын басқарады, компьютер құрылғыларының арасында және компьютер мен адам арасында мәліметтер алмасуын жүзеге асырады. Сонымен қатар ОЖ - әмбебап жүйе, оны әр түрлі типтегі компьютерлерге, компьютерге қосылған қосымша құрылғыларға сәйкестендіріп баптауға болады, компьютерді дербес-түрде баптауға мүмкіндік береді.
ОЖ-лер өте көп, бірақ біздің арнайы карастыратынымыз — үйде және мектептерде тұрған компьютерлердің операциялық жүйелері. Бұдан аз-ақ уақыт бұрын мұңдай компьютерлерде ОЖ МS Dos тұратын. Қазіргі кезде кең тараған жүйелер: ОЖ Windows’ 95, Windows’ 98, Windows NT.
Бұл операциялық жүйелердің және көптеген өте маңызды қолданбалы бағдарламадардың, бағдарламалау жүйелерінің негізгі әзірлеушісі (жасаушысы) — американың Microsoft фирмасы.
Компьютерде жұмыс істеу - негізінде оның ОЖ-мен жұмыс істеу. Сондықтан компьютер мен адамның катынасу тәсілі каншалықты карапайым. түсінікті және ''жақын достықта" екендігі өте маңызды.
Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілін интерфейс деп те атайды. Дербес компьютерлерде катынасудың - интерфейстің - командалық және терезелік екі тәсілі болады.
Командалық интерфейсте адам компьютермен ОЖ-нің командаларының, жиынтығының көмегімен қатынас құралады, олар өте көп және жазылу түрлері де әр түрлі. Командалық интерфейсі бар ОЖ-ға ОЖ МS Dos жатады, ол компьютерлерде соңғы жылдарға дейін негізгі болып келді. Компьютерде дұрыс жұмыс істеу үшін, ОЖ МS Dos нұсқауларының қалың томдарын оқып үйрену қажет болды.
Терезелік интерфейстің жөні басқа, ол Windows типті ОЖ - де жүзеге асырылған. Мұнда компьютермен қатынсу көбіне тек маус құрылғысы арқылы жасалады. Компьютермен жұмыс істеу үшін, экранда графикалық бейнелер түрінде көрсетілген әрекеттерді маустың көмегімен таңдау жеткілікті. Экранда графикалық формаларды таңдау, жедел көмек жасау (оперативті көмек сөз), анықтама жүйесі адамның компьютермен қатынас құруды сезу дәрежесінде түсінікті етеді.
Оның үстіне ОЖ Windows бір мезгілде бірнеше мәселелерді, ал МS Dos тек бір мәселені ғана шешуге мүмкіндік береді.
Әрине, Windows типті ОЖ-лар тек белгілі жағдай жасалғанда, яғни процессордың жұмысының жылдамдығы арттырылғанда, компьютердің жедел және тұрақты жадының көлемі үлкейтілгенде ғана МS Dos - тың орнын басты.
Қолданбалы бағдарламалық жасақтама мәліметтерді өңдеудің нақты мәселесін шешуге арналған. Олардың көмегімен құжаттар құруға, графикалық объектілер даярлауға, әр түрлі есептеулер жүргізуге және өздеріңнің демалыстарыңды ұйымдастыруға т.б. жасауға болады.
Қолданбалы бағдарламаларды арнайы және әмбебап бағдарламалар деп екі топқа бөледі.
Арнайы (мамандандырылған) бағдарламаларға бір мамандықтағы адамдар пайдаланатын бағдарламалар жатады, мысалы, бухгалтерлік бағдарламалар, проект жасаушылар. дәрігерлер пайдаланатын т.б. бағдарламалар.
Әмбебап бағдарламаларға мәтіндік және графикалық редакторлар, электроңдық кестелер, электронды пошта бағдарламалары, яғни адамдардың көбі пайдаланатын бағдарламалар жатады. Бірімен-бірі байланысты бірнеше қолданбалы бағдарламаларды біріктіретін бағдарламалар да бар, оларды интегралданған бағдарламалар дестесі деп атайды. Мысалы, мәтіндік редактор, электрондық кесте, мәліметтер базасын басқару жүйесі.
Жүйелік бағдарламалық жасақтамаларға драйверлер де жатады. Бұл компьютерге қосылатын құрылғылармен бірге жабдықталатын бағдарламалар, оларда осы құрылғылар жөнінде барлық ақпарат болады. Операциялық жүйе қосылатын құрылғылармен олардың драйвері арқылы қатынасады. Мысалы, ОЖ винчестерге белгілі бір мәліметтерді оқып алуға команда береді. Ал винчестердің драйвері моторды қосуға, бастиекті жадтын белгілі жеріне әкелуге және оқып шығуға команда береді. ОЖ-нің драйвер арқылы жұмыс істеуі қосылатын құрылғыларды ұдайы ауыстырып және жаңалап отыруға мүмкіндік береді.
Төртінші тараудан бастап сендерді кейбір колданбалы: WordPad, Калькулятор, Раіnt бағдарламаларымен таныстырамыз. Олар Windows - тың құрамына кіреді, сондықтан оларды оның қолданбалары деп атайды. Осыған байланысты Windows’ 98-ді біріктірілген жүйе деп атайды, себебі бұған операциялық жүйе бөлігінен басқа да қолданбалы бағдарламалар кіреді.
Бағдарламалау жүйелерінің құрамына бағдарламалау тілдері және арнайы бағдарламалар кіреді, олардың көмегімен құрылған бағдарламалар компьютердің жадына енгізіледі, түзетіледі, тестіленеді және орындалады.
Жүйелік бағдарламаларды көбінесе бағдарлама құрушылар (бағдарламалаушылар) пайдаланады.
Бағдарламалау тілдері өте көп. Мысалы, Паскаль, Бейсик, СИ, Фортран, Кобол, Пролог, Ассемблер, ПЛ-1 тағы басқалар. Осы тілдерде бағдарламалаушылар бағдарламалар жазады және арнайы жүйемен, бағдарламалардың көмегімен оларды жөндейді, тексереді жоне қолдануға дайын түрге келтіреді.
Компьютердің бағдарламалық жасақтамалары жүйелік, қолданбалы бағдарламалардан және бағдарламалау жүйелерінен тұрады.
Жүйелік бағдарламалардың ішінде операциялық жүйе (ОЖ) (операционная система — ОС) негізгі болып табылады.
ОЖ - компьютердің барлық мәліметтерді өндеу жұмысын ұйымдастыратын бағдарламалар жүйесі. Ол компьютердің барлық құрылғыларын басқарады, компьютер құрылғыларының арасында және компьютер мен адам арасында мәліметтер алмасуын жүзеге асырады. Сонымен қатар ОЖ - әмбебап жүйе, оны әр түрлі типтегі компьютерлерге, компьютерге қосылған қосымша құрылғыларға сәйкестендіріп баптауға болады, компьютерді дербес-түрде баптауға мүмкіндік береді.
ОЖ-лер өте көп, бірақ біздің арнайы карастыратынымыз — үйде және мектептерде тұрған компьютерлердің операциялық жүйелері. Бұдан аз-ақ уақыт бұрын мұңдай компьютерлерде ОЖ МS Dos тұратын. Қазіргі кезде кең тараған жүйелер: ОЖ Windows’ 95, Windows’ 98, Windows NT.
Бұл операциялық жүйелердің және көптеген өте маңызды қолданбалы бағдарламадардың, бағдарламалау жүйелерінің негізгі әзірлеушісі (жасаушысы) — американың Microsoft фирмасы.
Компьютерде жұмыс істеу - негізінде оның ОЖ-мен жұмыс істеу. Сондықтан компьютер мен адамның катынасу тәсілі каншалықты карапайым. түсінікті және ''жақын достықта" екендігі өте маңызды.
Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілін интерфейс деп те атайды. Дербес компьютерлерде катынасудың - интерфейстің - командалық және терезелік екі тәсілі болады.
Командалық интерфейсте адам компьютермен ОЖ-нің командаларының, жиынтығының көмегімен қатынас құралады, олар өте көп және жазылу түрлері де әр түрлі. Командалық интерфейсі бар ОЖ-ға ОЖ МS Dos жатады, ол компьютерлерде соңғы жылдарға дейін негізгі болып келді. Компьютерде дұрыс жұмыс істеу үшін, ОЖ МS Dos нұсқауларының қалың томдарын оқып үйрену қажет болды.
Терезелік интерфейстің жөні басқа, ол Windows типті ОЖ - де жүзеге асырылған. Мұнда компьютермен қатынсу көбіне тек маус құрылғысы арқылы жасалады. Компьютермен жұмыс істеу үшін, экранда графикалық бейнелер түрінде көрсетілген әрекеттерді маустың көмегімен таңдау жеткілікті. Экранда графикалық формаларды таңдау, жедел көмек жасау (оперативті көмек сөз), анықтама жүйесі адамның компьютермен қатынас құруды сезу дәрежесінде түсінікті етеді.
Оның үстіне ОЖ Windows бір мезгілде бірнеше мәселелерді, ал МS Dos тек бір мәселені ғана шешуге мүмкіндік береді.
Әрине, Windows типті ОЖ-лар тек белгілі жағдай жасалғанда, яғни процессордың жұмысының жылдамдығы арттырылғанда, компьютердің жедел және тұрақты жадының көлемі үлкейтілгенде ғана МS Dos - тың орнын басты.
Қолданбалы бағдарламалық жасақтама мәліметтерді өңдеудің нақты мәселесін шешуге арналған. Олардың көмегімен құжаттар құруға, графикалық объектілер даярлауға, әр түрлі есептеулер жүргізуге және өздеріңнің демалыстарыңды ұйымдастыруға т.б. жасауға болады.
Қолданбалы бағдарламаларды арнайы және әмбебап бағдарламалар деп екі топқа бөледі.
Арнайы (мамандандырылған) бағдарламаларға бір мамандықтағы адамдар пайдаланатын бағдарламалар жатады, мысалы, бухгалтерлік бағдарламалар, проект жасаушылар. дәрігерлер пайдаланатын т.б. бағдарламалар.
Әмбебап бағдарламаларға мәтіндік және графикалық редакторлар, электроңдық кестелер, электронды пошта бағдарламалары, яғни адамдардың көбі пайдаланатын бағдарламалар жатады. Бірімен-бірі байланысты бірнеше қолданбалы бағдарламаларды біріктіретін бағдарламалар да бар, оларды интегралданған бағдарламалар дестесі деп атайды. Мысалы, мәтіндік редактор, электрондық кесте, мәліметтер базасын басқару жүйесі.
Жүйелік бағдарламалық жасақтамаларға драйверлер де жатады. Бұл компьютерге қосылатын құрылғылармен бірге жабдықталатын бағдарламалар, оларда осы құрылғылар жөнінде барлық ақпарат болады. Операциялық жүйе қосылатын құрылғылармен олардың драйвері арқылы қатынасады. Мысалы, ОЖ винчестерге белгілі бір мәліметтерді оқып алуға команда береді. Ал винчестердің драйвері моторды қосуға, бастиекті жадтын белгілі жеріне әкелуге және оқып шығуға команда береді. ОЖ-нің драйвер арқылы жұмыс істеуі қосылатын құрылғыларды ұдайы ауыстырып және жаңалап отыруға мүмкіндік береді.
Төртінші тараудан бастап сендерді кейбір колданбалы: WordPad, Калькулятор, Раіnt бағдарламаларымен таныстырамыз. Олар Windows - тың құрамына кіреді, сондықтан оларды оның қолданбалары деп атайды. Осыған байланысты Windows’ 98-ді біріктірілген жүйе деп атайды, себебі бұған операциялық жүйе бөлігінен басқа да қолданбалы бағдарламалар кіреді.
Бағдарламалау жүйелерінің құрамына бағдарламалау тілдері және арнайы бағдарламалар кіреді, олардың көмегімен құрылған бағдарламалар компьютердің жадына енгізіледі, түзетіледі, тестіленеді және орындалады.
Жүйелік бағдарламаларды көбінесе бағдарлама құрушылар (бағдарламалаушылар) пайдаланады.
Бағдарламалау тілдері өте көп. Мысалы, Паскаль, Бейсик, СИ, Фортран, Кобол, Пролог, Ассемблер, ПЛ-1 тағы басқалар. Осы тілдерде бағдарламалаушылар бағдарламалар жазады және арнайы жүйемен, бағдарламалардың көмегімен оларды жөндейді, тексереді жоне қолдануға дайын түрге келтіреді.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Байжұманов М. Қ., Жапсарбаева Л. Қ. Информатика. Астана - 2004
2. Байшоланова Қ. С. Ақпараттық жүйелер теориясы. Алматы - 2002
3. Балпанов Е. Қ., Бөрібаев Б. Информатикадан 30 сабақ. Алматы – 1999
4. Балпанов Е. Қ., Бөрібаев Б., Мадиярова Г. Жаңа ақпараттық технологиялар. Алматы - 2000
5. Ермеков Н., Ермеков М., Ноғайбаланова С. Информатика. Алматы: «Жазушы» - 2002
6. Исаев С. Ә., Мұхамади А. Н., Ахметова О. С. Компьютерлік технология негіздері курсына арналған практикум. Алматы – 2000
7. Кушниренко А. Г., Лебедев Г. В., Сворень Р. А. информатика мен есемтеуіш техника негіздері. Алматы - 1998
8. Хакимова Т. Компьютерлік өңдеудің әдістемелері. Алматы: «Ғылым» - 2002
9. Халықова К. З. Информатиканы оқыту әдістемесі. Алматы: «Білім» - 2000
1. Байжұманов М. Қ., Жапсарбаева Л. Қ. Информатика. Астана - 2004
2. Байшоланова Қ. С. Ақпараттық жүйелер теориясы. Алматы - 2002
3. Балпанов Е. Қ., Бөрібаев Б. Информатикадан 30 сабақ. Алматы – 1999
4. Балпанов Е. Қ., Бөрібаев Б., Мадиярова Г. Жаңа ақпараттық технологиялар. Алматы - 2000
5. Ермеков Н., Ермеков М., Ноғайбаланова С. Информатика. Алматы: «Жазушы» - 2002
6. Исаев С. Ә., Мұхамади А. Н., Ахметова О. С. Компьютерлік технология негіздері курсына арналған практикум. Алматы – 2000
7. Кушниренко А. Г., Лебедев Г. В., Сворень Р. А. информатика мен есемтеуіш техника негіздері. Алматы - 1998
8. Хакимова Т. Компьютерлік өңдеудің әдістемелері. Алматы: «Ғылым» - 2002
9. Халықова К. З. Информатиканы оқыту әдістемесі. Алматы: «Білім» - 2000
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:
МАЗМҰНЫ
1. БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ...
2. ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ ... ... ... ... ... ... ... .
1. ЖҮЙЕЛІК
БЛОК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.
ПРОЦЕССОР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... .
3. ЖЕДЕЛ ЖАД ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.
МОНИТОР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..
5. ПЕРНЕТАҚТА (КЛАВИАТУРА) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6. МАУС (МЫШЬ, ТЫШҚАН) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7. БАСПА ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ...
БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР
Компьютердің бағдарламалық жасақтамалары жүйелік, қолданбалы
бағдарламалардан және бағдарламалау жүйелерінен тұрады.
Жүйелік бағдарламалардың ішінде операциялық жүйе (ОЖ) (операционная
система — ОС) негізгі болып табылады.
ОЖ - компьютердің барлық мәліметтерді өндеу жұмысын ұйымдастыратын
бағдарламалар жүйесі. Ол компьютердің барлық құрылғыларын басқарады,
компьютер құрылғыларының арасында және компьютер мен адам арасында
мәліметтер алмасуын жүзеге асырады. Сонымен қатар ОЖ - әмбебап жүйе, оны әр
түрлі типтегі компьютерлерге, компьютерге қосылған қосымша құрылғыларға
сәйкестендіріп баптауға болады, компьютерді дербес-түрде баптауға
мүмкіндік береді.
ОЖ-лер өте көп, бірақ біздің арнайы карастыратынымыз — үйде және
мектептерде тұрған компьютерлердің операциялық жүйелері. Бұдан аз-ақ уақыт
бұрын мұңдай компьютерлерде ОЖ МS Dos тұратын. Қазіргі кезде кең тараған
жүйелер: ОЖ Windows’ 95, Windows’ 98, Windows NT.
Бұл операциялық жүйелердің және көптеген өте маңызды қолданбалы
бағдарламадардың, бағдарламалау жүйелерінің негізгі әзірлеушісі (жасаушысы)
— американың Microsoft фирмасы.
Компьютерде жұмыс істеу - негізінде оның ОЖ-мен жұмыс істеу.
Сондықтан компьютер мен адамның катынасу тәсілі каншалықты карапайым.
түсінікті және ''жақын достықта" екендігі өте маңызды.
Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілін интерфейс деп те
атайды. Дербес компьютерлерде катынасудың - интерфейстің - командалық және
терезелік екі тәсілі болады.
Командалық интерфейсте адам компьютермен ОЖ-нің командаларының,
жиынтығының көмегімен қатынас құралады, олар өте көп және жазылу түрлері де
әр түрлі. Командалық интерфейсі бар ОЖ-ға ОЖ МS Dos жатады, ол
компьютерлерде соңғы жылдарға дейін негізгі болып келді. Компьютерде дұрыс
жұмыс істеу үшін, ОЖ МS Dos нұсқауларының қалың томдарын оқып үйрену қажет
болды.
Терезелік интерфейстің жөні басқа, ол Windows типті ОЖ - де жүзеге
асырылған. Мұнда компьютермен қатынсу көбіне тек маус құрылғысы арқылы
жасалады. Компьютермен жұмыс істеу үшін, экранда графикалық бейнелер
түрінде көрсетілген әрекеттерді маустың көмегімен таңдау жеткілікті.
Экранда графикалық формаларды таңдау, жедел көмек жасау (оперативті көмек
сөз), анықтама жүйесі адамның компьютермен қатынас құруды сезу дәрежесінде
түсінікті етеді.
Оның үстіне ОЖ Windows бір мезгілде бірнеше мәселелерді, ал МS Dos
тек бір мәселені ғана шешуге мүмкіндік береді.
Әрине, Windows типті ОЖ-лар тек белгілі жағдай жасалғанда, яғни
процессордың жұмысының жылдамдығы арттырылғанда, компьютердің жедел және
тұрақты жадының көлемі үлкейтілгенде ғана МS Dos - тың орнын басты.
Қолданбалы бағдарламалық жасақтама мәліметтерді өңдеудің нақты
мәселесін шешуге арналған. Олардың көмегімен құжаттар құруға, графикалық
объектілер даярлауға, әр түрлі есептеулер жүргізуге және өздеріңнің
демалыстарыңды ұйымдастыруға т.б. жасауға болады.
Қолданбалы бағдарламаларды арнайы және әмбебап бағдарламалар деп екі
топқа бөледі.
Арнайы (мамандандырылған) бағдарламаларға бір мамандықтағы адамдар
пайдаланатын бағдарламалар жатады, мысалы, бухгалтерлік бағдарламалар,
проект жасаушылар. дәрігерлер пайдаланатын т.б. бағдарламалар.
Әмбебап бағдарламаларға мәтіндік және графикалық редакторлар,
электроңдық кестелер, электронды пошта бағдарламалары, яғни адамдардың көбі
пайдаланатын бағдарламалар жатады. Бірімен-бірі байланысты бірнеше
қолданбалы бағдарламаларды біріктіретін бағдарламалар да бар, оларды
интегралданған бағдарламалар дестесі деп атайды. Мысалы, мәтіндік редактор,
электрондық кесте, мәліметтер базасын басқару жүйесі.
Жүйелік бағдарламалық жасақтамаларға драйверлер де жатады. Бұл
компьютерге қосылатын құрылғылармен бірге жабдықталатын бағдарламалар,
оларда осы құрылғылар жөнінде барлық ақпарат болады. Операциялық жүйе
қосылатын құрылғылармен олардың драйвері арқылы қатынасады. Мысалы, ОЖ
винчестерге белгілі бір мәліметтерді оқып алуға команда береді. Ал
винчестердің драйвері моторды қосуға, бастиекті жадтын белгілі жеріне
әкелуге және оқып шығуға команда береді. ОЖ-нің драйвер арқылы жұмыс істеуі
қосылатын құрылғыларды ұдайы ауыстырып және жаңалап отыруға мүмкіндік
береді.
Төртінші тараудан бастап сендерді кейбір колданбалы: WordPad,
Калькулятор, Раіnt бағдарламаларымен таныстырамыз. Олар Windows - тың
құрамына кіреді, сондықтан оларды оның қолданбалары деп атайды. Осыған
байланысты Windows’ 98-ді біріктірілген жүйе деп атайды, себебі бұған
операциялық жүйе бөлігінен басқа да қолданбалы бағдарламалар кіреді.
Бағдарламалау жүйелерінің құрамына бағдарламалау тілдері және арнайы
бағдарламалар кіреді, олардың көмегімен құрылған бағдарламалар компьютердің
жадына енгізіледі, түзетіледі, тестіленеді және орындалады.
Жүйелік бағдарламаларды көбінесе бағдарлама құрушылар
(бағдарламалаушылар) пайдаланады.
Бағдарламалау тілдері өте көп. Мысалы, Паскаль, Бейсик, СИ, Фортран,
Кобол, Пролог, Ассемблер, ПЛ-1 тағы басқалар. Осы тілдерде
бағдарламалаушылар бағдарламалар жазады және арнайы жүйемен,
бағдарламалардың көмегімен оларды жөндейді, тексереді жоне қолдануға дайын
түрге келтіреді.
ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ
Алдынғы тақырыпта біз ЭЕМ-нің даму тарихын қысқаша қарастырып шықтық.
Бүгінгі күні дербес компьютерлер (ДК) көпшілік арасында кең тарады. Дербес
компьютерлердің осылай аталу себебі — ол бірақ адам жұмыс істеуге арналған.
Дербес компьютерлердін түрлері өте көп. бірақ олардың құрылысында ұксастық
та бар. Бұл тарауда біз дербес компьютер қандай құрылғылардан тұратынын,
яғни дербес ЭЕМ-ның архитектурасын және олардың жұмыс істеу принциптерін
қарастырамыз.
Кез келген дербес компьютер бірнеше құрылғылардан (блоктардан)
тұрады. Бұл құрылғылардың кейбірі өте маңызды - бұлар монитор, жүйелік блок
пен пернетақта, өйткені компьютер оларсыз жұмыс істемейді. Басқа құрылғылар
да пайдалы міндеттер атқарады, бірақ компьютер оларсыз да жұмыс істей
алады.
Компьютердің барлық құрылғылары оның артқы тақтасындағы арнайы
ажыратып-қосқыштар арқылы байланыстырғыш баулармен (шнур) өзара
жалғастырылады.
Компьютердің процессоры мен жедел жадынан басқалары оның сыртқы
құрылғылары болып табылады. Олар: монитор. пернетақта, принтер, маус, модем
т.б. Әрбір сыртқы құрылғы компьютердің процессорымен арнайы блоктар -
адаптер немесе контроллер арқылы жалғасады. Мысалы, монитор процессор мен
дисплей контроллері, ал принтер порттар контроллері арқылы т.с.с.
жалғасады.
Контроллер немесе адаптердің міндеті - процессордан келіп түскен
ақпаратты құрылғылардың жұмысын басқаратын сәйкес сигналдарға айналдыру.
Процессор басқа құрылғылармен көптеген сымдардан тұратын кабель
арқылы жалғастырылады, оны кеңарна (магистраль) немесе шина деп атайды
(шина атауы көп пайдаланылады).
Ал енді компьютерлердің негізгі құрылғыларының міндеттеріне толығырақ
тоқталайық.
ЖҮЙЕЛІК БЛОК
Жүйелік блокқа дербес компьютердің негізгі құрылғылары жинақталған,
олар деректерді өндеуді, электр тоғының қосылуын, қосымша құрылғыларды
қосуды қамтамасыз етеді. Жүйелік блоктың ішін көру үшін, оның артқы
қақпағын ашу керек, оның конструкциясында жүйелік блоктың әр түрлі типтері
үшін айырмашылықтар бар. Жүйелік блоктың алдыңғы тақтасында: компьютерді
қосуөшіру батырмасы, дискжетек, компакт-дискіден оқитын СD-RОМ,
орналастырылған. Кейбір жүйелік блоктың конструкцияларында компьютерді
қайта жүктеу батырмасы болады.
Жүйелік блоктар келесі түрлерде: үстелге қоятын (көлденең
орналасқан), ''еденде" немесе мұнара түрінде (тік орналасқан) шығарылады.
Мұнараға ұқсас жүйелік блок өз кезегінде бірнеше түрде болады. олар:
мини - оны үстелдің шетіне, миди - оны жеке үстел үстіне орналастырады,
мұнара - оны еденге кояды.
Жүйелік блоктың ішінде аналык (жүйелік) плата (тақша), процессор.
қоректендіру блогы, жедел жад, катқыл диск, дискжетек. СD-RОМ, бейнетақша.
дыбыс тақтасы мен көптеген басқа құрылғылар бар.
Компьютердің артқы тақтасында кіру негізгі (монитордың,
пернетақтаның, маустың порттарын) және қосымша құрылғыларды (принтердін,
модемнің, сканердің, микрофонның порттарын) қосатын порттардың ажыратып -
қосқыштары бар.
ПРОЦЕССОР
Процессор — компьютердің ең басты бөлігі. Ол - компьютердің "миы". Ол
бүкіл компьютердің жұмысын басқарады және бағдарламалардағы барлық
командаларды (операциядарды) орындайды.
Бұл құрылғы командаларды таниды, оларды орындайды және өз жұмысының
нәтижелерін шығарып береді немесе оны машинаның жадына жазады, тіпті екеуін
де қатар орындай алады. Компьютердің кез келген жұмысы болса да,
процессордың қатысуымен орындалды.
Іс жүзінде компьютердің орындайтын жұмысының бәрін оның бас
микросхемасы — микропроцессор атқарады. Қазіргі кезде ең көп тараған
процессор "пентиум" деп аталады, сондықтан мұндай процессор орнатылған
компьютерді де "Пентиум"' деп атайды. Компьютерлердің негізгі
сипаттамасының бірі - оның жылдам әрекеттілігі, ол мегагерцпен өлшенетін
жиілікке байланысты. Жиілік жоғарылаған сайын, компьютер де жақсырақ
болады. Процессор жадпен бірге жұмыс істейді. Жад микросхемасынан процессор
өзіне қажетті ақпаратты алады және өз жұмысының нәтижесін қайтадан жадқа
жібереді.
ЖЕДЕЛ ЖАД
Жедел жад - бұл компьютердің ішкі жады. Жедел жад немесе оперативті
жадтайтын құрылғы (ОЖҚ) - ол қажет ақпараттарды өзіне жылдам жазуға және
одан оқуға мүмкіндік береді. Бірақ оңда ақпараттар уақытша сақталады, яғни
компьютерді өшіргенше. Егер компьютерді өшірсе, онда жедел жадтағы барлық
ақпарат жойылады (өшеді). Жедел жадта қазіргі кезде орындалып жатқан барлық
бағдарламалар болады.
Компьютердің ішкі жадының екі түрі бар: тұрақты жадтайтын құрылғы ТЖҚ
— бұл компьютердің ішкі жады, ол компьютердің ішіне, құрастырушы фирмада
орнатылады.
Компьютерді іске қосқанда, алдымен ақпарат ТЖҚ-дан алынады, ал содан
соң компыотерге орнатылған операциялық жүйе іске қосылады.
Жедел (оперативті) жадтайтын құрылғы ЖЖҚ - ақпараттарды уақытша
сақтауға арналған жад. Компьютрдің жедел көлемі шекті, сондықтан ЖЖҚ-дан
ақпараттарды жадқа көшіріп алу керек.
Жедел жадтын негізгі сипаттамасы - оның сыйымдылығы мен жылдам
әрекеттілігі. Процессор мен ЖЖҚ - ЭЕМ-ның негізгі құрылғылары. Компьютер
жұмыс істеу үшін, бұлардың өзі-ақ жеткілікті.
Бірақ компьютер сырткы ортамен қатысуы үшін, басқа қосымша құрылғылар
керек, бұлар — мәліметтерді енгізу мен нәтижелер шығару құрылғылары.
Енгізу-шығару құрылғылары - бұл құрылғылардың көмегімен компьютерге
өнделетін ақпарат енгізіледі, сондай-ақ машинадан оның жұмысының аралық
және ақырғы нәтижелері адам түсінетін түрде шығарылады.
Енгізу құрылғыларына: пернетақта, маус, джойстик, өлшеу аспаптары,
жарық түсіретін қалам, сканер (басылған немесе қолмен жазылған мәтінді
беттен қабылдайтын құрылғы) жатады.
Шығару құрылғысына: ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ...
2. ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ ... ... ... ... ... ... ... .
1. ЖҮЙЕЛІК
БЛОК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.
ПРОЦЕССОР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... .
3. ЖЕДЕЛ ЖАД ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.
МОНИТОР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..
5. ПЕРНЕТАҚТА (КЛАВИАТУРА) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6. МАУС (МЫШЬ, ТЫШҚАН) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7. БАСПА ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ...
БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР
Компьютердің бағдарламалық жасақтамалары жүйелік, қолданбалы
бағдарламалардан және бағдарламалау жүйелерінен тұрады.
Жүйелік бағдарламалардың ішінде операциялық жүйе (ОЖ) (операционная
система — ОС) негізгі болып табылады.
ОЖ - компьютердің барлық мәліметтерді өндеу жұмысын ұйымдастыратын
бағдарламалар жүйесі. Ол компьютердің барлық құрылғыларын басқарады,
компьютер құрылғыларының арасында және компьютер мен адам арасында
мәліметтер алмасуын жүзеге асырады. Сонымен қатар ОЖ - әмбебап жүйе, оны әр
түрлі типтегі компьютерлерге, компьютерге қосылған қосымша құрылғыларға
сәйкестендіріп баптауға болады, компьютерді дербес-түрде баптауға
мүмкіндік береді.
ОЖ-лер өте көп, бірақ біздің арнайы карастыратынымыз — үйде және
мектептерде тұрған компьютерлердің операциялық жүйелері. Бұдан аз-ақ уақыт
бұрын мұңдай компьютерлерде ОЖ МS Dos тұратын. Қазіргі кезде кең тараған
жүйелер: ОЖ Windows’ 95, Windows’ 98, Windows NT.
Бұл операциялық жүйелердің және көптеген өте маңызды қолданбалы
бағдарламадардың, бағдарламалау жүйелерінің негізгі әзірлеушісі (жасаушысы)
— американың Microsoft фирмасы.
Компьютерде жұмыс істеу - негізінде оның ОЖ-мен жұмыс істеу.
Сондықтан компьютер мен адамның катынасу тәсілі каншалықты карапайым.
түсінікті және ''жақын достықта" екендігі өте маңызды.
Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілін интерфейс деп те
атайды. Дербес компьютерлерде катынасудың - интерфейстің - командалық және
терезелік екі тәсілі болады.
Командалық интерфейсте адам компьютермен ОЖ-нің командаларының,
жиынтығының көмегімен қатынас құралады, олар өте көп және жазылу түрлері де
әр түрлі. Командалық интерфейсі бар ОЖ-ға ОЖ МS Dos жатады, ол
компьютерлерде соңғы жылдарға дейін негізгі болып келді. Компьютерде дұрыс
жұмыс істеу үшін, ОЖ МS Dos нұсқауларының қалың томдарын оқып үйрену қажет
болды.
Терезелік интерфейстің жөні басқа, ол Windows типті ОЖ - де жүзеге
асырылған. Мұнда компьютермен қатынсу көбіне тек маус құрылғысы арқылы
жасалады. Компьютермен жұмыс істеу үшін, экранда графикалық бейнелер
түрінде көрсетілген әрекеттерді маустың көмегімен таңдау жеткілікті.
Экранда графикалық формаларды таңдау, жедел көмек жасау (оперативті көмек
сөз), анықтама жүйесі адамның компьютермен қатынас құруды сезу дәрежесінде
түсінікті етеді.
Оның үстіне ОЖ Windows бір мезгілде бірнеше мәселелерді, ал МS Dos
тек бір мәселені ғана шешуге мүмкіндік береді.
Әрине, Windows типті ОЖ-лар тек белгілі жағдай жасалғанда, яғни
процессордың жұмысының жылдамдығы арттырылғанда, компьютердің жедел және
тұрақты жадының көлемі үлкейтілгенде ғана МS Dos - тың орнын басты.
Қолданбалы бағдарламалық жасақтама мәліметтерді өңдеудің нақты
мәселесін шешуге арналған. Олардың көмегімен құжаттар құруға, графикалық
объектілер даярлауға, әр түрлі есептеулер жүргізуге және өздеріңнің
демалыстарыңды ұйымдастыруға т.б. жасауға болады.
Қолданбалы бағдарламаларды арнайы және әмбебап бағдарламалар деп екі
топқа бөледі.
Арнайы (мамандандырылған) бағдарламаларға бір мамандықтағы адамдар
пайдаланатын бағдарламалар жатады, мысалы, бухгалтерлік бағдарламалар,
проект жасаушылар. дәрігерлер пайдаланатын т.б. бағдарламалар.
Әмбебап бағдарламаларға мәтіндік және графикалық редакторлар,
электроңдық кестелер, электронды пошта бағдарламалары, яғни адамдардың көбі
пайдаланатын бағдарламалар жатады. Бірімен-бірі байланысты бірнеше
қолданбалы бағдарламаларды біріктіретін бағдарламалар да бар, оларды
интегралданған бағдарламалар дестесі деп атайды. Мысалы, мәтіндік редактор,
электрондық кесте, мәліметтер базасын басқару жүйесі.
Жүйелік бағдарламалық жасақтамаларға драйверлер де жатады. Бұл
компьютерге қосылатын құрылғылармен бірге жабдықталатын бағдарламалар,
оларда осы құрылғылар жөнінде барлық ақпарат болады. Операциялық жүйе
қосылатын құрылғылармен олардың драйвері арқылы қатынасады. Мысалы, ОЖ
винчестерге белгілі бір мәліметтерді оқып алуға команда береді. Ал
винчестердің драйвері моторды қосуға, бастиекті жадтын белгілі жеріне
әкелуге және оқып шығуға команда береді. ОЖ-нің драйвер арқылы жұмыс істеуі
қосылатын құрылғыларды ұдайы ауыстырып және жаңалап отыруға мүмкіндік
береді.
Төртінші тараудан бастап сендерді кейбір колданбалы: WordPad,
Калькулятор, Раіnt бағдарламаларымен таныстырамыз. Олар Windows - тың
құрамына кіреді, сондықтан оларды оның қолданбалары деп атайды. Осыған
байланысты Windows’ 98-ді біріктірілген жүйе деп атайды, себебі бұған
операциялық жүйе бөлігінен басқа да қолданбалы бағдарламалар кіреді.
Бағдарламалау жүйелерінің құрамына бағдарламалау тілдері және арнайы
бағдарламалар кіреді, олардың көмегімен құрылған бағдарламалар компьютердің
жадына енгізіледі, түзетіледі, тестіленеді және орындалады.
Жүйелік бағдарламаларды көбінесе бағдарлама құрушылар
(бағдарламалаушылар) пайдаланады.
Бағдарламалау тілдері өте көп. Мысалы, Паскаль, Бейсик, СИ, Фортран,
Кобол, Пролог, Ассемблер, ПЛ-1 тағы басқалар. Осы тілдерде
бағдарламалаушылар бағдарламалар жазады және арнайы жүйемен,
бағдарламалардың көмегімен оларды жөндейді, тексереді жоне қолдануға дайын
түрге келтіреді.
ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ
Алдынғы тақырыпта біз ЭЕМ-нің даму тарихын қысқаша қарастырып шықтық.
Бүгінгі күні дербес компьютерлер (ДК) көпшілік арасында кең тарады. Дербес
компьютерлердің осылай аталу себебі — ол бірақ адам жұмыс істеуге арналған.
Дербес компьютерлердін түрлері өте көп. бірақ олардың құрылысында ұксастық
та бар. Бұл тарауда біз дербес компьютер қандай құрылғылардан тұратынын,
яғни дербес ЭЕМ-ның архитектурасын және олардың жұмыс істеу принциптерін
қарастырамыз.
Кез келген дербес компьютер бірнеше құрылғылардан (блоктардан)
тұрады. Бұл құрылғылардың кейбірі өте маңызды - бұлар монитор, жүйелік блок
пен пернетақта, өйткені компьютер оларсыз жұмыс істемейді. Басқа құрылғылар
да пайдалы міндеттер атқарады, бірақ компьютер оларсыз да жұмыс істей
алады.
Компьютердің барлық құрылғылары оның артқы тақтасындағы арнайы
ажыратып-қосқыштар арқылы байланыстырғыш баулармен (шнур) өзара
жалғастырылады.
Компьютердің процессоры мен жедел жадынан басқалары оның сыртқы
құрылғылары болып табылады. Олар: монитор. пернетақта, принтер, маус, модем
т.б. Әрбір сыртқы құрылғы компьютердің процессорымен арнайы блоктар -
адаптер немесе контроллер арқылы жалғасады. Мысалы, монитор процессор мен
дисплей контроллері, ал принтер порттар контроллері арқылы т.с.с.
жалғасады.
Контроллер немесе адаптердің міндеті - процессордан келіп түскен
ақпаратты құрылғылардың жұмысын басқаратын сәйкес сигналдарға айналдыру.
Процессор басқа құрылғылармен көптеген сымдардан тұратын кабель
арқылы жалғастырылады, оны кеңарна (магистраль) немесе шина деп атайды
(шина атауы көп пайдаланылады).
Ал енді компьютерлердің негізгі құрылғыларының міндеттеріне толығырақ
тоқталайық.
ЖҮЙЕЛІК БЛОК
Жүйелік блокқа дербес компьютердің негізгі құрылғылары жинақталған,
олар деректерді өндеуді, электр тоғының қосылуын, қосымша құрылғыларды
қосуды қамтамасыз етеді. Жүйелік блоктың ішін көру үшін, оның артқы
қақпағын ашу керек, оның конструкциясында жүйелік блоктың әр түрлі типтері
үшін айырмашылықтар бар. Жүйелік блоктың алдыңғы тақтасында: компьютерді
қосуөшіру батырмасы, дискжетек, компакт-дискіден оқитын СD-RОМ,
орналастырылған. Кейбір жүйелік блоктың конструкцияларында компьютерді
қайта жүктеу батырмасы болады.
Жүйелік блоктар келесі түрлерде: үстелге қоятын (көлденең
орналасқан), ''еденде" немесе мұнара түрінде (тік орналасқан) шығарылады.
Мұнараға ұқсас жүйелік блок өз кезегінде бірнеше түрде болады. олар:
мини - оны үстелдің шетіне, миди - оны жеке үстел үстіне орналастырады,
мұнара - оны еденге кояды.
Жүйелік блоктың ішінде аналык (жүйелік) плата (тақша), процессор.
қоректендіру блогы, жедел жад, катқыл диск, дискжетек. СD-RОМ, бейнетақша.
дыбыс тақтасы мен көптеген басқа құрылғылар бар.
Компьютердің артқы тақтасында кіру негізгі (монитордың,
пернетақтаның, маустың порттарын) және қосымша құрылғыларды (принтердін,
модемнің, сканердің, микрофонның порттарын) қосатын порттардың ажыратып -
қосқыштары бар.
ПРОЦЕССОР
Процессор — компьютердің ең басты бөлігі. Ол - компьютердің "миы". Ол
бүкіл компьютердің жұмысын басқарады және бағдарламалардағы барлық
командаларды (операциядарды) орындайды.
Бұл құрылғы командаларды таниды, оларды орындайды және өз жұмысының
нәтижелерін шығарып береді немесе оны машинаның жадына жазады, тіпті екеуін
де қатар орындай алады. Компьютердің кез келген жұмысы болса да,
процессордың қатысуымен орындалды.
Іс жүзінде компьютердің орындайтын жұмысының бәрін оның бас
микросхемасы — микропроцессор атқарады. Қазіргі кезде ең көп тараған
процессор "пентиум" деп аталады, сондықтан мұндай процессор орнатылған
компьютерді де "Пентиум"' деп атайды. Компьютерлердің негізгі
сипаттамасының бірі - оның жылдам әрекеттілігі, ол мегагерцпен өлшенетін
жиілікке байланысты. Жиілік жоғарылаған сайын, компьютер де жақсырақ
болады. Процессор жадпен бірге жұмыс істейді. Жад микросхемасынан процессор
өзіне қажетті ақпаратты алады және өз жұмысының нәтижесін қайтадан жадқа
жібереді.
ЖЕДЕЛ ЖАД
Жедел жад - бұл компьютердің ішкі жады. Жедел жад немесе оперативті
жадтайтын құрылғы (ОЖҚ) - ол қажет ақпараттарды өзіне жылдам жазуға және
одан оқуға мүмкіндік береді. Бірақ оңда ақпараттар уақытша сақталады, яғни
компьютерді өшіргенше. Егер компьютерді өшірсе, онда жедел жадтағы барлық
ақпарат жойылады (өшеді). Жедел жадта қазіргі кезде орындалып жатқан барлық
бағдарламалар болады.
Компьютердің ішкі жадының екі түрі бар: тұрақты жадтайтын құрылғы ТЖҚ
— бұл компьютердің ішкі жады, ол компьютердің ішіне, құрастырушы фирмада
орнатылады.
Компьютерді іске қосқанда, алдымен ақпарат ТЖҚ-дан алынады, ал содан
соң компыотерге орнатылған операциялық жүйе іске қосылады.
Жедел (оперативті) жадтайтын құрылғы ЖЖҚ - ақпараттарды уақытша
сақтауға арналған жад. Компьютрдің жедел көлемі шекті, сондықтан ЖЖҚ-дан
ақпараттарды жадқа көшіріп алу керек.
Жедел жадтын негізгі сипаттамасы - оның сыйымдылығы мен жылдам
әрекеттілігі. Процессор мен ЖЖҚ - ЭЕМ-ның негізгі құрылғылары. Компьютер
жұмыс істеу үшін, бұлардың өзі-ақ жеткілікті.
Бірақ компьютер сырткы ортамен қатысуы үшін, басқа қосымша құрылғылар
керек, бұлар — мәліметтерді енгізу мен нәтижелер шығару құрылғылары.
Енгізу-шығару құрылғылары - бұл құрылғылардың көмегімен компьютерге
өнделетін ақпарат енгізіледі, сондай-ақ машинадан оның жұмысының аралық
және ақырғы нәтижелері адам түсінетін түрде шығарылады.
Енгізу құрылғыларына: пернетақта, маус, джойстик, өлшеу аспаптары,
жарық түсіретін қалам, сканер (басылған немесе қолмен жазылған мәтінді
беттен қабылдайтын құрылғы) жатады.
Шығару құрылғысына: ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz